NL
NL
NL
EUROPESE COMMISSIE
Brussel, 1.2.2011 COM(2011) 30 definitief 2011/0013 (NLE)
Voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD tot verlenging van de looptijd en aanpassing van de maatregelen vastgesteld bij Besluit 2002/148/EG houdende afsluiting van het overleg met Zimbabwe krachtens artikel 96 van de ACS-EG-Partnerschapsovereenkomst
NL
NL
TOELICHTING 1.
Op 18 februari 2002 besloot de Raad van de Europese Unie “passende maatregelen” tegen Zimbabwe te nemen1 in aansluiting op het overleg op grond van artikel 96 van de ACS-EG-Partnerschapsovereenkomst2. Deze maatregelen omvatten schorsing van begrotingssteun en steun voor projecten en opschorting van de ondertekening van het nationaal indicatief programma van het negende EOF, maar hielden uitdrukkelijk geen gevolgen in voor de bijdragen aan humanitaire maatregelen en projecten voor directe steun aan de bevolking, in het bijzonder in de sociale sector en inzake democratisering, mensenrechten en de rechtsstaat. De maatregelen omvatten ook de schorsing van artikel 12 van bijlage 2 bij de ACS-EG-Partnerschapsovereenkomst betreffende lopende betalingen en kapitaalverkeer, voor zover nodig voor de toepassing van aanvullende restrictieve maatregelen en in het bijzonder de bevriezing van fondsen.
2.
Deze maatregelen werden vastgesteld vanwege de ernstige schendingen van de mensenrechten en van de vrijheid van meningsuiting, vereniging en vreedzame vergadering. Een andere aanleiding waren de pogingen van de regering van Zimbabwe om vrije en eerlijke verkiezingen te dwarsbomen, met name door internationale verkiezingswaarnemers en de pers te weren.
3.
Krachtens artikel 2, derde alinea, van het besluit van 18 februari 2002 zouden de maatregelen van toepassing zijn gedurende twaalf maanden, maar worden ingetrokken zodra er een klimaat zou zijn ontstaan waarin de mensenrechten, de democratische beginselen en de rechtsstaat worden geëerbiedigd.
4.
Bij acht gelegenheden, namelijk op 18 februari 20033, 19 februari 20044, 17 februari 20055, 14 februari 20066, 19 februari 20077, 18 februari 20088, 20 februari 20099 en 15 februari 201010, concludeerde de Raad dat de in artikel 9 van de ACS-EGPartnerschapsovereenkomst genoemde essentiële elementen nog steeds door de regering van Zimbabwe werden geschonden en dat de mensenrechten, de democratische beginselen en de rechtsstaat onder de geldende omstandigheden niet
1
2
3 4 5 6 7 8 9 10
NL
Zie Besluit 2002/148/EG van de Raad (PB L 50 van 21.2.2002, blz. 64). Voorts hechtte de Raad zijn goedkeuring (zie conclusies van de Raad algemene zaken van 18 februari 2002) aan gerichte GBVBmaatregelen (Gemeenschappelijk Standpunt 2002/145/GBVB van de Raad en Verordening (EG) nr. 310/2002 van de Raad betreffende bepaalde beperkende maatregelen tegen Zimbabwe, PB L 50 van 21.2.2002, blz. 1). Het overleg op grond van artikel 96 werd geopend om tot overeenstemming te komen over maatregelen die de regering van Zimbabwe moest nemen om de situatie recht te zetten, met name op vijf punten: de overheid mag niet langer politiek geweld dulden; er moeten onverwijld internationale partners worden uitgenodigd die zonder enige beperkingen de komende verkiezingen moeten ondersteunen en voor verkiezingswaarneming moeten zorgen; de vrijheid van de massamedia moet worden beschermd; de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht en de naleving van rechterlijke uitspraken moeten worden gegarandeerd; en de illegale bezetting van eigendommen moet worden beëindigd. PB L 46 van 20.2.2003, blz. 25. PB L 50 van 20.2.2004, blz. 60. PB L 48 van 19.2.2005, blz. 28. PB L 48 van 18.2.2006, blz. 26. PB L 53 van 22.2.2007, blz. 23. PB L 51 van 26.2.2008, blz. 19. PB L 49 van 20.2.2009, blz. 15. PB L 44 van 16.2.2010, blz. 20.
2
NL
werden geëerbiedigd. De Raad besloot bijgevolg de maatregelen tegen Zimbabwe telkens met twaalf maanden te verlengen. 5.
Na de verkiezingen in maart 2008 werd in september 2008 een algemeen politiek akkoord gesloten, waarbij de drie belangrijkste politieke partijen (ZANU PF, MDCT, MDC-M) afspraken de macht te delen. Hierdoor kon in februari 2009 een regering van nationale eenheid worden samengesteld, bestaande uit de leiders van de drie partijen.
6.
De EU steunt deze regering, die het enige politieke kader vormt voor het herstel van de democratie. Het algemeen politiek akkoord bevat een pakket hervormingen die tegemoetkomen aan de bezorgdheid van de EU op het gebied van de mensenrechten, de rechtsstaat en de democratische beginselen, zoals de opstelling van een nieuwe grondwet, een audit van het grondbezit, een proces van nationale verzoening, de onafhankelijkheid van de media, enz. Deze hervormingen moeten worden doorgevoerd om geloofwaardige verkiezingen te kunnen houden.
7.
Op verzoek van de Zimbabwaanse regering vond op 18-19 juni 2009 een ministeriële trojka plaats. De Zimbabwaanse delegatie in Brussel werd geleid door premier Morgan Tsvangirai. Tijdens deze bijeenkomst werd een politieke dialoog op grond van artikel 8 in gang gezet. Op 11-12 september 2009 vond een vervolgbezoek van de EU-trojka aan Zimbabwe plaats.
8.
De partijen kwamen overeen om in het kader van de dialoog gezamenlijke draaiboeken op te stellen met een gedetailleerd actieplan voor de wijze waarop de regering van Zimbabwe het algemeen politiek akkoord zal uitvoeren en een draaiboek van de EU voor de normalisering van de betrekkingen tussen de EU en Zimbabwe, waarin ook wordt bepaald wanneer de maatregelen krachtens artikel 96 worden opgeheven. Wanneer de betrekkingen worden genormaliseerd, kan ook het gemeenschappelijk standpunt in het kader van het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid worden herzien11.
9.
In de tussentijd heeft de Europese Commissie een aanpak voor de korte termijn opgesteld om de stabilisering van de regering van nationale eenheid en het hervormingsprogramma te ondersteunen.
10.
Sinds februari 2009 heeft de regering van nationale eenheid een aantal belangrijke maatregelen getroffen om het land economisch en sociaal te stabiliseren. Met betrekking tot de politieke hervormingen is echter onvoldoende vooruitgang geboekt, wat heeft geleid tot een constitutionele crisis.
11.
De Ontwikkelingsgemeenschap van Zuidelijk Afrika (SADC) heeft onder leiding van president Zuma een nieuw Zuid-Afrikaans facilitatieteam benoemd, dat met succes heeft bemiddeld in de besprekingen tussen de partijen en een evaluatie van de uitvoering van het algemeen politiek akkoord mogelijk heeft gemaakt. De spanningen tussen de partijen zijn sindsdien echter opnieuw opgelopen in het vooruitzicht van aanstaande verkiezingen.
11
NL
2009/68/GBVB van 26.1.2009.
3
NL
12.
Zuid-Afrika en de SADC proberen momenteel de regering ertoe te bewegen een klimaat voor geloofwaardige verkiezingen te scheppen. Deze pogingen omvatten onder andere overleg tussen Zuid-Afrika, de SADC en de regering van Zimbabwe om een draaiboek voor democratische verkiezingen op te stellen. Zuid-Afrika, de SADC en de drie politieke leiders van Zimbabwe beschouwen de EU-maatregelen als een belemmering daarvoor.
13.
Gezien de wisselende vooruitgang wat betreft de uitvoering van het algemeen politiek akkoord stelt de Commissie aan de Raad voor om de bestaande passende maatregelen krachtens artikel 96 te verlengen tot 20 februari 2012.
14.
De EU erkent echter dat een mogelijk akkoord tussen de regeringspartijen over een draaiboek voor de verkiezingen met steun van de SADC een unieke kans biedt om de contacten met het land te hervatten. De Commissie stelt daarom de Raad voor om de beperkingen inzake ontwikkelingssamenwerking te heroverwegen zodra het draaiboek voor de verkiezingen is bekrachtigd, bijvoorbeeld tijdens de volgende SADC-top. In dat geval kan een landenstrategiedocument worden opgesteld, dat naar verwachting niet voor de verkiezingen kan worden ondertekend.
15.
Als het draaiboek voor de verkiezingen niet op de juiste wijze wordt uitgevoerd, zal de EU de beperkingen op de ontwikkelingssamenwerking krachtens artikel 96 opnieuw bekijken.
16.
De Commissie stelt voor om de regering van Zimbabwe in kennis te stellen van deze beleidswijziging door middel van een brief aan president Mugabe en een kopie aan de twee andere belangrijkste leiders van de regering van nationale eenheid, premier Tsvangirai en vicepremier Mutambara.
Conclusie In het licht van het voorgaande wordt de Raad verzocht zijn goedkeuring te hechten aan bijgaand voorstel voor een besluit van de Raad tot verlenging van de looptijd van de passende maatregelen tegen Zimbabwe.
NL
4
NL
2011/0013 (NLE) Voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD tot verlenging van de looptijd en aanpassing van de maatregelen vastgesteld bij Besluit 2002/148/EG houdende afsluiting van het overleg met Zimbabwe krachtens artikel 96 van de ACS-EG-Partnerschapsovereenkomst
DE RAAD VAN DE EUROPESE UNIE, Gezien het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie, en met name artikel 217, Gezien de Partnerschapsovereenkomst tussen de leden van de groep van Staten in Afrika, het Caribisch gebied en de Stille Oceaan, enerzijds, en de Europese Gemeenschap en haar lidstaten, anderzijds, ondertekend in Cotonou op 23 juni 200012 en gewijzigd in Ouagadougou (Burkina Faso) op 23 juni 201013, hierna de "ACS-EG-Partnerschapsovereenkomst" genoemd, en met name artikel 96, Gezien het Intern Akkoord van de vertegenwoordigers van de regeringen van de lidstaten, in het kader van de Raad bijeen, betreffende de te nemen maatregelen en te volgen procedures voor de tenuitvoerlegging van de ACS-EG-Partnerschapsovereenkomst14, en met name artikel 3, Gezien het voorstel van de Europese Commissie, Overwegende hetgeen volgt: (1)
Bij Besluit 2002/148/EG15 werd het overleg met de Republiek Zimbabwe krachtens artikel 96, lid 2, onder c), van de ACS-EG-Partnerschapsovereenkomst afgesloten en werden de in de bijlage bij dit besluit omschreven passende maatregelen genomen.
(2)
Bij Besluit 2010/97/GBVB16 werd de looptijd van de in artikel 2 van Besluit 2002/148/EG bedoelde maatregelen opnieuw met twaalf maanden verlengd tot 20 februari 2011.
(3)
De installatie van een regering van nationale eenheid werd gezien als een kans om opnieuw een constructieve relatie tussen de Europese Unie en Zimbabwe tot stand te brengen en de uitvoering van het hervormingsprogramma te ondersteunen.
(4)
Door de recente politieke ontwikkelingen en het ontbreken van een draaiboek voor verkiezingen worden dergelijke inspanningen echter ondermijnd, evenals door het gebrek aan vorderingen van de regering met betrekking tot bepaalde essentiële elementen van de
12
PB L 317 van 15.12.2000, blz. 3. PB L 287 van 4.2.2010, blz. 3. PB L 317 van 15.12.2000, blz. 64. PB L 50 van 21.2.2002, blz. 64. PB L 44 van 16.2.2010, blz. 20.
13 14 15 16
NL
5
NL
ACS-EG-Partnerschapsovereenkomst, ondanks de beloften van de regering in het algemeen politiek akkoord. (5)
De EU erkent de inspanningen van Zuid-Afrika als facilitator van het algemeen politiek akkoord om in overleg tot een draaiboek voor geloofwaardige verkiezingen te komen.
(6)
De EU zal daarom de beperkingen op ontwikkelingssamenwerking heroverwegen zodra de SADC een draaiboek voor verkiezingen heeft bekrachtigd,
HEEFT HET VOLGENDE BESLUIT VASTGESTELD: Artikel 1 De in de brief in de bijlage genoemde maatregelen worden bekrachtigd als passende maatregelen in de zin van artikel 96, lid 2, onder c), van de ACS-EG-Partnerschapsovereenkomst. Deze maatregelen blijven van toepassing tot en met 20 februari 2012. Deze maatregelen zullen doorlopend worden getoetst en zullen worden heroverwogen zodra de SADC het draaiboek voor verkiezingen heeft bekrachtigd. Artikel 2 De brief in de bijlage wordt gericht aan president Mugabe van Zimbabwe, met een kopie aan premier Tsvangirai en vicepremier Mutambara. Artikel 3 Dit besluit treedt in werking op de dag waarop het wordt vastgesteld. Artikel 4 Dit besluit wordt bekendgemaakt in het Publicatieblad van de Europese Unie. Gedaan te Brussel,
Voor de Raad De voorzitter
NL
6
NL
BIJLAGE BRIEF AAN DE PRESIDENT VAN ZIMBABWE De Europese Unie hecht het grootste belang aan de bepalingen van artikel 9 van de ACS-EGPartnerschapsovereenkomst. Eerbiediging van de mensenrechten, de democratische instellingen en de rechtsstaat zijn essentiële elementen van de partnerschapsovereenkomst en vormen de grondslag van onze betrekkingen. Bij brief van 19 februari 2002 heeft de Europese Unie u in kennis gesteld van haar besluit om het overleg krachtens artikel 96 van de ACS-EG-Partnerschapsovereenkomst af te sluiten en passende maatregelen te nemen in de zin van artikel 96, lid 2, onder c), van de overeenkomst. Bij brief van 15 februari 2010 heeft de Europese Unie u in kennis gesteld van haar besluit om de passende maatregelen niet in te trekken en de looptijd te verlengen tot 20 februari 2011. De Europese Unie verheugt zich over de vooruitgang die op basis van het algemeen politiek akkoord is geboekt door de in februari 2009 aangetreden regering van nationale eenheid. De Europese Unie herhaalt dat zij groot belang hecht aan de in artikel 8 van de ACS-EGPartnerschapsovereenkomst bedoelde politieke dialoog, die op verzoek van de Zimbabwaanse regering in gang werd gezet tijdens de ministeriële trojka die op 18-19 juni 2009 in Brussel plaatsvond. Tijdens de meest recente ministeriële vergadering van 2 juli 2010 heeft een brede Zimbabwaanse delegatie onder leiding van minister Mangoma een geactualiseerde versie van het actieplan in het kader van het algemeen politiek akkoord overhandigd. De Europese Unie heeft kennis genomen van de tot nu toe geboekte vooruitgang met betrekking tot de uitvoering van het algemeen politiek akkoord en heeft de regering van Zimbabwe bij brief van 29 september 2010 in kennis gesteld van de indicatieve toewijzing van het tiende EOF (130 miljoen euro, beschikbaar na opheffing van de maatregelen in het kader van artikel 96 en ondertekening van een landenstrategiedocument). De Europese Unie steunt de inspanningen van de regering om het algemeen politiek akkoord uit te voeren en verheugt zich over de resultaten die zijn geboekt met betrekking tot het stabiliseren van de economie en het herstellen van sociale basisvoorzieningen. Ook de intensivering van de regionale diplomatie onder leiding van Zuid-Afrika ter ondersteuning van de hervormingen in Zimbabwe wordt als een positieve ontwikkeling beschouwd. De Europese Unie betreurt echter het gebrek aan vooruitgang met betrekking tot belangrijke politieke verbintenissen van het algemeen politiek akkoord, met name wat betreft het scheppen van een klimaat waarin democratische verkiezingen kunnen worden gehouden. Met het oog op de mogelijke verkiezingen in 2011 acht de Europese Unie een akkoord tussen alle regeringspartijen en de Ontwikkelingsgemeenschap van Zuidelijk Afrika (SADC) over een draaiboek voor de verkiezingen cruciaal. In het draaiboek moet in overleg een aantal ijkpunten worden vastgesteld en moet worden bepaald welke rol de SADC zal spelen op het gebied van toezicht en waarneming van de verkiezingen, om ervoor te zorgen dat de wil van de kiezer tot uitdrukking komt in de uitkomst van de verkiezingen. Op het moment dat de passende maatregelen krachtens artikel 96 werden verlengd, was er nog geen overeenstemming bereikt over een dergelijk draaiboek. De Europese Unie heeft daarom besloten de looptijd van de passende maatregelen van Besluit 2002/148/EG, aangepast bij Besluit 2010/97/GBVB, te verlengen tot 20 februari 2012. De EU erkent echter dat een mogelijk akkoord tussen de regeringspartijen over een
NL
7
NL
tijdschema voor de verkiezingen met steun van de SADC een unieke kans biedt om de contacten met het land te hervatten. Daarom is de EU bereid om de maatregelen krachtens artikel 96 te heroverwegen zodra de regering een draaiboek voor de verkiezingen heeft vastgesteld en de SADC dit heeft bekrachtigd. Dit betekent een wijziging van het beleid van de Europese Unie die naar wij hopen de betrekkingen tussen de partijen zal bevorderen. Met de meeste hoogachting,
Voor de Europese Unie
NL
8
NL
