Vakantieland of crisisland Crisis graad 1
Lesvoorbereiding Projecteer de foto's van Zuid-Europa. Print de 4 tekeningen van kinderen: Dora uit Griekenland, Carlos uit Spanje, Sofia uit Italië, Thomas uit België Bekijk het voorbeeld gedragspatroongrafiek Print de gedragspatroongrafiek mama Dora uit voor elke leerling.
Verwondering Vraag of er al kinderen op vakantie zijn geweest in Griekenland, Italië of Spanje. Schrijf op het bord wat de kinderen zich herinneren van het land. Hoe zien de landen eruit? Hoe zien de mensen eruit? Toon de foto's van Zuid-Europa. Leerlingen zullen in sommige foto's hun ervaringen bevestigd zien, maar in andere (die met de crisis te maken hebben) waarschijnlijk niet. Vraag of ze deze beelden herkennen? Welke herkennen ze niet. Vertel dat sommige foto's de laatste maanden genomen zijn. Veel landen hebben al een tijdje geldproblemen. Heeft iemand al eens iets op de radio of televisie gehoord over 'de crisis'? Maak met de kinderen een woordspin over dingen die ze al gehoord hebben over 'de crisis'. Plak de foto's van Zuid-Europa die met de crisis te maken hebben, eventueel bij op het bord. Vertel dat als men het heeft over 'de crisis': het gaat over bedrijven, banken en landen die geldproblemen hebben. Het is een ernstige situatie met onprettige gevolgen.
Kennis Vertel dat er problemen zijn in verschillende landen in Europa. De bazen van sommige landen hebben minder geld dan vroeger, hierdoor verandert er veel. Bekijk de tekeningen van Dora uit Griekenland, Carlos uit Spanje, Sofia uit Italië en Thomas uit België. Zij tekenden wat er de laatste tijd in hun gezin veranderde. Laat de tekeningen van de kinderen zien. (je kan ze hier ook per 2 laten werken, maar dan moet je de tekeningen meermaals afdrukken) De leerlingen bedenken per 2 een verhaaltje bij wat ze denken dat ze zien. Nadien vertel je zelf 4 verhalen die bij de tekeningen horen. De kinderen steken de tekening in de lucht (of wijzen de tekening aan) die volgens hen bij het verhaaltje past.
Verhalen: 1) Ik ben Carlos uit Spanje: Mijn opa is 63 jaar en wou dit jaar stoppen met werken en genieten in zijn huisje en tuin van de rust. Door de nieuwe regels in het land moeten mensen langer werken. Opa moet dus zeker nog 2 jaar langer werken. Op zijn leeftijd zware dozen dragen is geen lachertje. => mensen moeten langer gaan werken 2) Ik ben Sofia, ik woon in Italië. Mijn mama is leerkracht in het 3de leerjaar, dat doet ze heel graag. Ze verdiende genoeg centen om dingen te kopen die belangrijk zijn zoals eten, kledij, verwarming, kosten voor ons huis,... . Sinds de problemen in ons land, willen de bazen minder geld uitgeven en krijgen sommige mensen minder loon. We moeten nu met veel minder geld toekomen. => mensen krijgen een lager loon 3) Ik ben Thomas uit België. Mijn papa is baas van een autofabriek in Gent. Door de geldproblemen in ons land, kopen de mensen minder auto's en moet de fabriek ook minder auto's maken. Hierdoor heeft hij dus minder geld om al zijn personeel te betalen. Daarom heeft hij besloten om enkele mensen te ontslaan. Deze mensen zullen nu een andere job moeten zoeken, dat is vandaag niet gemakkelijk omdat veel mensen zonder werk zitten. => soms worden mensen ontslagen 4) Hallo, ik ben Dora en ik woon in Griekenland. Vroeger konden we met onze centen veel meer dingen kopen. Als mama naar de groentewinkel ging, kon ze voor 5 euro, 10 appels kopen. Omdat ons land niet veel geld meer heeft, hebben de bazen van ons land besloten om dingen in de winkel duurder te maken, zoals voedsel, medicijnen, kledij,... . Dus ook groenten en fruit. Nu moet mama 10 euro betalen voor 10 appels! Een deel van het geld gaat naar de groenteboer, een klein deeltje is voor de schatkist van ons land. Hiermee worden dan andere dingen betaald. We moeten nu veel zuiniger zijn met ons geld en kunnen minder nieuwe kleren kopen of leuke dingen doen (zoals naar de cinema gaan). Gisteren had mama een schitterend idee. Ze stelde voor om van onze tuin, waar nu gras ligt, een groentetuin te maken. Dan moeten we niet meer zoveel geld betalen om lekker en gezond te eten. Dat is al één probleem opgelost. => het leven wordt duurder (bv. voedsel, medicijnen) gevolgen van de crisis: mensen moeten langer gaan werken mensen krijgen een lager loon soms worden mensen ontslagen
het leven wordt duurder Een gedragspatroongrafiek van mama Dora We vertellen samen het verhaal van Dora opnieuw. Teken in de lucht een lijn als de mama van Dora droevig is, hoger als ze blijer wordt, heel hoog als ze heel blij is. Praat over hoe de 'luchtlijn' loopt en waarom: Gaat de lijn omhoog? Hoe komt dat? Dit is de voorbereiding op het tekenen van een grafieklijn later in de les. Tip: Je kan ook een lijn op de grond leggen met een touw, of als je een zandbak hebt in de klas, kan je de lijn in het zand trekken. Als de leerlingen het principe van de lijn begrijpen, kan je overstappen naar het tekenen van een 'gedragspatroongrafiek'. Geef elk kind een lege 'gedragspatroongrafiek mama Dora' . De leerlingen tekenen op hun blad de lijn hoe de mama van Dora zich wanneer voelt. Leg uit hoe de grafiek werkt. Op de x-as (= horizontale lijn) staat de tijd (vroeger, nu en later), op de y-as (verticale lijn) staat hoe de mama van Dora zich voelt (verdrietig, blij, heel blij). Laat de kinderen zelf de gezichtjes tekenen op de rondjes. Dit is dezelfde oefening als de lijn in de lucht, maar in een echte grafiek. Bouw nu samen met de leerlingen de grafiek op. Stel vragen terwijl de leerlingen tekenen. Waar moet de lijn beginnen? Waarom daar? Hoe weet je dat? Wanneer gaat de lijn nu omhoog of omlaag? Opmerking: de lijnen zullen bij de kinderen ongeveer hetzelfde zijn, maar toch kunnen er nuances zijn. De leerlingen kunnen zelf hierbij uitleg geven. Stimuleer om te praten over het verhaal. De grafiek is vooral een middel om over het verhaal te praten en is geen doel op zich. Laat de leerlingen zelf tekeningen maken bij de lijn, een tekening voor elke gebeurtenis van het verhaal. Als de grafiek klaar is, vertellen de leerlingen het verhaal terug aan de hand van de grafiek. Zie voorbeeld gedragspatroongrafiek bij een ander thema. Het vervolg... Laat de kinderen bij het verhaal van Dora , het idee van mama tekenen of een 3D tekening/kijkdoos maken. ( bv. met propjes crêpepapier die sla voorstellen,...). Zorg dan voor natuurlijke materialen en ander knutselmateriaal.
Het maken van een gedragspatroongrafiek is een hulpmiddel voor systeemdenken om zicht te krijgen op verbanden. Smaakt dit naar meer? In de nascholing 'initiatie in systeemdenken' pas je tal van methodieken toe op prikkelende verhalen die leerlingen helpen verbanden te visualiseren. Of bekijk wat een coaching voor jou (en je team) kan betekenen. Interessante informatie over systeemdenken vind je bij de links.
Filosoferen Maak van je leerlingen veerkrachtige en kritische wereldburgers door met hen te filosoferen. Zet je samen met de leerlingen in een kring. Zorg dat je elkaar in de ogen kan kijken. Vertel hen dat je gaat nadenken over één vraag (zie voorbeeld). Hoe meer vragen die ene vraag oproept, hoe beter. Het is helemaal niet erg als de leerlingen geen pasklare antwoorden vinden. Er zijn slechts drie regels: 1) Ze mogen allerlei opmerkingen maken als ze bereid zijn het uit te leggen. 2) Ze luisteren naar elkaar. 3) Alles wordt in vertrouwen gezegd. Voorbereiding: Je bereidt een filosofisch gesprek voor door een discussieplan op te stellen (zie hieronder). Je start met één thema uit de les als concept. Daaruit leid je opnieuw verschillende concepten af. Deze concepten helpen je om de hoofdvraag en bijvragen te formuleren. De bijvragen kunnen aan bod komen om een antwoord te vinden op de hoofdvraag. Let wel, het is niet de bedoeling om tijdens het filosofisch gesprek het discussieplan letterlijk te volgen. Laat ruimte voor de inbreng van de leerlingen. Het discussieplan is als een kompas dat je door het gesprek kan leiden.
crisis
besparen
geld
werk
diploma
rijk
baas
veel
gelukkig
Hoofdvraag:
Maakt geld gelukkig? Subvragen: Is geld belangrijk? Moet je altijd geld verdienen als je werkt? Moet je geld gebruiken om goed te doen? Wanneer ben je rijk? Moet werken plezierig zijn? Moet je altijd geld verdienen als je werkt? Kan je pas gelukkig zijn als je je eigen baas kan zijn?
Smaakt dit naar meer? In de nascholing 'initiatie in filosoferen met kinderen' reiken we een houvast aan om een filosofisch gesprek te begeleiden aan de hand van inspirerende vragen. Of bekijk wat een coaching voor jou (en je team) kan betekenen.
Interessante informatie over filosoferen met kinderen vind je bij de links.
Actie Bespreek de 4 tekeningen van de kinderen. We zien hoe het vroeger was, hoe het nu is... Kunnen jullie mee bedenken wat er in de toekomst moet gebeuren zodat de mensen terug gelukkig zijn? Verzamel tips/wensen voor de kinderen van de tekeningen. Wat kunnen ze doen om (een beetje) uit de problemen te geraken? Maak een wenspoppetje en stop deze wens erin. (De leerkracht kan helpen met schrijven in het 1ste leerjaar.) Eventueel kan je het wenspoppetje geven aan iemand in de omgeving die met de crisis te maken heeft. Of stuur de wenspoppetjes op naar de minister van financiën. Zodat hij weet dat ook kinderen hiermee bezig zijn en van zich willen laten horen. Voor knutselideeën rond wenspopjes zie: wenspopjes
Reflectie Leerlingen leggen even hun hoofd op de bank. Vraag hoe de leerlingen zich voelden bij deze les. Laat ze hierover even nadenken. Overloop de verschillende fasen van de les. Benoem de activiteit van de les, klap in je handen. De leerlingen tonen met lichaamstaal of mimiek hoe ze dit deel vonden. Bespreek de gevoelens kort.
