Voedingsbeleid kinderdagverblijven MCH Informatie voor ouders/verzorgers
F0889-6517 augustus 2012 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam 070 357 44 44 MCH Westeinde, Lijnbaan 32, Postbus 432, 2501 CK Den Haag 070 330 20 00
Inhoud 1. Inleiding ............................................................................................................................ 2 2. Maaltijden ......................................................................................................................... 2 3. Basispakket........................................................................................................................ 2 4. Groepen ............................................................................................................................. 3 1) Baby’s 0-1 jaar .............................................................................................................. 3 2) Peuters 1- 4 jaar ............................................................................................................ 5 5. Hoeveelheden ................................................................................................................... 6 6. Dieetvoeding en andere voedingsgewoonten ......................................................... 6 7. Traktaties/feesten............................................................................................................ 7
Voedingsbeleid kinderdagverblijven MCH • F0889-6517 • augustus 2012
2
1. Inleiding De kinderdagverblijven zijn verantwoordelijk voor de voeding van de kinderen op hun kinderdagverblijven en streven ernaar de kinderen de benodigde voedingsstoffen aan te bieden. De kinderdagverblijven bieden een basispakket aan. De keuze is gebaseerd op de richtlijnen van het Voedingscentrum en GGD in Den Haag.
2. Maaltijden Het eten aan tafel is een rustmoment. Er wordt gezamenlijk aan tafel gegeten met een gezamenlijke start en eind. Samen eten is een belangrijke sociale activiteit. Samen eten betekent ook het aanleren van gedragsregels (normen en waarden). Eten is cultuur bepaald. Eten biedt de mogelijkheid om kinderen in aanraking te laten komen met andere culturen. Enkele andere belangrijke aspecten zijn dat er voor het eten handen worden gewassen, de leidsters ook aandacht besteden aan tafelmanieren en het feit dat eten en drinken nooit aan de kinderen wordt opgedrongen. Individuele afspraken voor kinderen met speciale behoeften zijn mogelijk binnen het beleidskader (bijvoorbeeld allergieën, diabetes).
3. Basispakket De kinderdagverblijven bieden de leeftijdsgroepen een basispakket voeding aan: • Op de kinderdagverblijven wordt babyvoeding 1 en 2 gegeven; • Vruchtensap, thee, diksap en/of water; • Lichtbruin brood, soepstengel, beschuit, liga, rijstwafel, ontbijtkoek, met mate crackers, volkoren biscuits, rozijntjes en popcorn; • Fruit(hap) ( na ongeveer 4 maanden, in overleg met de ouders); • Het hartig en zoet beleg varieert per week. Hartig beleg bestaat o.a. uit: smeerkaas, smeerworst, kaas, pindakaas, gekookte worst, kipfilet, tomaat en komkommer. Het zoete beleg bestaat onder andere uit: chocolade hagelslag, appelstroop, jam, pasta. Tevens worden er halal vleeswaren en vegetarische smeerworst aangeboden;
Voedingsbeleid kinderdagverblijven MCH • F0889-6517 • augustus 2012
3
Honing mag niet worden gegeven aan baby’s jonger dan 12 maanden (advies van LCI =Landelijk Coördinatiestructuur Infectiebestrijding). Ouders dienen het beleggen van boterhammen, crackers etc. met pindakaas thuis te testen. Dit in verband met veel voorkomende notenallergie (pinda). De kinderen krijgen slappe thee eventueel met een fruitsmaakje. Er wordt geen thee bij de maaltijd gedronken omdat dit o.a. de opname van ijzer uit het brood sterk vermindert.
4. Groepen De groepen kunnen we onderverdelen in: 1. Baby’s ( 0-1 jaar ) 2. Peuters ( 1- 4 jaar )
Baby’s 0-1 jaar Zuigelingenvoeding Om te voorkomen dat kinderen van voeding moeten wisselen als ze gebruik gaan maken van kinderopvang, informeren we ouders vooraf, bij het plaatsingsgesprek van het kind, over de zuigelingenvoeding die de kinderdagverblijven MCH gebruiken. Kunstvoeding Aandachtspunten bij kunstvoeding • Het is aan te raden, dat zuigelingen thuis dezelfde voeding krijgen als op het kinderdagverblijf. (hetzelfde merk en soort); • Twee soorten voeding van hetzelfde merk kunnen gemengd worden, om de voordelen van beide voedingen te benutten; • Meng geen voeding van twee verschillende merken, zoals Friso met Nutrilon; • Ouders kunnen vragen johannesbroodpitmeel (Nutriton) toe te voegen aan een voeding. Dit is een verdikkingsmiddel, dat laxeert en het spugen tegengaat en heeft dus dezelfde werking als Nutrilon Omneo. Nutriton kan toegevoegd worden aan een hypoallergene voeding om toch de hypoallergene lijn te volgen en daarnaast iets te kunnen bieden tegen krampjes en obstipatie. De kinderdagverblijven MCH bieden geen Nutriton aan, ouders moeten dit zelf meenemen; Voedingsbeleid kinderdagverblijven MCH • F0889-6517 • augustus 2012
4
• Na de leeftijd van 6 maanden gaat het voordeel van hypoallergene voedingen, bij preventief gebruik, niet meer op en kan dus overgestapt worden op Kruidvat 2; • Na opening is de babyvoeding maximaal 4 weken houdbaar; • Indien baby’s afwijkende voedingsmiddelen moeten krijgen horen de ouders dit zelf mee te nemen; • De datum van opening wordt op het blik geschreven (maximaal 4 weken houdbaar); • De babyvoeding wordt vòòr gebruik klaargemaakt met water uit de koudwaterkraan, de flessen mogen worden bereid met gekookt afgekoeld lauw water; • Flessen mogen, indien van te voren klaargemaakt, maximaal 24 uur in de koelkast bewaard worden en slechts één keer worden opgewarmd; • Het water in de flessenwarmer wordt na gebruik ververst om de kans op bacteriën te verkleinen; • Ieder kind beschikt over zijn eigen speen en fles die de ouders meegeven. Deze zijn met een naamlabel gemerkt; • De fles en speen worden dagelijks gereinigd; • Dagelijks worden de speen en fles van kinderen onder de 6 maanden uitgekookt; • Wekelijks worden de speen en fles van alle kinderen op de groep uitgekookt; • Spenen worden tijdig vervangen door de ouders. Opvolgmelk vanaf 12 maanden tot 18 maanden, voedingen met de toevoeging 3, worden niet aangeboden door de kinderdagverblijven MCH. Vanaf de leeftijd van een jaar is het advies gewone zuivelproducten aan kinderen aan te bieden. Bij de kinderdagverblijven gebruiken we halfvolle melk en volle yoghurt en volgen daarmee het landelijke advies. Moedermelk In de kinderdagverblijven is er altijd de mogelijkheid om borstvoeding te geven. Afgekolfde moedermelk mag ook worden meegenomen naar de kinderdagverblijven. Richtlijnen die binnen de kinderdagverblijven worden gehanteerd zijn als volgt: Voedingsbeleid kinderdagverblijven MCH • F0889-6517 • augustus 2012
5
• Niet ingevroren moedermelk mag niet ouder zijn dan 5 dagen. Om het te bewaren moet het direct worden gekoeld in de koelkast, hygiënisch verpakt en voorzien van datum; • Moedermelk (zowel vers als ontdooid) moet goed gekoeld vervoerd worden van huis naar het kinderdagverblijf; • Moedermelk (zowel vers als ontdooid) mag maar één keer opgewarmd worden. Bevroren moedermelk eerst ontdooien in de koelkast of onder de kraan met lauwwarm stromend water; • Na het opwarmen is de melk nog één uur houdbaar (op kamertemperatuur, niet warm houden in verband met mogelijke bacteriegroei en eventuele voedselvergiftiging); • Opwarmen in een flessenwarmer of een beker warm (niet heet) water is minstens zo makkelijk en even snel als in de magnetron; • Na een uur moet het weggegooid worden; • Opgewarmde of ontdooide melk nooit opnieuw invriezen; • Laat de melk niet warmer dan lichaamstemperatuur worden, ook dan gaat de kwaliteit achteruit; • Gebruik magnetron: Opwarmen op de laagste (ontdooi)stand. Halverwege het opwarmen een keer (zachtjes) schudden; na het opwarmen de melk nog 1 minuut laten staan en dan weer schudden (zodat de temperatuur van de melk gelijkmatig is, en de baby zijn mond/slokdarm niet kan verbranden); • Dagelijks de temperatuur van zowel koelkast als vriezer controleren en opschrijven op de lijst. Als de temperatuur niet klopt: aanpassen. Als de temperatuur te hoog is dient de moedermelk weggegooid te worden.
Peuters ( 1- 4 jaar ) Voeding 1-4 jaar Vanaf 1 jaar zijn er geen beperkingen meer in voedingsmiddelen. Kinderen eten nu drie hoofdmaaltijden en twee tussendoortjes (waarvan één fruit is). Kinderen hebben de grootste groei gehad in het eerste levensjaar, waardoor variatie belangrijker wordt, maar hoeveelheden af zullen nemen. De smaakontwikkeling begint op gang te komen. Er is 10x proeven nodig om een smaak te leren kennen. Kinderen in de leeftijd van 1- 4 kunnen bewust keuzes maken tussen twee Voedingsbeleid kinderdagverblijven MCH • F0889-6517 • augustus 2012
6
dingen. Een keuze als “wat wil je eten” kunnen ze niet overzien. Bovendien kan teveel keuze tot overeten leiden. Mogen kiezen, bepalen hoeveel je eet, wat je eet en zelfstandig mogen smeren houdt de aandacht van de kinderen bij het eten. Brood wordt gesmeerd met margarine. Het aanbod aan beleg kan per week variëren. De voeding bestaat uit een gezonde basis, met af en toe een extraatje, zodat een kind leert kiezen en veel verschillende smaken proeft om de smaakontwikkeling te stimuleren. Een keer per week krijgen de kinderen een maaltijd die afwijkt van het basis voedingspakket. Deze maaltijd kan variëren van pannenkoeken tot gebakken ei. Op deze manier wennen de kinderen aan ander voedsel dan het basispakket.
5. Hoeveelheden De hoeveelheden worden bepaald aan de hand van de behoefte van het kind en bij bijzonderheden in samenspraak met de ouders. Gezond eten betekent met gezond verstand bewuste keuzes maken. Kinderen hebben vetten nodig als bron van onverzadigde vetzuren, vitamine A, D en E en energie, voor een goede groei en ontwikkeling. Onverzadigde vetten, de goede vetten, zijn smeerbaar of vloeibaar. Plantaardige margarine op brood zorgt hier voldoende voor. Kinderen in de peuterleeftijd met aanhoudende dunne ontlasting (peuterdiarree), zonder ziek te zijn, krijgen vaak een te schrale voeding, een tekort aan vetten in de voeding. De kinderdagverblijven gebruiken halfvolle melk en volle yoghurt. Geen smaakjesvla en/of yoghurt vanwege toevoegingen en suikers. Zoetigheid lekker vinden is aangeleerd gedrag. Kinderen gaan lekker vinden wat zij van jongs af aan krijgen aangeboden. Daarom voegen wij geen suiker/ zoetstoffen toe aan de voeding. Natuurlijke suikers uit het fruit zijn voldoende. Zout is voor kinderen een grote belasting voor organen, dus daarom zijn we terughoudend met zout. Geur- kleur- en smaakstoffen proberen we zoveel mogelijk te vermijden.
Voedingsbeleid kinderdagverblijven MCH • F0889-6517 • augustus 2012
7
6. Dieetvoeding en andere voedingsgewoonten Binnen de kinderdagverblijven houden we rekening met kinderen die een bepaalde dieetvoeding/speciale voeding gebruiken. In overleg met ouders maken we hierover afspraken die we noteren op het kindgegevensformulier. Een kopie van dit formulier zit in de map op de groep. De dieetvoeding/speciale voeding wordt niet door de kinderdagverblijven verstrekt. Deze dienen ouders zelf mee te nemen. Doordat er steeds meer kinderen op de kinderdagverblijven komen die halal eten of vegetarisch zijn wordt ook hier rekening mee gehouden en wordt hierop ingekocht. Onze kinderdagverblijven bieden geen dieetvoeding voor zuigelingen aan. Dit betekent dat we geen voeding aanbieden voor koemelkeiwitallergie. Ouders krijgen deze voeding namelijk altijd vergoed van hun zorgverzekeraar, zodra de diagnose is vastgesteld. (Dit betreft voedingen als nutrilon pepti, Friso allergycare en nutramigen.) De diagnostiek, voedingsadvisering en de aanvraag dieetkostenvergoeding vindt plaats op het consultatiebureau.
7. Traktaties/feesten Er zijn twee soorten traktaties, vanuit de ouders naar de kinderen en vanuit de pedagogisch medewerker naar de kinderen. De kinderdagverblijven adviseren ouders rekening te houden met de uitgangspunten van het voedselbeleid: gezond. De traktaties vinden in alle leeftijdsgroepen plaats. Het moment van trakteren valt altijd samen met het gebruikelijke tussendoortje. Het gebruikelijke tussendoortje vervalt en wordt vervangen of de kinderen krijgen iets extra’s. Dit is afhankelijk van de grootte van de traktatie. Indien er toch op een “zakje” snoep wordt getrakteerd dan wordt er besloten één traktatie te kiezen en kan de rest mee naar huis worden genomen. Enkele suggesties voor gezonde traktaties zijn: doosje rozijnen, fruithapjes, of koekjes. Tijdens de feestdagen worden lekkere traktaties uitgedeeld, de pedagogisch medewerker is verantwoordelijk voor deze voorbereiding. Bij feestdagen en extra traktaties houden de kinderdagverblijven rekening met eventueel afwijkende voedingsmiddelen voor kinderen. De pedagogisch
Voedingsbeleid kinderdagverblijven MCH • F0889-6517 • augustus 2012
8
medewerker is hiervan op de hoogte en de gegevens zijn te vinden op het kindgegevensformulier. Er worden geen etenswaren of snoep meegenomen van thuis. Dit heeft te maken met de Hygiënecode voor voeding, maar ook met het feit dat kinderen in de opvang in principe gelijke voeding krijgen, tenzij medisch andere voeding is voorgeschreven. Zie tevens werkinstructie Hygiënecode
Voedingsbeleid kinderdagverblijven MCH • F0889-6517 • augustus 2012
9