Voorwoord voorzitter

Modelspoorvereniging MD Drachten e.o.

23e Jaargang 2011 nr: 2

WISSELKOERI ER

In dit nummer Voorwoord Spoor nieuws NMF Spoorwegen in Nederland (3) Nieuw logo MD De modelbaan van Naar Railz Miniworld Vragenlijst (2)

Voorwoord voorzitter 1 3 4 5 6 7 10 11

Voorzitter: F. de Jong tel: (0512) 51 96 68 Secretaris: C.H.B. Gunnink tel: (0512) 30 36 01 [email protected] Penningmeester: H. Bijl tel: (0516) 46 36 12 Overige bestuursleden: R.J. Luurtsema tel: 06 - 12 93 77 35 K. Dieterman tel: (0512) 51 88 84

6 juni 2011.

Aan alles kun je merken dat de zomer er staat aan te komen. Het aantal leden dat op zaterdagmiddag de vereniging bezoekt loopt terug. En laten we eerlijk wezen met dat mooie weer op een hete zolder zitten is niet bepaald uitnodigend. Dus leden je voelt hem al aankomen, de zomerse zaterdag sluiting (ZZS) staat weer voor de deur. Van 18 juni tot en met 27 augustus 2011 zal 't Seinhuis op zaterdagmiddag gesloten zijn. Op woensdagavonden gaan we dus gewoon door met onze hobby en zijn we van 19.00 uur tot 22.30 uur geopend voor leden en belangstellenden. Tijdens de ledenvergadering is besloten om de leden te vragen naar hun voorkeur betreffende de schaal waarmee gereden wordt of met wisselstroom of gelijkstroom enzovoort. Bij de vorige Wisselkoerier was een vragenformulier gevoegd. Helaas hebben maar 7 leden hun formulier geretourneerd. Dit is te weinig om een goed overzicht te krijgen. Daarom hebben we het formulier nogmaals ingesloten. Graag zouden we zien dat een groot aantal leden alsnog het formulier invult en afgeeft bij het bestuur. Het nieuwe bestuur van de Nederlandse Modelspoor Federatie (NMF) is met een plan van aanpak gekomen om de wat ingedutte overkoepelende organisatie weer wat leven in te blazen. René zal hiervan verslag doen in een artikel op één van de volgende pagina’s. Regeren is vooruit zien. Dit geldt in zekere zin ook voor het bestuur van de modelspoorvereniging. Dus zul je verderop in deze Wisselkoerier een aanmeldings formulier aantreffen voor de excursie die we op zaterdag 1 oktober 2011 gaan ondernemen naar Railz Miniworld in Rotterdam. Hoewel we een aantal jaren geleden hier ook zijn geweest is de modelbaan inmiddels drie maal zo groot geworden. Het is dus zeker de moeite waard om er weer eens te gaan kijken. Als er voldoende belangstelling is kunnen we proberen om een rondleiding te krijgen op het bouwterrein van het nieuwe Centraal Station van Rotterdam. Ik wil de leden die mee willen vragen om zich zo spoedig mogelijk op te geven zodat we het kunnen regelen. Het is de bedoeling dat we met de trein er naar toe gaan. Verder wil ik alle leden die op vakantie gaan een prettige tijd toewensen en graag weer tot ziens in 't Seinhuis. Met een vriendelijke groet, Fetze de Jong, voorzitter.

Pagina 2

MODELSPOORVERENIGING MD DRACHTEN E.O. Verenigingsruimte Secretariaat e-mail

K.v.K. Leeuwarden 4000627

: De Gaffel 36b Drachten : Toarteltoan 5, 9247 GB Ureterp : [email protected]

Lidmaatschap Leden : € 70,= Gezinsleden + Juniorleden : € 30,= (juniorleden t/m 17 jaar) Donateurs : € 30,= Betaling op giro 603 72 01 t.n.v. Modelsp.Ver.MD-Drachten Ledenadministratie K. Dieterman De Twee Gebroeders 299, 9207 BL tel: (0512) 51 88 84 e-mail: [email protected] Bijeenkomsten : woensdagavond 19.00 uur - 22.30 uur zaterdagmiddag 13.30 uur - 17.30 uur Advertentietarieven Sponsors eRHa Electronica Kingma van der Wal Hoekman transport G. van der Linde Garage Boekema Installatiebedr. Gebr. Koning JTG Handel & Transport

1/8 pagina ½ pagina Drachten de Wilgen Drachten Beetsterzwaag Ureterp Ureterp Drachten

€ 12,50 € 50,00

¼ pagina

Tj. Nicolai Vekam houtbouw Textline Garage Willem Baron Buysrogge Safe b.v EP: Gustin Treinenshop Heerenveen

€ 25,00

Drogeham Harkema Drachten Ureterp Assen Emmercompascuum Heerenveen

Data Wisselkoerier De volgende data zijn de sluitingsdata voor het aanleveren van kopij: Wisselkoerier nr. 3 = 1 september 2011

Data Beursen Op de volgende data zijn de banen van “MD” of haar leden te bekijken:

·

geen

Pagina 3

Spoor nieuws Sneek _ Stavoren. Vanavond stond in de krant dat het overbrengen van de stoomlocomotief voor de dienst SneekStavoren niet tijdig zal lukken. De keuring van de loc in Zwitserland laat nog op zich wachten. Hierdoor is het niet meer mogelijk om dit jaar nog met de stoomtrein te gaan rijden. De Friese Stoom Stichting heeft nu aangekondigd dat men er vanuit gaat dat de start in april 2012 zal plaats vinden. Men heeft hierdoor wat meer tijd om de voorzieningen in Sneek af te maken en de wagons om te bouwen. Station Emmen Zuid. Op 3 april 2011 stopte de eerste trein op het nieuwe station Emmen Zuid. Dit station vervangt het bijna 36 jaar oude station Bargeres. Het station ligt 1400m zuidelijker dan de voorganger. Het nieuwe station is beter bereikbaar en ligt dichter bij de nieuwe wijken van Emmen. Alle treinen zullen er stoppen. De Vechtdallijn (Zwolle-Emmen) zal met ingang van 12 december 2012 worden geëxploiteerd door Arriva, een volle dochter van de Deutsche Bahn. Container treinen in het Noorden. Met het vervoer van containers, per trein, gaat in het Noorden niet goed. De containertrein naar Veendam staat nog wel voor vijf dagen in de week ingepland maar in de praktijk rijden er maar hooguit drie. Per 1 juli zal ook het aantal treinen vanuit Leeuwarden worden verminderd. De grootste klant, de Condens, gaat op die dag over op vervoer per binnenschip. Het is mogelijk dat de containertreinen van Veendam en Leeuwarden worden gecombineerd.

Pagina 4 Minder snelgoederentreinen. Volgens de Leeuwarder Courant was het honderd jaar geleden niet veel beter want toen stond in de krant het volgende bericht: Naar wij vernemen bestaat het plan om den snelgoederentrein, die 's nam. 1uur.31 min. van hier naar Meppel, en in combinatie met dien van Groningen,van daar naar Vlissingen vertrekt, met 1 Oct. e.k. op te heffen. Het vervoer van vleesch en wild met dien trein, bestemd voor Londen via Vlissingen, vroeger van veel belang, is in den laatsten tijd van geen beteekenis meer. Noord/Zuid metrolijn Amsterdam. In de startschacht bij de RAI staat boormachine “Molly” klaar om te beginnen met boren onder de stad. Molly is niet geheel nieuw maar bestaat uit een nieuwe boorkop en de bijwagens van de boormachine “Gravin” die het gedeelte van het Centraal Station naar het Rokin heeft geboord. Aangezien er een nieuwe boorkop is aangebracht moest een nieuwe naam worden verzonnen. Nu zal worden begonnen aan het langste traject van het Scheldeplein door de Ferdinand Bolstraat via de Vijzelgracht naar het Rokin, over een lengte van ca. 4700 meter. Begin juni zal worden begonnen met het plaatsen van het eerste deel van de metrotunnel onder het IJ. Het 136m lange en 20.000 ton zware gevaarte wordt dan onder het Centraal Station gevaren en afgezonken.

Ontwikkelingen NMF Sinds de oprichting van de vereniging zijn wij als vereniging aangesloten (lid) bij de NMF maar waarom eigenlijk? De laatste periode kwamen de doelstellingen van de NMF niet erg tot uiting vooral de afgelopen twee jaar). Dit werd ook ervaren bij collega’s in andere verenigingen. Nu blijkt één van de oorzaken dat er intern een aantal bestuur problemen waren. Het gevolg hiervan is geweest dat er een heel nieuw bestuur is samengesteld. Zij hebben nu een (ver)nieuwd beleid uitgezet. Dit beleid komt mede voort uit de reacties welke uit een gehouden enquête onder de besturen van aangesloten verenigingen naar voren zijn gekomen. Ook wij hebben een aantal verbeterpunten aangereikt als bestuur van de MD. Waarvan de belangrijkste: actieve promotie van modelspoorhobby, in het bijzonder bij de jeugd. Vanuit ons bestuur is er een afvaardiging bij de Algemene leden Vergadering aanwezig geweest in april j.l. in Haaksbergen. Een paar belangrijke zaken even op een rij: 1. De website van het NMF is inmiddels vernieuwd. Daarin zal ook een korte omschrijving van onze vereniging en link naar onze eigen website komen: http://www.nmf.nl Ook een evenementenagenda is hier te vinden. 2.

Verzekeringen: Een niet onbelangrijk deel waarom wij lid zijn van het NMF zijn de verzekeringen welke onder gunstige voorwaarden worden aangeboden.

3.

Communicatie verbeteren in de breedste zin van het woord. Betrokkenheid met NMF vergroten door regiovertegenwoordigers (voor het Noordelijk deel Jan Wagenaar).

4.

De NMF gaat zichtbaar deelnemen aan beurzen met als doel het promoten van de hobby (zodat ze de weg naar de (plaatselijke) vereniging weten te vinden.

5.

Ondersteuning voor startende verenigingen. Voor ons nu niet interessant, maar indien nodig advisering in het aanpassen van statuten e.d. voor de vereniging.

6.

Landelijke Modelspoordagen waar wij ook elk jaar aan deelnemen. Publiciteit in vaktijdschriften en de landelijke pers.

Wij vertrouwen er op dat de gestelde doelen zo goed mogelijk worden uitgevoerd, zodat de vereniging(en) daar van mee profiteren. We blijven de ontwikkelingen volgen. RL.

Pagina 5

De ontwikkeling van de spoorwegen in Nederland (3). Tussen 1870 en 1900 ontwikkelde de spoorwegen in Nederland zich in een sneltreinvaart. Vooral door de inmenging van de Nederlandse regering volgde de ene na de andere spoorlijn. In 1880 lag er in Nederland 1845 kilometer aan spoorrails. Maar door al die snelle verbindingen stuitte men op een ander probleem. Tot dan toe werd de hoogste zonnestand als middaguur gehanteerd. Dus had Nederland meerdere tijdzones. Als een passagier in Amsterdam om 10.00 uur op de trein stapte was het in Arnhem een kwartier vroeger. Vooral als je onderweg moest overstappen was het een hele puzzel met al die verschillende tijden. In 1858 werd via de rijkstelegraaf het tijdsignaal van de Leidse sterrenwacht aan de stations doorgegeven, zo ontstond de Centrale Amsterdamse spoortijd die voor alle spoorwegen in Nederland gold. Maar ook de plaatselijke tijden bleven in veel steden bestaan. Doordat er steeds meer spoorverbindingen kwamen met het buitenland werd het probleem alleen maar groter. Maar pas in 1908 werd een wetsvoorstel aangenomen die er voor zorgde dat in heel Nederland er één tijd kwam. Hierdoor werd echter het verschil met andere Europese landen niet opgelost. Pas tijdens de Duitse bezetting in 1940 werd in Nederland de Midden Europese tijd ingevoerd. Zodat voor een groot deel van West Europa dezelfde tijd gold. In de periode van 1860 tot 1870 waren ook de noordelijke provincies aangesloten op het landelijke spoorwegnet. Met in 1868 de lijn van Zwolle naar Leeuwarden en twee jaar later het spoor naar Groningen. Zeven zelfstandige maatschappijen exploiteerden de treindiensten in Nederland. De belangrijksten waren: § Hollandsche IJzeren Spoorweg Maatschappij (HSM). § Nederlandsche Rhijnspoorweg Maatschappij (NRS). § Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen(SS). § Nederlandsche Centraal Spoorweg Maatschappij(NCS) § Noord- Brabantsche Duitsche Spoorweg Maatschappij(NBDS). Vooral de Staatsspoorwegen waren te vinden in het Noorden, Oosten en Zuiden van ons land. De Rhijnspoorweg exploiteerde de lijn van Amsterdam naar Duitsland met in Utrecht een aftakking naar Rotterdam en Den Haag. In Noord-Holland en op de “oude Lijn” was de Hollandsche IJzeren Spoorweg Maatschappij heer en meester evenals op enkele lijnen in Overijssel en Gelderland. De kleinste particuliere vervoerder de Nederlandsche Centraal Spoorweg Maatschappij reed tussen Amersfoort en Zwolle en van Zwolle naar Kampen. Voor de Noord-Brabantsche- Duitsche Spoorweg Maatschapapij was alleen de lijn van Boxtel via Goch naar Wesel weggelegd. De concurrentie tussen de verschillende maatschappijen, op de diverse trajecten, was moordend. Een gevolg was dat op een zeker moment meerdere maatschappijen gingen fuseren of werden overgenomen. Pas op 2 augustus 1937 werd de NV Nederlandsche Spoorwegen opgericht. Op 1 januari 1938 werden de overgebleven Staatsspoorwegen(SS) en de Hollandsche Spoorwegen(HSM) geliquideerd.

Pagina 6 Als gevolg van al die maatschappijen, die soms dezelfde plaatsen aan deden, was dat er in bijvoorbeeld Den Haag een station Den Haag SS en een station HSM was. In Utrecht had je ook verschillende stations zoals het Maliebaan station van de HSM en het centraal station van de SS. Alleen in Amersfoort hadden de NCS en de HSM een gezamenlijk station. Dit station staat er nog steeds en is nu in gebruik bij de NVBS. Ook kwamen de eerste sneltreinen. Om zo snel mogelijk van Station Amersfoort NCS, het staat nu een paar honderd meter vanaf huidige CS Amsterdam naar Rotterdam te komen reisde men via Gouda waar de aftakking was naar Den Haag. Om tijd te winnen werd het achterste deel van de sneltrein van Amsterdam naar Rotterdam in Gouda van de op volle snelheid rijdende trein, door de remmer, losgekoppeld. De bedoeling was dat dit deel bij het perron tot stilstand kwam en dan door een andere locomotief naar Den Haag werd gereden. (wordt vervolgd). FdJ

Nieuw logo Modelspoorvereniging “MD”Drachten e.o.

Op de laatste ledenvergadering heeft het bestuur een nieuw logo gepresenteerd. Wij waren van mening dat het oude logo best een update kon gebruiken. Het kwam wat oubollig over voor een dynamische vereniging. Op het ontwerp zijn door verschillende leden aanmerkingen gemaakt. De opmerkingen zijn, voor zover mogelijk, in het nieuwe logo verwerkt. Stond de stoomtrein in het oude logo centraal, nu staat naast de stoomlocomotief een moderne ICE hogesnelheidstrein. Volgens ons dekt dit beter de lading. Met dit logo kunnen we weer jaren vooruit. Het is de bedoeling om in de komende tijd het oude logo successievelijk door het nieuwe te vervangen. Kees Gunnink

Pagina 7

De modelbaan van …Meint Faber Sinds 1960 is Meint gegrepen door het treinenvirus. De eerste anderhalf jaar na zijn huwelijk kwam van de hobby weinig terecht. Want door de woningnood die er toen was, moesten ze inwonen bij zijn schoonouders. Maar na het verkrijgen van een eigen stek veranderde dat en kon er op de zolder een modelbaan worden gebouwd.

Door de onregelmatige werktijden als buschauffeur had hij de mogelijkheid om aan zijn hobby te werken. Dat veranderde toen hij vrachtwagenchauffeur werd. Hierdoor was hij veel minder thuis en ontbrak de tijd om aan de baan te werken. Wel zag hij kans om in de weekeinden de treinen nog even te laten rijden. Veertig jaar ging dit zo. Toen Meint in de VUT kwam was er ook weer meer tijd voor de hobby. Maar het probleem waar hij toen tegenaan liep was dat hij eigenlijk te weinig ruimte had om de modelbaan uit te bouwen. In 2006 kreeg hij de kans om op het industrieterrein een gedeelte van een loods te kopen. Dat was

BR 65 014 (Fleischmann)

ideaal. Beneden een werkplaats, op de tussenverdieping een kamer met keuken en dan daarboven de treinen. Na een jaar hard werken kon met de installatie van de modelbaan worden begonnen. Op een oppervlak van circa 20 m2 kon Meint zich uitleven. Rondom werd een tafel gebouwd waar de rails op werden gelegd. Dit ging zonder tekening of vooropgesteld plan. Gewoon voor de vuist weg. Daarboven werd rondom, op twee niveaus, nog planken met rails aangebracht, zodat er volop gereden kan worden. Een verbinding met de rails op de tafel is niet in het plan opgenomen. industrie, fabriek met overslagkraan

Pagina 8 In totaal ligt er ongeveer 200 meter rails. Er zijn 8 circuits gemaakt met ieder een eigen transformator. Hierdoor kun je meerdere treinen onafhankelijk van elkaar laten rijden. Wanneer de wissels zijn aangesloten ontstaat de mogelijkheid om te rangeren met de vele treinen. Wel moeten nog enkele opstelsporen worden aangesloten. Ook is het de bedoeling om de baan nog verder aan te kleden. De eerste trein bestond uit een stoomlocomotief met een rij ketelwagens en is nog steeds inzetbaar. Daarnaast staan er meerdere stoomloc uit beginsets. Maar er staan ook een aantal moderne dieselloc's op de baan die indrukwekkende goederenen personentreinen trekken. Als enige E loc staat de prachtige DB loc uit de 103 serie voor een lange personentrein. Maar de grote stoomlocs hebben de overhand.

houtoverslag en zagerij

fraaie loc van de Franse spoorwegen SNCF

indrukwekkend uitzicht gezien over het emplacement met onder andere een grote sleep koud staande stoomlocs

Pagina 9

Wanneer je onder de baan doorkruipt, kom je uit in een ruim bemeten verborgen gedeelte van de zolder. Dit is het domein van een van zijn kleinzoons waar dan ook wekelijks wordt gespeeld. Hier kun je als kleine machinist in de dop wel de hele middag vermaken!

De open goederenwagons worden door Meint zelf voorzien van diverse lading. Een belangrijk deel van de goederenwagons bestaat uit autotransporters met auto's van verschillende merken. Aan het onderhoud van het rijdende materieel wordt veel zorg besteed. De locomotieven rijden als een naaimachine. Naast het regelmatig bezoeken van 't Seinhuis kan Meint zich op zijn eigen zolder ook prima vermaken.

Foto's Tekst

: René Luurtsema : Fetze de Jong

Pagina 10

Inschrijfformulier voor Excursie naar Railz Miniworld Rotterdam op zaterdag 1 oktober 2011. Zoals afgesproken gaan we dit jaar een bezoek brengen aan Railz Miniworld in Rotterdam. Deze Nederlandse modelbaan op schaal 1:87 beslaat in totaal een oppervlakte van 535 m2. Er ligt 2,2 km rails en er staan 3200 gebouwen. De modelbaan heeft als thema Kust, polder, haven en stad. Wereldstad Rotterdam is uitgebeeld op 195 m2 en geeft een beeld van de Maasboulevard, Kop van Zuid, Noordereiland en Delfshaven en natuurlijk de vele havens. Er zijn 500 wissels en 200 seinen gebruikt. Dit is voor Nederlandse begrippen een ongekend grote modelbaan en van een eerder bezoek weten we dat de baan van hoge kwaliteit is. In vergelijking met de vorige keer is de modelbaan bijna drie maal zo groot geworden. We gaan er met de trein naar toe. Verder willen we proberen, als daar voldoende belangstelling voor is, om een rondleiding te krijgen op de bouwplaats van het nieuwe station Rotterdam Centraal. De kosten bedragen voor leden € 35,50. Dit is inclusief, retour HeerenveenRotterdam Centraal (1e klas) toegang Railz Miniworld, welkomstdrankje, lunch en een rondleiding achter de schermen. Voor niet leden is de prijs € 45,50 per persoon. De prijzen zijn berekend op basis van de gegevens die nu bekend zijn en uitgaande van het reizen met een herfsttourbiljet. De voorlopige planning is als volgt: Vertrek 't Seinhuis 7.25 uur, vertrek Heerenveen 8.01 uur, aankomst Rotterdam 10.25 uur, aankomst Railz Miniworld 10.40 uur, lunch 12.00 uur en om 13.00 uur start rondleiding. Nadere informatie volgt. De prijzen zijn gebaseerd op deelname van minimaal 10 leden en introducés.

Hier langs afknippen.

Met MD naar Railz Miniworld in Rotterdam. Naam:..................................................................................... Ik /wij gaan met ............ personen. (betaling gelijktijdig met opgave). Ik wil ja/nee rijden van Drachten naar Heerenveen. Ik wil ja/nee deelnemen aan de rondleiding op Rotterdam Centraal. Doorhalen wat niet van toepassing is. Inleveren bij één van de bestuursleden. Retour voor 1 september 2011.

Pagina 11 Vragenlijst modelspoor interesses (2) Binnen de vereniging is de wens te kennen gegeven, dat men graag zou willen weten wat de leden op het gebied van de spoorhobby bezig houdt. Daarbij gaat het om bv. welke schaal en welk soort systeem er door de leden wordt gebruikt. Daarom willen we jullie vragen om de volgende vragenlijst in te vullen en aan ons terug te geven. Dan kunnen deze gegevens in de ledenlijst worden opgenomen. Wie deze eerder gepubliceerde lijst al heeft ingevuld hoeft het dus niet meer in te vullen!

----------------------------------------------------------------------------------------------------Vragenlijst voor de leden voor wat betreft de gegevens over de modelspoor interesses:

Naam

:…………………………………………………………………

Adres

:…………………………………………………………………

Leeftijd:

:…………………………………………………………………

Gegevens trein hobby:

Welke schaal is/zijn je treinbaan/treinen

:………………………

Wat is het stroomtype van je trein

:………………………

Rij je analoog of digitaal?

:………………………

Heb je voorkeur voor een bepaald merk?

:………………………

Heb je een vaste baan?

:………………………

Ben je verder nog lid van een andere spoorclub, welke? :……………………… Zijn er verder nog gegevens die voor de medeleden interessant kunnen zijn? Verdere gegevens:

Graag ontvangen we deze gegevens van jullie retour. Deze gegevens zullen alleen voor intern gebruik worden aangewend en worden in de ledenlijst opgenomen.

Pagina 12

Indien onbestelbaar svp Retour aan: C.H.B. Gunnink Toarteltoan 5 9247 GB Ureterp