Tweemaandelijkse ledenbrief van de Archeologische Vereniging Kempen en Peelland AWN afd. 23

AVKP actueel Nr. 53, januari 2014

Tweemaandelijkse ledenbrief van de Archeologische Vereniging Kempen– en Peelland AWN afd. 23

Correspondentieadres en verenigingsruimte Deken van Somerenstraat 6, 5611 KX Eindhoven, tel 040 – 2386283 (op woensdagavond), [email protected] www.awn-archeologie.nl/23/ Redactie Ellen van der Steen tel. 040 – 291 08 55, [email protected] (eindredactie en layout) Peter Seinen en Tonnie van de Rijdt (redactieleden)

ACTIVITEITENKALENDER JANUARI Wo 29 Lezing dr. Stijn Arnoldussen over Celtic Fields*

APRIL Zo 6 Voorjaarstudiedag van het NBAG in Oirschot: ‘Boeren vanaf de prehistorie’** Za 12 Algemene Ledenvergadering AWN in Amsterdam

FEBRUARI Za 15 Excursie Den Bosch* Za 15 AWN Studiedag Aardewerk in Gorichem

Over de activiteiten met: een ster* staat meer informatie in dit nummer twee sterren** wordt u nog geïnformeerd. Drie sterren*** datum onder voorbehoud

MAART Zo 9 Archeoloop Wijchen Wo 19 Jaarvergadering AVKP en lezing Herbert Vorwerk over werkgroep en grondradar ervaringen*

WIST U DAT... ... u bent uitgenodigd voor de jaarvergadering op 19 maart 2014... ... we met zijn allen de ‘vergadering’ lekker kort houden... ... waarna Herbert Vorwerk vertelt over de nieuwe Werkgroep voor Innovatieve Meettechnieken ten behoeve van Archeologie en hun eerste metingen/ervaringen met grondradar... ... we daarna nog een drankje met u willen drinken... ... wellicht onder het genot van nieuwe en bekende versnaperingen van de historische kookclub...

1

Activiteitenkalender Jaarkalender aktiviteiten Archeologische Vereniging Kempen & Peelland Januari 2014 Januari Februari Wk 5 Ma 27 Di 28 Wo 29 Lezing Stijn Arnoldussen Do 30 Vr 31 Za 1 Zo 2

Februari Wk 6 3 4 5 6 7 8 9

Februari Maart Wk 9 Ma 24 Di 25 Wo Do Vr Za Zo

Maart Wk 10 3 4

26 27 28 1 2 Carnaval

5 6 7 8 9

Maart Wk 13 Ma 24 Di 25

Februari Wk 7 10 11 12 13 14 15 Excursie Nijmegen 16

Bestuursvergadering

Archeoloop Wijchen

Maart

Maart

Wk 11 10 11

Wk 12 17 18

12 13 14 15 16

19 ALV AVKP en lezing Herbert 20 21 Deadline Nieuwsbrief 22 23

Maart April Wk 14 31 1

Februari Wk 8 17 18 19 20 21 22 23

April Wk 15 7 8

April Wk 16 14 15

Wo

26

2

9

16 Bestuursvergadering

Do Vr Za Zo

27 28 29 30 Zomertijd

3 4 5 6

10 11 12 ALV AWN 13

17 18 Goede vrijdag 19 20 Pasen

April Wk 17 Ma 21 Pasen Di 22 Wo 23 Bestuursvergadering Do Vr Za Zo

24 25 26 Koningsdag 27

Excursie ...

April Mei

Mei

Mei

Wk 18 28 29 30

Wk 19 5 6 7

Wk 20 12 13 14

1 2 3 4

8 9 10 11

15 16 17 18

Dodenherdenking

Werkavonden

Excursie / veldloop

Feestdagen

Vergaderingen

Cursus

Feesten & borrels

2

Lezingen / symposia

CURSUSSEN, LEZINGEN EN EXCURSIES Excursies 15 februari - Den Bosch De eerste excursie van dit jaar vindt plaats op zaterdag 15 februari en gaat naar Den Bosch. In iedergeval staat het nieuwe heropende Noord Brabants Museum op het programma en brengen we een bezoek aan het Jeroen Bosch centrum Details gaan nog volgen. 5 april - Nog niet ingevuld 31 mei - Nijmegen De derde excursie op zaterdag 31 mei zou naar Nijmegen kunnen gaan, waar in dat weekend het Romeinenfestival gehouden wordt. Wellicht maken we nog een uitstapje naar de historische kookwinkel...Details volgen nog.

Lezingen 29 januari – Het raadsel van de raatakkers: Celtic fields onder de loupe Stijn Arnoldussen, van het Groninger Instituut voor Archeologie van de Rijksuniversiteit Groningen, komt ons het verhaal vertellen van de raadselachtige “raatakkers”. Hij neemt, als het ware, de Celtic fields onder de loupe. Lees meer op pagina 7.

19 maart – Herbert Herbert Vorwerk houdt tijdens de jaarvergadering een korte lezing over de nieuwe Werkgroep voor Innovatieve Meettechnieken ten behoeve van Archeologie en in het bijzonder over onze eerste metingen/ervaringen met de grondradar. Alle lezingen worden gehouden in de grote ruimte van het Archeologisch Centrum Eindhoven en Helmond aan de Deken van Somerenstraat 6 in Eindhoven. De lezingen starten om 20 uur.

Archeoloop 9 maart – Wijchen Deze archeoloop in het Zuidoostelijk gebied van Wijchen, dat voor een groot deel bestaat uit oude rivierduinen van de Maas, gaat langs plekken waar een paalwoningendorp en verschillende Romeinse villa’s hebben gelegen. Andere interessante punten zijn grafheuvels, een ruïne van een oude kapel, oude verdedigingswerken van Grave aan de Noordzijde van de Maas. De route van 12 tot 15 km gaat ook door het dorpje Alverna en geeft een beeld van het leven in Wijchen zo’n 150-200 jaar geleden, toen het werd geteisterd door het overstromingen van de Maas. Lees meer op pagina 9.

NIEUWS UIT HET ARCHEOLOGISCH CENTRUM Verhuizing? Vorig jaar werd bekend dat het Archeologisch Centrum Eindhoven en Helmond gaat verhuizen naar het ‘gebouw 3’ aan de Nachtegaallaan aan de rand van het centrum van Eindhoven. Het betreft de voormalige kantine van de vroegere Nutsbedrijven met een deel van de daarboven gelegen kantoorruimten. Het geheel is onderdeel van een grote loods waar begin dit jaar alvast de Stichting Beeldenstorm (onze toekomstige buren) naar is verhuisd. In de nieuwe ruimten kan de al lang bestaande ambitie verwezenlijkt worden om het publiek meer te betrekken in de archeologische (en andere erfgoed-) werkzaamheden, onder andere door de ruimten periodiek open te stellen.

3

Ook de Stichting Eindhoven in Beeld zal hier worden ondergebracht. De verhuizing zou plaatsvinden in het voorjaar (van dit jaar) maar dat blijkt niet haalbaar. De ruimten worden nu nog gebruikt voor de opslag van materialen ten behoeve van de verbouw van nabijgelegen gemeentelijke kantoor, waar inmiddels ook de afdeling Stedenbouw in is ondergebracht. We zullen nog even geduld moeten hebben tot later dit jaar. ArcheoHotspot In de nieuwe huisvesting willen we ook ArcheoHotspot worden. ArcheoHotspots hebben als doel op een blijvende en laagdrempelige manier een

verbinding te leggen tussen beroepsarcheologen, vrijwilligers en het brede publiek. Een ArcheoHotspots bestaat uit drie onderdelen: 1. ArcheoLab: een open werkplaats als fysieke locatie waar bezoekers beroepsarcheologen en vrijwilligers aan het werk zien en vragen kunnen stellen. 2. ArcheoCommunity: online ontmoetingsplekken via social media, zoals via een facebookpagina en twitter (#askanarchaeologist) vragen kunnen stellen en skypen met archeologen in het veld 3. ArcheoScope: een interactieve kaart met opgravingsgegevens uit het verleden en lopende opgravingen, vooral in de eigen regio.

hoogleraren Hans Renes en Jan Kolen geschreven masterscriptie, die een 8 scoorde, heeft als titel: ‘Boerenland zoals het ooit was. Het agrarisch cultuurlandschap in de ruimtelijke plannen, regio Eindhoven, 1970-2010.’ Een exemplaar van deze scriptie zal worden opgenomen in de bibliotheek van het Archeologisch Centrum. Proficiat Willemien! Stage -plaatsen in het Archeologisch Centrum Regelmatig wordt het Archeologisch Centrum gevraagd door scholieren en studenten voor een stageplaats. Het betreft veelal maatschappelijke stages of stages als onderdeel van een studie archeologie aan een hogeschool of universiteit. De vragen komen zowel terecht bij de Archeologische Vereniging Kempen- en Peelland, de Stichting ArcheoService als bij individuele medewerkers van de gemeente Eindhoven. Veelal wordt positief ingegaan op het plaatsen van stagiaires, maar ze verdienen wel begeleiding en andere aandacht. Dat betekent ook een tijdsinvestering van (vrijwillige) medewerkers van het Archeologisch Centrum. Temeer omdat de meeste medewerkers niet de volle week in het Archeologisch Centrum actief zijn dient een stageplaats te worden ingepland, onder andere voor de begeleiding en het reserveren van zinvol werk. Om de stageplaatsen in goede banen te leiden is onlangs besloten tot coördinatie. Dat betekent dat alle verzoeken voor een stageplaats in het Archeologisch Centrum voortaan centraal gepland worden door één persoon, namelijk Nico Arts ([email protected]). Er wordt uitgegaan van maximaal 2 stagiaires tegelijkertijd. In alle gevallen dienen de stagiaires aantoonbaar gemotiveerd te zijn. Ze dienen enkele weken voor de stagetijd kennis te komen maken met de coördinator. Daarna wordt besloten of de stageplaats wordt gehonoreerd. Ook dienen ze (na een introductie) zelfstandig te kunnen werken waarbij uiteraard voortdurend beroep kan worden gedaan op een van de medewerkers van het Archeologisch Centrum.

Het ontwikkelen van deze vorm van publieksbereik is een gezamenlijk initiatief van het Allard Pierson Museum, de AWN en Erfgoed Brabant. Medewerking wordt verleend door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE), de Stichting Archeologie & Publiek (SAP) en lokale partners per hotspot. Voor de ontwikkeling is twee jaar uitgetrokken. Het eerste jaar start met drie pilots en in het tweede jaar een verbreding naar drie nieuwe pilots. De eerste hotspots zullen eind 2015 openen. Na afsluiting van het project moeten met het ontwikkelde materiaal en expertise overal dergelijke hotspots kunnen worden gestart. Het Archeologisch Centrum is een van de eerste drie pilots. De andere twee zijn: • Amsterdam: Allard Pierson Museum, in samenwerking met AWN-afdeling Amsterdam e.o., Bureau Monumenten en Archeologie (BMA) gemeente Amsterdam, Amsterdams Archeologisch Centrum, UvA en Diachron • ‘s-Hertogenbosch: gem. dienst Bouwhistorie, Archeologie en Monumenten Afgestudeerd Begin dit jaar heeft Willemien van de Wijdeven (gemeentelijk erfgoed-medewerker) haar studie Erf-goedstudies aan de Vrije Universiteit te Amsterdam afgerond. Haar onder begeleiding van de

4

ARCHEOLOGISCH ONDERZOEK IN DE REGIO (door Ria Berkvens, regioarcheoloog Omgevingsdienst Zuidoost-Brabant) Locatie

Uitvoerende instantie

Waalre – Kendixterrein (archeologische begeleiding/proefsleuven) Mierlo – Heekelstraat (proefsleuven) Oostelbeers – Lindeakkers (proefsleuven) Budel – Willem de Zwijgerstraat (archeologische begeleiding) Wintelre - Kreiel 14 (archeologische begeleiding) Son – Betonson (archeologische begeleiding) Bergeijk – Beekloop (archeologische begeleiding) Heeze-Leende en Valkenswaard – natuurontwikkeling Valkenhorst (archeologische begeleiding en inspectie) Soerendonk – Hof van Cranendonck (boringen, proefsleuven en opgraving) Nuenen – Luistruik fase 2 (opgraving) Leenderstrijp – gildegebouw St. Janskapel (opgraving) Best – Klaverhoekseweg (proefsleuven) Heeze – Geldropseweg 40 (proefsleuven) Heeze-De Bulders (proefsleuven) Valkenswaard – Waalreseweg/Dijkstraat (proefsleuven) Best – Hoofdstraat (archeologische begeleiding) Beek en Donk – Laarsche Velden fase 2 (proefsleuven) Valkenswaard – Bosstraat (proefsleuven) Waalre – Meester Slootsweg (proefsleuven) Casteren – Kerkeneind (opgraving)

ADC

(vermoedelijke) uitvoeringsperiode Jan-febr 2014

Archol RAAP ADC

Jan 2014 Jan 2014 2014

ArcheoPro?

2014

BAAC

2014?

RAAP

2014?

RAAP

2014?

??

2014?

?? ??

2014? 2014?

?? ?? ?? IDDS?

2014? 2014? 2014? 2014?

??

2014?

??

2014?

?? ?? ??

2014? 2014? 2014?

BEGRAVEN EN OPGEGRAVEN Onderzoek begraafplaatsen Eindhoven In januari 2013 heeft Maria Mejia Sian (studente archeologie en kunstgeschiedenis aan de Vrije Universiteit Brussel) in het kader van een stage onderzoek gedaan naar begraafplaatsen in de gemeente Eindhoven. Het betreft zowel middeleeuwse als jongere begraafplaatsen, zowel opgeheven als nog bestaand. Het gaat om in totaal

minimaal 35 terreinen. Het onderzoek heeft in hoofdzaak bestaan uit het verzamelen van historische gegevens uit literatuur. Doel van dit onderzoek is de begraafplaatsen uiteindelijk een waardering te geven op de erfgoedkaart van de gemeente Eindhoven. Daartoe zal meer onderzoek nodig zijn, onder meer naar nog bestaande maar veelal onbeschermde grafmonumenten.

5

Boek opgraving Catharinakerk In december verscheen het langverwachte boek over de opgraving van de Catharinakerk in Eindhoven: ‘Een knekelveld maakt geschiedenis.’ Het eerste exemplaar werd op 20 december onder grote belangstelling aangeboden aan de Eindhovense wethouder Mary-Ann Schreurs. Het bijna 300 bladzijden dikke boek bevat de resultaten van de in 2005-2006 uitgevoerde opgraving en is geschreven door 15 verschillende auteurs onder redactie van de Eindhovense stadsarcheoloog. Het fraai vormgegeven en rijk geïllustreerde boek is uitgegeven door de Stichting Matrijs in Utrecht en bevat hoofdstukken over onder andere de ligging, de geschiedenis, de opgraving, bakstenen funderingen, dateren, archeologische vondsten, munten en penningen, het grafritueel, de menselijke overblijfselen, het DNA-onderzoek, isotopen, parasieten, dierlijk botmateriaal en grondboringen in de huidige kerk. Het boek is verkrijgbaar bij de uitgever en in de boekhandel. Tot 1 juli 2014 kost het 29,95 euro, daarna 39,95 euro. Zoals het hoort

hebben alle medewerkers van deze opgraving, waaronder veel vrijwilligers, van de gemeente Eindhoven een exemplaar cadeau gekregen. Congres middeleeuwse grafvelden Op 12 en 13 december 2013 vond in het gebouw van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed te Amersfoort een congres plaats over de archeologie van laatmiddeleeuwse grafvelden. Tijdens dit Engelstalig congres (‘The Urban Graveyard’) werden door een klein gezelschap van Nederlandse en Vlaamse (en een Deense) archeologen recente onderzoeksresultaten gepresenteerd. Ook onze regio kwam aan de orde, namelijk met het grafveld van de Eindhovense Catharinakerk (door Nico Arts), begraafplaatsen in ’s-Hertogenbosch (door Ronald van Genabeek) en enkele dorpsbegraafplaatsen in de Kempen (door Frans Theuws). De lezingen worden op schrift gesteld en zullen in een Engelstalig boek worden gepubliceerd.

OPGRAVINGEN EN VONDSTEN UIT DE REGIO Grafheuvel ontdekt in Boxtel In het landgoed Venrode ontdekten leden van de heemkundekring drie jaar geleden een zandberg van enkele meters hoog nabij de eerste ven vanaf de A2 en deed onderzoek naar de oorsprong. De heuvel stond recent nog vol met grove dennen en was daardoor lastig te herkennen in het landschap. Tijdens een flinke storm in 2011 is een aantal bomen op de heuvel geknakt, waardoor de verhoging ineens veel duidelijker zichtbaar was.

Het blijkt een grafheuvel die stamt uit de Bronstijd. Inmiddels is de bult omringd met palen van acaciahout als paalkrans zoals de meeste grafheuvels waren. Bron en foto: Brabants Centrum d.d. 16-1-2014 Frank de Kleyn Uden-Noord opgraving In december is Archol BV uit Leiden gestart met de opgraving Uden-Noord, fase 2. De gemeente was aanvankelijk van plan het archeologisch onderzoek te beperken tot allen de bouwputten van de daar geplande villa’s maar gelukkig is zij van standpunt veranderd en vindt er nu toch een vlakdekkende opgraving plaats. Tevoren was al duidelijk dat de Romeinse nederzetting die tijdens de eerste fase (ziekenhuis) werd blootgelegd, zich in deze richting uitstrekte en inderdaad zijn er inmiddels al weer meerdere huisplattegronden, waterputten en bijgebouwen gevonden die aan het totaal kunnen worden toegevoegd. De opgraving zal naar verwachting tot medio februari gaan duren. Goof van Eijk

6

BELEID UIT DE REGIO EN RO-GROEP Opgravingen Eindhoven precies op kaart Ruim twee jaar geleden is door de afdeling Stedenbouw van de gemeente Eindhoven begonnen met het samenstellen van de digitale erfgoedkaart Eindhoven. Doel van deze kaart is om zowel het nog bestaande als het verdwenen erfgoed van Eindhoven inzichtelijk te maken en te waarderen, bijvoorbeeld door het beter herkenbaar te maken of te beschermen. Het gaat om alle aspecten van het erfgoed: zowel het landschap, de historische geografie, stadsontwikkeling, vroegere industrie, bebouwing en uiteraard ook de archeologie. De archeologie betreft alle vindplaatsen van ‘losse’ vondsten (dat zijn er enkele honderden) en alle ruim 130 terreinen die ooit (sinds 1860) in Eindhoven zijn opgegraven of op een andere manier zijn onderzocht (grondboringen, waarnemingen, radaronderzoek). De precieze locatie was nog niet altijd even goed vastgelegd. In december is dat alsnog gedaan. Op de digitale stadskaart van Eindhoven staan nu de contouren aangegeven van alle archeologische onderzoeksterreinen. Het digitale werk is gedaan door projectmedewerker Danielle Wirtz in goed overleg met de Eindhovense stadsarcheoloog.

dubbelbestemming waarde archeologie gekregen en daarmee dus ook een onderzoeksplicht bij bouwwerkzaamheden en grondverstoringen. Daarmee zouden heel wat archeologische vindplaatsen ongezien verloren kunnen gaan. In plaats van direct een zienswijze in te dienen hebben we eerst overlegd met ZLTO en de gemeente zelf. Met als uitkomst dat dat deel van het bestemmingsplan in elk geval niet in overeenstemming was met het gemeentelijk archeologiebeleid. We hebben als AVKP daarom op de valreep een zienswijze ingediend met het verzoek alsnog die dubbelbestemmingen op te nemen, conform de erfgoedkaart van de gemeente. Hoewel ZLTO daar uiteraard niet blij mee was, was er wel begrip voor deze actie. Wij van onze kant hebben toegezegd samen met hen, de regioarcheoloog en de gemeente te willen onderzoeken naar hoe we de lasten van de onderzoeksplicht voor agrariërs, zonder kwaliteitsverlies voor de archeologie, zo efficiënt mogelijk zouden kunnen regelen. Wordt vervolgd. RO-groep Uden maakt verwachtingskaart Eindelijk heeft de gemeente Uden nu ook opdracht gegeven tot het maken van een archeologische verwachtingskaart. De AVKP en de plaatselijke heemkundekring hebben hier in het verleden vele malen op aangedrongen. Hopelijk wordt de verwachtingskaart gekoppeld aan een goed archeologie beleidsplan en kan er eindelijk een einde komen aan de stroom van reacties en zienswijzen die de AVKP in de loop der tijd heeft ingediend op allerhande bouw- en bestemmingsplannen waarin de archeologische belangen veronachtzaamd werden. Goof van Eijk

Zienswijze AVKP Bestemmingsplan Buitengebied Bladel AVKP en ZLTO afd. Bladel hebben het afgelopen jaar op een plezierige en succesvolle wijze samengewerkt aan het project Zonder boer geen voer. Dit met als achterliggend doel elkaars belangen te kennen en niet de strijd aan te gaan maar zoveel mogelijk afstemming te zoeken. Al vrij snel daarna kwamen we voor een lastige kwestie kwamen staan. In het bestemmingsplan Buitengebied hadden geen van de agrarische bouwblokken een

HET RAADSEL VAN DE RAATAKKERS: CELTIC FIELDS ONDER DE LOUPE Inleidende tekst bij de lezing van Stijn Arnoldussen op 29 januari 2014. Raatakkers zijn uitgestrekte akkerbouwsystemen van door walletjes omgeven akkers uit de metaaltijden, die soms wel 70 tot 210 hectare kunnen beslaan. Aangezien veel van deze complexen nog aan maaiveld zichtbaar zijn als typerende landschappelijke welvingen ter plaatse

van de walletjes, is het opmerkelijk dat er relatief weinig onderzoek aan dit uiterst zichtbare en beleefbare type archeologie wordt gedaan, anders dan bij grafheuvels, terpen of de hunebedden. Het beeld dat reconstructietekeningen van Celtic fields, zoals de raatakkers ook wel worden genoemd,

7

structietekeningen – nooit de juiste kritische vragen hebben gesteld of willen beantwoorden over de Celtic fields: Wat is de ouderdom ervan? Welke gewassen werden erin geteeld? Werd er inderdaad ook binnen de Celtic fields gewoond? Hele fundamentele aspecten als wanneer, en hoe, de wallen ontstonden en samengroeiden tot de hectaren grote complexen zoals we ze nu kennen. Om deze vragen te beantwoorden is een meerjarig onderzoek gestart naar de aard en ouderdom van de Nederlandse Celtic fields. In de lezing worden de eerste resultaten gepresenteerd van het onderzoek naar deze raatakkers om zo het aantal raadsels wat te verminderen. Ook wordt er besproken welke mogelijkheden er zijn om in Zuid-Nederland, waar raatakkers tot nu toe enkel op luchtfoto’s waren herkend, veldonderzoek te doen zodat een vergelijking met de Celtic fields uit centraal- en Noordoost-Nederland mogelijk wordt.

bieden, lijkt goed aan te sluiten bij de vooroorlogse akkerbouw en agrarische landschappen waarmee velen nog vertrouwd zijn: kleine verkavelde landschappen waarin werd gewoond, geakkerd en geweid.

Reconstructietekening van een raatakkercomplex nabij Ede (© Gemeente Ede)

Stijn Arnoldussen – (GIA) van de Rijksuniversiteit Groningen

In deze lezing zal ik betogen dat we – mogelijk deels door de aansprekendheid van zulke recon-

STUDIEDAG AARDEWERK op zaterdag 15 februari 2014 in Gorinchem In veel archeologisch onderzoek speelt aardewerk een grote rol. Basiskennis van aardewerk (typering, datering, techniek) is dan ook een levensbehoefte voor elke archeoloog. Daarom organiseert de AWN-werkgroep Deskundigheids-bevordering op zaterdag 15 februari a.s. in Gorinchem opnieuw een studiedag over aardewerk. Op het programma staan lezingen door vooraanstaande archeologen, zoals Sebastiaan Ostkamp, geestelijk vader van het “Deventer Systeem” en Roos van Oosten, onlangs gepromoveerd op een onderzoek naar beerputmateriaal – en praktijkgerichte workshops. De kosten bedragen € 25,= per deelnemer, inclusief werkmateriaal en koffie/thee.

teem, Onderzoek van beerputmateriaal, Aardewerk in het Merwedegebied, Kleipijpen, Restauratie van aardewerk en Tekenen van aardewerk. De studiedag eindigt om 16.15 uur. Inschrijving: Geïnteresseerd? Schrijf u vóór 8 februari in per email met vermelding van minimaal naam, woonplaats en gsm-nummer). Geef bij voorkeur drie workshops op waarnaar uw interesse uitgaat; in twee van die drie zult u dan in elk geval worden geplaatst. Met bijzondere wensen proberen wij altijd rekening te houden. Enkele dagen voor de studiedag sturen wij u gedetailleerde informatie. AWN Commissie Deskundigheidsbevordering Kees Daleboudt, telefoon (0164) 67 26 35, [email protected]

Het ontvangst is vanaf 9.45 uur waarna drie lezingen volgen. Na de lunch zijn twee workshopsronden. De onderwerpen zijn Het Deventer Sys-

8

ARCHEOLOOP 9 MAART NAAR WIJCHEN Indien het weer het toelaat begin maart (het kan dan heel slecht zijn), gaan we wandelen in het Zuidoostelijk gebied van Wijchen. Zes jaar geleden hebben we het Noordwestelijke gebied gehad. Het Zuidoostelijke gebied van Wijchen bestaat voor een groot deel uit oude rivierduinen, daar achtergelaten door de Maas die momenteel zuidelijker haar loop heeft gevonden. Die rivierduinen waren in de steentijd en de Romeinse tijd bewoont. In dat gebied zijn resten van een paalwoningen dorp gevonden en er hebben verschillende Romeinse villa’s gelegen. Ook zijn er enkele grafheuvels en staat er een ruïne van een oude kapel in het bos.

Meer zuidelijk langs de Maas heeft nog een kasteel gelegen en zijn er nog de oude verdedigingswerken van Grave aan de Noordzijde van de Maas terug te herkennen in het landschap. In de 12 tot 15 km lange wandeling maken het ook mogelijk om door Alverna te wandelen. Alverna heeft haar naam gekregen via het dorpje La Verna in Italië, omdat de beschermheilige van het oude klooster van Alverna uit dat dorpje kwam. Ook is het mogelijk een beeld te krijgen hoe het leven in Wijchen was zo’n 150-200 jaar geleden, toen het nog regelmatig voorkwam dat Wijchen door het overstromen van de Maas onder water kwam te staan. Carel van den Boom

EXCURSIE BREDA Wat hebben Breda en Eindhoven met elkaar gemeen? Met die vraag in het achterhoofd gingen negen AVKP mensen zaterdag 26 oktober 2013 naar Breda. Niet om de steden te vergelijken, maar te zien hoe de archeologische dienst Breda te werk gaat. Daartoe kregen we alle gelegenheid via een rondleiding door het archeologische depot. Het hoofd van het depot liet alle ruimten zien en vertelde hoe de vrijwilligers daarin functioneren. Die vrijwilligers werken daar overdag, dus niet zoals in Eindhoven, deels overdag maar vooral op de woensdagavond. Zij gaan één maal per jaar op excursie en lezingen worden niet gegeven, daar is geen budget voor. Het werk wordt er verricht door een kern van 30 leden, voornamelijk met een grijze haardos. Enkelen hebben zich gespecialiseerd in tekenen en bezitten een behoorlijke kennis van materialen, verkregen door eigen begeleiding. Alleen het restaureren gebeurt niet vaak meer, daarvoor zijn de mogelijkheden beperkt. De ruimten voor wassen, sorteren, tekenen, fotograferen en opslag zien er verzorgd uit. Anders dan in Eindhoven is het aantal vitrines beperkt. Wel is er een duidelijke (tijds)lijn te ontdekken en is er een grote diversiteit met minder doublures.

Alle artefacten zijn voorzien van naam, tijd en korte informatie.

Daardoor is de collectie goed bruikbaar referentiemateriaal. Ook zij kunnen buitenwereld maar beperkt laten kennisnemen deze collectie. Het is aan te bevelen uitgebreider ervaring en kennis uit te wisselen.

als de van om

Na een lunch in de nabijheid van het archeologisch depot, bezochten we het Breda's Museum dat daar vlak bij gelegen is. Uiteraard veel aandacht voor de 80jarige oorlog en de rol van de Nassaus. Daar zullen we later op de dag in de St. Elisabethkerk ook op stuiten.

9

Interessant was een recent gevonden paneel van een drieluik. Het is het oudste schilderwerk (15de eeuw) waarop de stad is weergegeven op een manier die het voor archeologen mogelijk maakt de gebouwen terug te vinden, waar archeologisch onderzoek heeft plaats gevonden.

wel zijn te zien, zoals de schildering van St. Christoffel. Na het bezoek aan de kerk zijn we gegaan naar het Begijnhof. De gids kon ons veel vertellen over de geschiedenis en we hadden de mogelijkheid om ook het (Waterstaats)kerkje en het museum van een begijnenwoning van binnen te zien.

Vervolgens hebben we een stadswandeling gemaakt vanuit het VVV onder leiding van een dame met roots in Eindhoven. Via het park waar restanten van stadspoorten te herkennen zijn (Breda had stadswallen en geen muren) bezochten we de St. Elisabethkerk. Prachtig gerestaureerd, en wel op een wijze die recht doet aan de situatie zoals die in de loop van de geschiedenis is aangetroffen. De beeldenstorm in 1572 is dan ook te herkennen, niet door de beelden terug te plaatsen, maar wel te zien hoe en waar ze zijn vernietigd, via de restanten die nog

Het laatste onderdeel van de stadswandeling en de excursie was het bezoek aan het Kasteel van Breda. Tegenwoordig het KMA of beter de Defensie Academie. Helaas was het niet mogelijk om naar binnen te gaan, maar een wandeling rond het gebouw gaf een indruk van de historische bouw en de bewoners. Jacques Gerritse

BREDAAS ERFGOED DIGITAAL TOEGANKELIJK VIA NIEUWE WEBSITE: ERFGOEDWEB BREDA Dit bericht is overgenomen van [email protected] De Gemeente Breda heeft de website www.erfgoed.breda.nl gelanceerd, waarmee het rijke verleden van de stad digitaal toegankelijk wordt. De website is de opvolger van Archeoweb Breda, de gemeentelijke archeologie-website. Erfgoedweb is een site waar je kunt zoeken op plaats, tijd en onderwerp. Ook kun je doorklikken naar verwante pagina's voor een verrassend beeld van de geschiedenis van Breda. In het komend jaar zal erfgoedweb verder gevuld worden.

heden om bijvoorbeeld wetenswaardigheden van de woonomgeving te ontdekken. Naast al die weetjes zijn talloze rapporten en kaarten te downloaden en worden regelmatig nieuwsberichten over het Bredase erfgoed geplaatst. Ook de voormalige papieren Erfgoedbrief wordt vervangen door een digitale versie die via de website beschikbaar komt. Juniorversie In opdracht van de Gemeente Breda heeft Cultuurwinkel Breda de juniorversie van de erfgoedwebsite ontworpen. Hiervoor is de leerlijn Erfgoed ontwikkeld, waarin het Bredaas Verhaal centraal staat. Leraren in het primair en voortgezet onderwijs kunnen de website gebruiken tijdens de geschiedenisles, zodat de leerlingen meer kennis en begrip krijgen van het verleden van hun stad en zich bewust worden van de rijke geschiedenis.

Erfgoedweb Breda biedt een digitale zwerftocht door de stad en richt zich op alle inwoners en bezoekers die geïnteresseerd zijn in de geschiedenis van Breda, van de historische stadskern tot de omliggende wijken en van de dorpskernen tot het buitengebied. Erfgoedweb presenteert de geschiedenis van Breda via archeologie, monumentenzorg, kunst- en cultuurhistorie en via historische kaarten en plattegronden. De website bevat zoekmogelijk-

Namens Team Erfgoed, Erik Peters, Stadsarcheoloog Breda

10

VERSLAG DE DETECTORAMATEUR Het blijft een raar gezicht, mannen, allemaal met winterjassen en dassen aan, allemaal gestoken in laarzen of terreinschoenen, allemaal voorzien van een zwaaistok of piepstok die als een kudde het veld intrekken.Ik kijk mijn ogen uit! Ik ben op DDA, een vereniging van metaaldetectorliefhebbers met een clubblad dat De DetectorAmateur heet. Dit jaar werd de jaarlijkse clubdag gehouden in het lieflijke Brabantse dorpje Zeeland. De AWN was uitgenodigd om act-deprecense te geven. De taak werd neergelegd bij de AVKP, als onderdeel van de AWN, … en wij wilden wel! Op zaterdag om 6 uur je nest uit om uiterlijk om 8 uur op de locatie aan-wezig te zijn en te starten met de op-bouw van de stand. Om 9 uur beginnen ze binnen te druppelen, de detectoramateurs, ze registreren zich en laten zich meteen voorlichten over de nieuwste ontwik-kelingen op detector gebied. Dit is toch eigenlijk weer een hele stap verder dan de piepstok waar ze nu mee werken. Om 10 uur was het een gezellig kippenhok, overal mensen in de weer met kopjes koffie, sigarendozen, blikjes en bakjes, sommige nog belegd met watten om hun kostbare vondst toch maar te beschermen. Kijken naar andermans vondsten en af en toe ook jouw heilig-dom te voorschijn halen om te laten bewonderen. Ook de experts die aanwezig waren hadden het moeilijk. Met tientallen dromden de nieuwsgierigen rond de tafels, over alles en iedereen heen hangend om ook een glimp op te vangen van de schat die beoordeeld werd. En dan om half 11 loopt de tent leeg! Met z’n allen in ganzenpas togen ze naar de velden waar de muntschatten begraven waren. Allemaal met hun stok en schep in de aanslag, koptelefoon op de oren het veld in: zoeken! Een onmogelijk gezicht, een kluwen van mensen, in alle windrichtingen zie je ze geconcentreerd heen en weer zwaaien. Hier en daar gaat een schop de grond in, elders zie je iemand met z’n vingers een muntschat schoonmaken en in zijn zak steken. Om half 1 zijn de meesten weer terug in de lokaliteit waar ze zich te goed aan een

kop koffie, soep of een lekker broodje. Of heerlijk genietend van de meegebrachte boterham; pratend met oude bekenden, nog sterkere verhalen vertellend dan de ander of kijkend naar de diverse stands.En zo komen ze ook terecht bij de stand van de AVKP. In het openingswoord van de voorzitter werden we al specifiek genoemd: Wij vormen een waardevolle aanvulling op hun DDA dag met onze kennis van de akkervondsten. We zijn voor de volgende DDA al uitgenodigd. Tof om zo’n pluim te horen en in de loop van de middag bleek eigenlijk pas waarom. De aandacht werd getrokken door onze oude Sparta uit ongeveer 1960. Vanuit de zaal: “Eh, loopt ie nog?” Wij:“Dat weten we niet, gooi er maar eens wat benzine in!” Het ‘ding’ is in de gracht gedumpt net voordat die dichtgegooid werd in 1968 en kwam weer boven ‘water’ tijdens de opgraving van de gracht van het kasteel(tje) van Gagelbosch in 2008. Rob Schlooz en Hans van Gemert zijn onze detectorexperts en dat bleek ook vrij vlug. Met vrijwel iedereen werd eerst handen geschud, dan werd die ‘goeie oude tijd’ nog eens besproken en dan kwamen de gevonden schatten over de tafel. Mooi om te zien, die kennis die beide heren ten toon spreiden. ‘Hé Rob, van wie is die ijzerwinkel de je daar hebt?’ Ze hadden het er maar druk mee, met al die vragen. DDA ledendag, je hebt geen idee wat je je daarbij moet voorstellen. Het blijkt toch een geweldig gedreven groep mensen te zijn die zeer intensief met hun hobby bezig zijn, die een buitengewoon grote kennis hebben van wat ze vinden. Ik vermoed dat ze meer tijd achter de computer zitten dan dat ze daadwerkelijk in het veld doorbrengen. Als groep werken ze bijzonder goed samen en zijn ze niet te beroerd om elkaar vooruit te helpen. Echt plezierig om daar bij te horen. Theo van der Vleuten foto’s: Albert van Es

11

VRIJWILLIGERS VOORAAN BIJ DE NIEUWE ARCHEOLOGIE Soms moeten puzzelstukjes bij toeval bij elkaar komen…. Een paar jaar geleden werd Bas Verbeek lid van de AWN. Bas runt een bedrijf voor GPS apparatuur, voor het nauwkeurig bepalen van posities met behulp van satellieten. In de klantenkring van Bas zit Dick van der Roest die een bedrijf runt voor grondradar apparatuur, voor het loka-liseren van allerhande verstoringen in de bodem. Het nut van grondradar voor archeologie is wel bekend, maar wordt door de hoge kosten van de metingen, nauwelijks toegepast. Die kosten zitten voornamelijk in de manuren van het uitvoeren van de metingen en het bewerken van de enorme hoeveelheid data die de apparatuur verzameld.

zijn duidelijk de structuren van een gebouw herkenbaar (stippellijnen) en kan ook het precieze verloop van de “droge Aa” (doorgetrokken lijn) gevolgd worden. Voor het plaatsen in de geografische context is het radarbeeld geprojecteerd op een gravure van Ketelaar uit 1758 waarop de abdij is ingetekend (rechts). De rode lijnen accentueren de structuren. Of de structuren van het gebouw ook werkelijk de resten van de abdij van Binderen (in 1237 gesticht door de dochter van Hertog Hendrik I: Maria van Brabant) zijn, zal nader onderzoek moeten uitwijzen. Het is in ieder geval interessante archeologie.

Een geweldige kans voor vrijwilligers, die met name de kosten van de manuren flink kunnen reduceren, waardoor de techniek weer interessant wordt voor en binnen het bereik van vrijwilligers in de archeologie (en professionele archeologen) komt.

Binnen de AVKP is al een klein een werkgroepje opgericht, met Bas Verbeek, Peter Seinen, Herbert Vorwerk en Jeroen Wijnen, dat zich bezig gaat houden met het uitvoeren, uitwerken, rapporteren en, waar interessant, publiceren van de resultaten. Deze activiteit is uniek binnen de Nederlandse vrijwillige archeologie en de intentie bestaat om daar mee door te gaan Deze activiteit is uniek binnen de Nederlandse vrijwillige archeologie en de intentie bestaat om daar mee door te gaan. Daarom willen we vast een oproep doen aan onze actieve leden om zich bij een van ons te melden als ze daar belangstelling voor hebben.

Om te demonstreren dat de techniek ook bedient kan worden door vrijwilligers, heeft Bas een grondradar van de zeer enthousiaste Dick van der Roest geleend om dat ook te laten zien. De eerste proefprojecten in Eindhoven (kasteel Coudenhoven en de Woenselse Toren), Helmond (abdij van Binderen) en Heeze (kasteel Heeze) werden in samenwerking met Nico en Theo zeer snel uitgevoerd en worden nu uitgewerkt. De eerste resultaten van de abdij van Binderen zien er spectaculair uit. In de blauwe grond-radarafbeelding

12

NIEUWE AANWINSTEN BIBLIOTHEEK 15 oktober tot en met 31 dec 2013 Boeken Vier eeuwen leven en sterven aan de Dokkershaven.Opgravingen te Vlissingen. Claes Jasper Ostkamp. Uitgave: 2010.

Der Ròmische Haustierpark in Augusta Raurica A Furger. M Windlin u.a, 1992 Rapporten. Opgravingen Eindhoven Vijksteeg T de Jong, C Louvenbergh, K de Vos.

Romeins glas in particulier bezit. J v.d. Groen. Matrijs 2013.

2011.

Cultuurhistorisch erfgoed brainport. Monumenten . S.R.E., Gemert, 2011.

Kultuurhistorische verkenningen in de Kempen Bedevaart, pelgrimstocht W. Knippenberg, 1968. Special Vlaardingen Cultuur. L Verhart, E Drenth. N Arts, L Kooijmans eva

Een toekomst voor Boerderijen. Nieuwe bestemmingen en behoud. Monumentenbeleid interieur. 2010. Eindhoven de Dommel deel “Oude Gracht deelgebied 6. Vooronderzoek opgraving, vondstenmateriaal. B van Veken, 2012.

Een Knekelveld maakt geschiedenis Het archeologisch onderzoek van het koor en het grafveld van de middeleeuwse Catharinakerk in Eindhoven, circa 1200-1850. Redactie: Nico Arts Uitgeverij Matrijs 2013

B1640. Eindhoven Hoogstraat Sint Lambertusstraat. Zadenonderzoek, glas aardewerk, fysische geografie. M Kooi en M Mostert, 2012.

Giften van François van den Dries. De grafheuvels en urnenvelden in Baarle – Nassau, Alphen en Riel. De geschiedenis van twee eeuwen onderzoek. J Verhagen. Bijdrage tot de studie van het Brabants heem 38.

Eindhoven Kleine Blob. Bodemonderzoek. R van der Mark, 2012.

Tierreste au seiner Grosskùche van Augusta Raurica E Schmid, 1967.

Archeologisch onderzoek in de dorpskern van Kapel Averzaath Tiel. J van Renswoud 2011. Archeologische verkenningen van het laat middeleeuwse kerkgebouw te Wintelre. J Bijnen, 1989.

Noordbrabant Historisch Jaarboek deel 30 2013. Stichting Zuidelijk Historisch Contact. i.s.m. Stichting Erfgoed Brabant en Historische Vereniging Brabant.

Helmond Mierlohout Brandevoort 2 De Veste de Voort. N Krekelbergh, 2008.

Giften: Kookboeken Das philosophische Kochbuch Zu Tisch mit grossen Denkern. M Riermeier en P. Steiner. WBG Darmstadt, 2008.

Veldhoven Kerkakkers. Prehistorisch, Romeins Merovingisch. J Verspay, 2012.

Culina Sosiae. Sosia´s Kitchen. Een selectie van ruim 20 Romeinse recepten.

BAAC B 08.0469. Budel Noord Duitse school, een nederzetting uit de Romeinse tijd. M Bink, 2012. Duachron 50 Zilverackers

Ernàhrung in Ròmischer Zeit F Dittewig, S Nitsche und A Vogel. Arsa Replika, 1995.

13

Een inheems Romeinse nederzetting in Oerle Zuid. M Hissel, 2012

In de boekbespreking het boek: Zeelster Cafés , Frank van de Made eindredactie. Uitgave: Heemkundekring .

Tijdschriften. In Brabant Jaargang 4 nummer 6 o.a. Brabant Cloud systeem voor het Brabants erfgoed. Zie: www. Brabant claud.nl

Westerheem Jaargang 62 december 2013 40 jaar afdeling Rijnstreek.

VAN DEN LEESPLANK Een Knekelveld maakt geschiedenis. Het archeologisch onderzoek van het koor en het grafveld van de middeleeuwse Catharinakerk in Eindhoven, circa 1200-1850. Redactie: Nico Arts. Uitgeverij Matrijs, 2013.

veel grotere neogothische kerk. Voor het eerst in de wereld werden tijdens een archeologisch onderzoek op grote schaal en met forensische technieken DNA-monsters uit menselijke skeletten gehaald. Het was een opgraving met onder meer een medische vraagstelling, die veel publiek en regionale, nationale en zelfs internationale pers trok. Na jaren van intensief onderzoek zijn de resultaten nu voor iedereen beschikbaar. In deze rijk geïllustreerde publicatie wordt meer verteld over de organisatie en methode van de opgraving, de ligging, de geschiedenis van het kerkgebouw, de fundamenten van de kerk, dateringsmethoden, de bijna 70.000 gevonden voorwerpen, het grafritueel, de menselijke overblijfselen, het DNA-onderzoek, het isotopen-onderzoek, overblijfselen van parasieten, resten van dieren en het onderzoek onder de vloer van de huidige kerk. Stuk voor stuk leiden de verschillende onderzoeken tot fascinerende inzichten over de vroegere bewoners van Eindhoven. Het boek is tot 01 juli 2014 te verkrijgen voor € 29,95 (incl. verzendkosten) in plaats van € 39,95. ISBN: 978-90-5345-472-5, druk: december 2013, 22 x 28 cm - 288 blz. genaaid gebonden https://secure.matrijs.com/Een-knekelveld-maaktgeschiedenis.-Het-archeologisch-onderzoek-vanhet-koor-en-het-grafveld-van-de-middeleeuwseCatharinakerk-in-Eindhoven-1200-1850.html

In 2005 en 2006 vond in het centrum van Eindhoven een bijzondere opgraving plaats. Anderhalf jaar lang werden door een team van zo’n 85 medewerkers, bestaande uit archeologen, veldtechnici, studenten en vrijwilligers, de overblijfselen van meer dan 1050 individuen geborgen. De overblijfselen, die dateren van ongeveer 12001850, bevonden zich binnen en buiten de fundamenten van het koorgedeelte van de middeleeuwse Catharinakerk. Deze kerk werd in 1860 afgebroken om plaats te maken voor de huidige en

Het eerste exemplaar werd overhandigd door Nico Arts aan wethouder Mary-Ann Schreurs. Bekijk http://www.studio040.nl/kickstart-caroline/664nieuw-boek-over-opgravingen-catharinakerk.html Carel van den Boom en Matrijs

14

ARCHEOLOOP DE PEEL OP 10 NOVEMBER 2013. Op zondag 10 november hebben 18 mensen deelgenomen aan de Archeoloop van die dag. Een peelwandeling, weinig echte archeologie maar wel een cultuurhistorische wandeling onder begeleiding van Ad van Kesteren.

doorbrekende zon geeft extra kleur aan deze herfstdag en wandeltocht. Carel van den Boom

Het regende de hele week vooraf tot het moment dat we de noordelijke Peel gaan verkennen. Bij De Halte, een oude treinhalte op de grens van Limburg en Brabant start de wandeling. Hier heeft van 1886 tot 1912 een turfstrooiselfabriek gestaan. In 1853 hebben hier Jan en Nicolaas van der Griendt 610 hectare grond van de gemeente Deurne gekocht voor 80 gulden per hectare. Hetzelfde jaar graven ze met hulp van 400 Duitse gastarbeiders het 15 km lange kanaal de Helenavaart. Het turfsteken is begonnen en daarmee de Peelontginning In 1885 kochten ze 410 hectare grond van de gemeente Horst. Om kwart over tien is iedereen aanwezig en start, in flinke pas, het wandelen. De weg is beter begaanbaar dan verwacht. We wandelen eerst op het Nunnekespad. Nadien een kop koffie in de Morgenstond in Griendtveen tegenover de Kerk. Daarna voor een ervaringstocht door de Peel. Gepaste stilt en genieten van de nevel. Iemand ontmoet een bever in de bocht van het kanaal. We lopen door het dorp Griendtveen waar we De Morgenstond weer binnengaan voor een korte onderbreking. Dit wordt uiteindelijk een middagmaal aan de ronde tafel van anderhalf uur. De niet tafelaars brengen een bezoek aan het Kerkhof waar o.a. Toon Kortooms zijn rustplaats heeft naast Peelwerkers uit verre oorden. Peelwerkers waren ook vaklui en de zzp-er van toen. Daarna met de auto naar Helenaveen, in de beginperiode van de ontginning werd dit het `Strooien dorp genoemd. Daar gaan we de twee kanalen bewonderen. De concurrerende maatschappijen van de Griendt en van de Gemeente Deurne hadden elk een eigen aan en afvoer nodig. Een wonderlijke geschiedenis. Zo zijn er veel verhalen verteld en te vertellen en het nodige te bewonderen. Moderne geschiedenis. De alsnog

15

CULTUURHISTORISCHE KNAPZAKROUTE Geleend uit de nieuwsbrief van Schijf Het afgelopen jaar is de 1ste cultuurhistorische Knapzak fietsroute uitgebracht, die door de AWN AVKP - Werkgroep archeologie Schijf is ontwikkeld. De 2de fietsroute komt dit jaar al uit.

www.puurrucphen.nl www.heemtuinrucphen.nl www.martens-tweewielers.nl Veel fietsplezier door Schijf en haar omgeving!

Knapfietsroute 1 is gratis te downloaden op de volgende websites:

ARCHEOLOGEN AAN HET WERK De collectie van het Provinciaal Utrechts Genootschap wordt tentoongesteld tot en met 31 december 2014

voorleggen. Let op: in het weekend wordt er niet gewerkt in deze opstelling. Ook via sociale media kunt u de PUG-collectie volgen. Klik hier voor Facebook, en hier voor Twitter. Vroegste verleden van de stad Utrecht Het Provinciaal Utrechts Genootschap voor Kunsten en Wetenschappen (PUG) startte in 1841 met het verzamelen en beheren van 'Oudheden'. De verzameling bestaat uit objecten uit de prehistorie, Romeinse tijd en de vroege en late middeleeuwen. De voorwerpen zijn deels afkomstig uit opgravingen in Utrecht en omgeving, onder andere rondom het Domplein, bij fort Vechten en in De Meern. Stuk voor stuk getuigen de voorwerpen van het vroegste verleden van de stad en provincie Utrecht: Romeinse glazen en bekers, gouden en zilveren munten en sieraden, mooi versierd 'terra sigillata' aardewerk, olielampjes, schrijfstiften en riemgespen. Het is een bonte, maar vooral indrukwekkende verzameling van voornamelijk Romeinse objecten. In 1995 is de collectie door het Provinciaal Utrechts Genootschap overgedragen aan de gemeente Utrecht.

foto: Dea Rijper De zolder van het Centraal Museum staat in het teken van de PUG-collectie. Deze beroemde oudheidkundige verzameling van het Provinciaal Utrechts Genootschap voor Kunsten en Wetenschappen (PUG) is met ruim 10.000 stukken één van de belangrijkste archeologische collecties. Archeologie in bedrijf Van dinsdag tot en met vrijdag is een PUGmedewerker aan het werk met determineren, beschrijven, fotograferen en restaureren van 6000 objecten. U kunt het proces volgen, vragen stellen en meedenken. Er zal ook een inloopspreekuur komen waarin u uw eigen vondsten kunt

Meer informatie vindt u op: http://centraalmuseum.nl/bezoeken/tentoonstelling en/Archeologen-aan-het-werk/

16

VAN HET BESTUUR Algemene Ledenvergadering AWN 12 april De landelijke ledenvergadering van de AWN vindt dit jaar plaats in het Allard Pierson Museum in Amsterdam. Alle AWN-leden zijn daar welkom. Uitnodiging en programma staan in de komende Westerheem (half februari). Voor het Allard Pierson Museum is gekozen omdat daar de ontwikkeling van ArcheoHotspots van start gaat. Het Archeologisch Centrum Eindhoven Helmond wil ook zo’n hotspot worden, Wat dat inhoudt is te lezen bij Nieuws uit het archeologisch centrum op pagina 3.

het Peelnetwerk en het Boerenbondmuseum. De tentoonstelling komt in het Boerenbondmuseum. Alle activiteiten die ook nu weer daaraan zullen worden gekoppeld, worden doorgegeven via deze nieuwsbrief en de nieuwsflitsen en zijn ook te vinden op de website van het boerenbondsmuseum Afdelingsgrenzen De werkgebieden van AWN-afdelingen zijn in het verleden door een combinatie van factoren tot stand gekomen en nu niet meer altijd logisch of praktisch. Afdelingen zijn daarom opnieuw de afdelingsgrenzen aan het bekijken. Dat geldt ook voor ons als AVKP, in relatie tot de omringende afdelingen. Voor ’s-Hertogenbosch en regio bleek onduidelijk bij welke afdeling dat gebied nu preceis hoorde. Volgens de oude kaarten met AWNafdelingen zou dat afdeling Nijmegen zijn. Er was echter geen actief contact met die afdeling en verschillende AWN-leden uit ’s-Hertogenbosch bleken voorkeur te hebben voor de AVKP. Dit omdat ze daar qua ligging en geschiedenis meer affiniteit mee hadden. Daarom zijn ‘de grenzen verlegd’ in overleg met afd. Nijmegen en behoort Den Bosch en regio nu voortaan tot het werkgebied van de AVKP. Als AVKP bestuur moeten we dat nu verder gaan invullen. Als eerste stap zullen we contact opnemen met AWN-leden en heemkundekringen in die nu toegevoegde regio. Met deze ‘gebiedsuitbreiding’ zijn we ons als AVKP-bestuur ook gaan afvragen hoe het verder moet met Midden Brabant. Die afdeling is al een hele tijd slapend, AWN-leden uit Midden Brabant zijn al een aantal jaren aangehaakt aan de AVKP. Een niet echt bevredigende situatie. Maar wat willen en kunnen wij daarmee? Moeten we ons werkgebied ook tot Midden Brabant uitbreiden? Kunnen we dat, willen we dat? Daar willen we graag over in discussie en willen daar op onze ledenvergadering graag reacties op horen

Erfenis voor landelijke AWN Eind november kreeg het landelijk bestuur een wel zeer verrassend bericht. De AWN krijgt een schenking bij erfenis van maar liefst € 440 000 Deze is nagelaten door de heer P.J. Roda, uit Utrecht. Hij heeft eenzelfde bedrag nagelaten aan erfgoedvereniging Heemschut. De heer Roda was AWNlid en heeft tussen 1990 en 1995 onder meer meegewerkt aan veldverkenningen rondom Utrecht. Hoe dit kapitaal goed te besteden? Het landelijk bestuur wil daar goed over nadenken en verschillende opties verkennen. Suggesties van leden zijn welkom ([email protected]). Op de Algemene ledenvergadering (12 april, zie hierboven) worden de verschillende opties besproken. Er worden dan kaders voor besteding vastgesteld, waarna het hoofdbestuur daarmee aan de slag gaat om tot een besluit te komen. ‘Zonder boer geen voer’ in Gemert Tentoonstelling en de vele nevenactiviteiten zijn in de Kempen/Bladel inmiddels afgesloten en mogen een succes worden genoemd. Er is in deze nieuwsbrief regelmatig over gerapporteerd en alles in nog eens terug te vinden op onze website, onder onze-activiteiten Inmiddels zijn de voorbereidingen gestart voor eenzelfde project in Peelland. Ook weer samen met ZLTO en dit keer als medepartners de SAS,

17