VERVANG VANAF NU ALTIJD 1 PRODUCT DOOR 1 FAIRTRADEPRODUCT!

VERVANG VANAF NU R O O D T C U D O R P 1 D IJ T AL ! T C U D O R P E D A R T IR 1 FA

WEEK VAN DE FAIR TRADE 5 TOT 15 OKTOBER 2011

WEEK VAN DE FAIR TRADE 106www.befair.be

HUM_4011_091_INS_FAIRTRA_YSD.indd 106 FT_2011_HUMO.indd 1

Van 5 tot 15 oktober 2011

30/09/11 13:42 11:19 27/09/11

fairtradesalon.be

Eerlijk klikken

N

ooit meer landerig slenteren door muffe hangars vol standjes, infobalies en goedbedoelende maar nét iets te enthousiaste verkopers: voortaan is er fairtradesalon.be, een handige website waar iedereen die iets met fair trade te maken heeft zich aan u voorstelt. De site is een initiatief van het Belgisch Ontwikkelingsagentschap (BTC-CTB), en opent de deuren op 5 oktober. Fairtradesalon.be is opgebouwd uit vier virtuele ‘hallen’.

zowel een bio- als een fairtradecertificaat.

➝ ecocert.com Verder nog vertegenwoordigd in hal 2 zijn organisaties als BTC (Belgisch Ontwikkelingsagentschap), BFTF (Belgian Fair Trade Federation), Oxfam enz. Meer info op befair.be

HAL 3:

Eerlijk toerisme

HAL 1:

wie, wat, waar? In hal 1 komt u te weten waar u welke fairtradeproducten kunt kopen.

HAL 2:

Labels en organisaties Max Havelaar

Het bekendste fairtradelabel: uit onderzoek is gebleken dat 56% van de Belgen al van Max Havelaar gehoord heeft. Wat niet iedereen weet is dat Max Havelaar niets zelf koopt of verkoopt, maar zijn keurmerk verleent aan meer dan 1.300 producten op de Belgische markt. Die producten worden verkocht in 190 winkels over heel het land, en

2 WEEK VAN DE FAIR TRADE HUM_4011_091_INS_FAIRTRA_YSD.indd 92-93

vertegenwoordigen een omzet van 60 miljoen per jaar.

➝ maxhavelaar.be Fair for Life Het Fair for Life-label is bedoeld voor producten en diensten die door allerlei omstandigheden niet kunnen voldoen aan het volledige eisenpakket van


andere labels, maar toch op een ecologisch en sociaal verantwoorde manier werken. Uiteraard wordt dat streng gecontroleerd.

➝ fairforlife.net Ecocert Fair trade Het Ecocert-label komt uit de biologische landbouw. Het is in grote lijnen vergelijkbaar met Max Havelaar, maar focust vooral op voeding, textiel en cosmetica. Ecocert heeft

Eerlijk is eerlijk: tien, vijftien jaar geleden was het aanbod van Fair Trade maar magertjes. Een goedbedoelend mens was al blij als hij máár een halfuur hoefde te fietsen naar de dichtstbijzijnde wereldwinkel, waar hij dan kon kiezen tussen bananen, koffie, bananen en koffie. Sindsdien is er veel veranderd. Intussen bieden de Oxfam Wereldwinkels meer dan 100 eerlijke voedingsproducten aan, en steeds meer non-foodproducten. Na eerlijke cosmetica, bloemen, kleren, schoenen en muziek is er nu zelfs ‘eerlijk toerisme’, met billijke prijzen voor mensen in het Zuiden.

HAL 4:

Grootverbruikers Bent u een onderneming of overheidsinstelling die liever eerlijke koffie slurpt of eerlijk fruitsap aanbiedt op personeelsfeesten, dan vindt u in hal 4 alles wat u nodig hebt. ●

Nee, eerlijk:

Nic Balthazar

‘Als we die mensen geen toekomst geven, staan ze straks allemaal hier’ Nic Balthazar is een fairtrademens in hart en nieren: hij wéét dat eerlijke handel een wereld van verschil maakt voor de boeren in het Zuiden. Hij heeft het daar namelijk met zijn eigen ogen gezien.

A

ls journalist heeft Nic Balthazar meerdere televisiereportages over eerlijke handel gemaakt. ‘In de Dominicaanse Republiek heb ik bijvoorbeeld de coöperatie Banelino bezocht, waar bananen en cacao geteelt worden. Daar besef je hoeveel verschil een halve euro kan uitmaken: de coöperatieve houdt er maar liefst acht scholen open, er is een crèche, je kunt er gratis op consultatie bij de dokter…’ Dankzij de fairtradepremie die de consument betaalt, kunnen de boeren hun leefomstandigheden drastisch verbeteren. Ze verenigen zich in coöperatieven, organiseren onderwijs en zetten een basisvorm van sociale zekerheid op poten. ‘Voor hen maakt dat het verschil tussen arm blijven of vooruitkomen. Als de consumenten in

het Westen dat in het achterhoofd zouden houden, dan zouden ze met veel meer plezier fairtradeproducten kopen.’

‘Geen hoofdpijnwijn’ De weg is nog lang: niet iedereen staat stil bij de herkomst van wat hij koopt. ‘Advertenties hebben het nog altijd over ‘goedkoper dan goedkoop’, maar iedereen weet ondertussen toch dat voor niets de zon opgaat? Op een gegeven moment moet íémand de rekening betalen, en meestal zijn dat de boeren in het Zuiden. Of hun kinderen, die veertien uur per dag kleren, voetballen en schoenen stikken in sweatshops. Ook voor die producten zou er een fairtradelabel moeten bestaan.’ Zelf probeert Nic Balthazar zoveel mogelijk fairtradeproducten te kopen. Vaste waarden zijn koffie, bananen en chocolade van het Max

stephan peleman

De eerste virtuele beurs voor eerlijke handel:

Havelaar-keurmerk. ‘Daarnaast kan ik je de gedroogde mango’s en het exotische fruitsap van de Oxfamwinkel aanraden. Maar voor fairtradeproducten kun je niet alleen in de Wereldwinkels terecht. Max Havelaar heeft deals met Delhaize en Colruyt, dat de biowinkelketen BioPlanet uitbaat. Het is misschien nog niet voor morgen, maar in mijn ideale wereld liggen alle winkels vól fairtradeproducten.’ Niet alleen het aanbod aan fairtradeproducten is sterk gestegen, steeds meer mensen kopen die ook. Vroeger bestonden er heel wat vooroordelen, maar dat is fel verbeterd. Zo wilde het cliché dat fairtradeproducten duurder en van mindere kwaliteit zouden zijn, en er zou minder keuze zijn. Maar daar is zeer hard aan gewerkt, zegt Nic: ‘Neen, je krijgt geen hoofdpijn van Oxfamwijn. En ja, de koffie is heel lekker!’

Een ander vooroordeel is dat fair trade de wereld niet verandert. ‘Je hoort mensen vaak zeggen dat je er alleen maar je geweten mee sust. Zelfs als dat zo zou zijn, dan nog worden sommige mensen er beter van wanneer ze een eerlijke prijs krijgen voor hun producten.’ ‘Wist je dat de bananenboer maar een tiende van de verkoopprijs in de winkel krijgt? Het is niet zo moeilijk om dat bedrag te verdubbelen zonder de verkoopprijs te moeten verdubbelen. Maar voor die boer betekent dat wel het verschil tussen een menswaardig bestaan of een leven als gijzelaar van grote concerns. We winnen er zelf veel meer bij als we die mensen de kans geven om vooruit te komen in het leven. Al was het maar omdat iedereen die geen toekomst meer heeft, uiteindelijk op onze stoep zal staan. En daar zijn toch veel mensen bang voor.’ ●


WEEK VAN DE FAIR TRADE

3

30/09/11 11:19

M

T HI NKSTO C K

‘Waarom wij niet?’ Melk is maar één voorbeeld, maar net zo goed zijn er problemen met groenten, fruit en zelfs vlees: steeds meer landbouwers raken amper nog uit de kosten. Nochtans kan het anders, zegt Mieke Lateir, medewerker duurzameketenontwikkeling bij Vredeseilanden en projectmedewerker bij Biosano, een verdeler van biologische producten. ‘Het principe van eerlijke handel kun je ook toepassen in het Noorden, alleen vereist dat een andere aanpak dan in het Zuiden. Het is ook belangrijk dat we verder kijken dan de prijs. Je moet ecologisch, transparant en duurzaam te werk gaan, niet alleen in het landbouwbedrijf, maar in de hele keten.’ ‘Er bestaan al enkele initiatieven, en die leggen allemaal de nadruk op het lokale aspect – niet alleen uit ecologische overwegingen, maar ook om aan te tonen dat de landbouw een cruciaal onderdeel van onze samenleving uitmaakt. Het merk ‘Bio van bij ons’ bijvoorbeeld, is een

samenwerking van vier of vijf bioboeren die aan biowinkels leveren. En de biologische, eerlijke melk van Biosano die deze week gelanceerd wordt onder de naam Bionido, is een samenwerking met Biomelk Vlaanderen.’ ‘Eerlijke handel is een concept dat je overal ter wereld kunt toepassen,’ zegt Patrick De Ceuster van vzw Wervel. Die organisatie zet zich in voor eerlijke en duurzame landbouw. ‘Het Noord-Zuidverhaal is achterhaald: dat ging ervan uit dat het Zuiden arm is en het Noorden rijk, maar armoede en rijkdom zie je overal. Door de globalisering worden ook de boeren uit het Noorden arm. Belgische landbouwers kunnen nauwelijks overleven omdat ze hun melk, dieren of landen tuinbouwproducten onder de kostprijs moeten verkopen. Dus als ze horen dat er in het Zuiden tal van projecten worden opgezet om de boeren te helpen, is hun terechte reactie: ‘Waarom wij niet?’’

Alles uit het warenhuis De Boerenbond, de belangenverdediger van de Vlaamse boeren en tuinders, vindt fair trade voor het Noorden niet haalbaar. ‘Lokale productie en eerlijke prijzen zijn zeer belangrijk voor ons,’ zegt Kristof Volckaert van de studiedienst van de Boerenbond. ‘Maar we zijn ook realistisch: ‘lokaal’ betekent voor ons de Europese markt – het landbouwbeleid is overigens Europese materie. En die markt heeft het niet makkelijk om zich te handhaven op wereldniveau.’ ‘Bovendien is de consument er mee de oorzaak van dat de boeren niet altijd de juiste prijs krijgen voor hun producten. We kopen nauwelijks nog iets bij de boer of in de winkel om de hoek. Alles komt uit het grootwarenhuis, en die ketens kopen hun producten centraal en tegen de scherpste prijzen aan. Dan sta je als kleine boer nergens.’ ‘De Boerenbond speelt niet helemaal open kaart,’ zegt Patrick De Ceuster. ‘Ze zijn wel voorstander van eerlijke handel, maar tegelijk willen ze ook méér produceren en exporteren om overeind te kunnen blijven op de wereldmarkt. Alleen: we kunnen niet blijven opboksen tegen goedkoop vlees uit Brazilië en goedkope melk uit China. Onze landbouwers gebruiken de meest geavanceerde technologieën ter wereld, maar op een bepaald moment zit je aan het plafond. Wij stellen voor om juist minder vlees en melk te produceren, en de boeren tegelijk betere prijzen te betalen.’ ‘Als het de Boerenbond echt menens is met een eerlijk landbouwbeleid, moet hij dat ook tonen, en niet alleen met affiches. Stop bijvoor-

beeld met het importeren van soja uit Brazilië: de megateelt veroorzaakt ginder ontbossing en milieuvervuiling, en de soja verdringt ook lokale teelten. De soja-industrie in het Zuiden drijft tienduizenden gezinnen naar armoede en honger. Sommige Belgische boeren werken al met sojavervangers voor hun veevoeder, maar dat moet op nog veel grotere schaal gebeuren.’ Om eerlijke handel in het Noorden mogelijk te maken, moeten we zelfs een aantal gevolgen van fair trade opnieuw ter discussie durven te stellen, zegt De Ceuster. ‘Begrijp me niet verkeerd: natuurlijk moeten we de arme boeren in het Zuiden helpen. Maar dat mag niet ten koste van onze eigen boeren gaan. Laat me een voorbeeld geven: in Chili wordt fairtradeappelsap gemaakt en naar hier overgevlogen. Gevolg: de Belgische fruittelers krijgen amper nog een deftige prijs voor hun appels. Ze lijden zware verliezen, en als dat blijft aanslepen, kunnen ze hun investeringen niet terugbetalen en gaan ze failliet.’ ‘Ik pleit niet voor protectionisme: ik heb er geen enkel probleem mee dat we producten als koffie, thee of kruiden importeren. We moeten solidair blijven met het Zuiden, maar dat kan ook op andere manieren. Onze boeren zouden bijvoorbeeld stagiairs uit het Zuiden kunnen tewerkstellen, of niet langer problematische veevoeders uit het Zuiden aankopen.’

Koop via korte keten Wervel en Vredeseilanden zien veel heil in de zogenaamde korte keten, met zo weinig mogelijk tussenpersonen tussen boer en klant. Een goed voorbeeld zijn de Voedselteams: klanten kopen samen verse groenten, fruit, vlees, brood en zuivel aan bij bioproducenten uit de streek. Dat model voldoet aan alle criteria van fair trade: biologisch, eerlijke prijzen, tijdige betaling, transparantie en democratie. Een korte keten stimuleert eerlijke prijzen, geeft Kristof Volckaert van de Boerenbond toe, maar er zijn veel obstakels. ‘Een apart verkooppunt vraagt veel extra werk: je moet een aparte boekhouding bijhouden, de leveringen controleren, de zaak runnen, enzovoort. Het is maar de vraag of de inkomsten zullen volstaan om dat extra werk te vergoeden.’ ‘Bovendien hangt het succes van zo’n verkooppunt ook van de ligging af. Aan de rand van de stad zul je nog veel klanten lokken, maar op het platteland rijden de klanten geen kilometers om, behalve wie sowieso fair trade en bio koopt. Maar dat is een nichepubliek. ‘Ten slotte heeft niet iedereen de tijd om dat te

▲

Het nut van eerlijke handel met het Zuiden zullen weinigen betwisten, maar ook de boeren van bij ons hebben het niet onder de markt. Ze kunnen amper opboksen tegen de wereldwijde concurrentie, en ze moeten hun melk en vlees dikwijls onder de kostprijs verkopen. Hoog tijd voor een lokale vorm van fair trade, vinden organisaties als Wervel en Vredeseilanden: ‘De klant moet vaker bij de boer zelf zijn inkopen doen. En we moeten stoppen met groenten en fruit in te voeren die we ook hier telen.’

idden september 2009. Diep in Wallonië, op de heuvels rond Ciney, komen tweeduizend boze Waalse melkveehouders bijeen. Ze parkeren hun melkwagen, steken een sigaret op en zetten vervolgens de kraan van de tank open: duizenden liters melk stromen op de grond. Een uur later ligt er drie miljoen liter melk op de akkers van Ciney. Het protest van de boeren tegen de lage melkprijzen kan niet op de sympathie van iedereen rekenen – voedsel weggooien ligt gevoelig – maar de boodschap komt wel aan: er is een overaanbod op de markt, en dat dreigt honderden boeren het faillissement in te drijven. Het overaanbod is geen recent probleem: de Europese overheid voerde al in 1984 melkquota in om overproductie tegen te gaan en de boeren te beschermen. Die quota waren vijf jaar van kracht, maar vanaf 1989 werden ze telkens weer verlengd. Nu gelden ze tot 2014. Met de quota wilde Europa de melkprijzen stabiel houden, zodat de boeren niet langer voor financiële verrassingen zouden komen te staan. Tegelijk kocht het zelf de overschotten op en verkocht die op de wereldmarkt. Maar die interventiepolitiek is de laatste jaren stelselmatig afgebouwd, ook al omdat de politiek de boeren in het Zuiden veel schade berokkende. De Europese boeren moeten nu proberen hun melk op de wereldmarkt kwijt te raken, en daar is de concurrentie bikkelhard.

Fair trade: ook met het Noorden?

’ ek o h de m o er ‘Koop bij de bo

4 WEEK VAN DE FAIR TRADE

HUM_4011_091_INS_FAIRTRA_YSD.indd 94-95




5

30/09/11 11:19

Dat de fairste moge winnen!

Tintsaba

de gezinnen met het leren van een ambacht. Bombolulu heeft een grote impact gehad op lokale gemeenschappen in Kenia, en breidt zijn commerciële activiteiten nu uit naar de buurlanden. De Be Fair For Her Award 2011 gaat naar Tintsaba (slagzin: ‘Ondernemingszin en sociaal engagement samen op de bres voor de integrale ontwikkeling van vrouwen in Swaziland’). Sinds de oprichting in 1985 heeft deze vereniging al meer dan 900 vrouwen uit landelijke gebieden getraind in zelfontwikkelingsvaardigheden en economische activiteiten. De Tintsaba-vrouwen hebben vooral een reputatie opgebouwd in het

Samen kunnen we de toekomst van onze bossen garanderen. Kies voor duurzame hout- en papierproducten die het PEFC-logo dragen. Het PEFC-label garandeert dat het papier en het hout dat je koopt komt uit duurzaam beheerde bossen. Voor elke omgehakte boom wordt er een nieuwe geplant. Zo kan het bos blijven groeien. Meer weten ? Bezoek onze site pefc.be Word fan: mijn plekje in het bos HUM_4011_091_INS_FAIRTRA_YSD.indd 96-97

doen. De boeren werken op het veld of in de stal, en veel boerinnen gaan buitenshuis werken om het gezinsinkomen aan te vullen. Er bestaat geen cijfermateriaal over, maar ongetwijfeld zijn dat de belangrijkste redenen waarom weinig Vlaamse landen tuinbouwers een deel van hun productie via de korte keten verkopen.’

‘Geen fair trade’ BTC

H

et Belgisch Ontwikkelingsagentschap BTC wil eerlijke en duurzame handel in België en in het Zuiden een duwtje in de rug geven. Met de Be Fair and Be Sustainable Awards beloont het ieder jaar de beste ondernemingen in deze sector. De Be Fair Award Zuid-Zuid 2011 gaat naar de Keniase organisatie Bombolulu (slagzin: ‘Mensen met een handicap worden meesters in de ambachtskunst’). Bombolulu is opgericht in 1969, en helpt mannen en vrouwen met een fysieke handicap uit economisch achtergestel-

▲

Be Fair Awards 2011

Fair trade: ook met het Noorden?

weven van sisal (een tropische vezel): de kwaliteit en het design van hun producten worden alom geroemd. Dankzij het innovatieve productiemodel is Tintsaba ook een inspiratie voor anderen. De winnaars van de Be Fair Award in het Noorden worden dinsdagavond 4 oktober bekendgemaakt tijdens de officiële uitreiking in Bozar. Er zijn zeven genomineerden voor de Be Sustainable Award  en zeventien genomineerden voor de Be Fair Award. ●

Max Havelaar, hier te lande het bekendste fairtrademerk, heeft niets tegen initiatieven die de boeren in het Noorden willen ondersteunen, maar ‘fair trade’ mag je die niet noemen. Sandra Galbusera: ‘De jongste tijd wordt de fairtradevlag steeds vaker gebruikt voor allerlei initiatieven die niet voldoen aan de principes van het fairtrademodel. Het gaat om meer dan handel drijven tegen een correcte prijs die de productiekosten dekt.’ ‘Als wij het over fair trade heb-

ben, bedoelen we een eerlijk landbouw- en handelsbeleid waardoor de boeren uit het Zuiden op de wereldmarkt terechtkunnen met hun producten. We streven in onze Noord-Zuidhandel duurzame relaties na, met respect voor mens en milieu. De consument betaalt verder een fairtradepremie. Die premie investeren de lokale landbouwcoöperaties in onderwijs, gezondheidszorg en sociale zekerheid, want in het Zuiden zijn die voorzieningen helemaal niet vanzelfsprekend. Uiteraard mogen de boeren in het Noorden duurzame landbouwmodellen ontwikkelen, en wij steunen ook de campagnes rond eerlijke melk. Maar de naam ‘fair trade’ is voorbehouden voor producten van kansarme boeren uit het Zuiden. Met onze projecten richten we ons op de twee miljard armen die het met minder dan 2 dollar per dag moeten stellen. Dat is toch een ander verhaal dan hier.’ ●

FAIRTRADE MEER DAN EEN BANAAN Kies voor het Max Havelaar Keurmerk en ontdek meer dan 1300 producten. ALLEMAAL FAIR. ALLEMAAL GOED. WWW.MAXHAVELAAR.BE

Voor duurzaam bosbeheer 30/09/11 11:19

Intussen, in Zuid-Afrika en India

‘Van het Zuiden voor het Zuiden’ voor de komende jaren: Goossens «Eén: ervoor zorgen dat steeds meer merken in Zuid-Afrika ons label gebruiken. Twee: ons aanbod gevoelig uitbreiden. Op dit moment zijn koffie en wijn de belangrijkste producten, maar we willen ook inzetten op suiker, thee en chocolade. Tel daar onze inspanningen bij voor een betere distributie, en je begrijpt dat we onze handen méér dan vol zullen hebben.»

B TC / JAN LO CUS

Shop for Change

Jarenlang was ontwikkelingssamenwerking eenrichtingsverkeer van het Noorden naar het Zuiden. Fair Trade South Africa en Shop for Change brengen daar verandering in: beide ngo’s richten zich op de lokale markt in respectievelijk Zuid-Afrika en India. Fair Trade South Africa ‘Wat wij doen is nieuw,’ zegt Boudewijn Goossens, directeur van Fair Trade South Africa. ‘In plaats van de Noord-Zuidhandel stimuleren we de Zuid-Zuidhandel. Dat zet de manier waarop we naar fair trade kijken op z’n kop.’ Boudewijn Goossens «Toen ik in 2005 in Zuid-Afrika met fair trade startte, vroegen Euro-

8 WEEK VAN DE FAIR TRADE HUM_4011_091_INS_FAIRTRA_YSD.indd 98-99

peanen me: ‘Ga je dan producten van buiten Afrika importeren?’ Niet dus. Ik moest hun duidelijk maken dat ik koffiebonen uit Oost-Afrika wou, cacao uit West-Afrika en katoen uit Senegal. Net zoals in Europa hebben we tijd nodig gehad om onze doelgroep te overtuigen, maar stilaan weten de mensen wat fair trade is en herkennen ze het label.»


Inderdaad: Fair Trade South Africa richt zich niet tot alle vijftig miljoen Zuid-Afrikanen, maar tot de middenklasse in de grote steden. Goossens «Zuid-Afrika is een ingewikkelde markt. Je hebt om te beginnen een mix van elf talen. Je moet rekening houden met de verschillende regio’s – Johannesburg is helemaal anders dan Kaapstad en Pretoria. En zelfs binnen het blanke deel van de bevolking heb je verschillende nationaliteiten en klassen. ’t Is niet altijd even makkelijk om te bereiken wie je wilt bereiken. Om onze bekendheid te vergroten, nemen we deel aan beurzen, proberen we zoveel mogelijk producten in de supermarkt te krijgen – fairtradewinkels hebben we hier niet. En we zetten ook in op sociale media als Twitter en Facebook.» Met andere woorden: een copy-paste van de manier waarop fairtradeproducten in het Westen aan de man worden gebracht?

Goossens «Niet helemaal. Voor de promotie

zetten we bijvoorbeeld ook de medewerkers van een wijnboerderij in. Met als achterliggende boodschap: als je fairtradeproducten koopt, geef je de plaatselijke boeren een duwtje in de rug – ze worden zelfbewuster en zelfverzekerder. In Europa tonen ze soms boeren uit het Zuiden met een zware zak op de rug. Daar moet je in Zuid-Afrika niet mee afkomen; onze inslag is veel positiever. »De Zuid-Afrikaanse consument is ook veel beter ingelicht over onze fairtradeproducten dan de Europese van de hunne. Jullie wonen op duizend kilometer van de producent, terwijl elke Zuid-Afrikaan zo’n boerderij vlak om de hoek heeft. Ook dat helpt om fair trade te promoten: de mensen zíén dat ze een verschil kunnen maken. Aan uitdagingen geen gebrek voor Fair Trade South Africa. Goossens noemt de belangrijkste

De economische groei in India bracht de voorbije jaren voorspoed voor een snel groeiende middenklasse, maar de arme boeren bleven achter. En ze zijn met véél: zestig procent van de Indische bevolking is afhankelijk van landbouw. Shop for Change ontstond toen twee onafhankelijke organisaties, Traidcraft Exchange in Groot-Brittannië en International Resources for Fairer Trade in India, besloten om het fairtradeconcept naar de Indische markt te brengen. En zo werd het certificatielabel Shop for Change geboren. ‘We gebruiken onafhankelijke auditoren die controleren of boeren en bedrijven zich houden aan onze strikte sociale en ecologische voorschriften,’ zegt hun voorman Seth Petchers. Seth Petchers «Onze principes hebben we voor een groot deel van de internationale fairtradebeweging, maar we passen ze op onze eigen manier toe. We willen het loon van de Indische boeren beschermen en ervoor zorgen dat ze hun boerderijen beter kunnen ontwikkelen. We willen hen – maar ook de vrouwen – meer macht geven. We willen zorgen voor veilige en gezonde werkplekken. En we willen dat allemaal doen met oog voor het milieu.» Het eerste product van Shop for Change was katoen, dat Petchers promootte door samen te werken met gevestigde waarden. Petchers «Door ons te verbinden met bekende Indische modeontwerpers als Anita Dongre

en grote evenementen zoals de Fashion Week, maken we de consumenten duidelijk dat katoen dragen trendy is – dit jaar showde Dongre zelfs een bruidsjurk uit organisch katoen – én een verschil maakt. Het is een samenwerking tussen mode en geweten. Shop for Change werkt ook samen met het e-commercebedrijf Celebwear.in, dat katoenen kleren met het Shop for Change-certificaat verkoopt die gedragen worden in Bollywoodfilms.» Het legde de organisatie geen windeieren: toen de eerste Shop for Change-producten op de markt kwamen, werd het concept meteen enthousiast onthaald. Petchers «Als je in het Westen praat over fair trade, heb je het over ‘boeren ver van hier’. Niet zo in India, natuurlijk: wij verkopen producten van Indiërs aan Indiërs. Er is nog een lange weg te gaan, maar consumenten en bedrijven zien stilaan in dat ze door bij ons te kopen iets kunnen doen aan de problemen in dit land. »We hebben lessen getrokken uit de Europese ervaring met fair trade. Bij jullie zijn er vaak spanningen tussen alternatieve fairtradeorganisaties en mainstreambedrijven die óók voor zo’n certificatie gaan: wij willen ervoor zorgen dat alle verschillende spelers naast elkaar kunnen opereren. Maar de succesverhalen willen we natuurlijk overnemen. Iets als de Fair Trade Fortnight in Groot-Brittannië – een jaarlijks evenement van twee weken dat de aandacht vestigt op eerlijke handel – willen we ook hier organiseren. »De Indische fairtrademarkt is nog klein maar groeit in razend tempo. In Europa heeft het certificaat ongeveer twintig jaar nodig gehad om er te stáán, en in de Verenigde Staten ongeveer tien jaar. Hier hebben we geen grote consumentenbeweging, dus we moeten de mensen zelf duidelijk maken waar fair trade voor staat. Maar ik denk dat wij al over vijf jaar van een succes mogen spreken.» ●



9

30/09/11 11:19

Hip maar proper Het cliché kent u: fairtradeproducten zijn duur, lelijk, en alleen te krijgen in speciale winkels die enkel op zaterdagmiddag tussen twee en half drie open zijn. Onzin, zo moge blijken uit het volgende lijstje ultrahippe fairtradespulletjes.

VEJA sneakers: de wereld aan je voeten Het Franse merk VEJA pakt uit met hippe sneakers op basis van duurzame materialen: organisch katoen en rubber uit het Amazonewoud. De schoenen worden geassembleerd in Vale dos Sinos, in het zuiden van Brazilië, waar de arbeiders correct betaald worden. Vervolgens worden ze met zo weinig mogelijk CO2-uitstoot naar Europa getransporteerd: ze steken per boot de Atlantische Oceaan over tot in de haven van Le Havre, van waaruit ze via kanalen naar Parijs worden gebracht. De verpakking is gemaakt van recycleerbaar karton, en alle VEJA-sneakers dragen het FLOCert en Ecolabel.

Fairtradereizen: geef die mensen ook iets Wie er ooit onder een palmboom aan een cocktail heeft liggen slurpen en éven over de muur van zijn luxeresort heeft gekeken, maakt zich geen illusies meer: het paradijs bestaat misschien wel, maar het ligt niet in de Dominicaanse Republiek. Het land krijgt jaarlijks honderdduizenden toeristen over de vloer, maar de Dominicaanmet-de-pet pikt daar nauwelijks een graantje van mee. En dat geldt eigenlijk voor álle landen in het Zuiden met een toeristische industrie. Dat is des te erger omdat toerisme nu al de tweede grootste economische sector in het Zuiden is, en nog ieder jaar groeit. Tegen 2020 worden er wereldwijd maar liefst 1,6 miljard toeristen verwacht, die allemaal samen 2.000 miljard dollar zullen uitgeven. Daar profiteren vooral de luchtvaartmaatschappijen, touroperators en hotelketens van. Fairtradetoerisme wil dat veranderen. Het eist behoorlijke lonen en arbeidsomstandigheden die voldoen aan de normen van de Internationale Arbeidersorganisatie (ILO). Het wil investeringen in toeristische infrastructuur betaalbaar maken, en het wil bijdragen tot een betere bescherming van milieu en cultuur. En vooral: de lokale gemeenschappen moeten inspraak krijgen in de organisatie en het beheer van toeristische activiteiten – desnoods moeten ze die zelfs kunnen stopzetten. Minka is een organisatie uit Peru die toeristen in contact brengt met een netwerk van traditionele ambachtslui in het Andesland. Hun bezoek levert de plaatselijke gemeenschappen drie keer inkomsten op: via betaalde diensten (maaltijden, logies, transport, gidsen…), via de directe verkoop van ambachtelijke producten, en via giften van groepen toeristen. De gevolgen kunnen de toeristen met eigen ogen zien: de eeuwenoude indiaanse culturen worden in stand gehouden, en de plattelandsvlucht wordt afgeremd.

➝ minka.fairtrade.com

Goudeerlijk

Ook het Nederlandse Love Pack biedt eerlijke condooms aan.

Het Belgische bedrijf United Peppers is één van de eerste die sociaal en ecologisch verantwoorde elektronica en computeraccessoires aanbieden: webcams, telefoonladers, kaartlezers, hubs en USB-sticks, allemaal gemaakt van natuurlijke en recycleerbare materialen en met een minimale ecologische voetafdruk, zowel bij de productie als bij het gebruik. United Pepper garandeert ook correcte arbeidsomstandigheden.

Goud is booming business, en de goudprijs stijgt nog ieder jaar. Maar daar merken de arbeiders in de goudmijnen van Afrika, Zuid-Amerika en Azië bitter weinig van. Wereldwijd zijn er zowat 15 miljoen kleinschalige, op artisanale manier werkende goudzoekers. Ze leven vaak in verstikkende armoede. Soms werken ze samen in kleine coöperaties, maar worden ze gedwongen die te verkopen aan grotere bedrijven, die hen vervolgens uitbuiten. Fairtrade en Fairmined Gold bieden deze mijnwerkers toegang tot de markt, een gegarandeerde minimumprijs én een fairtradepremie van 10% bovenop die minimumprijs. En voor al het goud dat op een eerlijke manier geproduceerd wordt – dat wil zeggen: zonder chemicaliën – krijgen de arbeiders nog 5% extra bovenop die premie van 10%. Tot nu toe is fairtradegoud nog een Brits verhaal – vorig jaar nog ontwierpen twintig Engelse topontwerpers met fairtradegoud een collectie juwelen. Maar het is een kwestie van tijd voor eerlijk goud ook in België te koop is.

➝ lovepack.nl

➝ unitedpepper.org

➝ fairtrade.org.uk/gold

➝ veja.fr

FT-condooms: doe het zonder schuldgevoel De fairtradecondooms van de Britse fabrikant French Letter Condoms zijn gemaakt van rubber uit Zuidoost-India en Sri Lanka dat gewonnen wordt volgens strenge criteria: een eerlijk loon voor de arbeiders, en een premie om andere ontwikkelingsprojecten in de regio te steunen. Van elk pakje condooms gaat 25 pence (29 eurocent) naar Cecily’s Fund, een project voor aidswezen in Zambia.

➝ frenchlettercondoms.co.uk

United Pepper: groene elektronica

Ik spaar bij een duurzame bank, daar ben ik fier op.

“Ik spaar bij een duurzame bank. Niemand anders kan zeggen waar zijn spaarcenten naartoe gaan. Ik wel. Ik weet exact welke bioboerderij of welk windmolenpark gefinancierd wordt met mijn spaargeld. Mijn geld maakt een verschil, terwijl het nog opbrengt ook.” Karl van Staeyen, fiere spaarder bij Triodos Bank sinds 1996

Open ook een duurzame spaarrekening Ga naar www.triodos.be of bel naar 02 548 28 51

De duurzame bank




30/09/11 11:19

Eerlijke handel, hoogste kwaliteit

Bio en Fair Trade:

zoek de verschillen BTC

Zelfs bewuste consumenten halen de labels bio en fair trade door elkaar. Voor hen en alle anderen: een beknopt vergelijkend onderzoek.

E

erst de verschillen. Fair trade legt de klemtoon op het verbeteren van de arbeidsomstandigheden van boerengemeenschappen in het arme Zuiden. Voor de producten die onder het label verkocht worden, krijgen de producenten een eerlijke prijs plus een extra premie om te produceren met aandacht voor het milieu en het sociale weefsel. In de keten waarlangs een bioproduct in uw winkelwagentje belandt, zult u evenmin uitgebuite of

ondervoede boeren vinden, maar bij dat label ligt de klemtoon op het beperken van de ecologische schade die productie en transport met zich meebrengen. Joris Rossie (gedelegeerd bestuurder Oxfam) «Van oudsher primeren economische en sociale criteria voor ons, maar ecologie – lees: kleinschalige biologische landbouw – past daar perfect bij. ’t Is een duurzame manier om de klimaatverandering aan te pakken, want het vermindert de uitstoot van broeikasgassen. En tegelijk is het een antwoord op het

Bij Origin’O kan je in alle vertrouwen, verse en volwaardige voeding ontdekken. Producten die op een zorgzame manier worden geteeld en vervaardigd, met respect voor de natuur, waaronder meer dan 200 fairtrade producten. Laat je inspireren en geniet van puur en lekker eten.

Orıgın’O genieten van nature

biowinkel

We bieden je dagelijks verse biologische groenten en fruit, brood, kaas, vlees, vegetarische en glutenvrije voeding, ecologische verzorgingsen onderhoudsproducten, onze glimlach. op ten en n u t k arp uc ee pa prod dew s e ra tra ex irtrad fairt e a f sd en tijd Origin’O op www.origino.be en in Brugge, Brussel Zuid, Drongen, Gent, Koksijde, Leuven, Mortsel, Overijse, Overpelt, Roeselare, Torhout, Ukkel, Waregem, Watermaal-Bosvoorde


Lidl werkt bewust aan duurzaamheid en gezonde voeding

hongerprobleem. Dankzij de extra premie die we de boeren geven, kunnen ze bovendien extra investeren. Daardoor kunnen ze aan landbouw blijven doen in een omgeving die door de klimaatverandering getroffen is.» Oxfam zegt in biolandbouw alleen maar voordelen te zien: ‘De kwaliteit van de producten is beter, en de marktprijs ligt hoger dan die van niet-biologische producten,’ zegt Joris Rossie. Maar waarom zijn dan niet álle fairtradeproducten biologisch? Rossie «We begeleiden en steunen onze producenten zo veel mogelijk bij de overschakeling naar biologische teelt. Maar dat is niet overal ter wereld even gemakkelijk, en je laten certificeren als producent is vrij duur. Daarom hebben veel van onze producenten in het Zuiden nog geen biolabel. Terwijl ze in veel gevallen wél ecologisch werken – ze gebruiken bijvoorbeeld geen chemische meststoffen.  Vandaag is een kleine 40 procent van onze producten biologisch, maar in de praktijk ligt dat percentage dus

hoger. In elk geval: we timmeren aan de weg.» Ook Max Havelaar is helemaal gewonnen voor de combinatie van fair trade en bio. Dat zegt communicatiemanager Sandra Galbusera. Sandra Galbusera «Onze producenten in het Zuiden zijn aan strenge sociale voorwaarden gebonden. Ecologie en duurzaamheid zijn er zeer belangrijk. Maar het is technisch erg moeilijk om sommige producten biologisch te kweken. Bij de teelt van biobananen mogen volgens ecologische voorschriften bepaalde pesticiden niet gebruikt worden, terwijl dat fruit erg gevoelig is aan schimmels en ziekten. En toch zijn al onze bananen bio. Moeilijk gaat ook.» Volgens Mieke Lateir, medewerker duurzame ketenontwikkeling bij ontwikkelingsorganisatie Vredeseilanden, is de toekomst aan fair trade én bio. Mieke Lateir «Beide labels respecteren in grote mate elkaars doelstellingen. Momenteel heeft 25 procent van alle fairtradeproducten een biocertificaat. Tegen 2013 moet dat 50 procent zijn – en het einde is nog niet in zicht.» ●

aak kunnen kleine boeren met de op de wereldmarkt geldende prĳzen voor producten, zoals thee, koffie en V cacao slechts deels voorzien in hun levensonderhoud. Doordat er bovendien een gebrek is aan alternatieve inkomsten, worden deze kleine boeren vaak geconfronteerd met een armoedespiraal. Met het assortiment van ons eigen Lidl kwaliteitsmerk Fairglobe ondersteunt Lidl eerlĳke handel. Door de landelĳke verspreiding van Fairglobe in alle Lidl-filialen willen we eerlĳke handel bevorderen. Ook willen wĳ het bewustzĳn over duurzaam geproduceerde artikelen uit ontwikkelingslanden versterken. Met de koop van fairtrade-producten ondersteunt u boeren in ontwikkelingslanden bĳ de verbetering van hun werken leefomstandigheden. Voor meer informatie, kĳk op onze site

www.lidl.be

30/09/11 11:19

Week van de

Fair Trade: KALENDER 5 tot 15 oktober 2011

Waar? Pianofabriek, Fortstraat 35, 1060 SintGillis Wanneer? 11 okt., 13.30

Kortrijk

➞ Ben je ook fairslingerd?

➞ Workshop chocolade

Aalst

➞ Duurzaam kopen Wie? Stad Aalst Wat? Actie voor consumenten aan verschillende Aalsterse supermarkten: wie in de supermarkt drie duurzame producten koopt, krijgt een originele prijs! Waar? Grote Markt 3, Aalst Wanneer? 8 okt., 14.00 tot 18.00

Antwerpen

Brugge

➞ ‘(H)eerlijk Brugge’ Wie? Noord-Zuiddienst Stad Brugge Wat? Restaurants, hotels en cafés plaatsen een exclusief fairtradegerecht of -dranken op de kaart. Bij een bezoek aan één van de deelnemers ontvang je een gratis geschenk. Wanneer? 5 tot 15 okt.

➞ Havenrondvaart

Brussel

Wie? CISO vzw Wat? Havenrondvaart rond zuiderse producten: fairtradelunch aan boord, fairtrade-doeworkshops, lezingen over de grondstoffenproblematiek… Waar? Keistraat 5-7, Anwerpen Wanneer? 5 okt., 09.00; 13 okt., 16.30

Wie? Netwerk Bewust Verbruiken vzw Wat? Klanten in de supermarkt kunnen kennismaken met eerlijke handel via een interactieve infostand met fairtradeproevertjes. Waar? Edinburghstraat 26, 1050 Brussel Wanneer? 5 tot 15 okt. (10.00 tot 18.00)

➞ Eerlijk ontbijt

➞ Propere chocolade

Wie? USOS vzw Wat? Fair trade zit in de lift! Meer en meer winkels verkopen eerlijke producten. Universiteit Antwerpen toont met een ontbijt wat de wereld van de fair trade vandaag te bieden heeft. Smakelijk! Waar? Studentenrestaurant, Koningstraat 8, Antwerpen Wanneer? 11 okt., 08.00 tot 10.00

Wie? Transparency International Belgium in samenwerking met Oxfam-Wereldwinkels Wat? In het panel ‘Ethiek en transparantie in de Belgische chocoladesector’ wisselen overheden, certificatieorganen, bedrijven, consumentenorganisaties, ngo’s en vakbonden standpunten en aanbevelingen uit. Waar? Espace Jacqmotte, Hoogstraat 139, 1000 Brussel Wanneer? 12 okt., 12.30

Blankenberge

➞ Proevertjes

➞ Fruitplukdag

➞ Poppenspel

Wie? Trekkersgroep Fair Trade Blankenberge Wat? Om de lokale producten te promoten, organiseert de Trekkersgroep Blankenberge zijn eerste fruitplukdag; op hun markt kun je eerlijke wijnen proeven. Waar? Terreinen Jan Sterken, Scharebrugstraat 132, Blankenberge Wanneer? 9 okt.

Wie? Gemeente Sint-Gillis Wat? ‘Sproetenkop’: ben je benieuwd of Max en zijn vriendinnetje samen hun pestkoppen kunnen overwinnen en of de cacaoboeren een oplossing vinden voor hun problemen? Je komt het allemaal te weten in de mooie voorstelling van poppentheater Hutsepot. Na afloop staat er een (h)eerlijk vieruurtje klaar.




Wie? Gemeente Sint-Gillis Wat? Kom kennismaken met de heerlijke wereld van fairtradechocolade tijdens deze workshop: de chocolatier van Holle Bolle vertelt je waar chocolade precies vandaan komt en maakt samen met jou de heerlijkste chocoladefiguurtjes en truffels. Waar? Pianofabriek, Fortstraat 35, 1060 SintGillis Wanneer? 12 okt., 14.00

Gent

➞ World Food Day en Fair trade Wie? Faculteit Bio-ingenieurswetenschappen Universiteit Gent Wat? Seminaries, fairtrademaaltijd en -muziek, infostands Waar? Coupure Links 653, Gent Wanneer? 7 okt.

fairtradegemeente. Dat wordt die dag gevierd met een opendeurdag in de Wereldwinkel, een fairtradeontbijt, -wandeling en -fietstocht. De week ervoor is er ook een winkelkarwedstrijd: deelnemers kunnen de hele kar met fairtradeproducten winnen. Waar? Wereldwinkel, O. De Kerchove d’Exaerdestraat 134, Buizingen; Kaf’eko, Ninoofsesteenweg 11, Halle Wanneer? 8 tot 15 oktober

Ham

➞ (H)eerlijke wereldtaart Wie? FairtradeGemeente Ham Wat? In het gemeentehuis kun je een reuze (h)eerlijke Fairtradetaart proeven (na afgifte van de bon uit het gemeentelijk infoblad) en gratis (h)eerlijke koffie drinken. De hele week lang staan er stands van de Wereldwinkel en handelaars met eerlijke producten, een clown zorgt voor animatie en er is een ballonwedstrijd. Waar? Gemeentehuis Dorpstraat 19, Ham Wanneer? 10 okt., 08.30 tot 18.30 (taart); 10 tot 15 okt.

Kortenaken

➞ Fair Trade Swishing Wie? vzw Swishing.be Wat? Kledingruilevent tussen vrouwen met als thema fairtrade Waar? Planeet Mars, Land van Waaslaan 78, Gent Wanneer? 15 okt., 14.30

Halle

➞ Smakelijk (gew)eten Wie? Stedelijke Raad voor OntwikkelingsSamenwerking STROS Wat? Vanaf 15 oktober is Halle officieel een

Wie? FairTradeGemeente Kortrijk Wat? Leerlingen uit basis- en secundaire scholen vormen een levende eerlijkehandelsketen met tal van eerlijke producten door de hele stad. Waar? Grote Markt, Kortrijk Wanneer? 5 okt., 10.00

➞ Wereldwinkelontbijt Wie? Buurthuizen en Wereldwinkel Kortrijk Wat? Fairtradeontbijt Waar? Poortgebouw V-Tex, Guldensporenlaan 27, Kortrijk Wanneer? 5 okt., 08.30

Wat? Je houdt van koken en van nieuwe smaken, en eerlijke handel vind je belangrijk? Dan is deze kookavond geknipt voor jou. Waar? Zaal ’t Centrum, Geelsebaan 19, Laakdal (Klein-Vorst) Wanneer? 11 okt., 19.30.

Leuven

➞ Fair trade Wie? Netwerk Duurzaam Leuven Wat? Boterhammenactie voor pendelaars aan het station, en voor studenten aan de aula’s; begeleide workshops en spelletjes voor Leuvense scholen; affichetentoonstelling in de inkomhal van het Leuvense stadskantoor. Wanneer? 5 tot 15 okt.

Mechelen

➞ Fair trade Showcooking Wie? Stad Mechelen, Dienst Ontwikkelingssamenwerking Wat? Showcooking met Jeroen de Pauw en Sven de Leijer. Met kookwedstrijd tussen de Mechelse studentenclubs. Waar? Botermarkt, Mechelen Wanneer? 5 okt., 13.00

Olen

➞ Fair trade Wie? Gemeente Olen Wat? Verschillende acties in de scholen en de bedrijven van Olen Wanneer? 5 tot 15 okt.

➞ Fairtrademarkt

Laakdal

Wie? Gemeente Kortenaken Wat? Fairtrade- en boerenmarkt in samenwerking met de landbouwraad. Wanneer? 8 okt., 14.00 tot 18.00

Wie? Gemeente Laakdal, Dienst Ontwikkelingssamenwerking en Trekkersgroep Fair Trade Laakdal

➞ Lekker (h)eerlijk!

➞ Nacht van de Fair Trade Leuven Wie? Cultuurcentrum 30CC Wat? De Nacht laat je genieten van de quiz ‘De fairste mens’, eerlijke hapjes, fairtradedrankjes en prachtige muziek met Wait for Me, het nieuwe muzikale avontuur van Zita Swoon. Waar? Minnepoort, Leuven Wanneer? 7 okt., 20.00 uur

Zemst

➞ Wijndegustatie

Ook in het Franstalige landsgedeelte organiseren tal van gemeenten activiteiten tijdens de Week van de Fair Trade. In totaal worden 46 projecten gefinancierd door het Belgisch Ontwikkellingsagentschap. Meer info op fairtradeweek.be

Wie? Gemeente Zemst Wat? Voorstelling en deskundige begeleiding door sommelier Vincent de Coninck van Vino Mundo en wijntechnicus Johan van de Winkel. Ontdek en proef het verhaal achter fairtrade-, biologische en biodynamische wijnen. Waar? De Hoeve, Hoogstraat 69 in Zemst Wanneer? 10 okt., 20.00



15

30/09/11 11:19

VERVANG VANAF NU ALTIJD 1 PRODUCT DOOR 1 FAIRTRADEPRODUCT!

Recommend Documents