Us fokferiening is oprjochte op 12 maart 1952 yn Hotel Read Hert te Burgum

Us fokferiening is oprjochte op 12 maart 1952 yn Hotel ‘Read Hert’ te Burgum Bestjoersgearstalling ‘Ta it Bihâld’: Jelte Wiersma 1 ste Foarsitter Lucas Reinds 2 de Foarsitter Age van der Zee Skriuwer Harm van der Meulen Ponghâlder Fremer de Jager lid

Damwoude Munein Oudwoude Noardburgum Kollumerzwaag

Post adres ‘Ta it Bihâld’: Foarwei 17, 9294 KC Oudwoude Tel. 0511-452594 Mailadres: [email protected] Gearstalling kontactkommisje: Jetse van der Veen Kootstertille Johannes Wierstra Marrum Trienke Boersma Damwoude Willem Sonnema Anjum Klaas Sipma Aalzum Andries Visser Damwoude Gearstalling dressuurkommisje: Benno Visser Rinsumageest Hans en Tony de Heer Triemen Fremer de Jager Kollumerzwaag Gerda Grijpstra Damwoude Post-adres dressuurkommisje: Trekweg 10, 9104 AB Damwoude Mailadres: [email protected]

INTERNET: WWW. TA-IT-BIHALD. NL

1

Gearstalling redaksjekommisje: Harm van der Meulen Noardburgum Evertje Sybesma Hurdegaryp Betty Lázló – Eldering Garyp Popke van der Meulen Hurdegaryp Baukje Wijma Jislum Meino Annema Hijum Postadres redaksjekommisje: Rijksstraatweg 179, 9254 DG Hurdegaryp Tel. 06-53352797 Mailadres: [email protected] Ereleden: E. Dijkstra Gerda Veenje-Samplonius

Kollum Garyp

Internet: www.ta-it-bihald.nl Adres Ponghálder en adreswizigingen opstjoere nei: Oude Commissieweg 20, 9257 MC Noardburgum Tel. 0511-472405 Mailadres: [email protected] Bankrekeningnummer Ta it Bihâld: 34.98.11.776 Foto omslag en collage: Eelke Dijkstra

2

INHOUDSOPGAVE - Foarwurd fan de foarsitter - 60 jaar fokvereniging Ta it Bihâld in vogelvlucht - Jaarvergadering 15 maart 2012 - Hengstenkeuring 2012 - Naar Eppinga sate te Sondel en hengstenstation te Lunteren - Een vraagje van Fremer de Jager - Geef door die Pen - Spreekt u maar... - 24 maart 2012 Jubileum-/contactavond in de Pleats te Burgum - Lichting 2012 - Winteractiviteit - Menwedstrijd Ta it Bihâld - Hallo leden en ledenraad KFPS Foto collage - Uit de Oude doos

4 7 10 11 14 15 16 19 23 24 39 40 42 47 48

3

FOARWURD FAN DE FOARSITTER

Als ik dit voorwoord zit te schrijven heeft koning winter zijn intrede gedaan en kunnen we deze week waarschijnlijk nog op de schaatsen. In ieder geval hebben ‘de Hollanders’ het alweer over een elfstedentocht. Onze vereniging viert dit jaar haar 60 jarig jubileum; het is opgericht op 12 maart 1952 in hotel ‘it Read Hert’ in Burgum. Op het programma staat een feestelijke bijeenkomst in de ‘Pleats’ te Burgum, verzorgd door eigen krachten op zaterdag 24 maart. Wij als bestuur hopen veel leden te mogen begroeten. Wij zijn druk bezig om er een gezellige avond van te maken. Toen de fokvereniging werd opgericht was het een zaak van boeren en boerenpaarden, nu hebben de leden allerhande beroepen en worden de paarden in de sport en recreatie gebruikt. Het Friese paard is in de loop der jaren wel veranderd met name het type. Voorheen was het paard zwaarder, gedragender en met een kort voorbeen. Tegenwoordig zijn ze fijner gebouwd en proberen we een langer voorbeen te fokken. Laat ons de raskenmerken en karakter bewaren en zoeken naar verbetering van de kwaliteit binnen de grenzen van ons Fries paard. Dit doet ook eer aan de naam van onze fokvereniging “Ta it Bihald” (tot het behouden/bewaren) en aan ons clubblad “it alde skaei” (het oude ras). Ik hoop dat onze fokvereniging nog een lang en succesvol bestaan mag hebben. Verder wil ik u nog attenderen op de ledenvergadering, welke zal worden gehouden op donderdagavond 15 maart in Glinstra State te Burgum. Als gastspreker is iemand van de fokkerijraad uitgenodigd. Laag verwantschap en beperken van inteelt zijn momenteel actuele thema’s. De agenda vindt u in deze it Alde Skaei. En dan zijn er nog onze winteractiviteiten die ik onder uw aandacht wil brengen: ● De excursie op zaterdag 17 maart naar landbouwbouwmuseum Eppinga Sate te Sondel en Hengstenstation De Nieuwe Heuvel te Lunteren. Het is een volledige verzorgde dag. Er zijn een aantal plaatsen beschikbaar, dus geef u op bij onze secretaris.

4

●

In de maanden april en mei organiseren we ook een beoordelingscursus van veulens. Nadere informatie vindt u in deze it Alde Skaei.

●

De jubileum-/contactavond in De Pleats te Burgum op zaterdagavond 24 maart. Tot ziens op onze activiteiten. Damwâld, 1 februari 2012

De volgende It âlde skaei verschijnt in de maand

Mei 2012

5

6

60 JAAR FOKVERENIGING TA IT BIHALD IN VOGELVLUCHT 12 maart 1952 werd de fokvereniging opgericht in het café ‘t Roodhert in Burgum. De leden bestonden vooral uit boeren uit de wijde omgeving. Er waren ongeveer 20 mensen op deze vergadering. Veel tijd hadden ze niet om te vergaderen, omdat ze weer snel aan het werk moesten. Ze waren het er over eens dat ze het Friese paard onder de aandacht moesten brengen voor een breder plubliek. Door de opkomst van de trekker kwamen de paarden meer op de achtergrond te staan. Bij de definitieve oprichting waren vooral verontruste liefhebbers van het Friese paard. De eerste bestuursleden waren na een stemming: L. Fokkema, C. Jongert, St. van Rijs, W.J. Peenstra en Th. Krikke. Ze mochten deze functie niet weigeren. Adviserend bestuurslid was L. E. Huijing. De contributie bedroeg 5 gulden. De fokvereniging had nog geen naam, daarom werd er een prijs uitgeloofd voor diegene die een passende naam kon bedenken. W.J. Peenstra bedacht de naam Ta it Bihâld. De prijs was een jaar vrijstelling van contributie. De statuten werden opgesteld door W. Peenstra. De eerste fokdag werd gehouden op donderdag 4 september 1952 op de markt in Burgum. Er kwamen ongeveer 90 paarden naar de eerste fokdag. De dag werd ’s ochtends geopend in het ’t Roodhert en afgesloten in het andere café de Bearzen. De fokdag was echt een familiedag. Het sociale gebeuren had een belangrijke rol. Paardenliefhebbers ontmoeten elkaar. De hele familie kwam mee. De paarden werden voor de wagen gespannen en zo kwamen ze naar de fokdag. Morgens vond de keuring plaats en ’s middags vonden de aangespannen rubrieken plaats. Voordat het middagprogramma begon, vond er een defilé plaats door Burgum met de kampioenen voorop. ’s Middags werden de paarden voor de luchtbandenwagen gespannen en zo werd deze rubriek gereden om de prijs voor het beste landbouwpaard. Later op de dag werd er een pak stro op de wagen gelegd en nam de dame plaats voor het ringrijden. Het ging op die dag niet alleen om de kwaliteit van de paarden maar ook om de bruikbaarheid. De drie jarige merrie Zevia (Rinze 154) van H.R. Algra werd de eerste fokdag kampioen. Het liep niet altijd soepel met de aangiften voor de fokdag. Hierbij noem ik het jaar 1968. De dag voor de fokdag waren er 20 aangiften. Toenmalig bestuurslid E. Dijkstra omschreef het dat ze die avond de leden thuis hadden gebeld, wanneer ze telefoon hadden, of ze naar de fokdag wilden komen met hun paarden. Het resultaat was, dat er totaal 100 paarden kwamen en de fokdag kon doorgaan. Voor de rubriek beste fokgroep waren meestal wel 8 7

8

deelnemers, bijschrijvingen waren er altijd. Eerst werden de fokdagen op een dag door de week georganiseerd. Later op zaterdag omdat het ledenbestand al lang niet meer bestond uit alleen maar boeren en zaterdag een vrije dag was voor veel leden. Op verschillende locaties werd in de loop der jaren de fokdag gehouden, ook omdat het op de markt in Burgum te klein werd. Belangrijke onderdelen van de fokvereniging waren: de contactavond, de verloting en de jaarlijkse ledenvergadering. Vanaf 1953 tot 1958 werden er beoordelingsdagen georganiseerd. Bij een lid thuis werden de paarden van stal gehaald en beoordeeld, later werd dit besproken. Op aandringen van voorzitter Dijkstra werden in 1976 de eerste mencursussen georganiseerd. Vooral P. de Boer was hier een drijvende kracht. In 1988 werd besloten om een clubblad uit te geven. De naam It Alde Skaei werd bedacht door H. T. Hofstra uit Kootstertille. De omroep werd in de beginjaren verzorgd door W. Spoelstra. Later werd dit overgenomen door verschillende omroepers. Denk daarbij aan E. Dijkstra en A.K.W. Douma. Laatstgenoemde was maar liefst 30 jaar de trouwe omroeper op de fokdagen. De overgang van boerenpaard naar recreatiepaard zorgde voor meer leden. Tot ongeveer 1970 bestond de vereniging uit ongeveer 100 leden. In de 1980/1990 nam het aantal leden flink toe. Het was toen allang geen gebeuren meer van boeren. Door de toename van de Friese paarden werd de fokdag en de meerdere rubrieken werd de fokdag in twee dagen gehouden. Later werd het de Hynstedagen Tytsjerksteradiel, dit vond plaats na de 50ste fokdag. In de beginjaren was het stamboek te gast op de fokdag. De vereniging stelde zelf de prijzen beschikbaar, het was meer een onderlinge keuring. Vooral de laatste jaren is er organisatorisch veel veranderd evenals de paarden natuurlijk. Het is nu een stamboekkeuring met officiële premies en predicaten. Het is zakelijker geworden. Toch probeert de fokvereniging het karakter te behouden, dat het een dag is voor de keuring, maar dat ook dat het sociale gebeuren belangrijk is. Vroeger werd dat een familiedag genoemd. De naam Ta it Bihâld, heeft zijn naam eer aan gedaan. Het behoud van het Friese paard, veel hebben we te danken aan de liefhebbers die zich in de jaren ‘50 en ‘60 zorgen maakten over het voortbestaan van het Friese paard. Door hun grote inzet hebben we nu een fokvereniging met ongeveer 500 leden. Met dank aan Eelke Dijkstra uit Kollum

Bron: Ta it Bihâld yn it goud door A.K.W. Douma E. Sybesma 9

Alle leden worden uitgenodigd voor het bijwonen van de ledenvergadering op donderdag 15 maart 2012, aanvang 19.30 uur in Glinstra State te Burgum.

Agenda 60e algemene ledenvergadering Ta it Bihâld: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11.

12. 13. 14. 15. 16. 17.

Opening door de voorzitter, dhr. J. Wiersma; Vaststelling definitieve agenda; Vragen naar aanleiding toegevoegde notulen 59e jaarvergadering 17 maart 2011 (gepubliceerd op de website: www.ta-it-bihald.nl); Mededelingen / ingekomen stukken; De Twaalf: Verkort jaarverslag; (compleet verslag vindt u op de website); Financieel verslag; Verslag kascommissie Mw. Sipma en de heer A. Castelein; Benoeming nieuw kascommissielid; Contributie 2012, geen verhoging; Bestuursverkiezing. Periodiek aftredend en herkiesbaar: dhr. J. Wiersma, voorzitter. Aftredend en niet herkiesbaar dhr. L. Reinds, vice-voorzitter. Het bestuur stelt verkiesbaar dhr. P. van der Meulen. Aanpassing huishoudelijk reglement contactcommissie; Bespreking fokdagen 19, 20 en 21 juli 2012; Uitreiking AKW Douma-prijs 2011; Rondvraag; Gastspreker: Mw. Flapper, voorzitter van de Fokkerijraad. Sluiting. ●

●

Tegenkandidaten voor bestuursvacatures dienen op zijn laatst 1 uur vóór aanvang van de vergadering bij het bestuur te zijn aangemeld. De notulen van de 59e jaarvergadering en het uitgebreide jaarverslag 2011 is beschikbaar op onze website www.ta-it-bihald.nl en ligt vanaf 1 uur voor aanvang van de vergadering voor een ieder ter inzage in Glinstra State te Burgum.

Met vriendelijke groet, Namens het bestuur van ‘Ta it Bihâld. De secretaris, Age van der Zee

10

HENGSTENKEURING 2012 Gezelligheid, veel publiek, succes; aldus Omrop Fryslân Donderdag 12 januari de eerste dag van de hengstenkeuring 2012. Voor vele fokkers en eigenaren drie spannende en enerverende dagen. Van de 74 hengsten die begonnen aan de tweede bezichtiging werden in totaal 18 hengsten door verwezen naar het Centrale onderzoek. Hiervan gaan twee naar het voorjaarsonderzoek, samen met de uit Amerika overgekomen hengst Roark ster + sport (Fabe 348 x Teunis 332), die aangewezen is voor het verkort onderzoek. 16 Hengsten zijn aangewezen voor het najaarsonderzoek. Voor maatschap J. en E. Ellens uit Oostermeer was het geen succes. Durk fan Stâl Skûlenboarch Ster (Harmen 424 x Feitse 293) werd niet aangewezen voor de derde bezichtiging. De hengst was druk en liet zich niet optimaal zien. Voor de Fam. A. de Hoek uit Dr. Compagnie was het een geslaagd weekend. De hengst Douwe fan Oostenburg Ster (Jerke 434 x Rindert 406) werd aangewezen voor het najaarsonderzoek. We wensen familie de Hoek veel succes. Op vrijdagmorgen waren zoals gebruikelijk de clinics. Veel enthousiasme en studiemomenten voor alle bezoekers, omdat het in het Nederlands en het Engels gegeven werd. Vrijdagavond werden onder andere de hengsten van het Vitens Opfokproject geveild. Over het algemeen waren het goede hengsten, met enkele sterhengsten. Er werden flinke prijzen voor betaald. Als klapper werd een modelmerrie geveild met een topprijs van 34.000 euro. Deze merrie gaat naar California. De tribunes zaten vol voor het showprogramma. Er werden tuigrubrieken gereden. Hierin werden per groep nakomelingen van Beart 411 en Ulke 388 gepresenteerd, waarna ze de finale mochten rijden. Willem (vader Ulke 388) werd de grote winnaar met Leo van Duyn. Uiteraard werden de kampioenen van het afgelopen jaar gehuldigd. Graag noem ik de show van Gert van den Hoof, hij beleerde in een 15 minuten een twee en half jarige Friese hengst met de naam Ferrari van de Terpen. Door een touw om de neus van deze hengst kon hij een beetje sturen, vervolgens twee keer op en afstappen. Toen ging hij op de hengst zitten, het was geweldig om te zien. Na een moment liet de hengst zich gewillig door de piste leiden. Na afloop zochten de toeschouwers de eigenaar op, met de vraag of er daadwerkelijk nooit iemand op het paard had gezeten. De eigenaar bevestigde dat het de eerste keer was dat er iemand op de hengst zat. Nieuw dit jaar was het uitroepen van het “paard van het Jaar”. Annichje fan 11

12

Bokkum kreeg deze titel toebedeeld. Zij werd onder het zadel voorgesteld door Peter Spahn. Er was muziek van Griet Wiersma met het “Fryske Hynder”. Adelinde Cornelissen liet met Haitse 425 een mooie show zien met zanger Falco Luneau. En een geweldige slotshow onder leiding van Sjak Laarakkers waar een viertal hengsten een geweldige kür lieten zien met een licht en muziek show. De zaterdag stond in het teken voor de geregistreerde stamboekhengsten van het KFPS. Een unieke dag mede omdat Omrop Fryslân de gehele dag live op de Friese TV uitzond en over de hele wereld via internet was te volgen. De reacties waren positief, zelfs voor de niet paarden mensen die enkele momenten na de tv keken en het geweldig vonden. De sfeer was goed toen de oudere hengsten in de baan kwamen. Ze werden aan de hand gepresenteerd of zoals gebruikelijk bij de oudere hengsten aan de lange lijnen. De 17 jarige Jasper 366 van de fam. Wijma uit Jislum maakte veel indruk. Hij werd door de nieuwe opzet ook uitgenodigd voor de kampioenskeuring. Dit jaar was er voor het eerst een kampioen en reservekampioen bij de oudere hengsten en een kampioen en reservekampioen bij de jongere hengsten. Natuurlijk, tot slot de algeheel kampioen en reservekampioen. De oudere hengsten waren over het algemeen in een goede conditie. Ze lieten zich uitstekend zien. Bij de jongere hengsten was er succes uit ons fokgebied. Tjalle 454 ( Mintse 384 x Brandus 345) gefokt en mede eigenaar door Mevr G. wijbenga- Meijer te Veenwouden en mede eigenaar P.A. Okkema te Siegerswoude gaf een goede presentatie en mocht zich als tweede in de rubriek opstellen, achter de regerend kampioen Uldrik 457. In deze zware groep werd Reinder 452 als derde geplaatst, een goed resultaat voor deze hengst. De jonge hengst Wimer 461 (Hinne 427 x Heinse 354) in eigendom van A. Minkema te Rottevalle en G. Bouma te Aldeboarn werd op kop geplaatst. Hij kreeg een uitnodiging voor de kampioenskeuring. Deze fraai gelijnde hengst gaf een goede presentatie. Thorben 466 (Ielke 383 x Sape 381) gefokt door Mevr G wijbenga-Meijer te Veenwouden en in eigendom van P.A. Okkema te Siegerswoude werd op kop geplaatst. Deze hengst liet zich, met name door zijn bewegingen goed zien, een goed gebruik van het voorbeen, in combinatie met een sterke achterhand. Van het kampioenschap van de oudere hengsten werd genoten. Kampioen werd de goed bewegende hengst Beart 411 (Jasper 366 x Feitse 293).Reserve kampioen werd zijn vader Jasper 366 (Olof 315 x Franke 251). Een prestatie van deze 17 jarige preferente hengst. Preferent en dan reserve kampioen worden, volgends mij is dat nog nooit eerder voor gekomen. Ook 13

bij de jonge hengsten zat de stemming er goed in. Hoge kwaliteit in deze kampioenskeuring. Voor de fam. Wijbenga was het wel bijzonder om te zien dat twee zelf gefokte hengsten bij de laatste acht in de kampioenskeuring mee liepen namelijk: Tjalle 454 en Thorben 466. Thorben 466 was zelfs bij de laatste drie. Kampioen werd Norbert 444, hij beschikt over veel kwaliteiten. Deze hengst, Norbert 444, werd algemeen kampioen en zijn stalgenoot Beart 411 werd uitgeroepen tot reservekampioen. Het was een geslaagde en gezellige hengstenkeuring 2012 met veel kwaliteit. P. v.d. Meulen NAAR EPPINGA SATE TE SONDEL EN HENGSTENSTATION DE NIEUWE HEUVEL TE LUNTEREN.

PROGRAMMA EXCURSIE 17 MAART 2012: - We vertrekken om 9.00 uur uit Burgum. - Omstreeks 9.45 uur bezoek aan landbouwmuseum Eppinga Sate te Sondel. - Vervolgens met de bus naar Lunteren, met lunch aan boord. - Omstreeks 14.00 bezoek aan Hengstenhouderij De Nieuwe - Heuvel van de familie Folmer en Mw. F. Dijkstra. - Na afloop uitgebreid lopend buffet (koud/warm) in restaurant De Nieuwe Heuvel. De kosten bedragen € 35,00 p.p., incl. busreis, lunch en uitgebreid lopend buffet (koud/warm). Aanmelden bij één van de bestuursleden van onze vereniging; of p/a Foarwei 17, 9294 KC Oudwoude, 0511-452594 of 06-48544664 of via de mail: [email protected] De bus is nog niet helemaal vol, dus u kunt nog mee!!! 14

EEN VRAAGJE VAN FREMER DE JAGER… “Hoi Meino, zoals je misschien wel weet zit ik in het bestuur van Ta it Bihald. Wij geven 3x per jaar een ledenblad uit en zijn op zoek naar nieuwe mensen voor de redactionele commissie. Is dit misschien wat voor jou?! “ Hiermee begon de mail van Fremer. In de mail stond ook nog “je hoeft geen kennis van paarden te hebben” . Dat is mooi, want als dochter van een veehouder heb ik meer kijk op koeien. Al bijna 10 jaar ben ik werkzaam bij Holstein International. Het bedrijf is gevestigd in Stiens, slechts op 4 km van mijn woonplaats Hijum. Holstein International is een internationaal tijdschrift dat zich richt op melkveehouders/fokkers. Ik werk op de commerciële afdeling en heb daardoor veel contact met veehouders over de hele wereld. Ook zit ik in het bestuur van Stichting Veekeuring Noord-Fryslân. Wij organiseren jaarlijks een veekeuring tijdens de Boerendag in Wâlterswâld. Een hele organisatie maar fantastisch om te doen. Paarden hebben zeker mijn interesse. Op de boerderij van mijn ouders zijn 5 Friese paarden. En (bijna) iedere zaterdagochtend rijd ik op Klaske ut’e Mieden. Het rijden op zaterdagochtend is vooral een sociaal gebeuren, eerst drinken Nanneke, Hiltje en ondergetekende uitgebreid koffie bij de familie Annema. En vervolgens worden de paarden gezadeld, onze gesprekken worden dan uiteraard voortgezet. Ook worden er recepten en boekentips uitgewisseld omdat ook koken en lezen is een hobby is. Naast veel uiteenlopende onderwerpen komen mannen toch wel veel aan het bod…. Mijn vriend Robert, een rasechte Fries die in Denemarken woont heb ik ontmoet op de Europese koeienshow in Cremona (Italië). Robert is afgelopen zaterdag 14 januari voor het eerst mee geweest naar de hengstenshow in het FEC. Onze conclusie aan het einde van de dag was als je nou koeien fokt of paarden, de fokkers/eigenaars zijn enorm gepassioneerd en met recht trots op hun dieren! Hoewel “Frysk myn memmetaal is” moest het woordenboek eraan te pas komen om er achter te komen waaraan ik mij verbonden heb. Vanaf nu staat mijn naam tussen de ervaren mensen die zich al jarenlang inzetten voor “It âlde skaei” . Meino Annema 15

GEEF DOOR DIE PEN Wie zijn jullie?

Machteld van der Zee met Anna Lena Z.

Rixt van der Zee met Olivier

Machteld Leeftijd 15 Woonplaats Aldwâld School Lauwerscollege Buitenpost, Havo 4 Rij je paard/pony? Zoja hoelang?

Rixt 13 Aldwâld Lauwerscollege Buitenpost Havo 2

Ja, ik rij nu 7 jaar. Ik ben begonnen op een manegepony. Daarna op de pony van mijn pake. Toen op de door ons gefokte Time kroonmerrie Machteld Z.; nu in eigendom van mijn Pake. Nu rij ik op onze Doaitsenmerrie Anna-Lena Z.

Ja, ik reed 3 jaar op een manegepony van de “Maartenruiters” te Kollum. En ik rij nu 2 jaar op de pony Olivier van mijn pake.

Wat zou je graag willen bereiken met je paard/pony? De wedstrijden in. Wat is je favoriete paard en waarom? Anna-Lena. Omdat ik daar nu op rij, hij bij ons thuis staat.

Hoe zie je je toekomst? In de wedstrijden beginnen met AnnaLena Z., en school.

16

Ik zou graag heel ver willen komen in de dressuur met Olivier. Mijn favoriete paard is natuurlijk een Fries paard. Waarom? Omdat ik het mooie dieren vind, ze zijn heel lief, en omdat we thuis ook Friese paarden hebben.

Ik zou graag later op ons paard AnnaLena Z. willen rijden.

Favoriete ruiter/ amazone Peter Spaan.

Anky van Grunsven, Peter Spaan.

Ik geef het zweepje door aan Annemieke Wijbenga

Annemieke Wijbenga.

Foto’s uit 2008: Machteld met de kroonmerrie Machteld Z. & Rixt met de kroonmerrie Rixt Z.

17

18

“SPREEKT U MAAR………..” Op bezoek bij Arie en Aukje de Hoek in Drachtstercompagnie. Aukje verhuisde na hun huwelijk in 1997 naar Arie de Hoek op zijn boerderij Oostenburg in Drachtstercompagnie. Ondanks de aanwezigheid van al het vee vond ze het toch wel een beetje kaal… Eigenlijk miste er nog iets. Een paard!!!! Er was immers land genoeg voor zo’n beestje. Als ze dan ook nog beleerd zou zijn, kon Aukje mooi met haar aan de slag. Rijden onder het zadel ! Arie was het wel met haar eens, maar dan geen “Boppelânner”, maar een mooi fiere Fries. Ze waren wel iets duurder, maar een Fries kon je rustig drie maanden laten staan en dan gewoon weer gaan gebruiken zonder dat er rare dingen gingen gebeuren. Eigenlijk paste zo’n Fries paard wel op hun boerderij Oostenburg. In de volksmond stond deze boerderij in de wijde omgeving bekend als “de Terroristenhoeve”. Deze naam ontstond tijdens de tweede wereld-oorlog. Er zaten namelijk verzetsmensen ondergedoken. Arie ging eens rondkijken. Een drachtige stamboekmerrie met een mooi veulen leek hun wel wat. Toch werden ze weer verkocht, want ze voldeed niet aan de verwachtingen van Arie, die een rasechte veefokker is. Hij kreeg

19

ineens ook aardigheid aan het fokken van het Friese Paard. Uit Duitsland kwam de Stermerrie Japcke / V Hearke met een mooie bloedlijn naar Huize Oostenburg. Ook zij werd weer verkocht. Het fokresultaat was toch minder dan dat Arie verwacht had. Jammer. In 2002/2003 kochten ze o.a bij fokkers, vijf veelbelovende veulens met goede papieren en een mooie “diepe” bloedlijn. In 2004 waren ze bij Schraa en Wijnia in Uitwellingerga. Zij fokken goede paarden met de stalnaam RS fan Top en Twel. Boven op een heuveltje stond een veulen te kijken. Het was het Rindert-veulen Nynke RS fan Top en Twel / M V Nykle Wat had dat veulen een uitstraling. Arie raakte aardig van haar onder de indruk. Jammer dat ze niet te koop was. Een poosje later gelukkig wel. Ze komt uit stam 143. De jongere zus van Nynke, Antje RS fan Top en Twel /V Beart werd als Twenter Jeugdkampioen bij de Enters en Twenters. Arie verkocht haar aan Klaas vd. Ploeg uit de USA, daar werd ze in 2011 Ster met een 1e premie. De hengst Jerke was een hengst die bij Arie in de smaak viel. Volgens hem kon de combinatie Jerke x Nynke RS fan Top en Twel wel eens goed uitvallen. En voilà… daar kwam de hengst Douwe fan Oostenburg uit te voorschijn. Toen ze zich meer bezig gingen houden met fokken gingen ze de Stalnaam fan Oosterburg gebruiken, In 2006 kregen 5 merries van Arie en Aukje het Ster-predikaat. Ondertussen hadden Arie en Aukje schoon genoeg van het “buorkjen”. Telkens als ze iets wilden vernieuwen/veranderen liepen ze tegen een oerwoud van voorschriften, wetten en regelgeving aan. Ze voelden zich beknot en geen vrije boer meer. Mede gezien het feit dat ze geen opvolger hadden namen ze het besluit om te stoppen met de veehouderij. Arie had er in het begin wel moeite mee want hij was nu eenmaal een veefokker in hart en niet nieren. Alles uitpluizen, bloedlijnen bestuderen het was zijn lust en zijn leven. Hij had dan ook een goed beslag vee. Fokker wordt je niet dat ben je. Dus ook bij de hengstenkeuze van zijn Friese merries begon het te “kriebelen”. Hij werd hoe langer hoe enthousiaster. Op een gegeven moment waren Arie en Aukje het er wel over eens: De zwart-witten eruit en de zwarten erin. Ze gingen op zoek naar goede fokmerries. Op vakantie in Emmercompascum gingen ze ook even bij Ted Kop Janssen langs. Daar zag Arie de Stermerrie Pjirkje fan Engwierum staan. Zij was al eens Fokdag kampioene geweest in Drachten. Hij was meteen verkocht, wat een plaatje. ’s Avonds thuis hadden Aukje en Arie het nog eens over haar.. 20

Ook Aukje was erg gecharmeerd van Pjirkje….. De andere dag veranderde Pjirkje fan Enwierum van eigenaar. In 2008 kregen de fam. de Hoek acht merrieveulens en twee hengstveulens. Ze hielden de hengstveulens en vijf merrieveulens aan. Van de drie verschillende veulens die ze in 2004 gekocht hadden, werden in 2011 hun eerste veulens als 3-jarigen aangeboden. Ze werden alle drie Ster met 1x 1e premie en 2x 2e. In principe houden ze hun veulens tot ze drie jaar zijn, Dan gaan ze naar de keuring volgt de selectie, want Arie is erg strikt. Als de merrie na het werpen van drie veulens nog niet aan de verwachtingen voldoet gaat ze weg. Als het fokresultaat met een hengst goed is dan gebruikt Arie die hengst nog rustig twee à drie keer. Zijn voorkeur gaat uit naar een wat oudere hengst die zich al min of meer bewezen heeft. Arie is een echte “observator” v.w.b. de fokkerij en de Hengstenspecial wordt met plezier drie à vier keer helemaal uitgeplozen, spannend blijft het altijd want theorie is lang niet altijd de praktijk. Arie heeft zo langzamerhand heel veel plezier in het fokken van Friese paarden. Papier en gevoel gaan bij hem altijd samen. Arie weet heel goed: Fokken blijft vaak gokken en dat maakt het dan weer zo spannend. Arie’s fokdoel is: het fokken van het Ideale Rastypische Fryske Hynder met een lang voorbeen maar ook weer niet te lux. Hij fokt ook op karakter dus

21

moeten ze goudeerlijk en werklustig zijn en geen “kort lontje” hebben. Kortom een prachtig wedstrijd/recreatiepaard. We leven nu in 2012. Inmiddels hebben Aukje en Arie beide hun mendiploma gehaald en hebben ze vorig jaar bij Sybren Minkema een beoordelings-cursus gevolgd. Ze zijn van koeie-boer enthousiaste Friese Paarden-mensen geworden. Arie en Aukje hebben van hun hobby: Het houden van een Fries paard, hun werk gemaakt. Momenteel fokt Arie met tien Stermerries met “diepe”bloedlijnen. Ze komen uit vier verschillende lijnen. In maart komen de eerste veulens al. Dat wordt spannend, komen alle verwachtingen en berekeningen ook uit? 12 april kan het veulen van de Stermerrie Nynke RS fan Top en Twel x Beart geboren worden. Volgens Arie zijn fokkennis zou dat een mooi veulen moeten worden. Ik hoop het. Dit jaar gaan er ook vijf 3-jarigen voor de Sterkeuring. Thuis worden ze “bitwijs” gemaakt, daarna gaan ze een paar weken naar Age Okkema, die zet de puntjes nog even op de i. Al met al een spannend jaar want ook /Douwe fan Oostenburg krijgt dit jaar zijn “rapport” uit Ermelo. We hopen natuurlijk op goede cijfers. Aangezien Aukje en Arie nog lang niet aan hun AOW toe zijn verwacht ik dat we nog menig keertje een fokproduct met de stalnaam “fan Oostenburg” zullen tegenkomen. Want Arie is nog lang niet “uitgestudeerd” en hij en Aukje hebben van hun hobby hun werk gemaakt en van hun werk hun hobby. Voor ik naar huis ga moet ik natuurlijk eerst “efkes buorkje”. In de grote ligbox-stal zijn bijzonder royale boxen geplaatst met daarin prachtige nieuwsgierige en relaxte Friese Paarden. Alle hoofdjes staan richting bezoekers gedraaid. Ik kan het niet helpen maar ik moet ze allemaal even knuffelen. Dan gaan we nog even kijken bij de Enters en Twenters. Ook hier heerst rust en tevredenheid. Paarden en eigenaars hebben plezier in elkaar.In de auto onderweg naar huis tijdens een fikse regenbui zit ik nog even na te genieten van de prettige en leerzame middag bij Arie en Aukje de Hoek op hun boerderij Fan Oostenburg. Ineens schiet het door me heen: “Alweer een vrouw die in eerste instantie de aanzet is geweest tot een succesvolle Friese Paardenfokkerij. Vrouwen en paarden, ze hebben wat met elkaar…. Ineens begon voor mij de zon te schijnen. Arie en Aukje bedankt voor de prettige middag en ik wens jullie heel veel succes toe met de fokkerij van jullie Friese paarden met de stalnaam fan Oostenburg. Betty László-Eldering

22

24 maart 2012 Jubileum-/Contactavond in De Pleats te Burgum

Onze vereniging is opgericht op 12 maart 1952 in hotel ‘Read Hert’ te Burgum. We hebben dus het 60-jarig jubileum te vieren!!! Over het jubileumprogramma kunnen we nog niet alles naar buiten brengen, wel dat we momenteel druk zijn met de repetities voor een origineel “Ta it Bihâld revue”!! We gaan het 60-jarig jubileum groots vieren in De Pleats, Schoolstraat 82 te Burgum.

Kom zaterdag 24 maart naar De Pleats,

aanvang 20.00 uur. Entree gratis!!!! 23

Lichting 2012 SPORTPAARDEN DOOR MIX VAN JASPER EN FEITSE** BLOED **) Beide hengsten stammen uit het TA IT BIHÂLD - fokgebied D.G.WIERSMA

Bij de, voor het verrichtingsonderzoek aangewezen hengsten, is de mix van Jasper en Feitse bloed gunstig voor mooie en goede dressuurpaarden. Dat is belangrijk, want Judith Pietersen en Laura Zwart, topruiters volgens Adelinde Cornelissen, en Ingeborg Klooster, Peter Spahn en vele anderen verdienen een toppaard. We gunnen dat al die jonge meisjes die rond Cornelissen zwermden als bijen om de korf. De grootste bijdrage aan dat sportpaard levert BEART, de Jasper uit een Feitse moeder. Dankzij zijn superieure fokvaste preferente, dressuur gefokte moederlijn, zijn fraaie grootramigheid en zijn fokzekerheid in de stap, zet de hengst een stempel. Bij de jonge hengsten kreeg hij vier kandidaten aangewezen en nog eens twee uit zijn dochters. Zijn levenstotaal voor het preferentschap steeg vorig jaar van 380 naar 536. Hij stormt richting preferentschap. De snelheid waarmee doet denken aan die van Ritske, de absolute tophengst uit de vorige eeuw. Levenstotalen preferentschap, jaargang 2012: FEITSE 1717 TSJERK 1557 JASPER 952 BEART 536 Na de, in aantal tegenvallende, jaargangen in 2010 en 2011, is de hoop gevestigd op een nieuwe jaargang. De jury leek zich een nieuwe teleurstelling te willen besparen en koos paarden die Ermelo kunnen overleven. Maar dat is niet het belangrijkste. Fokzekerheid voor modern type en atletische beweging vanuit een stabiele, krachtige achterhand moet het hoofddoel zijn. Bij teveel hengsten missen we moeders en moederlijnen als die bij Beart, Norbert en Tsjerk. Twee merrielijnen leverden een opvallende prestatie met drie kandidaten. 24

Uit de nafok van Klasina Model- Preferent, van Leyendecker Witmarsum komen drie hengsten: 69, 180, 212. Klasina kreeg uit vijf dochters drie model en twee ster; vier dochters zijn preferent. Uit de jonge stam 143 (Fan it Hop) eveneens drie (160, 199, 202). Zij gaan terug op de fraaie merrie Jannie (M/P) van Kortstra Bantega. Fokgebied “Blauwhuis” maakte verder diepe indruk met de, in hun gebied gefokte, kampioenen Beart en Norbert. Fokgebied Bergum met de uit hun gebied stammende Feitse en Jasper.

Hengstaantallen: Hengst Sportpaarden Pref.dochters Ster% Tsjerk 31 12 50 Feitse 26 27 45 Jasper 20 52 Olof 17 12 38 Beart 5 63 Wessellijn: Geen aanwijzing van jonge hengsten in dit jaar. Vorig jaar lukte het met Wolvert, Alwin en Thorben. De laatste lijkt de Totilas onder de Friezen te worden. Via de moeder stroomt dit bloed in zonen uit Anton (3) en Nykle (1) merries. INVLOED OEGE: Zonen: Remmelt, Ritse, Lolke, Anton. Uit Oege merries: Obe, Oeds, Thomas, Tjitte, Brandus, Reyert, Gradus, Liekele, Mewes, Tonis,Harmen, Wytse,. Bij Alwin 2X Oege. Jochemlijn: Cat.- nummer 53 69 118 180 202 225 206

Afstamming Tsjalke X Bonne X Piter X Hannes Wobke X Olof X Oege X Hearke EibertX OnneX Gerlof X Gaye Hinne X Beart X Leffert X Bendert Jerke X Rindert X Nykle X Lammert Norbert X Anton X Tamme X Wessel Jerke X Bonne X Dirk X Peke

Stam 115 25 102 25 143 15 40

25

Wij steken ook graag onze nek voor U uit! Fok-en trainingsstal “Fan ‘e Bûtemare” te Ureterp voor het keuringsklaar maken van Uw Friese paard!

Beleefd aanbevolen Sjoerd Veenstra en Laurens van der Meer Tel. nr. mob. 06 - 512 91 559 of 06 - 518 05 825

“Groot geworden door klein te blijven!”

26

Cat. 53, met een maat van 1.64, is een vaderpaard, solide in bouw en met mooi front, dat met een langer voorbeen nog meer zou tonen. De hengst zou iets moderner mogen zijn, ook in erfelijke aanleg. In stap is hij krachtig, vlijtig en ruim. De draf is voldoende maar kan met meer stuwing en ruimte in de voorhand. Tsjalke (ster % 53) en Bonne (59%) en de preferente moeder is waardevol. Sterker kan het ster % van Piter (28) en Hannes (16). Cat. 69 is een mooi gelijnde hengst met voldoende luxe en mooie lengte in voorbeen. Hij mist wat allure in type en front. Het kruis is lang en het beenwerk oogt fijn en hard. De stap is voldoende ruim, maar kan met meer impuls en sprongbuiging. De draf is ruim en hoog van de vloer, maar kan iets meer van achteren naar voren. Qua erfelijke aanleg heeft Wobke een ster % van 37 en Olof van 38, maar de laatste heeft wel 13 sportpaarden op naam. De hengst komt uit de Vesta stam en uit de prima moederlijn vanuit Klasina Model en Preferent. De moeder van de hengst is ster- sport. Cat. 118 is een echte bravoure hengst (Onne, Gerlof). De hengst heeft een rijk front, is wat lang in de middenhand en mocht langer en minder hellend in het kruis. Het beenwerk mocht iets fijner. De stap is ruim maar mocht soepeler. De hengst mag graag groot draven, maar zou dan verder onder de massa mogen. Anky van Grunsven wil graag paarden die van een pony drafje tot veel verruiming draven. We hopen dat hij dat in Ermelo zal doen. Mooi is het ster % van vader 47% en moedersvader 56 %. Graag zag men meer preferenten in de moederlijn. Cat. 180 komt, via inteelt in de moederlijn en inteelt op Feitse, uit dezelfde moederlijn als cat. 69. Overgrootmoeder is de fraaie Bendert X Klasina dochter Elscke die ooit kampioen was in Blauwhuis. De moderne, hoogbenige hengst stapt voldoende ruim en vlot. De draf was ruim, maar kan overtuigender van achteren naar voren. De moederlijn biedt qua type beeldschone paarden. Cat. 202 is een luxe, harmonisch gebouwde hengst met fraai front. In de achterhand zou hij stabieler kunnen. Hij stapt ruim, gemakkelijk en vlijtig. De draf is ruim en hoog van de vloer, maar dan mag hij meer gaan zitten. De ster percentages van de hengsten zijn Rindert 55% en Nykle 50%. Aan het moderne hebben Nykle en Rindert bijgedragen want dat had deze moederlijn nodig. Cat. 225 is een luxe en moderne hengst. Hij mocht breder in de schouder en iets minder recht in het kruis. De stap is vierkant en stabiel. De draf is weergaloos, daarbij gaat hij achter zitten en rijst in de voorhand met een 27

28

schitterend voorbeengebruik. In de breedte zou de moederlijn sterker kunnen, met meer preferenten. Cat. 206 bij de herkeuring aangewezen. Met een maat van 1.66 is Cat. 206 een grootramige hengst van goed type, die hengstuitdrukking heeft. Een kleiner hoofd en langer hals zou hem rijker front geven. De stap was in Leeuwarden niet altijd regelmatig. De draf was ruim maar kon soepeler. De site van het KFPS meldt dat ‘de herkeuringsjury bij het najaarsonderzoek in actie zal komen.” Voor twee van de drie juryleden biedt dat iets extra’s. Hoekstra is de fokker van de moeder van de hengst en de eerste generaties merries in de moederlijn zijn gefokt door de vader en grootvader van Boersma. Hearkelijn: Cat.- nummer 76 83 91 300 159 160 166 316 199 260

Afstamming Beart X Anton X Jelmer X Reitse Beart X Heinse X Djurre X Teake Beart X Anton X Reitse X Wessel Beart X Tsjerk X Thomas X Lammert Harmen X Olof X Ludse X Gerlof Haitse XAdel X Leffert X Lammert Haitse X TeunisX Oege X Dagho Haitse X Bonne X Lute X Ritske Jisse X Leffert X Mark X Tsjalling Maeye X Nykle X Jochem X Ferdinand

Stam 15 36 43 19 1 143 50 35 143 103

Jasper heeft vier zonen van grote klasse, mee door prima moeders. De goedgekeurde zonen van Beart zijn niet beter dan hun vader, missen merendeels een imponerende moeder- en moedersvader. De vier zonen die nu zijn aangewezen hebben allen een moedersvader die “kort van boven” is en dat past Beart. De Bearts stappen wel ruim maar ze missen dan het charmante en dat komt er duidelijk in met het Jochembloed. Alle vier zijn ingeteeld op Jochem en 300 zelfs op Feitse. Cat. 76 is een naar voren gebouwde luxe hengst. De stap is zeer ruim maar mist “de muzikale beat “(Anky van Grunsven). In draf moet hij achter nog sterker worden en minder kort en snel in het voorbeen. Qua erfelijke aanleg (Anton ster % 46; 9 sportpaarden; Jelmer ster % 37). Na de stamboek- preferente moeder komen merries waarmee Heida Scharsterbrug op keuringen succes had. Anton en Jelmer nafok zou hoger van de vloer moeten bewegen. 29

Hengstenhouderij Fam. Bosma

Reinder 452 Aan x Sierk

Jillis 301, Abe 346, Aan 416 Spoarbuorren Súd 38 9298 WC Kollumerzwaag Tel: 0511-444820 www.fam-bosma.nl [email protected]

Cat. 83 is mooi in verhoudingen en belijning, heeft een rijk front en lang voorbeen. De hengst stapt ruim en komt in draf achter ver onder de massa; hij toont veel actie in het voorbeen. Qua bloedopbouw is de lijn mooi; Heinse ster % 53/ levenstotaal 676. De groot- en overgrootmoeder zijn preferent. Uit de stam komt Andries. Cat. 91 is een fraai moderne, hoogbenige hengst met een rijk front op een lang voorbeen; in de flank mag hij iets dieper. Hij stapt ruim maar met te weinig “beat”; de draf is stuwend, ruim en hoog van de vloer maar hij moet nog meer gaan zitten en in het voorbeen ruimer actie tonen. In de moederlijn zag men graag meer preferente merries. Cat. 300 is lang gelijnd (Thomas) en beschikt over een rijk front. Hij mist wat lengte in de achterhand en diepte in de flank. Hij stapt ruim en vlijtig. In draf is hij ruim en hoog van de vloer. De hengst is ingeteeld op Feitse en in de moederlijn zijn groot- en overgrootmoeder preferent. Thomas (ster % 25) is een minder sterke schakel.

30

Cat. 159 kreeg van de jury het voordeel van de twijfel. De hengst doet nog wat slungelig aan. Bij een mooi front is de achterhand kort en recht. De stap kon ruimer en met meer tact en in draf kwam hij, evenals de drie andere Harmens, moeilijk op het achterbeen. De moeder is sport en dan volgen vier generaties preferent. Laten we hopen dat de hengst gewoon zijn dag niet had. Cat. 160 is een gestopt model met een mooie voorhand die iets rijker in type kon en langer voorbeen mocht hebben. Hij treedt graag op. Zijn draf is krachtig en ruim maar hij kan nog meer gaan zitten, rijzen en verder onder de massa bewegen. De voldoende ruime stap mag soepeler. Qua erfelijke aanleg is Adel (21% ster) minder positief op het gebied van exterieur vererving, maar beter in prestatievererving (7 sportpaarden). Ook missen de preferenten in de laatste generaties merries. Cat. 166 heeft hengstuitdrukking en een rijk front (Teunis) en is luxe en modern. De stap is voldoende ruim en actief. In draf is de hengst achter stuwend, maar mag hij ruimer in het voorbeen. In de moederlijn, met vele generaties preferent, is de Oege grootmoeder niet preferent, maar wel moeder van drie sterren. Uit de overgrootmoeder kwam de hengst Barteld, en verder komen Beart en Sape ook uit de merrielijn van F vd Velde Terwispel. Cat. 316 heeft een moderne massa, is gelijnd, nog iets overbouwd. Het voorbeen mocht iets langer. De ruime stap is tactmatig en ruim. De draf is ruim vooral in het voorbeen, maar zal achter krachtiger worden als de bespiering op de knie toeneemt. Uit de lijn kwam Uwe. De grootmoeder is van Lute (ster% 22; sportpaarden: 5). In de basis van de stam staan een serie model-preferente merries. Cat. 199 heeft dankzij Leffert als moedersvader een fraai front. Dat front missen we veelal bij het Jasper bloed. De hengst is luxe en jeugdig. De stap is vlijtig, kan iets ruimer en in draf is het voorbeen fraai, maar mag hij meer van achteren naar voren bewegen. Hij is een van de drie hengsten uit stam 143. De moeder werd geboren in 2002 uit Adelmoed f.t .Hop sterpref, geboren in 1981. Zij is van Mark X Jannie (M/P)van Tsjalling. Cat. 260 heeft voldoende type en luxe, is mooi in hoofd en hals, nog iets overbouwd. De ruime stap kan accurater, in draf kruipt hij ver onder de massa en toont veel ruimte maar iets te weinig soeplesse. De moederlijn heeft in de basis de illustere model/ preferente merries Gona en Noira, maar verliest daarna deze hoge kwaliteit. Met Nykle, Ferdinand, Romke en Ate in de moederlijn is er wel relatief veel vrij bloed. 31

DE ELEKTRONICA OCCASIONWINKEL VAN HET NOORDEN UW ADRES VOOR EEN UITGEBREIDE KEUZE IN GEBRUIKTE KLEUREN TV’S, VIDEORECORDERS, STEREOSETS EN WITGOED, ALLES MET GARANTIE! NATUURLIJK KUNNEN WIJ U OOK NIEUWE APPARATUUR LEVEREN

EIGEN TECHNISCHE DIENST VOOR AL UW REPARATIES VAN KTV, VIDEO, DVD EN AUDIO WITGOEDREPARATIES AAN HUIS

INSTALLATIEWERK EN ONDERHOUD ELEKTRA, GAS, WATER, CAI, SCHOTEL- EN ANTENNEÏNSTALLATIES OMROEPINSTALLATIES IN WINKEL ETC.

VERHUUR PROFESSIONEEL GELUID EN LICHT BEAMERVERHUUR WIJ VERZORGEN EEN UITGEBREIDE GELUIDSINSTALLATIE BIJ *GROTE* EN KLEINE EVENEMENTEN BINNEN EN BUITEN PA ZANGINSTALLATIE VERHUUR, LICHTSHOW.

TEVENS VERZORGEN WIJ MET ONZE DISCO “BREAKDANCE” 60-70-80-ER JAREN AVONDEN KARAOKE-PLAYBACKSHOWS-DISCO

GRAAG TOT ZIENS OP DE OUDBUURT 8 IN TERNAARD GEOPEND DI-DO-VR MIDDAG VAN 13.00-17.00 UUR VRIJDAGAVOND VAN 19.00-20.30 UUR ZATERDAG 9.00-12.00 EN 13.00-14.30 UUR ‘S AVONDS OP AFSPRAAK! TELEFONISCH BEREIKBAAR VAN 9.00-17.00 UUR TELEFOON 0519-571870 FAX 0519-572035 E-MAIL [email protected]

32

INVLOED REITSE: Zonen: Goffert, Anne, Gerryt,Abel, Brandus, Reyert. Uit Reitse merries: Ruerd, Sjaard,Ulke, Krist,Nanno, Lolke,Karel, Teeuwis, Rintse, Rik, Marten en Doaitsen. Ygramlijn: Cat. 112: Maurits X Beart X Leffert X Bendert (stam 25) Cat. 112 is een harmonisch en correct model. Het rijke front verdiende een langer voorbeen. In alles mocht hij iets meer allure en grootramigheid hebben. De stap is ruim, actief en met tact. De draf is best met veel balans. De moederlijn is die van de genoemde Klasina die teruggaat op de legendarische Vesta. Ik hoop intens dat deze hengst een blijver is. Vader Maurits liep mee in de kampioensring. Gerkelijn: Cat. 126: Jorn X Maiko X Thomas X Tsjerk X Oege. Cat. 126 zou iets rijker in type kunnen. Het is te hopen dat hij in stap krachtiger wordt en in draf meer gaat zitten en rijzen. De moederlijn is jong en mist in de breedte kwaliteit. De hengst heeft een mooie variatie in lang en kort in de bloedopbouw: Oege lang; Tsjerk kort; Thomas lang; Maiko kort; maar ook reeds 2X Tsjerk. Cat. 340: Fabe X Teunis X Tsjalling X Keimpe X Ritske, stam 103 Roark werd aangewezen voor een verkort onderzoek. Twee positieve punten zijn: de prestaties, de hengst is Prix St George en zijn relatief vrije bloedvoering. Ook al houdt men rekening met de leeftijd van zeven jaar dan is de hengst massaal, ook in erfelijke aanleg, met hengsten als Fabe, Teunis en Tsjalling. Men mist in type het moderne. De moederlijn is dezelfde als die van cat. 260. De moeder Urls FAN AUT heeft nog een dochter ster, grootmoeder Renneke naast Ursl nog een stermerrie, maar zes dochters die (nog) niet ster werden. De overgrootmoeder is evenmin preferent. Bij hengsten die via de sport worden toegelaten zou ik als minimale eis stellen: op de eerste drie generaties twee preferent. Van de afkeuring van Tsjabring en Tietse moeten we wel willen leren. Ritskelijn: Cat.126: Doaitsen X Tsjerk X Teunis X Oepke Mijn vurige wens dat er zonen van Doaitsen komen uit super moeders en 33

Opfokbedrijf Weardebuorren Van veulen tot paard Merries en hengsten

Wieger Sikkema & Bregtje Miedema Walddyk 6, 9295 LE Westergeest 0519 518 323 / 06 27 308 338 [email protected]

www.weardebuorren.nl 34

moederlijnen, die Jochemvrij zijn, gaat weer niet in vervulling. Heel jammer was dat de wel sterk gefokte cat. 121, uit de stam van Beart, niet acceptabel bleek. Misschien kan hij door trainen mooier door de hals en beter op het achterbeen komen. Cat. 126 is een deftige, goed gesloten hengst, met een mooi front. De stap is vierkant, maar iets haastig, kon zowel voor als achter meer ruimen. In draf komt hij hoog van de vloer en is er aanleg voor gaan zitten en rijzen. De moederlijn is jong en kon meer fokzeker zijn. Evaluatie Inteelt: In een voorbeschouwing schreef ik “dat inteelt vermijden en kwaliteit fokken een duivels dilemma is”. Deze jaargang is gekozen voor kwaliteit. Voor de inteelt bestrijding niet gunstig. Het is jammer dat in het verwantschap- percentage zo weinig variatie zit. Het schommelt bij de aangewezen hengsten tussen 17,1 en 18.3. Dat is 0,6 naar boven en naar beneden. Op Feitse ingeteelde hengsten Norbert X Beart en Hinne X Beart hebben een verwantschap van 18.2 en 18.1. Cat. 185 is ingeteeld op Tsjerk en de verwantschap is 17,1. En Alwin met tweemaal Oege 17,9. In dit ICT-tijdperk moet er toch een percentage mogelijk zijn met een meer alarmerende functie. Per hengst moet duidelijk worden hoe sterk de inteelt is op vaderdieren met inteeltgevaar: Oege, Feitse, Tsjerk. Kosten Onmiskenbaar verplaatst de opfok van hengsten zich naar rijkere mensen. Nu de prijzen onder druk staan is het, uit oogpunt van kostenbesparing, toch redelijk dat hengsten in Ermelo wel ster worden, maar toch het advies krijgen dat afstamming enz. onvoldoende is voor dekhengst. Dan kan de opfokker zelf beslissen. Hengsten die in de 2e bezichtiging er uit moesten, kregen een stortvloed aan negatieve kwalificaties mee. Dat is niet een bijdrage aan een vlotte verkoop van de dieren. Training Op donderdag waren er diverse hengsten die duidelijk lieten zien dat ze over getraind waren en daardoor blokkeerden in beweging. Ik kreeg het vermoeden dat sommige hengsten “in de schoenen” waren getraind. Dat lijkt me funest voor paarden op deze jonge leeftijd. Aangezien veel hengsten minder stabiel op de knie zijn lijkt me een voorzichtige opbouw van de training, gericht op versterking van de achterhand, zeer gewenst. 35

36

1982- 2012 Zo nu en dan gingen op deze keuring mijn gedachten dertig jaar terug, toen Tjimme en Tamme werden goedgekeurd. Natuurlijk geniet je dan extra van de nazaten van die hengsten via Ulke (Annichje) en Leffert; ook van de nafok van Barteld en Jillis (Reinder). Ik voel mee in vreugde en verdriet van (op)fokkers, omdat ik het allemaal zelf heb meegemaakt. Leeuwarden, 26 januari. Doede Wiersma.

Het Friese paard aan zijn dagelijkse arbeid 37

Ook nog steeds het adres voor: * Reparatie aan ruitersportartikelen en kleding * Bedrukken van paardendekens, kleding en petjes * Wassen van paardendekens, dekens stoelhoezen enz.

TELEFOON 0511-474979 AUTOTELEFOON 06-53738198

38

WINTERACTIVITEIT

In de maanden april en mei 2012 cursus beoordeling van veulens met inspecteur Sjouke de Groot. De eerste veulens zijn inmiddels al weer geboren, het duurt echter nog een tijd voordat ze kunnen worden aangeboden aan het jurykorps van het stamboek. We hebben inspecteur Sjouke de Groot bereid gevonden u een cursus beoordeling van veulens te geven. Voor u zeer leerzaam!!! De exacte datums van de cursus zijn nog niet bekend. Wel dat de cursus gehouden zal worden bij de hengstenhouderij Familie Bosma aan de Spoarbuorren te Kollumerzwaag. U kunt u hiervoor aanmelden bij: Fremer de Jager, telefoonnummer 06-48634881 om: mail:[email protected], of; Jelte Wiersma, telefoonnumer 06-15217395 of mail: [email protected]. U kunt ook uw merrie en veulen meenemen naar de beoordeling. U dient dit vooraf af te stemmen met Fremer of Jelte. Hou ook onze website in de gaten voor nadere informatie over de cursus. Geef bij aanmelding ook uw mailadres door zodat we u rechtstreeks op de hoogte kunnen houden.

39

MENWEDSTRIJD TA IT BIHÂLD De manege de Sanjes in Oenkerk is een gezellige menwedstrijd georganiseerd door Ta it Bihâld. De deelnemers kregen de mogelijkheid om zowel een menproef te rijden als zowel hun vaardigheid te testen. Op de pionnen van de vaardigheidsproef waren origineel gebruik gemaakt van echte sinasappels, een extra motivatie om deze heel te houden voor de menners! Helaas hebben niet alle sinasappels het einde gehaald. Per rubriek werden er leuke prijzen uitgedeeld, maar ook was er een klassement over beide onderdelen. Tijdens en zeker na de wedstrijd kon men gezellig napraten in de warme kantine. Na afloop werd er door de jury H. Mulder en A. van der Zee nog enkele uitleg gegeven en de prijzen uitgereikt. Al met al was het een zeer geslaagde en ontspannen middag en hoopt de organisatie volgend jaar op weer enthousiaste deelname en publiek! Dressuur punten 1 M. Plantinga Ynskje van Oud-Stedma 209 2 K. Postmus Feikje W 208 3 R. Veenje Riemkje RV 203 4 A. Steen Tsjalda 200

Foto: Anna Brandsma

40

Vaardigheid strafpunten tijd 1 S. Wiersma Styntsje fan it Suvelstjelpke 3 1.11 2 B. Hoekstra Berber 3 1.35 3 S. van der Meulen Verona Cynthia J. 3 1.39 4 A. Steen Tsjalda 3 1.42 Over beide onderdelen 1. S. Wiersma Styntsje fan it Suvelstjelpke 2. M. Plantinga Ynskje van Oud-Stedma 3. R. Veenje Riemkje RV

Foto’s : Anna Brandsma

41

Noot redactie: Hieronder een document van fokkerijraadslid Henk Smit uit Wognum. Op de novemberledenraadsvergadering 2011 was het onderwerp “Toelating tot de dekdienst aangewezen jonge onverwante hengsten voorafgaand aan het centraal onderzoek” besluitvormend geagendeerd. De ledenraad heeft niet ingestemd met het voorstel, reden voor Henk Smit om enige toelichting te geven.

HALLO LEDEN EN LEDENRAAD KFPS, Gezien de “angst” die er leeft betreffende het onderwerp “Toelating tot de dekdienst aangewezen jonge onverwante hengsten voorafgaand aan het centraal onderzoek” hierbij enige toelichting tot het voorstel. Allereerst men moet er niet van uitgaan dat je van een paard / hengst wonderen mag verwachten en er zijn allerlei redenen waarom een hengst het CO niet met goed gevolg doorloopt. Van afwijzing op diverse gronden bij aanlevering tot het tekort schieten bij het examen onder het zadel, en van veterinaire problemen welke aan het licht komen tijdens de test tot onvoldoende presteren bij het aangespannen gedeelte kunnen de oorzaak zijn. Dat een en ander zeer dicht bij elkaar kan liggen staat mooi beschreven in het verslag van de hengstenkeuring 2012. Het gaat dan over de kampioen Norbert 444 die op het laatste moment zijn dekbrevet nog wist binnen te halen. Daar staat geschreven: “In het najaarsonderzoek vertrok hij snel weer huiswaarts en in het volgende voorjaar wachtte hij tot het allerlaatste, toen het al bijna te laat was, tot hij z’n werkelijke capaciteiten liet zien aan de jury”.

42

Daarom heb ik de hengsteninformatie van de laatste vier jaar er maar eens bij gepakt, en aan de hand daarvan berekend wat de situatie nu zou zijn geweest als deze regel 4 jaar terug zou zijn ingevoerd. De afgelopen vier jaar zijn 12 hengsten met een VW percentage lager dan 16.7 aangewezen voor het centraal onderzoek. Stel dat deze gemiddeld 50 nakomelingen zouden hebben gegeven dan kom je uit op 600 nakomelingen. 300 merries als gevolg en heel voorzichtig geschat daarvan 10% ster is 30 stermerries.(Het gemiddelde sterpercentage van vrouwelijke geboren nakomelingen van de laatste 20 hengsten die nu nog worden, of al zijn beoordeeld op afstammelingen ligt op 15%). Misschien is dit in aantal niet veel, maar interessant bloed voeren deze paarden dan wel. Wanneer men ook weet dat bij preferente merries gemiddeld ruim 50% van hun nafok het sterpredicaat krijgt toebedeeld wordt het een rekensom die vele malen beter uitpakt bij gebruik van merries met dit predicaat. Stel dat fokkers met preferente merries het een uitdaging vinden en een derde van de nakomelingen komt uit preferente merries dan wordt de som heel anders. 100 vrouwelijke nakomelingen uit preferente merries wil dus zeggen 50 stermerries. 200 nakomelingen uit overige merries a 10% sterpercentage geeft 20 stermerries. Totaal dus 70 stermerries met apart bloed hadden er extra geboren kunnen worden als deze weg bewandeld zou zijn geweest. Dit is geen optimistische schatting maar een, op reële cijfers gebaseerde raming. Als potentieel hengstenmoeder of misschien later in de lijn als oma kunnen dit waardevolle merries zijn. Dergelijke merries hebben we in de toekomst hard nodig om de verwantschapsstijging onder de 1 % te houden. Het genenpakket houd je dan zo lang mogelijk zo breed mogelijk, iets wat bittere noodzaak is. Van deze 12 aangewezen hengsten hebben er drie het centraal onderzoek met succes afgerond. Pier 448, Take 455 en recent Alke 468, zij hebben voorlopig voor zes jaar een dekvergunning. Hieronder de 12 hengsten met de afstamming erbij. Enkelen, met zeer goede bloedvoering hebben het niet gehaald, een wel goedgekeurde hengst heeft een niet zo heel sterke moederlijn. En zoals u ook ziet een scala aan vaders en moedersvaders waarbij opvalt dat er bij de vaders geen, en bij de moedersvaders enkele namen van hengsten staan die op afstammelingen zijn afgekeurd. Dus de angst voor grote invloed van nakomelingen uit “afgekeurde” hengsten kan hierbij ook worden weggenomen. 43

We mogen overigens niet vergeten dat hengsten worden afgekeurd op basis van het gemiddelde van hun nakomelingen. Ook de uit de dekdienst genomen hengsten hebben zeer goede nakomelingen nagelaten, hier mogen we niet aan voorbij gaan. Beter een goede nakomeling van een afgekeurde hengst dan een slechte nakomeling van een goedgekeurde hengst. De angst voor een negatieve invloed van de aangewezen hengsten is niet zo moeilijk te weerleggen. Wanneer men weet dat er de afgelopen 4 jaar ca. 20.000 veulens zijn geboren, en bedenkt wanneer men deze iets ruimere selectie procedure had ingevoerd er ca 600 nakomelingen (schatting 12 x 50 veulens) zouden zijn geboren uit de laag verwante hengsten, is dit geen moeilijke rekensom meer. Slechts 3%, bedraagt het aantal wat afkomstig zou zijn geweest van deze hengsten. Wanneer men weet dat 3 van de 12 is 25% van deze hengsten het CO met goed gevolg heeft doorlopen, rest slechts 2,25 % van de veulens welke afkomstig zou zijn geweest van jonge onverwante hengsten, die het CO niet met goed gevolg hebben afgesloten. De “eventuele” negatieve invloed op het aantal dekkingen zou per hengst 2,25%: 9 = 0,25% zijn geweest. De invloed op de totale populatie zou nog veel geringer zijn geweest. Wanneer men ook nog bedenkt dat de mogelijkheid zeer reëel aanwezig is dat fokkers, merries met bewezen fokkracht (preferent) hiervoor gaan gebruiken zal de negatieve invloed dus zeer gering zijn. De nakomelingen van deze preferente merries zullen zoals eerder berekend veelal ook kwaliteitsvolle paarden zijn. De angst voor negatieve invloed door het aanwijzen van jonge onverwante hengsten is dus in het geheel niet nodig. 44

De registratie van 30 tot 70 extra ster/kroonmerries met onverwante bloed weegt in mijn ogen vele malen zwaarder dan 2,25% geboren veulens welke afkomstig zijn van jonge onverwante hengsten die het CO niet met goed gevolg hebben doorlopen. Deze 2,25% zal nagenoeg niet verschillen van kwaliteit met het gemiddelde van de populatie. De vaders zijn immers allen, exterieurmatig, veterinair en in beweging dekhengst waardig door hun aanwijzing Ik verwacht zelfs dat “eigenwijze” fokkers met preferente merries deze uitdaging aan zullen gaan om het Friese ras zo gezond mogelijk te houden. Bedenk als fokker ook: Welk een eer/uitdaging zou het zijn om een vooraanstaande rol te spelen bij het voortbestaan van het gezonde Friese paard, zeker als je een onverwante hengst krijgt aangewezen dan wel een laagverwante ster of misschien kroonmerrie in de KFPS registers krijgt bijgeschreven!!! Weet wel, het zolang mogelijk zo breed mogelijk houden van de genenpopulatie is voor de gezondheid / vitaliteit van het Friese paard van veel groter belang dan een aantoonbaar verwaarloosbaar risico op minder snelle vooruitgang op sportief gebied of andere ontwikkeling van het ras. Samengevat, wanneer men 4 jaar geleden deze weg zou hebben gekozen. A. 12 onverwante hengsten zouden een (tijdelijke) dekvergunning hebben gekregen i.p.v. nu 3 B. Bij gebruik doorsnee merries ca. 30 extra ster nakomelingen met lage(r) verwantschap Bij gebruik 33% preferente merries of (nog) niet preferent maar wel fokzekere merries (ca 50 per jaar) nu een 70 tal extra ster- nakomelingen met lage(r) verwantschap. C. Zeer zeker ook een aantal heel interessante mannelijke nakomelingen. D. Veel van deze hengsten kwamen uit zeer goede merrielijnen. E. Een scala aan vaders en moedersvaders staan geregistreerd als ouders. F. Geen heeft een afgekeurde vader, een beperkt aantal heeft een moeder van een afgekeurde vader, echter veelal uit een super moeder of moederlijn. Nogmaals, beter een goede nakomeling van een afgekeurde hengst dan een slechte nakomeling van een goedgekeurde hengst. Is de kampioen van de centrale merriekeuring en paard van het jaar, Annichje fan Bokkum, niet een schoolvoorbeeld hiervan, met een super moeder van een afgekeurde opa.? Anders 451 uit een afgekeurde vader, de absolute dressuurtopper en het visite kaartje van het KFPS is een nog beter bewijs voor deze stelling. H. De gevreesde negatieve invloed van deze hengsten op de totale populatie 45

zou verwaarloosbaar zijn geweest. Slechts 2,25% van het aantal dekkingen zou de invloed zijn geweest bij gemiddeld 50 veulens per hengst per jaar. Per jonge hengst 0,25% invloed op het aantal dekkingen. Op de totale populatie gezien is de invloed nog veel geringer. Een eventuele negatieve invloed die aantoonbaar verwaarloosbaar is. U zult er toch zelf ook van overtuigd zijn dat de overige bijna 98 % geboren veulens voldoende moet zijn om vooruitgang op sportief gebied of andere positieve ontwikkeling van het ras te waarborgen.? L. Laagverwante hengsten dragen bij aan de vitaliteit van volgende generaties en dus de gezondheid van het Friese ras. Er “moeten” aanvullende maatregelen genomen worden om de verwantschapsstijging ruim onder de 1% te krijgen. Is het niet langs deze weg dan wel via dekbeperkingen. De weerstand tegen dekbeperkingen mag ons allen ondertussen wel bekend zijn. And last but not least, J. Een zeer ideologische, de mogelijkheid voor “eigenwijze” fokkers met preferente/fokzekere merries om nakomelingen te fokken die een zeer waardevolle bijdrage kunnen leveren aan de gezondheid van het Friese paard en de instandhouding van het Friese ras. Niemand “moet” deze hengsten gebruiken, men “kan” ze gebruiken. Daarom wil ik u het voorstel voorleggen: “Toelating jonge onverwante hengsten tot de dekdienst voorafgaand aan het centraal onderzoek“ voor een proefperiode van 5jaar1. In het vijfde jaar kunnen de nakomelingen van de eerste jaargang worden beoordeeld. Mocht na afloop van de proefperiode het resultaat positief zijn kan na raadpleging van de leden genoemde regelgeving definitief worden ingevoerd. Mocht het resultaat van deze proef, al na enkele beoordelingsjaren zo positief zijn dat eerder een verantwoorde beslissing tot definitieve invoering kan worden genomen, is na raadpleging van de leden, de mogelijkheid daartoe aanwezig. De regel zou per 1 januari 2013 ingevoerd kunnen worden, dit jaar zijn er geen hengsten geselecteerd voor het CO die aan gestelde eisen voldoen Groet, Henk Smit, Wognum 1

46

Er is voor een proefperiode van vijf jaar gekozen om een representatief aantal te krijgen.

47

UIT DE OUDE DOOS Hierbij een klein verslagje van de eerste fokdag op 4 September 1952 te Bergum. Deze informatie stond in de Phryso van 23 December 1952. Uitslag fokdag van de Fryske Hynstefokforiening “Ta it Behâld” op 4 September 1952 te Bergum De Sportbeker voor de beste tuigmerrie, aangeboden door de C.A.F. is gewonnen door: EABELTSJE, Eig W.J. Peenstra, Bartlehiem. Medaille voor het kalmst en mooist voorrijden van een dubbelspan, aangeboden door Hotel “ ’t Roodhert” gewonnen door: VILLIE en EABELTSJE, Eig. W.J. Peenstra, Bartlehiem. Ze werden keurig voorgereden door G. Vaulon te Bartlehiem. Eén en ander werd afgewisseld door de Ypeyruiters. Vele aardige nummers zijn door hun ten beste gegeven, waarbij het nummer van mej. Hoekstra wel buitengewoon in de smaak van het publiek viel. Het luide applaus was dan ook welverdiend, te meer daar ingewijden wisten, dat de ene driejarige merrie nog maar enkele malen voor dit nummer was ingereden. Rest mij nog mee te delen, dat alles vlot verlopen is, dank zij het mooie herfstweer en niet te vergeten de uitstekende leiding die in handen van de Heer Spoelstra was. Het publiek is zeer voldaan huiswaarts gegaan. Allen hadden maar één roep: “Dit was een mooie dag!” C. Jongert, Secretaris

48