Vakdag Lichtreclame – LED Display Centers
KIEN KNOOPPUNT INTEGRATIE ELEKTROTECHNIEK NEDERLAND
JAN MEUTZNER PROJECTLEIDER VERLICHTING KIEN
Horsten 1 5612 AX Eindhoven T 040 - 247 33 71 E
[email protected] Twitter: @StichtingKIEN LinkedIn: linkedin.com/company/stichting-kien
Thema’s
0-energie langer
zelfstandig thuis wonen valorisatie led kraamkamer
Langer zelfstandig thuis wonen
Onderzoek door TU/e naar dynamische verlichting in de ouderenzorg
Brochure “Goed licht voor ouderen”
Opleiding “Gezond licht voor ouderen”
Bedrijfsbezoek op 19 juni as. bij Trilux in Arnsberg “thema dynamisch licht in de gezondheidszorg
Participatie in nieuwbouwproject “thema beschermd wonen” te Culemborg
LED
Register fabrikanten LED verlichting
Opleveringsprotocol LED verlichting
Oprichting LED Gilde samen met NSVV
Workshops “smart LED”
Opleidingen “LED basic en LED in de praktijk
LED Gilde
Waarom?
Gebrek aan kennis
Kwantiteit boven kwaliteit
Delen kennis en ervaring
Aanjager
LED Gilde Doelstellingen Doelstellingen zijn wel ambitieus: o Realisatie effectieve erkenningsregeling; o Opleveringsprotocol LED verlichting; o Onafhankelijk toezicht; o Kwaliteitsborging; o Producenten/leverancier register; o Geschikte normen o Introductie onafhankelijk keurmerk
Criteria voor fabrikanten/ leveranciers LED verlichting
A. Producten Ja Nee
Lichtbronnen
Energielabel A+ of A++
… …
Informatie op de verpakkingen conform European LED Quality Charter
… …
Voldoet aan ECO Design Werkdocument
… …
Beschikbaarheid testrapport LM80/TM21
… …
L80 F10 (L = capaciteit lichtbron in %; F = uitvalpercentage lichtbron tijdens gebruiksperiode in %)
… …
Criteria voor fabrikanten/ leveranciers LED verlichting
Armaturen
Lumen/Watt verhouding voldoet aan uitgangspunten EIA 2015
… …
Garantie op armaturen (systeem)voor tenminste 5 jaar
… …
Beschikbaarheid testrapport LM79
… …
Criteria voor fabrikanten/ leveranciers LED verlichting
Drivers
Power Quality (PQ) > 0,9
… …
Total Harmonic Disorder (THD) < 0,1
… …
Is je armatuur/driver als systeem getest?
Voldoet aan EMC richtlijnen
… …
Criteria voor fabrikanten/ leveranciers LED verlichting
B.Diensten
Lichtberekeningen
Voldoet aan uitgangspunten NSVV/NLA document “gedragscode lichtberekenaar”
C.Services
Garantie
Minimale garantie over led producten en vervangingskosten 5 jaar
Aldus opgemaakt:
Leverancier/fabrikant
Datum:
Naam ondertekenaar:
Handtekening:
… …
… …
Opleveringsprotocol LED verlichting 1.
De verlichtingssterkte a. de horizontale verlichtingssterkte b. de verlichtingssterkte voor metingen van verticale vlakken c. de cilindrische verlichtingssterkte (*) d. de reflectiefactoren zijn juist (*)
ja ja ja ja
/ / / /
neen / n.v.t. neen / n.v.t. neen / n.v.t. neen / n.v.t.
(*) Alleen op plaatsen waar visueel/auditieve communicatie plaatsvindt
2. 3.
De luminantie a. meetresultaat luminantie meting in tabel- of grafiekvorm De kleurweergave a. de kleurweergave b. de kleurtemperatuur
ja / neen / n.v.t. ja / neen / n.v.t. ja / neen / n.v.t.
Opleveringsprotocol LED verlichting
4.
5.
De dynamische verlichtingssystemen a. de diverse scenes van de dynamische verlichting De temperaturen a. de omgevingstemperatuur van het armatuur ta b. de omgevingstemperatuur van de driver ta (**) c. de contacttemperatuur van de driver tc (**) d. de maximale oppervlaktetemperatuur van de omhulling (***) (**) Alleen voor niet geprefabriceerde armaturen (***) Alleen in ruimten waar het risico op brand bestaat
ja / neen / n.v.t. ja ja ja ja
/ / / /
neen neen neen neen
/ n.v.t. / n.v.t. / n.v.t. / n.v.t.
Opleveringsprotocol LED verlichting 6.
De toepassing gelet op de omgeving a. de beschermingsgraad van het armatuur is juist b. afstand tot brandbaar materiaal c. vallende defecte delen kunnen geen gevaar veroorzaken(***)
ja / neen / n.v.t. ja / neen / n.v.t. ja / neen / n.v.t.
(***) Alleen in ruimten waar het risico op brand bestaat
7.
Elektrotechnische metingen bij niet geprefabriceerde armaturen a. de spanning op de led bars b. de maximale stroom in elke geleider in het armatuur c. het nullast verbruik d. de Total Harmonic Distortion, THD e. de weerstand van de beschermingsgeleider
ja ja ja ja ja
/ / / / /
neen neen neen neen neen
/ n.v.t. / n.v.t. / n.v.t. / n.v.t. / n.v.t.
Opleveringsprotocol LED verlichting 8.
Installatie voldoet aan NEN 1010:2015 a. de inschakelstroom b. de harmonische stroom c. de compensatie d. de lekstroom e. bestandheid tegen spanningsdips f. de bevestiging van het armatuur g. de aansluitklem h. het gebruik van onafhankelijke drivers
Ondertekening:
Datum:
Aantal bijlagen:
ja ja ja ja ja ja ja ja
/ / / / / / / /
neen neen neen neen neen neen neen neen
/ n.v.t. / n.v.t. / n.v.t. / n.v.t. / n.v.t. / n.v.t. / n.v.t. / n.v.t.
Opleveringsprotocol LED verlichting Toelichting bij het opleveringsprotocol LED verlichting 1. Tot de opleveringsprocedure behoort de toetsing van de meetresultaten aan de uitgangspunten van de ontwerpdocumenten zoals het Programma van Eisen, de lichtberekening, de eisen uit de norm NEN 1010:2015 en het bestek. Het resultaat van elke meting of beoordeling moet in een verslag worden vastgelegd en als bijlage worden gehecht aan het opleveringsprotocol. 2. De metingen moeten worden uitgevoerd volgens de normen: NEN-EN 12464-1: NEN-EN 12464-1:2011 Licht en verlichting Deel 1: Werkplekken binnen. NEN 1891:1994 Binnenverlichting – Meetmethoden voor verlichtingssterkten, luminanties. NEN 1010:2015 Veiligheidsbepalingen voor laagspanningsinstallaties. NEN-EN-IEC 60529:1992+A2:2013 Beschermingsgraden van omhulsels (IP-codering).
Opleveringsprotocol LED verlichting Toelichting bij het opleveringsprotocol LED verlichting 3. De verlichtingssterkte De verlichtingssterkte moet worden gemeten overeenkomstig NEN 1891:1994. Hierbij moet het meetgrid worden gebruikt zoals dit ook is gebruikt bij het rekenprogramma. Let op: de gebruikelijke verlichtingssterktemeters zijn alleen gekalibreerd voor wit licht. Metingen moeten worden uitgevoerd bij afwezigheid van daglicht. Op plaatsen waar visuele/auditieve communicatie plaatsvindt, moet ook de cilindrische verlichtingssterkte worden gemeten. Als er een afwijking wordt geconstateerd van de reflectiefactoren van de wanden ten opzichte van de referentiewaarden die in het ontwerp zijn toegepast, moet dit schriftelijk worden vastgelegd.
Opleveringsprotocol LED verlichting Toelichting bij het opleveringsprotocol LED verlichting 4. De luminantie De luminantie moet worden gemeten overeenkomstig NEN 1891:1994. De metingen moeten vanuit de werkpositie en de ooghoogte van de gebruiker worden gemeten: de visuele taak, de directe omgeving van de visuele taak, de omgeving van de visuele taak en andere relevante vlakken en objecten in het gezichtsveld, zoals armaturen, vensters, vloer, wanden en plafond. De meting kan met een luminantiemeter of een luminantiecamera worden uitgevoerd. Het resultaat van de meting kan in de vorm van een tabel, een grafiek of een foto worden vastgelegd. Meet vanuit de positie van de gebruiker van de ruimte.
Opleveringsprotocol LED verlichting Toelichting bij het opleveringsprotocol LED verlichting 5. De kleurweergave en kleurtemperatuur De kleurweergave en kleurtemperatuur moeten worden gemeten overeenkomstig NEN 1891:1994, tabel 1. Meet vanuit het geometrisch middelpunt van de ruimte, waarbij de hoogte van het meetpunt wordt bepaald door de berekende hoogte van het werkvlak volgens de ontwerpberekening. De meting wordt uitgevoerd met behulp van van een radio spectrometer.
6. De dynamische verlichting Bij dynamische verlichtingssystemen variëren het lichtniveau en de lichtkleur in tijd en plaats. Gemeten moeten worden de lichtsterkte en de kleurtemperatuur bij de verschillen in tijd en plaats. Opmerking: gebruik de “meetstand” waarin door de fabrikant van het systeem dikwijls is voorzien. De meting wordt uitgevoerd met behulp van een verlichtingssterktemeter en een radio spectrometer.
Opleveringsprotocol LED verlichting Toelichting bij het opleveringsprotocol LED verlichting 7. De temperaturen De ruimtetemperatuur moet worden gemeten bij volledig gebruik van de ruimte en de ongunstigste omstandigheid, meestal is dit hartje zomer. Eventueel moet de gemeten ruimtetemperatuur worden gecorrigeerd tot de verwachte ruimtetemperatuur onder de ongunstigste omstandigheid. De temperatuurmetingen moeten bij voorkeur worden uitgevoerd met een registrerende elektronische thermometer of logger. De temperatuur tc en de maximale oppervlaktetemperatuur van de omhulling moeten worden gemeten bij volledige belasting. De meting moet worden uitgevoerd totdat de temperatuur niet meer stijgt. Het meetresultaat moet worden gecorrigeerd voor de temperatuur in de ruimte waarin de meting wordt uitgevoerd, naar de genormaliseerde omgevingstemperatuur Ta=30oC. Indien de vastgestelde omgevingstemperatuur Ta > 30oC moet die overschrijding worden verrekend. De plaats waar TC moet worden gemeten, wordt door de fabrikant opgegeven en
Opleveringsprotocol LED verlichting
8. Elektrotechnische metingen Geprefabriceerde armaturen Elektrotechnische metingen bij geprefabriceerde armaturen behoeven niet te worden uitgevoerd. In de specificaties die de fabrikanten bij geprefabriceerde armaturen verstrekken, op grond van de vigerende wetgeving, zijn alle relevante gegevens te vinden. Op deze gegevens mag worden vertrouwd tenzij er gronden aanwezig zijn om aan de meetresultaten te twijfelen.
Opleveringsprotocol LED verlichting Niet geprefabriceerde armaturen Niet geprefabriceerde armaturen zijn armaturen die door installateurs zelf worden vervaardigd. Bij deze niet geprefabriceerde armaturen moeten alle elektrotechnische metingen en onderzoekingen worden uitgevoerd overeenkomstig het Warenwetbesluit elektrotechnische producten en de vigerende geharmoniseerde normen. De resultaten moeten in een productiedossier worden vastgelegd en er moet een conformiteitsverklaring bij het niet geprefabriceerde armatuur worden overgelegd. Op het armatuur moet een CE markering worden aangebracht. Het productiedossier moet vijftien jaar worden bewaard. 9. Installatie voldoet aan NEN 1010:2015 De metingen en beproevingen moeten worden uitgevoerd overeenkomstig hoofdstuk 61 uit de norm NEN 1010:2015.
Ten slotte….. Thema
KIEN voor 2015
“Frisse scholen”, voor verlichting betekent dat energie efficiënt gebruik van dag- en kunstlicht in scholen
Bedankt voor uw aandacht
