Vereniging van waterbedrijven in. Lobby Agenda

Vereniging van waterbedrijven in n Nederland

Lobby Agenda 2014--2015

Nieuwe Vewin-website, nieuws, standpunten en publicaties beter toegankelijk Op 1 september is de nieuwe website van Vewin gelanceerd. De nieuwe website is er op gericht de belangenbehartiging van Vewin optimaal te ondersteunen. Zo worden de onderwerpen van deze Lobbyagenda verder toegelicht en zijn nieuws, standpunten en publicaties makkelijker te vinden en te raadplegen. De website is overzichtelijker, intuïtiever en sluit aan bij de nieuwste digitale ontwikkelingen.

De Vewin website biedt o.a.: • De laatste nieuwsberichten, centraal op de homepage • Een standpunten pagina, gecategoriseerd op thema’s • Actuele cijfers en kerngegevens van de drinkwatersector • Alle Vewin publicaties, met interactieve inhoudsopgave • Een overzicht van contactpersonen en contactgegevens • Een persomgeving, met o.a. video’s en foto’s in een beeldbank

Bezoek de website www.vewin.nl of scan de QR

Voorwoord

Zoals gebruikelijk brengt Vewin aan het begin van het nieuwe parlementaire jaar haar Lobby Agenda uit. De agenda 2014-2015 bevat de belangrijkste onderwerpen, die in het komende politieke jaar voor de drinkwatersector aan de orde zijn. Zowel in Den Haag als in Brussel. De lobby is erop gericht de drinkwaterbedrijven in staat te stellen hun wettelijke taak: het leveren van veilig, gezond, betaalbaar en lekker drinkwater, 24 uur per dag, 7 dagen in de week, optimaal uit te oefenen. Daartoe worden door Vewin, in nauwe samenspraak met de leden, standpunten geformuleerd. De ‘Haagse’ standpunten zijn per ministerie geordend en de ‘Brusselse’ standpunten zijn onder het kopje Europese Unie te vinden. Alle standpunten zijn, als position papers, terug te vinden op de Vewin website (www.vewin.nl/standpunten). Op deze site kunt u zich ook abonneren op het opinieblad Waterspiegel, de digitale nieuwsbrief Waterspiegel Update en RSS-feeds. Verder kunt u op onze site ook de PDF van de Lobby Agenda 2014-2015 downloaden. Uiteraard zijn wij ook graag bereid de standpunten nader toe te lichten. Een overzicht van de contactpersonen per onderwerp vindt u op pagina 20 en 21. Aarzel niet om ons te benaderen. mr. R. (Renée) Bergkamp Directeur Vewin

Lobby Agenda

1

Inhoudsopgave 1

Voorwoord

3

Ministerie van Infrastructuur en Milieu

10 Ministerie van Economische Zaken 13 Ministerie van Binnenlandse Zaken 14 Ministerie van Financiën 15 Ministerie van Buitenlandse Zaken 16 Ministerie van Veiligheid en Justitie 18 Europese Unie 20 Contactpersonen Vewin 22 Kerngegevens drinkwater (2013) 25 Watervoorzieningsgebieden 26 Lijst van afkortingen 28 Colofon

2

Lobby Agenda

Ministerie van Infrastructuur en Milieu Gebiedsdossiers wettelijk verankeren in Omgevingswet Vanuit de Kaderrichtlijn Water zijn door provincies en Rijks-

i

waterstaat gebiedsdossiers opgesteld van de drinkwaterwin-

Omgevingswet

ningen. Hierin zijn de risico’s voor de waterkwaliteit geïnven-

(Arjen Frentz)

tariseerd met noodzakelijke maatregelen. Het RIVM geeft aan dat de doorwerking in het regionale beschermingsbeleid en in de waterplannen van waterschappen en Rijkswaterstaat onvoldoende is. Om ervoor te zorgen dat maatregelen daadwerkelijk uitgevoerd worden, is wettelijke verankering van de gebiedsdossiers nodig in de Omgevingswet. Gebiedsdossiers zijn nu te vrijblijvend bij de uitvoering van maatregelen. Toekennen formeel adviesrecht aan drinkwaterbedrijven Alle wetgeving op omgevingsgebied zoals water, natuur- en

i

milieubeheer en mijnbouwactiviteiten gaan geheel of gedeelte-

Omgevingswet

lijk op in de Omgevingswet. De nieuwe wet wil meer ruimte

(Arjen Frentz)

voor regionaal en lokaal maatwerk. Voorop moet staan dat de drinkwatervoorziening duurzaam wordt veilig gesteld en bronnen en infrastructuur kwalitatief en ruimtelijk worden beschermd. Daarbij is het essentieel dat er een formeel adviesrecht komt voor drinkwaterbedrijven bij visies, plannen, programma’s en verordeningen en bij omgevingsvergunningen die potentieel effect hebben op de veiligstelling van een duurzame drinkwatervoorziening. Geneesmiddelen aanpakken bij de bron De aanwezigheid van geneesmiddelen in het milieu en drink-

i

waterbronnen vormt een groeiende zorg voor de drinkwater-

Besluit kwaliteitseisen

bedrijven. Vewin pleit voor een brongerichte aanpak en het

en monitoring water

betrekken van alle partijen in de keten: van farmaceutische

(BKMW)

industrie, via arts, apotheker en zorginstelling tot en met de

(Arjen Frentz)

gebruiker. Daarnaast is het van belang dat effecten op water onderdeel worden van de (EU) toelating van geneesmiddelen op de markt. Vewin dringt uit oogpunt van voorzorg aan op 2014 - 2015

3

opname van een norm voor geneesmiddelen in het Besluit kwaliteitseisen en monitoring water (BKMW). Invoering van een preventieve ketenbenadering voor verontreinigingen De kwaliteit van de bronnen voor drinkwater is niet op orde

i

vanwege ongewenste effecten van onder meer mest, gewas-


beschermingsmiddelen, geneesmiddelen en nieuwe stoffen.

en monitoring water

Invoering van preventieve ketenbenadering (toelating, gebruik

(BKMW)

toepassing, neveneffecten en nazorg) is van belang ter reductie

(Arjen Frentz)

van de verontreinigingen. Inclusief een adequate monitoring van en normeringen voor nieuwe stoffen en geneesmiddelen. Volledige implementatie van Kaderrichtlijn Water De Kaderrichtlijn Water (KRW) draagt lidstaten op te zorgen

i

voor de nodige bescherming van de waterkwaliteit en achter-

Kaderrichtlijnwater,

uitgang van waterkwaliteit te voorkomen. Hierdoor moet het


niveau van zuivering, dat voor de productie van drinkwater is

en monitoring water

vereist, worden verlaagd. Om hier aan te kunnen voldoen is het

(BKMW),

noodzakelijk dat, bij overschrijding van deze Europese milieu-

Omgevingswet

kwaliteitseis, maatregelen worden getroffen. De uitvoering

(Arjen Frentz)

van deze maatregelen moet in wet- en regelgeving worden vastgelegd. Veranker drinkwater in nieuw milieubeleid Op grond van de Drinkwaterwet bestaat er een zorgplicht voor

i

de overheden om de drinkwaterwatervoorziening duurzaam

Modernisering

veilig te stellen. De openbare drinkwatervoorziening geldt als

milieubeleid

een dwingende reden van groot openbaar belang. Deze zorg-

(Arjen Frentz)

plicht moet worden verankerd bij de modernisering van het milieubeleid, zodat helder is dat dit een belangrijk te beschermen belang is in het totale milieubeleid. De zorg en ruimtelijke bescherming voor de grondstof en infrastructuur moet expliciet worden vastgelegd. Naast het beginsel van bestrijding aan de bron moeten ook andere milieubeginselen zoals het voorzorgbeginsel en het beginsel de vervuiler betaalt uitgangspunt zijn voor het milieubeleid. 4

Lobby Agenda

Toezicht op drinkwaterbedrijven is afdoende Het toezicht door de decentrale aandeelhouders, de Minister

i

van I&M en ILT onder advisering door ACM is goed verankerd

Drinkwaterwet

in de Drinkwaterwet. Daarin staat ook zeer specifiek dat via de

(Hendrik Jan IJsinga)

aandeelhouders van drinkwaterbedrijven (gemeenten en provincies) en via de Minister verantwoording over de bedrijfsvoeringsaspecten, prestaties en verbeteringen wordt afgelegd aan de Eerste en Tweede Kamer. De verplichte prestatievergelijking van de drinkwatersector heeft sinds 1997 aantoonbaar geleid tot betere prestaties van de drinkwaterbedrijven en een efficiencyverbetering van 35%. Uitbreiding van het toezicht zoals bijvoorbeeld door OESO gesuggereerd, zal de huidige efficiency van het toezicht en het functioneren van de drinkwaterbedrijven geen goed doen. Behoud bijzondere positie drinkwater bij uitwerken Deltaprogramma In het Deltaprogramma worden nadere afspraken gemaakt op

i

het niveau van de zoetwatervoorzienin waarvoor de overheid

Deltaprogramma

verantwoordelijk is. Stakeholders moeten ook zelf maatregelen

zoetwater

treffen (zoals buffers).

(Arjen Frentz)

Voldoende drinkwater behoort tot de eerste levensbehoefte en is van groot belang voor de volksgezondheid. Een tekort leidt tot maatschappelijke ontwrichting. Drinkwater heeft in het voorzieningenniveau een bijzondere positie en is een publieke taak waarbij de overheden de zorgplicht hebben voor de zoetwatervoorziening. Verbod chemisch onkruidbeheer vastleggen in Activiteitenbesluit De Tweede Kamer heeft ingestemd met het verbod op chemi-

i

sche onkruidbestrijding buiten de landbouw. Per november

Activiteitenbesluit

2015 is het gebruik van chemische onkruidbestrijdingsmidde-

milieubeheer

len op verharde ondergrond niet meer toegestaan. Voor overig

(Lieke Coonen)

groen geldt een verbod per november 2017. Particulieren mogen vanaf november 2015 ook geen chemie meer gebruiken op verhardingen. Het verbod moet worden vastgelegd in het Activiteitenbesluit milieubeheer. 2014 - 2015

5

Normen vaststellen voor drinkwaterrelevante stoffen in Rijn en Maas De rivieren Rijn en Maas hebben een belangrijke drinkwater-

i

functie voor Nederland. Voor drinkwaterrelevante stoffen

Kaderrichtlijn Water

zijn er wettelijke normen en streefwaarden uit het Europees

(KRW)

Rivierwatermemorandum. Bij overschrijdingen hiervan ligt

(Lieke Coonen)

de oorzaak deels in het buitenland. In de Internationale Rijncommissie en in de Internationale Maascommissie moeten drinkwaterrelevante stoffen aangewezen worden: stoffen die problemen geven voor de Nederlandse drinkwaterbedrijven. Deels zijn dit nieuwe stoffen, zoals geneesmiddelen, waarvoor in de lidstaten van de stroomgebieden Rijn en Maas geen normen bestaan. Nederland moet in internationaal verband pleiten voor normering voor deze stoffen en plannen en maatregelen in de stroomgebieden op elkaar afstemmen. ‘Vervuiler betaalt’ voorop stellen bij financiering waterbeheer Bij de financiering van het waterbeheer vindt Vewin dat het

i

‘vervuiler betaalt’ principe voorop dient te staan. Ook de OESO

Nationaal waterplan

vindt dat dit principe een belangrijk uitgangspunt moet zijn.


De kwaliteit van de drinkwaterbronnen staat onder druk en de drinkwaterbedrijven moeten steeds meer inspanningen verrichten om drinkwater van dezelfde hoge kwaliteit te leveren aan de consument. De kosten van deze groeiende zuiveringsinspanning komen nu voor rekening van de drinkwaterconsumenten. Vewin vindt dit onterecht. Deze kosten moeten rechtstreeks bij de vervuilende partij in rekening worden gebracht. Zorg voor voldoende investeringsruimte voor drinkwaterbedrijven De financiële bewegingsruimte van de drinkwaterbedrijven

i

wordt wettelijk ingekaderd door de tweejaarlijkse besluiten

Drinkwaterwet

over de WACC (vermogenskostenvoet). De vaststelling hiervan


bepaalt mede tegen welke condities de drinkwaterbedrijven financiering uit de kredietmarkt kunnen aantrekken. De WACC moet voldoende ruimte laten voor de financiering van de langjarige investeringen die nodig zijn voor de drinkwatervoorziening en voor minimalisering van de herfinancieringsrisico’s. 6

Lobby Agenda

Drinkwatervoorziening als nationaal belang vastleggen in STRONG Drinkwatervoorziening is een vitale publieke dienst die moet

i

worden veiliggesteld. De Tweede Kamer heeft een motie

Structuurvisie

aangenomen (Jacobi / Van Veldhoven, 27625 nr. 319) waarin

Ondergrond (STRONG)

drinkwater als nationaal belang wordt benoemd en wordt

(Rob Eijsink)

opgeroepen dit te formaliseren in STRONG. Dit moet tevens worden bekrachtigd in de Structuurvisie Infrastructuur & Ruimte (SVIR). Rechtspositie drinkwaterleidingen versterken Drinkwaterleidingen zijn randvoorwaarde voor waterbedrijven

i

om aan de leveringstaak te kunnen voldoen. Een ongestoorde

Omgevingswet

ligging in de bodem is daarvoor cruciaal. In de praktijk moeten

(Rob Eijsink)

regelmatig leidingen worden verlegd vanwege andere publieke belangen. Daarbij wordt onvoldoende gezocht naar oplossingen die leiden tot de laagste maatschappelijke kosten. Kosten voor gedwongen verlegging van leidingen moeten door het drinkwaterbedrijf aan de klant worden doorberekend. Overheden dienen daarom te zoeken naar alternatieven die leiden tot de laagste kosten voor de burger. Vewin pleit voor versterking van de rechtspositie van drinkwaterleidingen om ongestoord in de bodem te kunnen liggen. Vestiging van zakelijk recht op leidingen in openbare grond moet mogelijk worden. Verdringingsreeks ondergronds ruimtegebruik met prioriteit voor drinkwater In de Waterwet is een verdringingsreeks opgenomen voor

i

verschillende watervragende functies bij oppervlaktewater.

Structuurvisie

De Waterwet biedt de mogelijkheid om deze regels ook van

Ondergrond (STRONG)

toepassing te verklaren op verdelingsvraagstukken bij grond-

(Rob Eijsink)

water. Vewin pleit ervoor om aan deze mogelijkheid invulling te geven bij de ruimteverdeling in de ondergrond. In deze verdringingsreeks moet drinkwater prevaleren als de veiligstelling van grondwater voor de drinkwatervoorziening in de knel komt, tenzij bovenliggende belangen, zoals veiligheid, in het geding zijn. 2014 - 2015

7

Bodemverontreiniging bij waterwinningen met spoed saneren De Nederlandse bodem is op veel plaatsen ernstig verontreinigd.

i

Drinkwaterbedrijven worden bij een groot aantal winningen

Bodemconvenant

geconfronteerd met bodemverontreiniging, met mogelijk

(Rob Eijsink)

ernstige gevolgen voor het grondwater. Per waterwinning is geïnventariseerd welke verontreiniging dit betreft. In 2014 wordt het Bodemconvenant herzien met nieuwe afspraken over de aanpak van bodemverontreiniging. Vewin vindt dat bodemverontreinigingen die waterwinningen bedreigen met spoed gesaneerd moeten worden. Verontreinigingen die de waterwinning bedreigen moeten worden aangewezen als spoedlocatie. Grondwaterbescherming versterken voor veiligstellen waterwinningen Drinkwater wordt in Nederland voor circa 55% bereid uit

i

grondwater. Een duurzame drinkwatervoorziening begint met

Waterwet

schone grondstoffen en een goede grondwaterbescherming.

(Rob Eijsink)

Europees beleid (Kaderrichtlijn Water) is er ook op gericht om een zodanige (grond)waterkwaliteit te realiseren dat met een-

Besluit kwaliteits-

voudige zuiveringsmethoden drinkwater kan worden bereid.

eisen en monitoring

Volgens de Drinkwaterwet is grondwaterbescherming een

water (BKMW)

verantwoordelijkheid voor de gezamenlijke bestuursorganen.

(Arjen Frentz)

Hierin dienen ‘voorzorgprincipe’ en ‘vervuiler betaalt’ voorop te staan, evenals grondwaterkwaliteitsnormen die zijn afgeleid van drinkwaternormen. Samenwerken in de waterketen ondersteunen In het Bestuursakkoord Water is afgesproken dat de water-

i

keten-partners meer gaan samenwerken voor meer doelmatig-

Bestuursakkoord

heid en kwaliteitsverbetering. De drinkwaterbedrijven zijn er

Water

van overtuigd dat door intensivering van de samenwerking ook


beter ingespeeld kan worden op de wensen van de burgers en ontwikkelingen in de samenleving. Hierdoor komen nieuwe geïntegreerde technieken en producten beschikbaar voor het duurzaam sluiten van de waterketen.

8

Lobby Agenda

Voor terugwinning en hergebruik van grondstoffen en meer op maat gesneden watervoorzieningen. De drinkwaterbedrijven stellen zich coöperatief op naar de partners in de waterketen voor efficiënte en klantgerichte dienstverlening en zorg voor het milieu. Het overheidsbeleid en (fiscale) regelgeving moet de samenwerking in de waterketen ondersteunen. Fiscale belemmeringen, zoals het vervallen van de BTW-koepelvrijstelling, moeten worden opgelost.

2014 - 2015

9

Ministerie van Economische Zaken Schaliegas: alle gebieden voor drinkwater uitsluiten De Tweede Kamer heeft een motie aangenomen (motie Vos,

i

33952, nr. 11) waarin de regering wordt opgeroepen om

Plan-MER en

onaanvaardbare risico’s voor het grondwater uit te sluiten in

Structuurvisie

de Structuurvisie Schaliegas. Vanwege de kwetsbaarheid van

Schaliegas

grondwater en de grote en langdurige impact die verontrei-

(Rob Eijsink)

niging van het grondwater kan hebben op de drinkwatervoorziening moet het voorzorgprincipe leidend zijn. Vewin vindt dat álle gebieden voor de drinkwatervoorziening moeten worden uitgesloten van schaliegaswinning, dus ook boringsvrije zones, strategische grondwater voorraden en in alle gebieden niet slechts tot 1 km diepte. De begrenzing van uit te sluiten drinkwatergebieden moet aansluiten bij de aanwijzing daarvan door provincies. STRONG en Structuurvisie Schaliegas integreren Er moet een eenduidig en integraal kader zijn voor ruimtelijke

i

afweging van ondergrondse functies. Dit moet zowel binnen de

STRONG /

Structuurvisie Schaliegas als in de structuurvisie ondergrond

Structuurvisie

STRONG van toepassing zijn. Drinkwater moet hierin als natio-

Schaliegas

naal belang gewogen worden ten opzichte van andere functies.

(Rob Eijsink)

Geborgd moet worden dat beide processen in de tijd synchroon lopen en tot een eenduidig afwegingskader voor ondergronds ruimtegebruik leiden. Het moratorium op schaliegasboringen dient in ieder geval te gelden totdat STRONG is vastgesteld en ook het wettelijk kader (Mijnbouwwet) op orde is. Eindberging kernafval: waarborg uitsluiting van risico’s voor grondwater Het ministerie van Economische Zaken doet onderzoek naar

i

lange-termijn beheeropties voor radioactief afval voor het

Nationaal plan

‘Nationaal plan eindberging kernafval’. Ondergrondse opslag

eindberging kernafval

van kernafval in kleilagen is daarin een belangrijke optie.

(Rob Eijsink)

Dit kan een ernstige bedreiging vormen voor de grondwaterkwaliteit. Elke variant voor eindberging van radioactief afval 10

Lobby Agenda

zal zekerheid moeten geven dat risico’s op besmetting van het grondwater volledig uitgesloten worden. Het onderzoek naar eindberging in kleilagen heeft sterke focus op de relatief ondiep liggende Boomse klei. Vewin pleit ervoor ook dieper liggende kleilagen te betrekken. Stimulering van innovatieve watertechnologie Veranderende consumentenwensen, klimaatveranderingen,

i

vervuiling van waterbronnen, drukte in de ondergrond en multi-

Topsector Water

functioneel ruimtegebruik vragen om innovatieve oplossingen


voor drinkwater. De kennis en expertise van Nederlandse drinkwaterbedrijven staan op hoog niveau en zijn mondiaal veel gevraagd. Het is van belang deze positie te behouden en uit te breiden. Daarnaast moet de regering zich inzetten om Nederlandse innovatiethema’s, zoals watertechnologie, te verankeren in de Europese innovatiefondsen (Horizon 2020). Mestbeleid: nitraatnorm voor waterwingebieden Overbemesting is een actueel probleem voor de drinkwater-

i

bedrijven. Reductie van de nitraatconcentratie in grondwater-

Vijfde Actieprogramma

lichamen met drinkwaterwinningen is een resultaatverplichting

Nitraatrichtlijn en

vanuit de Kaderrichtlijn Water. Het mestbeleid en de gebruiks-

Meststoffenwet

normen voor meststoffen moeten afgestemd worden op drink-

(Lieke Coonen)

waterwinningen. De gemiddelde nitraatnorm van 50 mg/l moet gelden voor kwetsbare winningen. Houd bij het vaststellen van de gebruiksnormen ook rekening met de indirecte gevolgen van mest voor drinkwaterbronnen, zoals verzuring, hardheid, zware metalen en diergeneesmiddelen. Bescherm drinkwaterbronnen tegen vervuiling door gewasbeschermingsmiddelen Grond- en oppervlaktewater moeten beschermd worden tegen

i

vervuiling via de toelating en het gebruik van gewasbescher-

Wet gewasbescher-

mingsmiddelen. Doelstelling uit de Tweede Nota Duurzame

mingsmiddelen en

Gewasbescherming voor 2018 is een afname van 50% ten

biociden

opzichte van 2013 van het aantal overschrijdingen van de

(Lieke Coonen)

2014 - 2015

11

drinkwaternorm in oppervlaktewater bestemd voor drinkwaterbereiding. Effectieve maatregelen zijn geïnventariseerd. Om de doelen te halen moet de uitvoering geborgd worden via opname in het Activiteitenbesluit en in certificeringsschema’s van de landbouwsector. Daarnaast is het van belang dat in de toelatingsbesluiten van het Ctgb monitoringgegevens van grondwater worden meegenomen, om de juiste afweging voor drinkwaterbronnen te kunnen maken. Erken drinkwaterbedrijven als natuurbeheerders Drinkwaterbedrijven beheren circa 24.000 ha natuurgebied,

i

vaak onderdeel van het Nationaal Natuurnetwerk of aangewe-

Rijksnatuurvisie

zen als Natura 2000-gebied. Driekwart van de soorten van de

‘Natuurlijk verder’

Nederlandse flora en fauna, wordt aangetroffen op terreinen in

en Wet Natuur-

eigendom van drinkwaterbedrijven. De waterbedrijven dragen

bescherming

hierdoor in belangrijke mate bij aan de natuurdoelstellingen.

(Lieke Coonen)

Ze spannen zich in om effecten van waterwinning op natuur te minimaliseren en ook nog toegevoegde waarde voor natuur te creëren. Ze werken volgens een gedragscode voor flora- en faunabescherming. Als volwaardig natuurbeheerder kunnen drinkwaterbedrijven in aanmerking komen voor de daarbij behorende faciliteiten, en bijvoorbeeld gronden uitruilen. Voorkom hoge pachtkosten voor drinkwaterbedrijven Drinkwaterbedrijven pachten circa 1.100 ha terrein van Staats-

i

bosbeheer. Een klein deel is ingericht als bedrijfsterrein en is

Convenant

ook op de lange termijn voor natuurdoelen niet van belang.

Staatsbosbeheer

Drinkwaterbedrijven zijn bereid deze terreinen te kopen waar-

(Lieke Coonen)

door er geld vrijkomt voor andere natuurgebieden. De overige terreinen moeten als natuurterrein worden gewaardeerd en niet als bedrijfsterrein met een hogere pacht, ook wanneer daar (ondergrondse) infrastructuur voor de drinkwatervoorziening aanwezig is.

12

Lobby Agenda

Ministerie van Binnenlandse Zaken Schaf precarioheffing op waterleidingen af Gemeentelijke precarioheffing op waterleidingen leidt lokaal

i

tot onwenselijke forse verhoging van de drinkwaterrekening,

Gemeentewet,

mede doordat het tarief geen wettelijk maximum kent. Het

Provinciewet,

kabinet werkt, naar aanleiding van meerdere Kamermoties,

Waterschapswet

al geruime tijd aan een wetsvoorstel voor vrijstelling voor


waterleidingen.

2014 - 2015

13

Ministerie van Financiën Belasting op Leidingwater afschaffen Het Rijk heeft de Belasting op Leidingwater (BoL) onlangs

i

verdubbeld. De BoL kwalificeert niet als milieubelasting, het

Belastingplan

waterverbruik daalt hierdoor niet. Drinkwater is bovendien een


gezonde eerste levensbehoefte die op zeer milieuvriendelijke wijze wordt geproduceerd uit een niet-schaarse grondstof. Het belasten van drinkwater is daarmee een principieel onjuiste keuze, zeker waar onbenutte alternatieven voorhanden zijn zoals het belasten van vervuilende stoffen die het (water)milieu aantasten. Fiscale belemmeringen wegnemen In het Bestuursakkoord Water hebben gemeenten, waterschap-

i

pen en drinkwaterbedrijven afgesproken om meer te gaan

Belastingplan en

samenwerken. Met als doel verbetering van de kwaliteit en

Bestuursakkoord

kostenreductie. Fiscale wetgeving mag deze doelstellingen

Water

niet in de weg staan. Nu vervalt bij samenwerking tussen


drinkwaterbedrijven en publiekrechtelijke organisaties de koepel-vrijstelling voor de BTW, waardoor geen kostenreductie kan worden gerealiseerd. Deze fiscale belemmering voor samenwerking moet worden weggenomen. Geen vennootschapsbelasting voor drinkwaterbedrijven Levering van water is onder de huidige Wet Vennootschaps-

i

belasting uitgezonderd van belastingheffing. De publieke drink-

Belastingplan

waterbedrijven leveren een belangrijke bijdrage aan de volks-


gezondheid van Nederland, een taak van groot maatschappelijk en sociaal belang. Daarmee is de drinkwatervoorziening een Dienst van Algemeen Belang of DAB. De nieuwe Drinkwaterwet onderstreept dit belang. Er is in de drinkwatervoorziening geen sprake van concurrentie(verstoring). De productie en levering van drinkwater moeten expliciet uitgezonderd blijven van de heffing van vennootschapsbelasting.

14

Lobby Agenda

Ministerie van Buitenlandse Zaken Ondersteun drinkwaterprojecten in ontwikkelingslanden Het gebrek aan veilig drinkwater en sanitaire voorzieningen in

i

de wereld is groot: bijna 1 miljard mensen hebben geen toe-

Begroting

gang tot veilig drinkwater en 2,5 miljard mensen hebben geen

Ontwikkelings-

beschikking over basale sanitaire voorzieningen. Door de groei

samenwerking

van de wereldbevolking en de voortgaande verstedelijking zal


deze problematiek zich de komende jaren versterken. Beschikbaarheid van voldoende schoon water is basisvoorwaarde voor economische en sociale ontwikkeling en zelfredzaamheid. Het Nederlandse ontwikkelingsbeleid zet dan ook in op onder meer drinkwater en sanitatie. De bewezen kennis en kunde van de Nederlandse drinkwatersector kan de drinkwatersituatie in ontwikkelingslanden duurzaam verbeteren.

Website International Drinking Water Projects www.idwp.nl geeft een overzicht van internationale projecten op het gebied van ontwikkelingssamenwerking van de Nederlandse drinkwaterbedrijven. Dagelijks delen zij wereldwijd hun kennis om ook elders schoon drinkwater een vanzelfsprekendheid te laten zijn waar dat nog niet het geval is. Dit doen zij vanuit hun maatschappelijke verantwoordelijkheid en het besef dat de kennis en kunde die in 150 jaar Nederlandse drinkwatervoorziening is opgebouwd ook elders hard nodig is. Deze activiteiten leveren tegelijkertijd kennis op voor de drinkwaterbedrijven en maken de sector tot een aantrekkelijke werkgever waar medewerkers hun competenties wereldwijd kunnen vergroten. Ga naar www.IDWP.nl of scan de QR 2014 - 2015

15

Ministerie van Veiligheid en Justitie De drinkwatervoorziening in zijn geheel aanwijzen als topvitaal De drinkwatervoorziening is een primaire levensbehoefte

i

en van groot belang voor de volksgezondheid en het functio-

Herijking vitaal

neren van de samenleving. Uitval leidt tot maatschappelijke

(Sabine Gielens)

ontwrichting. Bij de herijking van vitale sectoren, dient de drinkwatervoorziening in zijn geheel als topvitaal te worden aangewezen. Conform de nieuwe Drinkwaterwet met daarin stringente eisen ten aanzien van leveringszekerheid en continuïteit, voldoet de drinkwatersector aan de eisen behorende bij de kwalificatie topvitaal. Interventiebevoegdheid richting drinkwaterbedrijven afdoende geregeld De functie van het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC)

i

is het bieden van hulp en coördinatie om een ICT-inbreuk te

Wetsvoorstel melding

dichten en maatschappelijke ontwrichting zoveel als mogelijk

inbreuken elektronische

te voorkomen. De adviezen en ondersteuning van het NCSC

informatiesystemen

zijn niet-afdwingbaar. Het is aan het Ministerie van Infrastruc-

(Sabine Gielens)

tuur en Milieu om eventueel te interveniëren. Die (toezichts)lijnen moeten gehandhaafd blijven. Stel concrete en afdwingbare prestatieafspraken op met veiligheidsregio’s In samenspraak met vitale sectoren, dient VenJ concrete

i

prestatieafspraken te gaan maken met veiligheidsregio’s over

Strategische agenda

samenwerking bij rampenbestrijding en crisisbeheersing. De

van het Veiligheids-

implementatie moet worden voorzien van termijnen met nauw

beraad voor

toezicht door de Inspectie VenJ. Belangrijke onderwerpen

versterking van de

voor landelijke prestatieafspraken zijn toegang van drinkwater-

veiligheidsregio’s

bedrijven tot netcentrisch werken en medegebruik van het

(Sabine Gielens)

crisiscommunicatiemiddel NL-Alert bij drinkwaterincidenten.

16

Lobby Agenda

De Drinkwaterwet vormt afdoende kader voor beveiliging, ook voor cybersecurity Drinkwaterbedrijven zijn primair verantwoordelijk voor de

i

continuïteit van de drinkwatervoorziening. Cybersecurity

Cybersecurity

maakt integraal onderdeel uit van de wettelijk verplichte

Strategie II

verstorings-risicoanalyse. Waar nodig treffen bedrijven weer-

(Sabine Gielens)

baarheid verhogende maatregelen, afgestemd op de bedrijfsen omgevingspecifieke kenmerken. De overheid stelt kaders, geen maatregelen. Toezicht en inspectie liggen bij de ILT.

2014 - 2015

17

Europese Unie EU-aanpak van geneesmiddelen in water is noodzakelijk De aanwezigheid van resten van geneesmiddelen in drink-

i

waterbronnen vormt een groeiende zorg voor de drinkwater-

Richtlijn prioritaire

bedrijven. De Europese prioritaire stoffenrichtlijn vereist dat er,

stoffen

uiterlijk in september 2015, een strategische aanpak komt op

(Lieke Coonen)

het gebied van watervervuiling door geneesmiddelen, waarbij ook de risico’s en de effectiviteit van het bestaande wettelijke kader wordt bezien. In Nederland heeft Staatssecretaris Mansveld aangekondigd actief in te zetten op deze strategische aanpak. De inzet van Vewin richt zich op bronbeleid: wat er niet in komt hoeft er ook niet uit. Samenwerking met andere sectoren zoals de farmaceutische industrie, ziekenhuizen etc. en nadruk op het vastleggen van kwaliteitsnormen in oppervlaktewater vragen om Europees beleid, zoals het opnemen van geneesmiddelen op de lijst van de Richtlijn prioritaire stoffen. Drinkwater geen onderdeel van Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP) Op dit moment vinden er onderhandelingen plaats tussen

i

Europa en de Verenigde Staten. Doel is te komen tot het groot-

Transatlantic Trade

ste handelsakkoord ooit. Van belang is dat de drinkwatersector

and Investment

hierbij wordt uitgezonderd. Het is aan de lidstaten om te bepa-

Partnership (TTIP)

len hoe de drinkwatersector wordt ingericht. Het is belangrijk


dat het verdrag tussen de VS en EU niet leidt tot verlaging dan wel aanpassing van de Europese standaarden op o.a. milieukundig en sociaal vlak. Het Verdrag mag niet leiden tot een ‘nadelig’ effect op de nieuwe Europese wet en regelgeving uit angst dat de nieuwe wetgeving ingaat tegen het TTIP verdrag.

18

Lobby Agenda

Wees secuur in de opvolging van het burgerinitiatief Right2water Het eerste succesvolle burgerinitiatief vraagt o.a. om de op-

i

name van water als een mensenrecht en meer transparantie

Burgerinitiatief

binnen de sector. De Europese Commissie heeft een aantal

Right2Water

acties toegezegd (o.a. consultatie drinkwaterrichtlijn en aan-


dacht voor benchmarken) om transparantie te bevorderen. Als reactie op dit Burgerinitiatief stelt Vewin: maak gebruik van bestaande benchmark initiatieven en op vrijwillige basis. Nederland heeft op dit vlak veel ervaring. Tevens ondersteunt Vewin dat drinkwater een mensenrecht is, maar niet gratis kan zijn. Vewin hecht in dit verband aan de publieke status van de drinkwaterbedrijven. Houd intensieve betrokkenheid bij het EIP Water De Europese Commissie heeft het European Innovation Partner-

i

ship on Water (EIP Water) ingesteld om waterinnovaties te stimu-

European Innovation

leren en marktkansen voor de watersector te vergroten. Er zijn

Partnership

Action Groups ingesteld waarin de thema’s van het Strategic


Implementation Plan in concrete plannen worden uitgewerkt. Vewin vindt het van belang dat het Nederlandse en Europese innovatiebeleid op elkaar aansluit. Actieve deelname in het EIP Water door de Nederlandse overheid is daartoe gewenst. Aansluiting zoeken bij projectvoorstellen Horizon 2020 Met een budget van circa 70 miljard euro zet de EU met het

i

onderzoeksprogramma ‘Horizon 2020’ in op onderzoek en

Horizon 2020

innovatie. Dit programma wordt ontwikkeld voor de periode


2014-2020 en kent drie hoofddoelen: Excellente wetenschap, Industrieel leiderschap en Maatschappelijke uitdagingen. Het programma combineert reeds bestaande onderzoeksfondsen. De kennis en expertise van de Nederlandse drinkwaterbedrijven staat op hoog niveau en zijn mondiaal veel gevraagd. Het is van belang deze positie te behouden en uit te breiden. De inzett moet erop gericht zijn om Nederlandse innovatie thema’s, zoals watertechnologie, te verankeren in Horizon 2020.

2014 - 2015

19

Contactpersonen Vewin Arjen Frentz Plaatsvervangend directeur Tel. (070) 3490 890, E-mail: [email protected] l Omgevingswet

Pag. 3, 4

l Besluit kwaliteitseisen en monitoring water (BKMW)

Pag. 3, 4, 8

l Modernisering milieubeleid

Pag. 4

l Deltaprogramma zoetwater

Pag. 5

Lieke Coonen Stuurgroepsecretaris Bronnen & Kwaliteit Tel. (070) 3490 891, E-mail: [email protected] l Activiteitenbesluit milieubeheer

Pag. 5

l Kaderrichtlijnwater (KRW)

Pag. 6

l Vijfde Actieprogramma Nitraatrichtlijn en Meststoffenwet

Pag. 11

l Wet gewasbeschermingsmiddelen en biociden

Pag. 11

l Rijksnatuurvisie ‘Natuurlijk verder’ en Wet Natuurbescherming

Pag. 12

l Convenant Staatsbosbeheer

Pag. 12

l Richtlijn prioritaire stoffen

Pag. 18

Rob Eijsink Stuurgroepsecretaris Bodem & Infrastructuur Tel. (070) 3490 880, E-mail: [email protected] l Omgevingswet

Pag. 7

l Besluit kwaliteitseisen en monitoring water (BKMW)

Pag. 8

l Structuurvisie Ondergrond (STRONG)

Pag. 7, 10

l Bodemconvenant

Pag. 8

l Waterwet

Pag. 8

l Plan-MER

Pag. 10

l Structuurvisie Schaliegas

Pag. 10

l Nationaal plan eindberging kernafval

Pag. 10

20

Lobby Agenda

Hendrik Jan IJsinga Stuurgroepsecretaris Doelmatigheid, Transparantie en Waterketen Tel. (070) 3490 887, E-mail: [email protected] l Drinkwaterwet

Pag. 5, 6

l Nationaal Waterplan

Pag. 6

l Bestuursakkoord Water

Pag. 8, 14

l Topsector Water

Pag. 11

l Gemeentewet

Pag. 13

l Provinciewet

Pag. 13

l Waterschapswet

Pag. 13

l Belastingplan

Pag. 14

l Begroting Ontwikkelingssamenwerking

Pag. 15

l Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP)

Pag. 18

l Burgerinitiatief Right2Water

Pag. 19

l European Innovation Partnership

Pag. 19

l Horizon 2020

Pag. 19

Sabine Gielens Stuurgroepsecretaris Beveiliging & Crisismanagement Tel. (070) 3490 883, E-mail: [email protected] l Herijking vitaal

Pag. 16

l Wetsvoorstel melding inbreuken elektronische

Pag. 16

informatiesystemen l Strategische agenda van het Veiligheidsberaad

Pag. 16

voor versterking van de veiligheidsregio’s l Cybersecurity Strategie II

2014 - 2015

Pag. 17

21

Kerngegevens drinkwater 1)

In w ni one ng rs sg vo eb or ie zie d Op x1 p. .00 ge vo 0 bi or ed zi km eni 2 ng sW er fte kne m er s 2) Ne t km leng te

Algemene kengetallen per bedrijf

I WBG

595

2.403

222

5.053

I WMD

434

2.486

155

4.916

I Vitens

5.593

18.042

1.238

47.187

I PWN

1.684

3.628

536

I Waternet

9.948 3)

3.105

965

287

433

I Dunea

1.260

601

519

4.620

I Oasen

753

1.115

264

4.089

I Evides

2.074

3.226

522

13.118

1) Per 31-12.2013

I Brabant Water

2.476

5.026

715

18.158

2) Fte eigen loonlijst

I WML

1.120

2.209

399

8.752

3) Personeel werkzaam t.b.v.

16.954

39.023

5.002

118.945

de drinkwatervoorziening

I Nederland

Aa

n x 1 slui .00 ting 0 en Pr o m duc iljo tie en m3 Af ze m t 2) iljo en m3 Om m zet 2) ln .€

1)

Drinkwater per bedrijf

I WBG

280

45

42

42

I WMD

201

32

28

29

I Vitens

2.581

344

330

355

I PWN

779

88

100

171

I Waternet

494

86

66

97

I Dunea

610

77

71

129

I Oasen

341

41

46

68

I Evides

1.028

165

155

198

I Brabant Water

1.119

178

166

161

540

71

71

102

7.973

1.126

1.076

1.351

I WML I Nederland

22

1) Administratieve aansluitingen per 31-12.2013 2) Van drinkwater geleverd in het eigen voorzieningsgebied

Lobby Agenda

Ontwikkeling kengetallen sector Aantal bedrijven Werknemers (fte)

2000

2010

2012

2013

24

10

10

10

6.803

5.228

5.053

5.002

Investeringen (miljoen €)

419

458

424

431

Belastingen op water (miljoen €)

350

404

251

258

1.183

1.136

1.118

1.126

Productie (miljoen m3) Netlengte (x 1.000 km)

107

118

119

119

Aansluitingen (x 1.000)

7.042

7.701

7.936

7.973

Niet in rekening gebracht gebruik (mln. m3) 54

54

57

61

Productie drinkwater naar bron miljoen m³ 1.200 1.000

Oppervlaktewater I

800

Natuurlijk duinwater I

600

Grondwater incl. oevergrondwater I

400 200 0 1950

2014 - 2015

1960

1970

1980

1990

2000

2010

23

Drinkwater in huis naar toepassing Liter / persoon, per dag

1995

2004

2007

2010

2013

9,0

2,8

2,5

2,8

1,8

Douche

38,3

43,7

49,8

48,6

51,4

Wastafel

4,2

5,1

5,3

5,0

5,2

42,0

35,8

37,1

33,7

33,8

2,1

1,5

1,7

1,1

1,4

Kleding wassen, machine 25,5

18,0

15,5

14,3

14,3

Bad

Toiletspoeling Kleding wassen, hand Afwassen, hand

4,9

3,9

3,8

3,1

3,6

Afwassen, machine

0,9

3,0

3,0

3,0

2,0

Voedselbereiding

2,0

1,8

1,7

1,4

1,0

Koffie, thee, water drinken 1,5

1,6

1,8

1,8

1,0

Overig

6,7

6,4

5,3

5,3

3,4

Totaal

137,1

123,8

127,5

120,1

118,9

Drinkwater naar toepassing (2013) Douche

3 3

Toiletspoeling Kleding wassen, machine

111 2 2

4%

Wastafel Afwassen, hand Overig

43 % 12 %

Afwassen, machine Bad Kleding wassen, hand Koffie, thee, water drinken Voedselbereiding

24

28 %

Lobby Agenda

Watervoorzieningsgebieden

2014 - 2015

25

Afkortingen ACM

Autoriteit Consument en Markt

BKMW

Besluit kwaliteitseisen monitoring water

BOL

Belasting op Leidingwater

BTW

Belasting over Toegevoegde Waarde

Ctgb

College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden

DAB

Dienst van Algemeen Belang

EIP-W

European Innovation Partnership Water

IDWP

International Drinking Water Projects

ILT

Inspectie Leefomgeving en Transport

KRW

Kaderrichtlijn Water

NCSC

Nationaal Cyber Security Centrum

OESO

Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling

Plan-MER Milieu Effect Rapportage bij ruimtelijke plannen RIVM

Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu

STRONG

Structuurvisie Ondergrond

TTIP

Transatlantic Trade and Investment Partnership

WACC

Weighted Average Cost of Capital (Vermogenskostenvoet)

26

Lobby Agenda

2014 - 2015

27

Colofon Vewin Bezuidenhoutseweg 12 Postbus 90611 2509 LP Den Haag Tel. (070) 3490 850 www.vewin.nl Contactpersoon Ir. N.M. (Marco) Zoon Manager communicatie T (070) 3490 858 M 06 1259 0147 [email protected] September 2014

Ontwerp: [email protected] Omslagfoto’s: M.V. Martinez / SDM

Film ‘Gewoon kraanwater‘

De Vewin film ‘Gewoon Kraanwater’ is de film van en over de drinkwatersector. Deze film geeft een actueel beeld over de drinkwatersector en start met een inkijk in het zuiveringsproces per bron met animaties over diverse productieprocessen. De film vervolgt met het thema bedreigingen. Om vervolgens via de thema’s nieuw water, water voor vandaag en morgen en internationaal water af te sluiten met het thema veilig water. Lekker, gezond en betrouwbaar drinkwater: het lijkt zo vanzelfsprekend dat we bijna vergeten wat erbij komt kijken om het te maken. De tien Nederlandse drinkwaterbedrijven moeten veel werk verrichten voor het zover is, 24 uur per dag en 7 dagen per week. Van verschillende bronnen (grondwater, oppervlaktewater en duinwater) produceren ze met behulp van de meest geavanceerde, milieuvriendelijke technieken betrouwbaar en lekker drinkwater. Dat laat de film met verschillende animaties zien. Maak kennis met de boeiende watersector.

Film bekijken? Bezoek de website www.vewin.nl of scan de QR

Vereniging van waterbedrijven in. Lobby Agenda

Recommend Documents