Verbindingen: alarmering en meldingen

1940

1945

1950

1955

1960

1965

1970

Verbindingen: alarmering en meldingen De verbindingen zijn heel belangrijk voor het brandweerwerk.

Wanneer de melding bij de politie binnenkomt, wordt de mel-

Een onmisbare schakel zelfs. De brand moet immers worden

ding door de politiewachtcommandant aan de brandweer door-

gemeld, de brandweermensen gealarmeerd en er moet tijdens

gegeven met de ‘inductor’. De inductor is een gesloten tele-

de bestrijding contact mogelijk zijn binnen de brandweer en

foonnet, in gebruik vanaf 1946. Degene die op dit systeem is

tussen de brandweer en andere hulpverleners.

aangesloten kan de anderen oproepen door aan een slinger aan de telefoon te draaien. Hiermee wordt bij anderen een hoorn

De stand van de techniek is bepalend voor de verbindingen.

ingeschakeld waardoor zij (en soms de rest van de straat) wor-

Zeker de laatste dertig jaar is er relatief veel veranderd. Een

den gealarmeerd. Op de inductor zijn aangesloten: het politie-

andere ontwikkeling is dat steeds meer bemoeienis van buiten

bureau, de commandant, de plaatsvervangend commandant, de

komt. De eerste verbindingsmiddelen schafte het korps zelf aan.

werf van publieke werken (werfbaas) en de garage van publieke

De nieuwste porto’s en pagers zijn ingekocht via een landelijke

werken. Op de werf van de publieke werken wordt de inductor

aanbesteding.

meestal aangenomen door de heren Lok senior, Roman en Op de Woerd senior.

Rennen, bellen, inductor

Zodra iemand de hoorn aanneemt, kan hij deelnemen aan het

Tot 1970 moeten mensen een brand melden bij het politie-

gesprek. De wachtcommandant van de politie geeft zo de mel-

bureau. Maar dat is niet de enige route. Veel mensen hebben nog

ding door, maar de brandweerstaf kan ook onderling overleg-

geen telefoon en daarom worden brandmeldingen ook aange-

gen. Zij bepalen welke sirenes moeten loeien. Op deze manier

zegd bij brandweermensen thuis. Hieraan herinneren nog de

kunnen alle groepen in Noordoostpolder worden gealarmeerd.

bordjes ‘hier brand melden’. Als dit gebeurt bij de brandmeester

In Emmeloord zijn twee sirenes, op de slangendroogtoren aan

in de dorpen, dan laat hij of één van zijn huisgenoten de sirene

de Bouwerskamp en op het dak van brandmeester Visser in de

gaan. Ook wordt het politiebureau gebeld om de melding door

Zeeasterstraat. Bij brand buiten Emmeloord wordt de brand-

te geven. Zij informeren de commandant en staf. Dit is belang-

meester ter plaatse gebeld, met de opdracht de sirenes te laten

rijk, vooral als er meer eenheden uit moeten rukken.

gaan. Eén keer de sirene betekent brand in het dorp, bij meerde-

Alleen de brandmeester heeft een sirene. Als de melding bij een

re keren is er een melding uit het buitengebied. Een goedkoop

andere brandweerman binnenkomt, rent hij naar de brand-

en gemakkelijk systeem. Er is ook een groot nadeel. Niet alleen

meester.

de brandweermensen, maar het hele dorp wordt gealarmeerd. Regelmatig trekken hele hordes mensen richting kazerne. Soms zoveel dat de brandweermensen niet bij hun voertuig kunnen komen.

86

Water - hout - vuur

1980

1985

1990

1995

2000

2005

2010

De groepen in Emmeloord krijgen rond 1964 een brandbelalarm. Bij alle brandweermensen wordt in huis een bel geplaatst. Het is een grote zwarte bakelieten kast, met bovenop twee schellen. De bellen hangen vaak in het trapgat of in de gang. Zo wordt het signaal nooit gemist. In veel gevallen is de hoorbaarheid geen enkel probleem, zelfs de buren worden vaak wakker. Bij de familie Alblas hangt de nieuwe bel al na drie dagen aan een paar draadjes aan de muur, alleen al door de trilling. Toch lukt het brandmeester Visser eens door de bel heen te slapen… Na een melding worden de brandbellen door de politiewachtcommandant geactiveerd. Voor een alarmering kan hij per groep een schakelaar omzetten. Het komt nog wel eens voor dat er loos alarm is, omdat een voorwerp iets te enthousiast op de meldtafel wordt gegooid. De wachtcommandant kan niet zien dat de bellen afgaan, dus het inmelden van de voertuigen is soms een grote verrassing.

Brandweer Noordoostpolder 1943 -2008

87

1940

1945

1950

1955

1960

1965

1970

Tijdens de brand Verbindingen tussen de brandweereenheden en een centrale meldpost bestaan nog niet. De ordonnans bij een brand moet op de plek van de brand een telefoon zoeken en daarmee de nadere berichten doorgeven. Radioverbindingen zijn nog niet beschikbaar, tot het begin van de jaren tachtig. Tijdens een brand geldt het zogenaamde aflegsysteem. Degene die de functie van ordonnans (nummer 3) heeft, geeft in zijn nader bericht ook standaard het telefoonnummer mee waar de groep op dat moment te bereiken is voor meldpost of staf. Het bericht wordt doorgegeven aan de wachtcommandant van de politie. Die informeert op zijn beurt de anderen met de inductor. Begin jaren zeventig worden de brandweervoertuigen opgenomen in het radioverbindingsysteem van gemeentepolitie Noordoostpolder. De voertuigen maken gebruik van dezelfde frequentie als de politievoertuigen. Ook is voor hen een serie politieroepnummers beschikbaar: de EMO 20 tot 30. De ambulancedienst gebruikt deze frequentie ook. Voor de ambulances zijn de roepnummers EMO 31 en 32 beschikbaar. Dankzij de radioverbinding kan het politiebureau (roepnaam HB) rechtstreeks de melding aan de voertuigen doorgeven. Ook kan van-

Overzicht stilalarmontvangers Groep Ens, 18 september 1975

uit een voertuig contact worden opgenomen met het HB. Een hele vooruitgang!

De toelatingseis voor de brandweer was toen: het hard kunnen lopen en het vast kunnen houden van en slang. Voor beide slaagde ik cum laude. Dit was ook niet verwonderlijk want ik voetbalde bij de voetbalvereniging in Rutten en daarnaast werkte ik in de landbouw. Ik werd aangenomen door de historische Bakker Bruin. In die tijd werden er in Noordoostpolder geen specifieke brandweeropleidingen gevolgd. Men werkte bij het blussen alleen met lage druk en men ging bijna nooit het brandende pand in. Er was tenslotte geen persluchttoestel. Het was de tijd dat er gealarmeerd werd met de sirene. ’s Nachts werd iedereen wakker, veel mensen spoedden zich naar de kazerne. Het leukst vonden we de vrouwen die in pyama kwamen aanzetten. Henk Brinkman, oud-brandweerman groep Rutten, jaren zeventig

88

Water - hout - vuur

1980

1985

1990

1995

2000

2005

2010

Een eigen centrale

Hier volgt het proefalarm ….

Nog beter werkt de invoering van een eigen alarmeringen ver-

Vanaf 1975 komt het stil alarm, alarmering via piepers.

bindingssysteem. In de gebouwen van publieke werken (Bou-

Op mobilifoonkanaal 7 worden zogenaamde tooncodes door-

werskamp) is de ruimte boven de kolenbunker, naast de slan-

gegeven aan de pieper. De drager van de pieper hoort een soort

gendroogtoren, verbouwd tot centrale post voor de brandweer.

riedeltje. Elke blusgroep kan zo afzonderlijk worden gealar-

Op de meldtafel komt een bedieningspaneel, waarmee verbin-

meerd via het verbindingspaneel. Blusgroep Emmeloord I heeft

ding kan worden gelegd met de voertuigen. Ook de groepen

de code 01 en Rutten sluit de rij met code 07.

kunnen zo worden gealarmeerd. In de ruimte staat ook de zen-

Iedere dinsdagochtend om elf uur verzorgt de heer Roman het

der. De antenne komt bovenop de slangendroogtoren. Het poli-

proefalarm. Door het niet zo bescheiden vermogen van de zen-

tiebureau blijft het centrale punt voor alle publieksmeldingen,

der is dit proefalarm in naastgelegen regio’s, die ook op kanaal

via 0527-4444. Daarom is er een tweede bedieningspaneel in

7 werken, duidelijk te horen. De met luide stem gegeven inlei-

de meldtafel van het politiebureau. Voor bijzonderheden, niet

ding ‘hier volgt het proefalarm voor de Brandweer Noordoost-

bestemd voor berichten over de ether, beschikt de centralist

polder’, gevolgd door de eerste serie van vier tooncodes van de

over een directe (intercom)lijn met het politiebureau.

groep Emmeloord I, is een begrip in die jaren.

Buiten kantooruren verzorgt de politiecentralist de eerste

De eerste piepers (Bell–ITT) zijn voorzien van een externe

alarmeringen.

antenne. In Emmeloord kan men volstaan met een interne

Met het eerste alarm wordt ook de centralist (de heer Roman,

antenne, maar buiten Emmeloord is de externe ontvanger echt

later ook de heer Blankvoort) meegealarmeerd. Deze kan na een

nodig. De antennevoet breekt nogal eens af en wordt met tape

aantal minuten de verbindingen overnemen. Naar aanleiding

bij elkaar gehouden. Dit is niet de enige oorzaak van gemop-

van de melding en alarmering vindt nog steeds overleg plaats

per. De zender in Emmeloord blijkt niet toereikend om de hele

via de inductor.

Noordoostpolder te alarmeren.

De weekendwacht doet zijn intrede. Bij toerbeurt draaien de

Vooral in Ens en Nagele geeft de alarmering problemen. Bij de

brandmeesters een wachtdienst. Als de politie belt, moet de

heer Wesselink van de groep Nagele is het wel heel opvallend.

brandmeester de code doorgeven van de groepen die gealar-

Buiten de voordeur werkt de pieper prima, maar net over de

meerd moeten worden. Tijdens de weekendwacht moeten

drempel valt het signaal weg. De leverancier van de piepers,

de bevelvoerders telefonisch bereikbaar zijn. Om niet aan

Koning en Hartman, voert veldsterktemetingen uit. De oplos-

huis gekluisterd te zijn komt er een min of meer draagbare

sing is de installatie van zogenaamde repeaters. De tooncode

mobilofoonset.

voor de desbetreffende groep wordt door een mobilofoon in de lokale brandweergarage of door de mobilofoon in het voertuig van de groep nog eens uitgezonden. Hiermee zijn de meeste problemen opgelost.


89

1940

1945

1950

1955

1960

1965

1970

Mobilofoons De voertuigen hebben een eigen roepnummer binnen het net-

Verbindingsapparatuur, overzicht 31 december 1982

werk. De wagens van Emmeloord zijn de BNOP71 (eerst de

( Jaarverslag 1982)

TS HD later TS HD/LD), BNOP72 (TS MD/LD en de BNOP80) (poederwagen). Onderhoud en service wordt vanuit Emme-

Omschrijving

loord verzorgd met de BNOP74. Marknesse: BNOP73, Ens

aantal

totaal

Centrale te Emmeloord

1

1

De BNOP77 is een reservenummer. En het nummer BNOP70

Portofoons:

stafleden

4

staat voor de weekendwacht. De nummers voor de dorpen cor-

reserve

3

responderen met de laatste twee cijfers van het oude telefoon-

voor rampterrein

3

Mobilofoons:

voertuigen

9

De staf beschikt over twee portofoons: portofoon 1 (tot 1983

wachtdiensten

2

commandant Visser) en 2 (plaatsvervangend commandant

in reserve

2

BNOP75, Nagele BNOP76, Creil BNOP78 en Rutten BNOP79.

10

netnummer.

13

Roos). Later beschikt de heer Benjamins, nadat hij ook als officier materieel staflid was geworden, over portofoon 3. De

Alarmontvangers: Creil

12

heer Roos heeft verder een mobilofoon in zijn auto. Deze heeft

Emmeloord I

15

zoveel zendvermogen dat hij zich geen enkele zorgen hoeft te

Emmeloord II

18

maken over de ontvangst…

Ens

11

12

Marknesse

Voor de verbindingen binnen een blusgroep krijgt iedere groep

Nagele

14

begin jaren tachtig de beschikking over twee objectportofoons

Rutten

12

(Stornophone). Deze hebben twee kanalen voor lokaal gebruik,

centralist

1

de kanalen rood en wit. Later komen er objectportofoons van

in reserve

20

115

het merk Autophone. Deze hebben vier kanalen (wit, rood, geel en blauw) en zijn meer bedrijfszeker.

Alarmeringstoestellen

90

Water - hout - vuur

1980

1985

1990

1995

2000

2005

2010

Toen ik tien jaar bij de brandweer was, kwamen er pas landelijke opleidingen. Dat wil niet zeggen dat ik geen opleiding heb gekregen. Bevelvoerder Kloosterman eiste van zijn manschappen een degelijke vakkennis en ervaring. Op de oefenavonden werd zeer intensief geoefend en wanneer het slecht weer was kregen de manschappen theorie. Dan kwam er bijvoorbeeld een brandblusser op tafel en moest iemand vertellen hoe de blusser in elkaar zat, de werking van het apparaat, de blusstof en de wijze waarop men er mee moest werken. Men werd op dergelijke avonden helemaal doorgezaagd. Ook de lichamelijke conditie werd door Kloosterman niet vergeten. Het uitzetten van een hindernisbaan, het in het uitrukpak hardlopen met drieduimers over een afstand van 1 km, het was de heer Kloosterman nooit genoeg. Stef Wink, oud-brandweerman groep Ens, rond 1976

De eerste alarmontvangers die in gebruik worden genomen. Deze zijn erg groot en zwaar. Later wordt er een antenne op geplaatst ter grootte van een ballpoint, dit voor een betere ontvangst (type rechts)


91

1940

1945

1950

1955

1960

1965

1970

06-11 en 112

De regionale alarmcentrale moet alarmeren volgens de instruc-

Rond 1988 verandert er veel. De regionale alarmcentrale

ties van de gemeentelijke korpsen. De Brandweer Noordoost-

(RAC) in Almere van de Regionale Brandweer Flevoland komen

polder kent zeven blusgroepen en een fijnmazig wegenstel-

in bedrijf. De verantwoordelijkheid voor het in stand houden

sel. De alarmeringsinstructies zijn gedetailleerd in een grote

van een alarmcentrale en een verbindingsnetwerk ligt wette-

tabel uitgewerkt en opgeborgen in een multomap. Deze map

lijk bij de Regionale Brandweer Flevoland. Een brandmelding

is berucht bij de centralisten en krijgt de bijnaam het zwarte

komt vanaf 1989 via 06-11 bij de politiemeldkamer binnen.

boek. Zeker in de beginperiode gaat het nogal eens mis.

Eerst is dit de politiemeldkamer in Zwolle en later de politie-

Het radionetwerk breidt aanzienlijk uit. Het wordt ook een

meldkamer in Lelystad. Deze geeft de melding door aan de

stuk ingewikkelder. Bovendien laat het bereik te wensen over.

Regionale Alarm Centrale (RAC). Deze alarmeert de betreffende

Naast de zenders op Urk, Emmeloord, Rutten en Ens zijn steun-

brandweergroep(en).

zenders nodig in de andere dorpen. Ook is het gebruik van

De mobilofoonfrequentie kanaal 7 blijft beschikbaar voor de

portofoons op kanaal 7 niet goed mogelijk. Het Rijk laat op de

Brandweer Noordoostpolder, vanaf 1987 samen met brand-

klachten weten dat er slechts middelen beschikbaar zijn voor

weer Urk. De voor de alarmering beschikbare tooncodes en de

een verbindingsnet dat mobilofoondekkend is. En een porto-

roepnummers van de voertuigen worden regiobreed opnieuw

foon is nu eenmaal geen mobilofoon.

verdeeld, volgens een landelijk format. Voor de Brandweer Noordoostpolder zijn de tooncodes 31200 tot en met 31299

De vertrouwde centrale (CB) in Emmeloord wordt ontman-

beschikbaar. Voor de verbindingen koment de roepnummers

teld. Maar niet helemaal. In de kazerne te Emmeloord komt

531 tot en met 537 (TS), 562 (SL), 571 (HV), 572 (PM)en 581

op de eerste verdieping een soort centrale. Hier wordt de

(boot) en 590 tot en met 594 (OVD/BVD en Stafleden).

verbindingsapparatuur bewaard en onderhouden. De heer P. Wiersema, lid van de groep Emmeloord I, verzorgt het onderhoud jarenlang, variërend van programmeren van piepers tot het solderen en repareren van gesneuvelde verbindingsapparatuur. Wiersema beheert ook het pieperbestand. In de ‘centrale’ staat ook het bedieningspaneel van het tweede verbindingsnet van Brandweer Noordoostpolder: het zogenaamde ‘koek en

Sticker Alarm 06-11 Als elke seconde telt. Deze worden verspreid bij de invoering van dit nummer

zopie-kanaal’. Verbinding wordt gemaakt op kanaal rood, later op brandweerkanaal 16. Hiervoor is een extra mobilofoon in de tankautospuiten gemonteerd. De tankautospuiten krijgen ook een zogenaamde breedband-

Ik ben in 1979 lid geworden van de brandweergroep

mobilofoon, vanuit rijksmiddelen. Hiermee wordt het moge-

Emmeloord I. In 1989 werd ik bevelvoerder, tot 2001.

lijk naar kanalen te schakelen voor de bestrijding van rampen.

Techniek spreekt me erg aan. Ik heb eens een tweede

Grootschalig optreden wordt zo makkelijker. Als een eenheid

prijs gewonnen op de Brandweer RAI, met een infuus-

contact wil, moet eerst een aanvraag voor spraakcontact worden

zakhouder. Dit was een antenne met magneetvoet, zo

gedaan door het zenden van een tooncode naar de RAC. Bij de

aangepast dat er een infuuszak aan kon hangen. Iedere

alarmcentrale is dan het nummer van het oproepende voertuig

week hield ik me een paar uur bezig met de inname,

zichtbaar in een display.

reparatie en uitgifte van de alarmontvangers.

Het proefalarm verplaatst van dinsdagochtend 11.00 naar maandagavond 19.00 uur.

Paul Wiersema, oud-brandweerman groep Emmeloord I

92

Water - hout - vuur

1980

1985

1990

1995

2000

2005

2010

Diverse verbindingsapparatuur uit het begin: portofoons, inductielijn, meldpaneel en de eerste alarmontvangers

Op aanwijzing van de Regionale Brandweer wordt de appara-

In de verbindingsruimte komt ook een eigen breedbandmobi-

tuur voor de zender in Emmeloord geplaatst op het zoldertje

lofoon. De centralist kan meeluisteren naar het contact tussen

boven de oude centrale. Helaas een niet-geventileerde ruimte.

de eenheden en de RAC. Handig voor logistieke zaken. Maar

Vaak is het ontzettend warm op dat zoldertje, met als gevolg

ook tijdens de zogenaamde stormnachtprocedure. Deze is van

storing in de zendapparatuur. Typisch storingsweer? Warm en

kracht als de RAC te veel meldingen krijgt. Op dat moment kan

onweersachtig. De storingsmonteurs brengen op het zoldertje

de centrale in Emmeloord meldingen sorteren en prioriteren.

menig uur door, badend in het zweet. Buiten kantooruren mag

De breedbandmobilofoon kan binnen alle tooncodes van Urk

hierbij de Officier van dienst (OVD) opdraven. Niet alleen om

en Noordoostpolder uitzenden. Tijdens het testen van de cen-

de deur te openen, maar ook om glazen frisdrank naar het

trale als achtervang voor eventuele millenniumstoringen bij de

zoldertje te brengen.

RAC levert dat komische situaties op. Niet alle centralisten van de RAC zijn van de tijdelijke voorziening op de hoogte. Ineens

De komst van de RAC brengt een nieuw soort melding met zich

is daar dan een concurrent, die zich bekend maakt als de enige

mee: de automatische brandmelding. Bedrijven en instellingen

echte centrale uit Noord-Flevoland.

kunnen zich aansluiten op het openbaar brandmeldsysteem. Dit

Bij de verhuizing naar de nieuwe brandweerkazerne krijgt

leidt tot een toename van het aantal loze brandmeldingen, een

één van de kantoren weer de functie van verbindingsruimte.

probleem dat tot op de dag van vandaag bestaat.

De stormnachtprocedure kan ook hier worden uitgevoerd. Verder is deze ruimte het domein van Wiersema. Hij wordt later opgevolgd door de heer Van Drogen voor het beheer en onderhoud van de piepers.


93

1940

1945

1950

1955

1960

1965

1970

Landelijk netwerk: C2000 Na jarenlange voorbereiding is het in december 2004 eindelijk

rustiger wordt in een gespreksgroep. Bij een simpel incident is

zover: C2000 wordt ingevoerd in Nederland. C2000 is het

bijvoorbeeld hoogstens de kwalificatie van het incident te horen

digitale, landelijke verbindingsnetwerk voor politie, ambulance

en na afloop het nader bericht ‘brand/ongeval meester’.

en brandweer. Er komen allemaal nieuwe mobilofoons en

Een groot voordeel van het systeem is dat er een groot aan-

portofoons.

tal gespreksgroepen voor de communicatie beschikbaar is. Een

Stap voor stap schakelt de Noordoostpolder om. Eerst komen

blusgroep heeft een eigen gespreksgroep, een peloton heeft een

de portofoons op de voertuigen, alleen voor het onderlinge

eigen gespreksgroep, een compagnie heeft diverse gespreks-

verkeer binnen de blusgroepen. Medio december 2005 is er

groepen voor het commando, de pelotons, het bluswater-

een grote brand in de Envoorthallen in Espel. Voor de commu-

transport et cetera. Voor communicatie met de andere diensten

nicatie tussen de bevelvoerders, de officieren, de verbindings-

zijn ook gespreksgroepen toegewezen. Bijvoorbeeld voor het

commandowagen en de alarmcentrale is dan het oude netwerk

‘motorkapoverleg’ van de bevelvoerders en de officieren van de

nog in gebruik. Maar de blusgroepen onderling gebruiken al de

aanwezige hulpverleningsdiensten.

C2000-portofoons. Even voor Kerst 2005 zijn alle mobilofoons gemonteerd en is de omschakeling een feit.

De nieuwe P2000-pagers werken heel anders dan hun voorgangers. De alarmering wordt doorgegeven via een tekstbericht.

C2000 heeft een radiobediensysteem dat alle zenders en ont-

Allereerst is de urgentie van de melding zichtbaar, gevolgd door

vangers in het hele land met elkaar verbindt. Alle meldkamers

de gealarmeerde voertuigen (dus niet de gealarmeerde groe-

van de hulpverleningsdiensten zijn op dit systeem aangesloten.

pen zoals tot dan gebruikelijk), de incidentlocatie en eventuele

Elke mobilofoon en portofoon heeft een eigen uniek nummer.

nadere informatie. Een behoorlijk verschil met de oude manier

Anoniem gebruik is dus niet meer mogelijk. Een meldkamer

van alarmeren. Vroeger ging je al luisterend richting kazerne.

kan nagaan of een mobilofoon of portofoon aan staat en in

Nu moet je eerst de hele melding lezen. En dat valt niet voor

welke gespreksgroep deze is geschakeld. De nadere berichten

iedereen mee! De alarmering kan niet meer meegeluisterd wor-

‘uitgerukt’, ‘ter plaatse’, ‘ingerukt’ en ‘terug aan de kazerne’

den op het mobilofoonkanaal. En dat is ook wennen voor niet-

worden nu via een code doorgegeven. Dat betekent dat het

brandweerlieden.

De graafwerkzaamheden voor de plaatsing van de C2000 antennemast op perceel Nijverheidstraat 34 in Emmeloord (achter de brandweerkazerne)

94

Water - hout - vuur

1980

1985

1990

1995

2000

2005

2010

De toekomst De ontwikkelingen staan niet stil. Het is -verbindingstechnisch gezien- niet meer zo belangrijk dat hulpverleners zich in elkaars nabijheid bevinden. Ook de afstand tussen een meldkamer en de eenheden is geen belemmering. Mooi voorbeeld hiervan is de bestrijding van een brand op een schip. De brandweerkorpsen rond het IJsselmeer, eenheden van de Koninklijke Nederlandse Reddings Maatschappij (KNRM), de RAC en het Kustwachtcentrum te Den Helder kunnen in zo’n geval probleemloos met elkaar overleggen. Ook commandoteams kunnen snel aan de gebruikte gespreksgroepen worden gekoppeld. De digitale overdrachttechniek opent wegen tot overdracht van andere digitale gegevens. Denk aan plattegronden van de incidentlocatie, bedrijfsgegevens, GEO-informatie, informatie over gevaarlijke stoffen enzovoorts. Vanaf de plaats incident kunnen ook digitale gegevens worden doorgegeven aan de alarmcentrale, zoals camerabeelden en situatierapporten. De toekomst zal leren in welk tempo deze nieuwe mogelijkheden echt gebruikt gaan worden.

In 1999 was er een alarmering voor een vrachtauto die langs de A6 op zijn kop in de sloot lag. De chauffeur van de vrachtauto zat bekneld. De auto vervoerde pak-

De C2000 mast van ruim 65 meter hoog werd met behulp van een kraan omhoog gezet, 16 december 2002. Om de aanschafprijs te drukken kocht ‘Den Haag’ de spullen voor de Nederlandse brandweerkorpsen gezamenlijk in

ken melk en karnemelk, de pakken lagen overal. Uiteraard werd getracht om de chauffeur zo snel mogelijk te bevrijden. Echter men kon er niet bijkomen en het wachten was op een takelwagen. Ondertussen probeerde men vanuit milieutechnisch oogpunt de melk in te dammen. In de sloot werden dammetjes gemaakt. Er was steeds contact met de chauffeur. Bij de vraag hoe het met hem ging reageerde hij: “Jullie moeten wel haast maken want anders verdrink ik in mijn eigen melk”. Daarop zijn toch de dammetjes maar weer doorgestoken. Paul Wiersema, oud-brandweerman groep Emmeloord I, 2000


95

1940

1945

1950

1955

1960

1965

1970

Nationale en Internationale wedstrijden Het meedoen aan wedstrijden is een mooie manier om het

De eerste wedstrijden

oefenpeil van het korps hoog te houden. Brandweer Noord-

Al in het begin van de jaren vijftig zijn er onderlinge

oostpolder doet al vanaf de jaren vijftig mee aan wedstrijden:

wedstrijden. De eerste jaargangen kennen drie wedstrijdklassen:

onderling, nationaal en zelfs internationaal.

- de rayonposten;

De heer Kloosterman is voormalig bevelvoerder van de groep

- de posten;

Ens. In het boek dat ter ere van het 45-jarig jubileum van Brand-

- de hulpposten.

weer Noordoostpolder verschijnt, beschrijft hij de geschiedenis

Op deze onderlinge wedstrijden wordt zo fanatiek gestreden

van de wedstrijden tot 1998. Voor dit boek is opnieuw dank-

dat de brandmeesters wel eens tussenbeide moeten komen.

baar gebruik gemaakt van zijn verhaal.

Al snel gaat Noordoostpolder ook meedoen aan de laagste klasse van de provinciale wedstrijden. Tot in de jaren zeventig draait het in deze wedstrijdklasse vooral om de omgang met het materieel: worden de slangen wel keurig opgerold, leggen de brandweerlieden de koppelingen wel fluisterzacht neer enzovoorts. Het doel en zelfs de volgorde van de inzet is van tevoren bekend. Het object bestaat vaak uit touwen, wat palen en latten. De wedstrijd begint al bij het uitstappen: in twee rijen en op gelijke afstand in het gelid staan. De bevelvoerder geeft tijdens de wedstrijden de commando’s. Bij één van de wedstrijden heeft de bevelvoerder van de groep Nagele andere verplichtingen. De heer Rosmalen wil het wel

De wedstrijden in 1956 worden gehouden in Marknesse, op het terrein ter hoogte van Het Oosteinde

overnemen, hij is voor het laatst en wil dat wel meemaken. Zijn commando’s voor het opstellen zijn echter niet volgens het boekje. Een eerste plaats zit er dan ook niet in. De groepen uit Noordoostpolder gaan steeds beter presteren. In de loop van de jaren zeventig neemt het korps deel aan hoger gekwalificeerde wedstrijden. Op dit moment zijn dat: - Klasse II HD/LD - Klasse I HD/LD - Klasse TAS - Klasse HV - Klasse Internationaal Afhankelijk van de prestaties op de provinciale wedstrijden

De wedstrijdobjecten bestaan in de jaren vijftig veelal uit touwen, palen en latten

96

wordt ook meegedaan aan de gewestelijke wedstrijden en soms zelfs de landelijke wedstrijden.

Water - hout - vuur

1980

1985

1990

Tijdens de polderwedstrijden die op 22 april 1967 in Marknesse worden gehouden ontspoort een bordkartonnen trein en breekt er brand uit, de postmeester van de trein wordt vermist

1995

2000

2005

2010

De pijp van de namaak-locomotief, genaamd Jumbo, vliegt in brand en de brandweer moet tijdens de wedstrijd een niet bedoeld vuurtje blussen. Gelukkig is deze klus snel geklaard

Onderlinge wedstrijden De onderlinge wedstrijden worden vanaf de jaren zestig in grote

De laatste jaren wordt van de speelvolgorde iets afgeweken om

lijnen op de dezelfde wijze voorbereid en gespeeld als nu. Het is

in Emmeloord de dekking te blijven garanderen. In eerdere

één van de oudste tradities van de Brandweer Noordoostpolder.

geschiedenis van de onderlinge wedstrijden is er slechts één

Iedere groep organiseert de wedstrijden voor de andere

jaar zonder wedstrijd: 2000. Dit heeft te maken met de inzet

groepen, volgens een vaste volgorde. Deze volgorde is ook

rond mond- en klauwzeer.

bepalend voor de speelvolgorde op de wedstrijddag zelf.

Bij de wedstrijden 1981 moet een hefschroefvliegtuig vanwege technische problemen een noodlanding maken bij een boerderij aan de Boslaan in Marknesse


In het vliegtuig zitten prominenten van de brandweer Noordoostpolder, onder andere commandant L.Visser en ondercommandant H.J. Elbrink

97

1940

1945

1950

1955

1960

1965

1970

De voorbereiding Uiterlijk in januari bespreekt de groep die aan de beurt is de komende wedstrijd: locatie en inzet worden gekozen. Het idee wordt met de wedstrijdleiders besproken en eventueel aangepast. Soms moeten de ideeën worden aangepast, om de inzet niet langer te maken dan een half uur. Als het idee goedgekeurd is, komt de uitwerking aan de hand van een draaiboek en checklist. Deze zijn ooit opgesteld door de heren Dieterman en Woets. Tot in de kleinste details is alles beschreven. Het laatste woord is aan de juryvoorzitter. De laatste jaren is dat de heer Jansen uit Heteren. Als ook hij met de inzet instemt, staat het licht op groen. Soms speelt een groep de wedstrijd zelfs voor, om te kijken of alles klopt. Natuurlijk buiten de polder, want stel je voor….

De onderlinge wedstrijden vinden op 5 mei 1984 plaats in Creil. Door brand zijn enkele bouwvakkers in de problemen geraakt bij een woning op de hoek van de Graaf Florisstraat

Ook hebben enkele vrijwilligers van de groep Creil meegedaan aan internationale wedstrijden. Voor de diverse onderdelen werden middels loting de deelnemers aangewezen. Voor de buis werd een lid geloot, voor de muur werd geloot, voor de evenwichtsbalk werd geloot enzovoorts. Er mocht door de mannen niet geruild worden. Maar Willie Dieterman, van de groep Emmeloord II, kon absoluut slecht over de muur komen en Riekelt Loosman was daar weer sterk in. In Krems in Oostenrijk viel de loting voor Willie Dieterman slecht uit. Hij stond gelukkig naast Riekelt. En door net te doen of ze allebei de veters van hun

Hendrik Faber maakt er met zijn ‘gebroken’ arm een hele show van, het publiek geniet. De nummers 1 en 2, Piet Ruis en Rien Dorst van de groep Marknesse, brengen hem naar de EHBO post.

schoenen nog even beter vast moesten doen, wisselden ze tijdens deze handeling hun lootje zodat Willie niet over de muur hoefde. Riekelt en Jelle Loosman, oud-brandweermannen groep Creil, jaren zeventig

98

Water - hout - vuur

1980

1985

1990

1995

2000

2005

2010

Mevrouw Vegterlo raakt in paniek bij een brand in het pand van de firma Ellens Landbouwtechniek aan de Eggestraat in Nagele, 19 april 1986

De wedstrijddag Een wedstrijddag begint al vroeg. Rond zeven uur worden de

welke ploeg, bevelvoerder of chauffeurpompbediende voor een

juryleden ontvangen met koffie en koek. De inzet wordt door-

speciale aanmoedigingsprijs in aanmerking komt. Ook de

gesproken. De juryleden verdelen de rollen en nemen de lijsten

(loco)burgemeester schuift op dat moment vaak aan. Tegen

door. Na de koffie bekijkt de jury met de organiserende groep

zessen komt iedereen samen in de zaal, meestal het plaatselijke

het wedstrijdobject en maakt de laatste afspraken. Bijvoorbeeld

café annex dorpshuis. Ook familieleden van de groepen zijn

over wat een slachtoffer mag roepen en wanneer knetterkas-

vaak aanwezig.

ten uit mogen. Tegen negen uur verschijnt de eerste groep voor de wedstrijd. Een bouwkeet is het trefpunt van de wedstrijd.

De juryvoorzitter vertelt hoe de inzet volgens de jury had moe-

De ‘rekenkamer’ zit hier, juryleden leveren er de beoordelings-

ten lopen. De groepen voelen daardoor al aan wat hun kansen

formulieren in, en er is koffie, thee en fris. Alle resultaten worden

zijn. De (loco)burgemeester maakt een eind aan de spanning

precies uitgerekend. Vanaf de jaren zeventig is de heer Hilbers

door de prijzen uit te reiken. De winnende groep wordt vervol-

de rekenkamer, later opgevolgd door de heren Van Dijk en

gens met de (loco)burgemeester op de foto gezet door brand-

Van Drogen. Tegenwoordig worden de met de hand ingevulde

weerfotograaf Piet Ruis en een persfotograaf.

uitslagformulieren overgezet op een laptop, zodat alle resultaten in een spreadsheet te zien zijn. Na de laatste groep trekt

De burgemeester, de jury, de organiserende groep met partners

de jury zich terug voor overleg. De eindrangschikking is direct

en de Staf praten na de prijsuitreiking na tijdens een maaltijd.

duidelijk door de berekening, maar in overleg wordt bepaald

En daarmee eindigt een inspannende dag.


99

1940

1945

1950

1955

De Nederlandse kampioenschappen Klasse Internationaal vinden op 25 mei 1991 plaats in Emmeloord

1960

1965

1970

Eén van de hindernissen tijdens de estafette is de 8 meter lange tunnel, waar de deelnemers met een straalpijp door moeten gaan

Ontwikkelingen door de jaren

nans overbodig, ook in de wedstrijden. Het nieuwe wedstrijd-

Het verloop van de wedstrijddag blijft door de jaren heen min

systeem is meer op de praktijk gebaseerd. Zo is het bijvoorbeeld

of meer hetzelfde. Wel verandert de situatie die nagespeeld

niet meer nodig dat elke ploeg voor elke handeling een com-

wordt. Eerst draaide de wedstrijd altijd om een brand, begin

mando van de bevelvoerder nodig heeft om in actie te komen.

jaren tachtig komt technische hulpverlening erbij.

Menig bevelvoerder zal in het begin de steun van het overleg

Vaak is de hulpverleningstaak buiten en brandbestrijding bin-

met de ordonnans gemist hebben. Ze staan er letterlijk alleen

nen. Toch probeert iedere groep de wedstrijd zo te organiseren

voor.

dat het ook voor het publiek aantrekkelijk blijft. Groep Emme-

Eigenlijk maakt of breekt de bevelvoerder de wedstrijd, omdat

loord II verwerkte in de enscenering eens een spoorlijn. De

hij in verhouding veel beoordelingspunten krijgt. Een voorbeeld

bedoeling is dat de toevoerslang onder de rails wordt doorge-

hiervan zijn de onderlinge wedstrijden bij de firma Timmer, aan

trokken. De slangen die over de rails worden gelegd, worden

de Nijverheidstraat. Een grote container dient als waterbassin.

met een bijl doorgekapt. Alsof er een trein overheen rijdt. De

De bevelvoerder van Ens gaat met zijn rug tegen de container

meeste groepen eindigen met kapotte slangen.

staan en verzoekt de manschappen de waterwinplaats te gaan

De creativiteit van de groepen kent geen grenzen. In 1980 maakt

zoeken. Een eerste plaats zit er dat jaar niet in….

de groep Marknesse een perfect nagemaakte helikopter. Zeven

Vaste wedstrijdleider Dieterman maakt begin jaren negentig

jaar later heeft Marknesse weer iets bijzonders. De aanstor-

nieuwe beoordelingslijsten. Voorafgaand aan de inzet krijgen de

mende wedstrijdploegen worden ontvangen door een bedrijfs-

manschappen een korte theorietoets. De hiermee verzamelde

deskundige die uitsluitend Frans spreekt. De meeste bevelvoerders

punten vormen een eigen categorie in de puntverdeling per

staan sprakeloos, in twee talen. Behalve de bevelvoerder van de

groep en zwakken de invloed van de scores van de bevelvoerder

wedstrijdgroep Emmeloord, Jan Woets. Hij reageert met een

op de totaalscore af.

spervuur van vragen in het Frans. De informant heeft daar weer

De onderlinge wedstrijden hebben een heel praktisch

niet op gerekend en doet beduusd wat de bevelvoerder hem

karakter. Eigenlijk passen ze niet goed in het model van het

opdraagt. In 2006 treffen de spelende groepen in Nagele een

Algemeen Brandweer Wedstrijden Comité (ABWC). Maar het is

neergestort vliegtuig aan, met alle gevolgen van dien.

een heel aantrekkelijke wedstrijdvorm, voor groepen, jury en

De mogelijkheden van portofoons maakte de functie van ordon-

toeschouwers.

100

Water - hout - vuur

1980

1985

1990

De loswal in Ens is op 20 april 1996 het decor van de onderlinge wedstrijden.Twee crossauto’s komen met elkaar in botsing

1995

2000

2005

2010

Eén van de crossauto’s belandt in het water en de andere komt terecht op een platte schuit. Een werknemer is op dat moment aan het werk op de schuit en raakt bekneld

In Joegoslavië wordt de hele ploeg door de plaatselijke commandant uitgenodigd voor een groot buffet in een restaurant. Maar net daarvoor heeft men een buffet gehad in een ander restaurant, op uitnodiging van een andere brandweerofficier. Fatsoenshalve gaat men toch maar in op de uitnodiging. Aan het eind van het eten en drinken wil de ploeg een aandenken aan de commandant. Begeleider L. Roos moet dit doen. Hij spreekt natuurlijk geen Joegoslavisch, maar probeert in zijn schoolduits een nette toespraak te houden. Helaas, de commandant verstaat naast Joegoslavisch alleen Engels. Gelukkig is brandweerman Groen zo goed het Duits van Roos te vertalen in zodanig Engels dat de Joegoslavische commandant het ook nog begrijpt. De glaasjes sterke drank bij beide buffetten werken niet echt mee aan het eindresultaat. Rien Dorst, Henk Evers, Jaap Veldt en Chris Wesselink, oud-brandweermannen van de Internationale Wedstrijdgroep, 1995

Tijdens de onderlinge wedstrijden op 18 april 1998 in Creil breekt er brand uit in een garagebedrijf. Een slachtoffer raakt bekneld onder een auto


Eén van de brandweermensen van de groep Creil heeft zich voor dit ritueel als verpleegkundige verkleed

101

1940

1945

1950

1955

1960

1965

1970

De prijzenkast De brandweergroep Creil is in de jaren zeventig tot en met

Ook de korpsen van Lemmer, Vollenhove en Urk doen jarenlang

begin jaren tachtig constant sterk in de wedstrijden. Zij vullen

mee aan de onderlinge wedstrijden. Nu speelt alleen Vollenhove

regelmatig de prijzenkast. Rond 2000 haalt groep Emmeloord I

nog mee als gastkorps. Dat Vollenhove de smaak te pakken heeft

een aantal keer de eerste prijs. Ook de bedrijfsbrandweer van

blijkt wel uit de gemiddeld sterke klassering van de laatste jaren,

het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium doet mee aan

waaronder een eerste prijs. In 2008 organiseert Vollenhove de

de wedstrijden, tot het korps opgeheven wordt. Technisch een

onderlinge wedstrijden.

goed presterende groep, die de andere groepen een aantal maal verslaat.

Het jeugdhonk in Ens geeft de nodige problemen tijdens de onderlinge wedstrijden op 26 april 2003

Ter gelegenheid van het 50-jarig bestaan van het dorp Nagele worden de onderlinge wedstrijden georganiseerd door de groep Nagele op 8 april 2006. Een vliegtuigje raakt boven Nagele in de problemen en maakt een noodlanding op een gazon, midden in het dorp

102

Water - hout - vuur

1980

1985

1990

1995

2000

2005

2010

Tijdens het lossen van zand uit een schip aan De Bouwerskamp raakt tijdens de onderlinge wedstrijden op 14 april 2007 een medewerker van het bedrijf bedolven onder het zand

Wedstrijden buiten Noordoostpolder Vanaf de jaren zeventig doen de groepen van Noordoost-

wedstrijd al in een hotel in Middelharnis. Die avond is er een

polder mee aan de provinciale wedstrijden. Niet iedereen is

bruiloft in het hotel.

even enthousiast. Voor de meeste groepen is het een gezellige dag, vooral goed voor de teamvorming. Andere groepen oefenen

De brandweerlieden vinden het niet echt gezellig: geen muziek,

wel heel gericht. Over de opzet en de jurering zijn de groepen

geen liedjes. Saai dus. Aan het eind van de bruiloft vertrekt het

niet erg te spreken; de wedstrijden zijn weinig praktijkgericht.

bruidspaar. De brandweerlieden, die al menig pilsje op heb-

Opvallend: groep Ens speelt graag in Overijssel, de groepen

ben, zijn ook buiten. Zij vinden het echt noodzakelijk om toch

Rutten en Creil spelen liever in Friesland en Drenthe.

een vrolijke noot in het geheel te brengen. De bruid wordt op

Als een groep eerste of tweede wordt (afhankelijk van het aan-

de schouders gehesen en toegezongen met ‘Zij leve hoog’. De

tal groepen dat meedoet aan de provinciale wedstrijd), zijn er

bruidegom staat er wat meewarig bij te kijken. Het resultaat op

een paar weken later de gewestelijke wedstrijden. Word je daar

de wedstrijd is niet om over naar huis te schrijven.

eerste of tweede, volgen er de landelijke wedstrijden in september. De brandweergroep Creil presteert goed bij de onderlinge

Groep Creil speelt ook eens een provinciale wedstrijd, waarbij

wedstrijden, maar ook op provinciaal niveau. In zes jaar hebben

commandant Visser jurylid is op een andere baan. Door deze

ze het vier maal zelfs tot de landelijke wedstrijden geschopt: in

functie weet hij al bij de start van de prijsuitreiking hoe de

Kerkrade, Helmond, Baarn en Middelharnis. In Baarn halen zij

groep is geëindigd. Hij laat vanaf de tribune de bevelvoerder

de tweede prijs, nipt achter nummer één. In Middelharnis doet

van de groep weten wat de uitslag is, door één vinger tegen zijn

ook de groep uit Rutten mee. De waterploeg van Creil wordt

wang te leggen. De bevelvoerder kan zijn groep feliciteren, nog

er beste waterploeg van die dag. De groep uit Rutten is de dag

voor de uitslag officieel is.

om een andere reden gedenkwaardig. Zij overnachten voor de


103

1940

1945

1950

1955

1960

1965

1970

Internationale wedstrijden Sinds 1969 doet de Brandweer Noordoostpolder ook mee aan internationale wedstrijden. De internationale wedstrijden bestaan vanaf 1960. De bakermat ligt in Oostenrijk, in de regio Nieder-Östenreich. De Brandweer Noordoostpolder gaat meedoen door de heer Klaren, commandant van de brandweer Heerenveen. Hij ontdekt tijdens een vakantie in Oostenrijk de internationale brandweerwedstrijden. Bij terugkeer in Nederland krijgt hij plaatsvervangend commandant Visser zover om ook mee te doen. De eerste oefeningen zijn gezamenlijk, op het beton van het nog niet overdekte Thialf. De wedstrijden bestaan uit twee onderdelen: het aflegsysteem en een estafette. De estafette bestaat uit 9 x 50 meter vrije loop, het nemen van een 8 meter lange buis met een doorsnede 70 centimeter, het nemen van een schutting van 1,70 meter en een evenwichtsbalk van 6 meter. Het aantal landen dat meedoet aan wedstrijden neemt in jaren

Krant Italië 31 Iuglio 1977

zeventig zeer sterk toe. Iedere vier jaar is er de Brandweer Olympiade. Deelnemende landen zijn onder andere Oostenrijk, Frankrijk, West-Duitsland, Oost-Duitsland, Finland, België, Tsjechië, Polen, Zwitserland, Denemarken, Rusland, Portugal, Luxemburg, Hongarije, Joegoslavië en Italië. In 1989 doen in Warschau 130 ploegen uit 19 landen mee.

Tijdens de Olympiade in Warschau wordt de ploeg overvallen door een straatbende. De bende had niet gerekend op sterke brandweerkerels. Bovendien krijgt de brandweerploeg assistentie van de bewaking. Zo ligt binnen de kortste keren de hele bende op straat. De rovers worden zo afgetuigd door de lokale politie, dat ze waarschijnlijk nooit meer van het rechte pad zijn afgedwaald. Rien Dorst, Henk Evers, Jaap Veldt en Chris Wesseling, oud-brandweermannen van de Internationale Wedstrijdgroep, 1992

Twee brandweergroepen doen in juli 1969 mee aan de Olympiade Klasse Internationaal in Krems. De festiviteiten beginnen met een grote optocht door de stad

104

Water - hout - vuur

1980

1985

1990

1995

2000

2005

2010

Brandweer Noordoostpolder is er in 1969 en 1973 bij met één ploeg, in 1977 en 1981 met twee ploegen. Vanaf 1985 vaardigt Noordoostpolder weer één ploeg uit. Op de Olympiades worden contacten gelegd met andere ploegen, die vervolgens de ploeg uit Noordoostpolder uitnodigen voor de lokale brandweerwedstrijden. Zo zijn er naast de Olympiades wedstrijden in Joegoslavië, Luxemburg en ettelijke keren in Duitsland. In de periode van 1969 tot 1997 zijn Olympiades achtereenvolgens in Krems (Oostenrijk), Brno (Tsjechië), Trento (Italië), Böblingen (Duitsland), Vocklabrück (Oostenrijk), Warschau (Polen), Berlijn (Duitsland), Herning (Denemarken). Van 1986 tot 1997 doet er een vaste ploeg mee. Deze ploeg bestaat uit leden van de groepen Nagele, Marknesse, Creil en Emmeloord. In de zomer oefenen ze één keer per week, in de winter iedere maand. Bevelvoerder is H. Evers, de andere leden zijn J. Veldt, C. Bijdevaate, R. Dorst, W. van Drogen, M. Groen, Th. van Keulen, J. Loosman, K. Oosterheerd, W. Roebert, P. Ruis, B. Thieck en Chr. Wesselink. De heer Roos begeleidt en Dieterman is jurylid. In 1986 wordt de groep tweede in Berlijn. Een prachtig resultaat, maar de groep had zich als doel gesteld eerste te worden.

Programmaboekje Trento 31 juli – 7 augustus 1977

Koperen wandbord, cadeau van de Italiaanse collega’s


105

1940

1945

1950

1955

1960

1965

1970

De twee groepen die meedoen aan de Olympiade Klasse Internationaal in Böblingen, juli 1981. Zij behalen zilver en brons. Boven v.l.n.r. J. Loosman, C. Bijdevaate, Chr.Wesselink, W. Dieterman, L.Visser, G. Alblas, H. Goeree, H.Th.J. Evers, J.J. van Wezel, R. Dorst. J.J.Veldt,W. Roebert en H.J. Elbrink. Onder v.l.n.r. P. Ruis, K. Oosterheerd, L. Goeree , A. Ploeg, B.H.Thieck en H. Faber.

Programmaboekje Olympiade Herning Denemarken, 6 - 12 juli 1997

Vaantje CTIF Warschau, wedstrijden Klasse International 1989

106

Wedstrijden Berlijn, 1993

Water - hout - vuur

1980

1985

1990

1995

2000

2005

2010

Jong bloed De Olympiades duren een week. In deze week krijgt iedere ploeg tijd om op het wedstrijdterrein de puntjes op de “i” te zetten. De uitvoering van het aflegsysteem en de estafette duren in totaal om en nabij twee minuten. Om daarvoor vier jaar lang bijna wekelijks te oefenen moet je wel heel fanatiek zijn! Vooral als daarnaast nog de normale oefeningen, onderlinge wedstrijden, gewestelijke en nationale wedstrijden komen. De ‘internationale’ ploeg uit Noordoostpolder wordt diverse keren nationaal kampioen. Na 1997 hoort de wedstrijdklasse Internationaal niet meer bij de nationale wedstrijdkalender. Toch gaat een nieuwe groep jonge brandweermensen aan de slag. Ze doen mee aan de Olympiade in Kuopio (Finland) en Varazdin (Kroatië). Ook deze groep doet mee aan lokale en regionale wedstrijden in het buitenland.

De aflegoefening tijdens de wedstrijden Klasse Internationaal in Kuopio Finland, juli 2001

Als enige Nederlandse ploeg valt de Noordoostpolder in de prijzen (brons). De wedstrijdploeg bestaat uit v.l.n.r. Utjen Hoekstra, Bernard Wierenga, Louis Gielen, Peter Hofs,Wim van Drogen; onder v.l.n.r. Meine Groen, Herman Schleper, Martin Scheer en Piet Ruis

Tijdens de estafette moeten de deelnemers ook over de evenwichtsbalk, juli 2001


107

1940

1945

1950

1955

1960

1965

1970

Voertuigen en materieel Het blussen van een brand is in de begintijd van Brandweer Noordoostpolder een frustrerende bezigheid. Het enige dat er in die tijd voorhanden is, zijn emmertjes. Gewone houten emmertjes, die loodzwaar worden als ze nat zijn. De komst van leren emmertjes is al een aanzienlijke verbetering. Maar nog

Deze autotrekker met motorspuitaanhanger staan in de beginjaren voor de garage aan de Boterbloemstraat in Emmeloord

steeds niet echt afdoende om een brand in een houten barak te blussen. Het oudste document over brandweermateriaal voor Noordoostpolder is waarschijnlijk een brief van de gemeente Lemsterland, gedateerd 28 november 1942. Hierin krijgt de Landdrost bericht dat de gemeente Lemsterland 200 meter brandslang heeft besteld, voor rekening van het Openbaar Lichaam. Ook heeft de gemeente Lemsterland een gebruikte handspuit in de aanbieding, voor f 125,-. Voor de aankoop heeft de Landdrost een aankoopvergunning nodig. Enkele maanden later, op 13 maart 1943 krijgt de burgemeester van de gemeente Lemsterland bericht dat de opdracht tot betaling van f 125,is gegeven. De handspuit zal met een vrachtauto opgehaald worden, hij is bestemd voor het arbeiderskamp in Kuinre. De ‘Kok-Kampbeheerder’ krijgt bericht dat hij de handbrandspuit tegemoet kan zien. Hij moet hem een goede plaats geven, zodat

De karretjes met materiaal zoals slangen, straalpijpen, pomp en zuigslangen, die bij de hulpposten zijn gestationeerd

er makkelijk mee uitgerukt kan worden. Voor het bedienen van de spuit zijn acht mensen nodig. Uit een brief van 5 mei 1943, aan een zekere heer W.J. Snijders van het Kamp Marknesse, blijkt dat de brandspuit ‘ergens in de polder zweeft’. Hij moet een onderzoek instellen, zodat de brandspuit alsnog in Kuinre terechtkomt. In juni 1943

In 1943 wordt ook over meer substantiële middelen gesproken.

blijkt het goed gekomen. Want in die maand wordt een aantal

Het Openbaar Lichaam stelt aan de Secretaris-Generaal van Bin-

straalpijpen passend gemaakt voor de handbrandspuit. Of de

nenlandse Zaken voor om maar liefst twee motorspuiten met

spuit vaak gebruikt wordt, is in het archief niet terug te vinden.

bijbehorende brandslangen, zes slangenwagentjes, brandblus-

De spuit zelf wel. Hoogst waarschijnlijk is het de handbrand-

apparaten, kleding met uitrusting, sirenes en diverse materia-

spuit die nog steeds te zien is in de kazerne in Emmeloord.

len. De totale kosten zijn naar schatting f 46.000.

108

Water - hout - vuur

1980

1985

1990

1995

2000

2005

2010

De volledig uitgeruste motorspuit wordt geleverd door de firma Kronenburg

De Rijksinspecteur van het Brandweerwezen District 3 geeft

er geen storz-sleutels (koppelingssleutels) aanwezig, maar deze

namens de Directie van de Noordoostpolderwerken op 3 maart

worden gemaakt door één van de smederijen in de polder. Het

1943 de firma Bikkers in Rotterdam de opdracht voor de

vervoer van brandweerpersoneel is een groot probleem. Over-

levering van een volledig uitgeruste motorspuit. De firma

dag kunnen de motoren van de gas- of turfgeneratoren lopen.

Kronenburg mag een slangenwagen leveren, voorzien van

Deze generatoren produceren op hun beurt het gas waarop de

’volgummie’ banden en twee autotrekkers van het merk Stude-

motoren lopen. Maar ‘s nachts zijn de ketels uit, of branden op

baker, geschikt voor het vervoer van de manschappen en hun

een heel laag pitje. Een voertuig met benzinemotor is helaas

materiaal. Gelukkig blijkt er ook nog brandweermateriaal in

niet realiseerbaar. Eén van de ingenieurs heeft nog wel een

Vollenhove te liggen. Het gaat om 60 stuks persslangen 2 duims

benzineauto. Hij stelt zijn auto beschikbaar voor het vervoer

met een lengte van 20 meter en één hydrantsleutel. Helaas zijn

van brandweermensen.

De Marknesser Brandweergroep met het oude voertuig, dat op 19 mei 1952 voor het laatst van stal wordt gehaald. Onder hen brandmeester W. Belgraver en onderbrandmeester C. IJzerman


De nieuwe spuit wordt gekoppeld achter het nieuwe voertuig en de manschappen staan deze met elkaar te bewonderen

109

1940

1945

1950

1955

1960

1965

1970

Na de oorlog Tijdens een rayonvergadering van 13 februari 1947 wordt voorgesteld om alle aanwezige voertuigen door een smederij van de nodige koppelingen te laten voorzien, zodat de motorspuiten er achter gekoppeld konden worden. Er zijn inmiddels twee autotrekkers, twee motorspuiten en twee babyspuiten. Er moeten dertien nieuwe banden worden gekocht. Er is een motorspuit in bestelling voor Emmeloord. Die blijkt nog met een lekke band in Arnhem te staan. Al met al geen goede aankoop, want de spuit heeft binnen een jaar al een

De voertuigen die gestationeerd zijn in Emmeloord, de nummers 1 en 2

nieuwe motor nodig. Op 5 juni 1947 is er een praatavond in Vollenhove. Aanleiding is een brand in een nieuwe boerderij achter het kamp Espelerbocht. Bij deze grote brand zijn veel slangen gesprongen. Maar aan nieuwe slangen is heel moeilijk te komen. Er is in heel Nederland namelijk maar één fabriek die brandweerslangen maakt.

Het voertuig dat in één van de dorpen staat; deze is iets kleiner

Kleding Aan uniformen is de eerste jaren niet te komen. Brandweermensen zijn herkenbaar aan een witte band om de arm, met het woord ‘brandweer’ in rood. De motordrijvers en straalpijpvoeders dragen oliejassen. Ze beschermen wel tegen het bluswater, maar niet tegen de kou. In 1948 wordt nieuwe kleding getest, maar zonder succes. Leren kleding is te duur, dus blijft alles bij het oude. De groepen Marknesse en Lemmer krijgen wel laarzen en de groep Emmeloord krijgt handschoenen. De brandmeesters krijgen wel uniformen, maar het model pet leidt tot heftige discussies in de Kadervergadering. In april 1949 komen er helmen binnen. Ze voldoen niet aan de eisen en worden dus niet uitgereikt. Het gaat om geperste papieren helmen. Er zijn ook stalen helmen in de handel, maar die blijken in de praktijk niet te bevallen. Uiteindelijk valt de

Er is in die tijd nog geen echte brandweerkleding; men houdt het meestal bij oliepakken en een zuidwester; dit is de blusgroep Creil

110

keuze op kleding van twillfertstof, dubbel linnen met rubber. De helmen zijn van hard leer.

Water - hout - vuur

1980

1985

1990

1995

2000

2005

2010

Voertuigen

Voor de rayonposten: vijf gesloten wagens voor manschappen en

De groep Vollenhove wordt in 1949 geannexeerd door

materiaal met daarachter voor elk voertuig een motorspuit met

Marknesse. De garage in Marknesse is nog niet klaar, daarom

een capaciteit van 800 tot 1000 liter water per minuut.

gaat het voertuig tijdelijk naar Emmeloord. Het is in deze tijd

Voor de hulpposten komen er zes tweewielige slangen-

dat het gebied van drie rayons uitbreidt naar vijf. Het korps

wagentjes.

bestelt nieuwe materialen.

In 1950 wordt verder geïnvesteerd in materiaal: twee Ford Thames voor Emmeloord met een laadvermogen van 4 ton, een

Voor de post Emmeloord: twee gesloten wagens voor manschappen

slangenwagen voor Kraggenburg, twee nieuwe motorspuiten

en materiaal met daarachter twee motorspuiten, elk met een

Ford V8 of Chevrolet motor van 100 PK met een 2 waaier D

capaciteit van 2500 liter water per minuut.

pompinstallatie met een capaciteit van 2500 liter per minuut.

De manschappen - materiaalwagen TMM Ford nummer 3 uit Marknesse

De manschappen - materiaalwagen TMM Ford nummer 7 uit Rutten

In 1969 wordt een poedereenheid van het type Trolf 2000 besteld, dit speciaal om de eventuele calamiteiten op de pas aangelegde A6 te kunnen bestrijden

In 1971 worden de bluseenheden van Ens, Creil, Marknesse, Nagele en Rutten vervangen door een Mercedes 408/29. Dit is het voertuig van Marknesse in de garage, rechts hangen de zwarte oefenoveralls


111

1940

1945

1950

1955

1960

1965

1970

De commandant stelt een nieuwe verdeling van het materiaal

Schokland is een bijzonder object. In het museum op het voor-

voor:

malig eiland komt een slangenkast met hulpstukken. Er kan worden geblust met koolzuursneeuw en schuimblusapparaten.

Post Emmeloord: twee wagens voor manschappen en materiaal met twee motorspuiten, elk met een capaciteit van 2500 liter

In 1951 bestelt de brandweer rookmaskers bij de firma

per minuut.

Duiker in Den Haag. Het jaar daarop komen ze binnen en worden direct gebruikt.

Post Marknesse: één wagen voor manschappen en materiaal met één motorspuit met een capaciteit van 2000 liter per minuut.

Er komen ook kleine slangenwagentjes, die achter de fiets moeten worden meegetrokken. Eén van de groepen trekt het

Post Ens: één wagen voor manschappen en materiaal met één

karretje mee vanuit de achterdeuren van een bestelwagen.

motorspuit met een capaciteit van 2000 liter per minuut.

Op de begroting van het Openbaar Lichaam van 1955 staat

De bedoeling is dat de groep Ens te zijner tijd de taak van de

f 30.340,50. Dit geld wordt gedeeltelijk besteed aan nieuw

groep Ramspol overneemt.

materiaal.

Post Lemmer: krijgt één motorspuit met een capaciteit van 800

In het jaarverslag van 1963 staat een overzicht van het rijdend

liter per minuut. Het vervoer van de motorspuit van Lemmer

materieel: zes manschappenwagens, een servicewagen en acht

moet geregeld worden met een auto van de Directie. Tot over-

motorspuiten. Ook persluchtapparatuur doet haar intrede.

plaatsing naar Rutten blijft de motorspuit in Lemmer staan.

Stapsgewijs krijgen alle groepen beschikking over persluchtapparatuur.

Ook in Espel komt tijdelijk een motorspuit te staan. Dit omdat het westelijk deel van de polder steeds verder bebouwd wordt.

De overdracht van het voertuig van de groep Creil; achter het stuur Hendrik Faber met daarnaast burgemeester R.S. Hofstee Holtrop

112

Op 13 september 1986 overhandigt burgemeester Hofstee Holtrop tijdens een open dag officieel het nieuwe hulpverleningsvoertuig aan de brandweer

Water - hout - vuur

1980

1985

1990

1995

2000

2005

2010

Tijdens deze open dag in 1986 staan alle voertuigen opgesteld, zodat het publiek volop de gelegenheid krijgt om deze van binnen en van buiten te bekijken

Aan De Bouwerskamp wordt een ongeval in scène gezet, waarbij het nieuwe hulpverleningsvoertuig wordt ingezet; rechts de oude slangenwagen


Het oude omgebouwde blusvoertuig van Creil, die is omgebouwd tot slangenwagen, wordt op 21 december 1992 vervangen door de Mercedes Benz 811 D

113

1940

1945

1950

1955

1960

1965

1970

Schuim en poeder Het gemeentebestuur staat in 1967 minder positief tegenover

alsnog een bedrag voor de aanschaf van een schuimblus-

nog meer uitgaven. De commandant pleit voor de vervanging

eenheid van f 80.000. Dit keer stelt de districtinspecteur voor

van de blusvoertuigen en voor de aanschaf van een schuim-

een poedereenheid te kiezen, in plaats van schuim. Deze komt

eenheid. De districtsinspecteur stelt voor geen schuimeenheid

er in 1970, speciaal voor eventuele calamiteiten op de nieuw

te kopen, maar een watertank op één van de blusvoertuigen,

aangelegde A6.

van 1500 tot 2000 liter. In een aanhanger zit dan het schuim-

Na de nodige briefwisseling geeft de districtsinspecteur in

vormend middel en de nodige armaturen.

februari 1971 zijn goedkeuring aan het verstrekken van een

Een aantal jaren later komt de aparte tank er. Maar omdat het

krediet van maar liefst f 144.000 voor de vervanging van de

schuimvormende middel nogal wat roestvorming veroorzaakt,

inmiddels twintig jaar oude bluseenheden van Emmeloord,

gaat de tank er later weer af. In de begroting van 1969 staat

Creil en Marknesse.

In de jaren zestig was de groep Creil gealarmeerd voor een boerderijbrand. Het ging om een boerderij van het Zeeuws type. De brand was in de schuur. Omdat de aanvalsweg door de woning het kortst was, besloot de bevelvoerder om de toevoerslang door de woning te leggen. De brand was zo geblust. Het bleek een bak met stro te zijn. Jammer genoeg was er veel waterschade, omdat het deel van de toeverslangleiding dat in de woning lag, lek was. Riekelt en Jelle Loosman, oud-brandweermannen groep Creil, jaren zestig

De Noordoostpolder 28 december 1992

114

Water - hout - vuur

1980

1985

1990

1995

Op 27 april 1995 overhandigt burgemeester M.A.J. Knip officieel de Mercedes Benz 1117 aan de plaatsvervangend bevelvoerder Gerrit Siebrand van de groep Emmeloord I

2000

2005

2010

Commandant J.Woets geeft de burgemeester uitleg over de indeling van dit nieuwe voertuig, 1995

Hulpverlening

verslag van 1979 niet echt te spreken. Geen ladderwagen, geen

Het aantal verkeersongelukken neemt toe. Een voertuig in

hulpverleningsvoertuig en geen uitzicht op middelen om de

Emmeloord krijgt daarom een aggregaat en een pomp voor

andere blusvoertuigen te vervangen. Het leidt tot een scherpe

hydraulisch redgereedschap. Er kunnen ook twee lampen van

opmerking van zijn kant: ‘Als dit zo doorgaat, dan vrees ik dat in

1000 Watt op het aggregaat. Op deze manier is er ook ’s nachts

de nabije toekomst de Brandweer Noordoostpolder wederom

voldoende licht.

over een prachtig rijtje verouderde voertuigen zal beschikken.

Bij een ongeval in Creil is het gereedschap direct nodig.

Zonder geluk vaart niemand wel, maar de brandweer zal dan wel erg veel geluk moeten hebben’.

Emmeloord krijgt een nieuwe flat: Toutenburgh. Voor de

De jaren hierna mag de commandant geen tekst meer opnemen

brandweer gelegenheid om de aanschaf van een ladderwagen

in het jaarverslag, alleen cijfers. En voor het drukken moet de

of hoogwerker weer in discussie te brengen. Op 15 juli 1975

burgemeester toestemming geven. Dit bleef zo tot eind jaren

antwoordt de districtsinspecteur dat hij in het gereed komen

tachtig.

van het flatgebouw geen aanleiding ziet om zijn eerder kenbaar gemaakte standpunt te wijzigen. De ladderwagen komt er dus

In de begroting van 1981 komt er wel geld voor een blusvoer-

niet.

tuig, f 225.000. Nog belangrijker: er wordt een reserverings-

Dezelfde districtsinspecteur verklaart in een keuringsrapport

fonds gemaakt voor de vervanging van de voertuigen van de

van 9 november 1976 dat de bluseenheid TAS-HD, een Ford

dorpen. De aanschaf van een hulpverleningsvoertuig wijst de

Thames met een opbouw van de Fa. Kronenburg uit 1959, nu

gemeenteraad weer af. Eén raadslid oppert de aanschaf van een

toch wel vervangen zou moeten worden. Het overige mate-

tweedehands busje, maar dat wordt terzijde geschoven. Ook

riaal vertoont geen vermeldenswaardige onvolkomenheden.

een ladderwagen komt er niet.

Brandweer Nooordoostpolder is zuinig op haar materiaal.

Het hulpverleningsvoertuig komt er pas in 1986. Uit de talrijke

In 1978 mag commandant Visser nog een nieuw blusvoertuig

ongevallen waarbij dit voertuig wordt ingezet, blijkt dat het een

bestellen. Over de rest van het materiaal is hij in zijn jaar-

verantwoorde aanschaf is geweest.


115

Marknesse neemt als eerste groep uit de polder een Dennis in gebruik. Enkele leden van de groep halen het voertuig op 12-13 september 1996 uit Engeland

Op 2 november 1996 overhandigt burgemeester M.A.J. Knip de sleutel aan bevelvoerder Anton Verhoef

Dennissen De voertuigen van Marknesse en Ens zijn eind jaren negentig

aantal groepsleden zelf opgehaald uit Engeland. Op 2 november

aan vervanging toe. Er is een postieve kennismaking met de

is de officiële overhandiging pas, omdat dan de garage klaar is

firma John Dennis Coach Builders Ltd. uit Guilford in Engeland.

waar de wagen in past. Ook de groepen in Ens, Creil, Rutten en

In Drachten en Roden rijden al Dennis-voertuigen. Na uitgebreid

Nagele krijgen, al is het een aantal jaar later, een Dennis Rapier

oriënteren besluiten de commandant en staf een Dennis Rapier

en een verbouwde garage.

XL te bestellen, met een Engelse opbouw en twee ladders. Op het dak een ladder van 13,80 meter en daarnaast een ladder

Alle tankautospuiten van de Brandweer Noordoostpolder zijn

van 9 meter. De wagen wordt op 12 en 13 september door een

nu uitgerust met het nodige hulpverleningsmateriaal.

De Dennis van de groep Creil staat op de tentoonstelling Brand 99 in de RAI te Amsterdam

116

Vanaf 2001 is de Brandweer Noordoostpolder in het bezit van vijf Dennis brandweervoertuigen

Water - hout - vuur

Rood op straat Op 1 juli 1996 komt er ook een nieuwe manschappenwagen, een Mercedes Benz, gespoten in brandweerrood. In de auto kunnen acht mensen vervoerd worden. In 2002 komt er ook een auto voor de Officier van Dienst. De Officieren van Dienst hebben jarenlang in privé-auto’s gereden. Nu is er een Volkswagen Transporter in brandweerrood met striping, voorzien van mobilofoon, navigatiesysteem, telefoon en airco. Ook brandweer Urk gaat deze auto gebruiken. De wagen is om te bouwen tot commandopost. Beide stoelen kunnen helemaal draaien en achterin is allerlei meetapparatuur. In 2004 komt er een personenauto bij voor de Regionaal Commandant van Dienst, een Opel Vectra stationwagon.

De Mercedes Sprinter wordt op 1 augustus 2006 vervangen door twee Volkswagen Caddy’s, die voor allerlei doeleinden worden gebruikt

Natuurlijk in rood en voorzien van de nieuwe striping. Een projectgroep buigt zich in 2004 ook over de eisen voor een

aan beide zijden een scherm laten zakken. In deze schermen zit

nieuw hulpverleningsvoertuig. Het voertuig krijgt een haak-

verlichting. Verder bevat de container twee grote tenten, die bij

armsysteem van 14 ton, en een kraan van tien ton. Ook heeft

slecht weer over het ongeval kunnen worden geplaatst, zodat

het voertuig een bergingslier van vijf ton. De kraan en de lier

men droog en uit de wind kan werken.

zijn voorzien van afstandsbediening. In een speciale container

De meest recente aanschaf zijn twee Volkswagens, type Caddy.

passen alle hulpverleningsmaterialen. Alle kleinere en losse

Ook deze voertuigen zorgen voor meer rood op straat.

materialen zitten keurig opgeborgen in plastic kratten, en alle

Ze worden ingezet voor cursussen, preventie en logistiek.

grotere spullen hebben een vaste plek. Bij slecht weer kan men

In augustus 2006 wordt een blusunit (462) in gebruik genomen. Deze unit wordt ingezet bij calamiteiten op de A6


117

1940

1945

1950

1955

1960

1965

1970

Brandweerfotograaf De familie Ruis uit Marknesse weet meerdere hobby’s met elkaar te combineren. Piet is brandweerman en amateurfotograaf. Rikie is journaliste voor diverse lokale kranten. Dit blijkt al vele jaren een gouden combinatie. Piet zit als brandweerman (letterlijk) dicht bij het vuur en maakte zo duizenden actiefoto’s van de brandweer. En Rikie weet hier vervolgens de goede tekst bij te produceren. Op deze manier hebben Piet en Rikie gedurende meer dan 30 jaar heel veel brandweerhistorie vastgelegd. Maar daar blijft het niet bij. Het echtpaar houdt ook nauwgezet de berichtgeving over de Brandweer Noordoostpolder bij. Ieder jaar maken ze samen een prachtig overzicht met foto’s van

Piet en Rikie Ruis

de uitrukken, maar ook van alle berichten in de pers over de Brandweer Noordoostpolder. Het is traditie om dit boek ieder jaar officieel aan de commandant te overhandigen. Wat hun zoon Erik doet? Vrijwilliger bij de brandweer natuurlijk!

Piet, de brandweerfotograaf

Eén van de plakboeken

Men was, zoals de meeste vrijwilligers, ontzettend fanatiek. Bij de kazerne was het zo dat degene die het eerst was ook mee uitrukte en men wachtte echt niet tot de brandweerauto vol was. Dit leidde tijdens het rijden naar de kazerne regelmatig tot gevaarlijke situaties. Vooral als er vrijwilligers waren die in dezelfde buurt woonden. Men kwam bij een uitruk elkaar dan wel eens op een kruising tegen of men probeerde elkaar in te halen. De uitrukken vanaf de kazerne waren soms net een aflevering van Comedy Capers. H. Evers, oud-brandweerman groep Emmeloord I, jaren zeventig/tachtig

118

Water - hout - vuur

1980

1985

1990

1995

2000

2005

2010

Brandweerfamilie Brandweer Noordoostpolder is één grote familie. Figuurlijk,

Het familiegevoel is ook zichtbaar bij demonstraties en op Open

maar soms ook letterlijk. Dat begint al bij de partners en gezins-

Dagen. Bijvoorbeeld de Open Dag in 2006. Deze werd eigenlijk

leden van de brandweermensen. Deze moeten uiteraard achter

alleen maar bezocht door gezinnen met kinderen. En dankzij

het brandweerwerk van hun man, vrouw, vader, moeder, zoon

het mooie weer beleefden de kinderen veel plezier met allerlei

of dochter staan. Bekend zijn de voorbeelden van de echtge-

brandweerspellen.

note die, na een brandmelding midden in de nacht, alvast de achterdeur open doet en de fiets klaarzet, zodat de echtgenoot

Kortom, de brandweer is echt één grote familie!

zo snel mogelijk naar de kazerne kan. Het is dan ook niet meer dan logisch dat de partners van brandweermensen betrokken worden bij allerlei ontspannende activiteiten van de brandweer zoals feestavonden en de familiedagen. De brandweergroepen zelf zijn ook een soort families. Men ziet elkaar veel, niet alleen bij de incidenten en de oefenavonden, maar vaak ook op verjaardagen of gewoon tijdens het doen van boodschappen in het dorp. Er zijn voorbeelden van meerdere broers die samen bij de brandweer waren, zoals de broers Goeree uit Emmeloord en de twee broers Loosman uit Emmeloord en een zwager van de familie Loosman uit Creil. Soms strekt de betrokkenheid zich uit over meer generaties. Zoals de familie Rood: vader Dirk was brandweerman, zijn zoon Wim is brandweerofficier en kleinzoon Joost is lid van de jeugdbrandweer. De jeugdbrandweer is opgericht onder het motto: jong geleerd is oud gedaan. De oudere generatie ervaren brandweermensen leert het vak aan de jeugdigen van 12 tot 18 jaar. En jawel, veel jeugdbrandweerlieden zijn kinderen van brandweermensen.

Menig kind voelt zich even brandweerman, want zij mogen spuiten in een échte brandweerjas met een échte brandweerhelm, 13 mei 2006


119

1940

1945

1950

1955

1960

1965

1970

De Vergulde Straalpijp In 2000 stelt toenmalig waarnemend commandant Watse

Het is dan ook het volledige korps dat als eerste de Vergulde

Boonstra de Vergulde Straalpijp in. Aanleiding is de 100%-score

Straalpijp in ontvangst mag nemen. In de jaren daarna groeit

van Brandweer Noordoostpolder in dat jaar. Boonstra: ‘In 2000

de Vergulde Straalpijp uit tot een fenomeen binnen het korps.

bleken er nogal wat zaken 100% uitgevoerd. Voorbeelden zijn

De prijs wordt jaarlijks uitgereikt tijdens de nieuwjaarsbijeen-

de eerste plaats in de test van het Algemeen Dagblad waaruit

komst, aan één of meer brandweermensen die zijn opgevallen

bleek dat in Noordoostpolder de gebruiksvergunningen 100%

in het jaar daarvoor. Dat ‘opvallen’ kan zowel in positieve als

op orde waren, de oefeningen waren 100% op niveau, bij de

negatieve zin. Het is dan ook vooral de lijst met nominaties die

opleiding was het slagingspercentage 100%, de eerste RI&E was

het voor alle aanwezigen spannend maakt. Een omgereden lan-

100% goedgekeurd, het aantal brandweervrouwen was met

taarnpaal, een vergeten helm of een domme opmerking, alles

100% uitgebreid, de vervanging van de tankautospuiten was

kan aanleiding zijn voor een nominatie. De toespraak van Watse

100% gereed en als eerste korps had de Brandweer Noordoost-

Boonstra is iedere nieuwjaarsbijeenkomst een hoogtepunt.

polder de wedstrijden 100% geannuleerd in verband met de MKZ-crisis’.

Op maandag 5 oktober 1992 werd de Regionale Brandweer Flevoland verzocht om assistentie te verlenen bij de vliegtuigramp in de Bijlmer. De reddingsgroep van Noordoostpolder is toen ’s nachts om 23.30 uur vertrokken en kwamen pas de volgende avond weer thuis. Ze had geholpen bij het met de hand afgraven van de puinhoop met het doel om eventueel aanwezige men-

Tjerk van der Wal, hoofd logistiek, ontvangt ‘De Vergulde Straalpijp’ op 6 januari 2003 uit handen van plaatsvervangend commandant Watse Boonstra

selijke resten te kunnen vinden. Alle leden waren erg onder de indruk van deze inzet. Ook bij de vuurwerkramp in Enschede is assistentie gevraagd van de Regionale Brandweer. Zondag 14 mei om 15.30 uur vertrok het peleton en kwam ’s avonds weer om 23.00 thuis. Ze waren niet ingezet. Dit kwam omdat de IRT het niet verantwoord vond om bij duisternis te werken. Alle assistentie van de diverse regio’s, totaal 21 voertuigen met de bijbehorende manschappen, kon dus onverrrichter zake weer naar huis toe. A. Verhoef, oud-brandweerman groep Marknesse, 1992 - 2000

120

Jan Versteynen en Anton Verhoef, bevelvoerders van de groepen Rutten en Marknesse krijgen op 7 januari 2002 ‘De Vergulde Straalpijp’ overhandigd vanwege hun inzet tijdens een grootschalige hulpverlening in regioverband

Water - hout - vuur

1980

1985

1990

1995

Piet en Rikie Ruis mochten ‘De Vergulde Straalpijp’ in ontvangst nemen omdat zij veel foto- en archiefwerk doen, 5 januari 2004

2000

2005

2010

Vanwege zijn grote inzet voor het nieuwe C2000 systeem ontving Wim Rood op 5 januari 2005 ‘De Vergulde Straalpijp’

Winnaars van de Vergulde Straalpijp 2000

Korps Noordoostpolder

Goede prestaties dat jaar.

2001 Groepen Marknesse en Rutten

Grootschalige inzet in regionaal verband bij de Vuurwerkramp in Enschede.

2002 Tjerk van der Wal

Zijn inzet als hoofd Logistiek.

2003 Piet en Rikie Ruis Het jaarlijks samenstellen van de uitgebreide jaarboeken met foto´s en artikelen. 2004 Wim Rood

Inzet voor het invoeren van C2000.

2005 Groep Creil

Zeer weinig uitrukken, maar wel altijd paraat. Zelfs voor vervanging in Almere.

2006 Gerard op de Woerd OVD (Opa Van Dienst) en altijd inzetbaar voor welke klus dan ook. 2007 John Knol Hart onder de riem na een ernstig ongeval.

De groep Creil bluste de hoogste fik (in een kerktoren) en rukte in 2005 het minst uit. Daarom ontvangt bevelvoerder Jan Meuleman ‘De Vergulde Straalpijp’, 9 januari 2006


Gerard op de Woerd kreeg op 8 januari 2007 ‘De Vergulde Straalpijp’ vanwege zijn grote inzet voor de brandweer

121

1940

1945

1950

1955

De Nablussers, vereniging van oud-brandweerlieden

1960

1965

1970

Leden van de vereniging ‘De Nablussers’ geven tijdens de open dag van 1984 een demonstratie van het blussen van een brand in vroeger dagen

In 1983 gaat een aantal brandweermensen met functioneel leeftijdsontslag. Ze kunnen maar moeilijk afscheid nemen van hun brandweerleven. Ze willen graag een positieve bijdrage blijven leveren aan Brandweer Noordoostpolder en op de hoogte blijven van het wel en wee van de collega’s. Zo komen ze op het idee om een vereniging voor oud-brandweermensen op te richten. Motor achter de vereniging zijn oud-commandant L. Visser, de oud-bevelvoerder van Marknesse de heer S. Bakker en de oud-bevelvoerder de heer J. Kloosterman. De vereniging is opgericht op 12 januari 1984, de initiatiefnemers vormen het bestuur. In de statuten staat dat De Nablussers zal functioneren als zelfstandig onderdeel van de Vrijwillige Brandweer Noordoostpolder.

Het talrijke publiek geniet van dit gebeuren. V.l.n.r. de heren L.Visser (oud-commandant), E. de Graaf, J. Kloosterman, J. van Wijk en T. Groen bij de pomp, 8 september 1984

De doelstellingen zijn: - het bevorderen van het onderling contact tussen de oud

brandweerlieden en de leden van de Brandweer

Noordoostpolder; - het zo nauw mogelijk betrokken laten blijven van de leden

bij het gehele brandweergebeuren en in het bijzonder van

de Brandweer Noordoostpolder.

Uit het jaaroverzicht van 1984 blijkt dat de heer W. van de Vegt de naam ‘De Nablussers’ heeft bedacht.

122

Na een kwartier pompen een borreltje, net zoals het vroeger gebeurde. V.l.n.r. de heren G.J. Lanters,W. v.d.Vegt, S. Bakker en L.Visser

Water - hout - vuur

1980

1985

1990

1995

2000

2005

2010

Het bestuur van ‘De Nablussers’, 17 januari 1993. V.l.n.r. J. Kloosterman, S. Bakker en J. Benjamins

Deze pomp wordt door ‘De Nablussers’ opgeknapt voor de nieuwe kazerne, 11 juli 1998

Vanaf 1984 organiseren De Nablussers allerlei activiteiten. Zo

ging een vitrine in met oud brandweermateriaal. Voor de oud-

treden zij op met een blusploeg in oorspronkelijke bluskleding

leden zijn er ieder jaar meerdere bijeenkomsten. De Nablussers

en met blusmaterieel uit de jaren veertig, bij Open Dagen en

zorgen bij begrafenissen, jubilea enzovoorts voor een vertegen-

jubilea van de brandweer. De Nablussers ondersteunen bij het

woordiging van de oud-brandweerlieden.

samenstellen van het jubileumboek voor 45 jaar Brandweer Noordoostpolder. De heer Kloosterman brengt hiervoor weken-

In de beginjaren bestaan de inkomsten uit lidmaatschaps-

lang door in de gemeentelijke archieven. Ook ondersteunen de

geld. Sinds 2000 ontvangt de vereniging ook subsidie van het

leden bij de organisatie van brandweerwedstrijden en festivitei-

gemeentebestuur. De vereniging heeft in het beginjaar 19 leden.

ten. Bij de verhuizing naar de nieuwe kazerne richt de vereni-

Inmiddels zijn er 47 Nablussers.

Voorzitter Frans Lanters neemt op 19 maart 1999 afscheid en zijn plaats wordt ingenomen door Willie Dieterman


Tijdens de jaarvergadering van 17 maart 2000 wordt afscheid genomen van de heer S. Bakker. Hij is lid van het eerste bestuur en verzorgt vanaf het begin de bingo en het raadspel

123

1940

124

1945

1950

1955

1960

1965

1970

Water - hout - vuur

1980

1985

1990

1995

2000

2005

2010

Nawoord ‘Brandweer is emotie’ is één van mijn gevleugelde uitspraken. Bij het samenstellen van dit boek is dat ook telkens weer gebleken. Dan denk ik aan de vele persoonlijke verhalen die boven water zijn gekomen, vaak met een lach en een traan. Maar bijvoorbeeld ook aan al die oude foto’s en krantenartikelen. Van alles is al die jaren verzameld en bewaard door onze (oud-)brandweermensen. Ik weet dan ook zeker dat dit boek bij velen levendige herinneringen zal oproepen. En voor ‘buitenstaanders’ is dit een prachtig overzicht van de ontwikkeling van de Brandweer Noordoostpolder de afgelopen 65 jaar. Dit boek is tot stand gekomen dankzij de medewerking van vele personen die ik daarvoor nadrukkelijk dank wil zeggen. Een aantal van hen wil ik graag in het bijzonder bedanken. In de eerste plaats is dat Rikie Ruis die op grond van historisch onderzoek de basis voor dit boek heeft gelegd, daarbij uiteraard geholpen door haar echtgenoot Piet en diens enorme foto-archief. In de tweede plaats wil ik graag Jan Woets noemen. Jan heeft als oud-commandant veel historische kennis van de brandweer ingebracht, daarnaast heeft hij veel contacten gelegd met oud-brandweermensen zodat hun verhalen door hem konden worden opgetekend. Ook Wim Rood wil ik graag bedanken; Wim is al vanaf zijn jeugdjaren sterk betrokken bij de Brandweer Noordoostpolder; die betrokkenheid is terug te vinden in zijn bijdragen aan dit boek. Samen met ondergetekende vormden bovengenoemde personen de redactie van dit boek, daarbij ondersteund door Alice Scheer en Willeke Hulleman. Ook beide dames wil ik graag bedanken voor hun inzet. Ten slotte een woord van dank aan het bestuur en de leden van de Vereniging van oudbrandweermensen ‘De Nablussers’ voor de zeer bereidwillige medewerking, zoals altijd, zou ik zeggen. Dat met 65 jaar de pensioengerechtigde leeftijd wordt bereikt geldt voor mensen, niet voor organisaties. De Brandweer Noordoostpolder heeft 65 jaren achter de rug waarin men dag en nacht klaarstond voor de veiligheid van de samenleving; dat zeg ik met veel respect en waardering. Het is geen afsluiting van een periode, de brandweer gaat daarmee door, met veel enthousiasme en betrokkenheid, voor u. Mr. Harry L. van Boven MBA MCDM Commandant Brandweer Noordoostpolder


125

1940

126

1945

1950

1955

1960

1965

1970

Water - hout - vuur

1980

1985

1990

1995

2000

2005

2010

Colofon Redactie: Harry van Boven, Willeke Hulleman, Wim Rood, Piet Ruis, Rikie Ruis, Alice Scheer en Jan Woets. Fotografie: Hans Veenhuis, Roel Winter, Piet Ruis en alle anderen die foto’s voor dit boek beschikbaar hebben gesteld. Grafische verzorging: ComSi Drukwerk: Drukkerij Giethoorn ten Brink

Bronvermelding Voor de samenstelling van dit boek is gebruik gemaakt van de archieven van Gemeente Noordoostpolder en het archief van brandweergroep Ens, dat voor een groot deel is bijgehouden door oud-bevelvoerder J. Kloosterman. Daarnaast zijn interviews gehouden met veel (oud)brandweermensen, die bovendien bereid waren hun persoonlijk archief ter beschikking te stellen.

Juni 2008 © Niets uit deze uitgave mag zonder schriftelijke toestemming van gemeente Noordoostpolder worden overgenomen.


127

1940

128

1945

1950

1955

1960

1965

1970

Water - hout - vuur

Verbindingen: alarmering en meldingen

Recommend Documents