Vereniging voor Gedragstherapie en Cognitieve Therapie
Jaaroverzicht 2013
Jaaroverzicht 2013
1
Inhoud Beleidsplan 2012-2014 en vooruitblik op 2014 Ledenraad Registratiecommissie Vereniging in cijfers Leden van Verdienste Accreditatiecommissie EABCT College van Beroep Tijdschrift Gedragstherapie Vertrouwenspersonen Overzicht verenigingsactiviteiten Highlights secties Najaarscongres Voorjaarsworkshops Toelichting op de balans Toelichting op de baten en lasten Namen en rugnummers Colofon
1 3 4 5 6 6 7 8 8 9 10 11 13 14 15 16 17 17
Beleidsplan 2012-2014 en vooruitblik op 2014 Het beleidsplan van de vereniging, goedgekeurd door de ledenraad in oktober 2011, kent drie speerpunten en 15 actiepunten. Het motto van de VGCt is: ‘Beter worden in je vak’. De drie speerpunten zijn: 1 continue bevordering en bewaking van de kwaliteit van opleidingen (scholing en nascholing) in de cognitieve gedragstherapie en van de drie verenigingsregistraties: Cognitief Gedragstherapeut VGCt®, Cognitief Gedragstherapeutisch Werker VGCt® en Supervisor VGCt®. 2 pr over cognitieve gedragstherapie en collectieve belangenbehartiging voor de leden (op een aantal specifieke punten); 3 een aantrekkelijke, innovatieve, doelmatig georganiseerde vereniging zijn die goede informatie en dienstverlening levert. De 15 actiepunten in het beleidsplan geven concrete uitvoering aan deze drie speerpunten. De eerste vijf actiepunten hebben de topprioriteit. Het gehele beleidsplan staat op het ledennet van de VGCt via Over VGCt > beleid. In 2013, het tweede jaar van de uitvoering van het beleidsplan is op alle terreinen goede voortgang geboekt. Zie het overzicht op de volgende pagina voor de
stand van zaken m.b.t. de 15 actiepunten per 14 maart 2014
Hoogtepunten uit het jaar 2013 • In vervolg op de adviezen van de Commissie De Haan (2011-2012) is het advies van commissie Geertsema voor de actualisering van de opleiding tot Cognitief Gedragstherapeut VGCt® volop in ontwikkeling. De opleiding/registratie moet o.a. competentiegericht worden en beter passen bij het BIGgebouw van beroepen in de GGz. Het competentieprofiel is zo goed als gereed en staat op de agenda voor de ledenraad van 4 april 2014. De verwachting is dat de gemoderniseerde opleiding in september 2015 van start kan gaan. • Het najaarscongres Back to the Future in november 2013, waarbinnen the Fun Fair of the Future, was een succes met een waardering van de ruim 1300 deelnemers van gemiddeld een 7.8 voor inhoud en organisatie. • Het aantal leden en deelnemers van de vereniging is gegroeid tot 4390 per 1/1/2014. Er zijn in 2013 304 nieuwe gedragstherapeuten in opleiding toege-
laten en 60 nieuwe cognitief gedragstherapeutisch werkers in opleiding. Er zijn 197 N=1’s goedgekeurd door de taakgroep N=1 van de registratiecommissie en 428 cursussen beoordeeld door de accreditatiecommissie (basiscursussen, vervolgcursussen, nascholing, cgw-cursussen, super visorencursussen). • De vereniging is financieel gezond met een overschot van ca. € 50.000,- in vergelijking met de begroting 2013. Voor dit overschot heeft het bestuur bestem-
‘Gemoderniseerde opleiding in september 2015 van start’
mingen aangewezen die ten goede komen aan de doelstellingen van de vereniging. Zie het financieel jaarverslag voor meer details op blz. 14. In 2013 is werk gemaakt van een hoger tempo bij de uitvoering van het beleidsplan dan in 2012. Op het bureau is 40 uur extra menskracht ingezet en projecten worden systematischer aangepakt. De uitvoering van de actiepunten verloopt beter. Doelstelling is dat per eind 2014, als deze beleidsperiode afloopt, er op alle actiepunten een goed resultaat aan de leden kan worden gemeld. In 2014 wordt met de nieuw verkozen ledenraad gewerkt aan een nieuw beleidsplan voor de periode 2015-2017. • Kees Hoogduin, voorzitter VGCt Hubert van der Kleij, directeur
Jaaroverzicht 2013
1
Voortgang acties beleidsplan 2012-2014 met de 15 actiepunten per 14 maart 2014
Acties
stagneert
verloopt volgens planning
Herziening opleiding /registratie Cognitief Gedragstherapeut VGCt®
X
Herziening opleiding/registratie Cognitief Gedragstherapeutisch Werker VGCt®
X
Beleid t.a.v supervisie/supervisor VGCt®
X
Acties voor CGt-ers zonder BIG-registratie
X
Belangenbehartiging en externe PR
ligt vóór op planning
gereed
X
X X
Vervolgcursussen stimuleren
X
Goede nascholing; EABCT-congres 2014
X
Website/ledennet doorontwikkelen/verbeteren
X
Audiovisueel materiaal (doen) ontwikkelen
X
Acties t.b.v. kwaliteit supervisie/Supervisor VGCt
X
Groei en dynamiek vereniging
X
Actieve leden/kaderleden
X
®
Gedragstrainer VGCt
®
X
Richtlijnen en ROM
X X
Het gehele beleidsplan staat op het ledennet van de VGCt via Over VGCt > beleid.
Jaaroverzicht 2013
X
Vernieuwing Tijdschrift Gedragstherapie Aantal in procenten
2
X
VGCt Boekenclub Aantal
anders geworden
4
10
1
3
1
21 %
53%
5%
16%
5%
Ledenraad
Ledenraadsverkiezing
Stel je kandidaat voor de ledenraad Bepaal jij straks het strategisch beleid en de algemene kaders van de vereniging?
Promobanner tijdens NJC 2013
In het nieuwe bestuursmodel heeft de ledenraad zich ontwikkeld tot een deskundig en goed functionerend orgaan. De vereniging is slagvaardiger geworden en in staat flexibel, enthousiast en kritisch op te treden.
D
e ledenraad is viermaal bijeengekomen, in april, juni, oktober en november. Zij heeft zich uitgesproken over de positie van de niet BIG-geregistreerde cognitief gedragstherapeuten. De ledenraad was blij met de input van de leden die zij op de invitational conference over dit onderwerp ontvingen. Daarnaast heeft de ledenraad geadviseerd over het competentieprofiel van de cognitief gedragstherapeut en de herziening van de opleiding tot gedragstherapeut. De ledenraad besluit in het voorjaar van 2014 over de definitieve versie van dit competentieprofiel. Alle beslispunten met betrekking tot dit project en de andere projecten uit het beleidsplan komen terug in de ledenraadsvergaderingen. Zo is besloten dat de VGCt in 2014 veel aandacht gaat besteden aan ROM en e-health. De VGCt gaat onderwijs op dit gebied aanbieden en faciliteren dat leden goede ROM-software kunnen aanschaffen.
Instemming Naast de standaardtaken, het goedkeuren van het jaarplan, de begroting en de jaarrekening, heeft de ledenraad ingestemd met het vernieuwde registratie- en accreditatiereglement voor cognitief gedragstherapeuten en supervisoren. Ook zijn de nieuwe regels voor de accreditatie van nascholing goedgekeurd. Sammy Peter is benoemd als bestuurslid met de portefeuille vereniging. Hij zat voor zijn benoeming in de ledenraad. In 2014 treedt de voorzitter van het bestuur, Kees Hoogduin, af. De ledenraad heeft een sollicitatiecommissie ingesteld en zal in oktober 2014 een nieuwe voorzitter benoemen.
Op het Najaarscongres is de campagne gestart voor het werven van nieuwe ledenraadsleden. Dit heeft geleid tot twintig kandidaten. In de nieuwe ledenraad nemen negen nieuwe en negen oude leden plaats. De eerste vergadering van de nieuwe ledenraad is op 4 april 2014. Meer weten over de ledenraad? Kijk op het ledennet > over VGCt > ledenraad. Of start een discussie in de groep Ledenraad. De ledenraad hoort graag jouw mening over het beleid van de vereniging en kijkt ernaar uit je te spreken in 2014! •
‘In de nieuwe ledenraad nemen negen nieuwe en negen oude leden plaats’
Jaaroverzicht 2013
3
Registratiecommissie De registratiecommissie toetst aanvragen voor alle registraties en herregistraties van de VGCt. Een taakgroep beoordeelt de N=1-verslagen en de werkgroep deviaties de aanvragen voor deviaties in de opleidings- en (her)registratietrajecten. Beide groepen functioneren binnen de registratiecommissie.
D
e commissieleden worden procedureel, administratief en inhoudelijk ondersteund door de medewerkers van het bureau. De coördinator van het opleidingssecretariaat is als aanspreekpunt voor de leden het hart van de registratiecommissie geworden. Bij het aanpassen van de registratie-eisen en het hanteren van de bezwaarprocedures is dankbaar gebruik gemaakt van de kennis van de opleidingsfunctionaris en juridisch medewerker.
Vernieuwde reglementen De regels voor registratie en herregistratie bleken bij het toetsen aan een aanvraag soms niet eenduidig genoeg. De registratiecommissie heeft samen met bureaumedewerkers daarom gewerkt aan het updaten en opschonen van een aantal reglementen. Na goedkeuring door de ledenraad is het vernieuwde ‘Registratiereglement voor Cognitief Gedragstherapeuten VGCt en Supervisoren VGCt’ per 1 januari 2014 ingegaan. Inhoudelijke wijzigingen zijn, dat: • de onderdelen van behandeling die 4
Jaaroverzicht 2013
beschreven moeten worden in het N=1 verslag zijn toegevoegd; • de regels over uitstel na verlengings periode zijn aangepast; • supervisoren die met pensioen gaan en niet kunnen voldoen aan de werkeis zich nog éen keer mogen herregistreren. Zij moeten wel voldoen aan de eisen van voldoende uren supervisie en nascholing; • de eisen over de relatie tussen super visor en supervisant zijn aangescherpt. En de indeling van de reglementen is zo gewijzigd, dat alle informatie voor (aankomend) cognitief gedragstherapeuten en supervisoren in één reglement staat.
De opleidingsroute tot cognitief gedragstherapeut en supervisor, de eisen voor herregistratie, de eisen voor supervisie en leertherapie en het N=1-verslag staan nu bij elkaar.
N=1 en N=2-verslagen De taakgroep N=1 heeft in totaal 197 N=1 verslagen beoordeeld. Alle N=1 verslagen die na eerste de eerste beoordeling niet zijn goedgekeurd, zijn beoordeeld door een tweede lezer. Daarna is in de bespreking van de taakgroep N=1 het verslag alsnog goedgekeurd, een aanvulling gevraagd of afgekeurd. Uiteindelijk zijn er in 2013 14 N=1 verslagen afgekeurd, omdat ze niet voldeden aan de eisen die gesteld worden aan een N=1. Dat zijn er beduidend méér dan in
2012, waarin 6 verslagen zijn afgekeurd. Vier N=1 verslagen zijn nog in behandeling.
Nieuwe leden De registratiecommissie heeft regelmatig behoefte aan nieuwe leden, enerzijds door een toename van de werkzaam heden en anderzijds door het aflopen van termijnen. De voorwaarde voor deelname aan de commissie is de registratie als super visor en voor de taakgroep N=1 is een aanvullende voorwaarde van het zelf begeleid hebben van minstens één N=1. • Tom Deenen, voorzitter
Totaal ingediende N=1 studies
197
Direct goedgekeurd
162
Naar 2 beoordelaar
35
e
Na 2 beoordeling goedgekeurd e
9
Na 2e beoordelingafgekeurd
14
Na 2e beoordeling aanvulling gevraagd
12
Na aanvulling goedgekeurd
8
Na aanvulling afgekeurd
0
Nog in behandeling
4
Totaal goedgekeurd
179
Groei vereniging in cijfers 2013
Bezwaren en klachten
D
Klachten
e vereniging is met 237 leden gegroeid. Er zijn 952 mannen en 3438 vrouwen lid. Het aantal vrouwen is in 2013 met 239 toegenomen, terwijl het aantal mannen met twee afnam. 2875 leden zijn BIG-geregistreerd en 1456 leden zijn niet BIG-geregistreerd. •
Registraties
Aantal leden 1-1-2013
Aantal leden 1-1-2014
376
382
97
124
244
314
CGt-er i.o.
1302
1296
CGt-er
1380
1492
743
772
11
10
4153
4390
Belangstellend CGW-er i.o. CGW-er
Supervisor Buitengewoon lidmaatschap Totaal
De vereniging is met 237 leden gegroeid.
• Een klacht over het beleid van de registratiecommissie over dispensatie voor het N=1-verslag. Vanwege proefschrift is er alsnog dispensatie verleend voor het N=1-verslag. • Een klacht over de koppeling van het lidmaatschap en de registratie. De klacht is afgehandeld. • Een klacht over beoordelingstermijn N=1-verslagen en procedure m.b.t. beoordelingsbrief. De klacht is afgehandeld en de procedure is aangepast. • Een klacht over termijn afhandeling vraag door het Opleidingssecretariaat. De klacht is afgehandeld en de procedure is aangepast. • Een klacht van een cliënt over een VGCt-lid. De cliënt is doorverwezen naar de juiste instanties: Regionaal tuchtcollege, NIP, IGZ.
Registratiecommissie • Een bezwaar tegen het besluit van de registratiecommissie over compen satiepunten. Het bezwaar is gegrond verklaard. Lid is geregistreerd als CGt-er. • Een bezwaar tegen afkeuring super visie. Het bezwaar is ongegrond verklaard, de supervisie is ongeldig vanwege ontoelaatbare dubbelrollen tussen supervisant en supervisor. Het
reglement is aangepast. • Twee bezwaren tegen de afkeuring van een N=1-verslag. Allebei de bezwaren zijn ongegrond verklaard.
Accreditatiecommissie • Een bezwaar tegen afwijzing accreditatieaanvraag basiscursus CGW. Het bezwaar is gegrond verklaard en de cursus geaccrediteerd. • Twee bezwaren tegen afwijzing accreditatieaanvraag nascholingsactiviteit. De bezwaren zijn gegrond verklaard en de activiteiten zijn geaccrediteerd.
Meldingen op grond van eigen verklaring Twee aanvragers van een (her-)registratie hebben op hun eigen verklaring aangegeven dat aan hen in het verleden een tuchtrechtelijke maatregel is opgelegd. In beide gevallen heeft het bestuur besloten de aangevraagde registratie te verlenen. Eén lid heeft aan de VGCt gemeld dat aan hem een maatregel is opgelegd. Het bestuur heeft besloten om hier geen consequenties aan te verbinden. •
Jaaroverzicht 2013
5
Ereleden Tijdens het najaarscongres is aan prof. dr. Else de Haan en prof. dr. Caroline Braet het erelidmaatschap uitgereikt. De volgende quotes zijn uit hun laudatio’s: ‘Else de Haan kan met recht een boegbeeld van de cognitieve gedragstherapie in Nederland worden genoemd. Zij is een belichaming van de sterke band tussen cognitieve gedragstherapie en wetenschappelijk onderzoek.’
Accreditatiecommissie ‘Prof. dr. Caroline Braet is door haar werk een belangrijk pleitbezorger van de cognitieve gedragstherapie in Nederland. Bovendien heeft ze met haar publicaties en workshops een grote betekenis in de verbetering van de kwaliteit voor de psychologische behandeling in het algemeen en in Nederland gehad.’ Kijk voor de laudatio’s op het ledennet > over VGCt > ereleden en leden van verdienste.
De accreditatiecommissie beoordeelt accreditatieaanvragen van opleidingsactiviteiten voor leden van de VGCt. Het was een druk jaar waarin ruim 400 aanvragen zijn beoordeeld en de accreditatieregels zijn aangescherpt.
D
e in 2012 bijna geheel nieuwe accreditatiecommissie is ingewerkt en het is duidelijk geworden dat de accreditatieregels vaak te ruim geïnterpreteerd werden om voldoende kwaliteit te waarborgen. In 2013 zijn we als commissie de accreditatieregels dan ook beter gaan toepassen. Daarnaast bleek dat sommige regels niet altijd even concreet geformuleerd waren, waardoor activiteiten niet eenduidig konden worden beoordeeld.
Accreditatie cursussen 2013 ggk Basiscursussen
86
agk Basiscursussen
8
ggk Vervolgcursussen
43
agk Vervolgcursussen
1
ggk Nascholingscursussen
218
agk Nascholingscursussen
59
ggk Supervisorencursussen
3
agk Supervisorencursussen
0
ggk Basiscursussen cognitief gedragstherapeutisch werker
16
agk Basiscursussen cognitief gedragstherapeutisch werker
0
Totaal ggk = goedgekeurd, agk = afgekeurd 6
Jaaroverzicht 2013
428
‘De commissie heeft de regels concreter geformuleerd’
Vernieuwde accreditatieregels De commissie heeft de regels concreter geformuleerd, waardoor het voor aanvragers nu duidelijker is waaraan een activiteit moet voldoen. Zo zijn de regels voor nascholingsactiviteiten aangescherpt, waarbij de focus concreet is gericht op het gedrags therapeutisch proces. Als een aanbiederaccreditatie aanvraagt voor een nascholingsactiviteit, dan moet hij nu aangeven welke onderdelen (minimaal drie) van het gedragstherapeutische proces verwerkt zitten in de activiteit. Hij moet dit onderbouwen met een uitleg. Daarnaast heeft de accreditatiecommissie een format draaiboek basiscursus ontwikkeld, om docenten te helpen bij de ontwikkeling van een draaiboek. Het draaiboek is namelijk het enige materiaal waaruit de accreditatiecommissie kan afleiden of een cursus voldoet aan de accreditatieregels. Onvolledige of onleesbare draaiboeken leiden tot afkeuring van de cursus, hoe goed de cursus in zijn uitvoering ook kan zijn. >
EABCT >
In gesprek Deze verandering in het toepassen van de accreditatieregels heeft ertoe geleid dat het afgelopen jaar meer activiteiten (basiscursussen, vervolgcursussen en nascholingsactiviteiten) zijn afgekeurd dan voorgaande jaren. In 2013 waren dit 63 activiteiten tegenover 26 activiteiten in 2012, terwijl het aantal ingediende accreditatieaanvragen in beide jaren gelijk was (ruim 400). Dit heeft begrijpelijkerwijs voor de nodige opschudding bij de aanvragers gezorgd. We zijn met verschillende aanvragers het gesprek aangegaan. We hebben hen informatie en uitleg gegeven in de hoop en verwachting dat de kwaliteit van de cursussen en nascholingsactiviteiten voor de gedragstherapeut (i.o.) wordt verbeterd. In 2014 blijven we dat gesprek voeren.
Basiscursus in de GZ-opleiding Een andere belangrijke ontwikkeling is het overleg met de hoofdopleiders van de GZ-opleidingen. GZ-opleiders vinden het belangrijk dat hun studenten tijdens de opleiding een geaccrediteerde basiscursus Cognitieve Gedragstherapie kunnen volgen. Ze zijn daardoor belangrijke spelers in het veld. Het overleg had tot doel om de kwaliteit van de Basiscursussen Cognitieve Gedragstherapie te
waarborgen en daarnaast de accreditatie regels aan te passen aan de specifieke situatie van de GZ-opleiding. Het resultaat van dit overleg is het accrediteren van basiscursussen voor drie jaar. Met dit besluit is een einde gekomen aan een jarenlange discussie over dit onderwerp. Het resultaat van dit overleg is te vinden in het vernieuwde accreditatiereglement. De accreditatiecommissie gaat deze lijn van kwaliteitsverbetering samen met de opleiders voortzetten in de overtuiging dat in het komende jaar voor iedere aanvrager duidelijk is hoe de accreditatie regels toegepast moeten worden en de commissieleden zonder belemmeringen kunnen besluiten om een aanvraag al dan niet goed te keuren. • Thera Koetsier, plaatsvervangend voorzitter Maarten Lange, voorzitter
De VGCt is, evenals andere verenigingen voor cognitieve gedragstherapie, aangesloten bij de European Association for Behavioural and Cognitive Therapies (EABCT). Inmiddels zijn er 51 verenigingen uit 38 landen aangesloten bij de EABCT. De ontwikkelingen in de EABCT naar een meer geïntegreerd beleid, onder andere gericht op het synchroniseren van opleidingen tot gedragstherapeut in Europa, zijn dit jaar onverminderd voortgegaan. Inmiddels zijn al veel landelijke verenigingen, waaronder dit jaar de VGCt, geaccrediteerd. Het doel van dit systeem is om onderlinge uitwisseling van gedragstherapeuten tussen landen in Europa makkelijker te maken. Na twee termijnen treedt de energieke en wijze voorzitter van het EABCT bestuur, Rod Holland, in 2014 af. Onder zijn leiding is de eenheid onder de verenigingen in Europa versterkt, wat onder meer heeft geleid tot synchronisatie en accreditering. In september 2014 wordt een nieuwe voorzitter uitgekozen. De activiteiten vanuit de VGCt in de EABCT zijn volop gericht op het organiseren van een kwalitatief goed en
ural Therapy Cognitive Behavio
BRIDGING
THE GAP
E CE AND PRACTIC BETWEEN SCIEN 10 – 13 september 2014
Netherlands The Hague, The
eabct2014.or
g
EABCT CONGRESS 2014
eabct14_aff.werkdoc.indd 1
20-09-12 18:04
aantrekkelijk Europees congres. In 2014 heeft de VGCt namelijk de eer om het 44e EABCT congres te mogen organiseren. We gaan ervan uit dat het thema: ‘Bridging the gap between science and practice’ onze leden aanspreekt. Wat kun je met onderzoekgegevens in de dagelijkse praktijk doen? Deze vraag staat centraal in meer dan 100 aangeboden symposia, lezingen, workshops, paneldiscussies en openbare supervisies. We hopen dat we 1000 Nederlanders en 1000 Euro peanen én jou, op 11-13 september in Den Haag mogen verwelkomen. • Paul Rijnders, bestuurslid VGCt, representative in de EABCT Jaaroverzicht 2013
7
College van Beroep
Tijdschrift voor Gedragstherapie
Het College van Beroep van de vereniging heeft als taak het behandelen van én het doen van uitspraken in beroepszaken van leden.
Het Tijdschrift voor Gedragstherapie heeft in 2013 vier mooie nummers uitgebracht.
I
n 2013 zijn geen beroepszaken behandeld. In maart vond een reguliere vergadering plaats en de bijeenkomst met het bestuur is verplaatst naar 2014. Gedurende het jaar is er enige malen overleg geweest tussen voorzitter, secretaris en juridisch medewerker.
Activiteiten van het College van Beroep: • aanscherping en vastlegging van de werkwijze van het College rond en tijdens toekomstige beroepszaken; • het College heeft vastgelegd hoe de procedurele toetsing bij toekomstige beroepszaken zal worden uitgevoerd. Een verzoek tot beroep betreft meestal een bestuursbesluit. Het College zal toetsen of het besluit tot stand is gekomen volgens de regels die beschreven staan in de statuten en het huishoudelijk reglement van de VGCt; • advies aan de VGCt op het gebied van ontwikkelingen rond beroepsethiek: kritisch volgen van ontwikkelingen in de beroepsethiek, het bewaken van de inhoud van de folder Gezondheidsrecht, evaluatie van het instituut vertrouwenspersoon; • bevorderen van kennis bij de leden 8
Jaaroverzicht 2013
door artikelen met casuïstiek in de nieuwsbrief, zoals het verschenen artikel ‘klachtrecht binnen supervisie en opleidingstrajecten’; • afstemming met de ad hoc commissies over klachten en bezwaren en met de accreditatie- en registratiecommissie; • duidelijker berichtgeving aan opleidingen dat de beroepscode van toepassing is bij onregelmatigheden of grensoverschrijdend gedrag in de relatie super visor-supervisant of docent- opleideling en dat het daarnaast mogelijk is in beroep te gaan tegen een door het bestuur genomen besluit, zoals het niet verlenen van een registratie. • Maarten J.M. van Son, voorzitter Marja Nijhoff-Huysse, secretaris
D
it jaar zijn er 358 pagina’s gevuld met in totaal zeventien artikelen over uiteenlopende thema’s, twee artikelen in de rubriek ’Kort instrumenteel’, drie boekbesprekingen, en een forum bijdrage. In het tijdschrift is aandacht besteed aan o.a. de volgende thema’s: • extinctieleren bij posttraumatische stress; • behandeling van boulimia nervosa; • exposure bij ontevredenheid over het eigen lichaam; • ACT en onlinetherapie voor angst en depressie; • cognitief gedragstherapeutische benadering van persoonlijkheidsstoornissen en van vermoeidheid na kanker.
In het vierde nummer, een themanummer over angststoornissen, hebben Ybe Meesters en Hermien Elgersma als gastredacteuren opgetreden. Diverse nieuwe inzichten op diverse angststoornissen passeerden de revue. In 2013 heeft de redactie bestaan uit Theo Bouman, Rudi De Raedt, Elise Debeer, Idith Lavy, Sarah Bal, Sandra Mulkens en mijzelf. Ankie Mulder heeft voor de redactionele ondersteuning gezorgd. Theo Bouman en Ankie Mulder hebben de redactie aan het eind van dit jaar verlaten.
Nieuwe uitgever Het tijdschrift gaat in 2014 van start bij een nieuwe uitgeverij, Boom Uitgevers en heeft afscheid genomen van Uitgeverij Van Gorcum. • Paul Boelen, hoofredacteur
Vertrouwenspersonen VGCt-leden kunnen vanuit hun werkzaamheden of opleidingssituatie geconfronteerd worden met leden die ongewenst (grensoverschrijdend) gedrag vertonen, zoals (seksuele) intimidatie, pesten, agressie, geweld of discriminatie naar ras en/of sekse. Als een VGCt-lid vindt dat hij in zijn waardigheid is aangetast door een ander lid, dan kan hij contact opnemen met een vertrouwenspersoon.
W
ij, Marinus van der Weerd en Cecile Exterkate, vervullen binnen de VGCt de functie van vertrouwenspersoon. Wij helpen leden bij het verhelderen en oplossen van een probleem. We behandelen informatie vertrouwelijk en garanderen daarbij de anonimiteit van het VGCt-lid. Naar aanleiding van onze gesprekken met leden geven wij ook advies aan het bestuur, de accreditatieen registratiecommissie om de afspraken binnen de vereniging aan te scherpen en te verbeteren.
Dubbelrol In 2013 vroeg een cognitief gedragstherapeut i.o. om een VGCt gedragscode voor supervisoren. Ze was in de knel komen te zitten met de dubbelrol van haar teamleider die tegelijkertijd haar supervisor was. Haar functioneringsgesprek leek namelijk nogal wat elementen uit de supervisie-relatie te bevatten. Dit soort situaties kunnen voorkomen worden door supervisie buiten de eigen werkkaders te organiseren. De dubbelrol heeft
in 2013 een aantal keer de aanleiding gegeven om een vertrouwenspersoon in te schakelen. Op 1 januari 2014 is het vernieuwde registratie- en accreditatiereglement van de VGCt ingegaan. In het vernieuwde registratiereglement is, mede naar aanleiding van een bezwaarcasus, expliciet de relatie tussen de supervisor- en supervisant opgenomen. In het registratiereglement staat dat de volgende dubbelrollen niet zijn toegestaan: de supervisor is een leidinggevende van de supervisant, de supervisor is ook de leertherapeut van de supervisant, de supervisor heeft een persoonlijke relatie met de supervisant. De relatie tussen een supervisor en zijn supervisant is namelijk een afhankelijkheidsrelatie, omdat de supervisor de supervisant beoordeelt in het kader van de opleiding tot cognitief gedrags therapeut.
Adviescommissie In het Huishoudelijke Reglement van de VGCt staat de regeling voor klachten van leden over bejegening in een afhankelijkheidsrelatie. In 2013 zijn er geen klachten bij de registratiecommissie ingediend. Als de registratiecommissie de klacht als ontvankelijk beoordeelt, dan wordt deze overgedragen aan het bestuur die een adviescommissie instelt. Deze adviescommissie zal naar eigen inzicht en op basis van beroepscodes, literatuur en het registratiereglement een advies geven aan het bestuur. Het
bestuur kan besluiten het lid te schorsen of zijn registratie te ontnemen. De VGCt hanteert de beroepscode van de Nederlandse Vereniging voor Psychotherapeuten als toetsingskader bij eventuele klachten. Bij concrete klachten worden ook de codes meegewogen waar de betreffende supervisor door andere lidmaatschappen of registraties aan gebonden is. Cecile Exterkate en Marinus van der Weerd, vertrouwenspersonen
‘Wij helpen leden bij het verhelderen en oplossen van een probleem’ Jaaroverzicht 2013
9
Verenigingsactiviteiten Presentaties van alle activiteiten vind je in het kennisnet in het domein van de desbetreffende sectie of in de domeinen Supervisoren, Regiobijeenkomsten, Voorjaarsworkshops of Najaarscongres.
10
Datum
Wie
Bijeenkomst
12 december 2012 en 16 januari 2013
VGCt
Workshop: Onderlinge toetsing supervisoren
28 januari
VGCt
Workshop: Het begeleiden van het schrijven van een N=1
15
1 februari
Sectie psychose
Workshop: Cognitive therapy for persecutory delusions
58
14 februari
Sectie eetstoornissen en obesitas
Studiedag: Who’s afraid of C,B and T?
27
15 februari
Sectie verslaving
Studiedag: Cognitieve gedragstherapie: Get ready go…
56
8 maart
Sectie cognitief gedragstherapeutisch werkers
CGW-congres: Samenwerken vanuit de basis
2 april en 14 mei
VGCt
Workshop: Onderlinge toetsing supervisoren
12 april
VGCt
Voorjaarsworkshops: Therapeutische lente , zullen we het over de inhoud hebben?
13 mei
VGCt
Workshop: Het begeleiden van het schrijven van een N=1
15
31 mei
Sectie angststoornissen
Studiedag: Vernieuwde inzichten in de werking van exposure
93
13 juni
VGCt
Sectiebesturenochtend en Supervisorenmiddag
17 juni
Sectie kinder- en jeugdgedragstherapie
Werkbezoek: Traverse Flevoland, Stop Now And Plan (SNAP)
1 oktober
VGCt
Invitational conference over positionering niet BIG-geregistreerde cognitief gedragstherapeuten
110
4 oktober
VGCt
Docentenmiddag
40
9 oktober
Sectie oplossingsgerichte cognitieve gedragstherapie
Werkbezoek: Opvoedpoli Amsterdam, Oplossingsgericht werken met trauma
20
11 oktober
Sectie kinder- en jeugdgedragstherapie
Werkbezoek: Braingame Brian en andere manieren om executieve functies te trainen bij kinderen
21
13 november
VGCt
Precongresworkshops
97
14-15 november
VGCt
Najaarscongres Back to the Future, de toekomst van de cognitieve gedragstherapie
1305
6 december
Sectie relatie- en gezinstherapie
Studiedag: Relatietherapie: van gedrag naar cognities naar emoties
52
Jaaroverzicht 2013
Aantal deelnemers 8
160 8 146
20 136 14
Highlights secties Z Binnen de VGCt vertegenwoordigt een sectie een ledensegment op basis van stoornis, methode of doelgroep. De secties zijn in 2013 op allerlei inhoudelijke fronten actief geweest.
o is de sectie forensische cognitieve gedragstherapie tijdens haar netwerkbijeenkomst op het najaarscongres in gesprek met een ex-patiënt gegaan. Binnen verschillende forensische settings is hij zowel op gesloten als ambulante afdelingen behandeld. Hij vertelde over de code die onderling werd gehan-
Aantal leden secties
Eind 2012 Eind 2013
Sectie angststoornissen
508
544
Sectie kinder- en jeugdgedragstherapie
476
489
Groep cognitief gedragstherapeutisch werkers
341
438
Sectie oplossingsgerichte CGt
311
324
Sectie stemmingsstoornissen
218
254
Sectie relatie- en gezinstherapie
211
218
Sectie somatiek en somatoforme stoornissen
196
216
Sectie forensische CGt
197
208
Sectie bedrijfsgerichte CGt
117
121
Sectie verslaving
155
167
Sectie eetstoornissen en obesitas
130
139
Sectie psychose
141
135
Sectie CGt bij mensen met een verstandelijke beperking
97
105
Sectie constructionele CGt
51
42
teerd; een gebod om de hulpverlening af te weren en zo snel mogelijk alles te vergeten wat ooit in de behandelingen is opgedrongen. De discussie met deze ‘ervaringsdeskundige’ werd als zeer boeiend ervaren. In 2014 zal daarom een werkbezoek plaatsvinden waarbij deze ex-patiënt en andere jongeren hun ervaringen delen. De sectie relatie- en gezinstherapie heeft de brochure ‘Waarom is het nuttig en prettig gezinsleden te betrekken bij uw behandeling’ gemaakt. Alle leden hebben deze bij de tweede nieuwsbrief ontvangen en (nieuwe) leden van de sectie hebben een pakketje van 10 brochures ontvangen. Ze hebben ook het kennisnet geactualiseerd door het plaatsen van videomateriaal van nagespeelde fragmenten van directieve gezinsbehandeling.
Dit jaar verscheen de herziene versie van het boek ‘Gedachten uitpluizen’. Dit boek bevat zeven behandelprotocollen voor psychose symptomen. Het boek is samengesteld door vier sectieleden van de sectie psychose: Mark van der Gaag, Tonnie Staring, David van den Berg en Joost Baas. Zij hebben ook het animatiefilmpje Gedachten Uitpluizen gemaakt om cognitieve gedragstherapie meer onder de aandacht te brengen van patiënten door kort en helder uit te leggen wat het is. Het animatiefilmpje kun je bekijken op gedachtenuitpluizen.nl of VGCtube (You Tube). Tijdens een studieweekend met de docenten die les geven over psychose in de gz-opleiding is het lesprogramma vorm gegeven. Anita Jansen en Sandra Mulkens uit de sectie eetstoornissen en obesitas hebben ‘de NAE-dag’ georganiseerd voor de Nederlandse Academie voor Eetstoornissen. Het was een complete dag vol CGt geluiden, met als klap op de vuurpijl een provocerend en opporrende keynote van Glenn Waller. >
Overzicht leden per sectie Jaaroverzicht 2013
11
>
Binnen de opleiding tot cognitief gedragstherapeutisch werker ontstond de behoefte aan toegankelijke en praktijkgerichte literatuur. De sectie cognitief gedragstherapeutisch werkers (CGW-ers) heeft op het congres voor de cognitief gedragstherapeutisch werker het eerste deel van het Praktijkboek gepresenteerd. Dit naslagwerk waaraan Bert de Vos medeoprichter van de sectie een belangrijke bijdrage leverde, voldoet aan die behoefte. De secties zijn samen met de andere kaderleden het kloppende hart van de vereniging, omdat zij hun kennis, ervaring en passie inzetten voor de VGCt. Voor 2014 zijn de secties alweer druk bezig met de voorbereidingen van studiedagen, bijdragen aan de voorjaarsworkshops en het EABCT congres. Mede dankzij hen belooft 2014 weer een leerzaam, interessant en inspirerend jaar te worden. •
Bijdragen secties Sectie
Bijdrage
Activiteit
eetstoornissen en obesitas
• Workshop: Back to the future: dare CBT-E! – Het nieuwste protocol voor eetstoornissen (Jacomien van der Linden en Martie de Jong) • Symposium: ‘Help ik ben zo lelijk’ Nieuwe interventies om een negatief zelfbeeld te verbeteren (Carolien Martijn e.a.) • Symposium: Leren om niet te eten: lessen uit het lab voor de klinische praktijk (Anita Jansen e.a.)
NJC
• Workshop: Een zonnig perspectief: creëren van hoop en verandering op het werk (Marjolein Geldermans) • Workshop: Posttraumatisch succes. Focus op veerkracht en posttraumatische groei (Fredrike Bannink)
VJW
• Symposium: Tomorrow belongs always to us - CGT psychose 2.0 (David van den Berg e.a.) • Symposium: Psychose en trauma: een beetje meer VOC mentaliteit (Mark van der Gaag e.a.)
NJC
relatie- en gezinstherapie
• Workshop: Behandelen met de omgeving erbij is veel makkelijker (Alfred de Lange en Caroline Wijnker)
VJW
stemmingsstoornissen
• Symposium: Een blik op de toekomst van depressiebehandeling (Frank Don e.a.)
NJC
verslaving
• Symposium: Geïntegreerde behandeling van verslaving en comorbide problematiek (Ellen Vedel, e.a.)
NJC
oplossingsgerichte CGt
psychose
Enkele bijdragen van secties aan de voorjaarsworkshops en het najaarscongres.
12
Jaaroverzicht 2013
NJC NJC
NJC
NJC
NJC Back to the Future Afgelopen jaar heeft de Commissie Najaarscongres zich weer hard gemaakt voor een sterk najaarscongres. De waardering voor het NJC is van een hoog niveau met nu al twee jaar op rij vrijwel een acht. Ondanks de forse veranderingen en zorgen in de GGz blijft, met meer dan 1300 deelnemers, ook het aantal deelnemers de afgelopen jaren stabiel. Hiermee zijn we na het congres van de psychiaters (NVvP) het grootste GGz congres van Nederland.
Doel Het NJC 2013 thema ‘Back to the Future’ had het doel deelnemers kennis te laten maken met nieuwe technologische ontwikkelingen binnen de cognitieve gedragstherapie. Met name de ‘Fun Fair of the Future’ heeft hier een bijzondere bijdrage in gehad. Hier kregen de deelnemers de kans om nieuwe technologie-
ën te zien, te horen en te voelen. De evaluaties hierover waren lovend. Daarom zal in 2015 de Fun Fair in een ander jasje weer aanwezig zijn. Het thema technologie is verder uitgewerkt in de keynotes. De keynote van Peter de Jong over cognitive bias modification sprong hieruit. Echter de prominente buitenlandse keynote sprekers komen een aantal jaar op rij, zo ook dit jaar, ondanks onze inspanningen, niet even goed uit de verf. De commissie zal daarom terughoudender zijn met het uitnodigen van buitenlandse keynote sprekers. Verder wil de commissie in het volgende NJC nog beter de brug te slaan tussen wetenschap en praktijk.
‘Nieuwe technologieën zien, horen en voelen’
Afscheid
Keynote van Peter de Jong over cognitive bias modification
Na een mooie staat van dienst hebben Maaike Nauta en Filip Raes afscheid genomen van onze commissie. Guy Bosmans gaat vanuit het Vlaamse zuiden onze commissie versterken. Onze commissie slaat een jaar over, want in 2014 is het podium voor de Europese versie van het NJC. Van 11 t/m 13 september vindt het EABCT congres, ‘Bridging the gap between science and practice’ in Den Haag plaats. • Marisol Voncken, voorzitter Commissie Najaarscongres
Jaaroverzicht 2013
13
Voorjaarsworkshops In april 2013 vond de negende editie van de Voorjaarsworkshops plaats. De voorjaarwork shops bieden elk jaar de mogelijkheid om uitgebreid te oefenen met therapeutische vaardigheden.
ins
pira
tie
opd
oen
oefene
uitwis
Voorjaarsworks
n
selen
hops
il 2013 vrijdag 12 apr apie it te Zwolle r Gedragsther Vereniging voo e Buitensociëte uw Nie Therapie en Cognitieve
he
ther apeutisc
lente
hebben? over de inhoud Zullen we het vgct.nl
14
Jaaroverzicht 2013
H
et thema van de voorjaarsworkshops in 2013 luidde: ‘Therapeutische Lente, zullen we het over de inhoud hebben?’ De laatste jaren lijkt het vak gedomineerd te worden door de technocratie van de hulpverlening, zoals bezuinigingen, productienormen en reorganisaties. Met het thema wilden we terug naar de inspiratiebron van het vak: de inhoud. Hoe vergroten we onze vaardigheid om te zorgen dat de cliënt een beter leven krijgt?
Na de call for workshops ontvingen we een lawine van uitstekende workshopvoorstellen. Met pijn in ons hart hebben we diverse voorstellen niet geplaatst, omdat er onvoldoende plek in het programma was.
Levendige leerervaring Op vrijdag 12 april is een groot aantal therapeuten naar Zwolle gekomen om van een gevarieerd programma te genieten.
Een willekeurige greep uit het aanbod: • Imaginatie- en rescriptingtherapie voor nachtmerries; • ACT in de behandeling van chronische pijn; • Mindfulnesstraining voor ouders; • Het werken met modi en schema’s in groepen; • Het creëren van hoop en verandering op het werk; • Metacognitieve therapie bij een gegeneraliseerde angststoornis. De docenten haalden alles uit de kast om de leerervaring zo levendig mogelijk te maken. Om een lastige cliënt te simuleren, was een acteur ingehuurd. In de workshops over ‘verzamelaars’ maakten de docenten inzichtelijk hoe het voor de cliënt voelt als zijn huis wordt ‘opgeruimd’. Één van hen vroeg een deelnemer haar handtas te overhandigen en begon uitgebreid in haar spullen te wroeten. We hopen deelnemers een inspirerende dag te hebben geboden. Sommigen waren zo enthousiast dat zij rechtstreeks naar hun werk wilden om het geleerde toe te passen. Die moesten alleen nog een weekendje wachten. • Michel Reinders, voorzitter Commissie Voorjaarsworkshops
Toelichting op de Balans De VGCt is financieel gezond. Het c) voor de feestelijke viering van het 50-jarig jubileum van de vereniging in eigen vermogen van de vereniging, 2016; opgebouwd uit een algemene d) voor een bijdrage aan ‘Doen wat reserve en uit bestemmings werkt, dag van de CGt in de Basis reserves, bedraagt per 31/12/2013: GGZ’ op 13 september 2014 tijdens € 574.550. Het eigen vermogen van het EABCT congres in Den Haag. de vereniging is ten opzichte 2012 gestegen met € 61.915. Vorderingen en overlopende activa
D
e algemene reserve is bedoeld om eventuele financiële tegenvallers te kunnen opvangen. De bestemmingsreserves zijn reserves die in eerdere jaren zijn gevormd ten behoeve van aangemerkte doelen in de toekomst. Alle uitgaven voor deze doelen worden in eerste instantie verwerkt in de staat van baten en lasten. Daarna kunnen uitgaven ten behoeve van deze doelen aan de bestemmingsreserves worden onttrokken. In 2013 is dit voor een bedrag van € 97.601 gebeurd. Hierdoor is het resultaat van de vereniging over 2013 opgelopen van € 61.915 (het saldo van baten en lasten) tot € 159.516. De bestemmingsreserves kunnen in 2014 en de jaren erna worden aangewend: a) voor de financiering van de uitvoering van het beleidsplan in 2014; b) het dekken van een eventueel nadelig saldi van activiteiten georganiseerd door secties;
De vereniging heeft een lening verstrekt aan de Stichting EABCT-congres. In de loop van 2014 gaat de stichting uit het EABCT-congres ‘Bridging the gap between science and practice’ van 10-13 september 2014 in Den Haag eigen inkomsten genereren waardoor zij haar lening kan aflossen. •
‘Het resultaat van de vereniging is opgelopen’
Balans per 31 december 2013 (Na verwerking van het resultaat) ACTIEF
2013
2012
€
€
58.091
66.658
28.749
19.388
vaste activa
Materiële vast activa vlottende activa
Debiteuren Voorraden
18.567
16.603
Vorderingen en overlopende activa
151.786
136.275
Liquide middelen
533.827
468.355
Totaal
791.019
707.280
PASSIEF eigen vermogen
Algemene reserve
367.516
350.000
Bestemmingsreserves
207.034
162.635
kortlopende schulden en
574.550
512.635
216.469
194.645
791.019
707.280
overlopende passiva
Totaal
Jaaroverzicht 2013
15
Toelichting op de baten en lasten
Staat van baten en lasten 2013 baten
Algemene opbrengsten Opbrengst kwaliteit vakbeoefening Opbrengst Dienstverlening Totaal baten
Realisatie
Begroting
Realisatie
2013
2013
2012
€
€
€
1.003.158
1.001.450
897.504
634.899
723.000
697.068
31.988
25.500
27.183
1.670.044
1.749.950
1.621.755
lasten Directe lasten
904.098
1.041.500
848.525
Personeelslasten
537.191
542.000
549.119
Huisvestingslasten
77.746
82.000
75.241
Afschrijvingen
25.818
25.550
30.110
Organisatielasten
77.898
72.900
76.202
0
0
-1.930
1.622.750
1.763.950
1.577.267
resultaat voor financiële baten en lasten
47.294
-14.000
44.488
Financiële baten en lasten
14.622
14.000
18.837
saldo van baten en lasten
61.915
0
63.325
Besteed aan bijzondere bestemming
97.601
107.500
61.050
Resultaat
159.516
107.500
124.375
Te verrekenen BTW Totaal lasten
16
Jaaroverzicht 2013
Het financiële resultaat over het jaar 2013 is € 159.516. In de begroting 2013 was rekening gehouden met een positief resultaat van € 107.500. Het resultaat is dus ca. € 50.000 positiever dan begroot. Dit verschil komt door een combinatie van minder baten en minder lasten dan begroot. Baten De inkomsten uit contributies (circa € 1 miljoen) zijn conform begroting. Stichting PAOS heeft € 7500 subsidie gegeven voor de modernisering van de opleiding tot Cognitief Gedragstherapeut VGCt®. In 2014 krijgen we het tweede deel van deze subsidie.
elementen bevatten van het gedragstherapeutisch proces. • Het CGW-congres leverde bijna € 25.000 meer inkomsten en een positief resultaat op. Vanwege het groeiende aantal deelnemers is het congres in 2014 naar een grotere congreslocatie verhuisd en dit brengt hogere kosten met zich mee.
Kwaliteit vakbeoefening
Dienstverlening
• De belangrijkste verklaring voor de lagere baten dan begroot is dat de hotelboekingen door deelnemers aan het najaarscongres in 2013 niet, zoals in andere jaren, via de vereniging zijn gelopen maar rechtstreeks bij de Koningshof zijn gedaan. Dit leidt tot minder inkomsten maar ook tot minder uitgaven. Het effect op het saldo van baten en lasten is dus nihil. • Er zijn minder cursusaccreditaties aangevraagd dan begroot, waarschijnlijk omdat het nascholingsbeleid van de accreditatiecommissie wat strikter is geworden: elke accreditatie aangevraagde nascholing moet aantoonbaar
De opbrengst uit vacaturemailingen trok wat aan tot ruim € 26.000 waaruit we zouden kunnen afleiden dat de behoefte aan cognitief gedragstherapeuten, ook in een periode van economische problemen, groeit.
Algemene opbrengsten
Lasten Er zijn per saldo minder kosten gemaakt dan begroot:
Directe lasten • Het najaarscongres heeft ondanks een goede bezetting van 1300 deelnemers per saldo een klein negatief resultaat van ca. € 4000 opgeleverd. De toe-
>
>
gangsprijzen waren niet verhoogd, maar de kosten waren hoger dan in 2012. Uit de bestemmingsreserve ’Digitale CGt’ is een bedrag van € 10.000 bijgedragen aan de ‘Fun Fair of the Future’ tijdens het najaarscongres. • Minder uitgaven aan communicatie en aan verenigingslasten o.a. omdat er minder onkosten door sectiebesturen en ledenraad zijn gedeclareerd en de verschijning van een folder over CGt en somatiek is doorgeschoven naar 2014. • Meer uitgaven aan beleidsadviezen (juridisch advies over de positie van niet-BIG geregistreerden in de (G)Gz) en een ’startsubsidie’ voor de NVGzP. Bijna 200 VGCt leden werden in 2013 met korting lid van de NVGzP.
Organisatielasten • Meer uitgaven aan computerkosten, omdat meer dan verwacht een beroep op de externe systeembeheerder is gedaan. De kosten voor de licenties van Microsoft-software waren niet in de begroting opgenomen; • Minder uitgaven aan postzegels, omdat steeds meer post digitaal gaat.
Beleidsplan 2012-2014 In 2013 zijn minder uitgaven (€ 88.618) gedaan dan de € 102.500 die was begroot voor de uitvoering van de 15
actiepunten van het beleidsplan. Het blijft lastig het tempo in de uitvoering van al onze ambities hoog te houden. Maar er is verbetering, want het tempo in 2013 lag hoger dan in 2012.
Colofon Overname en vermenigvuldiging van artikelen is niet toegestaan zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de VGCt.
Bestemming resultaat 2013 Het resultaat van de vereniging over 2013 is € 159.516. Dit resultaat wordt • voor € 132.000 toegevoegd aan de bestemmingsreserve voor de uitvoering van het beleidsplan. Voor de uitvoering van dat plan is in de begroting 2014 een bedrag van € 212.000 opgenomen; • voor € 10.000 toegevoegd aan de bestemmingsreserve t.b.v. het 50-jarig jubileum in 2016; • de rest van het resultaat (een bedrag van € 17.516) is toegevoegd aan de algemene reserve. •
Namen en rugnummers Voor de actuele samenstelling van de commissies en sectiebesturen verwijzen wij je naar de website. Op het ledennet in de rubriek ‘Over VGCt’ vind je een overzicht onder ‘Commissies en secties’. In de rubriek ‘Secties’ kun je zien welke leden er bij welke sectie aangesloten zijn
Vereniging voor Gedragstherapie en Cognitieve therapie T 030 254 30 54 E
[email protected] W vgct.nl LinkedIn: VGCt Twitter: @VGCtwit You Tube: VGCtube
Redactie: Ernestine de Koff, Renée de Roon Aan dit jaarverslag werkten mee: Fredrike Bannink, Joost Beek, Nelleke van de Bilt, Paul Boelen, Peter Bouwman, Rudy Breet, Tom Deenen, Frank Don, Cecile Exterkate, Rianne Groen, Kees Hoogduin, Hubert van der Kleij, Thera Koetsier, Elly van Laarhoven, Maarten Lange, Jacomien van der Linden, Marja Nijhoff- Huysse, Jenneke van der Plas, Michel Reinders, Paul Rijnders, Francis Schrama, Marisol Voncken, Marinus van der Weerd. Jaaroverzicht 2013
17
vgct.nl
18
Jaaroverzicht 2013
