minigids
8 oktober 2015 | €3
Belastingnieuws
Voordeel & tips voor jou! KOM NU IN ACTIE Voordeel regelen vóór het einde van het jaar
BUFFER VOOR LATER KRIJG IK HET RUIMER? Besparen op de erfbelasting
Lagere belastingen. Wie profiteert?
€10,50
(niet-leden €13,25) exclusief €2,50 verzendkosten
De familiebank
96 pagina’s 1e druk mei 2015 ISBN 978 905951 2948
Het gemak waarmee je vroeger geld van de bank of een andere financiële instelling kon lenen, behoort sinds de crisis tot het verleden. Steeds vaker wordt daarom een beroep gedaan op ouders, andere familieleden of vrienden. Het boek De familiebank presenteert een mooi overzicht van de manieren waarop je naasten met een lening en/of schenking kunt helpen en wat de fiscale consequenties zijn.
Reinout van der Heijden hoofdredacteur Geldgids
Ogen open Nieuws over belastingen is meestal slecht. Dat is nu eindelijk eens anders, want volgend jaar ondergaan de belastingschijven en -tarieven een verandering ten goede. Ik sluit mijn ogen om van het moment te genieten… Vervolgens doe ik ze toch weer open. Wie echt wil profiteren van de belastingen, kan het beste al dit jaar in actie komen. Als de belasting volgend jaar lager wordt, moet je nog dit jaar een aftrekpost regelen. Die levert tegen het huidige belastingtarief meer aftrek op. Logisch toch? Deze Minigids staat vol tips om belasting te besparen. We hebben ook gelet op de donkere hoekjes van het belastingstelsel waar de onverwachte tegenslagen huizen. Zo moeten ouderen met net te veel vermogen oppassen dat zij volgend jaar hun huurtoeslag niet verliezen. De plannen voor 2016 worden nog in het parlement besproken, dus er kan nog iets veranderen. Daar hebben we zoveel mogelijk rekening mee gehouden.
Volg ons op Twitter twitter.com/consumentenbond
Ook verkrijgbaar als e-book
€7,99
Praat mee op Facebook facebook.com/consumentenbond
(niet-leden €9,99)
Bekijk onze filmpjes op YouTube youtube.com/consumentenbond
Bestellen?
Lees uw tijdschrift digitaal via onze gratis CB Kiosk-app
www.consumentenbond.nl/ defamiliebank consumentenbond.nl
Ook actief op Google+ google.com/+consumentenbond
Inhoud 03
23
Inhoud
04
07
04
Arbeids- en heffingskortingen 2016
Eigen woning & belasting
De Geldgids
14
28
Werk & belasting
11
16
Lagere belastingen in 2016 Wie profiteert?
16
7 x tips BLAD Kom nu in actie
Belastingvoordeel regelen vóór 2016
Slim nalaten & schenken
22 23
BOEK Schenken
Geld voor de kinderen
28
Vermogen en fictief rendement
32
35
Spaargeld Vraag & antwoord Fiscaalvriendelijke erfenis
Lenen aan familie Financieren zonder bank consumentenbond.nl
04
LAGERE BELASTINGEN IN 2016
consumentenbond.nl
Belastingnieuws 2016 05
Wie
profiteert? Het kabinet wil voor 2016 een netto lastenverlichting van 5 miljard euro doorvoeren. Wat zijn de veranderingen en wie profiteert hiervan? Spaargeld De belasting op spaartegoeden tot €125.000 euro gaat omlaag, die op hogere vermogens gaat omhoog. Wie minder dan €25.000 aan spaargeld heeft, hoeft daar geen belasting meer over te betalen (nu is dat nog €21.330).
Tarieven
• De tarieven in de 2e en 3e belastingschijf gaan omlaag met 1,85% • De bovengrens van de 3e belastingschijf wordt verhoogd met €8.548 (excl. indexatie) waardoor pas over inkomen in box 1 boven de €66.421 het 52%-tarief zal gelden. Meer hierover op pagina 6 en verder.
Spaarloonregeling Vanaf 2016 vervalt de vrijstelling in box 3 voor de spaarloonregeling. Heb je op 1 januari 2016 nog een geblokkeerd spaartegoed dat onder de spaarloonregeling valt? Dan moet dit worden opgeven bij de bezittingen.
Afschaffen ouderentoeslag Een AOW-gerechtigde kan tot en met 2015 recht hebben op een extra verhoging van het heffingvrij vermogen. Dit wordt ook wel de ouderentoeslag genoemd. Die extra consumentenbond.nl
06 Belastingnieuws 2016 Belastingvoordeel 2016 t.o.v. 2015 € 1.000 € 900 € 800 € 700 € 600 € 500 € 400 € 300 € 200 € 100 €0 0
.00
€1
00
0.0
€1
00
0.0
€2
00
0.0
€3
00
0.0
€4
00
0.0
€5
00
0.0
€6
00
0.0
€7
* belastingvoordeel 2016 in euro's per jaar ten opzichte van 2015 voor werkenden zonder kinderen op basis van de arbeidskorting en algemene heffingskorting 2016.
Voorbeeld: meer of niet
Op het loonstrookje kan het lijken alsof je er maandelijks flink op vooruit gaat, terwijl dat eigenlijk niet zo is. Neem bijvoorbeeld Hugo (58). Hij heeft een inkomen van 2x modaal (€70.000). Op zijn loonstrook ziet hij een plus van bijna € 55 per maand. Maar omdat hij een eigen huis heeft met een rentelast van €15.000 per jaar en WOZ-waarde van €350.000, pakt het toch anders voor hem uit. Hij moet zijn rente in 2016 tegen een lager belastingpercentage aftrekken, waardoor zijn voorlopige teruggaaf ook minder wordt. In totaal zal Hugo er daardoor volgend jaar niet op vooruit gaan.
verhoging van het heffingvrij vermogen vervalt vanaf 2016 omdat het kabinet de belastingvrijstelling voor inkomen uit vermogen voor iedereen gelijk wil trekken. Wie wil berekenen wat dit voor hem of haar betekent, kan op de site van de Belastingdienst de Rekenhulp afschaffen ouderentoeslag raadplegen.
Fictief rendement spaargeld Het percentage dat spaarders volgens een inschatting 'verdienen' ligt al jaren vast op 4 procent, terwijl de spaarrente veel lager ligt. De rekenrente wordt vanaf 2017 variabel, gebaseerd op de gemiddelde rentestand van de afgelopen vijf jaar. Meer hierover op pagina 28 en verder.
Aftrek hypotheekrente De aftrek voor de hypotheekrente gaat vanaf 2016 verder omlaag. 2015: Vanaf €57.585 tegen 51% 2016: Vanaf €66.421 tegen 50,5%
consumentenbond.nl
00
0.0
€8
07
Vroeggepensioneerd
0
0
.00
.00
0 €9
€
0 10
0
.00
€
0 11
0
.00
€
0 12
belastbaar inkomen
De tijdelijke heffingskorting voor vroeggepensioneerden vervalt. Wie deze heffingskorting in 2015 ontving, betaalt in 2016 maximaal € 61 meer belasting.
Verhoging AOW-leeftijd
Schenken Het maximale schenkingsbedrag gaat vanaf 2017 omhoog naar €100.000. Voorwaarden zijn dat het geld wordt gebruikt voor het kopen van een woning of aflossen van een hypotheek, en dat de ontvanger tussen de 18 en 40 jaar oud is. Meer hierover onder meer op pagina 12.
De AOW-leeftijd wordt op 1 januari 2016 met 3 maanden verhoogd naar 65 jaar en 6 maanden. De hogere AOW-leeftijd kan gevolgen hebben voor heffingskortingen, zoals de ouderenkorting.
Eenmalige vergoeding Burgers die door de problemen met de uitbetaling van persoonsgebonden budgetten (pgb's) in moeilijkheden zijn gekomen, kunnen een eenmalige vergoeding krijgen van €200. Voor zzp'ers geldt een eenmalige vergoeding van €120.
‘Gezonde’ frisdrank De prijs van fris en sapjes gaat omhoog. Met name 'gezonde' drankjes als mineraalwater en jus d'orange worden duurder, omdat de belasting hierop gelijk wordt getrokken met die op cola en andere softdrinks.
Bijtelling privégebruik auto Hoe meer CO2 je auto uitstoot, hoe hoger de bijtelling voor het privégebruik van de zakelijke auto wordt. De bijtelling is altijd een percentage van de cataloguswaarde van de auto. Voor 2016 veranderen de percentages.
Kinderopvang Het belastingvoordeel voor mensen met een laag inkomen en kinderen tot 12 jaar gaat omhoog. Dat geldt ook voor de toeslag voor de kinderopvang. Deze twee maatregelen moeten ervoor zorgen dat meer ouders gaan werken.
1 april 2017 Belastingaangifte doen? Doe dit dan uiterlijk 1 april 2017. Bij de Belastingaangifte 2015 was dit eenmalig nog uiterlijk 5 mei 2015. Wie uitstel voor de belastingaangifte 2016 wil, zal dat moeten aanvragen. consumentenbond.nl
08 Arbeids- en heffingskortingen
Werk
& belasting
Het kabinet wil vanaf 2016 de belastingen op arbeid verlagen. Werken moet aantrekkelijker worden.
h
et kabinet wil vanaf 2016 de inkomstenbelasting verlagen. Dat levert een gemiddeld huishouden een besparing van €800 per jaar op (zie de grafiek Belastingvoordeel op pagina 6). De arbeidskorting voor werkenden wordt verhoogd en het tarief voor inkomens vanaf €20.000 gaat van 42 naar 40,15%. Hogere inkomens zijn ook beter af, omdat het tarief van 52% pas geldt vanaf €66.400. Dat is nu nog €57.600. Het vermogen zal ook anders belast worden. Niet meer op basis van een vast rendement van 4%, maar op basis van een reëler rendement. Verder zijn er nog belastingvoordelen voor gezinnen met jonge kinderen en dalen de loonkosten voor werkgevers.
Heffingskortingen Wie werkt betaalt belasting maar heeft ook recht op (meerdere) heffingskortingen. De belangrijkste kortingen voor 2015 en 2016 staan in de tabel op pagina 10. Iedereen heeft recht op de algemene heffingskorting. consumentenbond.nl
De korting voor mensen die de AOW-leeftijd hebben bereikt, verschilt van niet-AOW’ers.
Aftopping algemene heffingskorting Het kan zijn dat je meer heffingskorting hebt dan aan belasting moet worden betaald. Als je meer dan zes maanden een partner hebt, krijg je het niet-gebruikte deel van bepaalde heffingskortingen (soms gedeeltelijk) terugbetaald van de Belastingdienst. Daarvoor moet je partner meer belasting verschuldigd zijn dan het bedrag van jullie heffingskortingen samen. In 2024 vervalt de uitbetaling van de algemene heffingskorting aan de minstverdienende partner. Daarom wordt de regeling afgebouwd. Het hangt af van je leeftijd of je met deze afbouw te maken krijgt. Is de fiscale partner die niet of weinig verdient, geboren vóór 1 januari 1963? Dan wordt de uitbetaling van de algemene heffingskorting in 2016 niet afgebouwd. Is de fiscale partner die niet of weinig verdient, geboren na 31 december 1962? Dan wordt de uitbetaling van de algemene hef-
09 Tarieven voor mensen Tarieven voor voor mensen mensen Tarieven ouder dan AOW-leeftijd ouder dan dan AOW-leeftijd AOW-leeftijd ouder (geboren (geborenvoor voor111januari januari (geboren voor januari 1945) 1946) 1946)
18,6% 18,65% 18,65% 18,6%
2015 2015
2016 2016
24,1% 22,25% 22,25% 24,1%
2015 2015
2016 2016
42% 42%
40,15% 40,15%
2015 2015
2016 2016
(van€0 €0tot tot (van (van€0 €0tot tot (van €19.822) €19.922) €19.922) €19.822)
(€19.822-- (€19.922 (€19.922-(€19.822 €33.857) €34.027) €34.027) €33.857)
(€33.857-- (€34.027 (€34.027-(€33.857 €57.585) €66.421) €66.421) €57.585)
SchijfII Schijf
SchijfIIII Schijf
SchijfIII III Schijf
Tarieven voor mensen Tarieven voor voor mensen mensen Tarieven jonger dan AOW-leeftijd jonger dan dan AOW-leeftijd AOW-leeftijd jonger
52% 52%
2015 2015
(vanaf (vanaf €57.585) €57.585)
52% 52%
2016 2016
(vanaf (vanaf €66.421) €66.421)
SchijfIV IV Schijf
sommige situaties recht op een werkbonus waarvan de hoogte afhankelijk is van het inkomen uit arbeid. Je hebt recht op de werkbonus als je geboren bent in 1951, 1952 of 1953 en een arbeidsinkomen hebt van meer dan €17.327 en niet meer dan €33.694.
Werkende met jonge kinderen 36,5% 36,55% 36,55% 36,5%
2015 2015
2016 2016
42% 42%
40,15% 40,15%
2015 2015
2016 2016
(van€0 €0tot tot (van (van€0 €0tot tot (van €19.822) €19.922) €19.922) €19.822)
(€19.822-- (€19.922 (€19.922-(€19.822 €57.585) €66.421) €66.421) €57.585)
Schijf II Schijf
Schijf IIII en en III III Schijf
52% 52%
2015 2015
(vanaf (vanaf €57.585) €57.585)
52% 52%
2016 2016
(vanaf (vanaf €66.421) €66.421)
Schijf IV IV Schijf
fingskorting in 2016 afgebouwd met 53,33% tot maximaal 46,67% van € 2230. In 2016 krijg je maximaal €1041 uitbetaald.
Werkenden Iedereen die betaalde arbeid verricht, heeft recht op een extra korting. Deze is afhankelijk van het arbeidsinkomen. Bij een inkomen vanaf €110.000 is de arbeidskorting nihil. Oudere werknemers hebben in
Werkenden met jonge kinderen gaan erop vooruit in 2016. Er zijn wel voorwaarden verbonden aan deze combinatiekorting: • Je kind is op 1 januari jonger dan 12 jaar. Voor 2015 betekent dit dat het kind is geboren na 31 december 2002. • Het kind staat in 2015 ten minste 6 maanden bij de gemeente ingeschreven op je eigen woonadres. • Je arbeidsinkomen is hoger dan €4.857 of je hebt recht op de zelfstandigenaftrek. • Je hebt geen fiscale partner. Of je hebt wel een fiscale partner maar jouw arbeidsinkomen is lager dan dat van de fiscale partner. Is deze partner minder dan 6 maanden je fiscale partner? Dan telt deze niet mee voor de inkomensafhankelijke combinatiekorting. consumentenbond.nl
10 Arbeids- en heffingskortingen
Heffingskortingen 2016
2015
2016
€2203 (afbouw vanaf minimumloon)
€2230 (afbouw vanaf minimumloon)
Algemene heffingskorting niet-verdienende partner (geboren vóór 1963)
€2203
€2230
Algemene heffingskorting niet-verdienende partner (vanaf 1-1-1963)
€1262
€1041
Algemene heffingskorting (minimaal)
€1342 (bij een inkomen vanaf vierde schijf)
€0 (bij een inkomen vanaf vierde schijf)
Arbeidskorting (maximaal)
€2220 (bij een inkomen tot €49.770)
€3104 (bij een inkomen tot €34.015)
€184 (bij een inkomen vanaf €100.000)
€0 (bij een inkomen vanaf €110.000)
€1119
€1119
€715
€719
Voordelen voor iedereen (behalve AOW’ers) Algemene heffingskorting (maximaal)
Arbeidskorting (minimaal) Werkbonus (maximaal) Jonggehandicaptenkorting Vut/ prepensioenkorting
€61
vervalt
€2152 (maximaal, al te bereiken vanaf €32.832)
€2769 (maximaal, al te bereiken vanaf €32.970)
Algemene heffingskorting (maximaal)
€1123 (afbouw vanaf minimumloon)
€1139 (afbouw vanaf minimumloon)
Algemene heffingskorting (minimaal)
€685 (bij een inkomen vanaf vierde schijf)
€0 (bij een inkomen vanaf vierde schijf)
Arbeidskorting (maximaal)
€1132
€1155
Arbeidskorting (minimaal)
€94
€0
Ouderenkorting
€1042 (bij een inkomen tot €35.770)
€1187 (bij een inkomen tot €35.920)
Ouderenkorting
€152 (bij een inkomen daarboven)
€70 (bij een inkomen daarboven)
€433
€436
Combinatiekorting (minstverdienende ouder met kind tot 12 jaar) Voordelen voor AOW’ers
Alleenstaande ouderenkorting
Ouderen
AOW’ers die het niet zo breed hebben, krijgen een meevaller. De koopkracht van gepensioneerden met een verzamelinkomen tot circa €35.770 wordt gerepareerd door een verhoging van de ouderenkorting tot een bedrag van €1187. Voor hogere inkomens wordt de ouderenkorting juist verlaagd tot €70. Vroeggepensioneerden hebben in 2016 geen recht meer op een extra korting. consumentenbond.nl
7 x tips 11
7X eigen woning & belasting
De lage hypotheekrente schreeuwt om oversluiten, terwijl een spaarrekening niets meer opbrengt. Hoe kun je op je hypotheek besparen en wat betekent dat qua belastingen? consumentenbond.nl
12 7 x tips
Geen fiscale gevolgen
1
Een andere hypotheekvorm kan soms gewenst zijn, bijvoorbeeld omdat je niet meer wilt beleggen of af wilt van hoge verzekeringskosten. Een beleggingsverzekeringsof spaarhypotheek mag worden overgesloten naar een voordeligere bankspaarhypotheek, zónder dat dit fiscale gevolgen heeft. Een overstap is mogelijk bij de eigen bank (mits die uiteraard een bankspaarhypotheek heeft) en naar een andere geldgever. Oversluiten van een spaarhypotheek levert vooral voordeel op als de dure overlijdensrisicoverzekering in de spaarhypotheek niet meer nodig is. Helaas gaat dit oversluiten niet zonder kosten.
2 Fiscaal geruisloos Let erop dat oversluiten van een spaarhypotheek ‘fiscaal geruisloos’ gebeurt. Het bedrag in de kapitaalverzekering of op de bankspaarrekening mag niet eerst in jouw handen komen. Het verhogen van het verzekerde bedrag of de looptijd verlengen is niet toegestaan.
Spaargeld dat je kunt missen Op dit moment staat de spaarrente extreem laag. De hypotheek eerder aflossen is nu voordeliger dan sparen. Los alleen af met spaargeld dat je kunt missen. Het is zonde als je nu gaat aflossen en volgend jaar een bedrag moet lenen om bijvoorbeeld een auto te kopen. Gebruik voor de aflossing alleen spaargeld waarover je anders 1,2% vermogensrendementsheffing moet betalen.
3 consumentenbond.nl
4
Schenking €100.000 Vanaf 2017 kan je van iedereen een schenkbelastingvrij bedrag van €100.000 krijgen, als je (of je partner) tussen de 18 en 40 jaar bent en het bedrag gebruikt voor aanschaf van een woning, aflossing van een eigenwoningschuld of aflossing van een restschuld met aftrekbare rente op je huis. Vóór 2017 is deze grote schenking alleen toegestaan voor ouders aan hun kinderen. Als je zo’n schenking verwacht is het niet verstandig om vóór 2017 de hypotheek open te breken voor een lagere rente. Je bent dan – behalve bij Florius en Munt Hypotheken – boeterente kwijt.
13
Aflossen en besparen Aflossen op een aflossingsvrije en annuïteitenhypotheek levert altijd voordeel op. Hetzelfde geldt vaak voor een beleggings- en traditionele levenhypotheek. Zo’n hypotheek helemaal aflossen is slim als het leenbedrag relatief laag is. Stel, de aflossingsvrije hypotheek bedraagt €75.000 en de WOZ-waarde van de woning €400.000. Het eigenwoningforfait is dan €3000. Dit betekent dat de eerste €3000 aan hypotheekrente niet aftrekbaar is. Als we er voor het gemak van uit gaan dat de hypotheekrente 4% is en de nettospaarrente 0,3% (1,5% rente minus 1,2% rendementsheffing), dan bespaar je maar liefst €2775 per jaar (3,7% van €75.000) door de lening af te lossen. Maar let op, vanaf 2017 gaat de rendementsheffing omlaag naar 0,9% per jaar voor een belastbaar vermogen tot €100.000. Voor vermogens tussen een ton en een miljoen gaat de heffing juist omhoog naar 1,4% per jaar.
5 6 Restschuld
Oude (bank)spaarhypotheek Los nooit af op een (bank) spaarhypotheek die binnen acht jaar afloopt. Een hoge hypotheekrente kun je dan beter koesteren. Deze rente wordt namelijk ook vergoed over het (hoge) spaartegoed. Omdat de spaarrente nu zeer laag is, levert tussentijds aflossen op jongere (bank) spaarhypotheken wel voordeel op.
De rente over een eventuele restschuld van je huis (dit onstaat wanneer de verkoopopbrengst van het huis lager is dan de schuld) is aftrekbaar als hij is ontstaan na 28 oktober 2012. Als zo’n restschuld wordt overgesloten, blijft de rente aftrekbaar. In totaal is de rente 15 jaar aftrekbaar. De bij tip 4 genoemde verhoging en verruiming van de schenkingsvrijsteling die in 2017 ingaat, geldt ook voor aflossing van zo’n restschuld.
7 consumentenbond.nl
14 De Geldgids
Geldgids De Geldgids helpt met goed en onafhankelijk advies bij het maken van financiële beslissingen.
consumentenbond.nl
Inhoud 15
Alles over
• actuele rentes & koersen • sparen & beleggen • tests van financiële producten • hypotheken • belastingen
Nu 8x €44 €22 De actie loopt tot eind oktober 2015
Probeer eens de
Geldgids
Deskundig en onafhankelijk advies voor al je financiële zaken. Ook op smartphone en tablet te lezen.
b
ij het maken van financiële beslissingen is een goed en onafhankelijk advies welkom. Om daarna zélf de juiste keuze te kunnen maken. De Geldgids geeft op alle financiële terreinen uitgebreide informatie, bijvoorbeeld over huis en hypotheek, spaarrentes, belastingen en belastingtips, eerder stoppen met werken, pensioenen, koersen, beleggen en meer. Alles wat je nodig hebt voor een gezonde financiële situatie. De Geldgids verschijnt 8 keer per jaar: • 52 pagina’s onafhankelijk en advertentievrij. • Inclusief de Belastinggids in januari. • Elke maand actueel nieuws en nuttige tips in de digitale nieuwsbrief. • Aanvullende informatie op www.geldgids.nu . • Direct korting op de boeken en e-books van de Consumentenbond.
Tijdelijk
50% korting + gratis boek
Kijk voor meer informatie op www.consumentenbond.nl/geldgids consumentenbond.nl
16 Kom nu in actie
Kom nu in
ACTIE belastingvoordeel regelen vóór 2016 Vóór het einde van het jaar kunnen veel mensen met fiscale ‘trucs’ nog een hoop geld verdienen. Het loont om nog snel in actie te komen.
consumentenbond.nl
17
consumentenbond.nl
18 Kom nu in actie
S
ommige aantrekkelijke belastingmaatregelen lopen nog tot Oudejaarsdag. Het kan daarom lonen bepaalde zaken dit jaar nog te regelen. Voor andere regelingen is meer tijd nodig of kan juist beter geen actie worden ondernomen. Hieronder staan belastingtips voor allerlei doelgroepen.
1
ZOEK EEN AFTREKPOST Wie in de hoogste belastingschijf (52%) valt, heeft dit jaar nog een kans op belastingvoordeel. De inkomensgrens voor het hoogste tarief gaat per 1 januari 2016 omhoog van €57.600 naar €65.500. Een aftrekpost kan dit jaar dus meer opleveren dan volgend jaar. Mogelijke aftrekposten zijn een extra pensioenstorting, ziektekosten en vooruitbetaalde hypotheekrente. Het tarief in de derde schijf gaat in 2017 omlaag. Als je aftrekpost in de derde schijf valt, is het dus ook beter om hem dit jaar op te voeren.
2
HYPOTHEEKRENTE VOORUITBETALEN Vooruitbetalen van hypotheekrente is – zoals bij tip 1 gezegd – een manier om rendementsheffing te besparen. Het vermogen daalt hierdoor. Helaas zijn er zijn geen banken meer die het mogelijk maken de hypotheekrente vooruit te betalen. Via een omweg lukt het wel. Je moet dan de hypotheek openbreken, de boeterente betalen en de hypotheek voor een langere periode vastzetten. De hypotheekrente is nu historisch laag, dus
consumentenbond.nl
lang vastzetten lijkt een gunstige optie. De boeterente is feitelijk vooruitbetaalde rente. Je kunt deze – inclusief eventuele administratiekosten – opvoeren als aftrekpost. Dat levert bij hogere inkomens geen 52% belastingaftrek op, maar 51%. Sinds 2014 daalt het maximale tarief voor hypotheekrenteaftrek met 0,5% per jaar totdat het in 2041 op 38% staat. Dat maakt het extra interessant om te kiezen voor boeterente. Wie nu een boeterente van €10.000 betaalt, heeft nog 51% fiscaal voordeel. Als de hypotheek onaangeroerd zou blijven en nog vijf jaar zou doorlopen, ligt het fiscale voordeel in totaal zo’n €750 lager. Ook mensen met een lager inkomen profiteren van de belastinghervorming als zij dit jaar boeterente betalen. Het tarief voor inkomens vanaf €20.000 gaat van 42 naar 40,15% in 2016. Het AOW-tarief gaat ook met 2% omlaag. De boeterente kan dit jaar dus tegen een hoger tarief worden afgetrokken.
3
GOED DOEL Stel, je schonk dit jaar in totaal zo’n €800 aan meerdere goede doelen. Deze giften zijn alleen aftrekbaar voor zover je jaarlijks meer schenkt dan 1% van je drempelinkomen (dat is het belastbare inkomen voordat de persoonsgebonden aftrekposten er van af
19
Hypotheek aflossen De hypotheek aflossen geeft het prettige gevoel dat de schuld vermindert. Maar het is vaak ook financieel voordelig. Als je niet aflost, betaal je vaak veel meer rente dan een spaarrekening oplevert. Houd je een kleine hypotheek aan, dan wordt het voordeel van de renteaftrek bovendien tenietgedaan door het eigenwoningforfait (dat in 2015 is gestegen van 0,7 naar 0,75% van de WOZ-waarde als deze lager is dan ruim 1 miljoen. Ook in 2016 is dit percentage 0,75%). Bij sommige banken moet je een maand tot twee weken vooraf de aflossing aankondigen. Zonder vooraankondiging aflossen is mogelijk bij ABN Amro, ING, Rabobank en kleinere hypotheekverstrekkers als BLG Wonen, Centraal Beheer Achmea, Florius, Lloyds Bank, Nationale-Nederlanden, NIBC en Woonfonds, en bij de Netto Plus Hypotheek (geldverstrekker Delta Lloyd) van de Hypotheekshop.
De hypotheekrente is nu historisch laag, dus lang vastzetten lijkt een gunstige optie
zijn). Maar er is een mogelijkheid om deze drempel te vermijden. Wie ‘periodiek’ een schenking doet aan een goed doel, kan deze bedragen volledig aftrekken. Voorwaarde is wel dat de schenking contractueel wordt vastgelegd. In de overeenkomst moet staan dat de gever (minimaal) vijf jaar lang eenzelfde bedrag aan dezelfde instelling schenkt. Als je in totaal zo’n €800 per jaar weggeeft en 52% belasting betaalt, levert dit een belastingbesparing op van ongeveer €2000, verspreid over vijf jaar. Zo’n overeenkomst opstellen kan sinds 1 januari 2014 zonder tussenkomst van de notaris. Een overeenkomst kan je downloaden van belastingdienst.nl (zoek op ‘overeenkomst periodieke giften’). Daar zijn ook alle voorwaarden te vinden, waaronder een lijst van instellingen (ANBI’s) waarvoor giften consumentenbond.nl
20 Kom nu in actie
nog rente. Wie het verzoek half december indient, ontvangt de de teruggave waarschijnlijk rond 15 januari. Dat valt mooi na 1 januari, de peildatum voor het vermogen in box 3. Bovendien heb je het geld dan een stuk eerder dan wanneer je niets doet. aftrekbaar zijn. Geef je een periodieke gift aan een culturele instelling, dan wordt de aftrekpost verhoogd met 25%, maar maximaal met €1250. Deze verhoging geldt alleen nog in 2016 en 2017, in 2018 vervalt hij.
4
VOORLOPIGE TERUGGAVE Veel mensen hebben dit jaar extra afgelost op hun hypotheek en twijfelen of ze de voorlopige teruggave voor de hypotheekrente moeten corrigeren vóór de jaarwisseling. Het voorschot dat ze elke maand van de fiscus ontvangen, is nu te hoog. Sinds 2013 berekent de fiscus echter geen rente meer over de aanslag als de belastingaangifte vóór 1 april wordt ingediend. Het is dus niet nodig een herziening van de voorlopige teruggave aan te vragen om belastingrente bij de aanslag te voorkomen. Het bedrag dat je te veel hebt ontvangen, kan langer op de betaal- of spaarrekening staan zonder dat het een cent kost. Je moet er dan wel rekening mee houden dat rond de zomer geld moet worden terugbetaald. Vraag snel een voorlopige teruggave voor de hypotheekrenteaftrek of een andere aftrekpost aan als je een flink bedrag verwacht terug te krijgen en nu geen maandelijkse teruggave krijgt. De fiscus vergoedt bij de aanslag alleen in uitzonderingsgevallen
consumentenbond.nl
5
VERMOGEN DRUKKEN Wie in 2015 meer dan €21.437 aan vermogen heeft (€42.874 voor fiscaal partners), kan belasting besparen door het vermogen vóór 1 januari te verlagen. Wie bijvoorbeeld een auto koopt van €10.000 vóór de jaarwisseling in plaats van daarna, bespaart maximaal €120 aan inkomstenbelasting. En misschien kom je dan ook net in aanmerking voor een of meer toeslagen. Bij een vermogen beneden de bovengenoemde vrijstellingsgrens krijg je onder bepaalde voorwaarden huurtoeslag. Komt het vermogen onder de grens van ongeveer €103.000 (voor stellen ongeveer €125.000), dan is er recht op zorgtoeslag en/of een kindgebonden budget. Toeslagen leveren al snel duizenden euro’s per jaar op. Andere manieren waarop u het vermogen in box 3 kunt verlagen, zijn: • Betalen van een verbouwing, meubels kopen en vooruitbetalen van een verzekeringspremie en/of vakantie; • De hypotheek aflossen (zie het kader op pagina 19) en belastingaanslagen betalen; • Groen beleggen. Groene beleggingen tot een bedrag van ca €57.000 per persoon tellen niet mee voor box 3. Bovendien pakt u dan ook nog een heffingskorting mee van 0,7% over deze beleggingen. De belasting-
21
besparing is dus maximaal 1,9%. Maar let op (zie ook pagina 30), van deze leningen aan milieuvriendelijke bedrijven is bekend dat de koers stijgt als de marktrente daalt. Dat was de afgelopen jaren lucratief, maar het is de vraag hoe lang de rente nog laag blijft. • Kijk uit met bepaalde aankopen. Zo tellen een vakantiehuisje of aandelen mee in box 3. Ook een schade-uitkering van bijvoorbeeld een inboedel- of autoverzekeraar telt mee als bezit. Laat zo’n vergoeding dus liever na 1 januari uitkeren of gebruik de uitkering vóór die datum voor reparatie van de schade. • Wie vóór 5 november een voorlopige aanslag heeft aangevraagd en door trage afhandeling van de fiscus vóór de jaarwisseling nog geen aanslag heeft ontvangen, mag het te betalen bedrag in aftrek brengen op het box 3-vermogen. De schuldendrempel van €3000 of €6000 in box 3 geldt dan niet.
6
INSPELEN OP OUDERENTOESLAG AOW’ers met een inkomen van maximaal €20.074 (2015) hadden in 2015 voor de laatste keer recht op de ouderentoeslag in box 3. Het gaat om het individueel inkomen uit werk en woning (box 1) vóór de verrekening van persoonsgebonden aftrekposten. De ouderentoeslag betekent een extra vrijstelling van maximaal €28.236 voor de rendementsheffing. Dit levert maximaal €339 belastingvoordeel op voor inkomens tot
€14.431 en maximaal €169 voor hogere inkomens. Het vervallen van de ouderentoeslag heeft vooral grote gevolgen voor mensen die nu toeslagen krijgen. Zij raken bijvoorbeeld de huurtoeslag kwijt als zij ineens belasting moeten betalen over hun vermogen in box 3. Nu krijgt een stel met een vermogen tot €99.132 bijvoorbeeld huurtoeslag als beiden recht hebben op de maximale ouderentoeslag. In 2016 raken ze die kwijt als het gezamenlijke vermogen op 1 januari 2016 ruim €42.000 of meer is. Het recht op zorgtoeslag verdwijnt als het vermogen van een stel boven ongeveer €125.000 komt. Wie het vermogen op tijd omlaag brengt, kan het verlies van toeslagen voorkomen. Om bijvoorbeeld de zorgtoeslag te houden, kan extra worden afgelost op de hypotheek. Bij sommige banken mag je jaarlijks een beperkt bedrag boetevrij aflossen. In dat geval consumentenbond.nl
22 Kom nu in actie
€17,75
(niet-leden €22,50) exclusief €2,50 verzendkosten
Slim nalaten & schenken 160 pagina’s 1e druk augustus 2015 ISBN 978 905951 3280
is het verstandig de aflossing te spreiden over 2015 en 2016. Je betaalt dan geen of veel minder boeterente. Geld schenken is ook een manier om het vermogen te drukken. Voor de eigen bijdrage voor een AWBZinstelling heeft het verdwijnen van de ouderentoeslag niet meteen negatieve gevolgen; de bijdrage is grotendeels gebaseerd op het box 3-vermogen van enkele jaren terug. Om een hogere bijdrage vanaf 2018 te voorkomen, moet je het vermogen vóór 2016 omlaag brengen. Natuurlijk is het ook wat waard om veel vermogen te hebben, zodat er geld achter de hand is voor extra zorg, een luxe verpleeghuis of bijvoorbeeld een lange reis. Het vermogen verminderen is daarom niet altijd wenselijk. Er zijn echter ook tussenoplossingen. Bijvoorbeeld schenken aan de kinderen op papier. Dan mag je nog aan het geld komen zolang je leeft, terwijl het niet meetelt als vermogen (bij de kinderen telt het wel mee als vermogen, het is dus oppassen dat die eventuele toeslagen niet kwijtraken). Bij een herroepelijke schenking wordt het geld daadwerkelijk overgeboekt naar de kinderen, maar kan de schenking later eventueel ongedaan worden gemaakt. consumentenbond.nl
Deze nieuwe editie van Slim nalaten & schenken is geheel geactualiseerd met de cijfers van 2015. In dit boek staat alles over de regels van nalaten, erven en schenken. Bijvoorbeeld wanneer een testament onmisbaar is en hoe bewust schenken veel schenk- en erfbelasting kan schelen. Een nuttig boek waarmee voor de nabestaanden heel wat geld kan worden bespaard.
Ook verkrijgbaar als e-book
€12,99 (niet-leden €15,99)
Bestellen? www.consumentenbond.nl/ slimnalatenenschenken
Schenken & de fiscus 23
Schenken AAN DE KINDEREN
Een schenking is de eenvoudigste manier om tijdens je leven vermogen over te dragen aan je kinderen. Hoe kan dat fiscaal op een gunstige manier? consumentenbond.nl
24 Schenken & de fiscus
E
en voordeel van schenken is dat toekomstige erfgenamen alvast kunnen beschikken over het voorschot op de erfenis. Door een plan op te stellen, kun je vermogensoverheveling tijdens leven en na overlijden combineren in de door jou gewenste verhoudingen. Welke vorm je kiest, hangt voor het grootste deel af van je persoonlijke wensen. Wil je tijdens leven al afstand doen van je vermogensbestanddelen? Kun je de jonge nabestaanden wel een groot vermogen toevertrouwen?
Begin vroeg Voor een klein deel wordt de vorm – vooropgesteld dat je het grootste deel van je vermogen tijdens leven wilt overhevelen – bepaald door je leeftijd en gezondheid. Ben je bijvoorbeeld pas 40 jaar, dan heb je statistisch gezien nog zeker 35 jaar voor de boeg. Je kunt dan kiezen voor schenkingen tot maximaal het jaarlijks vrijgestelde bedrag, zodat in het geheel geen schenkbelasting over de vermogensoverheveling is verschuldigd. Stel dat je 35 jaar lang €5277 (vrijgesteld bedrag voor kinderen in 2015) schenkt. Je hebt dan al €184.695 van je vermogen zonder belastingheffing overgeheveld. Maar ben je al op leeftijd, dan zul je grotere stappen moeten maken om een groot deel van je vermogen te kunnen overhevelen tijdens leven (zie ook pagina 25 ‘Schenken op leeftijd’). Als je voor jezelf hebt besloten dat je tijdens je leven vermoconsumentenbond.nl
gen wilt overhevelen, kun je daar het beste zo jong mogelijk mee beginnen. Hoe jonger je begint, hoe beter je zelf een plan kunt uitstippelen, zonder te worden gedwongen door de omstandigheden. En vaak ook: hoe beter je je kinderen kunt begeleiden in het beheren van een vermogen, aangezien zij dat vermogen geleidelijker, met kleinere hoeveelheden tegelijk, ontvangen. Let wel op eventuele nadelige gevolgen voor de kinderen, zoals extra vermogensheffing en verlies van toeslagen.
Tarieven Voor schenkingen gelden dezelfde tarieven als voor de erfbelasting (zie tabel). De hoogte van het tarief is afhankelijk van de graad van bloedverwantschap en van de hoogte van de schenking. Het tarief varieert van 10% tot 20% voor verkrijgingen van kinderen van ouders en voor verkrijgingen van echtgenoten en samenwoners van elkaar (tariefgroep 1); en van 30% tot 40% bij overige verkrijgingen (tariefgroep 2). Kleinkinderen vallen onder het tarief van tariefgroep 1, met dien verstande dat
25
Tarieven schenkbelasting (2015) Belaste verkrijging
Tariefgroep 1 partners en kinderen bedrag1)
Tariefgroep 1A kleinkinderen
%2)
bedrag1)
Tariefgroep 2 overige verkrijgers
%2)
bedrag1)
%2)
€0 - €121.296
€0
10%
€0
18%
€0
30%
€121.296 en hoger
€12.129
20%
€21.833
36%
€36.389
40%
1 2
verschuldigde belasting over beginbedrag tariefschijf percentage verschuldigde belasting over het meerdere in de tariefschijf
zij het tarief van tariefgroep 1 betalen met een verhoging van 80% van de te betalen belasting. Bij verkrijgingen tot €121.296 gelden de lage percentages, bij verkrijgingen boven €121.296 worden de hoge percentages toegepast. Zie voor de tarieven voor 2015 de tabel. De tarieven worden jaarlijks geïndexeerd.
Schenken en belasting besparen Er zijn diverse manieren om jaarlijks alvast een deel van je vermogen fiscaalvriendelijk aan je kinderen over te hevelen. • Je kunt jaarlijks het maximaal vrijgestelde bedrag (2015 €5277) aan je kinderen schenken. Dit vrijgestelde bedrag wordt jaarlijks geïndexeerd. Zolang je met de schenkingen beneden de vrijgestelde bedragen blijft, hoeft geen aangiftebiljet te worden ingevuld. • Als de kinderen in de leeftijd tussen 18 en 40 jaar zijn, kun je hen eenmalig een hoger bedrag schenken met een beroep op de eenmalig hoge vrijstelling van €25.322 in 2015. Ook dit bedrag wordt jaarlijks geïndexeerd. Wie van deze vrij-
stelling gebruikmaakt, moet een aangiftebiljet aanvragen en invullen. • Je kunt je kinderen in de leeftijd tussen 18 en 40 jaar eenmalig een bedrag van €52.752 schenken (in plaats van de hierboven genoemde eenmalige hoge vrijstelling). Het bijzondere aan die €52.752 is, dat het bedrag niet volledig voor het huis gebruikt hoeft te worden. Dat geldt voor €27.430; het deel van €25.322 mag ook aan iets anders worden uitgegeven. Het verplicht te gebruiken bedrag van €27.430 voor de woning heeft wel als gevolg dat het kind over dit deel geen hypotheekrente kan aftrekken. • In plaats van jaarlijks relatief lage bedragen aan de kinderen te schenken, kun je overwegen je kinderen het maximale bedrag van de eerste tariefschijf te schenken. Over dit bedrag zijn ze slechts 10% schenkbelasting verschuldigd. Omdat de kinderen ook recht hebben op een jaarlijkse vrijstelling van €5277 (tarief 2015), kun je jaarlijks het maximum van de eerste tariefgroep (= €121.296) + €5277 schenken. consumentenbond.nl
26 Schenken & de fiscus
Voorbeeld 1
Schenking van ouders aan kind Daro vindt na jaren zoeken zijn verloren zoon Luke terug. De vrouw van Daro is al overleden, Luke is Daro’s enige naaste familielid. Daro wil Luke alvast wat van zijn vermogen schenken. Luke is 34 jaar, zodat nog een beroep kan worden gedaan op de eenmalig verhoogde vrijstelling. Als Daro Luke dat kalenderjaar maximaal €25.322 schenkt, is in het geheel geen schenkbelasting verschuldigd over de schenking. Als hij bijvoorbeeld €30.000 wil schenken, is de berekening als volgt. De schenking bedraagt €30.000. Hiervan af gaat de vrijstelling ad €25.322, zodat €4678 overblijft. Hierover is 10% (€467) schenkbelasting verschuldigd. Stel nu dat Luke net een leuk huis op het oog had. Daro kan dan €52.752 vrij van schenkbelasting schenken aan zijn zoon. Voor Luke scheelt dat in de hoogte van de bij de aankoop af te sluiten hypotheek. Laat de notaris in zijn afrekening het geschonken bedrag noemen ter voorkoming van mogelijke latere misverstanden met de fiscus! consumentenbond.nl
Wie jonger begint met schenken, kan gemakkelijker een eigen plan volgen
27
Voorbeeld 3
Schenken op leeftijd
Voorbeeld 2
Jaarlijkse schenking aan kinderen Rico (63) en Sylvie (62) schenken jaarlijks het maximaal vrijgestelde bedrag aan hun enig kind Pablo. Zij denken dit de komende 20 jaar – bij leven en welzijn – te kunnen volhouden. De rest van hun vermogen ontvangt hun zoon na hun overlijden als erfgenaam. Gemakshalve geen rekening houdend met inflatie, schenken Rico en Sylvie 20 x €5277 = €105.540 aan Pablo, geheel zonder heffing van schenkbelasting. Op het moment dat Rico en Sylvie overlijden, zal hun nalatenschap €105.540 lager zijn dan zonder de schenkingen. Ze besparen Pablo op deze manier een heffing van erfbelasting van in ieder geval €8549 (naar de tarieven van 2015).
Stel, je bent 68 jaar en je wilt zo veel mogelijk van je vermogen aan je twee kinderen schenken. Je bent in je werkzame leven succesvol zelfstandig ondernemer geweest; na verkoop van je onderneming heb je een vermogen van €1.000.000. Laten we aannemen dat je 78 jaar oud wordt: je kunt nog tien jaar schenken. Als je ‘slechts’ het jaarlijks vrijgestelde bedrag schenkt, levert dit een vermogensoverheveling van €52.770 per kind op (tarieven 2015). Om een relatief groter deel van je vermogen tijdens leven te kunnen overhevelen, is een schenking aan je kinderen in de eerste tariefschijf een mogelijkheid (tarief 10% tot een maximale schenking van €121.296). Stel dat je het gehele vermogen van €1.000.000 (eenvoudigheidshalve houden we geen rekening met eventuele vermogensveranderingen in die tien jaren) in tien jaar aan de kinderen wilt schenken, dan kun je dit doen in jaarlijkse bedragen van €50.000 aan ieder kind. Hierover is jaarlijks per kind €4472 schenkbelasting verschuldigd, tot een totaalbedrag over tien jaar van €44.720. Zou je niet hebben geschonken, dan zouden de kinderen ieder over het door hen geërfde vermogen van €500.000 €83.860 aan erfbelasting hebben moeten betalen. consumentenbond.nl
28 Vermogen & sparen
consumentenbond.nl
29
Fictief rendement op
spaargeld
Het fictieve rendement van 4% in box 3 was spaarders al jaren een doorn in het oog. Nu ligt er een nieuw plan.
a
ls staatssecretaris Eric Wiebes van Financiën zijn plannen door de Tweede en Eerste kamer krijgt geloodst, gaat vanaf 2017 een nieuwe rendementsheffing op vermogen in. Het nieuwe plan is een verbetering voor veel spaarders, maar het gaat nog altijd niet uit van werkelijke rendementen. Bovendien is de vermogende spaarder de dupe. Een groter vermogen levert een hoger rendement op is namelijk het idee. En dat is lang niet altijd het geval.
Op de schop Wat niet verandert in het nieuwe plan is het belastingtarief op vermogen van 30% en de peildatum van 1 januari, maar het fictieve rendement van 4% gaat op de schop omdat spaarders dit bij lange na niet haalden. Het nieuwe heffingssysteem moest vooral rechtvaardiger worden. Dat is het ook, al valt er nog genoeg op af te dingen. Zo wordt het forfaitaire rendement straks gebaseerd op de gemiddelde verdeling van box 3-vermogen over spaargeld en beleggingen (zie tabel op pagina 31). Daarbij wordt een keer in de vijf jaar gekeken naar de belastingaangiften van alle belastingplichtigen. Naarmate het vermogen toeneemt, consumentenbond.nl
30 Vermogen & sparen
Wat dan wel?
• Vooral voor mensen met grote vermogens die niet van plan zijn te beleggen, pakt een fictief rendement nogal onvoordelig uit. De enige manier om de onevenredig hoge belastingdruk wellicht te omzeilen, is ervoor zorgen dat er niet te veel vermogen is in box 3, bijvoorbeeld door: • Schenken − Als de plannen doorgaan wordt de schenkingsvrijstelling voor een eenmalige schenking voor de eigen woning verhoogd en verruimd. Het maximale schenkingsbedrag gaat vanaf 2017 omhoog naar €100.000. Daarnaast vervalt de beperking dat deze schenking door een ouder aan een kind moet worden gedaan. Wel blijven de leeftijdsgrenzen (18 - 40 jaar) gelden. • Een extra storting in een pensioenfonds of lijfrenteproduct – Dit kan (mits er een aantoonbaar pensioentekort is) een optie zijn. Net als aflossen op de hypotheek. Wie een spaarhypotheek heeft, kan overwegen bij te storten op de spaarpolis, binnen de mogelijkheden van de polis. • Vermogen onderbrengen in je bv – Heb je een bv, dan kun je de belastingdruk op spaargeld en beleggingen verlagen door vermogen hierin onder te brengen. Het bezit van een eigen bv (aanmerkelijk belang) op zichzelf wordt namelijk niet als vermogen belast, het zijn de inkomsten uit deze bv die belast zijn in box 2 tegen 25%. Of de keuze valt op beleggen in de bv of privé hangt onder meer af van de wijze waarop wordt belegd. Beide opties kennen andere fiscale gevolgen. Het is verstandig om bij deze afweging advies in te winnen, bijvoorbeeld van een onafhankelijke financieel planner. • Storten in fiscaalvriendelijke groenfondsen – Van deze leningen aan milieuvriendelijke bedrijven is bekend dat de koers stijgt als de marktrente daalt. Maar hiermee moet je wel oppassen. Dat was de afgelopen jaren lucratief, maar het is de vraag hoe lang de rente nog laag blijft.
neemt het spaardeel af en het beleggingsdeel toe.
Sparen of beleggen Maar lang niet alle vermogenden willen ook echt beleggen. Bijvoorbeeld als hun geld bedoeld is als aanvulling op een te karige oudedagsvoorziening of als er op korte termijn een grote uitgave voor de consumentenbond.nl
deur staat. En áls je al belegt, is het niet gezegd dat je daarmee ook de voorgespiegelde rendementen haalt. Voor 2017 is een beleggingsrendement geraamd van 5,5%. Dit rendement is gebaseerd op langetermijngemiddeldes en wordt elk jaar bijgesteld. Bij spaargeld wordt gekeken naar de gemiddelde rente over de vijf jaar daarvoor. Dus voor 2017 geldt de gemiddelde rente over de
31
Veronderstelde verdeling vermogensmix (raming 2017) box 3-vermogen
spaardeel tegen beleggingsdeel 1,63% tegen 5,5%
rendement
heffing
33%
2,9%
0,9%
21%
79%
4,7%
1,4%
0%
100%
5,5%
1,65%
1e schijf
0 - €100.000 (-/- €25.000 heffingvrij)
67%
2 schijf
€100.000 – € 1 miljoen
3e schijf
> € 1 miljoen
e
Vooral vermogende spaarders zijn de dupe van het fictief rendement jaren 2011 tot en met 2015: naar verwachting 1,63%. Dit percentage wordt behaald als de spaarrente over 2015 op 1% uitkomt; dat lijkt reëel. De spaar- en beleggingsrendementen waarmee de fiscus in 2017 gaat rekenen, worden volgend jaar definitief vastgesteld.
Fictieve rendementen Het vermogen kent drie schijven, ieder met een aparte vaste verdeling over sparen en beleggen. Die staan in de tabel. Hoe het vermogen werkelijk verdeeld is, doet niet ter zake. Het sparen kent een fictief rendement van 1,63% en beleggen 5,5%. Over de eerste ton vermogen is het fictieve rendement dan afgerond 2,9% (67% x 1,63% + 33% x 5,5%, zie tabel). De vrijstelling in box 3 gaat omhoog van ruim €21.000 naar €25.000. Je betaalt dus over €75.000 0,9% belasting. Voor vermogens van een ton tot een miljoen is het fictieve rendement dan 4,7% en daarboven 5,5%. Deze ingewikkelde berekening gebeurt overigens automatisch in het aangifteprogramma. Vooral verstokte spaarders zijn de dupe
van het werken met een fictief rendement. Neem een spaarder met een vermogen van €250.000 op een ‘normale’ spaarrekening, tegen 1% rente. Zou deze persoon over het werkelijk genoten rendement 30% belasting betalen, dan kwam dat neer op €750 (0,3% x €250.000). Op dit moment betaalt hij echter €2.744 (1,2% x €228.670). Als de kabinetsplannen doorgaan, betaalt hij nog iets meer, namelijk €2.767 (0,9% x €75.000 + 1,45% x €150.000). Het omslagpunt ligt, afhankelijk van de in 2016 vastgestelde rendementen, rond de €240.000: daarboven ga je meer belasting betalen dan in het huidige systeem. Voor partners is dit bijna 5 ton.
Niet ideaal Het lijkt eerlijker om gewoon het werkelijk genoten rendement te hanteren als grondslag. Maar helaas, dat zou te complex zijn voor de systemen van de Belastingdienst. Dat lijkt vergezocht. Immers, ook banken en verzekeraars slagen er in om de rendementen van klanten uit hun systemen te toveren. In het Belastingplan lees je tussen de regels door dat het kabinet het voorgestelde plan ook nog niet ideaal vindt en het derhalve niet presenteert als eindstation. consumentenbond.nl
32 Vermogen & erven
Fiscaalvriendelijke
erfenis Is het mogelijk de erfenis zo te verdelen dat er minder belasting over verschuldigd is? Een aantal tips.
HOE KAN IK BELASTING BESPAREN OP DE ERFENIS? Vraag: Mijn vader is overleden en mijn oude moeder beheert nu de erfenis. Heeft u tips om erfbelasting te besparen? Antwoord: Wie veel geld heeft, gaat met een vraag over het beheer van de erfenis naar een estate planner. Dat is een notaris die belastingconstructies opstelt. Op internet ziet het er leuk uit, maar bij kleinere erfenissen kost het advies meer dan het oplevert. Daarom twee tips: schenken in geld en op papier. Uw moeder kan haar kind jaarlijks €5277 belastingvrij schenken. Als het kind of diens partner jonger is dan 40 jaar (en ouder dan 18 jaar) mag dat eenmalig €25.322 zijn. Dat wordt meer bij een schenking voor een eigen woning van het kind. Als moeder het geld niet beschikbaar heeft, kan zij schenken op papier. Het vermogen komt in bezit van het kind, maar het is pas opeisbaar bij het overlijden van de overgeconsumentenbond.nl
bleven ouder. Het voordeel: een deel van de erfenis is dan al van het kind en die hoeft daarover later geen erfbelasting te betalen. Hoeveel scheelt dat? De eerste €20.000 van de erfenis is belastingvrij, over de volgende €120.000 is de erfbelasting 10% en daarna 20%. De papieren schenking wordt vastgelegd in een notariële akte. Dat kost minimaal €200, of meer als u de estate planner niet intoomt. Zodra de akte is gepasseerd, wordt het bedrag opgeteld bij het vermogen van het kind. De moeder betaalt hem of haar 6% rente per jaar. Dat bedrag moet echt betaald worden. Aan een grote schenking van €25.000 per jaar zit dus €1500 per jaar aan renteverplichtingen verbonden. Het is de vraag of moeder dat nog kan betalen, als het spaargeld op is. Hou daar rekening mee. Wel kan het kind een bedrag terugschenken aan moeder met gebruikmaking van de vrijstelling van €2111 (bedrag 2015). Het kind ontvangt via de rente jaarlijks een leuk bedrag, maar de papieren schenking
33
En als ik later spijt krijg?
Schenken op papier kan nu een goede optie zijn, maar dat is over een paar jaar misschien anders. Kies daarom voor een herroepelijke schenking. Moeder kan de schenking dan ongedaan maken, als het kind problemen krijgt met de huurtoeslag of in de bijstand terecht komt. Het mooie van een herroepelijke schenking op papier, is dat moeder het geld nog niet echt kwijt is. Misschien wil ze nog aan de wandel of heeft ze juist dure verzorging nodig. Niemand zou afstand moeten doen van zijn vrijheid om de fiscus te ontlopen.
consumentenbond.nl
34 Vermogen & erven
Tip: schenken
telt ook mee bij zijn vermogen in box 3. Dat kan vermogensheffing kosten en de huurtoeslag in gevaar brengen. Zeker als de ouder lang leeft en zelf geen vermogensheffing betaalt, kan het voordeel van de lagere erfbelasting minder zijn dan het nadeel van deze extra vermogensheffing en eventueel gemis van de toeslagen. Wees dus voorzichtig met deze mogelijkheid en probeer berekeningen te maken.
MAG IK DE KINDEREN HUN ERFDEEL UITKEREN? Vraag: Mijn man is begin dit jaar overleden en ik heb een groot bedrag op de bank staan. Mag ik de kinderen hun erfdeel uitbetalen, ook als dit wettelijk gezien niet hoeft? Antwoord: Ja, dat mag. Een achterblijvende ouder krijgt meestal de beschikking over de erfdelen van de kinderen. Hij (of zij) mag hun dat geld ook geven. Het is namelijk hun geld, al hoeft de ouder er geen afstand van te doen zolang hij in leven is. Het uitbetalen kan zonder tussenkomst van de notaris. Dat scheelt kosten. U bent bijna 90 jaar en het geld uitdelen is in uw geval slim. U heeft een ruim een ton spaargeld, waardoor u geen recht meer heeft op zorgtoeslag. U betaalt bovendien vermogensrendementsheffing. Als u naar een verzorgingshuis moet, betaalt u vanconsumentenbond.nl
De achterblijvende ouder kan ook het eigen vermogen gaan weggeven aan de kinderen. Per kind kan €5277 per jaar belastingvrij worden geschonken of eenmalig een hoger bedrag aan kinderen van 18 tot 40 jaar. De ouder houdt dan de beschikking over de erfdelen van de kinderen, maar zij krijgen wel geld. De achterblijvende ouder moet natuurlijk wel uitkijken dat hij of zij zich niet arm schenkt.
wege uw vermogen al snel een extra hoge eigen bijdrage. Voor uw twee kinderen kan het prettig zijn het geld nu al te krijgen. Zij kunnen een deel van de hypotheek aflossen of verhuizen naar een grotere woning. Als zij het geld op een spaarrekening zetten, valt er waarschijnlijk ook te besparen op de vermogensheffing. Zij hebben immers ieder (in totaal dus twee keer) de vrijstelling en nog meer als ze een partner hebben. De kinderen hoeven geen schenkbelasting te betalen over de erfdelen die zij uitgekeerd krijgen. Maar: het gaat niet altijd goed. Soms is er met hulp van de notaris een constructie opgezet om erfbelasting te besparen bij het overlijden van de eerste ouder. Dat is bijvoorbeeld het geval bij een vruchtgebruik-testament of bij lage oprenting van de erfdelen. In dat geval is er sprake van een schenking als de erfdelen worden uitgekeerd. De kinderen moeten dan misschien toch schenkbelasting gaan betalen.
Familiebank 35
Lenen aan de
Familie Wie geld leent van familie voor een huis, bespaart per jaar al snel duizenden euro’s ten opzichte van een lening bij de bank.
consumentenbond.nl
36 Familiebank
Familielening
Een familielening is een leenconstructie tussen familieleden of bekenden. Vaak gaat het om ouders die geld lenen aan (een van) hun kinderen. Als de lening gebruikt wordt voor het kopen van een huis, is de rente aftrekbaar. De constructie wordt meestal opgezet om de kinderen te helpen. Het doel is niet maximale winst voor de ouders, maar optimaal voordeel voor het kind en de ouders.
b
anken zijn in deze tijden niet zo geliefd bij consumenten. In dit klimaat van groeiende onvrede over de bank past de ‘familiebank’ goed. Sterker nog: het is financieel veel gunstiger de bank links te laten liggen als je een lening nodig hebt. Je kunt jaarlijks veel geld besparen en degene die de lening verstrekt profiteert ook, want die krijgt meer rendement over zijn vermogen.
De voordelen Je kunt er een flink belastingvoordeel mee binnenharken door een hogere rente voor de lening af te spreken dan de gangbare hypotheekrente. De ouders schenken vervolgens jaarlijks een bedrag, zodat hun kind niet meer geld kwijt is dan bij de bank.
Welke rente? Veel mensen worstelen met deze vraag, omdat de rente alleen aftrekbaar is als die ‘zakelijk’ is. Een gezin heeft er baat bij dat de rente zo hoog mogelijk is (zie het voorbeeld). Maar een rente die veel hoger (of lager) is dan de rente die een bank voor een vergelijkbare lening zou vragen, is niet consumentenbond.nl
zakelijk. Op grond van een oude uitspraak van het gerechtshof Amsterdam mag je een rente rekenen die maximaal 25% hoger (of lager) is dan de bankrente. De banktarieven staan op de websites van de banken. Als je een print daarvan bewaart, kun je de zakelijkheid van de berekende rente aantonen. Maar vergelijk geen appels met peren. Kijk naar de bankrente die hoort bij de afgesproken rentevaste periode en de risicoklasse waarin de lening valt. Bij een lening hoger dan de WOZwaarde van het huis hoort een relatief hoge rente. Als je geen hypotheekakte bij de notaris op laat maken, kun je meestal de (hoge) rente rekenen die de bank vraagt voor een persoonlijke lening. Volgens notaris Aniel Autar zit de consument dan met een tarief van 6% meestal wel veilig. ‘Een hogere of lagere rente kan ook zakelijk zijn, maar zet de reden voor de rente dan duidelijk in de overeenkomst. Dan heb je hem paraat als de fiscus vragen stelt over de lening.’
37
Voorbeeld
De Consumentenbond sprak de afgelopen jaren een aantal consumenten, veelal geoefende rekenaars, over een door hen beoogde familielening. Een van die mensen is Ruud Appelmans*, die zijn zoon Tijn wil helpen bij het kopen van een huis. Tijn heeft een baan onder zijn niveau en wil een hypotheek van €140.000, maar de bank wil hem nog geen €100.000 lenen. Ruud wil zijn zoon het hele bedrag wel lenen. Hij is tevreden als de familielening hetzelfde rendement oplevert als een spaarrekening. Alles wat hij meer krijgt, wil hij schenken aan zijn zoon. Ruud slaat aan het rekenen, maar ziet een paar belangrijke zaken over het hoofd. Zijn zoon lost in zijn berekening te weinig af om de rente af te mogen trekken – een dure vergissing. Ook denkt Ruud ten onrechte dat zijn zoon op elk moment een deel van de lening kan oversluiten naar de bank als Ruud het geld weer nodig heeft. Daarvoor verdient Tijn namelijk te weinig. Verder wil Ruud 4% rente rekenen, maar dat is niet de beste optie. Een rente van 7% levert over 30 jaar €31.000 meer voordeel op. Dit komt deels door extra renteaftrek. Bovendien zijn de netto maandlasten van zijn zoon in de eerste jaren bij een hogere rente veel lager. Dat is precies wat Ruud wil, omdat Tijn nu lagere lasten nodig heeft en later waarschijnlijk meer gaat verdienen. De hogere netto maandlasten in de laatste jaren nemen ze op de koop toe. Nu Ruud dit allemaal weet, kiest hij voor 6% rente, want hij hoeft niet het onderste uit de kan. Ruud wil iets in zijn testament laten opnemen, zodat zijn dochter niet wordt benadeeld ten opzichte van haar broer, anders is de kans op een familieruzie groot. Zijn dochter zou bijvoorbeeld jaarlijks een schenking kunnen krijgen of meer kunnen erven. Mogelijk betaalt zij dan wel meer erfbelasting. Ruud moet nadenken of hij ook dat wil laten verrekenen. *Echte naam bij de redactie bekend.
consumentenbond.nl
38 Familiebank
Alleen voor een huis? Is de familielening alleen geschikt voor het kopen van een huis? Zeker niet. Een familielening kan ook gebruikt worden om een bestaande bankhypotheek af te lossen. Een slim moment hiervoor is als de ouders een erfenis krijgen. Een ander goed moment is als de rentevaste periode van de bankhypotheek afloopt. De hypotheek kan dan boetevrij worden afgelost. De rente op een lagere bankhypotheek gaat dan omlaag als die in een lagere risicoklasse valt. Controleer bij de bank hoeveel moet worden afgelost om de rente omlaag te krijgen.
Aflossen Starters op de woningmarkt moeten aflossen om de rente te kunnen aftrekken. Zij moeten het aflosschema aanhouden dat hoort bij een annuïtaire lening. Sneller aflossen mag ook. Veruit de meeste starters kiezen echter voor annuïtaire aflossing, omdat de maandlasten dan in het begin het laagst zijn. Nadeel van annuïtair aflossen is wel dat de nettolasten maandelijks toenemen. Vooral bij een hoge rente gaat dat hard. De minimale aflosbedragen zijn uit te rekenen op belastingdienst.nl (zoek op ‘aflossing annuïteitenlening’). Vergelijk, om onaangename verrassingen te voorkomen, de aflossing in het eerste en laatste jaar. Het consumentenbond.nl
De familie heeft er baat bij dat de rente zo hoog mogelijk is ziet ernaar uit dat de opgaaf het komende jaar wordt opgenomen in de aangifte, zodat er niet apart een opgave hoeft te worden gedaan. Wie al een aflossingsvrije hypotheek heeft en de rente aftrekt, kan die oversluiten naar een lening bij zijn of haar ouders. Jaarlijks aflossen is dan niet nodig. Als de lening omhooggaat, is aflossen wel aan de orde. De rente over het verhoogde deel is alleen aftrekbaar als op dat deel wordt afgelost. Aanmelden van de aflossingsvrije lening bij de Belastingdienst hoeft niet.
MEER INFO: op consumentenbond.nl/lenenvanpa staat meer praktische informatie over de familielening.
minigids
8 oktober 2015 | €3
29-09-2015, 10:03 Belastingnieuws
Lieke_LT
Voordeel & tips voor jou! KOM NU IN ACTIE Voordeel regelen vóór het einde van het jaar
BUFFER VOOR LATER KRIJG IK HET RUIMER? Besparen op de erfbelasting
minigids 8 belastingen.indd 1
Lagere belastingen. Wie profiteert?
Ik las vanochtend een artikel over een 'foodtax' op fastfood om obesitas tegen te gaan. Wat vinden jullie er van?
02-10-15 13:20
Colofon De Minigids Belastingnieuws is een uitgave van de Consumentenbond (oktober 2015) redactie & samenstelling Consumentenbond: Reinout van der Heijden, Heidi Klijsen, Marjan Langbroek, Asha Stuivenwold marketing Consumentenbond: Yvette van Dael, Anne Marie van der Horst, Maurice Ouwerkerk, Rina Sanders, Jessica Tanke productie & vormgeving: PUUR Publishers b.v., Marieke Halmos, Nanette van Mourik, Janita Sassen, fotografie en illustraties: iStock, Veer, PUUR Publishers b.v. drukker: Roto Smeets GrafiServices
Contact
Service & Advies: (070) 445 45 45 internet: www.consumentenbond.nl contactformulier: www.consumentenbond.nl/contact Copyright © 2015 Consumentenbond Alle rechten zijn voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch of door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De Minigids is een uitgave van de Consumentenbond. Hoewel de gegevens in deze gids met grote zorgvuldigheid zijn bijeengebracht, aanvaardt de uitgever geen aansprakelijkheid over eventuele (zet)fouten of onvolledigheden.
29-09-2015, 10:21
Sasha@003
Waarom zou iedereen de dupe moeten worden van zo'n maatregel?
29-09-2015, 11:57
MdvD@81
Lijkt mij een goed idee, maar of het daadwerkelijk obesitas gaat oplossen…
29-09-2015, 12:05
D. van Berk
Waarom niet omdraaien: subsidie voor gezonde & lokale producten?
Online ervaringen, tips en discussies voor en door consumenten. www.consumentenbond.nl/ community consumentenbond.nl
SCHRIJF JE IN VOOR DE ZORGALERT Ga naar consumentenbond.nl/zorgalert en ontvang het belangrijkste zorgnieuws voor 2016 én onze tips direct in je mailbox.
BLIJF OP DE HOOGTE
consumentenbond.nl/zorgalert
