Uitslagen Enquête 2013

Uitslagen Enquête 2013

» Inleiding » Verantwoording » Aandachtsvelden » Duiding

» Appendix 1

Uitslagen Enquête 2013

Index

» Resultaten » Appendix 2

Index 2 Inleiding 3

Inhoud

Christelijke politiek

9

Theocratie 9

Vragenlijst 4

Beladen onderwerpen

9

Verspreiding 4

Politieke issues

10

Representativiteit 4

Partijkeuze 11

Verantwoording 4 Colofon

Resultaten 8

Partijkeuze 6

Imago 11

Duiding 11

Imago 6

Boodschap 12

Boodschap 6



Theocratie 13

6

12

Jan Mark ten Hove (beleidsadviseur)

Theocratie 6

Beladen onderwerpen

13

(010) 720 07 80 | (06) 48 58 81 80

Beladen onderwerpen

7

Politieke issues

14

[email protected]

Politieke issues

7

Partijkeuze

8

Vormgeving Bert Flier (grafisch vormgever) | Bert Flier Design SGPJ Commissie Communicatie http://www.behance.net/bertflierdesign

Contactinfo

Appendix 1

15

Imago 8

Vergelijking enquête

Boodschap 8

SGP-jongeren 2003/2013 15

Appendix 2

20

Politieke vragen 2003

20

Politieke vragen 2013

21

Dinkel 7 3068 HB Rotterdam T (010) 720 07 80 E [email protected] I www.sgpj.nl

2


» Resultaten

» Appendix 1

» Appendix 2

Inleiding

12 september 2012 was een bijzondere dag in de

Hoe anders is de situatie in vergelijking met tien jaar

Eind vorig jaar heeft het Algemeen Bestuur van SGP-

geschiedenis van de SGP. Nog nooit behaalden de

geleden. In 2002 verloor de SGP haar derde zetel. Ook

jongeren besloten om opnieuw een grootschalige enquête

staatkundig-gereformeerden zoveel stemmen (196.780).

was er kritiek, bijvoorbeeld op het vrouwenstandpunt

uit te zetten onder jongeren in de brede reformatorische

Voor het eerst sinds 1998 wist de partij op eigen kracht

van de partij. Extern, maar ook intern. Met name SGP-

achterban. In de winter en het voorjaar is de link van

een derde zetel binnen te slepen. Dat de SGP zo’n goed

jongeren kreeg signalen van jongeren waarin onvrede

de (digitale) enquête verspreid. 1926 jongeren hebben

resultaat neerzette, is op zijn minst opmerkelijk. Gezien

doorklonk. Het verlies van de derde zetel en genoemde

gereageerd op de 35 vragen. SGP-jongeren wilde weten

bijvoorbeeld de alsmaar toenemende secularisatie is

signalen was voor de jongerenorganisatie reden om

wat haar achterban vindt van de boodschap en het imago

het bijzonder om te signaleren dat een uitgesproken

een grootschalige enquête uit te zetten onder de

van de moederpartij. Is er sprake van een consistent beeld

christelijke partij groei vertoont. Blijkbaar heeft de

brede reformatorische achterban. 1512 mensen werden

of zijn de panelen in de afgelopen tien jaren verschoven?

kiezer de officieuze gedoogsteun van de SGP aan het

bevraagd op de boodschap van de SGP, het imago van

Welke consequenties zijn er uit de enquêteresultaten te

kabinet Rutte-I gewaardeerd. De fractie balanceerde

de partij en een aantal gevoelige standpunten, zoals de

trekken? Op welke terreinen is er voor SGP en SGP-jongeren

in de jaren 2010-2012 op een uiterst smal koord: het

vrouwenkwestie, moskeebouw en Israël.

nog winst te boeken? De uitslagen leest u op de volgende

regeringsbeleid van Rutte, Verhagen en Wilders steunen

pagina’s. Tolle lege.

en tegelijkertijd een voluit christelijk profiel neerzetten. Juni 2013, Jan Mark ten Hove Beleidsadviseur SGP-jongeren

3


» Resultaten

» Appendix 1

Vragenlijst

» Appendix 2

Verantwoording

reformatorische scholen voor voortgezet onderwijs,

Om de vergelijking met de enquête uit 2003 te kunnen

MBO (de vijf vestigingen van het Hoornbeeck College),

maken, is de vragenlijst zoveel mogelijk intact gebleven.

HBO (Christelijke Hogeschool Ede, Driestar Educatief,

In principe zijn de eerste 28 vragen ongewijzigd

Evangelische Hogeschool en Gereformeerde Hogeschool),

overgenomen. Wel zijn er qua antwoordenmogelijkheden

WO (studentenverenigingen CSFR, Depositum Custodi

een aantal dingen toegevoegd. Bij vraag drie bijvoorbeeld,

en Solidamentum) en naar SGP-jongeren (interne

de vraag naar kerkverbanden, zijn de Protestantse Kerk

nieuwsbrief, externe nieuwsbrief, lokale verenigingen).

in Nederland en de Hersteld Hervormde Kerk opgenomen.

De link naar de enquête is met opzet niet online

Bij het afnemen van de vorige enquête was er nog sprake

geplaatst om vervuiling van het respondentenbestand te

van de Nederlands Hervormde Kerk. Verder is er bij vragen

voorkomen.

over partijkeuze van ouders en jongeren (respectievelijk vragen vier en zeven) een nieuwe partij toegevoegd,

Representativiteit

namelijk de PVV. Bij de vraag over de bekendheid van

Wat representativiteit betreft valt als eerste op dat

SGP-jongeren, zijn sociale media (Facebook en Twitter)

er meer vrouwen (62 procent) dan mannen (38 procent)

toegevoegd als mogelijke antwoorden.

de enquête ingevuld hebben. Tien jaar geleden was deze

De vragen 29 tot en met 33 zijn herzien. Dat heeft er mee te maken dat die vragen ingaan op politieke

verhouding meer in balans, respectievelijk 55,7 en 44,3 procent.

vraagstukken die speelden in de context van 2003.

Ook als het gaat om leeftijd, is er meer scheefgroei.

Elke politieke commissie (Binnenland, Duurzaamheid,

In 2003 was 31,2 procent van de respondenten jonger

Internationaal,

Sociaal-Economische

dan 15 jaar, 35,1 procent tussen de 16 en 18 jaar en

Zaken) heeft daarom een stelling aangeleverd die past

33,7 procent boven de 19 jaar. Deze waarden liggen nu

binnen de politieke actualiteit van 2013.

op respectievelijk 23,3, 43,2 en 34,5 procent.

Onderwijs

» Vragenlijst » Verspreiding » Representativiteit

en

Verspreiding

Wat

betreft

opleidingsniveau

zijn

er

weinig

verschillen ten opzichte van het vorige onderzoek. Het

De enquête van SGP-jongeren is grotendeels

percentage scholieren afkomstig uit het voortgezet

op dezelfde wijze verspreid als tien jaar geleden.

onderwijs dat de vragenlijst invulde (VMBO, HAVO, VWO),

De link naar de vragenlijst is doorgestuurd naar de

lag in 2003 op 53,8 procent, nu is dat 50,3 procent.

4

Overige respondenten zijn studenten (MBO, HBO, WO).

Onbekend is het effect van geografische verspreiding.

Hun inbreng was in 2003 46,2 procent en dit jaar 49,7

Het is niet onderzocht of het aantal respondenten

procent.

evenredig is aan de vertegenwoordiging van de SGP-

Qua kerkelijke achtergrond zijn de overeenkomsten

achterban over de biblebelt. Waarschijnlijk zal het

met 2003 duidelijk zichtbaar. Het merendeel van de

merendeel van de respondenten uit Zuid-Holland en

respondenten is aangesloten bij de Gereformeerde

Gelderland komen, omdat in deze provincies veel SGP’ers

Gemeenten (40,5 procent), gevolgd door de Hersteld

wonen en veel onderwijsinstellingen staan met een

Hervormde Kerk (16,4 procent), Protestantse Kerk in

reformatorische identiteit.

Nederland (13,2 procent) en Gereformeerde Gemeenten

Als het aantal respondenten maatgevend is voor

in Nederland (12,3 procent). Een decennium terug lagen

de mate van representativiteit, dan kan SGP-jongeren

deze waarden op respectievelijk 37,5, 32,1 procent

tevreden zijn. Dit jaar vulden 1926 jongeren de vragenlijst

(HHK en PKN waren toen nog NHK) en 6 procent.

in, tegen 1512 jongeren in 2003; een stijging van 21,5

Wat opvalt ten opzichte van tien jaar geleden is een

procent. Omdat deze enquête door meer dan duizend

verdubbeling van het aantal respondenten afkomstig

jongeren ingevuld is, zijn de resultaten significant.

uit de Gereformeerde Gemeenten in Nederland (12,3 ten opzichte van 6 procent) en bijna een halvering van het aantal respondenten dat zich verwant weet met de Christelijke Gereformeerde Kerken (7,2 ten opzichte van 13,2 procent).

5


» Resultaten

» Appendix 1

De enquête uit 2003 is opgezet langs een aantal aandachtsvelden. Zo dus ook deze enquête. Een aantal onderwerpen komen in beeld.

Partijkeuze

» Appendix 2

Aandachtsvelden

Boodschap Een boodschap heeft een zender en een ontvanger. Krijgt de ontvanger de boodschap door op de wijze zoals de zender die bedoeld heeft, dan is er sprake van adequate communicatie. Hoewel de SGP een boodschap heeft die

Hoe stemmen ouders en wat is het stemgedrag van

zelden aansluiting heeft bij het moderne levensgevoel,

jongeren? Daarover gaan de stellingen ‘Weet je op welke

is het niet om het even hoe die boodschap naar buiten

partij je ouder(s)/verzorgers hebben gestemd tijdens

wordt gebracht. Daarover gaan de stellingen ‘Ik weet

de afgelopen Tweede Kamerverkiezingen?’en ‘Op welke

waar de SGP voor staat’, ‘Het is belangrijk dat de SGP

partij zou jij stemmen? (Wanneer je stemgerechtigd zou

gebruik maakt van de radio en TV om haar boodschap

zijn)’. Deze cijfers zijn afgezet tegen die van 2003.

uit te dragen’ en ‘De SGP is een partij met duidelijke

Imago Hoewel het imago van de SGP langzaam lijkt te

uitgangspunten.‘


kantelen, is in de media nog steeds sprake van karikaturen.

In het verleden speelde nog wel eens de vraag of

De SGP wordt vaak neergezet als een verzameling zure,

SGP samen zou moeten gaan of een verregaande vorm

oude mannen die overal en altijd ‘tegen’ zijn. Ook intern

van samenwerking zou moeten zoeken met CDA en

zijn in het verleden vragen gesteld over de wijzen van

ChristenUnie (lees: GPV en RPF). Hoe zit dat momenteel?

positioneren van de partij. Stellingen met betrekking

Is de christelijke politiek gebaat bij samenwerking of

tot het imago van de SGP zijn bijvoorbeeld ‘De SGP is

bij ieder op zijn eigen wijs? Hierover gaan de stellingen

voor mij een partij met een positieve uitstraling’, ‘De

‘Christenen kunnen in plaats van op de SGP en de CU

SGP is een oude mannenpartij’, ‘De SGP komt erg star

te stemmen beter op het CDA stemmen. Dan oefen je

op mij over’, maar ook, meer toegespitst op jongeren,

veel meer invloed uit’ en ‘SGP en ChristenUnie moeten

‘Bij ons thuis wordt op een positieve manier over de SGP

samengaan’.

gesproken’, ‘In mijn vriendenkring wordt positief over de SGP gesproken’ en ‘Ik hoor zelden of nooit iets van de SGP-jongerenorganisatie’.

» Partijkeuze » Theocratie » Imago » Beladen » Boodschap onderwerpen » Christelijke politiek » Politieke issues

Theocratie De SGP staat bekend als theocratische partij: politieke

6

waarden en normen, afgeleid van de Bijbel, staan hoog

onderdrukt’ refereert aan het al decennialang durende

bouw van een moskee acceptabel vindt. Het ene raadslid

in het vaandel. Daarbij wordt de Schrift als leidraad

conflict tussen Joden en Palestijnen. Een ander beladen

weigert, omdat hij een moskee een uiting vindt van een

gezien. Insiders weten dat er in het verleden nogal

onderwerp is de doodstraf. In haar verkiezingsprogramma

antichristelijke godsdienst, terwijl een collega akkoord

gesteggeld is over de vraag of de SGP nou een theocratie

noemt de SGP het opleggen de doodstraf ‘een legitieme

gaat, omdat de bouwvergunning in orde is. Vandaar

voorstaat of uit wil dragen dat ze Bijbels-genormeerde

straf omdat de overheid geroepen is het kwaad op

de stelling ‘Ik vind dat moslims in Nederland het recht

politiek bedrijft. In het eerste geval wordt de SGP nog

gepaste wijze te bestraffen.’ In de politieke arena staat

moeten hebben een moskee te (laten) bouwen’

wel eens op een lijn gesteld met theocratische regimes,

de SGP alleen in dit opzicht. Alleen de directeur van

zoals het ayatollahbewind in Iran. Ook voor de huidige

het Wetenschappelijk Instituut van de VVD, heeft zich

generaties SGP’ers en SGP-jongeren is de zoektocht naar

in 2005 eveneens uitgesproken voor invoering van de

De enquête van 2003 sloot af met vijf algemene

welke invloed de Bijbel kan en/of mag hebben op het

doodstraf. De stelling ‘De doodstraf moet weer ingevoerd

stellingen die destijds politiek relevant waren, namelijk

beleid. Stellingen die hieraan refereren zijn ‘De SGP moet

worden’ is daarom onderdeel van de vragenlijst.

‘De fileproblemen moeten zo snel mogelijk worden

Politieke issues

zich sterk maken voor het instellen van een vloekverbod

Ook opgenomen in de enquête is de vraag naar het

aangepakt. Dit moet gebeuren door middel van het

in mijn gemeente’ (relatie met het derde gebod uit de

vrouwenstandpunt, namelijk ‘Ik heb geen bezwaar tegen

verbreden van bestaande (snel)wegen’, ‘Vanwege het

Decaloog),’De Bijbel is ongeschikt als uitgangspunt voor

een vrouwelijk Kamerlid namens de SGP’. Sinds 2003

gebrek aan cellen moeten twee gevangenen soms een

het maken van politieke keuzes’, ‘Een ambtsgebed -ter

heeft de partij gesteggeld over de mate van participatie

cel delen’, ‘De verkoop van softdrugs moet worden

opening van een gemeenteraadsvergadering- is van

van vrouwen, vooral vanwege druk van buitenaf. Naar

gelegaliseerd’, De instroom van asielzoekers moet nog

grote waarde’ en ‘Het leven volgens de Tien Geboden is

buiten toe heeft de partij altijd eenheid weten te

veel verder worden beperkt’ en ‘de minister-president

goed voor iedereen in ons land’.

bewaren, intern laaide de discussie af en toe hoog op.

moet rechtstreeks door de burgers worden gekozen’.

Een vierde beladen onderwerp, zij het voor de uiterste

In de recente vragenlijst zijn deze vragen vervangen

rechterflank van de partij, is deelname van de SGP aan de

door vijf stellingen die nu actueel zijn, namelijk ‘Er

Een aantal politieke onderwerpen is voor SGP’ers

Europese verkiezingen. Tegenstanders riepen SGP’ers op

moet een vuurwerkverbod komen voor particulieren’,

beladen. Neem bijvoorbeeld Israel. Vanuit de Bijbel

om niet te stemmen, omdat Europa de hoer van Babylon

‘Reformatorisch onderwijs schermt jongeren teveel af

erkennen SGP’ers dat Israel het uitverkoren volk is.

zou zijn. Hieraan refereert de stelling ‘Ik vind dat de

van de samenleving’, ‘Het is rechtvaardig dat Nederland

Tegelijkertijd kunnen SGP’ers niet alles wat Israel uitspookt,

SGP niet mee mag doen aan de verkiezingen voor het

als rijk land via de EU bijdraagt aan de welvaart van arme

klakkeloos overnemen. In de Tweede Kamer staat de SGP

Europees Parlement’.

Europese landen’, ‘Er moet een vleesbelasting worden

Beladen onderwerpen

qua opstelling vrij eenzaam gezien de openlijke steun

Een vijfde onderwerp dat lastig ligt binnen de SGP

aan Israel. De stelling ‘De Palestijnen worden door Israel

en zeer sterke reacties oproept, is in hoeverre men de

ingevoerd’ en ‘Er moet bezuinigd worden op erg dure zorg voor ouderen in de laatste levensfase’.

7


» Resultaten

» Appendix 1

Partijkeuze

» Appendix 2

Resultaten

uit (57,6 procent). Ook vindt nog maar 21,1 procent dat

Tijdens de afgelopen Tweede Kamerverkiezingen

de SGP een ‘oudemannenpartij’ is. (2003: 26,8 procent).

behaalde de SGP het hoogste aantal stemmen ooit in de

De stelling ‘De SGP komt erg star op mij over’ wordt door

bijna honderdjarige partijgeschiedenis. Die aantallen zijn

25,2 procent beaamd, een stuk lagere score dan 40,3

terug te zien in de enquête. Op de vraag ‘Weet je op welke

procent in 2003.

partij je ouder(s)/verzorgers hebben gestemd tijdens de

Jongeren zijn ook gevraagd naar de wijze waarop

afgelopen Tweede Kamerverkiezingen?’ noemde 84,9

thuis en bij vrienden wordt gesproken over de SGP. Ook

procent van de respondenten de SGP. Tien jaar geleden

deze cijfers laten een positieve ontwikkeling zien als het

lag dat percentage nog op 70,9 procent. Wat opvalt is

gaat om het imago van de staatkundig-gereformeerden.

de dalende waardering voor het CDA (3,3 procent, was

In viervijfde van de gezinnen (80,2 procent) wordt op

in 2003 7,6 procent) en ChristenUnie (9,5 procent,

een positieve manier gesproken over de SGP (was 72,5

was in 2003 11,4 procent). Eenzelfde ontwikkeling is

procent). Ook onder vrienden wordt met meer waardering

te zien wat betreft het stemgedrag van jongeren. Op

over de SGP gesproken (52,5 procent tegen 42,5 procent

de vraag ‘Op welke partij zou jij stemmen? (Wanneer je

in 2003).

stemgerechtigd zou zijn)’ antwoordde 72,4 procent van

Het positieve imago van de SGP straalt ook af op haar

de respondenten SGP; een fors hogere uitslag dan de

politieke jongerenorganisatie. Op de stelling ‘Ik hoor

53,3 procent in 2003. Ook bij de jongeren daalt de steun

zelden of nooit iets van de SGP-jongerenorganisatie’,

voor het CDA (4,8 procent, was in 2003 12,8 procent).

reageert 35,5 procent van de respondenten bevestigend.

De ChristenUnie kan op iets meer steun rekenen. (17

Tien jaar geleden stond SGP-jongeren een stuk minder

procent in vergelijking met 16 procent in 2003).

goed op het netvlies, destijds had bijna de helft van de geënquêteerden (46,5 procent) amper een beeld bij

Imago Wat

opvalt


SGP-jongeren. in

de

enquête,

is

de

sterke

imagoverbetering van de SGP. De bijna tweeduizend

Boodschap

geënquêteerde jongeren vinden in grote meerderheid

Behalve de imagoverbetering van de SGP, blijkt uit de

(70.9 procent) dat de partij een positieve uitstraling

enquête dat de boodschap van de SGP ook beter overkomt

heeft. Tien jaar geleden viel de waardering een stuk lager

dan tien jaar geleden. Op de stelling ‘Ik weet waar de SGP

8

voor staat’ reageerde 82 procent instemmend, tegenover

Theocratie

Beladen onderwerpen

78,2 procent in 2003. Ook de stelling ‘De SGP is een

Opvallend aan dit onderdeel van de enquête is

De steun voor Israel blijft groot onder de bijna

partij met duidelijke uitgangspunten’, laat een groeiende

de grote mate van herkenbaarheid met de uitslagen

tweeduizend geënquêteerde jongeren. Slechts 16,2

waardering zien. 81,5 procent van de respondenten

van 2003. Op elk van de vier stellingen die onder het

procent onderschrijft de stelling ‘De Palestijnen worden

vindt de partij een helder profiel neerzet. In 2003 lag

kopje ‘theocratie’ vallen, is er minder dan een procent

door Israel onderdrukt’, bijna eenzelfde score als de 16,6

dit percentage op 76,8. Een sterk groeiend aantal vindt

afwijking in de score. De stelling ‘De SGP moet zich sterk

procent in 2003.

het positief dat de SGP moderne media gebruikt om haar

maken voor het instellen van een vloekverbod in mijn

Als het gaat om de steun voor de doodstraf, doet

boodschap naar buiten te brengen. 83, 5 procent van

gemeente’ wordt door 47,9 procent van de respondenten

zich een bijzondere ontwikkeling voor. Tien jaar geleden

de respondenten kan zich vinden in de stelling ‘Het is

onderschreven, een marginale afwijking van de 47,7

was nog een meerderheid (54,4 procent) te vinden voor

belangrijk dat de SGP gebruik maakt van moderne media

procent tien jaar geleden. Ook wat betreft de stelling

de stelling ‘De doodstraf moet weer ingevoerd worden’,

om haar boodschap uit te dragen’. Tien jaar geleden vond

’De Bijbel is ongeschikt als uitgangspunt voor het maken

nu houden voor-en tegenstanders elkaar precies in

65,3 procent inzet van moderne media een positieve

van politieke keuzes’ is er sprake van een continue beeld.

evenwicht: 44,5 procent. De overige 11 procent van de

ontwikkeling.

6,8 procent van de geënquêteerden is het met genoemde

respondenten heeft geen mening.

stelling eens, een half procent meer dan 2003. Ook over

Inzake de wenselijkheid van een SGP-vrouw in de

het ambtsgebed zijn de meningen niet noemenswaardig

Tweede Kamer, conform de stelling ‘Ik heb geen bezwaar

Zeker gezien de uitslagen in 2003 blijkt dat anno

gewijzigd. De stelling ‘Een ambtsgebed -ter opening van

tegen een vrouwelijk Kamerlid namens de SGP’, zijn

2013 het CDA geen ‘redelijk alternatief’ meer vormt voor

een gemeenteraadsvergadering- is van grote waarde’

schuivende panelen waar te nemen. In 2003 ging nog

de SGP-stemmer. Op de stelling ‘Christenen kunnen in

wordt positief beantwoord door 70,4 procent van de

70,5 procent akkoord met de stelling, nu is er nog maar

plaats van op de SGP en de CU te stemmen beter op

respondenten, vergelijkbaar met de 69,6 procent in

steun van 64,3 procent van de respondenten.

het CDA stemmen. Dan oefen je veel meer invloed uit’

2003. Verder vindt negen op de tien respondenten (91,6

Europa is eveneens een onderwerp dat de SGP’ers

reageerde 9,3 procent met instemming, meer dan een

procent) dat het leven volgens de Bijbel, verwoordt in

volgen. De stelling ‘Ik vind dat de SGP niet mee mag doen

halvering van de 19,1 procent van de respondenten die

de stelling ‘Het leven volgens de Tien Geboden is goed

aan de verkiezingen voor het Europees Parlement’ wordt

een stem op de CDA in 2003 nog wel zagen zitten. Ook

voor iedereen in ons land’, heilzaam is. Een score die

onderschreven door 7,5 procent van de respondenten;

de animo voor een samengaan van ChristenUnie en SGP

een fractie hoger ligt dan de 91,1 procent van tien jaar

iets meer dan de 5,9 procent in 2003.

loopt terug: 28,4 procent van de geënquêteerden ziet

terug.


Als het gaat om moskeebouw, ‘Ik vind dat moslims in

daar nu nog wel wat in, in 2003 lag dat percentage nog

Nederland het recht moeten hebben een moskee te (laten)

op 33 procent.

bouwen’, is eveneens een veranderende waardering te

9

zien. In 2003 kon zich nog maar 25,8 procent van de

Vanuit linkse kringen wordt nogal eens gepleit voor

respondenten in vinden, nu ligt dat percentage op 41,5.

een taks op vleesconsumptie ‘Er moet een vleesbelasting

Politieke issues

worden ingevoerd’. 14,6 procent van de respondenten vindt dat een goed idee. Een grote meerderheid is tegen.

Voor deze enquête zijn vijf nieuwe stellingen

Een actuele vraag, gezien de vergrijzing, ligt

bedachten, die politiek relevant zijn in 2013. Een

opgesloten in de stelling ‘Er moet bezuinigd worden

daarvan is ‘Er moet een vuurwerkverbod komen voor

op erg dure zorg voor ouderen in de laatste levensfase’.

particulieren’ Een forse minderheid van 43,1 procent van

19,4 procent van de respondenten kan zich daar wel in

de respondenten kan zich daarin vinden.

vinden. Voor 64,9 procent zou dit type maatregelen een

Een bekende discussie in de (reformatorische)

brug te ver zijn.

onderwijswereld gaat over de mate van openheid van het refo-onderwijs ‘Reformatorisch onderwijs schermt jongeren teveel af van de samenleving’. 34,1 procent van de geënquêteerden, ruim een derde, is het daarmee eens. Europa en de schuldencrisis is voortdurend actueel, zowel wat betreft de mondiale economie alsook in de politiek Brussel en Den Haag. Vandaar de stelling ‘Het is rechtvaardig dat Nederland als rijk land via de EU bijdraagt aan de welvaart van arme Europese landen’ Een meerderheid van 61,4 procent van de respondenten kan zich vinden in de miljarden euro’s die Nederland transfereert richting zuidelijke lidstaten.

10


» Resultaten

» Appendix 1

» Appendix 2

Duiding

De aandachtsvelden en de uitslagen zijn hierboven

het CDA onder Jan Peter Balkenende de grootste partij.

aan de orde geweest. Resultaten staan niet op zich.

Veel orthodoxe christenen overwogen een stem op het

Achter kale cijfers gaat een wereld van denken en

CDA, om die partij groter te maken dan rivaal PvdA. De

denkrichtingen schuil. Cijfers behoeven duiding. De

tanende belangstelling voor het CDA komt overeen met

hieronder weergegeven duiding moet altijd met een slag

de neergaande trend die het CDA in de afgelopen tien

om de arm gelezen worden, immers de duiding is niet

jaren heeft doorgemaakt.

door de geënquêteerden gegeven. Hierbij een poging om

Uit de resultaten van de enquête blijkt dat de

in de hoofden van de respondenten te kijken en hun

sympathie voor de ChristenUnie op een gelijk peil blijft

opinie te duiden.

met 2003. Gezien de resultaten van de ChristenUnie

Partijkeuze

tijdens de afgelopen Tweede Kamerverkiezingen is dat een begrijpelijke ontwikkeling. De ChristenUnie heeft

Wat meteen opvalt in de uitslagen, is dat veel

zich het afgelopen decennium bewezen als een stabiele

meer respondenten dan in 2003 hun steun geven aan

partij qua zetels in het parlement met een dito electoraat.

de SGP. Zowel wat betreft ouders als jongeren, valt op

De uitslagen van de enquête logenstraffen signalen

dat de SGP meer in trek is. Deze cijfers sporen met de

van opinieleiders als zouden SGP’ers en SGP-jongeren

recente uitslagen van de Tweede Kamerverkiezingen

vatbaar zijn voor de PVV in het algemeen en Geert

die een record aantal stemmers opleverden voor de

Wilders in het bijzonder. Slechts 1,19 procent van de

mannenbroeders. Reden voor de populariteit van de SGP

ouders heeft PVV gestemd, ook is er maar een zeer kleine

zouden kunnen zijn het scherpe profiel van de fractie en

minderheid van 2,26 procent van de geënquêteerde

de toegenomen zichtbaarheid door officieus een rol te

jongeren die sympathie heeft voor de opvattingen van

hebben in de gedoogconstructie tijdens Rutte-I.

Wilders en de zijnen. Blijkbaar stoot Wilders’ ethische

Opvallend is ook de sterk afnemende belangstelling voor het CDA. Een stem op de christendemocraten om zodoende invloed uit te oefenen, kan rekenen op steun van slechts een op de tien respondenten. Dit heeft


agenda meer af dan de aantrekkingskracht die hij onmiskenbaar uitoefent via zijn anti-islamretoriek.

Imago

waarschijnlijk alles te maken met de gewijzigde positie

Het imago van de SGP, en SGP-jongeren, zit in de lift.

van het CDA in het politieke krachtenveld. Destijds was

De partij wordt gewaardeerd om zijn positieve uitstraling,

11


tevens lijkt het predicaat ‘oudemannenpartij’ verleden

gehaald als het gaat om het vrouwenstandpunt van

tijd. Mogelijke oorzaken voor deze verschuiving zouden

de partij. In 2006 en recent in 2013 is hierover veel

Moet de SGP op zichzelf blijven, of samenwerken met

kunnen zijn het frisse en adequate leiderschap van Kees

gediscussieerd en volgden beleidswijzigingen onder druk

ChristenUnie en/of CDA? In het verleden zijn deze vragen

van der Staaij, sinds 2010 partijleider als opvolger van

van buiten. Het ligt voor de hand dat de toegenomen

wel eens aan de orde geweest. Eind jaren negentig werkte

de alom gerespecteerde Bas van der Vlies, maar ook het

acceptatie van de vrouw binnen de SGP het imago van de

de SGP al nauw samen met ChristenUnie-voorlopers GPV

opvallende optreden van Elbert Dijkgraaf rond dossiers

partij in de samenleving ten goede komt.

en RPF. Er werd zelfs gezamenlijk vergaderd. Ook spraken

als Europa en de crisis. Voor- en tegenstanders zijn het er wel over eens dat de gedoogrol van de SGP ten opzichte

Boodschap

woordvoerders van de partijen regelmatig ook namens de ander. Sinds de oprichting van de ChristenUnie in 2001

van het kabinet Rutte-I goed heeft uitgepakt. De SGP

Boodschap en uitgangspunten van de SGP worden

zijn de sporen langzaam uit elkaar gegaan. De SGP kon

gedoogde weliswaar het beleid van Rutte, Verhagen

hoog gewaardeerd, vier op de vijf respondenten vindt

de opstelling van de ChristenUnie in het kabinet CDA-

en Wilders, maar formuleerde een aantal standpunten

dat het wat dat betreft wel snor zit. Nu is het ook wel

PvdA-CU niet waarderen, terwijl de ChristenUnie de

waarop ze geen beleidswijzigingen accepteerde. In deze

bekend dat de SGP op een aantal terreinen duidelijke,

gedoogsteun van de SGP ten opzichte van het kabinet

periode was de SGP zichtbaar, ook vanwege de positie

vastomlijnde standpunten heeft. Elke SGP’er weet hoe de

VVD-CDA met gedoogpartner PVV niet voor haar rekening

in de Eerste Kamer, waar senator Gerrit Holdijk in zijn

partij denkt over abortus, euthanasie en homohuwelijk,

zou nemen. Tegen die achtergrond moet de verminderde

eentje wetsvoorstellen kon maken en breken. In de

om maar wat te noemen. Ook is het Israelstandpunt

sympathie van de respondenten voor een fusie van

media kwam het beeld naar voren van de SGP als een

bekend, de visie op de (koop)zondag, hoe de partij

ChristenUnie en SGP gezien worden.

zelfbewuste partij die weet van ze wil en politiek handig

landbouw en visserij waardeert en welk standpunt de

Ook lopen de respondenten niet bepaald warm om

kan opereren.

parlementariërs innemen rondom bijvoorbeeld Europa en

CDA te stemmen om daarmee invloed uit te kunnen

de eurocrisis.

oefenen. Slechts een op de tien respondenten zou zo’n

Ook is de partij zelfbewuster geworden ten opzichte van media. In de afgelopen tien jaar zijn SGP’ers radio en

Van de respondenten krijgt de SGP een ruim mandaat

stap overwegen. Het zegt wat over de waardering van

televisie selectief gaan gebruiken om een punt te kunnen

(83,5 procent) om haar boodschap te communiceren via

het CDA onder SGP’ers. Voor het CDA van Jan Peter

maken op onderwerpen die de partij aan het hart gaan.

moderne (sociale) media. Een interessante ontwikkeling.

Balkenende is waarschijnlijk meer lof dan voor het

Verder is de bekendheid van de Kamerleden vergroot

Blijkbaar vindt de achterban het geen probleem dat

huidige CDA. De christendemocraten zitten nu niet meer

doordat zij volop gebruiken van sociale media als

de SGP assertief radio en televisie benadert om haar

in het centrum van de macht, bovendien is de ‘C’ steeds

Facebook en Twitter, waarmee een groot aantal volgers

boodschap uit te dragen. Momenteel is het mediabeleid

minder herkenbaar. Blijkbaar hebben deze ontwikkelingen

elk nieuwtje van de SGP’er kan volgen. In het afgelopen

dat de SGP passief meewerkt aan moderne media.

gevolgen voor de aantrekkingskracht richting het CDA.

decennium heeft de SGP ook regelmatig het nieuws

12

Theocratie

Minder sympathie, in vergelijking met 2003, is er voor

met het openstellen van bestuur en commissies voor

Het denken over de SGP en het hanteren van de Bijbel

invoering van de doodstraf. In den Haag is de SGP de enige

vrouwen. Ongeveer hetzelfde percentage (73 procent) van

staat na tien jaar nog recht overeind. De Bijbel wordt

partij die, zij het met schroom, een pleidooi voert voor de

de kiesverenigingen stemde in 2006 voor openstelling

gezien als leidraad voor politiek beleid en ook vinden

doodstraf. Geen van de andere partijen gaat hierin mee,

van het lidmaatschapschap van de SGP voor vrouwen.

vrijwel alle respondenten dat het leven volgens de Tien

terwijl vaak gewezen is op het feit dat er maatschappelijk

Dit voorjaar stemde de jaarvergadering in (79 procent)

Geboden heilzaam is voor iedereen. Deze principiële

gezien veel meer draagvlak voor de doodstraf is dan in

met de mogelijkheid dat vrouwen op SGP-lijsten kunnen

noties blijven rechtovereind. Ook een vloekverbod wordt

de politieke arena. Internationaal gezien worden er

staan. Mogelijk is het dalende percentage te wijten aan

door respondenten belangrijk bevonden, evenals een

steeds minder doodstraffen uitgevoerd. Als belangrijkste

het feit dat er druk van buitenaf is uitgeoefend om de

ambtsgebed ter opening van een vergadering. Opvallend

redenen tegen de doodstraf worden vaak aangevoerd

partij zover te krijgen. Een andere oorzaak zou kunnen

dat op elk van deze vier onderwerpen het verschil met

dat het niet herroepbaar is, en de genadetijd van

zijn het relatief hoge percentage respondenten dat

de enquête van tien jaar geleden nog geen procent is.

mensen wordt bekort. Tegelijkertijd stellen voorstanders

afkomstig is uit de rechterflank van de partij.

Blijkbaar vinden jongeren het belangrijk dat de SGP op

van de doodstraf dat de overheid bij afschuwelijke

Ook opvallend is het stijgende percentage van

deze principiële onderwerpen haar koers niet wijzigt.

misdaden een daad moet stellen ter afschrikking. Van de

respondenten dat vindt dat de SGP niet mee mag doen

respondenten is 44,5 procent voorstander van invoering

aan de verkiezingen voor het Europees Parlement.

van de doodstraf en 44,5 procent tegenstander. In 2003

Achterliggende gedachte in 2003 was de discussie in de

Behalve voor de theocratische noties, blijft er

was het aantal voorstanders nog in de meerderheid:

uiterste rechterflank van de partij of deelname aan deze

onverminderd steun voor Israel. Dat is af te leiden aan

54,5 procent. Wellicht dat respondenten zich verzoenen

verkiezingen principieel wel verantwoord was: immers,

het (geringe) percentage dat vindt dat de Palestijnen

met het feit dat de strafmaat in de afgelopen tien jaar

Nederland was eens uit het diensthuis van Rome geleid

door Israel onderdrukt worden. In de afgelopen tien jaar

omhooggegaan is, en dat misdadigers op die manier al

en via Brussel zou ze weer in een rooms conglomeraat

heeft de SGP zich consequent gemanifesteerd als een pro-

zwaar genoeg gestraft worden.

belanden, was de achterliggende gedachte. Dat meer

Beladen onderwerpen

Israelpartij, ook op momenten dat Israel internationaal

Opvallend is de teruglopende steun voor een SGP-

respondenten moeite hebben met de deelname van

zwaar onder druk stond, bijvoorbeeld ten tijde van het

vrouw in de Tweede Kamer. In 2003 was nog 70,5 procent

de SGP in Europa kan twee oorzaken hebben: of men

Goldstone-rapport inzake de Gaza-oorlog. In de kerken

van de jongeren voor een vrouwelijk Kamerlid namens de

heeft principiële bezwaren, of er zijn pragmatische

die de achterban van de SGP vormen, blijft de steun

SGP, nu is dat nog 64,3 procent. Waarom dat percentage

bezwaren, ingegeven door scepsis over de Europese Unie

voor Israel onverminderd groot, evenals bij de SGP en

gedaald is, is moeilijk te verklaren. Immers, om maar wat

Waarschijnlijk hebben de meeste respondenten deze

SGP-jongeren. Daarom is het niet verrassend dat ook een

feiten te noemen, in 2006 stemde de jaarvergadering

stelling opgevat vanuit laatstgenoemde overweging.

groot deel van de jongeren sympathie heeft voor Israel.

van SGP-jongeren in grote meerderheid (80 procent) in

Het zou mogelijk zijn dat de principiële bezwaren

13

de boventoon voerden, aangezien de zogeheten

Politieke issues

de respondenten kan zich vinden in de miljarden euro’s

uiterste rechterflank (Oud Gereformeerde Gemeente en

Voor deze enquête zijn vijf nieuwe stellingen bedachten,

die Nederland transfereert richting zuidelijke lidstaten.

Gereformeerde Gemeente in Nederland) in deze enquête

die politiek relevant zijn in 2013. Een daarvan is ‘Er moet

Gezien de actualiteit een bijzonder resultaat. De redding

sterker vertegenwoordigd is (18,3 procent) dan in 2003

een vuurwerkverbod komen voor particulieren’ Een forse

van Ierland, Griekenland en Cyprus heeft laten zien dat

(10,5 procent).

minderheid van 43,1 procent van de respondenten kan zich

Nederland miljarden euro’s kwijt is, om omvallende

Als het gaat om moskeebouw, ‘Ik vind dat moslims

daarin vinden. Jaarlijks vallen er rond de jaarwisseling veel

economieën van een bankroet af te wenden. Met name

in Nederland het recht moeten hebben een moskee te

gewonden als gevolg van vuurwerk. Ook is er dito schade

in Duitsland en Nederland, AAA-landen, is intensief debat

(laten) bouwen’, is eveneens sprake van een bijzonder

aan het milieu. GroenLinks en SGP maken zich al jaren

of solidariteit bestaat uit het eenzijdig transfereren van

fenomeen. Tien jaar geleden was nog maar een kwart

sterk voor een vuurwerkverbod voor particulieren. Ook

geld van Noord naar Zuid. Vanuit linkse kringen wordt

van de geënquêteerden (25,8 procent) hier voorstander

lokale politici van PvdA en D66 zien een verbod wel zitten.

nogal eens gepleit voor een taks op vleesconsumptie ‘Er

van, anno 2013 heeft vier op de tien respondenten (41,5

Een bekende discussie in de (reformatorische) onder-

moet een vleesbelasting worden ingevoerd’. 14,6 procent

procent) geen moeite met moskee(bouw). In de afgelopen

wijswereld gaat over de mate van openheid van het refo-

van de respondenten vindt dat een goed idee. Een grote

tien jaar is in de samenleving een intensief debat gevoerd

onderwijs ‘Reformatorisch onderwijs schermt jongeren

meerderheid is tegen. Deze uitslagen zijn conform de

over godsdienstvrijheid en het omgaan met moslims. Ook

teveel af van de samenleving’. 34,1 procent van de

verhoudingen in de Tweede Kamer. Alleen GroenLinks en

SGP’ers hebben zich met deze discussie ingelaten. Sommige

geënquêteerden, ruim een derde, is het daarmee eens.

de Partij voor de Dieren pleiten voor een vleestaks. Overige

SGP’ers zijn faliekant tegen een moskee, want een uiting

Blijkbaar vindt een meerderheid van de respondenten dat

partijen en de staatssecretaris van Voedsel zien meer in

van een antichristelijke godsdienst. Anderen stemmen in

het reformatorisch onderwijs voldoende open staat naar

bewustwording van de consument.

met bouwbesluiten, omdat de vergunning klopt en ieder

de buitenwereld. Sowieso is bekend dat het reformatorisch

Een actuele vraag, gezien de vergrijzing, ligt opgesloten

recht heeft op belijdenis van zijn of haar godsdienst, zo

onderwijs de afgelopen jaren sterk heeft investeert in

in de stelling ‘Er moet bezuinigd worden op erg dure zorg

verwoorden voorstanders meestal. Waarschijnlijk zal ook

begeleide confrontatie. Door middel van debatten, excursies

voor ouderen in de laatste levensfase’. 19,4 procent van

de groeiende groep respondenten, die een moskee niet

en gastlessen worden leerlingen in toenemende mate

de respondenten kan zich daar wel in vinden. Voor 64,9

tegen wil houden, niet staan te juichen bij de bouw van

betrokken bij wat andersdenkenden drijft. Europa en de

procent zou dit type maatregelen een brug te ver zijn.

een islamitisch gebedshuis. Maar, zullen zij redeneren,

schuldencrisis is voortdurend actueel, zowel wat betreft

Bezuinigingen op zorg voor ouderen is een thema dat in

waar blijven we, als mensen hun godsdienst niet publiek

de mondiale economie alsook in de politiek Brussel en Den

toenemende mate relevant wordt. Gezien de doorgaande

mogen belijden? Is een schuilmoskee, een variant op

Haag. Vandaar de stelling ‘Het is rechtvaardig dat Nederland

vergrijzing zal de discussie over de kwaliteit van leven

de 16 eeuwse schuilkerken, een wenselijk fenomeen?

als rijk land via de EU bijdraagt aan de welvaart van arme

steeds meer in relatie worden gezien met het kostenaspect.

Kortom, het laatste woord is nog niet gezegd.

Europese landen’ Een meerderheid van 61,4 procent van

e

14


Appendix 1

» Resultaten

» Appendix 1

» Appendix 2

/

1.926 Respondenten 2013

3. Verdeling opleidingsniveau

5. Stemgedrag ouders

Vergelijking enquête SGP-jongeren: 1.512 Respondenten 2003 1. Verdeling geslacht 2003

2003

2013

WO 13% Man 38%

Man 44%

Vrouw 56%

2. Verdeling leeftijd

WO 11%

VMBO 17%

MBO 16%

HAVO 12%

HBO 17%

2003

CDA 8%

VMBO 12%

VWO 21%

40%

2013

CDA CU 3% 10%

CU 11%

MBO 22% SGP 71%

HAVO 18%

8. Stemgedrag jongeren 2003 2013

50%

SGP 85%

HBO 17%

4. Kerkelijke achtergrond 2003 2013

50%

2013

VWO 25%

Vrouw 62%

» 29 resultaten

2003

2013

40%

30%

CDA 5%

CDA 13%

30%

CU 17%

CU 16%

20%

10%

0%

SGP 53%

20%

SGP 72%

10%

<15 jaar

16-18 jaar

>19 jaar

0%

CGK

GG GGinNed HHK

PKN

OGG Overig

15

6. Open vraag

10. Ik weet waar de SGP voor staat 12. De SGP is een oudemannenpartij

7. Bekend met SGPJ via: 35%

100%

2003 2013

2003 2013

80

80%

2003 2013

70 60

30

50

60

25

40 40

20

30 20

15

20

10

10 0

5 0

KLIK

Eens

Weet niet

0

Eens

Oneens

?? Weet niet

In Contact Bijeenkomst Hoor nooit

9. Positieve uitstraling SGP 2003

11. SGP moet ijveren voor vloekverbod in gemeente 2003

2013

Weet niet 15%

Weet niet 22%

Eens 58%

Eens 71%

Oneens 26%

Weet niet 11%

Weet niet 21% Eens 48%

13. SGP mag niet meedoen aan verkiezingen EP 2003

2013

Weet niet 26%

Oneens 14% Oneens 23%

Oneens

Eens 6%

2013

Weet niet 13%

Eens 8%

Eens 48% Oneens 31%

Oneens 83%

Oneens 79%

16

14. Ik probeer de politiek zo goed mogelijk te volgen

16. Moslims mogen een moskee bouwen

18. SGP en ChristenUnie moeten samengaan 2003 2013

60% 50

2003

2013

Weet niet 14%

Weet niet 16%

40

Eens 39%

Eens 47%

20

Oneens 46%

10 0

15. CDA stemmen om invloed uit te oefenen 2003

Weet niet 14%

2013

Eens 19%

Weet niet 13%

Eens 9%

2013

Eens 33%

Weet niet 17%

Oneens 51%

30

Weet niet 15%

Oneens 40%

2003

Eens

Oneens

?? Weet niet

17. De SGP komt erg star op mij over

Eens 28%

Oneens 54%

19. Bijbel ongeschikt als leidraad voor keuzes 2003 2013

100%

80

2003

2013

Weet niet 17%

Weet niet 18%

60

Eens 25%

40

Eens 40%

Oneens 67%

Oneens 78%

Oneens 42%

20 Oneens 57%

0

Eens

Oneens

Weet niet

17

20. De doodstraf moet weer ingevoerd worden

21. De Palestijnen worden door Israel onderdrukt 2003 2013

60% 50

22. Belangrijk dat SGP moderne media gebruikt 2003 2013

50%

2003 2013

100%

40

80

30

60

20

40

10

20

40 30 20 10 0

Eens

Oneens

Weet niet

23. De SGP is een partij met duidelijke uitgangspunten 2003

Eens 82%

Weet niet

0

Oneens

Weet niet

2003

2013

Weet niet 10%

Weet niet 19%

Weet niet 11%

Oneens 19%

Oneens 11% Eens 70%

Eens

25. Ik heb geen bezwaar tegen een SGP-vrouw in TK 2013

Oneens 9% Eens 77%

Oneens

2003

Weet niet 21%

Oneens 7%

Oneens 9%

Eens

24. Het ambtsgebed is van grote waarde

2013

Weet niet 12%

Weet niet 14%

0

Eens 70%

Oneens 25% Eens 71%

Eens 64%

18

26. Bij ons thuis wordt positief over SGP gesproken 2003

27. In mijn vriendengroep wordt positief over SGP gedaan 2003

2013

Weet niet 17%

Oneens 8%

Weet niet 12%

2013

Weet niet 26%

Weet niet 26% Eens 43%

Oneens 11% Oneens 32%

Eens 80%

Eens 73%

Eens 53% Oneens 22%

28. Ik hoor zelden of nooit iets van de SGP-jongeren

29. Het leven volgens de Decaloog is goed voor iedereen 2003 2013

100%

2003

2013

Weet niet 7%

Weet niet 9%

60 Eens 36%

Eens 47% Oneens 46%

80

Oneens 55%

40

20

0

Eens

Oneens

Weet niet

19

Appendix 2 vragen 2003


» Resultaten

» Appendix 1

» Appendix 2

» 5 Politieke vragen 2003 » 5 Politieke vragen 2013

Politieke vragen 2003 1. Verbreden van snelwegen lost fileproblemen op

3. Verkoop van softdrugs moet worden gelegaliseerd 80%

50%

60%

70 40

4. Instroom van asielzoekers moet worden beperkt

50

60 40

50

30

40 20

30

30

20

20 10 10 0

Eens

Oneens

Weet niet

2. Vanwege tekort moeten gevangenen cel delen Weet niet 12%

Oneens 30%

0

Eens

Oneens

?

Weet niet

10 0

Eens

Oneens Weet niet

5. Premier moet rechtstreeks door gekozen worden Weet niet 24%

Eens 31%

Eens 59% Oneens 46%

20

Appendix 2 vragen 2013


» Resultaten

» Appendix 1

» Appendix 2

Politieke vragen 2013 1. Er moet een vuurwerkverbod komen voor particulieren 50%

3. Rechtvaardig dat NL via EU bijdraagt aan welvaart arme EU-lidstaten

5. Er moet bezuinigd worden op erg dure zorg voor ouderen in de laatste levensfase 80%

40

70 60

30

50

Weet niet 14%

20

10

0 Eens

?

40

Oneens 25%

Eens 61%

30 20 10

Oneens Weet niet

0

2. Refo-onderwijs schermt jongeren teveel af Weet niet 13% Eens 34%

Oneens 53%

4. Er moet een vleesbelasting ingevoerd worden Weet niet 24%

Eens Oneens Weet niet

Eens 15%

Oneens 61%

21

Uitslagen Enquête 2013

Recommend Documents