VIER DISORDERS DIE VOOR EEN PERMANENTE CRISIS IN DE GGZ ZORGEN1 Lieven Jonckheere
EEN ANDER SOORT CRISIS? Sedert eerste grote economische crisis begin 1980 (oliecrisis) en zeker sedert de recente financiële crisis 2008 ander gedacht over en andere attitude tegenover crisis dan voorheen – en is er misschien ook wel sprake van een ander soort crisis?? • niet meer: • crisis die tot ontwikkeling leidt … • crisis waarvan we uiteindelijk iets goeds verwachten • maar wel: • permanente crisis • zonder perspectief van ontwikkeling niet meer idee dat crisissen tot iets nieuws leiden, dat er ooit een eind aan De Crisis komt • crisis is synoniem voor blijvende onzekerheid, ongerustheid cf. JAM: carnaval des peurs (ongerustheid): “une peur en chasse une autre” en dat op 3 gebieden – cf. Baumans 3 betekenissen van het Duitse Sicherheit • certainty: toekomst is onzeker • security: geen sociale bescherming meer • safety: fysieke veiligheid in het gedrang • antwoord op die permanente crisis • roep om zekerheid – op die 3 gebieden (zekere toekomst, sociale bescherming, fysieke veiligheid) … waarin we dus niet meer echt geloven, dat dit mogelijk zou zijn • uiteindelijk zal het zaak zijn die permanente crisis zo goed en zo kwaad mogelijk te managen • niet op een formele of geformatteerde manier – met “methodieken die noodsituaties kunnen voorspellen, beoordelen, analyseren en voorkomen” (= crisismanagement) • maar op een informele manier – to manage = zich behelpen of uit de slag trekken (met beperkte middelen), roeien met de riemen die men heeft, rondkomen, het klaarspelen permanente crisis, zonder perspectief van oplossing, niet alleen economisch én financieel maar ook op allerlei andere gebieden – oa op ‘psychisch’ vlak = op het vlak van GG en GGZ en daar zou ik vandaag iets willen over zeggen, over de crisis in de GG en de GGZ en hoe de PA daarmee kan omgaan waarbij het probleem, voor mij meteen was hoe daarmee te beginnen 1 Dag
van de Kring, 20 maart 2015
1
•
•
eerst een PA of lacaniaanse crisistheorie construeren – van waaruit we dan de crisis in GG en GGZ kunnen bekijken? ik heb dat geprobeerd, maar ik zal jullie daar nu niet mee lastig vallen: dat is te abstract het leek mij interessanter om eerst eens te proberen om die crisis in GG en GGZ beter in kaart te brengen …
2
NAAR EEN PSYCHOANALYTISCHE CRISISTHEORIE? LACAN AVEC KOSELLECK … ik zal hier dus niet een psychoanalytische, meer bepaald lacaniaanse theorie over de ‘crisis’ construeren maar ik moet bekennen dat ik dat in mijn voorbereiding wel geprobeerd heb ik dacht: als we het vanuit de PA over crisis willen hebben, in de GG en de GGZ, en in de PA zelf, moeten we toch zelf eerst een soort crisistheorie hebben want die hebben we inderdaad niet ‘crisis’ is geen PA begrip: we vinden de notie ‘crisis’ zo goed als niet bij Freud, Lacan heeft daar dan ook geen grondbegrip van PA van gemaakt (zoals wel het geval is met onbewuste, herhaling, overdracht, pulsie) PA, vanuit Lacan, heeft dus geen ‘crisistheorie’
3
ik weersta niet aan de verleiding om toch snel een paar aanduidingen te geven van de stappen die we zouden moeten zetten om een soort lacaniaanse crisistheorie te construeren •
om te beginnen zouden we moeten passeren via de grote autoriteit op het gebied van de crisis, de in onze kringen vreemd genoeg volslagen onbekende Duitse historicus Reinhart Koselleck • die begin’80 (na de eerste grote economische crisis) ‘crisis’ tot hét begrip van de geschiedschrijving maakte • en meteen ook een onderscheid tussen 2 types crisis, tussen 2 visies op crisis introduceerde: • een visie op crisis vanuit de filosofie van de geschiedenis met de Franse revolutie als paradigmatische crisis • crisis als ontwikkelingskans • verplichte opeenvolging van crisissen als evenzovele stappen in de realisatie van een bepaald doel, die de ‘zin’ van de geschiedenis uitmaakt • een visie op crisis vanuit de christelijke theologie met het Laatste Oordeel als paradigma van een al heel wat moeilijker te identificeren crisis • in elk geval permanente crisis – waarbij elke situatie een crisis is • die permanente crisis neemt 2 vormen aan – die overeenkomen met 2 interpretaties van het Laatste Oordeel • elke situatie is een crisissituatie omdat we daarin beoordeeld worden op wat we doen – en dat zou telkens opnieuw het finale Laatste Oordeel kunnen zijn: we weten immers niet wanneer de dag van het Laatste Oordeel of De Jongste Dag zal vallen, dat kan vandaag zijn … • in een andere interpretatie wordt het Laatste Oordeel wel aangekondigd – door een plotse versnelling van de tijd: op het moment dat heel de wereld begint ineen te stuiken, zullen ‘de dagen verkorten’, want anders zou er ‘geen vlees behouden worden’, anders zouden ook de uitverkorenen het niet redden (Mattheus 24, 22 & Markus 13, 20) dat gevoel van versnelling van de tijd is nu inderdaad een cruciaal kenmerk van de permanente crisis die we heden meemaken: al wat we doen wordt van alsmaar belangrijker en dringender (↔ timemanagementvierkant, volgens 2 assen: belangrijk/onbelangrijk – dringend/nietdringend)
4
•
vervolgens zouden we ook even kunnen passeren langs die andere specialist van de crisis, de in onze kringen al heel wat populairder Franse filosoof/socioloog Gilles Lipovetsky, die vanaf halverwege ‘90 een aantal zeer interessante observaties rond de hypermoderne of hedendaagse crisis begon te publiceren • in de postmoderne tijden • wanneer: na WOII • na de grote materiële vernietigingen • na de Shoah • postmoderne crisis • geloof in de ontwikkelingscrisis of crisis die voor ontwikkeling zorgt, is groter dan ooit • maar dat geloof gaat wel altijd gepaard met de duistere angst dat al die crisissen, dat al die ontwikkeling misschien wel eens tot een finale catastrofe zou kunnen leiden • in de hypermoderne tijden • aanvang vanaf eind van de vorige eeuw • de heropbloei van de economie halverwege de jaren ’90 dankzij de mondialisering van de markt, de realtime communicatiemogelijkheden en technologieën die objecten secreteren waarvan niet a priori duidelijk is waarvoor ze dienen • de substitutie van het oorlogstrauma van de Shoah door dat van de terroristische aanslagen op de Twin Towers 2001 • hypermoderne crisissen inderdaad permanente crisissen = elke situatie is een crisissituatie in die zin • dat we voortdurend kunnen in beoordeeld worden op wat we doen • dat het van langsom dringender wordt om iets te doen dat te tijd te kort is om te doen wat we moeten doen
5
•
we zouden tenslotte kunnen proberen om via Koselleck en Lipovetsky een beter zicht te krijgen op de manier waarop Lacan over crisis denkt – Lacan inderdaad geen crisistheorie, wat echter niet wegneemt dat het woord ‘crisis’ op 2 kritische momenten in zijn onderwijs valt – en niet zomaar, maar met een zware lading • helemaal in het begin, op het moment van zijn terugkeer tot Freud op dat moment zal hij de postfreudiaanse ontwikkelingspsychologie, met haar verplichte opeenvolging van crisissen (orale, anale, genitale, etc) counteren door daar één structurele crisis tegenover te stellen: de zgn oedipale crisis het crisisbegrip dat hij op dat moment hanteert haalt hij duidelijk bij Hegel: de betekenaar van de NdP is een soort antithetische betekenaar die de these van de bestaande betekenaarsstructuur ahw opheft – dwz vernietigt en op een hoger niveau herstelt, in de negatief te noemen synthese die het verlangen als gemis is • maar ook op het moment dat hij zich genoodzaakt ziet om te proberen jenseits van Freud te geraken valt het woord crisis – maar dan met een heel andere lading • dat gebeurt op het moment dat zijn onderwijs en zijn praktijk gewraakt worden, en de officiële Freudiaanse vereniging, het IPA, ermee dreigt om de door hem gevormde analytici niet meer te erkennen • dat beleeft Lacan als een crisis – crisis die niet meer te maken heeft met de introductie van een nieuwe betekenaar, zoals de NdP, maar die wel confronteert met een abrupt du réel abrupt = plotse steile helling ↑ / punt waarop iets ‘kort afbreekt’ ↓ hij staat plots met de neus voor de muur ↑ of de kloof ↓ van het • R van die crisis niet meer vatbaar voor Hegeliaanse Aufhebung op die abrupte crisis in zijn verhouding tot de PA reageert Lacan met een aantal abrupties, met het organiseren van een aantal permanente crisissen • organisatie van een permanente crisis in verhouding tot Freud oa door het zoeken naar een element van R in Freuds concepten (onbewuste, herhaling, overdracht, pulsie) • organisatie van een permanente crisis in het verenigingsleven, in verhouding tot de psychoanalyticus als resultaat van het einde van een PA oa door de uitvinding van de passe = totaal nieuwe procedure voor beoordeling einde PA en erkenning analyticus – die berust op de uitsluiting van de didacticus bij die beoordeling en erkenning
dat zal ik dus niet doen nu, een lacaniaanse theorie over de crisis construeren maar ik wend mij tot de fenomenologie crisis in GG en GGZ (en dus ook PA)
6
4 COMPONENTEN VAN DE ACTUELE CRISIS VAN DE GG IN BELGIË/VLAANDEREN Welke vorm neemt crisis heden in GG en GGZ aan? in België/Vlaanderen neemt die crisis in GG en GGZ 4 vormen – dat kunnen we afleiden uit het feit dat de PA, of in elk geval de Kring voor PA van de NLS, de laatste jaren in 4 debatten over GG en GGZ betrokken is geraakt – en niet altijd met onze volle goesting … bleek telkens dat die crisissen nauw samenhangen met de promotie van een nieuwe disorder of stoornis door Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders • Bijbel van de American Psychiatric Association • waardoor de universitaire psychologie zich heel sterk laat beïnvloeden – in haar verwoede poging om met geneeskunde op voet van gelijkheid te dialogeren “we moeten dezelfde taal spreken” – maar als je geen eigen taal hebt, wordt dat noodzakelijk de taal van de Ander … bij het begin van de hypermoderne tijden zijn 4 stoornissen geïntroduceerd door de DSM-IV (DSM-IV = 1994 – 2de helft jaren ’90 = begin hypermoderne tijden) the Big Four van de hypermoderne tijden maar telkens met een betekenisvolle verschuiving in de recent gepubliceerde DSM-V (2013) tijd voor een update dus!! •
•
•
•
depressie bij juist de besten van onze maatschappij ontwricht nu al heel onze economie (onder de vorm van zelfmoord en burn-out) • viel eerst onder de Mooddisorders=stemmingsstoornis samen met de bipolaire disorders • nu een aparte categorie geworden het normale “het kan iedereen overkomen” wordt duidelijker gedragsstoornissen bij kinderen, bij onze hoop op de toekomst zullen heel ons rechtssysteem ontwrichten (ze zouden later tot echt delinquent gedrag leiden) • viel eerst onder Attention Deficit and Disruptive Behavior Disorders in kindertijd • valt nu onder disruptive, impulse-control and conduct disorders het potentieel criminele kantje wordt duidelijker autisme bij ongeveer iedereen begint heel ons onderwijssysteem te ontwrichten • eerst maakte DSM nog het onderscheid Autistic Disorder / Asperger’s Disorder – vallen onder pervasieve ontwikkelingsstoornissen in kindertijd • nu verenigd als Autism Spectrum Disorders – vallen onder de Neurodevelopmental Disorders de neurologische kant, de specifieke wiring van het autistische brein wordt duidelijker trauma bij ongeveer iedereen zet alle menselijke verhoudingen, zowel de seksuele als de agressieve, onder druk • viel eerst onder de Anxiety Disorders • valt nu onder de Stressor Related Disorders het biologische kantje wordt duidelijker
7
bij die 4 stoornissen is het altijd hetzelfde liedje •
•
vanaf het moment dat DSM een nieuwe disorder op de kaart zet ziet men de statistieken van het voorkomen van die nieuwe disorder pieken – er is blijkbaar een crisis in de GG ‘blootgelegd’ – er ontstaat in elk geval een nieuwe permanente crisis in de GG en dan wordt het plots heel heel dringend om iets aan die disorder te doen • een nieuwe vorm van GGZ dringt zich op • die niet alleen meer een vorm van zorg blijkt te zijn • maar vooral van management, van crisismanagement (en ook nog een paar andere zaken, zoals we zullen zien …) • in elk geval: PA blijkt telkens hinderpaal voor efficiënt crisismanagement van al die urgenties en dus ontstaat telkens weer een nieuwe permanente crisis in de GGZ – door de schuld van de PA waarbij ook telkens weer …. iets van een permanente crisis in de PA gereveleerd wordt
dat zal ik nu even voor elk van die 4 stoornissen proberen aan te tonen hoe dat in zijn werk gaat
8
DEPRESSIE •
vanaf het moment dat DSM de depressive disorders op de kaart zette heeft men de zelfmoordstatistieken zien pieken en is een nieuwe permanente crisis in de GG ontstaan alsof iedereen op elk moment op het punt zou staan om zelfmoord te plegen al bezig vanaf 1995 = begin hypermoderne tijden ik geef een aantal voorbeelden uit recente berichtgeving waaruit vooral moet blijken dat zelfmoord zelfs juist ‘de besten’ treft, degenen dus waarvan we het meest verwachten voor de heropbloei van onze economie, voor het redden van de Westerse cultuur • altijd al soort correlatie tussen aantal faillissementen zelfstandigen en aantal zelfmoorden niet dat gefailleerde zelfstandigen meer zelfmoord plegen, maar een cultuur die zelfstandigheid hoog in het vaandel voert, verhoogt blijkbaar in het algemeen de zelfmoordneiging • mannen plegen 3x meer zelfmoord dan vrouwen 2008-2012: man 3/1000 vs vrouw 1/1000 cijfers voor West-Vlaanderen – onze meest ondernemende én onze slimste provincie, waarin de zelfmoordcijfers inderdaad een stuk hoger liggen dan in de andere provincies West-Vlaanderen blijkt ook de hoogste zelfmoordcijfers bij jongeren uit Europa te hebben • leger België zelfdoding: +60% in 2014 tov 2013 • tenslotte: expo Brugge WOI: jaarlijks sterven 1 miljoen mensen door zelfdoding. Sinds 20000 zijn dat dus 14 miljoen zelfmoorden – en dat is meer dan alle slachtoffers, soldaten en burgers samen, door WOI straf staaltje demagogie, maar wel typisch voor de communicatie rond zelfmoord vandaag
9
•
er moet dus dringend dringend actie ondernomen worden = crisismanagement • communicatie communicatie communicatie met elkaar moet toelaten om depressie en zelfmoordneiging sociaal aan te pakken er moet meer gesproken worden met elkaar (cf. bekroonde documentaire Kamagurka over West-Vlaanderen: oe is ‘t? goe … • spreken met elkaar zou op zich al als een preventie tegen zelfmoord werken dat versterkt het sociale weefsel en daardoor zouden mensen zich minder eenzaam voelen – en minder de behoefte hebben om via zelfmoord appel op de ander te doen • maar door met elkaar te spreken kunnen we ook potentiële zelfmoordenaars onder onze kennissen, collega’s, familie spotten – door het onderkennen van de tekens van ‘verborgen depressie’ (iedereen kan in principe depressief zijn) • wet wet wet die uitoefening psychologie én psychotherapie samen reglementeert wet vooral gemotiveerd door groeiende depressie en zelfmoordcijfers (enige voorbeeld van problemen dat telkens vermeld wordt) wet moet toelaten om depressie en zelfmoordneiging met wetenschappelijke, evidence based psychologische methoden aan te pakken • 1ste aanzet wet 1996 • na affaire Dutroux vanuit schrik voor charlatans (ontvoerde meisjes verdwenen na hypnoseshow!) • niets van gekomen much ado about nothing de • 2 aanzet 2013 • vanuit crisis van depressie en zelfmoord psychologie en psychotherapie moeten dat oplossen … als alternatief voor psychofarmaca – die toch beetje in diskrediet zijn • nieuwe generatie antidepressiva (prozac) gefaald of psychologie heeft in elk geval kunnen ‘bewijzen’ dat ze even effectief zijn – en dat er dus best samengewerkt wordt, want 1 + 1 = 3 • psychofarmaca kosten staat te veel staat voelt zich alsmaar meer gechanteerd door farmaceutische industrie • op topsnelheid tot stand gekomen – dringend dringend dringend PA maar iets vernomen toen alles al zo goed als in kannen en kruiken was • en de psychologen hun slag hadden thuisgehaald: • psychotherapie volledig gebaseerd op universitaire psychologie • die zo de tegenhanger van geneeskunde moet spelen: zij het lichaam, wij de ziel – en op basis van die bevoegdheidsverdeling samenwerken
10
•
PA stelt probleem voor efficiënte oplossing – en dat creëert permanente crisis in de GGZ én reveleert permanente crisis in de PA • en daar heeft PA problemen mee – PA verenigingen verzetten zich daartegen, wat voor hevige discussies gezorgd heeft met de psychologen PA niet gebaseerd op geneeskunde, maar nu ook niet op psychologie • iets van een permanente crisis in de PA daardoor gereveleerd? blijkt niet mogelijk om een eenheidsfront van verenigingen te maken • tussen lacanianen en Freudianen • maar ook niet binnen Lacanianen • en zelfs spanningen binnen eigen kringen niet evident rond allerlei vragen • is PA een psychotherapie of niet? • moet PA wel of niet met een wet meestappen? • kunnen we ons überhaupt buiten die wet stellen? ook al beschouwen we onszelf niet als psychotherapie? • en als we ons buiten die wet willen stellen, en willen voortdoen zoals we nu bezig zijn: hoe moet dat dan? • etc
11
GEDRAGINGSSTOORNISSEN DSM vestigt de aandacht op een bepaalde vorm van gedragsstoornis bij kinderen zgn. conductdisorder – dat ik vertaal als gedragingsordeloosheid: “gedrag dat de basisrechten van anderen of leeftijdsaangepaste maatschappelijke normen of regels schendt en dat kind sociaal isoleert” vanaf dat moment: • zien we de statistieken rond allerlei gedragsstoornissen bij kinderen pieken • krijgen we een overmediatisering van cases van jeugdige delinquenten – die vroeger dat soort gedragsstoornissen zouden gehad hebben cf. Hans Van Themsche (2006) en Kim De Gelder (2009) en ontstaat een soort paniek, een nieuwe permanente crisis in de GG • al onze kinderen dreigen gestoord te worden door ‘falen van de vader’ – er is geen autoriteit meer • al onze kinderen zijn toekomstige misdadigers • de tijd van His Majesty the Baby is voorbij • in een soort de-disneyficatie wordt die baby als het ware binnenstebuiten gekeerd en blijkt hij vol kiemen van toekomstige criminaliteit te zitten hoe vroeger Gedragingsordeloosheid begonnen is (voor 10 jaar), hoe meer kans op latere Antisociale Persoonlijkheidsstoornis = psychopathie (niet in acht nemen (disregard) en schending van de rechten van andere) er is een crisis in de maak, als onze babies groot zijn zal het volledig uit de hand lopen • er moet dus dringend dringend actie ondernomen worden = crisismanagement • ook hier weer vernamen wij vanuit PA maar op het laatste nippertje wat men van plan was • in maart 2008 bleek Hoge Gezondheidsraad een rapport klaar te hebben over 'Gedragstoornissen bij kinderen” – waaruit de Minister van Volksgezondheid dan maar zijn besluiten moest trekken, wat betreft “preventie, interventie, opvang, bijstand of behandeling van gedragsgestoorde kinderen en jongeren” • in antwoord daarop organiseerden PA Lacanianen meteen een meeting 14 juni 2008 uit samenvatting van Lieve Billiet haal ik alle ‘eringen’ (ironisch woord) die men toen zo snel mogelijk tegen al die gedragsstoornissen bij kinderen in stelling meende te moeten brengen • neurobiologisering en medicalisering = meer pillekes • moralisering en criminalisering = vroeger naar de rechtbank, kinderen als volwassenen berechten • scientifisering en statistisering = testen afnemen of aan testen onderwerpen • individualisering en liberalisering = kind zelf verantwoordelijk stellen voor zijn gedrag, zonder nog de sociale omstandigheden in rekening te brengen • categorisering, etikettering en stigmatisering = wie nergens in past wordt niet recycleerbaar afval • standaardisering opvoeding = ouders voorlichten en behavioristische technieken aanleren •
12
•
PA stelt probleem voor efficiënte oplossing – en dat creëert permanente crisis in GGZ én reveleert permanente crisis in PA • PA stelt probleem instellingen voor kinderen – waarin PA de toon zet (Le Courtil) • die niet de formats volgen – die niet meedoen met die –eringen • mikken op particuliere uitvindingen bij kinderen, met het materiaal dat die kinderen zelf ter beschikking hebben • iets van een permanente crisis in de PA daardoor gereveleerd? • cf. Anna Freud vs Melanie Klein = opvoeding vs interpretatie • ik ken breuklijnen in de PA geïnspireerde instellingswereld niet genoeg • nu ook nog spanning met dat pedagogisch discours: structuur vs geen structuur
13
TRAUMA •
•
DSM zet posttraumatic stress disorder op de kaart • zien we de statistieken voor trauma pieken en ontstaat nieuwe permanente crisis in GG • dat gebeurt in 2 tijden • PTSD al geïntroduceerd in DSM-III (1980) • vanuit Vietnam oorlog – in de kater van Vietnamoorlog is PTSD gemaakt • PTSD nog op theorie gebaseerd nl Kardiners PA theorie over trauma in WOII – en dus nog niet geschikt om de statistieken te doen pieken • statistieken trauma gingen pas met DSM-IV pieken – die PTSD al een stuk theoretisch neutraler maakte statistieken zouden nog meer moeten gaan pieken na DSM-V – die PTSD radicaal als een vorm van biologische stress beschouwt • trauma is de sterkste vorm van stress of objectiveerbare druk van buitenaf • die stress leidt tot avoidance=vermijdingsgedrag door het ego van al wat in de realiteit aan trauma herinnert • principes • vroeger • risico om overal trauma te vinden vanuit psychologiserende theorie in de loop van een psychoanalytisch geïnspireerde psychotherapie ging iedereen zich op een bepaald moment de vraag stellen of hij of zijn misschien niet door een van zijn ouders seksueel misbruikt was • daarbij stelde zich dan telkens de angstige vraag: fantasie of niet • nu • men gaat overal trauma zoeken vanuit biologiserende theorie iedereen die aan een bepaalde dosis stress (druk van buitenaf) wordt blootgesteld, moet daardoor getraumatiseerd zijn – ook al besef je dat niet zelf • geen angstige vragen – maar koene actie dringt zich op er moet dus dringend dringend actie ondernomen worden = crisismanagement • praten praten praten over al wat mogelijks stresserend en dus traumatisch zou kunnen zijn hoe dat praten praten praten werkt wordt cognitivistisch benaderd als een vorm van information processing onder hypnose • oiv het trauma heeft men info verkeerd verwerkt • door onder hypnose te praten praten praten (EMDR) kan men die info alsnog juist verwerken – eventueel met een emotionele catharsis als bonus • groepsvorming • erkenning getraumatiseerde als ‘slachtoffer’ met vorming van groepen van slachtoffers van hetzelfde trauma – die dan allemaal recht hebben op dezelfde compensatie vanwege de A • laatste tijden lijkt die roep om compensatie door de slachtoffers van trauma’s echter van langsom meer overstemd te worden door de roep om veiligheid men stimuleert niet meer de roep om een redelijke compensatie bij homogene groepen slachtoffers van hetzelfde trauma maar de roep om veiligheid voor elke prijs, de bereidheid om de eigen vrijheid tegen meer veiligheid in te leveren, bij de verschillende in principe onverzoenbare groepen (losgeslagen striptekenaars, toegewijde politiemensen en orthodoxe joden) die samen getroffen worden door massale trauma’s zoals bv de recente aanslagen op Charlie Hebdo 14
•
PA stelt probleem voor efficiënte oplossing – en dat creëert permanente crisis in GGZ én reveleert permanente crisis in PA • PA stelt probleem dit jaar mee bezig, niet toevallig, in PPaK • niet stress en avoidance – maar ontmoeting en herhalingsdwang • het onvoorspelbare én particuliere van het trauma – én van de oplossing ervan trauma’s zijn dus niet hét middel om groep te vormen • iets van een permanente crisis in de PA daardoor gereveleerd? echtheid van het trauma? seks als trauma??
15
AUTISME and last but not least, toch voor mij, is er het autisme promotie autisme door DSM leidt tot wat mij de fundamenteelste permanente crisis in GG en GGZ lijkt autisme stelt het concept zelf van GG en de GGZ in vraag en ook voor de PA stelt dat autisme de meest serieuze vraag •
vanaf het moment dat DSM de Autism Spectrum Disorders op de kaart zette zien we de statistieken pieken • redens voor pieken statistieken • ‘betere diagnostiek’? • kinderen alsmaar jonger als mogelijks autistisch gediagnostiseerd • niet alleen meer klassieke autisme van Kanner – waarin mentale handicap de psychose verbergt maar van langsom meer ook Asperger – waarin een of andere specifieke hoogbegaafdheid de psychose verbergt • ‘besmettelijkheid diagnose’ … • opluchting DSM-diagnoses overal groot – maar geldt toch vooral voor diagnose ‘autisme’ • typisch geval: nadat kind als ‘autistisch’ gediagnosticeerd werd, zien we de moeder naar de vader kijken die zich dan ook maar, tot ieders opluchting, eindelijk als ‘autistisch’ laat diagnosticeren vroeger was de koele refrigerator mother verantwoordelijk voor het autisme van het kind, nu gaat autisme van kind op vader over • vooral internet blijkt het middel om de diagnose autisme te verspreiden en zo een exponentieel groeiende gemeenschap van autisten te maken • in elk geval: met het pieken van de autismestatistieken ontstaat een crisis in de GG statistieken zijn steil beginnen klimmen in 1995 (begin hypermoderne tijden!) – tot een crisis is het, in Vlaanderen, vanaf 2007 gekomen vooral op 2 gebieden – doordat ze niet met dubbelzinnigheid om kunnen • onderwijs worden ze massaal gepest omdat ze niet met dubbelzinnigheden om kunnen • maar er zou ook een nieuwe, autistische vorm van criminaliteit ontstaan zijn: ontploffen plots tov dubbelzinnigheden
16
•
er moet dus dringend dringend actie ondernomen worden = crisismanagement • klassieke remedies voor gedragsstoornissen halen niets uit • niet op te lossen met pilletje • niet bij te sturen met aangepaste opvoeding (met behavioristische straftechnieken) • en dus heeft men van autisme een ‘handicap’ gemaakt • 2 manieren van omgaan met handicap • psycho-educatie • informeren over handicap, over autisme • leren omgaan (coping gedrag) met handicap, met autisme • wederzijdse aanpassing van mens en realiteit: • orthopedisch hulpstuk (ICT) • omgeving aanpassen (ondubbelzinnig maken, vooral van taal) • autisme=handicap leidt tot crisissen overal • gehandicaptensector ontregeld handicap meer en meer autisten – probleem • wachtlijsten • gaan met alle geld lopen (en ook met geld voor integratie allochtone jongeren) • onderwijs moet hervormd worden: nl inclusief onderwijs De handicap die moet geïncludeerd worden is autisme – en daar heeft men alles voor over: alles zo ondubbelzinnig maken • juridisch notie ontoerekeningsvatbaarheid in crisis
17
•
PA stelt probleem voor efficiënte oplossing – en dat creëert permanente crisis in de GGZ én reveleert permanente crisis in de PA • PA stelt probleem voor efficiënte aanpak autisme • houdt zich, in instellingen, vooral bezig met zwakke autisten (Kanner) – waarbij de ‘mentale handicap’ de psychose afdekt één voor één begeleiden bij het vinden van hun eigen oplossingen om met de onvermijdelijke dubbelzinnigheid om te gaan cf. documentaire “A ciel ouvert” 2013 • daarop aangevallen – omdat dit inderdaad een hinderpaal is voor een efficiënt crisismanagement van het publieke probleem dat het autisme aan het worden is cf. Franse pseudodocumentaire “Le Mur” 2011 = promotiefilm voor CBT aanpak van autisme die PA aanpak voorstelt als beschuldiging van de moeder (refrigerator mother) • PA daardoor in crisis? daardoor iets van een permanente crisis in de PA gereveleerd? • proces tegen makers “Le Mur” – wegens zondigen tegen de journalistieke deontologie zijn we niet gewoon!!! toch niet in Vlaanderen – Vlamingen naar Lille gaan supporteren • PA aan unif (in opleiding psychologie) in het gedrang • in Vlaanderen werd kritiek op PA aanpak van autisme meteen gekoppeld aan vraag of het überhaupt nog verantwoord was om PA professoren aan unif te benoemen • inderdaad een vraag die PA al lang verdeelt: moeten we poot aan unif houden of niet • spanning tussen theorie en kliniek nergens zo duidelijk als bij autisme • als reactie op die aanval, die ook doorschemert in het recente adviezen en rapporten over het autisme van onze Hoge Gezondheidsraad en ons Kenniscentrum: kliniek van één per één meer dan ooit verduidelijken cf. Meeting Brussel 28/02/15 • maar anderzijds toch ook een poging om een nieuwe theorie over het autisme als een vorm van psychose te maken, want die is er niet echt – oa vanuit het ontbreken van paradigmatische, typische gevallen
18
•
niet alleen PA maar ook autisme zelf stelt probleem voor efficiënt crisismanagement van het autisme zoals dat door DSM wordt gedefinieerd • DSM evolutie • eerst maakte DSM nog het onderscheid Autistic Disorder / Asperger’s Disorder • nu beide verenigd als Autism Spectrum Disorders • hevige reactie van de Aspergers met hun specifieke hoogbegaafdheden • willen niet met mentaal gehandicapte klassieke autisten geassocieerd worden • willen überhaupt niet meer als disorder gekwalificeerd worden maar claimen een anders-normaal zijn voor zichzelf en zelfs een nieuwe vorm van normaliteit: een normaliteit voor onze hypermoderne tijd de oude normaliteit (die gebaseerd is op een typische wiring of the brain) is niet meer aangepast aan onze hypermoderne tijd – om zich aan onze hypermoderne door de informatie- en communicatietechnologie geregeerde tijd te kunnen aanpassen is een andere wiring of the brain nodig – de wiring namelijk die tot autistisch gedrag zou leiden • en we kunnen er niet naast kijken: vroeger moest je ‘een beetje psychopaat’ zijn om er te geraken, om het te maken – nu moet je daarvoor ‘een beetje autist’ zijn • de autist is dus het prototype van de nieuwe hypermoderne mens • dat is de mens die het recht op aseksualiteit opeist – en daardoor aan de depressie ontsnapt • dat is de mens die zichzelf geen slachtoffer van trauma’s waant – maar die daardoor verschillende ‘personages’ heeft kunnen creëren waardoor hij in de realiteit kan functioneren en waarachter hij zich kan verschuilen om autistisch te blijven genieten • dat is ook de mens zonder gedragsstoornissen, zonder andere gedragsstoornissen dan zijn specifieke hoogbegaafdheid
BESLUIT om te besluiten: één vraag wat wordt de volgende crisis? valt te voorzien wat die zal zijn? komt het ooit tot een Big Five van permanente crisissen in de GG en de GGZ? in elk geval: we moeten daar niet op zitten wachten – we moeten ons bezig houden met alle leed dat tussen de grove mazen van het net van die Big Four valt
19
