VPPG

Magazine over onafhankelijke politiek

LOCOMOTIE

Lunteren 5 oktober 2013 Congres OSF / VPPG

51

juni 2013

Inhoudsopgave Politiek

3

Colofon

3

De toekomst van de onafhankelijke politiek

4

Voor onafhankelijke politiek dichter bij huis

8

Eerste regiobijeenkomst groot succes

10

Wetenschappelijk catern

Column: Wetenschappelijk Bureau

11

“Visie en missie OSF liefst samenvatten in één zin!”

12

Kritiek VPPG op functioneren Senaat

16

Beter mentale prestaties dankzij tweetaligheid

19

Spotlight

23

PvhN betreurt geringe actiebereidheid

24

Dagboek van een voorzitter

28

Hoogeloon vult zelf de zorg in

29

Agenda Algemene Leden Vergadering OSF

Wetenschappelijk Bureau OSF

Bijeenkomsten VPPG

Zaterdag 24 augustus

12.30 uur

Zaterdag 21 september

Maandag 01 juli

Zaterdag 19 oktober

12.30 uur

Zaterdag 16 november

10.30 uur

Zaterdag 14 december

10.30 uur

Zaterdag 06 juli

Woerden

Utrecht, Flevoland

10.30 uur

Algemeen Bestuur OSF Zaterdag 21 september

11.30 uur

Steunfractie Senator OSF


11.30 uur


Oosterhout Zeeland, Brabant (West)

Zaterdag 31 augustus Urmond 12.30 uur

Limburg

Zaterdag 07 september Dordrecht Dagelijks Bestuur OSF 11.30 uur

Zaterdag 05 oktober

Zaterdag 19 oktober

11.30 uur

De toekomst van de

Zaterdag 14 december

11.30 uur

onafhankelijke politiek

2

Congres OSF / VPPG

Zaterdag 24 augustus

Zuid-Holland

09.30 uur

Locomotie 51

Politiek! Ik weet niet of het stoer is om trots te zijn op je politieke leider, maar ik vind dat onze Senator het prima doet.

Politiek is een zaak van persoonlijke eigenschappen. De ene

Hoe anders lijkt het onze Senator te vergaan. Kees de Lange

politicus is helemaal zichzelf, de ander speelt nadrukkelijk een

straalt uit dat hij zich als een vis in het water voelt. En dat is

rol.

geen sinecure, wetende dat de achterban van de OSF op vele terreinen uiteenlopende wensen en gedachten heeft.

Daarnaast lijkt het vreemd dat een politicus zonder last of ruggespraak zijn werk moet doen, terwijl hij aan handen en

Senator de Lange lijkt dit alles niet te deren. Hij werkt zijn

voeten gebonden is door zijn politieke partij. Natuurlijk zijn

bijdrage aan de debatten in de Eerste Kamer minutieus uit

ook hier grote verschillen merkbaar. De tegenstelling tussen

en brengt zijn verhalen op meer dan overtuigende wijze.

de wensen vanuit de partij en de persoonlijke overtuigingen van een politicus maakt het altijd moeilijk.

In de column ‘Spotlight’ geeft Kees de Lange in dit nummer een humoristische, ietwat zelfkritische visie op de hedendaagse

Tegen deze achtergrond mag het vreemd lijken dat nog zoveel

politiek in de Eerste Kamer. Ik kan werkelijk genieten van dit

mensen politiek actief zijn. Het is een vorm van koorddansen,

soort teksten. Ze zetten mij aan het denken en dat was nu juist

maar dan zonder net. Als je valt zul je je behoorlijk bezeren!

de bedoeling van onze Senator.

U begrijpt dat ik zelf al geruime tijd politiek actief ben. Ook ik

Ik hoop dat Kees de Lange nog vele jaren Senator voor de OSF

bemerk dat ik mezelf regelmatig in een spagaat bevind. En met

mag blijven en dat hij zich als een ‘buitenbeentje’ blijft

mijn lichaamsbouw is dat geen pretje.

gedragen. Chris Tiekstra

Colofon

Uitgever

Vaste redacteuren

Fotografie

Wetenschappelijk Bureau OSF Maarten Brorens

Top Shots Photo Agency BV

Locomotie is een uitgave van het Weten-

Hendrik Ten Hoeve

Frans Hermans

T-Force Communicatieburo

schappelijk Bureau van de Onafhanke-

Redactieraad

Dick van Niekerk

Studio Cyril

lijke SenaatsFractie (OSF) en verschijnt

Hendrik Ten Hoeve

Columnisten

Opmaak en vormgeving

gemiddeld driemaal per jaar.

Jabik van de Bij

Prof. dr. Kees de Lange T-Force Communicatieburo

Locomotie biedt vertegenwoordigers uit

Chris Tiekstra

Hendrik Ten Hoeve

Drukwerk

de onafhankelijke politiek een podium

Hoofdredacteur

Jabik van der Bij

Holbox

om hun mening uit te dragen.

Chris Tiekstra

Gastredacteuren

© Nummer 51, juni 2013

Daarnaast wordt regelmatig verslag

[email protected]

Fons Zinken, VPPG

gedaan van de activiteiten van de OSF

[email protected]

Senator en de ontwikkelingen in de provincies.

Oplage: 3.700 exemplaren

Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd en/of openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotokopie, film of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

3

OSF/VPPG congres zaterdag 5 oktober in Lunteren

De toekomst van de onafhankelijke politiek “Wij zien als belangrijkste opdracht voor het OSF bestuur om onze positie in de verschillende provincies te versterken. Richtpunt daarbij zijn de Statenverkiezingen in 2015.” Het zijn de woorden van OSF voorzitter Jabik van der Bij in Locomotie, eind 2012. In die missie past het aanstaande congres nauwgezet. Het is onderdeel van een plan de campagne om de doelstellingen van de OSF beter over het voetlicht te brengen. Om samen met de Vereniging van Plaatselijke Politieke Groeperingen (VPPG) aan de slag te gaan met het verder samen binden van de onafhankelijke politiek in Nederland.

“Alle voorwaarden voor een vruchtbaar congres zijn aanwezig”,

toelichting geeft op de OSF nieuwe stijl. Voorzitter VPPG

kijkt Hendrik Ten Hoeve, voorzitter Wetenschappelijk Bureau

Fons Zinken spreekt aansluitend over de wijze waarop de

OSF, vooruit. “Een schitterende locatie -Conferentiecentrum de

VPPG streeft naar meer invloed door de burgers -lees kiezers-

Werelt in Lunteren- centraal gelegen in de bosrijke omgeving

op de politieke besluitvorming. OSF senator Kees de Lange,

van de Veluwe, uitstekend bereikbaar en voorzien van een

laat zijn licht schijnen over de toekomst van de lokale politiek.

ruime gratis parkeerplaats. Met gastsprekers die ongetwijfeld

Het zou te ver voeren om vooruitlopend op het congres deze

een boeiend en informatief verhaal vertellen en een programma

sprekers nu al uitgebreid aan het woord te laten, maar een tipje

opzet die genoeg ruimte laat voor interessante workshops en de

van de sluier lichten ze graag op.

mogelijkheid om intensief te netwerken.” En dat netwerken als bindmiddel heeft de OSF ongetwijfeld hard nodig in de aanloop naar de Statenverkiezingen. Hendrik Ten Hoeve formuleerde het al eens overduidelijk in een van zijn columns. “De OSF is

We zien onafhankelijke politiek als een uitvloeisel van het subsidiariteits-beginsel.

nog te klein. We beseffen blijkbaar nog te weinig dat we ook als zelfstandige partijen op diverse bestuurlijke niveaus veel aan

Jabik van der Bij uit het Friese Uitwellingerga is niet alleen fervent

elkaar kunnen hebben, vanuit het gezamenlijke uitgangspunt

beschermer van het Friese erfgoed, maar onder andere ook sinds

dat we ieder eigen baas willen laten zijn.”

2007 voorzitter OSF. De praeses: “Onze opdracht is in een visiedocument vastgelegd. We zien onafhankelijke politiek als een

Onder dagvoorzitterschap van hoofdredacteur Locomotie, Chris

uitvloeisel van het subsidiariteitsbeginsel.

Tiekstra, zijn de ochtenduren ingeruimd voor een aantal presentaties. Zoals van voorzitter OSF, Jabik van der Bij, die een

4

komst van de De toe

Locomotie 51

Ofwel, je neemt beleidsbeslissingen daar waar dat het meest

Provinciale partijen moeten in hun eigen provincies bepaalde

passend is; je laat dus hogere instanties niet iets doen wat door

kwesties analyseren. En van daaruit met elkaar ook platform-

lagere instanties kan worden afgehandeld. Zo creëer je een

mogelijkheden benutten. Om gezamenlijke problemen,

garantie dat niet over de hoofden van de bevolking beslissingen

bijvoorbeeld krimpregio’s, gecoördineerd in kaart te brengen

worden genomen die ze zelf nooit hebben bedacht.”

en daarop te anticiperen. Ik bespeur dat veel provinciale partijen in dit opzicht nog een héél grote slag dienen te maken.

Voorzitter VPPG, Fons Zinken uit het

Provinciale partijen moeten als de wiedeweerga in actie komen.

Limburgse Echt ziet de lokale politiek als

De handen uit de mouwen steken, dat netwerk gaan opbouwen.

de ‘eerste overheid’. “Er is veel te weinig

Helaas bemerk ik in die richting nauwelijks enige beweging.

aandacht voor het lokale niveau. Terwijl

Dat is niet hoopgevend, het is nog niet te laat, maar het is wel

die het belangrijkst is. Lokale democratie

vijf voor twaalf. In die zin hoop ik dat het aanstaande congres

staat heel kort bij de mensen. In een echte

ook een wake-up call is. Dat de aanwezigen er van doordrongen

democratie kan de bevolking beter meepraten als het klein-

raken dat provinciale partijen voortdurend en niet alleen rondom

schalig is.”

verkiezingstijd een veel actievere rol moeten vervullen willen we de boodschap die we uitdragen verzilveren in klinkende Senator Kees de Lange is geen man die

electorale resultaten.”

een blad voor de mond neemt. “De OSF bezit nu één schamele zetel in de Eerste

Na deze drie onafhankelijke coryfeeën

Kamer. Dan doe je het dus niet goed

sluit sociaal geograaf Willem van der

genoeg. Helaas bespeur ik in die richting

Velden het ochtendprogramma af.

over het hele land echt onvoldoende

Van der Velden heeft in opdracht van

beweging. Wie als provinciale partij een stem in het kapittel

de OSF een onderzoek gedaan naar de

ambieert, moet weten welke problematiek er speelt binnen de

succesfactoren tijdens de provinciale

gemeenten in de eigen provincie, en op iets hoger niveau, hoe

verkiezingen in 2011. Hij zal onder meer de resultaten van zijn

de vraagstukken zich verhouden binnen de provincie. Wil je je

onderzoek aan de orde stellen, maar ook ingaan op vragen over

standpunten uitdragen dan vereist dat onder meer een

provinciale politieke partijen en electorale geografie.

uitstekend netwerk met lokale bestuurders.

N

eperingen olitieke gro n n aangeslote betalen of de VPPG n. soo 00 per per 00. 45, n betalen €

NMELDEN

site kan via de .nl www.osfractie

“Daarmee zit het eerste dagdeel (9.30-12.00 uur) erop”, aldus Hendrik Ten Hoeve. “De hongerige magen kunnen onder het genot van een muzikaal intermezzo tijdens een gezamenlijke

NG UITNODIGI IE DE FILOSOF

POLITIEK NKELIJKE

AFHA VAN DE ON

brunch worden gestild. Die brunch is bewust gepland tot 13.30 uur zodat er een eerste moment is om te netwerken, elkaar beter te leren kennen. Belangrijk, want alle aanwezigen moeten hier ruimschoots tijd

oekomst van de De t

van het na betaling inschrijving ijfgeld is de gt u een itief en ontvan ng. tebeschrijvi ing met rou

voor kunnen vrijmaken. Vanaf 13.30 uur vervolgen we ons programma met hoogleraar Universiteit Twente, Marcel Boogers. Daarna vinden

ZATERDAG R 5 OKTOBE

10.00 TOT 16.30 UUR

er tussen 14.30- 15.30 uur een drietal workshops plaats en om 15.30 uur sluit politicoloog André Krouwel het sprekers-gedeelte officieel af met een presentatie onder de noemer: ‘De toekomst van de onafhankelijke politiek’.

front van ontstaat een in Nederland. kelijke politiek

en met e jaren, sam wil de komend er samen aan het verd G, werken politiek in fhankelijke ona de van and. k lijke politie onafhanke sofie van de werken r samen te versterken doo politieke nemen van au, even naar het nive st mogelijke ten op het laag s. bij de burger

M TIECENTRU CONFEREN IN LUNTEREN DE

WERELT

Vanaf 16.30 maakt dagvoorzitter Chris Tiekstra de balans op van het congres waarbij hij iedereen zeker nog zal uitnodigen tot gezellig napraten en naborrelen.”

komst van de De toe

5

Marcel Boogers, hoogleraar Innovatie en

De drie decentrale workshops behandelen: de (na)bespreking

Regionaal Bestuur, aan de Universiteit

van interviews, een workshop gemeenteraadsverkiezingen en

Twente deed onderzoek naar het profiel van media en een workshop (top-10) tips omgaan met de media. lokale groeperingen en naar achtergronden

Een boeiende materie die (aspirant) politici handvaten aanreikt

van stemgedrag bij gemeenteraads-

om iedere uitgestoken microfoon met zelfvertrouwen tegemoet

verkiezingen. “Landelijke politieke partijen

te treden.

hebben een veel sterkere merknaam dan lokale partijen. Maar in de lokale politiek bieden sterke merken als VVD, D’66

Voor Hendrik ten Hoeve is het klip en klaar. “Vijf oktober

of PvdA meestal weinig houvast. Met als gevolg dat kiezers zich wordt een dag met volop afwisseling. Met interessante sprekers laten leiden door de landelijke politiek of gewoon thuisblijven.

en interactieve activiteiten.

Of ze stemmen voor een lokale groepering die zich vaak veel duidelijker weet te profileren op lokale thema’s.” Politicoloog André Krouwel promoveerde cum laude met een proefschrift over politieke partijen in West-Europa. Hij ontmoette tijdens een studie naar lokale verkiezingen in Amerika, president Clinton en reisde in naam van de politicologische wetenschap af naar landen als Brazilië, Roemenië, Nicaragua en Polen. Krouwel heeft de politiek ook in de praktijk ervaren, als gemeenteraadslid in Amsterdam. Voor het grote publiek werd hij bekend toen hij het Kieskompas lanceerde, de ‘wetenschappelijke tegenhanger’ van de Stemwijzer. Hij verschijnt regelmatig als commentator in opiniërende televisieprogramma’s. Waar stemmen kiezers eigenlijk op?, vraagt Krouwel zich af. “Al sinds de gemeenteraadsverkiezingen van 1994 behalen de onafhankelijke lokale partijen gezamenlijk de meeste raadzetels. Kennelijk zijn burgers wanneer het politieke besluiten over de omgeving betreft, eerder geneigd de lokale partijen hun vertrouwen te schenken. Dat roept vragen op. Want niet alle politieke partijen zijn hetzelfde.” Krouwel zal tijdens het congres antwoord op deze en andere vragen formuleren. Waarbij hij zeker niet de vraag naar de toekomst van de onafhankelijke politiek

Hendrik ten Hoeve (Foto: Topshots)

uit de weg zal gaan. In 2012 hebben we besloten om veel meer gezamenlijk op te

Workshops

trekken en de krachten te bundelen. Tijdens ons congres

Je profileren in de media. Voormalig PvdA politicus Wouter Bos

kunnen we concreet ervaren wat we de komende jaren willen

leerde tijdens zijn mediatraining als eerste van een oud-journalist

en hoe we daar uitvoering aan wensen

dat hij vooral geen antwoord op de vraag moest geven, maar zijn

te geven. De koers uitzetten om een front te vormen van

eigen verhaal moest afsteken.

onafhankelijke politiek in Nederland. Elkaar versterken door samen te werken en te streven naar het nemen van politieke

Ellen Vogelaar deed er het zwijgen toe, het werd de doodsteek voor

besluiten op het laagste niveau, dicht bij de burgers.”

haar politieke carrière. Wilders twitterde onzin over de hoofddoek van Beatrix en ging de mist in. Kortom, bij het omgaan met pers

Op vijf oktober a.s. weten we hoe de vlag van de onafhankelijke

en publiciteit ligt een uitglijder snel op de loer. In een drietal

politiek in Nederland er voor de nabije toekomst bij hangt. Wie dat

workshops leidt Piet Bakker, producent en programmamaker,

wil weten en daar zelf bij wil zijn noteert 5 oktober in Lunteren

de aanwezigen in in de eerste beginselen van mediacratie.

alvast in zijn of haar -digitale- agenda.

De macht om via de media de publieke opinie te beïnvloeden. Frans Hermans

6

komst van de De toe

Locomotie 51

s t m van de o k e o t e D Zaterdag 5 oktober a.s. congres ‘De Toekomst van de Onafhankelijke Politiek.’

Programma in vogelvlucht 09.30 uur

Ontvangst gasten/sprekers

Locatie:

Conferentiecentrum de Werelt

10.00 uur

Welkomstwoord dagvoorzitter

in Lunteren.

Chris Tiekstra en uitleg programma

Ruime gratis parkeerplaats

10.10 uur

Toelichting OSF nieuwe stijl,

beschikbaar.

Jabik van der Bij, voorzitter OSF

Aanvang:

Inloop 9.30 uur -10.00 uur.

10.30 uur

Presentatie Fons Zinken, voorzitter VPPG

Programma:

Van 10.00 uur -16.30 uur.

10.50 uur

Presentatie, Toekomst van de lokale

Daarna gelegenheid tot

politiek, Senator Kees de Lange

napraten/naborrelen.

11.20 uur

Presentatie Willem van der Velden,

Congresorganisatie: OSF en VPPG.

Onderzoek stemgedrag provinciale

Kosten:

Leden van politieke groeperingen

verkiezingen 2011

die zijn aangesloten bij de OSF of

11.50 uur

Afsluiting door dagvoorzitter eerste dag deel

de VVPG betalen e 25,00 per persoon.

12.00 uur

Pauze met brunch en muzikaal intermezzo

Overige bezoekers betalen e 45,00

13.30 uur

Start middagprogramma, uitleg dagvoorzitter

per persoon.

13.40 uur

Presentatie Marcel Boogers,

Kosten inclusief brunch.

Onderzoek stemgedrag

Aanmelden:

Aanmelden/inschrijven kan via de

gemeenteraadsverkiezingen 2010

site: www.osfractie.nl.

14.30 uur

Workshops

Na het betalen van het inschrijfgeld

15.30 uur

Presentatie André Krouwel, ‘De toekomst

is de inschrijving definitief en

van de onafhankelijke politiek’

ontvangt u een bevestiging met

16.30 uur

Samenvatting door dagvoorzitter.

routebeschrijving.

Naborrelen.

komst van de De toe

7

‘Voor onafhankelijke politiek dichter bij huis’ Met bovenstaande pay-off besluit Jabik van der Bij, voorzitter Onafhankelijke Senaatsfractie, de nieuwe tv-spot van de OSF die sinds 2 mei regelmatig op Nederland 1 en Nederland 2 te zien is rond de klok van 13.00 uur en 18.00 uur. “Het is de volgende stap op weg naar verdere professionalisering van onze communicatie-uitingen”, zegt Rob Elenbaas, penningmeester van zowel de OSF als de Ouderenpartij Noord-Holland.

Jabik van der Bij (Foto: Topshots)

Elenbaas weet waar hij over praat. In zijn werkzame leven

In 1946 verschenen uit de koker van dit bureau al de eerste

-en ook na zijn pensionering- was hij werkzaam in de reclame,

tv commercials in de Verenigde Staten. In Nederland moesten

handel en distributie. Jarenlang was hij onder meer als traffic

we wachten tot 1967 toen de eerste tv commercial -Koop meer

manager verbonden aan het gerenommeerde Amerikaanse

kranten!- op de buis verscheen. Maar dit terzijde.

reclameadviesbureau Ted Bates met een vestiging in Amsterdam. “Ted Bates Company is een pionier geweest op het gebied van

Herkenbare uitstraling

tv commercials”, legt Elenbaas uit.

Terug naar de actualiteit van de dag, de spot van de OSF. “De tv-spot past in de lijn die we hebben uitgezet voor de OSF”, vervolgt Elenbaas. “Het bestuur kiest ervoor om op het gebied van al onze uitingen een heldere, duidelijk herkenbare uitstraling over het voetlicht te brengen. We zijn gestart met de ontwikkeling van een nieuwe huisstijl, vervolgens zijn we aan de slag gegaan met een upgrading van ons magazine Locomotie en het restylen van onze nieuwsbrieven. Dat pakket aan maatregelen is begin dit jaar afgerond. Wat nog ontbrak was de tv-spot. Samen met onze communicatieadviseur Chris Tiekstra zijn we als bestuur aan tafel gaan zitten en uiteindelijk is deze tv-spot als eindresultaat uit de bus gekomen.” Tiekstra knikt instemmend. “Wat Rob hier in een notendop schetst, geeft precies weer waar we op het gebied

Een fragment uit de tv spot

8

van communicatie de laatste anderhalf jaar de schouders onder Locomotie 51

hebben gezet. Het is van belang dat de OSF zich heel duidelijk

Identificatie

profileert, dat mensen weten waar de OSF voor staat en wat we

Rob Elenbaas is blij met het uiteindelijke resultaat.

willen uitdragen. De gemeenteraadsverkiezingen, die in maart

“Een prima tv-spot. De visie en filosofie zijn duidelijk verwoord.

2014 gehouden worden, zijn een belangrijk moment om de lokale

Compliment ook aan onze voorzitter. Mensen in de provincie

politiek onder de aandacht te brengen.”

kunnen zich in mijn ogen identificeren met hun eigen provincie en partij.”

Dichter bij de burger Het is duidelijk. In de ogen van het bestuur en in de visie van de communicatieadviseur draait het om de boodschap; de inhoud van de tv-spot te richten op de onafhankelijke politiek

‘Provincies worden teveel als wingewesten beschouwd. Dat Randstedelijk denken heeft direct gevolgen voor de provincies.’

en het streven van de onafhankelijke politiek om dichter bij de burger te staan. “Wat we in de spot willen benadrukken”, vervolgen

Het blijft overigens niet bij deze ene tv-spot. “Het is de eerste in

Elenbaas en Tiekstra, “is duidelijk maken dat de OSF onafhankelijk

een reeks”, constateert Elenbaas. “In de tweede helft van dit jaar

opereert en over een Senaatszetel beschikt, (senator Kees de Lange,

lanceren we een nieuwe tv-spot die gericht zal zijn op de aan-

red.). Zo leggen we de verbinding tussen het begrip onafhankelijke

staande gemeenteraadsverkiezingen in maart 2014.

politiek en de OSF.”

De boodschap zal duidelijk zijn: We roepen kiesgerechtigden

“En dat is hard nodig. Veel mensen zijn best geïnteresseerd

uiteraard op om vooral lokaal onafhankelijk te stemmen.

in onafhankelijke politiek, maar kunnen daar geen gezichten

Met het versterken van de onafhankelijke lokale politiek leg

en partijen bij bedenken, mede omdat het verspreid door heel

je niet alleen de link naar de positionering van de OSF, maar

Nederland plaatsvindt. Met deze spot proberen we daar op een

worden we als OSF ook sterker naarmate er meer lokale poli-

laagdrempelige wijze informatie over te geven.”

tieke gemeenteraden aan de knoppen draaien.”

Provinciale zaken regel je provinciaal

Bekijk de OSF spot op:

Met deze opdracht toog Rob Elenbaas naar Stug Videoprodukties

Woensdag 26 juni (Ned 2, 12,53 u)

in Arnhem. “Dit bedrijf is al langer actief voor de OSF en heeft

Vrijdag

in het verleden meermaals bewezen de boodschap op een uiterst

Kijk op onze site www.osfractie.nl voor meer informatie.

05 juli (Ned 1, 17,55 u)

professionele manier over te kunnen brengen. Want ga er maar aan staan. Om al die informatie die wij bij hen op het bureau

Frans Hermans

droppen in nog geen drie minuten pakkend samen te vatten.” “Onder de naam OSF zijn lokale en regionale politieke groeperingen actief die in hun regio belangrijke doelen nastreven”, zegt Yvonne Linders, programmamaker bij Stug. Dat hebben we kernachtig en informatief in beeld gebracht.” In de spot wordt bewust gewerkt met een voice-over, die op een bondige wijze een aantal belangrijke items vertelt over de OSF. De bedoeling is dat deze informatie de kijkers prikkelt om meer te weten te komen van de OSF.

‘Zaken die lokaal spelen hoef je niet in Den Haag of Brussel te besluiten.’ De beelden uit diverse streken van Nederland willen duidelijk maken dat de ene regio totaal verschilt van de andere regio. Elk met een eigen aanpak, een eigen problematiek; een eigen oplossing. Die oplossing ligt uiteraard bij de tien onafhankelijke provinciale partijen die binnen de OSF actief zijn. Voorzitter OSF, Jabik van der Bij, verwoordt het in de spot kernachtig met de woorden: “Het gemeenschappelijke van al deze partijen is dat zij vinden dat zaken die niet per se op landelijk niveau besloten hoeven te worden in de provincie worden geregeld. Provinciale zaken regel je provinciaal.”

Rob Elenbaas (Foto: Topshots)

9

VPPG en OSF trekken samen het land in

Eerste regiobijeenkomst groot succes Lokale onafhankelijke partijen, maar ook provinciale groeperingen zijn niet betrokken bij de Haagse besluitvorming. Dit terwijl de onafhankelijken de grootste politieke stroming in Nederland vormen. Deze aantasting van de democratische besluitvorming is voor de VPPG en de OSF aanleiding om het land in te trekken. Tijdens deze regiobijeenkomsten wordt getracht om tot meer samenwerking tussen de onafhankelijke politieke partijen te komen. Om samen sterker voor de dag te komen.

Zaterdag 20 april om een uur of tien hebben zich ruim 40 wet-

partijen subsidie, binnenkort moet dat ook voor de onafhankelijke

houders en raadsleden van politieke partijen uit Overijssel in het

partijen gelden. Fons Zinken belooft zijn gehoor om landelijk

stadhuis van Nijverdal (gemeente Hellendoorn) verzameld.

campagne te gaan voeren en burgers aan te zetten om op onaf-

De burgemeester van Hellendoorn, mevrouw A. Raven heet iedereen hankelijke kandidaten te stemmen. welkom en wijst direct op het belang van onafhankelijke politiek. Ook zij ziet het verschil met de landelijke partijen. De burgemeester

Hoe meer leden de VPPG telt, des te luider de gezamenlijke stem

weet het zeer beeldend te verwoorden door te stellen dat lokale par-

straks klinken zal.

tijen vooral veel zelf moeten doen en zelf moeten betalen. Ook ziet zij veel verschil tussen de diverse lokale partijen.Van lokale protest-

In de bijdrage van OSF voorzitter Jabik van der Bij klonk vooral

partij tot gesettelde partijen met een vaste, grote achterban.

door dat VPPG en OSF gezamenlijk strijden om het bestuur zo dicht mogelijk bij de burgers te krijgen. Dat kan als de onafhanke-

Maar het raadswerk is een vak volgens de burgemeester. Je moet

lijken samen willen werken, waarbij ze oog hebben voor onderlinge

leren wat verantwoordelijkheid inhoudt, wie je vertegenwoordigt

verschillen, maar vooral ook respect voor elkaar.

en hoe het politieke spel gespeeld wordt. Daarom geeft zij aan het einde van haar inleiding een welgemeend advies: “Omdat je alles

Ook moet Den Haag duidelijk gemaakt krijgen dat de Randstad

zelf moet ontdekken als onafhankelijk politicus is het des te belang-

niet de norm is. Er gebeurt steeds meer in de diverse regio’s en

rijker om zoveel mogelijk samen te werken met andere plaatse-

dat is een positieve ontwikkeling. Naast de provinciale overheid

lijke politieke groeperingen. Als tegenwicht voor de voordelen

moet ook de landelijke overheid beter kijken naar de kansen die

die landelijke partijen binnen hun partijstructuur kennen.”

de gewesten bieden. “Onafhankelijke politiek dient daarom de norm in Nederland te worden!”

VPPG voorzitter Fons Zinken kopte deze voorzet natuurlijk direct binnen. Juist in deze tijd van graaiers, bankencrises, dubbele petten

Na een korte pauze werd er nog stevig gediscussieerd over de

en incapabele medici wil de VPPG de politiek weer dicht naar de

kansen voor de onafhankelijke politiek in Twente. De organi-

burgers toe brengen. Dat is in zijn visie de taak van de onafhan-

satoren, VPPG, OSF en de plaatselijke partij Gemeentebelan-

kelijke politiek. Volgens Zinken zijn wij allemaal nog te inactief. gen Hellendoorn kunnen in ieder geval terug kijken op een “De lokale partijen staan erbij en kijken ernaar! Dit land heeft

geslaagde bijeenkomst. De contacten voor nadere samenwerk-

samenwerking nodig, Den Haag zou bruggen moeten bouwen.” ing zijn gelegd en er komt zelfs een vervolggesprek met enkele Duidelijke taal die het belang van de VPPG als de belangen-

enthousiaste politici om verder te praten over de opzet van een

behartiger van de onafhankelijke gemeentelijke politiek alleen

provinciale onafhankelijke partij.

maar onderstreept. Zinken wil de lokale politiek versterken en ziet een aanpassing van de Wet financiering politieke partij-

Chris Tiekstra

en als belangrijkste hulpmiddel. Nu krijgen alleen landelijke

10

Locomotie 51

(Wb)

Column

Zelfbeschikking ‘Zelfbeschikking’, dat klinkt als iets van

Voor Schotland wordt al erkend dat het een

buiten het dagelijkse bestaan, maar in feite onafhankelijksreferendum mag houden, is het natuurlijk een heel brede term die voor Spanje aarzelt nog maar Catalonië en van alles gebruikt kan worden. Van baas in

Baskenland willen ook een referendum.

Wetenschappelijk Bureau

eigen land tot baas in eigen buik. In de grote België gaat onvermijdelijk van federatie naar politiek is het vooral het ‘zelfbeschikkings-

confederatie. Conclusie: Als de bevolking

recht der volken’ dat (zo nu en dan) een rol

het wil, dan is het recht op zelfbeschikking

speelt, vaak in situaties van conflicten. En in

moeilijk meer te ontzeggen.

de kleine politiek zou je kunnen zeggen dat

Ondanks het feit dat de roep om decentra-

de roep om decentralisatie van gemeenten

lisatie dus ook een vorm is van vragen om

en provincies ook de vraag naar ‘zelfbeschik-

zelfbeschikking, wordt de term als zodanig

king’ weergeeft. In dat laatste geval gaat

bij ons eigenlijk nooit gebruikt. Dat komt

(Foto: Topshots)

het trouwens altijd om een gevecht, niet

natuurlijk omdat het voor de meeste mensen

alleen om bevoegdheid maar vooral ook

vooral associaties oproept met ‘onafhankelijk-

verdeeld moeten zijn tussen provincie en

om financiën. Wat heb je immers aan

heidsstreven’. Maar het kan geen kwaad om

gemeenten. Een provincie dus die op het

uitgebreide bevoegdheden als de belasting-

ook hier in Nederland eens goed te kijken

eigen grondgebied vrijwel onbeperkte ‘zelf-

inkomsten in Den Haag blijven?

of er niet hier of daar behoefte is aan ‘zelf-

beschikking’ krijgt, en dus ook de financiën

beschikking’, ook als we dat woord niet willen

die er worden opgebracht in de vorm van

gebruiken voor ‘gewone’ decentralisatie.

belasting en opbrengsten van delfstoffen,

Het ‘grote’ zelfbeschikkingsrecht is de laatste jaren haast ongemerkt nogal wat van

in hoofdzaak zelf moet kunnen beheren.

karakter veranderd. Want werd het tot voor

Door de Fryske Nasjonale Partij (de grootste

Hier wordt dus het recht van zelfbeschikking

kort door bijv. de VN, alleen van toepassing

deelnemer in de OSF) is kortgeleden een

geclaimd, niet om onafhankelijkheid te

geacht op (voormalige) koloniën (niet-

visiestuk aangenomen dat moet dienen als

bereiken (want Friezen horen bij Nederland),

zelfstandige gebieden!), tegenwoordig

antwoord op de kabinetsplannen voor (heel) maar om op bescheidener schaal wel zelf

blijken er ook delen van al lang bestaande

grote gemeenten en landsdelen in plaats

te kunnen regelen wat een ander blijkbaar

staten toch een beroep op het zelfbeschik-

van provincies. In het stuk wordt verwoord

niet goed kan regelen. Zijn er niet meer

kingsrecht te kunnen doen.

dat in veel gevallen het op de Randstad geënte

provincies of regio’s in Nederland die een

beleid onvoldoende rekening houdt met aard, grote(re) mate van ‘zelfbeschikking’ goed Niet alleen Sint Maarten en de Westelijke

schaal en culturele identiteit van Friesland

zouden kunnen gebruiken? De vraag ligt

Sahara hebben recht op zelfbeschikking,

en dus negatief uitwerkt. En daarom vraagt

in die partijen die helemaal gericht zijn op

maar ook Kosovo (geen voormalig-Joego-

de FNP in haar helder geformuleerde stuk

Den Haag natuurlijk moeilijk. Maar in de

slavische republiek, maar gewoon een

om van Friesland een ‘autonome provincie’

OSF kan die wel gesteld worden, dunkt

provincie van Servië), en de zuidelijke helft te maken, dat wil zeggen, een provincie die

mij. Daar gaat het toch niet allereerst om

van Soedan, en Slowakije. Delen van landen het recht heeft om Nederlandse wetgeving,

Den Haag maar juist om wat in de eigen

kunnen reden hebben het zelfbeschikkings- waar dat nodig is, te vervangen door eigen

regio nodig is?

recht te claimen en dat recht wordt in

wetgeving. En waar binnen de provincie zelf

toenemende mate ook erkend.

uitgemaakt kan worden hoe de bevoegdheden Hendrik ten Hoeve

Locomotie wetenschappelijk bureau 11 51

Voorzitter Jabik van der Bij vraagt om actief meedenken

“Visie en missie OSF liefst samenvatten in één zin!”

Jabik van der Bij (Foto: Topshots)

Dr. Jabik (Jaap) van der Bij (71) is sedert 2007 voorzitter van het Dagelijks Bestuur van de OSF. Hij heeft een langdurige loopbaan in het onderwijs achter de rug, welke hij beëindigde als voorzitter van het College van Bestuur van de Christelijke Hogeschool Nederland (nu: Stenden Hogeschool). Jabik is Fries in hart en nieren -hij promoveerde op een onderzoek naar de effecten van een project Fries in het voortgezet onderwijsen woont in Uitwellingerga (Twellingea). Bij de Fryske Nasjonale Partij is hij in verschillende functies actief.

12

Het zal de oplettende lezer van Locomotie niet ontgaan zijn dat steeds vaker gerefereerd wordt aan de noodzaak van een duidelijke visie en missie van de OSF. Zo merkte senator Kees de Lange op -na een warm pleidooi voor de bottum-op benadering (“Besturen begint op het niveau van de burger en bouwt stap voor stap op tot landelijk niveau.”)- dat het lastig is om alle provinciale partijen op één lijn te krijgen. Hij stelde: “Onafhankelijk binnen de OSF is je óók binden aan gemeenschappelijke uitgangspunten.” En: “We streven ernaar uitgangspunten te formuleren die provinciale partijen meer binden dan in het verleden het geval was. Dus ook dat, wanneer dat beginsel, die visie met voeten wordt getreden, de mogelijkheid bestaat afscheid van elkaar te nemen.” Dan moet die visie natuurlijk wel glashelder opgesteld zijn. OSF-voorzitter Jabik van der Bij verwees nog eens naar het ´Visiedocument´ (omvang: 10 pagina’s A4) dat twee jaar geleden gepubliceerd is en voegde daar aan toe dat er behoefte bestaat aan een ´beknoptere formulering´. Die is inmiddels verschenen, maar beslaat toch nog vier kantjes. Ter wille van de ‘eenheid binnen de gelederen’ van de OSF wordt nog steeds gezocht naar een aansprekende en voor iedereen begrijpbare formulering van missie en visie, als handvat èn kompas voor alle aangesloten partijen. “Het liefst één zin.”

Locomotie wetenschappelijk Locomotie bureau 51

OSF-praeses Jabik van der Bij is na het tien

Missie

de onafhankelijke politiek. Dit betreft in

pagina´s tellende ´Visiedocument OSF´

In het recente OSF-document wordt de

eerste instantie vertegenwoordiging in

(januari 2011) en de recent verschenen,

´missieáls volgt omschreven: “De OSF

provinciaal bestuur en Eerste Kamer.

tot vier A4tjes ingedikte versie met de titel

is een politiek federatief platform voor de

De OSF wil hierbij een initiërende,

´Visie en Missie van de Onafhankelijke

onafhankelijke politiek. Senaatsfractie en

coördinerende en enthousiasmerende

SenaatsFractie´ nog geen tevreden man.

provinciale politieke groeperingen streven organisatie zijn en samenwerking zoeken

De roep om een korte en puntige

naar synergie op basis van respect voor

formulering van al hetgeen waar de OSF

ieders verantwoordelijkheid. De OSF is

voor staat is luid. Meedenken vanuit alle

een politieke organisatie die werkt vanuit

Zoekend naar de essentie van de OSF-

OSF-gelederen is gewenst.

de grondgedachte dat de politiek bestaat

filosofie haalt Van der Bij de vervreemding

om de burgers te dienen, niet andersom.

aan die ontstaat door de steeds verder om

met gelijkgestemden.”

Een burgemeester vroeg eens op geïrriteerde toon -na het lezen van een lijvig rapport dat bol stond van ambtelijke volzinnen- aan de verantwoordelijk wethouder: “Had dit niet wat korter gekund?” Het antwoord luidde: “Sorry burgemeester, maar daar was helaas geen tijd voor.”

& * 4 4 * . 7*4*&

Laat deze waargebeurde anekdote illustratief zijn voor het feit dat kort, bondig en helder formuleren niet eenvoudig is. In het missie/visie-verhaal wordt de OSF nu met dit probleem geconfronteerd. Jabik van der Bij: “De formulering moet kort zijn, het liefst één zin!” Hij grijpt even terug naar de tijd waarin hij werkzaam was in het onderwijs. “De toenmalige Christelijke Hogeschool Nederland had aanvankelijk als slogan ´De CHN, een bijzondere hogeschool´. Later werd dat: ´Blijvend bijzonder´. Daarmee wilden we het christelijke element benadrukken, maar tevens dat we ánders dan anderen´ waren. Als een van

Onafhankelijke politiek is dè manier om

de eersten introduceerden we het ´probleem- de burgers beter te betrekken bij de politieke

zich heen grijpende grootschaligheid in ons land. “Wij willen nu juist de menselijke

gestuurd onderwijs´ in Nederland.

besluitvorming. Vanuit het belang van de

We waren -doordat we het concept zelfs tot

burger, zo transparant mogelijk politiek

over de grenzen uitdroegen- internationaal

bedrijven. Door niet alleen zelf deze

Nutsbedrijven, woningcorporaties,

geöriënteerd, hadden leerlingen uit

gedachte uit te dragen, maar ook anderen

verzekeringsmaatschappijen. Alles wordt

Indonesië, China en Japan en kregen regel-

te ondersteunen om vanuit dit principe

grootschaliger. Woningverenigingen zouden

matig buitenlandse deputaties op bezoek.

politiek te bedrijven, wil de OSF de

weer echte coöperaties moeten zijn waarin

invloed van de onafhankelijke politiek in

de huurders het voor het zeggen hebben.

Nederland vergroten.”

Veel mensen hebben het vertrouwen in

Die diepere lading trachtten we te vangen

maat benadrukken.

de politiek verloren en uiten dat door niet

in onze formulering van de missie.” De OSF is bij monde van haar voorzitter

Visie

te stemmen. De politici moeten hiervoor

“nog steeds op zoek naar een korte en

De ‘visie’ is iets bondiger weergegeven:

de hand in eigen boezem steken.

puntiger formulering”. Hij benadrukt:

“De OSF streeft naar een politiek klimaat

De grootschaligheid eist zijn tol.”

“Na alle voorbereidingen zullen we nu

waarin een zo groot mogelijk deel van de

de laatste slag moeten maken!”

burgers zich vertegenwoordigd voelt door

13

Missie en visie opstellen: absoluut géén sinecure een organisatie naar buiten wil uitdragen, terwijl de visie het beeld of de ‘gedroomde’ verwachting die men van de toekomst heeft weergeeft. Het belang van de organisatie wordt weergegeven in de missie, die dientengevolge als eerste opgesteld dient te worden om vervolgens de visie te bepalen. Bij het opstellen van een missie dient nagedacht te worden over werkterrein Iedere organisatie -of het nu een commer- Via onze hulpverlening willen we de

en kernactiviteiten, bestaansrecht, belang

cieel bedrijf of een ideële instelling betreft-

zelfredzaamheid van die gemeenschappen

voor alle in- en externe betrokkenen,

heeft een strak geformuleerde missie en

dusdanig versterken, dat mensen die daarin intenties en ambities, normen, waarden

visie nodig om doelgericht te kunnen

leven zichzelf en anderen kunnen helpen. en overtuigingen. In een visie moeten

functioneren.

Op basis van respect en medemenselijkheid.” antwoorden op de volgende vragen vervat

Het ontbreken van een missie en visie leidt

worden: waar willen we staan, wat willen

tot een ´stuurloos ronddobberend schip´.

Kort en krachtig. Helder geformuleerd,

Bibliotheken zijn er inmiddels over vol-

geen speld tussen te krijgen.

geschreven, hetgeen tekenend is voor het

Duidelijkheid kenmerkt de zinnen.

Niet eenvoudig

we bereiken en hoe geraken we daar?

belang dat aan deze thema´s wordt gehecht.

Geen vage bewoordingen die ruimte

In de praktijk blijkt het niet eenvoudig

Een goed functionerende organisatie is

laten voor uiteenlopende interpretaties.

om als vanzelfsprekend geachte uitgangs-

immers gefundeerd op een heldere missie

De buitenstaander die dit leest weet exact

punten helder en eenvoudig te verwoorden.

en visie.

waar het Rode Kruis voor staat en wat het

Het zal duidelijk zijn dat formuleren van

Vooraleer in te gaan op de definiëring van

doet. Medewerkers van het Rode Kruis weten

missie en visie geen exercities van één

en de verschillen tussen ´missie´ en ´visie´

op basis van deze teksten wat van hen

persoon zijn. Uiteenlopende betrokkenen

eerst ter illustratie een voorbeeld, te vinden verwacht wordt.

binnen de organisatie zullen er geruime

op de website van Het Nederlandse Rode

Dat is wat een missie en visie beogen:

tijd indringend over moeten nadenken

Kruis:

zowel in- als extern duidelijkheid verschaffen. en brainstormen, waarbij doorgaans blijkt

Missie Rode Kruis: “Onze missie is het

Het kan echter nóg korter. Een vaak geciteerd

voorkomen en verzachten van menselijk

goed voorbeeld is de missie van Apple:

Juist dát kan er vervolgens weer toe leiden

lijden waar dan ook, het beschermen van

“Wij willen werken makkelijker maken.”

-een valkuil dus- dat gekozen wordt voor

levens en gezondheid en het waarborgen

Microsoft hanteerde lange tijd de visie:

vage en breedsprakige formuleringen die

van respect voor de mens. Onze bijzondere

“Op elk bureau een PC met Microsoft-

voor velerlei uitleg vatbaar zijn.

aandacht gaat daarbij uit naar hen die het

software.”

Veelal wordt geadviseerd om na de eerste

dat de opvattingen uiteen kunnen lopen.

onderzoeken en inventarisaties een groeps-

meest kwetsbaar zijn: mensen die zonder onze hulp niet of slecht zouden overleven,

Verschillen

gesprek te houden, op basis waarvan een

of van wie de gezondheid zonder hulpver-

Kort gezegd is het verschil tussen missie

concept wordt opgesteld. Dat wordt daarna

lening in gevaar zou komen.”

en visie als volgt samen te vatten: een missie

in een tweede discussie geëvalueerd, waarna

is waarvoor men staat, een visie is waarvoor

een voorlopige missie en visie het licht zien,

Visie Rode Kruis: “Met onze vrijwilligers

men gaat. De missie, het ´mission statement´ hetgeen vervolgens in een grotere kring ter

en via onze lokale aanwezigheid leveren

en de visie, de ćorporate vision´ zijn twee

beoordeling wordt verspreid. Daarna is de

we een actieve bijdrage aan het versterken afzonderlijke fenomenen, die echter onlos- tijd rijp voor vaststelling van een definitieve van gemeenschappen, zodat in tijd van

makelijk met elkaar verbonden zijn.

de grootste nood niemand alleen staat.

De missie is strikt genomen datgene dat

14

versie.


Kleinschaligheid

leren. Hetgeen er nu staat klopt wel, maar In dit geval zeg ik dat een van de punten

In de OSF-spot in het kader van Zendtijd

het is niet pakkend. Je wordt er niet warm is dat het niet zo kan zijn dat Den Haag

voor Politieke Partijen die momenteel met

van.”, pakt Jabik de draad weer op.

de Provincie kan terugfluiten, behalve

regelmaat op TV te zien is, breekt Jabik

Om uiteindelijk na het nodige schrappen

natuurlijk als er afspraken zijn gemaakt.”

dan ook een lans voor de kleinschaligheid:

en schaven wat betreft ‘missie’ uit te komen Maar dat is nog geen formulering van een

“Wat je lokaal of provinciaal kunt besluiten

op: “De OSF is voorstander van een bestuurs-

visie. Daarvoor is méér nodig. Jabik spreekt

hoeft niet op landelijk of Europees niveau

vorm die burgers zoveel als mogelijk de

de wens uit dat vanuit alle geledingen van

te gebeuren.”

bevoegdheden en middelen geeft om zelf

de OSF meegedacht wordt en houdt zich

vorm te geven aan hun individuele en

aanbevolen voor suggesties die de formu-

sociale leven, alsook hun leefomgeving.”

leringen van missie en visie aanscherpen.

“Natuurlijk zijn er ook zaken die nu juist wèl centraal geregeld moeten worden”, benadrukt Jabik. “Zo herinner ik me dat de vervoersvergoedingen voor gehandicapten en ouderen voorheen per gemeente verschilden.” Kleinschaligheid en OSF. De meningen

“We doen het samen, met elkaar. Het is

Onafhankelijke politiek is dè manier om de burgers beter te betrekken bij de politieke besluitvorming.

kunnen uiteenlopen, wat het formuleren

niet zo dat de voorzitter maar moet zeggen hoe het moet.” Wellicht wordt dit thema onderwerp van gesprek tijdens de OSF/VPPG-conferentie

van een gezamenlijke missie en visie niet

“En dan kun je als vervolg hierop nog wel

vergemakkelijkt. Zo is de Partij voor het

uitleggen wat onafhankelijke politiek is”,

Noorden voorstander van een noordelijk

aldus de voorzitter.

op zaterdag 5 oktober in Lunteren. Tot die tijd wil Jabik van der Bij graag verder ´brainstormen´:

landsdeel (Groningen, Friesland en Drenthe), terwijl Jabiks éigen´ Fryske Nasjonale Partij Suggesties daar mordicus tegen is.

Wat betreft de visie glimlacht de voorzitter:

“Missie en visie zijn nu vastgesteld, maar

“Dan heb je het over een droom die je koes-

[email protected] Maarten Brorens

toch moeten we het wat pregnanter formu- tert met betrekking tot de ´hemel op aarde´.

15

Halbe Zijlstra is medestander

Kritiek VPPG op functioneren Senaat “Als de Eerste Kamer het politiek primaat van de Tweede Kamer continu gaat ondermijnen, dan krijg je een dubbeling van rollen. Dan heeft de Eerste Kamer geen toegevoegde waarde”, aldus Zijlstra, fractievoorzitter van de VVD in de Tweede Kamer. Zijlstra geeft nog blijk van enige kennis van ons staatsrecht. Maar hypocriet is het wel. Vanwaar pas nu deze kritiek? De VPPG ageert al decennia tegen het disfunctioneren van de Eerste Kamer. Uit de reactie van Roemer (SP)1 op de uitlating van Zijlstra blijkt dat hij nog heel veel bijscholing nodig heeft. Hij schrijft: “Wat Zijlstra nu voorstelt is dat oppositiepartijen in de Eerste Kamer van hun geloof afvallen en hun steun geven aan voorstellen die hun fracties aan de overkant van het Binnenhof onthouden hebben”. Fons Zinken (Foto: Studio Cyril)

Fons Zinken is voorzitter van de VPPG. Hij begon zijn carrière als gemeenteambtenaar in de gemeente Echt (Limburg) en heeft zich later op de politiek toegelegd.

De senaat wordt niet door het volk gekozen maar door leden van de Provinciale Staten. Zij heeft een onafhankelijke en controlerende taak zoals blijkt uit de tekst bij de invoering.2 “Het tweekamerstelsel werd door de grondwetscommissie voorgesteld, teneinde alle overijling in de raadpleging te voorkomen, in moeilijke tijden aan de driften heilzame palen te stellen, de troon te omringen door een bolwerk, waartegen alle partijen afstuiten en aan de natie een volkomen zekerheid te waarborgen tegen alle willekeurige uitbreiding van gezag.”

Zinken is een bekend publicist van allerlei actuele politiekbestuurlijke aangelegenheden en staat bekend als voorvechter van de onafhankelijke politiek.

16


De parlementaire behandeling van een

Senator Holdijk (SGP) vroeg zich af of

betrokken bij de financiering van politieke

wetsontwerp begint bij de volksvertegen-

zulke wetgeving noodzakelijk zou zijn

partijen. Dat geldt voor zowel de

woordiging in de Tweede Kamer.

indien iedere volksvertegenwoordiger op

verplichting tot openbaarheid als voor het

Alvorens het ook wet kan worden, moet

elk niveau artikel 67, lid 3 van de Grond-

recht op financiering van rijkswege en

strijd is met de Grondwet deert kennelijk

wet, te weten het stemmen zonder last en

vraagt de minister om daartoe stappen te

maar weinigen.

met de zuiveringseed serieus zou nemen.

ondernemen.

een onafhankelijke Eerste Kamer zich daarover uitspreken. Zonder partijpolitieke belangen en onafhankelijk van de politieke lading moeten de senatoren de wetgeving toetsen op het democratisch gehalte, op de zorgvuldigheid, op de strijdigheid met de rechten van de mens en op het voldoen aan de grondwet. Die onafhankelijkheid van de senaat zou dus moeten worden gerealiseerd via de autonome en onafhankelijke Provinciale Staten. Doordat de landelijke partijen de macht in alle Provinciale Staten hebben, wordt de Eerste Kamer bepaald door de landelijke partijen. Met als gevolg dat het partijbelang domineert en niet het landsbelang. Het is daarom een oudedagsvoorziening voor ex-ministers, -staatsecretarissen, -kamerleden en -voorzitters. Dat dit in

Koole (PvdA) gaf aan dat het stelsel van

Behandeling Wfpp in de Eerste Kamer

subsidiëring van politieke partijen ook

Vliegenthart (SP): “Als wij voorliggend

gebaseerd moet zijn op het beginsel van

voorstel aannemen, voldoen wij nog niet

Het disfunctioneren van de Eerste Kamer

gelijkheid van kansen (artikel 4 Grond-

aan de nieuwste eisen die de Raad van

bleek maar weer eens overduidelijk bij de

wet). Thissen (GL) vindt het ongelofelijk

Europa stelt aan wetgeving met betrekking

behandeling van de Wet financiering poli-

belangrijk dat politici en politieke partijen

tot de financiering van politieke partijen.

tieke partijen (Wfpp). Nadat de Tweede

volstrekt onkreukbaar zijn, integriteit als

Evenmin is het voorliggende wetsvoorstel

Kamer de Wfpp had vastgesteld, boog de

niet te onderhandelen waarde hoog in hun

in lijn met de voorstellen die de Europese

senaat zich op 26 februari over deze wet.

vaandel hebben staan, verre blijven van

Commissie in de maak heeft.

Een wet die in strijd is met de Europese

belangenverstrengeling en heldere verant-

regels3 en met onze Grondwet4 , zoals een woording afleggen over de geldstromen die

Desondanks stemde de Eerste Kamer,

overgrote meerderheid in de Eerste Kamer

met uitzondering van de PVV, in met

ze binnenkrijgen.

openlijk erkent. Een kleine selectie uit de

deze Wfpp. Het belang van de landelijke

bijdragen tijdens de behandeling die deze

Koffeman (PvdD) is van mening dat het

partijen gaat boven een democratische

conclusie onderstrepen.

wenselijk is om vooral op lokaal niveau

rechtstaat.

één lijn te trekken voor de financiering

Het belang van de landelijke partijen gaat boven een democratische rechtstaat.

van de politiek. Thom de Graaf (D66) verwerpt vooralsnog het motief van het gelijke speelveld voor partijen, de zogenaamde kansengelijkheid van artikel 4 Grondwet. Schouwenaar (VVD) zou graag zien dat de lokale partijen volledig worden

17

Minister Plasterk erkent de ongelijkheid bij de gemeenteraadsen statenverkiezingen.

Ik formuleer het met opzet voorzichtig,

De ingangsdatum kan bij KB vastgesteld

want er zijn partijen met heel weinig

worden. Minister Plasterk beloofde de

budget die toch een heel goede ver-

Eerste Kamer om daarover nog overleg

In zijn antwoord zegt hij: ”Aan de ene

kiezingsuitslag behalen.

te voeren met de politieke partijen.

kant is er de vrijheid van burgers om

Dat het campagnebudget echter in principe

Het bestuur van de VPPG is zeer benieuwd

door giften een politieke partij van hun

een positieve uitwerking kan hebben op

hoe hij dat regelt met alle lokale partijen.

voorkeur te ondersteunen. Die is natuur-

de uitslag, is onmiskenbaar zo. Het is

lijk gekoppeld aan de vrijheid van een

meteen ook de reden om te bekijken wat

politieke stroming om te trachten om

er moet gebeuren om te voorkomen dat

via het verwerven van steun in een betere

politieke macht wordt gekocht”.

positie te komen om verkiezingscampagnes

Hij zegt dus dat het campagnebudget

te winnen. Aan de andere kant is er de

dat de landelijke partijen krijgen via de

sterke overtuiging dat het niet zo kan

rijkssubsidie van invloed is op de ver-

en mag zijn dat men in onze democratie

kiezingsuitslag bij de gemeenteraads-

politieke macht koopt.

en provinciale statenverkiezingen.

Het is onmiskenbaar zo dat het campag-

De Wfpp5 verplicht ook de lokale partijen

nebudget voor een deel van invloed kan

om een giftenreglement op te stellen.

Fons Zinken

zijn op de verkiezingsuitslag.

1. Plan Zijlstra voor afschaffing Eerste Kamer is kinderachtig; brief op de site SP. 2. Prof. Mr. P.J. Oud: Het Constitutioneel Recht van het Koninkrijk der Nederlanden 1967 blz. 507: Aantekeningen van het verhandelde over de Grondwet van 1815 blz. XXXIV. 3. Group d’États contre la corruption (GRECO) van de Raad van Europa. 4. Artikel 4 van de Grondwet over gelijke kansen van kandidaten. 5. Wet financiering politieke partijen: Staatscourant Publicatiedatum: 02-04-2013 t/m 02-05-2013

18


Betere mentale prestaties dankzij tweetaligheid Na de Tweede Wereldoorlog is er een bijna onuitroeibare mythe in de taalopvoeding geslopen. Je kinderen thuis tegelijk dialect en standaard Nederlands leren zou niet goed zijn. De schoolprestaties zouden er onder lijden en de beheersing van het Nederlands zou onder de maat blijven. Maatschappelijk zouden de kinderen later minder kansrijk zijn. Actuele onderzoeken doen die mythe echter volledig verdampen! De taalleerresultaten van tweetalig opgevoede kinderen zijn beter dan die van eentalige leeftijdgenoten! Tweetaligen kunnen later in hun leven de symptomen van Alzheimer gemiddeld vijf jaar vertragen. Daarnaast kunnen zij zich van jongs af aan Dick van Niekerk beter concentreren en kunnen zij beter “multitasken” dan eentaligen.

Dick van Niekerk is neerlandicus en gaf jarenlang les op HAVO/ VWO/Gymnasium. Sinds oktober 1987 is hij gevestigd als zelfstandig journalist met Midden-Brabant als uitvalsbasis. Hij verzorgt journalistieke artikelen, tekstproducties en voorlichtingsbrochures voor de niet-commerciële sector.

Men verdedigt zelfs de boude stelling dat tweetaligen gezondere hersenen hebben. Kortom: twee- of meertaligheid is niet langer een handicap maar een weldaad waardoor je langer leeft!

19

Ellen Bialystok, hoogleraar cognitieve

dat ze daardoor de ziekte van Alzheimer

kunnen aanmerkelijk beter met de ziekte

psychologie in het Canadese Toronto, kon

niet zo snel krijgen. Maar Bialystok betwij-

omgaan! Ze kunnen de symptomen veel

tien jaar geleden niet bevroeden dat ze met felde of het zo eenvoudig ligt. Ze deed een haar onderzoeken naar tweetaligheid1 wereld-

langer onderdrukken.

vervolgonderzoekje met twintig eentaligen

wijd een lawine van reacties zou veroorzaken. en twintig tweetaligen, allemaal ongeveer

Tweetaligen kweken reserves

75 jaar oud. Ze hadden allen Alzheimer en

Welk aspect van tweetaligheid zorgt nu

Wat deed Bialystok precies? Ze selecteerde in

zaten precies op hetzelfde cognitieve niveau.

voor dit effect? Als een tweetalige in een

een geriatisch centrum 200 duidelijke geval-

Je zou dus veronderstellen dat ze dezelfde

taal spreekt is ook de andere taal in zijn

len van de ziekte van Alzheimer en stelde

mate van “hersenbeschadiging” zouden

geest actief. Dat roept een probleem op:

vast wie een- of tweetalig was. Vervolgens keek

hebben. Wat bleek nu toen Bialystok c.s.

hoe selecteer je de taal die je nodig hebt

ze naar het moment dat de familie signa-

naar de hersenfunctie keken?

en zorg je ervoor dat de andere taal niet

leerde dat er iets niet goed ging en wanneer

in de weg zit.

de patiënten formeel de diagnose Alzheimer

De tweetaligen hadden significant meer

Volgens het Canadese onderzoek maak je

kregen. In allebei de gevallen waren de

beschadiging2 dan de eentaligen. Ze hadden

je door zo’n situatie een cognitief systeem

tweetaligen bijna vijf jaar ouder!

dus een verder gevorderd stadium van de-

eigen dat de taak heeft om wedijver tussen

mentie maar ze functioneerden niettemin de twee talen uit te sluiten en de aandacht Ze herhaalde haar onderzoek bij 200 andere

op hetzelfde niveau!

patiënten en het resultaat was hetzelfde.

eenpuntig te richten op een van beide talen. Als je tweetalig bent, gebruik je dit systeem

Mogelijk dat je hieruit al kon concluderen

Dat is volgens de Canadese onderzoeker

altijd en daardoor wordt het alleen maar

dat tweetaligheid de hersens beschermt en

een onweerlegbare conclusie: tweetaligen

krachtiger.

die overigens in elke taal werkzaam zijn,

de frater te raken: ”Als we onze geboorte-

Luiheid van tong De maatschappelijke en taalkundige benadering van het dialect is sinds 1945 ingrijpend veranderd. Lees daarvoor maar in het indertijd gezaghebbende taalboek van frater Victor van Nispen ‘Verkenningen op het gebied van taal en taalonderwijs’. (Tilburg 1946). De frater heeft het over ‘onbeschaafde’ dialectsprekers. Nadat hij heeft vastgesteld dat beschaving en cultuur zich manifesteren in beheersing, houdt hij zijn lezers het volgende voor. “Anderen kennen dit zelfbedwang niet; het zijn de onbeschaafden. Hun levensmilieu, hun verschijning, hun optreden tegenover medemensen getuigt van gebrek aan controle en tucht. Gemakzucht, zelfzucht

missen bij hen de rem van de zelfbeheersing. hebben bij hen de vrije teugel.”

streek voorgoed hebben verlaten, roept het

Dat openbaart zich in hun levensuitingen.

geluid van de heemtaal weer die lieve beelden

Ook in hun taal en in hun dialect. Er is een Dialect lijkt Van Nispen vooral als een hinder- voor ons op van voorheen en we keren ons luiheid van tong en lippen. Klanken worden lijk verschijnsel te zien: “Twee- of meertalig- met een zacht heimwee naar de streek waar niet afgewerkt of totaal verwaarloosd.

heid is altijd een obstakel voor de culturele

onze jeugd zo zorgeloos verstreek. Zo werd

De nivellerende tendenties die een gevolg

en nationale saamhorigheid van een volk.”

de streektaal voor veel dialectsprekers een

zijn van de inertie van de spraakorganen, en

Toch blijkt dialect ook de zachte kanten van

kostbaar bezit!”

20


Streektalen in Nederland

Alles is te gemakkelijk voor ons eentaligen De Engelse auteur Paul Binding wijst in het

“Het is juist deze reis die de receptie

is het funest op internationale bijeenkomsten

boek ‘Overeind in Babel’ (Rekkem 2007)

van een werk in een andere taal tot een

waar Engels de voertaal is, dat we steeds

op het lot van de eentalige die een wereld-

uitdaging maakt. En deze uitdaging niet

verstoken blijven van de prikkel die zo

taal spreekt. Het lezen van een werk in een

aangaan, betekent een verarming van de

essentieel is voor elke serieuze intellectuele

andere taal – wat Engelstaligen amper hoeven

culturele beleving, om nog maar te zwijgen

onderneming. Alles is te gemakkelijk voor

te doen - vereist een mentale reis naar een

over de verminderde appreciatie op het

ons.

ander denkkader, stelt deze schrijver.

menselijke vlak.” (…) “Voor ons Engelsen Er is altijd dat stemmetje dat zegt: ‘Je moet je niet echt bezighouden met die of die taalmoeilijkheid.’ Je kunt er altijd op rekenen dat de anderen je tegemoet komen met vaak meer dan acceptabel Engels. En ‘zij’ zijn blij Engels te kunnen gebruiken en in hun nopjes met jouw vriendelijke, beleefde reactie. Dit is allemaal zo duidelijk dat ik het gevoel heb dat het een situatie is die we moeten doorstaan.”

Je kweekt als het ware krachtige ‘cognitieve feit dat de cognitieve voordelen van meer3

buitenlandse onderzoek. Zij stelt vast

reserves’ die het optreden van dementie

taligheid al op tweejarige leeftijd inzetten.

dat “er vooralsnog geen medicijnen tegen

uitstellen. In ons taalgebied kregen de

Tweetalige kinderen van twee jaar oud

Alzheimer op de markt zijn die net zo

bevindingen uit Canada aanvankelijk

kunnen zich beter concentreren dan

gunstig werken als tweetaligheid.”

amper aandacht. Op een symposium in

eentalige en ontwikkelen tijdens hun

Ondanks enig voorbehoud lijkt het haar

Hengelo vier jaar geleden bijvoorbeeld

leven een aanmerkelijk beter concentratie-

beter om meertaligheid bij mensen te

werd er wat lacherig over gedaan.

vermogen!

stimuleren in plaats van te ontmoedigen,

Daar was al minder reden toe toen een vergelijkbaar onderzoek in de Verenigde Staten precies dezelfde resultaten opleverde.

zoals lang gebeurd is.

tweetaligen kunnen aanmerkelijk beter met de ziekte omgaan!

Tweetaligheid als medicijn

Veranderende taalhouding Het is merkwaardig dat de nieuwste wetenschappelijke inzichten in ons taalgebied nog

Er volgden steeds nieuwe ontdekkingen

In Spanje deed men de opzienbarende

amper een rol spelen in het debat over

over de relatie tussen tweetaligheid en

ontdekking dat tweetaligen de linkse kwab

tweetalige opvoeding, de vraag dus of je je

mentale prestaties. Tweetaligen bleken

van het hersengebied van Broca -het

kinderen van jongs af aan in het dialect

zich beter te concentreren en kunnen

motorische en sensorisch spraakcentrum-

en in het Nederlands grootbrengt.

beter relevante van onbelangrijke infor-

gebruiken, terwijl een eentalige de rechtse

Ton van de Wijngaard, streektaalfunctionaris

matie onderscheiden. Ze zijn daardoor

kwab gebruikt. Daarmee lijken de verschillen

in Limburg, beaamt dat maar is wèl blij dat

ook beter in staat om twee of meer taken

in mentale prestaties tussen meertaligen

de conclusies de Limburgse benadering

tegelijk uit te voeren, te multitasken dus.

en eentaligen nu ook neurologisch een

bevestigen. Voor tweetalig opvoeden waren

De afname van cognitieve vaardigheden

fundament te hebben.

in Limburg namelijk al eerder andere

op hogere leeftijd is bij tweetaligen

Jacomine Nortier (universiteit Utrecht)

argumenten boven water gekomen.

aanmerkelijk lager. In het Oostenrijkse

is tot dusverre de enige Nederlandstalige

Uitgebreid onderzoek op basisscholen bracht

onderwijs vraagt men aandacht voor het

taalkundige die uitvoerig ingaat op het

naar voren dat kinderen die Limburgs spreken

21

Streektalen in Nederland en tegelijk Nederlands veel hoger scoren

onderzoekscijfers. Het aantal ouders dat

Bilingualism Maintains Neural Efficiency for

voor Nederlands dan de kinderen die een-

Limburgs met de kinderen spreekt, groeit

Cognitive Control in Aging, The Journal of Neuro-

talig opgevoed worden. In groep 8 wordt

sterk. Limburg is daarmee de enige regio

science 2013 vol. 33, 387 – 396; Charlotte Hoffmann,

het verschil zelfs heel groot.

in dit land waar het aantal ouders dat de

An Introduction to Bilingualism, London and

Ter vergelijking: de Limburgse kinderen

streektaal met de kinderen spreekt aan

New York 1991; Oostenrijk – Gombos, G., Mehr

overtreffen bij Nederlands zelfs ruim de

het stijgen is. In bij voorbeeld Noord-

sprachigkeit zwischen Bildungschance und

prestaties van hun Friese leeftijdgenoten

Brabant en Zeeland neemt dit aantal juist

Bildungsrisiko, Erziehung & Unterricht 2008, 158,

die tweetalig worden groot gebracht.

zienderogen af.

10 – 20; Spanje – Garbin G. e.a., Bridging

Voor Van de Wijngaard c.s. was dit

language and attention: Brain basis of the impact

onderzoeksresultaat het sein om een

Geuzentaal

grootscheepse, oudergerichte campagne

De veranderende taalhouding van de jonge Neurolmage 2010

op te zetten waarin de Limburgse ouders

Limburgse ouders lijkt een olievlekwerking

of bilingualism on cognitive control Internet: • Nederland – Jacomine Nortier: Nederland Meer-

werden aangemoedigd om toch vooral

te hebben. Van de Wijngaard: “Bij de

talenland, Amsterdam 2009; Sjaak Kroon & Ton

Limburgs met hun kinderen te praten!

jongeren is er steeds meer interesse om

Vallen (red.) Dialect en School in Limburg,

Er verschenen posters en paginagrote

Limburgs te gebruiken. Dat zie je ook

Amsterdam 2004; Hans Van de Velde e.a. , Lim-

advertenties met de veelzeggende tekst

terug aan de vele dialectuitingen op facebook

burgs kalle, wie sjteit ’t d’rmit?, in: Veldeke

‘Geer kalt toch ouch Limburgs mit de kienjer’.

en in het sms-verkeer. Limburgs is voor

Jaarboek 2007 56 – 73, Roermond 2008

jongeren een soort geuzentaal geworden.

Jongeren zijn er trots op om Limburger te zijn.

Jongeren zijn er trots op om Limburger te Dit is de 30e aflevering in de serie Streekzijn.” Veel Limburgse dialecten herleven.

talen in Nederland door Dick van Niekerk.

Verrassend is de ommekeer in Heerlen “Dat heeft zijn effect niet gemist!

(90.000 inwoners). “Over het Heerlens

Het leverde heel veel aandacht op in de

dialect is in Limburg vaak lacherig gedaan.

kranten, op radio en televisie.

Het Algemeen Nederlands heeft er altijd

Iedereen praatte erover. De Limburgse

een hoge status gehad en daardoor ontstond

dialecten kregen een krachtige vitaliteits-

er een dialect dat noch Nederlands noch

impuls. Soms was het net de omgekeerde

Limburgs was. Hollesj of Huillands mit

wereld.

knoebele4 werd het vaak besmuikt genoemd. Je kunt nu duidelijk een ontwikkeling waar-

Tijdens een lezing voor de katholieke

nemen die teruggaat naar het originele

plattelandsvrouwen in het Zuid-Limburgse Heerlens!” heuvelland begonnen de dames mij er zelfs van te overtuigen dat het zo belangrijk was

Geraadpleegd:

dat de kinderen tweetalig werden opgevoed!

• Canada - E. Bialystok, Reshaping the Mind:

En juist met dié boodschap was ik naar

The Benefits of Bilingualism, Canadian Journal

hen toe gekomen!”

of Experimental Psychology 2011, vol. 65, 229 -235;

Het besef dat tweetaligheid een weldaad

Control: Evidence From the Simon Task Psycho-

is voor de kinderen heeft in Limburg snel

logy and Aging 2004, vol. 19, 290 – 303;

verbreiding gevonden, vertellen recente

Verenigde Staten – Brian T. Gold e.a. Lifelong

E. Bialystok e.a., Bilingualism, Aging and Cognitive

1. Tweetaligheid is het dagelijks gebruik van twee talen of van een dialect en een standaardtaal van kinds af aan. 2. Een Canadese onderzoeker stelde onlangs vast dat tweetaligen zelfs twee (!) keer beter tegen Alzheimer beschermd zijn dan eentalige dementiepatiënten. 3. Bij het vernemen van deze conclusies startte een eentalige Alzheimer – patiënt onmiddellijk met het leren van een tweede taal: Frans. In de twee jaar daarna

waren zijn symptomen niet slechter geworden: “Ik heb dit heel hard nodig. Als ik stop met de studie van Frans, heb ik het idee dat ik het niet lang meer zal maken.”

4. Hollands met bultjes

22


Spotlight

Zo maar wat vragen Na een leven lang werkzaam geweest te zijn in de natuurkunde

De eerste vraag dwingt je ertoe na te denken over de onafhan-

beland je dan nogal onverwacht in de politiek. Ik hoef denk ik

kelijkheid van de spreker. Is hij de spreekbuis van een belan-

niemand ervan te overtuigen dat dit een heel andere wereld is,

gengroep, van een organisatie, van een lobbygroep?

maar hoe anders? En heeft dat gevolgen voor de manier waarop

De tweede vraag dwingt je om na te denken over wat de spreker

je naar de wereld kijkt?

wil bereiken. Waar is hij op uit, waarom begint hij over dit onderwerp? Tenslotte legt een antwoord op de derde vraag eventueel

In de natuurwetenschappen hebben we wetmatigheden die

opportunisme meestal genadeloos bloot. De combinatie van

op basis van uitgebreide experimenten tot stand zijn gekomen.

deze drie vragen blijkt te dienen als een vlijmscherp fileermes dat

Het mooie van die natuurwetten is dat ze gelden van Tokio tot

verborgen bedoelingen feilloos in de schijnwerper plaatst.

Amsterdam, en dat iedereen die er de moeite voor neemt, die

In de Eerste Kamer ben ik temidden van een overmaat aan

wetten ook kan toetsen. Dat is mooi, want dat maakt de verworven-

juristen en economen één van de zeer zeldzame natuurweten-

heden van natuurwetenschappen grotendeels onafhankelijk van

schappers. De redeneertrant die ik meebreng naar de debatten

cultuur, van persoonlijke opvattingen, van lobbyisten of van de

is niet altijd gebruikelijk en valt het niet-wetenschappelijk

belangen van bepaalde groeperingen. Er bestaat kennelijk zoiets

geschoolde volk vaak wat rauw op het dak. Vroegere vakgenoten

als een toetsbare waarheid en je moet van goeden huize komen

uit de natuurkunde vertellen mij regelmatig het een verademing

om daar de stoelpoten onderuit te zagen.

te vinden dat er in de politiek iemand denkt zoals zij. Ik heb niet de illusie dat ik eigenhandig de wereld kan veranderen. Ik denk

Als natuurwetenschapper in de politiek begin je, en dat is

wel dat mijn manier van dingen benaderen mensen aan het

gezien bovenstaande begrijpelijk, met een idealistisch en

denken zet. En dat is altijd een goed begin.

waarschijnlijk enigszins naïef mensbeeld. Maar al snel leer je dat politiek echt geen natuurkunde is. In de politiek gaat het erom mensen te overtuigen, en daarbij is het vertellen van de

Kees de Lange

waarheid simpelweg één van de mogelijke strategieën.

Senator OSF

Soms lijkt het er in de politiek dan ook vooral om te gaan om door middel van retoriek onzin als waarheid te verkopen. Te cynisch? Ik denk het niet. Uit zelfbescherming heb ik geleerd om, zodra iemand iets debiteert, mezelf drie simpele vragen te stellen:

1. WIE zegt het?

2. WAAROM zegt hij het?

3. Waarom zegt hij het NU?

Dat blijkt buitengewoon verhelderend te werken en ik vertel u graag waarom. (Foto: Topshots)

23

Aardgasbaten gaan volledig naar Den Haag; kans op aardbevingen blijft

PvhN betreurt geringe actiebereidheid Leendert van der Laan (41) uit de stad Groningen -financieel dienstverlener en huisvader- was in 2002 mede-oprichter van de Partij voor het Noorden, waar hij woordvoerder is. Tevens is hij actief voor de Lokale Stadspartij Groningen.

Leendert van der Laan (Foto: Topshots)

Jan Lambers (70) uit het Groningse Eelde is van huis uit econoom en werkte jarenlang in diverse functies bij onder meer de Gasunie. Voor de Partij voor het Noorden doet hij onderzoeken en hij vervult er de functie van webredacteur.

Jan Lambers (Foto: Topshots) Al ruim een halve eeuw wordt in Groningen gas van hoge kwaliteit

Vreemd genoeg constateert de partij tevens dat er onder de

gewonnen. Bewoners van het noordelijk deel van de provincie

Groningers geen brede bereidheid is tot stevige actie.

hebben inmiddels te maken met aardbevingen. Het grootste deel

Blijkbaar gaan ‘nuchtere noorderlingen’ niet snel de barricaden op.

van de aardgasbaten gaat echter richting Den Haag.

Een gesprek hierover met Jan Lambers en Leendert van der Laan van de PvhN.

De Partij voor het Noorden (PvhN) concludeert dat Groningen

“De boeren zien het maaiveld dalen, op den duur zullen dijken

wel de lasten, maar niet de lusten krijgt. Immers, werkgelegenheid

verhoogd en gemalen aangepast moeten worden, aardbevingen

voor de regionale bevolking, daar zorgt de gaswinning nauwelijks

bedreigen de dijken en gebouwen.”, constateert Leendert.

voor.

“Wij als politieke partij zijn geen direct belanghebbende

24

Locomotie 51

-we bezitten geen onroerend goed en ondervinden dus ook zelf

gaswinning het risico van aardbevingen zou toenemen.

geen schade- maar zien het wel als onze taak om juridisch verzet

“In ieder geval had de NAM dat al medio tachtiger jaren toegegeven.

door burgers en bedrijven tegen de Nederlandse Aardolie

Blijkbaar nam men dat risico voor lief, want de productie werd

Maatschappij en de Nederlandse overheid mede te initiëren en

zelfs nog opgevoerd”, aldus Leendert. Jan: “In 2000 heeft men

ondersteunen. Maar helaas is het voor de weinige actievoerders

dus de kans om de gaswinning stop te zetten weggegeven.”

in Groningen heel lastig om medestanders te vinden. Tijdens een van de bezoeken van minister Henk Kamp van

Turf versus gas

Economische Zaken -hij kwam in Loppersum voorlichting geven

“Tijdens de eerste keer dat Kamp in Groningen was en nader onder-

en we rekenden op een flinke protestbijeenkomst- werd zelfs nog

zoek beloofde, voerde hij aan dat de gaswinning de Groningers

massaal het Wilhelmus gezongen omdat Beatrix net haar abdicatie

ook veel heeft opgeleverd. Hij had zich echter slecht laten voorlichten

bekend had gemaakt…”

door zijn ambtenaren”, betoogt Van der Laan, hetgeen onderschreven

Installaties NAM (Foto: Topshots)

Schade

wordt door Lambers, die uitvoerig onderzoek deed naar de econo-

Toch zijn er inmiddels -naast de Vereniging Eigen Huis- twee

mische effecten van de gaswinning. Onder meer schreef hij in

actiegroepen actief: Vereniging Groninger Bodem Beweging

opdracht van de PvhN ´Turf & aardgas in Groningen; een wereld

en Actiegroep Schokkend Groningen. Verder is door De Haan

van verschil´ en momenteel legt hij de laatste hand aan een rapport

Advocaten & Notarissen de Stichting WAG (Waardevermindering met als titel: ´Zwart Witboek Groningen Gaswinning´. door Aardbevingen Groningen) opgericht. Deze wil eigenaren van In eerstgenoemde uitgave constateert hij dat de winning van onroerende zaken bijstaan in het verhalen van schade op de NAM

turf ofwel hoogveenontginning tot op de dag van vandaag nuttig

en/of de staat. Dat is namelijk waar het de meeste Groningers om

rendement oplevert. “Zoals bijvoorbeeld het Winschoterdiep dat

gaat: geleden schade door bevingen en grondverzakkingen terug-

in de eerste helft van de 17e eeuw werd aangelegd ten behoeve

betaald krijgen. En daar komt de NAM aan tegemoet.

van de afvoer van turf, net als andere kanalen, bruggen en sluizen.

“Maar we moeten ook naar de toekomst kijken”, uit Lambers

Ook de scheepsbouw bloeide.

zich op bezorgde toon. “Er is geen enkele garantie dat nieuwe

Land dat na de turfwinning overbleef werd vervolgens met

bevingen voorkomen kunnen worden. Ze kunnen wellicht in

behulp van veel mankracht geschikt gemaakt voor de landbouw.

hevigheid toenemen en wat als er doden vallen?”

Vergelijk dit eens met de investeringen in de aardgasinfrastructuur.

Beiden geven aan dat de 30-jarige exportcontracten rond 2000

Als het aardgas uit het Noorden verdwenen is kan het aangelegde

zijn vernieuwd, terwijl toen al lang bekend was dat bij verdere

transportnet snel tot oud roest vervallen.”

25

Risico’s In het andere rapport tracht Lambers aan te tonen dat het geleidelijk stopzetten van de gaswinning in Groningen voor zowel deze provincie als de rest van het land economisch geen grote gevolgen zal hebben, mede omdat gas ook van elders, bijvoorbeeld Rusland te betrekken is. “We kunnen ons gas beter als reserve laten zitten.” Besloten wordt met: “Voortzetting van de gasproductie zou de in de aardbevingsgebieden woonachtige bevolking niet alleen aan onaanvaardbare persoonlijke risico´s blootstellen, maar zou Aardbevingsschade in Groningen

ook tot een economische en cultuurhistorische ramp voor het desbetreffende deel van Groningen leiden, omdat spookdorpen

‘Kwart opbrengsten naar het Noorden’

kunnen ontstaan.”

Zorgde de exploitatie van het hoogveen voor veel directe werkgelegenheid, de gaswinning doet dat niet, luidt een conclusie uit

Leendert van der Laan: “Dat is toch een gevolg van de Nederlandse

het rapport. Een citaat: “Een boorploeg bestond voornamelijk

machtspolitiek, die volledig in Den Haag is geconcentreerd en de

uit zwaar materiaal en een paar operators. Als de put eenmaal

verder weg gelegen provincies letterlijk leegzuigt.”

geslagen was vertrok de boorploeg en verliep de winning bijna

Hij berijdt daarmee meteen het stokpaardje van de PvhN, die

zonder personele inzet. Transport van gas geschiedt door buizen

immers voor een zelfstandige landsregio Groningen-Friesland-

en die werden geproduceerd door fabrieken die doorgaans niet

Drenthe pleit. “Het probleemgebied betreft vooral Noord-Groningen,

in het Noorden gevestigd waren.”

dat toch al met krimp en leegloop wordt geconfronteerd. Als die bevingen blijven aanhouden, gaat echt niemand daar meer wonen!

“De vestiging van productiemaatschappij NAM en de Nederlandse Het is trouwens sowieso bizar dat een overheid, die eigenlijk Gasunie (belast met transport en verkoop) zorgden, samen met

huis en haard van de burger zou moeten beschermen, aan de

de aanleg van de infrastructuur, overigens aanvankelijk wel voor

NAM toestemming geeft om door te gaan, in de wetenschap

enige duizenden arbeidsplaatsen”, voegt Lambers eraan toe,

dat de kans groot is dat huizen van burgers beschadigd

“waarvan echter een deel werd ingevuld door werknemers uit

worden. Er wordt dan weliswaar geld beschikbaar gesteld voor

andere delen van het land of het buitenland.”

schadeherstel en preventieve maatregelen, maar het voelt heel

Voornaamste conclusie van het rapport is dat het Noorden van

vreemd.”

de vele miljarden aan aardgasbaten -onder meer afkomstig uit de export- slechts een fractie terugziet. Reden waarom de PvhN

7000 schadegevallen Vooralsnog ziet het er niet naar uit dat de gaswinning wordt teruggeschroefd of stopgezet. De kans op nieuwe bevingen, ook zwaardere met een kracht tot 5 op de Schaal van Richter, zijn niet uitgesloten. “Het Staatstoezicht op de Mijnen heeft al berekend dat als de gasproductie wordt verminderd, in ieder geval de zwaarte van de bevingen zal afnemen”, weet Leendert. “Kamp heeft in Loppersum beloofd de zaak te onderzoeken.” Er zijn inmiddels bijna 7000 gevallen van materiële schade gemeld. Jan: “Vreemd dat de Groningers niet massaal in actie komen, temeer daar het aardgas één van de grootste inkomstenposten van het Rijk is. Zo heeft Groninger Bodem Beweging slechts 1000 leden. Groningers zijn moeilijk in beweging te krijgen. Ik krijg de indruk dat ze niet kritisch zijn. Wij zijn dat wel, maar konden nooit een volkspartij worden. Het is lastig om

Jan Lambers en Leendert van der Laan (Foto: Topshots)

nieuwe leden te winnen, de Groningers lijken wel horig.” Leendert vermoedt: “Misschien heeft het wel iets te maken met

nu ervoor strijdt dat structureel 25% van de opbrengst naar het

de protestante achtergrond van de regio, waarin trouw aan kerk

Noorden gaat. En daarmee bedoelt men niet alleen Groningen,

en overheid voorop staat.”

maar ook Friesland en Drenthe.

26

Locomotie 51

‘Onbehoorlijk bestuur’

van Groningengas niet stop te zetten of te verminderen en eerst

Maar de PvhN blijft strijdbaar, is al twaalf jaar met deze kwestie

de resultaten van nader onderzoek af te willen wachten. Dat zou

bezig en kondigde eerder dit jaar aan juridische procedures te

betekenen dat pas op zijn vroegst vanaf 1 december van dit jaar

willen starten tegen de landelijke overheid en de NAM.

maatregelen zouden kunnen worden overwogen.”

Leendert: “Dat kunnen we niet doen als partij, dus daarom zoeken we medestanders, belanghebbenden die de procedure kunnen

Verder is de Partij voor het Noorden voorstander van de oprichting

voeren. Ik denk aan actiegroepen, waterschap, provincie of bij-

van een compensatiefonds zoals voorgesteld door de Groningse

voorbeeld de Stichting Oude Groninger Kerken.

Commissaris van de Koning Max van den Berg, dat ruim een

We willen onder meer het ministerie van Economische Zaken

miljard euro zou moeten kunnen beheren voor investeringen

en premier Rutte aanklagen wegens ‘onbehoorlijk bestuur’ omdat teneinde de regio te versterken en om toekomstige schades op zij op het standpunt blijven staan dat Nederland niet zonder het

te vangen, ook niet-zichtbare schades en waardevermindering.

Groningse gas kan.”

Dit dan boven op de 100 miljoen euro schadevergoeding die Kamp reeds had toegezegd. “Veel te weinig, daarom blijft de Partij voor

“In 2000 heeft men dus de kans om de gaswinning stop te zetten weggegeven.”

het Noorden daarnaast die 25% van de jaarlijkse aardgasbaten eisen”, besluit Jan Lambers. “Die dan belegd zouden moeten worden in een fonds op vergelijkbare wijze als dat in Noorwegen

Rechtsprocedure

met de baten van de olie- en aardgaswinning gebeurt. Alleen op

In het rapport-in-wording ´Zwart Witboek Groningen Gaswinning´

die wijze lijkt het Noorden nog duurzame baten uit het aardgas

schrijft Jan Lambers als vervolg daarop: “Ook zijn we samen met

uit haar bodem te verkrijgen.”

anderen momenteel aan het onderzoeken of en hoe een rechtsprocedure tegen minster Kamp kan worden aangespannen ten

Maarten Brorens

einde deze terug te laten komen op zijn besluit om de productie

Het hoofdkantoor van de Gasunie (Foto: Topshots)

27

Dagboek van een voorzitter

In haar kracht ligt haar zwakte Op een zaterdagochtend in april ontmoetten een vijftigtal lokale

gemeente kunnen ze niet of amper een vuist maken.

politici elkaar op een regiobijeenkomst van de VPPG in Nijverdal. De conclusie was eenvoudig. Lokale partijen opereren nog veel Ik was uitgenodigd om de aanwezigen iets te vertellen over de

te geïsoleerd. De VPPG kan door het gebrek aan middelen hier

OSF. Wij werden welkom geheten door de burgemeester van

maar gedeeltelijk iets in betekenen.

Nijverdal, mevr. Anneke Raven. Zij had zich goed verdiept in het wel en wee van de lokale politieke partijen. Haar quote:

Voor de provinciale partijen is de situatie iets gunstiger.

‘Lokale partijen moeten veelal zelf het wiel uitvinden.’

Zij hebben kans gezien zich aan het eind van de vorige eeuw

Aan het eind van de ochtend kwam de stelling van de burge-

zo te organiseren dat ze voor de vijfde keer een senator voor de

meester nog eens uitgebreid aan de orde.

Eerste Kamer hebben kunnen leveren. Het streven/de opdracht

Met elkaar constateerden de aanwezigen dat de kracht van de

van de OSF is het om de provinciale onafhankelijke politiek te

onafhankelijke politiek ligt in het niet gebonden zijn aan

versterken. Een mogelijkheid daartoe is om meer lokale politici

centraal-landelijke partij-organen, maar dat daar tegelijk haar

te interesseren voor de provinciale politiek. Als een kwart van

zwakte ligt. Ze hebben dan weliswaar geen last van landelijke

alle stemmen naar de lokale partijen gaat, dan moet er voor de

politici die hen voor de voeten lopen, maar buiten de eigen

provinciale politiek ook meer in zitten dan er nu uitkomt. Niet voor niets hebben OSF en VPPG daarom de banden nauwer aangehaald. Het was mij vergund om bij de VPPG-aanhang die ochtend een oproep te doen de krachten te bundelen en zich sterk te maken voor een eigen geluid in de Provinciale Staten. Van diverse kanten werd hier instemmend op gereageerd. Wij hopen dat de voornemens in Salland en Twente in daden worden omgezet, want ook voor de onafhankelijke politiek geldt: Eendracht maakt macht. Het zou een goede zaak zijn wanneer in de Provinciale Staten van Overijssel in de toekomst de stem van de onafhankelijke politiek zou doorklinken. Het bestuur van de OSF is bereid om dit streven te ondersteunen.

Jabik van der Bij Voorzitter OSF

(Foto: Topshots)

28

Locomotie 51

Zoeklicht op kleine kernen In de serie ‘Zoeklicht op Kleine Kernen’ besteden wij aandacht aan de problematiek en de specifieke eigenheid van de kleinere dorpsgemeenschappen. Nu de steden in dit land volgens de jongste regeringsplannen opgeschaald gaan worden tot minimaal 100.000 inwoners, dreigen kleine kernen geruisloos van de politieke agenda te verdwijnen. Wij richten ons vooral op de leefbaarheidsperikelen binnen de kernen en op de talrijke burgerinitiatieven die landelijk een voorbeeldwerking kunnen hebben. Bij kleine kernen denken we aan dorpsgemeenschappen tot maximaal 6.000 inwoners. Suggesties voor deze rubriek kunt u sturen naar het e-mailadres van de auteur: [email protected]

Hoogeloon vult zelf de zorg in De eetgroep vormt een van de vele activiteiten van de Zorgcoöperatie Hoogeloon. Iedere dinsdag scharen zich twintig tot dertig senioren uit Hoogeloon aan tafel voor de warme maaltijd in het zaaltje D’n Herd. Gekookt wordt er steeds door vier vrouwelijke vrijwilligers. Zij zitten in een pool van twintig ‘jonge ouderen’ die voor deze klus oproepbaar zijn. Dat maakt dat de driegangenmaaltijd -met uitsluitend gerechten die in het dorp zelf zijn ingekocht- tegen een milde prijs kan worden aangeboden. Leden van de coöperatie betalen e 5,50; niet-leden een euro meer.

Dinsdagmiddag 13.00 uur. De senioren van de eetgroep uit Hoogeloon hebben hun warme maaltijd in steunpunt “D’n Bogerd” er net op zitten. De mannen zijn al opgestaan en complimenteren de vier leden van de vrijwilligerskookploeg met Brabantse uitbundigheid voor het ondervonden culinaire genot. De dames blijven langer natafelen. Een van hen schiet Maria Waalen aan, de coördinator zorgactiviteiten die net even binnenloopt. “Maria, het wordt nu wel tijd dat ik thuis een alarm krijg. Kun jij dat niet snel in orde laten maken?” Zonder enige aarzeling krijgt de vragenstelster de toezegging dat het binnen een paar dagen voor elkaar is.

Het eetmoment is voor Maria Waalen heel geschikt om bij sommige ouderen even naar de gezondheidssituatie te informeren en voor de ouderen zelf is het vaak een aanleiding om de bij hen levende vragen en behoeften naar voren te brengen. “Zo’n vraag over het alarm zit er regelmatig bij, maar mensen komen ook met vragen over de verzekering, over zorgvoorzieningen thuis of over een rollator. Maar soms zitten ze alleen maar even om een praatje verlegen,” zegt Maria Waalen die twee keer per week spreekuur houdt in D’n Bogerd.

Wat kunnen we zelf nog? Op het oog is Hoogeloon (2000 inwoners, gemeente Bladel) Maria Waalen - coördinator (Foto: Dick van Niekerk)

een probleemloze kleine kern. Het dorp is omringd door uniek

29

natuurgebied en heel ruim en groen aangelegd rondom de

zwaar, terwijl ze toch dagelijks van kleine dingetjes in hun tuin

imposante Pancratiuskerk, ook wel de ‘kathedraal van de Kempen’

willen blijven genieten. Via ons kunnen ze dan tegen gereduceerd

genoemd. Er staan degelijke eensgezinswoningen, maar ook

uurtarief professionele hoveniers oproepen om de tuin op orde

prachtige villa’s, ja zelfs een tot woonruimte omgebouwde

te houden,” aldus Maria Waalen.

zuivelfabriek en dito bierbrouwerij. Het dorp heeft een goed geoutilleerd ontmoetingscentrum. D’n Anloôp beschikt over -niet onbelangrijk- een pinautomaat en er is een kleine supermarkt. Ogenschijnlijk niks om je zorgen over te maken dus!

Zoals wij het doen, dat is de zorgmanier van de toekomst Maar in 2005 al dachten de bewoners daar anders over. De vergrijzing begon toe te slaan en veel senioren met een beperking dreigden hun fraaie dorp, waaraan ze zo gehecht waren, te moeten verlaten omdat ze ergens anders verzorging nodig hadden. “Dat nooit!” hebben de Hoogelooners toen en masse besloten en al ras was het idee van een zelf op te richten

De twee zorgvilla’s (Foto: Dick van Niekerk)

zorgcoöperatie geboren. Solidariteit, eigen verantwoordelijkheid en zelfwerkzaamheid zijn daarvan de sleutelwoorden geworden. Dementievriendelijke gemeente “Wat kunnen we zelf blijven doen?” is de eerste vraag die ieder-

In 2007 ging de coöperatie over op het aanbieden van zorg

een zichzelf stelt. Voor alles wat daarna komt hebben de burgers

aan huis. Het werd een doorslaand succes. Deze afdeling van de

van Hoogeloon zelf het heft in handen genomen zodat wonen,

coöperatie heeft momenteel vijf mensen in loondienst. Maar de

welzijn en zorg op de gewenste wijze vorm kunnen krijgen.

ontwikkeling ging verder: In 2012 zijn tegenover de Pancratius-

Onder het motto ‘mét zorg en zónder zorgen in Hoogeloon

kerk twee zorgvilla’s in gebruik genomen. Stijlvolle huizen met

blijven wonen’ heeft de onvermoeibare animator en huidige

een onderlinge verbinding die gebouwd zijn op initiatief van

voorzitter Ad Pijnenborg in korte tijd de organisatie daarvoor

de coöperatie. In de woningen is plaats voor veertien mensen:

vorm kunnen geven.

dementerende ouderen en personen met een verstandelijke beperking. Voortaan kunnen ook zij in het eigen dorp blijven wonen en de zorg krijgen die ze nodig hebben. Bij de zorgverlening aan de veertien bewoners worden de partner, familie en de omgeving zo veel mogelijk betrokken. De zorg die zij niet kunnen bieden, wordt aangeboden door de coöperatie. “Het aardige van onze aanpak van dementie is dat de gemeente Bladel helemaal om is gegaan en zich heeft ontwikkeld tot een dementievriendelijke gemeente. Dat betekent onder andere dat al het baliepersoneel geschoold is in de benadering van dementiepatiënten en dat iedereen die bij de uitvoering van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning is betrokken, een cursus familiezorg

(Foto: Dick van Niekerk)

heeft gevolgd.” De zorgcoöperatie is een groot succes geworden. Er zijn 240

Men begon met de eetgroep en die deed de mensen van

mensen tegen een jaarlijkse contributie van e 20,00 lid.

zorgcoöperatie beseffen dat er behoefte was aan dagbesteding.

Vanuit het hele land komen er wekelijks vragen of er komen naar

Voorheen werden de ouderen die in aanmerking kwamen voor

coöperatieve ideeën hongerende bezoekers om zich in Hoogeloon te

dagbesteding per taxibusje naar elders vervoerd, nu kunnen ze

oriënteren. Maria Waalen, die een lange carrière in de reguliere

daarvoor terecht in Hoogeloon zelf. Kort daarop volgden het

zorg achter de rug heeft, is daarover niet verbaasd. “Zoals wij het

spreekuur, de uitleen van ‘rollend materieel’ zoals scootmobiel

doen, dat is de zorgmanier van de toekomst! Wij brengen een

en rollator en -typisch voor Hoogeloon- de tuinservice.

heel nieuwe manier van denken. In de traditionele zorg maakt

“Veel ouderen willen graag in hun huis blijven, maar zijn niet

men een aanbod en gaat men daarmee naar de mensen:

meer bij machte de tuin helemaal bij te houden. Dat wordt te

Dit kunnen wij voor u doen. Maakt u maar een keus.

30

Locomotie 51

Wij draaien het om. Wat is uw behoefte en wat kunt u zelf nog?

Voor meer informatie Internet:

Voor de rest zoeken wij een oplossing. Daarbij houden we er

www.zorghelenaveen.nl en www.zorgcooperatie.nl (Hoogeloon)

ook nog eens rekening mee dat de mensen op de werkvloer als eerste zien hoe het wel moet!”

Dick van Niekerk

De zorgpioniers van Helenaveen

in overleg met de gemeente over het aantrekken van een coördinator

De zorgcoöperatie Hoogeloon lijkt in dit land snel school te maken.

voor vier uur in de week. Die kan gerichter sturing geven en veel

Steeds meer kleine kernen willen stapsgewijs de coöperatieve

van de activiteiten verder uitdiepen en uitbreiden.”

zorggedachte in praktijk brengen. Een van de eerste was het

Ondertussen heeft de Helenaveense zorgvereniging een paviljoen

nietige Peeldorp Helenaveen (862 inwoners, gemeente Deurne).

gebouwd - ‘Het Hofje’. “Dat doet dienst als een open keuken

Dat Helenaveen hiermee voorop liep, daarvan keek in Oost-

maartevens als een rust- en vergaderruimte. Met de bouw van

Brabant niemand op. De Helenaveeners waren er tien jaar

ruimtes en voorzieningen ligt het bij ons ten opzichte van Hoog-

geleden ook al als de kippen bij toen uitlekte dat de provincie

eloon wat gecompliceerder. Wij zijn als dorp te klein om subsidie

een bedrag van 800.000 euro klaar had liggen voor de integrale

te krijgen voor ruimtes en accommodaties zonder meer. Pas als

ontwikkeling van de dorpskern. Een splinternieuw gemeenschaps-

we een ruimte aantoonbaar multifunctioneel kunnen en daad-

huis verrees. De pleinen voor dit huis en voor de basisschool

werkelijk gaan gebruiken, komt er geld los.”

kregen zo’n ingrijpende opknapbeurt dat het dorpsgezicht aanmerkelijk verfraaid werd. Tevens werd een nieuwe zorgvleugel

Pioniersfase

aan het gemeenschapshuis vast gebouwd, die nu door de zorg-

Is de pioniersfase in het groene Peeldorp nu achter de rug?

coöperatie Helenaveen benut wordt.

“Welnee, je pioniert nog steeds elke dag. Je hebt geen blauwdruk

De besluitvorming bij en het draagvlak voor dergelijke aange-

hoe je dingen moet doen, je moet zelf steeds alles uitvinden maar

legenheden zijn in het Peeldorpje heel overzichtelijk, omdat

wel trouw blijven aan het bottom up - denken. Dat werkt wel

iedere inwoner in principe deel uitmaakt van de dorpsraad. Elke aanstekelijk op onze inwoners die voor van alles klaar staan. dorpeling kan daarom altijd de bijeenkomsten bijwonen. En

Daardoor kom je er altijd wel uit. Laatst hoorde ik Herman Wijffels

omdat Helenaveen van oudsher een ondernemend dorp is, wil-

spreken en hij verwoordde precies de denkwijze waarop ons

len de inwoners graag eerst zèlf de oplossingen bedenken voor

coöperatiewerk steunt: ‘De mensen worden steeds mondiger.

alle problemen die in de dorpsraad op tafel komen.

Ze hebben genoeg van al die dure directeuren. We regelen het

Daarna schakelt men de overheid pas in. In zo’n mini doe-demo-

zelf wel en we voeren het ook zelf uit. Dat is de nieuwe trend.’”

cratie was de stap naar het coöperatieve zorgdenken niet zo groot.

Gerritsen: “Het is een prachtige ervaring om het nieuwe coöperatieve

De Werkgroep Zorg startte in 2008. Aanvankelijk was de gedachte

denken in praktijk te brengen. Daarbij is het zeker niet verwonder-

dat de senioren minstens tien jaar langer in het dorp zouden

lijk dat juist Brabantse dorpen daarmee voorop lopen, want

moeten kunnen blijven dan tot dan toe; gemiddeld minstens tot

rond 1900 lag in Brabant de bakermat van de coöperatieve

hun 75e. Maar door de zorgcoöperatie zijn die mogelijkheden

gedachte.” De vele reacties zijn een permanente stimulans voor

nog meer opgerekt.

Gerrits en de zijnen: “In 2009 heeft Helenaveen de wedstrijd om

Voorzitter Jan Gerrits erkent grif dat de gekozen opzet in eerste

het groenste dorp van Nederland gewonnen. Toen was iedereen

instantie is ‘afgekeken’ van die van Hoogeloon. “De voorzitter

blij. Nu bespeur ik zelfs dat iedereen supertrots is op de zorg-

uit Hoogeloon, Ad Pijnenburg, is ons zelfs een jaar lang een dag

coöperatie. Je hoort overal dat wij dit als klein dorp toch maar

in de week pro deo komen begeleiden. Daarvan hebben we heel

weer mooi voor elkaar hebben gekregen.”

veel opgestoken.” “Wij hebben eerst de dorpsgenoten gevraagd welke prioriteiten ze hadden. Dat was allereerst dagbesteding, vervolgens klusdiensten, daarna een algemeen informatiepunt en de verstrekking van hulpmiddelen. Begin 2010 zijn we met twee dagen ‘dagactiviteiten’ begonnen. We hadden daardoor al meteen vijftig leden en dat aantal is ondertussen opgelopen tot zeventig. Die betalen twee euro contributie per maand. Het geheel wordt gedragen door 27 vrijwilligers.” Gerritsen: “Momenteel zijn we

(Foto: Dick van Niekerk)

31

(Foto: Topshots)

Fryske Nasjonale Partij Provincie Friesland www.fnp.nl

Provinciaal Belang Friesland Provincie Friesland www.provinciaalbelangfriesland.nl

Partij voor het Noorden Groningen/Friesland/Drenthe www.partijvoorhetnoorden.nl

Onafhankelijke Partij Drenthe Provincie Drenthe www.opd.nl

Drents Belang Provincie Drenthe www.drentsbelang.nl

Platform Lokale Partijen Utrecht Provincie Utrecht www.p-l-u.nl

Platform Lokale Partijen Provincie Zuid Holland www.platformlokalepartijenzh.nl

Ouderenpartij Noord-Holland Provincie Noord-Holland www.ouderenpartij-nh.nl

Partij voor Zeeland Provincie Zeeland www.partijvoorzeeland.nl

Partij Nieuw Limburg Provincie Limburg www.partijnieuwlimburg.nl

32

Locomotie 51

VPPG

Recommend Documents