3 Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Datum Status
Juni 2009 Definitief
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Datum Juni 2009 Status Definitief
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Colofon
Uitgegeven door Informatie Telefoon Fax Uitgevoerd door Opmaak Datum Status Versienummer
Rijkswaterstaat Directie IJsselmeergebied Gert Butijn 06-53543286 Ruurd Noordhuis Juni 2009 Definitief
Pagina 4 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Inhoud
Samenvatting 8 1 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5
Inleiding 9 Belang van Driehoeksmosselen in het ecosysteem van het IJsselmeergebied 9 Geschiedenis van de Driehoeksmossel in het IJsselmeer en Markermeer 9 Overige tweekleppigen 10 Doelstelling 10 Uitvoering kartering 11
2 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5
Materiaal en methoden 12 Bemonsteringslocaties 12 Bemonstering 12 Analyse 14 Eikmonsters en overige soorten 14 Berekening van de dichtheid 15
3 3.1 3.1.1 3.1.2 3.1.3 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 3.8 3.8.1 3.8.2 3.8.3
Resultaten 16 Dichtheid van Driehoeksmosselen Markermeer 2006 en IJsselmeer 2007 16 Dichtheid per locatie 16 Dichtheid en diepte 17 Dichtheid en bodemtype 20 Dichtheden luwtegebieden 2007 20 Dichtheden zuidelijk IJsselmeer 2008 22 Vergelijking met voorgaande jaren 22 Lengteverdeling en filtratiecapaciteit 33 Drooggewicht en aantallen 38 Conditie 40 Overige schelpdiersoorten 42 De “Quagga-mossel” Dreissena bugensis 42 Korfmosselen Corbicula sp. 43 Erwtenmosselen Pisidium sp. 47
4 4.1 4.2
Discussie 49 Driehoeksmosselen Markermeer 49 Driehoeksmosselen IJsselmeer 49
5 5.1 5.2 5.3 5.3.1 5.3.2 5.3.3
Conclusies en aanbevelingen 54 Conclusies Markermeer/IJmeer 54 Conclusies IJsselmeer 55 Aanbevelingen 56 Methode 56 Inhoudelijk 56 Overige soorten 57
6
Literatuur 58
7
Dankwoord 60
Pagina 5 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Bijlage
A Kaart monsterpunten 61
Bijlage B.1 B.2 B.3
B Veldgegevens per locatie 63 Markermeer en IJmeer 2006 63 IJsselmeer 2007 67 IJsselmeer zuid 2008 76
Bijlage C.1 C.2 C.3
C Veld- en labgegevens per deelmonster 78 Markermeer en IJmeer 2006 78 IJsselmeer 2007 92 IJsselmeer 2008 113
Bijlage
D Lengteverdeling Driehoeksmosselen 118
Pagina 6 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Pagina 7 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Samenvatting
In december 2006 en november 2007 werden in herhaling van karteringen die in 1993/94 en 1999/2000 werden uitgevoerd, een mosselkartering in resp. het Markermeer/IJmeer en het IJsselmeer uitgevoerd op een regelmatig grid van 88 resp. 140 monsterpunten (gehalveerd t.o.v. 2000). Daarbij werd een gemiddeld biovolume gevonden van 12,9 ml per m2 in de kom van het Markermeer, 28,3 ml per m2 in de Hoornsche Hop, 59,8 ml per m2 in het IJmeer, 24,0 ml/m2 in het noordelijk IJsselmeer en 52,7 ml/m2 in het zuidelijk IJsselmeer. Ten opzichte van de kartering van 1999/2000 betekent dat in het Markemeer een afname met resp. 21, 32 en 21% (na een veel sterkere afname tussen 1993 en 2000) en in het IJsselmeer met resp. 81 en 90%. Hoewel over de exacte percentages discussie mogelijk is, blijft in het Markermeer op zijn minst gebrek aan herstel staan (totale afname t.o.v. 1981 bedraagt 76%), en in het IJsselmeer een forse afname (75-80% t.o.v. 1981). In het Markermeer kwamen mosselen van meer dan 11 mm in de monsters vrijwel niet voor, waarmee de trend naar kleinere mosselen verder lijkt te zijn doorgezet. In het IJsselmeer lijkt vooral in het zuiden eveneens een ontwikkeling naar kleinere mosselen en een slechtere conditie gaande te zijn. De nieuwe afname in het IJsselmeer ging niet gepaard met lagere aantallen Kuifeenden. Mogelijk is de afname verbonden aan het optreden van lage zuurstofconcentraties bij de bodem en daarmee ook met de opwarming van het water door klimaatverandering. In 2008 werd het zuidelijke deel van het IJsselmeer opnieuw gekarteerd. In dit gebied nam het gemiddelde biovolume toe van 55,8 tot 194,3 ml/m2(Driehoeksmossel en Quagga-mossel samen); een toename met een factor 3,5 die een gedeeltelijk herstel van de afname sinds 1999 betekende (biovolume 1999 was op deze locaties gemiddeld 614,6 ml/m2). Andere tweekleppigen die werden gevonden waren erwtenmosselen Pisidium (waarschijnlijk m.n. P. subtruncatum, vooral op slibbige locaties in het midden van het meer, in combinatie met lage dichtheden van Driehoeksmosselen), Quaggamosselen en korfmosselen. Korfmosselen zijn voor het eerst in het gebied aangetroffen bij de MWTL biotoopbemonsteringen van 2000 (alleen in het zuidelijke IJmeer) en 2004 (zuidelijk IJmeer, Gouwzee en Markermeer Trintelhaven). Bij de mosselkartering van 2006 werden ze gevonden in het zuidelijke IJmeer, langs de Houtribdijk en bij Lelystad. In 2007 werden ze ook gevonden in het zuidelijke IJsselmeer, in lage aantallen in de Gouwzee en in relatief hoge dichtheden bij Pampushaven en in het kustgebied voor Muiden. Zowel in de MWTL monsters als bij de kartering van 2006 betrof het uitsluitend de Aziatische Korfmossel Corbicula fluminea. Het meest recent is de kolonisatie door de Quagga-mossel Dreissena bugensis, die in 2007 vooral in het zuidelijke IJsselmeer werd gevonden, maar ook bij de Zeughoek en bij Kornwerd. In 2008 bleken zowel korfmosselen als Quaggamosselen in het zuidelijke IJsselmeer sterk te zijn toegenomen. Quagga-mosselen namen t.o.v. 2007 toe van 4 naar 74 indiviuën per m2, gemiddeld 7,1% van de som van Driehoeksmosselen en Quagga-mosselen op aantalsbasis. De korfmosselen namen toe van 14,5 naar 74 individuën per m2.
Pagina 8 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
1
Inleiding
1.1
Belang van Driehoeksmosselen in het ecosysteem van het IJsselmeergebied De Driehoeksmossel Dreissena polymorpha is één van de sleutelsoorten in de ecosystemen van het IJsselmeergebied. Enerzijds is een groot aantal watervogels en vissen afhankelijk van de mosselen als voedsel, anderzijds filteren ze het water om aan voedsel te komen. Driehoeksmosselen zijn in het IJsselmeergebied gedurende de wintermaanden stapelvoedsel voor met name Kuifeenden en Tafeleenden (de Leeuw 1997, de Leeuw & van Eerden 1995), en de aantallen van deze vogels in het winterhalfjaar worden in hoge mate gestuurd door de populatieontwikkelingen van de mosselen (Noordhuis & Houwing 2003, Voslamber & van Turnhout 1998). In mindere mate gebruiken ook Brilduikers en Meerkoeten de mosselen als voedsel. Onder de vissen is vooral de Blankvoorn een schelpdiereter. Filtratie van het water door mosselen is van belang voor de waterkwaliteit, vooral omdat daarbij niet alleen de eetbare algen worden verwijderd, maar ook de oneetbare fractie van het zwevend stof. Die wordt met slijm samengekit tot “pseudofaeces”, die worden uitgescheiden en vervolgens naar de bodem zinken. Door hun fysieke aanwezigheid wordt bovendien de stabiliteit van de bodem groter, waardoor resuspensie vermindert. Het water wordt daardoor helderder. Een volwassen mossel filtert ongeveer een liter water per dag (o.a. Reeders 1989, Reeders et al. 1989), en bij dichtheden van enkele honderden mosselen per vierkante meter wordt een zodanig deel van het meerwater gefilterd dat dit een sterk effect op de helderheid van het meerwater kan hebben (o.a. Noordhuis et al. 1992). Veranderingen in de populatieomvang resulteert daarom niet alleen in veranderingen in de aantallen vogels, maar ook in veranderingen in het doorzicht (Noordhuis & Houwing 2003). Mosselbanken vormen verder een habitat voor vele soorten ongewervelde dieren. Via het doorzicht hebben de mosselen effect op de kansen voor waterplanten en de daaraan verbonden fauna, en op de vangbaarheid van vis voor vogels. Het IJsselmeergebied heeft dus mét mosselen een aanzienlijk hogere diversiteit en een aanzienlijk hogere natuurwaarde dan zonder mosselen. De haalbaarheid van doelen die zijn gesteld onder de Vogel- en Habitatrichtlijn en de Kaderrichtlijn Water, is in hoge mate afhankelijk van het verloop van de omvang van de mosselpopulatie.
1.2
Geschiedenis van de Driehoeksmossel in het IJsselmeer en Markermeer De Driehoeksmossel is oorspronkelijk afkomstig uit het gebied van de Kaspische en Zwarte Zee, maar komt inmiddels al bijna 200 jaar in Nederland voor. In de wateren van het huidige IJsselmeergebied is hij voor het eerst verschenen in 1936, als één van de eerste zoetwatersoorten die het gebied na de afsluiting van de Zuiderzee in 1932 koloniseerde. Over het verdere verloop van de populatie is voor wat betreft de eerste dertig jaar niets bekend, daarna zijn er karteringen geweest in 1969 (Van
Pagina 9 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Soest 1970), 1976 (gedeeltelijk, Van der Wal 1979), 1981 (Bij de Vaate 1982), 1992/93, 1996 (zuidelijk IJsselmeer) en 1999/2000 (Brongers 1999; Brongers 2001). Daarnaast zijn er enkele projectinventarisaties in het IJmeer geweest, om de effecten van de aanleg van IJburg te bepalen (o.a. Huynen & Koenjer 1998). Uit een analyse van deze gegevens, in combinatie met gegevens over trends van Kuifeenden en doorzicht, komt een dramatische afname van de mosseldichtheid in het Markermeer naar voren, die zich heeft geconcentreerd in het begin van de jaren negentig van de vorige eeuw (Noordhuis & Houwing 2003). Deze afname ging gepaard met een verslechterende conditie van de mosselen en had te maken met de combinatie tussen de hoge sliblast van het Markermeer en de geleidelijke afname van de voedselrijkdom (ook Noordhuis & van Schie 2001 en Noordhuis et al. in press), en mogelijk ook met lage zuurstofgehalten bij de bodem. In het IJsselmeer was eveneens sprake van afname in de jaren negentig, maar deze was minder drastisch, volgde op verhoogde dichtheden in 1992 t.o.v. 1981 en ging niet gepaard met een verslechtering van de conditie van de mosselen (Noordhuis & Houwing 2003).
1.3
Overige tweekleppigen Naast de Driehoeksmossel komt nog een aantal andere soorten tweekleppigen in de Nederlandse meren voor. De grotere daarvan, de groep van de zwanenmosselen (in het IJsselmeergebied vooral de Vijvermossel Anodonta anatina, de Schildersmossel Unio pictorum en de Bolle Stroommossel Unio tumidus) en de korfmosselen Corbicula fluminea en C. fluminalis, kunnen bij redelijke dichtheden een aanvulling leveren op de filtratiecapaciteit van de driehoeksmosselpopulatie. Zwanenmosselen worden in het IJsselmeer en Markermeer echter nauwelijks gevonden, terwijl de korfmosselen net als nieuwkomers zijn gearriveerd, vooralsnog eveneens in beperkte dichtheden. De soort C. fluminea is in 2004 voor het eerst in het Markermeer gevonden. Gezien de snelheid waarmee deze soort zich recent over de randmeren heeft verspreid mag een forse toename worden verwacht. De veel kleinere erwtenmosseltjes (Pisidium spp. en Sphaerium spp.) zijn van minder betekenis voor de waterkwaliteit, maar kunnen soms in hoge dichtheden voorkomen en zijn dan van betekenis als voedsel voor vissen en watervogels, bijvoorbeeld voor Kuifeenden in de ruiperiode. Ze zijn in deze studie meegenomen omdat het onderscheid met juveniele korfmosselen in het veld niet altijd te maken is. Het verspreidingsbeeld dat zo ontstaat is echter niet volledig, aangezien vooral de kleinste soorten waarschijnlijk ondervertegenwoordigd zijn in de monsters. De meest recente nieuwkomer onder de tweekleppigen is de “Quagga-mossel” Dreissena bugensis. Dit is een nauwe verwant van de Driehoeksmossel die in 2006 in ons land is gevonden en sindsdien in snel tempo de grotere wateren lijkt te koloniseren. In Noord-Amerika werden daarbij in sommige wateren de Driehoeksmosselen grotendeels vervangen. Vóór de in dit rapport gepresenteerde karteringen werd deze soort in het gebied nog niet vastgesteld.
1.4
Doelstelling Omdat de Driehoeksmosselen een cruciale rol spelen in het ecosysteem van het IJsselmeer en het Markermeer, en onlosmakelijk zijn verbonden met de haalbaarheid van doelen onder de Kaderrichtlijn Water en Natura 2000, is het van
Pagina 10 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
belang informatie te vergaren over het verloop van de populatieomvang en de conditie van de mosselen. Een gezonde mosselpopulatie is geen doel op zich onder deze richtlijnen, maar heeft wel grote invloed op de haalbaarheid van de doelen met betrekking tot waterkwaliteit en vogelaantallen. Informatie over dichtheden is noodzakelijk om de relatie tussen de mosselpopulatie en andere parameters te kunnen bepalen en daarmee de stuurknoppen voor de doelen te kunnen identificeren. Met het oog op een mogelijke toekomstige rol van met name Quagga-mosselen en korfmosselen met betrekking tot filtratie en waterkwaliteit is ook een inventarisatie van de dichtheden van andere tweekleppigen wenselijk. Dit rapport betreft: 1) een kartering van het Markermeer en IJmeer in 2006, 2) enkele aanvullende karteringen van luwtegebieden in het Markermeer en IJmeer in 2007, 3) een kartering van het IJsselmeer in 2007 en 4) een extra kartering van het zuidelijke deel van het IJsselmeer in 2008 en. Doel van de inventarisaties in het Markermeer in 2006 en het IJsselmeer in 2007 en 2008 is dus het bepalen van de omvang en conditie de driehoeksmosselpopulatie, een evaluatie van de veranderingen daarin door vergelijking met de gegevens uit de inventarisaties van 1993 en 2000. Doel van de inventarisatie van luwtegebieden was het verzamelen van aanvullende informatie uit enkele gebieden die buiten de kartering vallen en het bepalen van de invloed van luwtedammen op de verspreiding van de mosselen. Nevendoel van alle karteringen was het bepalen van dichtheid en verspreiding van andere tweekleppigen.
1.5
Uitvoering kartering Deze bestandsopnames zijn uitgevoerd in de vorm van een herhaling van soortgelijke karteringen in 19992/1993 en 1999/2000 (resp. IJsselmeer/Markermeer), en een meer gedetailleerde aanvulling daarop voor de Gouwzee en enkele andere luwtegebieden achter dammen. De kartering van het Markermeer in 2006 is door Rijkswaterstaat Directie IJsselmeergebied uitbesteed aan AquaTerra Water en Bodem BV. Drooggewichten van de mosselen zijn toen bepaald door Aqualab BV te Werkendam. Lengtefrequentiemetingen en determinaties van de diverse schelpdiersoorten in de verzamelde monsters zijn uitgevoerd door het RIZA te Lelystad, die ook de rapportage verzorgde. De karteringen van het IJsselmeer in 2007 en 2008 zijn uitgevoerd door Grontmij/AquaSense te Amsterdam. De karteringen van de gebieden rond Gouwzee, kust voor Muiden en Pampushaven in 2007 zijn uitgevoerd door Bureau Waardenburg bv te Culemborg.
Pagina 11 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
2
Materiaal en methoden
In dit rapport wordt verslag gedaan van een viertal inventarisaties die gezamenlijk een beeld vormen van de stand van de populaties in het IJsselmeer en Markermeer/IJmeer: 1) 2) 3) 4)
2.1
Kartering van Markermeer en IJmeer in 2006 Kartering van het IJsselmeer in 2007 Kartering van Gouwzee, Pampushaven en de kust voor Muiden in 2007 Extra kartering van het zuidelijke deel van het IJsselmeer in 2008
Bemonsteringslocaties De keuze van de bemonsteringslocaties voor de karteringen van Markermeer/IJmeer en IJsselmeer is gebaseerd op die van de vorige inventarisaties. In 1981, 1992/1993 en 1999/2000 werd gewerkt met een raster van locaties op een onderlinge afstand van 2 km. Om financiële redenen is het aantal punten gehalveerd, en is in 2006 en 2007 gewerkt met een raster van 4x4 km. Het raster beslaat het gehele IJsselmeer en het gehele Markermeersysteem inclusief IJmeer, maar exclusief Gouwzee. In totaal zijn in het Markermeersysteem in 2006 88 locaties bemonsterd, in het IJsselmeer in 2007 140 in 2008 27. Kaarten van de monsterlocaties en de nummering is weergegeven in bijlagen A1 en A2. De karteringen van Gouwzee, Pampushaven en de kust voor Muiden zijn eveneens gebaseerd op dit grid, maar zijn verfijnd om een meer gedetailleerde indruk te krijgen van de verdeling van mosselen binnen deze gebieden. In en rond deze gebieden zijn in 2007 resp. 43, 40 en 49 locaties bemonsterd. Kaarten van de monsterlocaties en de nummering zijn weergegeven in bijlage A3.
2.2
Bemonstering Markermeer/IJmeer 2006 De bemonsteringen van het Markermeer/IJmeer zijn uitgevoerd door AquaTerra tussen 6 en 20 december 2006, met behulp van de viskotter HK61 van de firma Klaassen/Timmer. Dit schip heeft een lengte van 20 meter en heeft spudpalen om op de juiste locatie te kunnen blijven liggen. De locatie werd bepaald met een dGPS systeem (“mobile mapper”) met een nauwkeurigheid van minder dan vijf meter. Door het slechte weer is er gedurende twee dagen (11 en 19 december) slechts op GPS gevaren. De bemonsteringen begonnen met de oostelijke locaties aan de zijde van de Oostvaardersdijk, vervolgens werden de zuidelijke locaties bezocht, dan de westelijke en de oostelijke aan de zijde van de Houtribdijk en tenslotte de noordelijke locaties (figuur 2.1). IJsselmeer 2007 De bemonsteringen van het IJsselmeer in 2007 zijn uitgevoerd door AquaSense, met behulp van een schip van het zelfde vissersbedrijf als in 2006 (HK3), tussen 19 oktober en 28 november 2007. Er werd op 26 oktober en 1 november gestart met de drie meest noordwestelijke diagonale raaien, vervolgens werd van 14-27
Pagina 12 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
november van zuid naar noord gewerkt (waardoor in het noorden naast elkaar liggende raaien soms met bijna een maand tussenruimte werden bemonsterd).
Figuur 2.1 Monsterlocaties met de data waarop deze in december
525000
520000
zijn bezocht, resp, Markermeer 2006 en
515000
IJsselmeer 2007. 510000
6-dec 7-dec
505000
8-dec 11-dec
500000
12-dec 13-dec 15-dec
495000
18-dec 19-dec
490000
20-dec
485000
480000
475000 120000 125000 130000 135000 140000 145000 150000 155000 160000 165000
563000
553000
26-okt 1-nov 14-nov
543000
15-nov 16-nov 19-nov 20-nov
533000
21-nov 22-nov 23-nov
523000
26-nov 27-nov
513000
503000 130000 135000 140000 145000 150000 155000 160000 165000 170000 175000 180000
De bemonsteringsmethoden voor de karteringen in Markermeer/IJmeer en IJsselmeer zijn ontleend aan het voorschrift van Rijkswaterstaat in “Monsterneming van zoetwatermosselen” (Nr. 913.00.B001, versie 3.0). Per rasterlocatie werden met een Van Veen-happer (481 cm2) vijf deelmonsters genomen (een deelmonster
Pagina 13 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
is één hap), gelegen op gelijke onderlinge afstand op een cirkel met een straal van 100 m rond het rasterpunt (figuur 2.2). Deze locaties werden te voren door Rijkswaterstaat aangeleverd. Figuur 2.2 Oriëntatie van deelmonsters
521150
rond het centrale punt van een meetlocatie. Locatie
521100
nummer 285 als voorbeeld.
521050
opgegeven deellocatie 521000
gemeten deellocatie locatiemidden
520950 520900 520850 146850 146900 146950 147000 147050 147100 147150
Gouwzee, Pampushaven en Kust voor Muiden 2007 De bemonsteringen in en rond de drie luwtegebieden in het Markermeer en IJmeer zijn uitgevoerd door Bureau Waardenburg bv. De bemonsteringen bij Muiden werden uitgevoerd op 4 en 15 oktober, in en rond Pampushaven op 16, 18 en 19 oktober en in en rond de Gouwzee op 22 en 23 oktober en 1 november. Op de bodem zijn door duikers op de aangegeven locaties met behulp van een metalen frame (296 x 191 mm) per locatie drie deelmonsters genomen. Extra kartering zuidelijk IJsselmeer 2008 De bemonsteringen van het zuidelijke deel van het IJsselmeer in 2008 zijn uitgevoerd door AquaSense op 10, 13 en 14 oktober, volgens de zelfde methoden en met medewerking van het zelfde vissersbedrijf als in 2007 (HK3).
2.3
Analyse Aan boord werden de monsters van alle karteringen gezeefd over een 2 mm zeef. In het Markermeer/IJmeer en in het IJsselmeer werden Driehoeksmosselen en korfmosselen gescheiden van restmateriaal en voor de Driehoeksmosselen en Quagga-mosselen werd aan boord in een maatcilinder het gezamenlijke volume bepaald met een nauwkeurigheid van 1 ml (Markermeer 2006) of 0,1 ml (IJsselmeer 2007 en 2008). Driehoeksmosselen, Quagga-mosselen en korfmosselen werden bovendien geteld (in alle monsters in 2007 en 2008). Bij de bemonsteringen in de luwtegebieden Muiden, Gouwzee en Pampushaven werd het materiaal in z’n geheel opgeslagen in een koelbox en aan het eind van de dag ingevroren. Biovolumes werden in deze studie dus op het lab bepaald m.b.v. ingevroren materiaal.
2.4
Eikmonsters en overige soorten
Pagina 14 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Alle monsters van de karteringen in Markermeer en IJsselmeer werden per deelmonster verzameld en in de diepvries opgeslagen, Driehoeksmosselen en overige soorten afzonderlijk. Van het materiaal uit het Markermeer werden dertig monsters met Driehoeksmosselen geselecteerd voor het bepalen het asvrij drooggewicht; ten einde een ijklijn van biovolume naar drooggewicht te produceren. Zo veel mogelijk werd per volumeklasse één monster verzameld. Deze analyses werden uitgevoerd door Aqualab BV te Werkendam. De overige monsters werden gebruikt voor het maken van een ijklijn van biovolume naar aantallen en monsters van acht locaties voor het bepalen van de lengte frequentie verdeling met behulp van beeldverwerkingsapparatuur. Deze werkzaamheden werden uitgevoerd op het lab van het RIZA te Lelystad. Hier werden tevens de overige tweekleppigen gedetermineerd en van de korfmosselen werd eveneens de lengtefrequentieverdeling bepaald. In 2008 werden alleen biovolumes en aantallen van Driehoeksmosselen per monster bepaald, en alleen aantallen van Quaggamosselen en korfmosselen.
2.5
Berekening van de dichtheid Markermeer 2006 Per locatie zijn vijf deelmonsters genomen. Per deelmonster is een biovolume bepaald, opgegeven in hele milliliters. In de gevallen waarin in een deelmonster mosselen aanwezig waren met een totaal biovolume van minder dan 0,5 ml werd een “0” genoteerd. Voor het berekenen van het biovolume per locatie werden deze nullen omgezet in het klassemidden 0,25, terwijl voor de deelmonsters zonder mosselen een nul werd ingevoerd. Daarna werd het gemiddelde van de vijf deelmonsters bepaald. Dit gemiddelde werd vervolgens omgerekend naar een volume per m2 door het te vermenigvuldigen met een factor 20,79 via het oppervlak van een Van Veen-hap (481 cm2). Met behulp van de ijklijnen naar drooggewicht en aantallen werden de dichtheden per deelgebied tevens in deze eenheden uitgedrukt. IJsselmeer 2007 en 2008 Per locatie zijn vijf deelmonsters genomen. Volumes werden genoteerd in tiende milliliters, waarbij een 0 werd genoteerd bij afwezigheid van Driehoeksmosselen. De dichtheden zijn vervolgens berekend als beschreven voor het Markermeer. De dichtheden in biovolumes betreffen de combinatie van Driehoeksmosselen en Quagga-mosselen. Gouwzee, Pampushaven en Kust voor Muiden 2007 Per locatie werden drie deelmonsters genomen, die aan boord werden samengevoegd. Deze monsters werden ingevroren, biovolumes werden op het lab bepaald met behulp van dit materiaal, d.w.z. met dode, openstaande mosselen. Volumes werden omgerekend naar dichtheden door deze waarden te vermenigvuldigen met 5,9 (opp monster 3 x 565,36 cm2). Deze waarden werden nog eens vermenigvuldigd met 1,58 voor vergelijking met de volumes van de grote karteringen, die met behulp van gesloten, levende mosselen zijn bepaald (zie ijklijn in Noordhuis & Houwing 2003)
Pagina 15 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
3
Resultaten
3.1
Dichtheid van Driehoeksmosselen Markermeer 2006 en IJsselmeer 2007
3.1.1
Dichtheid per locatie
Figuur 3.1 Ruimtelijk beeld van de
570000
dichtheidsverdeling van Driehoeksmosselen over het Markermeer in 2006 en het
560000
IJsselmeer in 2007(biovolumes per locatie 550000
als gemiddelde van vijf 2
deelmonsters in ml per m ). 540000 0 ml 530000
0-10 ml 10-20 ml 20-40 ml
520000
40-60 ml >60 ml
510000
500000
490000
480000 120000
130000
140000
150000
160000
170000
180000
In 2006 werden op 75 van de 88 bemonsterde locaties in het Markermeer/IJmeer Driehoeksmosselen aangetroffen (figuur 3.1). Elf locaties zonder mosselen lagen in het oostelijke deel van het Markermeer en twee in het zuidelijke IJmeer (ten zuiden van Polder IJdoorn en de zandwinput in het oostelijke IJmeer). Het gemiddelde biovolume bedroeg 22,3 ml per m2. De hoogste dichtheden werden gevonden in het IJmeer (59,8 ml/m2; gebiedsindeling in Bijlage A) en langs de westkust van het Markermeer (Hoorn-Volendam). In de oostelijke helft van het Markermeer waren de dichtheden het laagst. In 2007 werden op 92 van de 140 bemonsterde locaties in het IJsselmeer Driehoeksmosselen aangetroffen (figuur 3.1). Locaties zonder mosselen lagen vooral in de centrale geul, in het noorden en langs de Friese kust (figuur 3.1). Het
Pagina 16 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
gemiddelde biovolume bedroeg 32,9 ml per m2. In het zuiden waren de dichtheden gemiddeld twee keer zo hoog als in het noorden (resp. 50,5 en 23,7 ml/m2; gebiedsindeling in Bijlage A). De nauwkeurigheid van de volumemetingen was vooral in 2006 (Markermeer/IJmeer) beperkt ten opzichte van de voorkomende volumes per deelmonster, omdat volumes werden gemeten met een nauwkeurigheid van 1 ml. Van de deelmonsters met mosselen viel in het Markermeer/IJmeer 80% in de laagste drie volumeklassen (<0,5 ml; 1 ml en 2 ml; figuur 3.2). Gemiddeld was de marge rond de gemeten waarden daardoor ca. 40% naar beide kanten. Analyses van relaties tussen dichtheden en andere parameters zijn daarom weinig betrouwbaar als deze zijn gebaseerd op een klein aantal locaties (bijv. dichtheden op weinig voorkomende bodemtypen). In 2007 viel in het IJsselmeer 65% van de volumes van deelmonsters met mosselen in de laagste drie klassen, maar in dit geval werden de volumes gemeten met een nauwkeurigheid van 0,1 ml. Figuur 3.2 70
Frequentieverdeling van deelmonsters in procenten. Het totaal aantal deelmonsters bedroeg 5x88 = 440 (Markermeer/IJmeer) en 5x140=170 (IJsselmeer). De klasse 0,25 betreft deelmonsters met mosselen met een volume van minder dan 0,5 ml.
% van totaal aantal deelmonsters
gemeten volumes van de
60 50 40
Markermeer IJsselmeer
30 20 10 0 0
1
3
5
7
9
11
13
15
17
19
biovolume per deelmonster (ml)
3.1.2
Dichtheid en diepte De waterdiepte (hoogte van de actuele waterkolom op de meetlocatie) is afhankelijk van de hoeveelheid water in de meren en van de relatie tussen de locatie en de wind, die scheefstand van de waterspiegel veroorzaakt. De twee beschikbare meetlocaties van waterhoogte in het Markermeer tijdens de bemonsteringen van 2006 (waterstand t.o.v. NAP) geven daardoor een zeer verschillend beeld: De waterstanden van Krabbersgat Zuid (noorden van het Markermeer) gaf gedurende de monsterperiode hogere waarden dan Houtrib Zuid (oosten van het Markermeer), en veel grotere fluctuaties, totdat rond 16 december de wind van zuidwest naar noordwest draaide en sterk afzwakte (figuur 3.3A). Het verschil in waterhoogte tussen de twee locaties verdween daarna. Op 7 en 11 december, dagen met hoge waterstanden in het noorden, werd in het zuiden gemonsterd, op 15 december in het oosten. Waarschijnlijk heeft de waterhoogte op de locaties tijdens de monstername daarom grotendeels gevarieerd binnen een range van ongeveer 10 cm rond –35 cm NAP.
Pagina 17 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Figuur 3.3 0
dag van 9.00-16.00 uur op
-5
de meetstations Krabbersgat-zuid en Houtrib-zuid in december 2006 (A) en gemiddelde waterstand per etmaal op vier stations in het IJsselmeer in oktober en november 2007 (B). De
gem. waterhoogte 9.00-16.00
Gemiddelde waterstand per
monsterdagen zijn
-10 -15 -20
Houtrib
-25
Krabbersgat
-30 -35 -40
weergegeven door middel
-45
van open cirkels.
1
2
3
4
5
6
7
8
9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21
dagnummer december
0
gem. waterhoogte per etmaal
-10 -20 Den Oever
-30
Kornwerd Krabbersgat
-40
Lemmer
-50 -60 -70 15 17 19 21 23 25 27 29 31 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 dagnummer oktober/november
Tijdens de bemonsteringen in het IJsselmeer in 2007 was er begin november sprake van behoorlijke scheefstand, maar ook van een opbouw van het totale watervolume. Daardoor was het meerpeil bij het hervatten van de metingen na deze periode met bijna 20 cm verhoogd, om daarna weer enigszins uit te zakken (figuur 3.3B). De gemeten waterdiepte op de monsterpunten in het Markermeer variëerde, met uitzondering van vaargeulen en zandwinputten, tussen de 1,5 en de 4,5 meter, met een gemiddelde van 3,16 meter (figuur 3.4). Het biovolume van de mosselen had binnen deze range een optimum rond 2,6 meter waterdiepte. De verdeling rond dit optimum was scheef, met gemiddeld bijna drie keer zo hoge dichtheden op locaties t/m 2,6 meter dan op diepere locaties (2,0 versus 0,7 ml per deelmonster ofwel 39,7 versus 13,3 ml/m2). Omdat echter de locaties van meer dan 2,6 meter ook drie keer zo talrijk zijn, lag toch ruim de helft van de populatie (54,8%) beneden de optimum diepte (figuur 3.5). Deze waarden betreffen dus de actuele waterdiepte tijdens de metingen, voor de NAP diepte moet hierbij ca. 35 cm worden opgeteld.
Pagina 18 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Figuur 3.4 18
waterdiepte en het
16
biovolume van de driehoeksmosselen per deelmonster (blauw) in het Markermeer in 2006 (A), met gemiddelden per dmklasse (roze). B) Idem voor IJsselmeer in 2007.
biovolume (ml per deelmonster)
Relatie tussen de gemeten
14 12 10 8 6 4 2 0 10
20
30
40
50
60
70
80
70
80
waterdiepte (dm bij peil -3,5 dm NAP)
50
biovolume (ml per deelmonster)
45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 10
20
30
40
50
60
waterdiepte (dm bij peil -3,5 dm NAP)
Figuur 3.5 100
de gemeten waterdiepte en
90
het aandeel van het totaal aan biovolume van Driehoeksmosselen in Markermeer (2006) en IJsselmeer (2007).
cumulatief % totaal biovolume
Cumulatief verband tussen
80 70 60 Markermeer
50
IJsselmeer
40 30 20 10 0 10
20
30
40
50
60
waterdiepte (dm bij peil -3,5 dm NAP)
De dieptevoorkeur van de mosselen in het Markermeer is niet onafhankelijk van de substraatvoorkeur, want zowel diepte als substraattype veranderen in grote lijnen
Pagina 19 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
van west naar oost. De diepte neemt van west naar oost toe, het substraat verandert min of meer van klei in slib. In het IJsselmeer was de range aan gemeten waterdieptes, via het actuele peil gecorrigeerd naar de waterdiepte bij een peil van –35 cm NAP voor vergelijking met het Markermeer, aanzienlijk groter. De gemiddelde gecorrigeerde waterdiepte was hier 4,12 meter. Terwijl dieptes van meer dan 4 meter in het Markermeer nauwelijks voorkwamen, werden in 2007 in het IJsselmeer de hoogste dichtheden van Driehoeksmosselen gevonden tussen 3,5 en 5 meter waterdiepte (figuur 3.4). Terwijl in het Markermeer ongeveer 90% van het totale mosselvolume werd gevonden op diepten van minder dan 3,6 meter, werd in het IJsselmeer juist 90% van het volume gevonden op diepten gróter dan deze waarde (bij een peil van –35 cm NAP). Ongeveer de helft werd in het IJsselmeer gevonden op diepten van meer dan 4,3 meter (figuur 3.5).
3.1.3
Tabel 3.1 Gemiddelde biovolumes per 2
substraattype in ml/m . Horizontaal het hoofdtype, vertikaal het bijgemengde materiaal. Tussen haakjes
Dichtheid en bodemtype
A klei slib schelpen zand
klei 32,1 52,0 67,1 31,2
slib 5,4 (24) 4,2 (145) 26,6 (115) 16,9 (4)
schelpen 72,8 (15) 21,3 (19) 152,5 (3) 64,8 (15)
zand 10,4 (3) 9,2 (17) 17,5 (43) 11,7 (12)
B klei slib schelpen zand
klei
slib
schelpen
zand
3,0 (7) 69,9 (22) 156,5 (7) 2,8 (3)
10,6 (20) 8,1 (100) 145,8 (46) 0 (14)
- (0) 29,2 (1) 142,8 (9) 0 (4)
38,5 (2) 6,3 (72) 73,2 (69) 16,9 (312)
(6) (2) (31) (2)
het aantal deelmonsters van de betreffende combinatie. A) Markermeer/IJmeer 2006, B) IJsselmeer 2007.
In het Markermeer in 2006 waren ten opzichte van de gemiddelde dichtheid van 22,3 ml/m2 de substraattypen klei en zuiderzeeschelpen geassocieerd met hoge dichtheden, slib en zand met lage dichtheden. De dichtheden waren op alle sedimenttypen hoger als er zuiderzeeschelpen in de toplaag aanwezig waren. Dat was ook het geval in het IJsselmeer in 2007 (tabel 3.1)
3.2
Dichtheden luwtegebieden 2007 In de luwtegebieden van het Markermeer en IJmeer werden in 2007 relatief hoge dichtheden gevonden; gemiddelde in het kustgebied voor Muiden 259,6 ml/m2, in en rond de Gouwzee 133,9 ml/m2 en in en rond Pampushaven zelfs 434,1 ml/m2 (gecorrigeerd naar metingen aan levende, gesloten mosselen). Hoewel gemiddeld gesproken geen duidelijk verschil bestond tussen de dichtheden binnen en buiten de dammen (behalve in Pampushaven, waar in het weke sediment binnen de dam de dichtheden laag waren ), lijkt er wel positieve invloed te zijn van beschutting door nabijheid van dammen of dijken in bredere zin, zeker als de dichtheden in deze gebieden worden vergeleken met die van de kartering van 2006 (figuur 3.6; let op ander schaalverdeling volumes). Voor een deel wordt dat weer in negatieve zin gecompenseerd door de aanwezigheid van kranswieren, waarvan de aanwezigheid
Pagina 20 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
in de Gouwzee en voor Muiden samen gaat met relatief lage mosseldichtheden. De relatief hoge dichtheden in deze gebieden als geheel sluiten aan bij het verspreidingspatroon dat uit de kartering van 2006 naar voren komt, met sterke concentratie van mosselen langs de westoevers van het Markermeer. Figuur 3.6 Verspreidingspatroon van Driehoeksmosselen in de drie luwtegebieden in 2007;
afwezig 1-100 ml/m2
resp. Kust voor Muiden,
100-200 ml/m2
Gouwzee en Pampushaven.
200-500 ml/m2 500-1000 ml/m2 >1000 ml/m2
afwezig 1-50 ml/m2 50-100 ml/m2 100-200 ml/m2 200-500 ml/m2 500-1000 ml/m2 >1000 ml/m2
afwezig 1-100 ml/m2 100-200 ml/m2 200-500 ml/m2 500-1000 ml/m2 >1000/m2
Pagina 21 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
3.3
Dichtheden zuidelijk IJsselmeer 2008 In 2008 op de 27 locaties in het zuidelijke deel van het IJsselmeer een gemiddeld biovolume vastgesteld van 194,3 ml/m2 (Driehoeksmosselen en Quagga-mosselen samen). Er was één locatie zonder Driehoeks- of Quagga-mosselen (loc. Nr. 230). In 2007 hadden al deze locaties mosselen, maar het gemiddelde biovolume bedroeg slechts 55,8 ml/m2, zodat in 2008 sprake was van een toename met een factor 3,5. Het aantal deellocaties met Driehoeks- en Quagga-mosselen nam toe van 75 naar 103.
3.4
Tabel 3.2 Vergelijking van de gemiddelde dichtheden in biovolume per m2 in (A) het gehele Markermeer/IJmeer en in enkele deelgebieden,
Vergelijking met voorgaande jaren
Markermeer
1993
totaal (N=88)
70,1
1997
2000
2006
29,2 (-58%)
22,3 (-24%)
kom (N=61)
47,1
16,2 (-66%)
12,9 (-21%)
H. Hop (N=14)
66,8
41,4 (-38%)
28,3 (-32%)
IJmeer (N=11)
188,0
139,4
77,8 (-59%)
59,6 (-23%)
1996
zoals gemeten in 1993, 1997 (IJmeer), 2000 en
IJsselmeer
1992
2006. Tussen haakjes het
totaal (N=136)
352,5
aantal locaties en het
Noord (N=91)
300,1
129,2 (-57%)
24,0 (-81%)
percentage afname t.o.v. de
Zuid (N=45)
458,5
509,1 (+11%)
52,7 (-90%)
voorgaande volledige
Zuid ‘08 (N=27)
545,2
614,6 (+13%)
55,8 (-91%)
389,9
1999
2007
254,9 (-28%)
33,5 (-87%)
2008
194,3 (+248%)
kartering. B) idem IJsselmeer, en deelgebieden, biovolumes en afname in 1992, 1996 (zuid), 1999, 2007 en 2008 (zuid).
In het Markermeer is ten opzichte van de vorige kartering, die van 2000 dus, gerekend over de punten die in 2006 zijn opgenomen, de gemiddelde dichtheid in het hele meer met 24% afgenomen van 29,2 tot 22,3 ml/m2 (tabel 3.2). Ten opzichte van 1993 bedroeg de afname 68% en ten opzichte van de dichtheidsschatting van 1981 bedroeg de totale afname 76%. Inmiddels is dus drie kwart van de oorspronkelijke mosselpopulatie verdwenen (figuur 3.7; let op andere impressie van de kaart van 2006 door het groffere grid). In het IJsselmeer was volgens de karteringen tussen 1999 en 2007 sprake van een afname met 87%, tussen 1992 en 1999 met 28%, resulterend in een totale afname sinds 1992 met 90%. Ten opzichte van 1981 is de afname iets geringer (75-80%), omdat de mosseldichtheden in het IJsselmeer toen aanzienlijk lager waren dan in 1992. De afname over de gehele periode is volgens deze schattingen in het IJsselmeer niettemin even drastisch geweest als in het Markermeer.
Pagina 22 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
1993
1981
2000
2006
0 ml
0,01-12 ml
12,01-60 ml
60,01-120 ml
120,01-240 ml
>240 ml
Figuur 3.7A Ruimtelijk beeld van de dichtheidsverdeling van Driehoeksmosselen over het Markermeer in 1981 (aangepast op grond van bemonstering met andere methode, met dank aan A. bij de Vaate, zie Noordhuis & Houwing 2003) , 1993, 2000 en 2006 (biovolumes per locatie als gemiddelde van vijf of tien deelmonsters in ml per m2). NB: de veranderingen van 2000 op 2006 lijken dramatischer door halvering van het aantal meetpunten.
Pagina 23 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
1992
1981
2007
1999
0 ml
0,01-12 ml
12,01-60 ml
60,01-120 ml
120,01-240 ml
>240 ml
Figuur 3.7B Ruimtelijk beeld van de dichtheidsverdeling van Driehoeksmosselen over het IJsselmeer in 1981 (aangepast op grond van bemonstering met andere methode, met dank aan A. bij de Vaate, zie Noordhuis & Houwing 2003) , 1992, 1999 en 2007 (biovolumes per locatie als gemiddelde van vijf of tien deelmonsters in ml per m2). NB: de veranderingen van 1999 op 2007 lijken dramatischer door halvering van het aantal meetpunten.
Pagina 24 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Op de 27 locaties die in 2008 opnieuw werden bemonsterd in het zuidelijke IJsselmeer nam de dichtheid (van beide Dreissena’s samen) tussen 1999 en 2007 af van 614,6 naar 55,8 ml/m2 (545,2 in 1992 en 389,8 in 1996). De afname in deze periode was daarmee op deze locaties met een factor 11 relatief sterk. In 2008 hadden deze locaties een gemiddeld biovolume van 194 ml/ m2, een factor 3,5 meer dan in 2007. Dit betekent dus dat een belangrijk herstel is opgetreden (figuur 3.8; figuur 3.9), maar het volume bedroeg nog altijd slechts 32% van van het biovolume op dezelfde locaties in 1999. Ook het aantal bezetten deellocaties had zich tussen 2007 en 2008 gedeeltelijk hersteld. De mosselen waren in 2008 gemiddeld groter dan in 2007; het gemiddelde biovolume per mossel bedroeg resp. 0,19 en 0,16 ml. Dat kan mede veroorzaakt zijn doordat 7,1% van de mosselen Quagga’s betrof in 2008.
2008
2007
0 ml
0-12 ml
12-60 ml
60-120 ml
120-240 ml
>240 ml
0 ml
0-12 ml
12-60 ml
60-120 ml
120-240 ml
>240 ml
Figuur 3.8 Ruimtelijk beeld van de dichtheidsverdeling van Driehoeksmosselen over het zuidelijke deel van het IJsselmeer in 2007 en 2008 (biovolumes per locatie als gemiddelde van vijf deelmonsters in ml per m2).
Pagina 25 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Figuur 3.9 700
Verloop van de gemiddelde dichtheden in biovolume per
600
m2 op de 27 locaties die zijn IJsselmeer in 2008.
500 biovolume (ml/m2)
gemeten in het zuidelijke
400 Gem. Zuid 300 200 100
20 0 20 7 08
19 99
19 96
19 92
19 81
0
Door de afhankelijkheid van zuiderzeeschelpen als substraat komen Driehoeksmosselen in de meren zeer geclusterd voor. De gemeten dichtheid is dus in hoge mate afhankelijk van de trefkans van een “kluitje”. Dat die trefkans in het Markermeer beperkt is, blijkt bijvoorbeeld uit het feit dat in 2006 op 85% van de locaties mosselen werden aangetroffen, maar slechts op 33% van de locaties in alle vijf deelmonsters (figuur 3.10). De grote clustering betekent dat locaties met hoge dichtheden tijdens de vorige kartering vaak locaties waren waar toevallig rijke kluitjes met veel mosselen in de happen terecht kwamen, ook al wordt dit effect beperkt door het middelen van de vijf deelmonsters. De gemeten dichtheid is dan hoog ten opzichte van de werkelijke dichtheid rond die locatie. Daarom is de kans groot dat bij de nieuwe kartering lagere dichtheden gemeten worden, ook al zijn de werkelijke dichtheden op die locatie niet afgenomen. Uitspraken over veranderingen van dichtheden op afzonderlijke locaties zijn dus op grond van deze gegevens weinig betrouwbaar. Figuur 3.10A 35
Frequentieverdeling van het aantal deelmonsters per Driehoeksmosselen werden aangetroffen. Markermeer/IJmeer in 2000 en 2006.
30 % van totaal aantal locaties
locatie waar
25 20
Markmermeer 2000 Markermeer 2006
15 10 5 0 0
1
2
3
4
5
aantal deelmonsters met mosselen
Pagina 26 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Figuur 3.10B 40
aantal deelmonsters per
35
locatie waar Driehoeksmosselen werden aangetroffen. IJsselmeer in 1999 en 2007
% van totaal aantal locaties
Frequentieverdeling van het
30 25 Ijsselmeer 1999
20
IJsselmeer 2007
15 10 5 0 0
1
2
3
4
5
aantal deelmonsters met mosselen
Bij vergelijking van de dichtheden van twee karteringen is er op die manier zonder werkelijke dichtheidsverandering een schijnbaar negatief verband tussen de dichtheden van de eerste en de tweede kartering. Dat is bijv. zichtbaar bij vergelijking van de karteringen van 1992 en 1999 in het IJsselmeer (figuur 3.11). In het Markermeer ligt het verschil in biovolume tussen deze twee zowel als tussen de laatste twee karteringen echter over de hele range van beginvolumes heel dicht tegen de maximale afname (nieuwe dichtheid = 0) aan in vergelijking met de situatie in het IJsselmeer van 1992 op 1999. Alleen op locaties met de laagste dichtheden bij de vorige opname, komt toename van het volume voor. Toch is dit laatste niet geheel aan toeval te wijten, aangezien ook uit de verspreidingskaartjes naar voren lijkt te komen dat er ondanks de algehele afname in de oostelijke helft van het Markermeer enige herkolonisatie had plaatsgevonden ten opzichte van 2000, zij het in lage dichtheden. Ook in 1993 leek dat het geval te zijn geweest ten opzichte van 1982, zodat een beeld ontstaat van afwisselende ontvolking en herkolonisatie van het oosten, afhankelijk van de omstandigheden m.b.t. water- en bodemkwaliteit in het betreffende jaar (figuur 3.7A). Ook in het westen zijn er wisselingen in het verspreidingspatroon, maar dan wel rond een algehele negatieve trend.
Pagina 27 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Figuur 3.11 2000
Relatie tussen de mate van toename per locatie en het
Markermeer 1993-2000 en Markermeer 2000-2006.
IJsselmeer 1992-1999 0
Markermeer 1993-2000 Markermeer 2000-2006
-2000 0
500
1000
1500
2000
2500
begindichtheid (biovolume in ml/m2)
2000
verschilvolume (ml/m2)
voor IJsselmeer 1992-1999,
verschilvolume (ml/m2)
biovolume in het beginjaar,
Ijsselmeer 1992-1999
0
Ijsselmeer 1999-2007
-2000 0
500
1000
1500
2000
2500
begindichtheid (biovolume in ml/m2)
Pagina 28 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
In het IJsselmeer nadert het verschilvolume tussen 1999 en 2007 eveneens de lijn van maximale afname (figuur 3.11B). Hier komt de sterke afname echter ook tot uiting in een forse afname van het percentage locaties met mosselen in alle deelmonsters (figuur 3.10B). Dit percentage is afgenomen van 31% in 1999 naar minder dan 8% in 2007 (figuur 3.10B, zie ook figuur 3.12).
2007
1999
0
1
2
3
4
5
0
1
2
3
4
5
Figuur 3.12 Ruimtelijk beeld van het aantal deelmonsters waarin Driehoekmosselen zijn aangetroffen per locatie in het IJsselmeer in 1999 en 2007. NB: voor 1999 zijn alleen de locaties getoond die ook in 2007 zijn bemonsterd.
Ook de relatief aaneengesloten populatie in het zuiden van het IJsselmeer was in 2007 veranderd in een “gatenkaas” (figuur 3.12). Het percentage locaties met mosselen in alle deelmonsters was was in dit gedeelte van het meer echter van 2007 op 2008 al weer toegenomen van 15 naar 52%, ten opzichte van 67% in 1999 (figuur 3.13).
Pagina 29 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Figuur 3.13 Ruimtelijk beeld van het aantal deelmonsters waarin Driehoeksmosselen zijn
2008
aangetroffen per locatie in het zuidelijke IJsselmeer in 2008.
0
1
2
3
4
5
Forse afname in het Markermeer op locaties met relatief hoge dichtheden in 2000 en toename op locaties met de laagste dichtheden betekende een nivellering van de ruimtelijke verschillen in dichtheid. In figuren 3.7A en 3.14A komt naar voren hoe de dichtheden in het centrale deel van het Markermeer, die in 1993 en 2000 nog relatief hoog waren, in 2006 zijn afgevlakt op een lager niveau. In combinatie met de verlaagde gemiddelde dichtheden waren de uitgesproken ruimtelijke verschillen uit het verleden daarmee bij gebruik van dezelfde klasse-indeling op de kaart nauwelijks meer zichtbaar (figuur 3.7A), en werden in 2006 alleen nog relatief hoge dichtheden gevonden langs de westkust van het Markermeer en in het IJmeer. In het IJsselmeer valt afgezien van de algehele afname op dat op een deel van de noordelijke locaties met voorheen relatief hoge dichtheden de mosselen volledig verdwenen waren. Verder is opvallend dat de enige locaties met toename van betekenis langs de noordrand van de zuidelijke deelpopulatie liggen die verder over het geheel fors in dichtheid is afgenomen.
Pagina 30 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Figuur 3.14 525000
Ruimtelijke verdeling van de mate van toe- en afname van het biovolume van
520000
Driehoeksmosselen in het Markermeer tussen 2000
1-30 ml nieuw
515000
1-30 ml toename 30-60 ml toename
en 2006 (A) en in het IJsselmeer tussen 1999 en
60-90 ml toename 510000
.90 ml toename 1-30 ml 1-50% afname
2007 (B). De grootte van de stippen is een weergave van
30-60 ml 1-50% afname 505000
60-90 ml 1-50% afname >90 ml 1-50% afname
de dichtheden in 2000 (A) en 1999 (B), de kleuren van
1-30 ml 50-75% afname 30-60 ml 50-75% afname
500000
60-90 ml 50-75% afname
de mate van toe- of afname. Klasse-indelingen
>90 ml 50-75% afname 1-30 ml 75-99% afname 495000
30-60 ml 75-99% afname
verschillen tussen A en B.
60-90 ml 75-99% afname >90 ml 75-995 afname 490000
1-30 ml verdwenen geen
485000
480000 125000
130000
135000
140000
145000
150000
155000
160000
570000
560000
1-60ml nieuw 1-60 ml toename
550000
60-240 ml toename 1-60 ml afname 1-75% 60-240 ml afname 1-75% 240-1000 ml afname 1-75%
540000
>1000 ml afname 1-75% 1-60 ml afname 75-95% 60-240 ml afname 75-95% 240-1000 ml afname 75-95% >1000 ml afname 75-95%
530000
1-60 ml afname 95-99% 60-240 ml afname 95-99% 240-1000 ml afname 95-99% >1000 ml afname 95-99% 520000
1-60 ml verdwenen 60-240 ml verdwenen 240-1000 ml verdwenen geen
510000
500000 130000
135000
140000
145000
150000
155000
160000
165000
170000
175000
180000
De afname tussen 1999 en 2007 in het IJsselmeer was relatief zwak op de meest geringe dieptes (figuur 3.15). In het Markermeer was dat tussen 2000 en 2006 ook het geval, maar opvallend was hier dat op diepten van meer dan 4 meter sprake was van toename. Dit komt overeen met de herkolonisatie van de diepere delen in
Pagina 31 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
het oosten (figuur 3.12). Een relatie tussen de mate van afname en het bodemtype kwam niet duidelijk naar voren. Figuur 3.15 Verloop van de mate van
100
dieptegradiënt.
mate van afname (%)
afname over de
80 60 40 20 0 -20 -40 0-250
250-300 300-350 350-400 400-450 450-500
>500
waterdiepte (cm) IJsselmeer 1999-2007
Markermeer 2000-2006
Het gedeeltelijke herstel van 2008 is niet gelijk verdeeld over het gekarteerde gebied (figuur 3.16). Vooral in het noordwesten was sprake van verdere afname. De toename was gemiddeld sterker op diepere locaties (figuur 3.17a), maar dit is waarschijnlijk vooral een dichtheidsafhankelijk effect, aangezien er een nog sterker (negatief) verband is tussen de begindichtheid in 2007 en de mate van toename (figuur 3.17b). Figuur 3.16 Ruimtelijk beeld van de mate van toe- en afname van 2007 op 2008. Mate van toename weergegeven in kleur en grootte van de symbolen (grootte niet weergegeven in de
afname
legenda).
toename 1-2x toename 2-5x toename >5x
Pagina 32 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Figuur 3.17A
45
Relatie tussen (a) de diepte en de mate van toename
40
as de verschilfactor tussen beide jaren).
dichtheid 2008/2007
van 2007 op 2008 (op de Y-
35 30 25 20 15 10 5 0 0
1
2
3
4
5
6
200
250
300
diepte (m) Figuur 3.17B
45
Relatie tussen de begindichtheid en de mate
40
verschilfactor tussen beide jaren).
dichtheid 2008/2007
van toename (op de Y-as de
35 30 25 20 15 10 5 0 0
50
100
150 dichtheid 2007
3.5
Lengteverdeling en filtratiecapaciteit Op een aantal locaties is de lengteverdeling van de Driehoeksmosselen bepaald. Net als bij de bemonstering van 2000 waren de mosselen klein (figuur 3.18). In 2006 waren ze met een gemiddelde lengte van 6,6 mm zelfs nog kleiner dan in 2000 (8,1 mm). Tussenliggende monsters uit 2004 (MWTL biotoopbemonsteringen) hadden dezelfde optima als in 2000, maar ook al kleinere maximum lengten. Er was weinig verschil in lengteverdeling tussen de acht proeflocaties (zie bijlage D), in het IJmeer lag die piek een fractie hoger en werden enkele mosselen van 13 en 14 mm gevonden. In het Markermeer mat de grootste mossel 12 mm. Zowel in het Markermeer als in het IJmeer lijkt dus ook de afname van de gemiddelde lengte te hebben doorgezet.
Pagina 33 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Op basis van de lengteverdeling in combinatie met de ijklijn van volume naar aantallen kan een schatting worden gemaakt van de filtratiecapaciteit van de populatie, volgens de volgende formule uit Reeders et al. 1989: fc = 15,43 / (0,293 + 52,38e-0,367L) fc = filtratiecapaciteit in ml per uur, L = schelplengte in mm. Op deze manier wordt een filtratiecapaciteit berekend van resp. 38, 70 en 181 liter per etmaal per m2 voor Markermeer midden, Hoornsche Hop en IJmeer. Ook dit betekent een verdere afname ten opzichte van 2000 (tabel 3.4). Voor het Markermeer betekent dit dat een volume ter grootte van de meerinhoud nog slechts eens per twee tot drie maanden wordt gefilterd. Wel is het zo dat andere factoren zoals veranderingen in zwevend stof gehalte, en mogelijk de conditie van de mosselen, ook effect kunnen hebben op de filtratiesnelheid. Ten opzichte van 2000 zijn de omstandigheden voor wat betreft deze parameters ongeveer gelijk gebleven. Voor het IJsselmeer werd voor 2007 een filtratiecapaciteit berekend van 113 liter per etmaal per m2 in het noorden en 122 liter per etmaal per m2 in het zuiden. Ook dit betekent een forse afname sinds de vorige kartering. In 2008 werden geen lengtes bepaald.
Pagina 34 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Figuur 3.18A Driehoeksmosselen uit
5
Markermeer en IJmeer op
4
grond van de
3
bemonsteringen van 1993,
IJmeer
Markermeer
Lengteverdeling van de
1982 2
2000 en 2006, aangevuld met MWTL biotoopmonsters uit 2004 en monsters uit de
1 0 1
3
5
7
10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0
1982
1
9 11 13 15 17 19 21 23 25 27
3
5
7
9 11 13 15 17 19 21 23 25 27
periode 1979-1982 (aangegeven in de figuur als
14
1982).
12 10 8
1993
6 4 2 0 1
3 5
18 16 14 12 10 8 6 4 2 0
1993
1
7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27
3 5
7
9 11 13 15 17 19 21 23 25 27
16
18 16 14 12 10 8 6 4 2 0
14 12 10
2000
8
2000
6 4 2 0
1
3 5
1
7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27
3
5
7
9 11 13 15 17 19 21 23 25 27
25
18 16 14 12 10 8 6 4 2 0
20 15
2004
2004 10 5 0
1
3
5
7
1
9 11 13 15 17 19 21 23 25 27
3
5
7
9 11 13 15 17 19 21 23 25 27
16
18 16 14
14 12
12 10 8 6
10
2006
2006
8 6 4
4 2 0
2 0
1
3
5
7
9 11 13 15 17 19 21 23 25 27
1
3
5
7
9 11 13 15 17 19 21 23 25 27
Pagina 35 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Figuur 3.18B Driehoeksmosselen uit drie
25
luwtegebieden in het
20
Markermeer en IJmeer op
15
grond van de
30 25 20
binnen buiten
10
de lengteverdeling binnen de betreffende
binnen buiten
15 10
bemonsteringen 2007. Er is onderscheid gemaakt tussen
Pampushaven
Gouwzee
Lengteverdeling van de
5
5 0
0 1
3
5
7
1 3
9 11 13 15 17 19 21 23 25 27
5 7
Muiden
luwtegebieden en die in de directe omgeving.
9 11 13 15 17 19 21 23 25 27
25 20 15
binnen buiten
10 5 0 1 3
5 7
9 11 13 15 17 19 21 23 25 27
Pagina 36 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Figuur 3.18C Driehoeksmosselen uit het IJsselmeer op grond van de bemonsteringen van 1999 en 2007, aangevuld met extra monsters uit 2001-02 en MWTL biotoopmonsters uit 2004 en monsters uit de
IJsselmeer Zuid
IJsselmeer Noord
Lengteverdeling van de 9 8 7 6 5 4 3
1982
2 1 0 1
periode 1979-1982
3
5
7
5 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 1
9 11 13 15 17 19 21 23 25 27
(aangegeven in de figuur als
12
12
1982).
10
10
1999
6
4
2
2
3
5
14
12
12
10
3
5
7
9 11 13 15 17 19 21 23 25 27
8
8
2004
6
2002
6 4
4
2
2
0
0 1
3
5 7
1
9 11 13 15 17 19 21 23 25 27
3 5
7
9 11 13 15 17 19 21 23 25 27
12
18 16 14 12 10 8 6 4 2 0
10 8
2007
2007
6 4 2 0
1
3
5 7
1
9 11 13 15 17 19 21 23 25 27
Tabel 3.4
IJmeer en in het IJsselmeer
9 11 13 15 17 19 21 23 25 27
1999
1
7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27
10
per m2) in Markermeer en
7
0
1
populaties (liters per etmaal
5
6
4
0
van de Driehoeksmossel-
3
8
8
Berekende filtratiecapaciteit
1982
Markermeer IJmeer IJsselmeer
1981 135 534 1981 266
1993 141 492 1992
3
5
7
9 11 13 15 17 19 21 23 25 27
2000 68 269 1999 574
2006 49 182 2007 116
in vergelijking tot voorgaande jaren.
Pagina 37 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
3.6
Drooggewicht en aantallen Een aantal deelmonsters is gebruikt voor het maken van een ijklijn van volume naar asvrij drooggewicht (figuur 3.19). De relatie die daarbij in 2006 voor het Markermeer werd gevonden komt neer op een gemiddeld asvrij drooggewicht van 29 mg per ml, en een gemiddelde van 647 mg per m2. In het IJsselmeer was het asvrij drooggewicht per ml met 46 mg anderhalf keer zo hoog (1741 mg/m2).
Figuur 3.19 10,0000
Relatie tussen biovolume en
y = 0,046x R2 = 0,9776
asvrij drooggewicht per
asvrij drooggewicht (g)
deelmonster. 1,0000
0,1000 y = 0,0294x R2 = 0,9465 0,0100
0,0010 0,1
1
10
100
volume deelmonster (ml) Markermeer 2006
IJsselmeer 2007
De deelmonsters die niet zijn gebruikt voor de ijklijn van volume naar drooggewicht, zijn o.a. gebruikt voor ijklijnen van volume naar aantallen (figuur 3.20). Per milliliter werden in 2006 in de kom van het Markermeer, het Hoornsche Hop en het IJmeer achtereenvolgens gemiddeld 30, 25 en 24 mosselen gevonden, inclusief het broed (Markermeer/IJmeer totaal 26). Hiervan was op grond van de lengteverdeling (par. 3.4) resp. 41,1%, 52,5% en 54,1% groter dan 6 mm. In het IJsselmeer waren de mosselen gemiddeld aanzienlijk groter zodat het aantal mosselen per ml aanzienlijk lagers was, er werden slechts 5 mosselen per ml gevonden; 5,3 in het noorden, 5,8 in het zuiden. Hiervan was op aantalsbasis resp. 67,2 en 78,3% groter dan 6 mm. De relaties laten zien dat de mosselen in de Hoornsche Hop en in het IJmeer gemiddeld iets groter waren dan in de kom van het Markermeer (lagere aantallen per ml). Volgens deze relaties kunnen de dichtheden in volumes worden omgerekend in dichtheden in drooggewicht en aantallen. Deze dichtheden zijn weergegeven in tabel 3.3.
Pagina 38 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Tabel 3.3 Gemiddeld biovolume per deelgebied en de daaruit berekende dichtheid in asvrij drooggewicht en aantallen individuen (mg/m2 en N/m2).
volume 12,9 28,3 59,8 24,0 52,7
Markermeer kom (N=61) Hoornsche Hop (N=14) IJmeer (N=13) IJsselmeer Noord (N=92) IJsselmeer Zuid (N=48)
AFDW 374 821 1435 1104 2424
aantal 387 708 1579 127 306
N>6 mm 41,1% 52,5% 54,1% 67,2% 78,3%
Figuur 3.20A 10000
Relatie tussen biovolume en
y = 26,333x R2 = 0,7935
aantallen individuen (inclusief broed) per deelmonster: IJsselmeer en
1000 aantal individuen
Markermeer/IJmeer totaal.
100
10 y = 5,4979x R2 = 0,8923 1 0,1
1
10
100
volume deelmonster (ml) IJsselmeer 2007
Markermeer 2006
Figuur 3.20B 1000
Relatie tussen biovolume en
y = 24,36x R2 = 0,9045
aantallen individuen (inclusief broed) per
y = 29,806x R2 = 0,7258
Markermeer/IJmeer volgens indeling bijlage A1.
aantal individuen
deelmonster: Deelgebieden 100
y = 24,717x R2 = 0,8223
10
1 0,1
1
10
100
volume deelmonster (ml) Markermeer kom
IJmeer
Hoornsche Hop
Pagina 39 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Figuur 3.20C 1000
Relatie tussen biovolume en
y = 5,795x R2 = 0,8913
aantallen individuen (inclusief broed) per deelmonster: Deelgebieden IJsselmeer volgens indeling
100 aantal individuen
bijlage A2.
y = 5,3013x R2 = 0,894 10
1 0,1
1
10
100
volume deelm onster (ml)
IJsselmeer Noord
3.7
IJsselmeer Zuid
Conditie De conditie van de mosselen kan worden uitgedrukt in de verhouding tussen het vleesgewicht en de afmetingen. In principe geeft de relatie tussen asvrij drooggewicht en volume, die is weergegeven in figuur 3.16, een maat voor de conditie. Bij eerdere analyses bleek echter dat het percentage drooggewicht verandert met toenemende schelplengte, zodat de conditie van een populatie mede afhangt van de lengteverdeling (figuur 3.21). Een vergelijking tussen jaren of locaties kan dus het best worden gemaakt door de relaties tussen vleesgewicht en schelplengtes te vergelijken (zie Noordhuis & Houwing 2003, Noordhuis & van Schie 2001). In 2001 en 2002 kon die vergelijking redelijk goed worden gemaakt doordat in sleepnetmonsters ook van de in het Markermeer slecht vertegenwoordigde grotere lengteklassen voldoende individuen konden worden verzameld. Omdat in de monsters van 2006 de mosselen van meer dan 11 mm nagenoeg ontbraken, werden nauwelijks meetbare verschillen met voorgaande jaren verwacht (vergelijk figuren 3.8 en 3.9 in Noordhuis & Houwing 2003). Daarom zijn geen lengte-gewichtsrelaties bepaald. In het IJsselmeer was dat in 2007 wel enigszins mogelijk, omdat de mosselen hier gemiddeld groter zijn. Daarbij blijkt dat het percentage droog vleesgewicht ten opzichte van de schelplengte vooral in het zuiden van het IJsselmeer in 2007 relatief laag was in vergelijking met 2001 en 2002, en in de buurt van de lagere waarden van het Markermeer kwam (figuur 3.21)
Pagina 40 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Figuur 3.21 0,04
Relatie tussen schelplengte en droog vleesgewicht,
0,035
het IJsselmeer in 2007 met gegevens uit beide meren in 2001 en 2002 (volgens ijklijnen gepresenteerd in Noordhuis & Houwing 2003).
droog vleesgewicht (mg)
vergelijking van waarden uit 0,03 0,025
IJsselmeer 2001/02 Markermeer 2001/02
0,02
IJsselmeer N 2007 IJsselmeer Z 2007
0,015 0,01 0,005 0 0
5
10
15
20
25
schelplengte (mm)
De combinatie tussen kleinere aantallen mosselen per ml in het IJsselmeer, zoals voor 2007 naar voren komt in figuur 3.19, en een anderhalf keer zo groot asvrij drooggewicht roept daarom vragen op. Uit de relaties tussen schelplengte en volume en droog vleesgewicht (benadering van totaal asvrij drooggewicht) in Noordhuis & Houwing 2003 volgt dat het vleesgewicht per ml afneemt met toenemende schelplengte (omdat het volume sneller toeneemt met de schelplengte dan het droog vleesgewicht; figuur 3.22). Als deze relaties worden toegepast op de gemiddelde lengteverdelingen in het Markermeer 2006 en het IJselmeer 2007 (zie par. 3.4) dan zou het gewicht per ml in het IJsselmeer ongeveer anderhalf keer kleiner moeten zijn in plaats van anderhalf keer groter. Dat de conditie (vleesinhoud) in het Markermeer kleiner is geldt alleen voor grotere mosselen die in het totale biovolume nauwelijks meetellen. Figuur 3.22 0,035
1,8
droog vleesgewicht, biovolume en de verhouding daartussen (volgens ijklijnen gepresenteerd in Noordhuis & Houwing 2003).
droog vleesgewicht in mg per individu en in mg per ml
enerzijds en anderzijds
1,6
0,03
1,4 0,025 1,2 0,02
1 0,8
0,015
0,6 0,01
volume in ml per individu
Relatie tussen schelplengte
gewicht volume gew./ml
0,4 0,005
0,2
0
0 1
3
5
7
9
11
13
15
17
19
21
23
25
27
schelplengte (mm)
Pagina 41 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
3.8
Overige schelpdiersoorten Naast Driehoeksmosselen werden ook schelpdieren van andere soorten genoteerd. Het belang hiervan is in de loop van de inventarisaties toegenomen door kolonisatie van het gebied door twee nieuwe soorten: de Quagga-mossel en de Aziatische Korfmossel. Daarnaast komen in het gebied nog enkele inheemse schelpdieren voor, nl. verschillende soorten zwanenmosselen en erwtenmosselen. Daarnaast kunnen enkele soorten kieuwslakken bijdragen aan de filtratiecapaciteit van de bodemfauna, met name de Diepslak Bithynia tentaculata en de Moerasslak Viviparus spp. Van de laatste werden 4 individuën aangetroffen in 2007 op locatie 276 in het IJsselmeer (locatie zie Bijlage A). Bithynia werd niet gekarteerd.
3.8.1
De “Quagga-mossel” Dreissena bugensis Het materiaal uit het Markermeer/IJmeer uit 2006 dat niet gebruikt is voor de drooggewichten is achteraf tevens onderzocht op aanwezigheid van Dreissena bugensis. Deze soort is in 2006 in het Haringvliet vastgesteld en werd gezien de snelle toename op dat moment ook in het IJsselmeergebied verwacht. Hij werd echter in het materiaal uit het Markermeer niet aangetroffen. In het materiaal uit het IJsselmeer uit 2007 was dat inmiddels wel het geval. Hier werd het materiaal van alle locaties van de IJsselmeerkartering op aanwezigheid van Quagga-mosselen gecontroleerd. Er werden daarbij in totaal 43 Quaggamosselen in het materiaal herkend t.o.v. in totaal 6795 Driehoeksmosselen (0,6% van het totaal). Hoewel de meeste Quagga-mosselen in de zuidelijke helft van het meer werden gevonden, was de soort al in alle delen van het meer aanwezig. Eén exemplaar werd op grote afstand van de rest gevonden in de buurt van de spuisluizen van Kornwerderzand (figuur 3.23). De meest gebruikelijke schelplengtes van Quagga-mosselen lagen rond 13 mm. Deze dieren zijn mogelijk afkomstig van een broedval in het voorjaar van 2007. Het grootste exemplaar, met een lengte van 2.5 cm, moet uit 2006 afkomstig zijn geweest. In 2008 werden op de 27 locaties in het zuiden van het IJsselmeer 479 Quaggamosselen gevonden en 6250 Driehoeksmosselen (7,1% Quagga’s t.o.v. het totaal van beide). De Quagga’s waren present op 23 van de 27 locaties en 70 van de 135 deellocaties. Deze soort is dus aanzienlijk sneller toegenomen dan de Driehoeksmossel is hersteld sinds 2007; het aantal Quagga’s op deze locaties bedroeg in 2007 25, naast 2264 Driehoeksmosselen (1,1%). In dichtheid ging het in 2008 om 74 ind./m2, tegenover 4 ind./m2 in 2007. Qua verspreiding is de populatie inmiddels bijna net zo aaneengesloten als die van de Driehoeksmossel.
Pagina 42 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
2007
0
1-25
26-100
101-250
>250/m2
2008
0
1-25
26-100
101-250
>250/m2
Figuur 3.23 Verspreiding van de Quagga-mossel in het IJsselmeer in 2007 en in het zuidelijke deel van het IJsselmeer in 2008
3.8.2
Korfmosselen Corbicula sp. Korfmosselen werden in 2006 in het Markermeer/IJmeer gevonden op 6 locaties, in totaal in 13 deelmonsters. Het betrof uitsluitend de Aziatische Korfmossel Corbicula fluminea. Alle locaties lagen langs de oevers van het meer, drie langs de noordrand, twee in het IJmeer en één bij Lelystad (figuur 3.24). Deze laatste locatie had een slibbodem, één locatie in het IJmeer klei met schelpen, de rest was meer of minder zandig. Er was geen duidelijke relatie met de dichtheid van Driehoeksmosselen (figuur 3.25). Alle individuen waren relatief klein, met een piek bij 3 en 4 mm (figuur 3.26). Er zijn waarschijnlijk 2 tot 3 generaties per jaar bij deze soort en de grotere schelpen van 8-11 mm vertegenwoordigen wellicht de eerste generatie van 2006 (bij 6 mm in principe als geslachtsrijp). Het ging steeds om één individu per deelmonster, behalve in op locatie 450 in het IJmeer (voor het PEN-eiland), waar resp. 7, 12 en 2 schelpjes in drie van de deelmonsters zaten, overeenkomend met een gemiddelde dichtheid van 145 per m2 op deze locatie. Aziatische Korfmosselen zijn voor het eerst in het Markermeer gevonden in 2004 (1 individu op locatie Trintelhaven Zuidwest van de MWTL biotoopbemonstering, daarnaast 1 individu in de Gouwzee), in het zuidelijke IJmeer werden ze echter al in 2000 gevonden (MWTL; locaties Hoofd, Hofland, Muiden en Diemerdijk, de eerste drie locaties waren ook bezet in 2004). In de luwtegebieden waren korfmosselen in 2007 eveneens present. In de Gouwzee ging het slechts om twee individuën, in en rond Pampushaven om een gemiddelde dichtheid van 29 ind./m2 , geconcentreerd rond de opening naar het IJmeer, met een maximum van 519 ind./m2. Voor de kust van
Pagina 43 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Muiden werden op bijna alle locaties korfmosselen gevonden, met een gemiddelde dichtheid van 182 ind./m2, duidelijk geconcentreerd dicht achter de dammen en oplopend tot max. 1010/m2 (figuur 3.27). De Aziatische korfmossel C. fluminea heeft geen planktonische larven maar laat zich met geopende schelp, uitgestoken voet en een slijmdraad actief door de stroming verspreiden tot een grootte van 14 mm (Gittenberger et al. 1998). Gezien de gebruikelijke waterbewegingen lijkt het mogelijk dat de soort zich vanuit het IJmeer tegen de klok in over het Markermeer aan het verspreiden is. De gebruikelijke circulaire stroming in de kom van het Markermeer zou dan kunnen verklaren dat de soort in het centrum nog ontbreekt. Figuur 3.24 Ruimtelijke verdeling van
570000
het voorkomen van erwtenmosseltjes Pisidium spp. (ronde symbolen; alleen Markermeer/IJmeer)
560000
en de Aziatische Korfmossel Corbicula fluminea (rode driehoekjes) in het
550000
Markermeer volgens de bemonsteringen van december 2006 en die in
540000
het IJsselmeer in okt/nov 2007. Weergegeven is het aantal deelmonsters per locatie dat erwtenmosselen
530000
of korfmosselen bevatte. Locaties met zowel korf- als erwtenmosselen kwamen in
520000
het Markermeer niet voor. De toenemende grootte van de symbolen geeft de opeenvolging van presentie
510000
in de legenda aan (grootteverschil kan niet in de legenda worden
500000
weergegeven).
490000
480000 125000
135000
145000
155000
165000
175000
Pisidium 1 deelmonster
Pisidium 2 deelmonsters
Pisidium 3 deelmonsters
Pisidium 4 deelmonsters
Corbicula 1 deelmonster
Corbicula 2 deelmonsters
Corbicula 3 deelmonsters
Corbicula 4 deelmonsters
Corbicula 5 deelmonsters
Pagina 44 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Figuur 3.25
4,5
gemiddelde biovolume van Driehoeksmosselen per locatie en het aantal deelmonsters met erwtenmosselen (blauw) korfmosselen (rode driehoekjes; nulwaarden weggelaten).
aantal deelmonsters met Pisidium en Corbicula
Relatie tussen het
4 3,5 3 2,5
Pisidium Corbicula
2 1,5 1 0,5 0 0
20
40
60
80
100
120
140
biovolume driehoeksmosselen per locatie (ml/m2)
Figuur 3.26 Lengteverdeling van de
20
aangetroffen Aziatische
18
Korfmosselen (schelphoogte
16
mm) in het Markermeer en IJmeer in 2006 (blauw) en het IJsselmeer in 2007 (roze). Volwassen schelpen zijn tot ca. 30 mm lang.
aantal individuen
= van top tot onderrand in
14 12 Markermeer 2006
10
IJsselmeer 2007
8 6 4 2 0 1
3
5
7
9
11
13
15
17
19
21
23
25
schelphoogte (mm)
In het IJsselmeer werden in 2007 korfmosselen aangetroffen op een tiental locaties. Al deze locaties lagen in het zuidelijke deel van het meer, met een sterke concentratie in de omgeving van de Ketelbrug. Ook hier betrof het uitsluitend de soort Corbicula fluminea. Het betrof voornamelijk halfwas dieren met een lengte van omstreeks 15 mm. Dit betekent dat ze wellicht afkomstig zijn uit een broedval in 2006, net als de toen nog veel kleinere individuen die in dat jaar in het Markermeer werden gevonden.
Pagina 45 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Figuur 3.27 Verspreidingspatroon van korfmosselen voor de kust van Muiden en in en rond Pampushaven in 2007.
afwezig 1-100/m2 100-200/m2 200-300/m2 300-400/m2 >400/m2
afwezig 1-100/m2 100-200/m2 200-300/m2 300-400/m2 >400/m2
Pagina 46 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
2008
2007
0
1-25
26-100
101-250
>250/m2
0
1-25
26-100
101-250
>250/m2
Figuur 3.28 Verspreiding van de korfmosselen in het IJsselmeer in 2007 en in het zuidelijke deel van het IJsselmeer in 2008.
In 2008 was net als het aantal Quagga’s ook het aantal korfmosselen aanzienlijk hoger dan in 2007 (figuur 3.28). Er werden er 478 gevonden op 15 van de 27 locaties en 45 van de 135 deellocaties. In 2007 werden 94 korfmosselen op deze locaties gevonden. In dichtheid ging het in 2008 om net als bij de Quagga’s om 74 ind./m2, tegenover 14,5 ind./m2 in 2007 (op deze 27 locaties). De verspreiding is minder aaneengesloten dan die van de beide Dreissena’s, en lijkt bijna complementair. De verspreiding is echter bijna identiek aan die van de korfmosselen in 2007, mogelijk in verband met het relatief slibbige sediment op deze locaties.
3.8.3
Erwtenmosselen Pisidium sp. Doordat de korfmosselen in het Markermeer in 2006 zeer klein waren, konden ze in het veld niet worden onderscheiden van erwtenmosselen, maar nagenoeg al het materiaal werd verzameld en kon in het lab worden gedetermineerd. Het materiaal van locaties 354 en 377 ontbrak. Op grond van de overige verspreiding van korf- en erwtenmosselen zijn de mosseltjes van deze locaties in figuur 3.24 als erwtenmosselen aangegeven. Erwtenmosseltjes zijn aangetroffen op 25 van de 88 locaties, en in totaal 36 deelmonsters (waarbij 2 waarvan het materiaal niet is verzameld). Het betrof (bijna) uitsluitend de soort Pisidium subtruncatum, in de literatuur aangemerkt als “de meest algemene Pisidium-soort in Nederland, inclusief IJsselmeer” (Gittenberger et al. 1998). Het aantal individuen per deelmonster met erwtenmosselen variëerde tussen 1 en 8, maar de corresponderende dichtheden zijn waarschijnlijk niet
Pagina 47 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
representatief gezien de geringe afmetingen. Ze kwamen voor in een band van de noordhoek naar het IJmeer (figuur 3.23), op locaties met niet al te hoge dichtheden van Driehoeksmosselen (t/m 30 ml/m2, figuur 3.24). Ze ontbraken op de meest slibbige locaties in het oosten en op de kleilocaties in het westen. Toch werd bij 85% van de deelmonsters met erwtenmosselen het sediment gekarakteriseerd als puur slib (16 van de 34 deelmonsters) of slib met schelpen of klei (13 van de 34).
Pagina 48 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
4
Discussie
4.1
Driehoeksmosselen Markermeer In het Markermeer/IJmeer is ten opzichte van 2000 enige afname geconstateerd, na een veel sterkere afname vóór 2000. Een deel van de recente afname zou te maken kunnen hebben met de relatief late uitvoering van de karting in december 2006, in relatie tot met name predatie door eenden. Dit wordt echter enerzijds tegengesproken door ontbreken van een versterking van de afname met de datum van de bemonsteringen, en anderzijds door een relatief geringe afname in de meest ondiepe delen (figuur 3.12).
4.2
Driehoeksmosselen IJsselmeer In het IJsselmeer waren volgens de kartering van 2007 de volumes zeer veel lager dan in 1999. Dit roept vragen op, omdat de afname nog sterker is dan die in het Markermeer in de jaren negentig, terwijl de veronderstelde hoofdoorzaak daar, nl. een ongunstige verhouding tussen de hoeveelheden slib en voedingsstoffen, in het IJsselmeer niet als oorzaak in aanmerking komt. Daarbij komt dat het aantal Kuifeenden dat in seizoen 2007/2008 op het IJsselmeer verbleef relatief hoog was. Terwijl de aantallen Kuifeenden elders in het IJsselmeergebied de veranderingen in de mosselpopulaties volgen, is daarmee in het IJsselmeer de verhouding tussen Kuifeenden en mosselen tussen 1999 en 2007 toegenomen met een factor 10 (figuur 4.1). In de winter van 2008/09 waren de aantallen Kuifeenden zelfs nog iets hoger.
Kuifeenden in het IJsselmeer in de maanden nov t/m april, vergeleken met de gemeten volumes van mosselpopulaties op voor eenden bereikbare diepten.
gem. aantal Kuifeenden IJsselmeer + Markermeer Houtribdijk
Verloop van het aantal
30000
300
25000
250
20000
200
15000
150
10000
100
5000
50
0
Biovolume/m2 mosselen t/m 4m waterdiepte
Figuur 4.1
Kuifeend nov-apr Mossel <4m
0 1980 1983 1986 1989 1992 1995 1998 2001 2004 2007
Het optreden van een systematische fout in de berekeningen, die door deze factor 10 gesuggereerd wordt, is vooral uit te sluiten doordat de afname wordt ondersteund door de afname van de presentie van mosselen in het totaal van deelmonsters (figuur 3.10). De drooggewichten van de mosselen leken in 2007 hoog in vergelijking met de volumes, maar ook na correctie met de in hfdst 3 beredeneerde factor 2 zou nog een algehele afname van zo’n 75% overblijven.
Pagina 49 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Grotere aantallen eenden kunnen wijzen op verhoogde predatie. De kartering is echter vroeger in het seizoen uitgevoerd dan die in het Markermeer in 2006, zodat predatie door eenden vermoedelijk geen grote invloed heeft gehad op de resultaten. Dit blijkt ook uit het feit dat de mate van afname op geringe diepte eerder kleiner dan groter is (figuur 3.15) en uit het feit dat de mate van afname eerder afneemt dan toeneemt met de bemonsteringsdatum (figuur 4.2). Predatie door eenden in 2007 is dus niet de oorzaak van de afname van de mosselpopulatie. Figuur 4.2 120
Verloop van de mate van afname van de IJsselmeer tussen 1999 en 2007 na clustering van de locaties in volgorde van opname.
100 % afname biovolume 1999-2007
mosselvolumes in het
80
60
40
20
0 25 okt - 1 nov
14-17 nov
19-23 nov
26-28 nov
Verhoogde aantallen Kuifeenden bij sterke afname van de mosselpopulatie is dus niet in overeenstemming met de verwachting op grond van ervaringen elders in de regio. Mogelijk is de volledige draagkracht van het IJsselmeer voor deze eenden sinds midden jaren negentig niet meer benut omdat betere foerageergebieden in de randmeren ontstonden, terwijl de Toppereenden terugkeerden naar de Waddenzee. Als het zo is dat de foerageergebieden in de randmeren (waar de mosselen van goede kwaliteit zijn en relatief ondiep voorkomen, inmiddels wel volledig benut worde) zou een reactie in aantallen eenden in het IJsselmeer uit kunnen blijven. Ook is het mogelijk dat andere prooien benut worden, zoals muggenlarven. Enkele aspecten van de waterkwaliteit zouden wél in overeenstemming kunnen zijn met een afname van de mosselpopulatie, via verminderde filtratie. Het totaal fosforgehalte in het water lag in de zomermaanden lager dan ooit, gemiddeld ca. 0,055 mg/l in de periode mei-augustus. De chlorofylgehalten waren juist relatief hoog (m.n. in juli), waardoor ook de verhouding chlorofyl/fosfor uitzonderlijk hoog was. Hoewel de invloed van filtratie op deze verhouding door de grote diepte van het IJsselmeer relatief gering is, zou dit in overeenstemming kunnen zijn met een afname van de populatie. In de randmeren is midden jaren negentig een drastische afname van deze verhouding opgetreden toen de mosselpopulaties zich herstelden. Terwijl de recente nutriëntgehalten op zichzelf niet tot afname van mosselen zouden hoeven leiden, zou een combinatie met andere factoren de populatie wel de das om kunnen doen. Te denken valt aan lage zuurstofgehalten bij de bodem onder invloed van hoge watertemperaturen. De oplosbaarheid van zuurstof gaat in de richting van 8 mg/l bij een watertemperatuur van 25ºC. Overdag kunnen de gehalten boven in de watertemperatuur hoger worden door zuurstofproductie door algen (figuur 4.3), ’s nachts lager door zuurstofverbruik, met name bij de bodem.
Pagina 50 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Figuur 4.3
20
watertemperatuur en het
18
zuurstofgehalte in het
16
IJsselmeer (Vrouwezand, 1 m diepte; dagmetingen), en het theoretische gehalte volgens oplosbaarheid in zuiver water, bij gemiddelde luchtdruk (760 mm Hg).
zuurstofconcentratie
Relatie tussen de
14 zuurstof 1975-87
12
1988-95
10
1996-03
8
760 mm Hg
6 4 2 0 0
5
10
15
20
25
watertemperatuur
Metingen in het IJsselmeer (AquaTerra) op 7 en 27 augustus en 20 september 2007 lieten zien dat de zuurstofgehalten rond het ochtendminimum op 4 meter diepte steeds 2-3 mg/l verlaagd waren ten opzichte van de waarden op 0,5-3 meter (figuur 4.4). Daardoor kwamen waarden van rond 6 mg/l langdurig voor op deze diepte. De zuurstofgehalten, noch de grootte van het verschil over de waterkolom zijn niet rechtstreeks gerelateerd aan temperatuur door variaties in algenconcentraties. Omdat bij verdere toename van de temperatuur de oplosbaarheid afneemt, mag echter wel een verdere afname van de zuurstofgehalten worden verwacht met ongeveer 1 mg/l (figuur 4.3) als de watertemperatuur toeneemt tot 25ºC. In combinatie met lage voedselconcentraties zou dit voor de bodemfauna problemen op kunnen leveren. Bij aanhoudende windstilte kan zo’n situatie verder verslechteren doordat de vertikale menging stagneert. Figuur 4.4 23
Watertemperatuur in de ochtenduren op
22
verschillende diepten in het
21
en 20 september 2007.
watertemperatuur
IJsselmeer op 7 en 27 juli 20
0,5m 1m
19
2m 3m
18
4m
17 16 15 5:00
5:50
6:40
7:30
8:20
9:10 10:00
6:15
7:30
8:45
10:00 11:15
6:40
7:55
9:10 10:25
Pagina 51 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Figuur 4.4B 12
Zuurstofgehalten in de ochtenduren op
10
IJsselmeer op 7 en 27 juli en 20 september 2007.Geef omschrijving
zuurstofgehalte (mg/l)
verschillende diepten in het 8 0,5m 1m 2m
6
3m 4m 4
2
0 5:00
5:50
6:40
7:30
8:20
9:10 10:00
6:15
7:30
8:45 10:00 11:15
6:40
7:55
9:10 10:25
Omdat geen reactie in het aantalsverloop van de Kuifeenden optreedt en de invloed van filtratie op de waterkwaliteit beperkt is door de relatief grote diepte van het IJsselmeer, is nauwelijks te reconstrueren wanneer de gemeten afname van de mosselpopulatie heeft plaatsgevonden. De hoge chlorofyl/fosfor verhouding in 2007 werd al in 2006 door relatief hoge waarden vooraf gegaan. In 2007 steeg de watertemperatuur niet boven de 22 ºC, maar in juli 2006 was sprake van twee perioden met hoge watertemperaturen, waarvan de tweede ook gekarakteriseerd werd door lage windsnelheden (21-28 juli; figuur 4.5). In deze periode vond ook vissterfte plaats. Het lijkt daarom aannemelijk dat in die periode ook op de bodem ernstige zuurstoftekorten voorkwamen. Figuur 4.5
temp 2007
15
w ind 2005 w ind 2006
10
w ind 2007
5
30 -8
26 -8
22 -8
18 -8
14 -8
68
10 -8
28
29 -7
0
21 -7 25 -7
2005, 2006 en 2007.
temp 2006
17 -7
augustus van de jaren
temp 2005
20
97
(De Bilt, KNMI) in juli en
13 -7
W. Mooij) en de windnelheid
25
57
(berekend volgens model
17
watertemperatuur
30
berekende watertemperatuur (grC) en windsnelheid De Bilt (m/s)
Verloop van de
Ook bij de eerdere afname van de Driehoeksmossel in het Markermeer is het mogelijk dat lage zuurstofgehaltes een rol hebben gespeeld. Bij de reconstructie van de “mosselcrash” in het Markermeer (Noordhuis & Houwing 2003) bleef de sterke toename van chlorofyl in de wintermaanden onverklaard. Aangezien de mosselen ’s winters nauwelijks filteren, kon deze toename niet verklaard worden door een afname van de filtratiecapaciteit. Andersom kan deze toename wel hebben bijgedragen aan verslechtering van de condities voor de mosselen, bijv. door middel van verdere ophoping van organisch materiaal en toename van zuurstofverbruik. De toename van chlorofyl zou verbonden kunnen zijn aan de toename van het aantal zonuren die door de jaren heen m.n. in december en januari heeft
Pagina 52 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
plaatsgevonden. In een lichtbeperkt systeem als het Markermeer kan dat effect hebben op de fytoplanktongroei. Het gedeeltelijke herstel dat de mosselen van het zuidelijke deel van het IJsselmeer in 2008 lieten zien zou kunnen kloppen met de crash van de mosselen als zuurstof gerelateerd incident. Ondanks dat in 2007 over het hele meer geen relatief grote achteruitgang op grotere diepte kon worden vastgesteld, vond hier nu wel een relatief grote toename plaats. Als de achteruitgang van 2007 inderdaad is gebonden aan de extreem warme periode van juli 2006, dan is de verwachting op grond van klimaatverandering dat in de toekomst vaker zulke incidenten zullen optreden, zeker als onder invloed van die zelfde klimaatverandering het waterpeil in het IJsselmeer moet worden verhoogd.
Pagina 53 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
5
Conclusies en aanbevelingen
5.1
Conclusies Markermeer/IJmeer Op grond van de kartering van december 2006 zijn de dichtheden van de Driehoeksmossel in alle delen van het Markermeersysteem sinds 2000 verder afgenomen (afgezien van herkolonisatie door lage aantallen in het oosten). Er werd een gemiddeld biovolume gevonden van 12,9 ml per m2 in de kom van het Markermeer, 28,3 ml per m2 in de Hoornsche Hop en 59,8 ml per m2 in het IJmeer. Ten opzichte van de kartering van 2000 betekent dat een afname met resp. 21, 32 en 21%. Het is mogelijk dat het late tijdstip van de bemonstering (december) een deel van deze afname heeft “veroorzaakt”, want tussen het meer gebruikelijke monstertijdstip oktober en december kan predatie of anderssoortige sterfte hebben plaatsgevonden. Het inmiddels sterk gedaalde aantal eenden, de afname over het hele systeem en de gelijktijdige afname van de gemiddelde lengte van de mosselen doen echter vermoeden dat werkelijk sprake is van verdere afname. Duidelijk is in elk geval dat na de drastische afname van de dichtheden in de jaren tachtig en negentig, tussen 2000 en 2006 geen sprake is geweest van herstel; de gemeten waarden betekenen een afname met 76% sinds 1981. De draagkracht voor mosseletende watervogels waarvoor instandhoudingsdoelen zijn geformuleerd (Tafeleend, Kuifeend, Topper, Brilduiker en Meerkoet) is dus ten opzichte van 2000 op z’n best onveranderd. Net als in voorgaande jaren heeft in 2006 wel broedval plaatsgevonden, en is een deel van het in 2000 grotendeels lege oosten van het meer geherkoloniseerd, zij het in lage dichtheden. De concentratie die in 2000 nog in het centrum van het meer aanwezig was, is echter grotendeels verdwenen. De lengteverdeling van de Driehoeksmosselen is ten opzichte van 2000 verder verschoven in de richting van kleine mosselen, met een piek rond 6 mm t.o.v. 9 mm in 2000, 13 en 10 mm in Markermeer en IJmeer in 1993 en 15 mm in 1979-1982. De mosselen in de monsters waren te klein voor een bruikbare conditiemeting. Van de Aziatische Korfmossel Corbicula fluminea, die in 2000 voor het eerst in het IJmeer werd gevonden en in 2004 in het Markermeer, zijn in 2006 kleine aantallen juveniele individuen gevonden in het zuidelijke IJmeer, bij Lelystad en langs de Houtribdijk. In het centrum en het oosten van het meer werd de soort niet aangetroffen. De recent in Nederland verschenen Quagga-mossel Dreissena bugensis werd niet aangetroffen. In 2007 zijn extra schelpdierbemonsteringen uitgevoerd in en rond de Gouwzee, het kustgebied voor Muiden en in en rond Pampushaven. De dichtheden waren hier met resp. 133,9, 259,6 en 434,1 ml/m2 aanzienlijk hoger dan de gemiddelde dichtheden in het Markermeer en IJmeer in 2006. Dit sluit echter wel aan bij het ruimtelijke patroon van dichtheden in dat jaar. Ook de lengteverdeling in de drie “luwtegebieden” komt overeen met die van het Markermeer/IJmeer in 2006. Ook in meer detail lijkt er in principe sprake te zijn van relatief hoge dichtheden in de luwtegebieden (of meer in het algemeen de nabijheid van dammen en dijken), maar dat wordt weer afgezwakt door ophoping van slib (Pampushaven) of de
Pagina 54 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
aanwezigheid van dichte kranswiervelden (Muiden en Gouwzee). Bij Muiden en in iets mindere mate rond de ingang van Pampushaven werden in 2007 veel Aziatische Korfmosselen Corbicula fluminea aangetroffen, in dichtheden die opliepen tot enkele honderden per m2.
5.2
Conclusies IJsselmeer De in 2007 in het IJsselmeer gevonden dichtheden waren aanzienlijk lager dan de in 1999 gemeten dichtheden. Dichtheden van 24,0 ml/m2 in het noorden en 52,7 ml/m2 in het zuiden betekenen een afname van resp. 81 en 90% ten opzichte van 1999. Mogelijke verschillen in de gebruikte methoden zouden deze getallen kunnen hebben beïnvloed, maar een algehele afname van ten minste 75% lijkt in elk geval overeind te blijven. Ook uit de verdeling van de presentie, in de vorm van het aantal deelmonsters per locatie dat mosselen bevatte, komt dit beeld naar voren. De afname werd niet sterker in de loop van de bemonsteringsperiode en nog duidelijker dan in het Markermeer was de afname op de meest ondiepe plaatsen het kleinst. Predatie is dus geen directe oorzaak. De afname lijkt in tegenspraak met een relatief hoog aantal Kuifeenden in het seizoen 2007/08. In dit geval ging de afname in het IJsselmeer echter niet gepaard met verbetering van andere gebieden in de regio, zoals bij de afname in het Markermeer het geval was. Mogelijk werd sinds de jaren negentig door verbetering van het aanbod in de randmeren in het IJsselmeer de draagkracht niet meer volledig benut. Ontwikkelingen die wel met een afname overeenstemmen zijn een laag fosforgehalte in de zomer van 2007 en een zeer hoge verhouding tussen chlorofyl en fosfor. De conditie van de mosselen was in het zuiden van het IJsselmeer slecht ten opzichte van metingen in 2001 en 2002 en kwam in de buurt van de condities die toen in het Markermeer werden gemeten. De piek van de lengteverdeling lag in het zuiden met 12-13 mm eveneens iets lager dan voorheen (15 mm in 1999, 14 mm in 2001/02). In het noorden was de conditie in 2007 redelijk en ook de lengteverdeling was niet ongebruikelijk. In 2008 werd het zuidelijke deel van het IJsselmeer opnieuw gekarteerd. Hierbij kwam een gedeeltelijk herstel naar voren. In dit gebied werd toen een gemiddeld biovolume vastgesteld van 194,3 ml/m2 (Driehoeksmosselen en Quagga-mosselen samen). In 2007 bedroeg het gemiddelde biovolume 55,8 ml/m2, zodat in 2008 sprake was van een toename met een factor 3,5. Het aantal deellocaties met Driehoeksmosselen nam toe van 75 naar 103. De Aziatische korfmossel Corbicula fluminea was in beperkte dichtheden aanwezig langs de Houtribdijk en in het gebied rond de Ketelbrug. De lengteverdeling wees op kolonisatie in 2006. De Quagga-mossel Dreissena bugensis was eveneens vooral in het zuiden present, maar werd ook bij de Zeughoek en bij Kornwerd gevonden. In totaal werden 43 individuen ontdekt op een totaal van bijna 7000 mosselen. In 2008 waren zowel korfmosselen als Quagga-mosselen in het zuidelijke deel van het IJsselmeer sterk toegenomen, het aandeel op aantalsbasis bedroeg toen 7,1% van het totaal.
Pagina 55 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
5.3
Aanbevelingen
5.3.1
Methode De kartering in 2006 is te laat uitgevoerd (december). Eerdere karteringen werden in het algemeen omstreeks oktober uitgevoerd, voordat structurele predatie door eenden zijn aanvang neemt en voordat wintersterfte optreedt. Voor vergelijking met de andere karteringen kan dus het best rond oktober worden gemonsterd. In 2007 (november) was dat al iets beter. De volumes werden aan boord op hele milliliters afgerond. Voorheen werd afgerond op tiende milliliters. Omdat de dichtheden in het Markermeer zo laag zijn dat 80% van de monsters met mosselen in de volumeklassen 0, 1 en 2 ml viel, is de onnauwkeurigheid relatief groot. Aanbevolen wordt daarom kleinere bekerglazen te gebruiken en weer op tiende milliliters af te ronden. Dit is in 2007 gebeurd. Alle monsters werden in 2006 bewaard. Daardoor konden achteraf alsnog lengteverdelingen worden bepaald en konden andere soorten tweekleppigen (die apart waren verzameld) worden gedetermineerd. Met name het onderscheid tussen juveniele korfmosselen en erwtenmosselen is aan boord vaak niet goed te maken. Aanbevolen wordt om ook bij toekomstige bemonsteringen al het materiaal per deelmonster te verzamelen. Ook in 2007 is het materiaal bewaard. Bruikbare conditiemetingen zijn eigenlijk alleen uit te voeren voor het Markermeer door grotere dieren te selecteren uit sleepnetmonsters, omdat hier grotere aantallen mosselen in kunnen worden doorzocht op de schaarse grotere individuen. Voor dit doel zouden naast de monsters op de gridpunten nog enkele sleepnetmonsters kunnen worden verzameld.
5.3.2
Inhoudelijk De zeer kleine afmetingen van de mosselen in het Markermeer kunnen het gevolg zijn van extreem hoge wintersterfte of van extreem trage groei, of beide. Groeiexperimenten aan weerskanten van de Houtribdijk (uitgehangen korfjes met mosselen van een vaste startlengte die eens per 2 weken worden opgemeten, en soortgelijke korfjes op de bodem) zouden inzicht kunnen verschaffen de rol van deze twee mogelijke oorzaken. Trage groei in combinatie met een slechte conditie wijst op voedselproblemen in het zomerhalfjaar als oorzaak van de achteruitgang, terwijl hoge wintersterfte ook zou kunnen wijzen op een rol van de instabiliteit van het sediment onder invloed van de wind. De uitkomst kan van belang zijn bij het kiezen van de meest effectieve beheersmaatregel ter versterking van de populatie. Mosselen hebben behoefte aan een gunstige verhouding tussen de voedselconcentratie (algen) en de hoeveelheid zwevend slib. Omdat ze via filtratie niet alleen de algen bemachtigen maar ook de hoeveelheid zwevend slib actief verminderen, houden ze hun eigen milieu in stand totdat de toename van de hoeveelheid slib of de afname van de voedselconcentratie een zekere drempelwaarde overschrijdt. Daarna kan de populatie zeer sterk afnemen doordat het wegvallen van filtratie en bodembedekking de slibgehalten nog verder verhoogt.
Pagina 56 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Voor een herstel van de populatie moet de totale hoeveelheid slib in het systeem daarom verder terug worden gebracht dan die van kort voor de afname van de mosselen. Tot welk punt is nog onbekend, evenals de grenswaarde van de verhouding tussen algen en zwevend slib. Een vergelijkende studie van verschillende watersystemen zou hier misschien meer duidelijkheid over kunnen geven. Afname van mosselen kan behalve met de voedselsituatie ook met zuurstoftekort te maken hebben. Er zijn aanwijzingen dat in het IJsselmeer in de zomer tekorten op kunnen treden, in het Markermeer mogelijk ook in de winter. Via de oplosbaarheid in water zijn zuurstofgehalten aan de watertemperatuur gekoppeld, en daarmee zou klimaatverandering kunnen resulteren in het vaker optreden van tekorten. Met het oog op instandhoudingsdoelen en draagkrachtontwikkeling is het dus zinvol kennis te verzamelen over de rol van zuurstof in de ontwikkelingen bij o.a. de mosselpopulaties, en over de eventuele sturingsmogelijkheden daarin.
5.3.3
Overige soorten Door de sterke opkomst van nieuwe tweekleppigen als korf- en quagga-mosselen wordt duidelijk dat de Driehoeksmossel niet meer altijd de populatie filterfeeders domineert. Zowel voor het bepalen van de rol van mosselen voor de waterkwaliteit als voor het bepalen van de draagkracht voor benthivore watervogels is het dus noodzakelijk om bij toekomstige karteringen standaard deze soorten mee te nemen. Daarbij is het wenselijk de soorten afzonderlijk te meten, gezien verschillen in eigenschappen als filtratiecapaciteit, tolerantie en energie-inhoud. Bij de twee Dreissena’s zal moeten worden bekeken of het maken van dit onderscheid praktisch uitvoerbaar is en hoe de inspanning zich verhoudt tot de wenselijkheid m.b.t. de voornoemde verschillen in eigenschappen. Gezien ervaringen in Noord-Amerika is het mogelijk dat de driehoeksmosselpopulaties in het IJsselmeergebied op (korte) termijn grotendeels worden vervangen door Quagga-mosselen. Dit betekent dat nieuwe formules voor filtratiecapaciteit zullen moeten worden afgeleid en dat een nieuwe relatie met benthivore vogels ontstaat. Driehoeksmosselen worden ook gebruikt voor accumulatieproeven vanuit het monitoringsprogramma ecotoxicologie. De blanco mosselen die daarvoor in het hele land worden uitgezet, worden opgevist bij de Zeughoek in het IJsselmeer. Verdere afname van Driehoeksmosselen en vervanging door Quagga’s kan dus ook op dit programma op den duur invloed uitoefenen.
Pagina 57 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
6
Literatuur
Brongers I. 1999. Inventarisatie Driehoeksmosselen IJsselmeer. RDIJ rapport 99-9, Lelystad. Brongers I. 2001. Inventarisatie Driehoeksmosselen Markermeer. RDIJ rapport 2001-4, Lelystad. Gittenberger E. & A.W. Janssen (red.) 1998. De Nederlandse Zoetwatermollusken. Nederlandse Fauna 2. Recenten en fossiele weekdieren uit zoet en brak water. KNNV Uitgeverij, Utrecht. de Leeuw J.J. 1997. Demanding Divers. Ecological energetics of food exploitation by diving ducks. Proefschrift R.U.Groningen, Van Zee tot Land 61, RDIJ, Lelystad. de Leeuw J.J. & M.R. van Eerden 1995. Duikeenden in het IJsselmeergebied. Herkomst, populatie-structuur, biometrie, rui, conditie en voedselkeuze. Flevobericht 373, RDIJ, Lelystad. Huynen C.I.J. & C.H.M. Koenjer 1998. Monitoring Driehoeksmosselen in het zuidelijk deel van het Markermeer. RDIJ rapport 97-2, Lelystad. Noordhuis R., M.R. van Eerden & M. Roos in press. Crash of Zebra Mussel, transparency and water bird populations in Lake Markermeer. In: Rajagopal et al. (red.), The Zebra Mussel in Europe, Backhuys Publishers, Leiden. Noordhuis R. & E.-J. Houwing 2003. Afname van de Driehoeksmossel in het Markermeer. RIZA rapport 2003.016, Lelystad. Noordhuis R., H.H. Reeders & A. bij de Vaate 1992. Filtration rate and pseudofaeces production in Zebra Mussels and their application in water quality management. In: Neumann & Jenner (red.), The Zebra Mussel Dreissena polymorpha. Limnology Aktuell, Band 4, Gustav Fisher Verlag, Stuttgart, pp. 101-114. Noordhuis R. & J. van Schie 2001. Conditie van Driehoeksmosselen in het IJsselmeergebied in 2001. RIZA rapport 2001.188x, Lelystad. Reeders H.H. 1989. De Driehoeksmossel en actief biologisch beheer. In situ metingen van de filtratie-snelheid in het Wolderwijd – 1988. DBW/RIZA rapport 89.030, Lelystad. Reeders H.H., A. bij de Vaate & F.J. Slim 1989. The filtration rate of Dreissena polymorpha (Bivalvia) in three Dutch lakes with reference to biological water queality management. Freshwater Biology 22: 133-141. van Soest R.W.M. 1970. Aspekten van de oecologie van de Driehoeksmossel, Dreissena polymorpha (Pallas, 1771) (Lamellibranchiata) in het IJsselmeer. Doctoraalscriptie.
Pagina 58 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
bij de Vaate A. 1982. Schatting van de jaarlijkse productie van Driehoeksmossels (Dreissena polymorpha) in het IJsselmeer, Markermeer en IJmeer. RIJP rapport 1982-20 Abw, Lelystad. Voslamber B. & C. van Turnhout 1998. Aantalsontwikkelingen van Kuifeend Aythya fuligula en Tafeleend A. ferina op enkele Nederlandse zoetwatermeren en rivieren in de periode 1966 t/m 1997. Sovon Onderzoeksrapport 1998/07 – RIZA rapport 98.107X, Lelystad. van der Wal R.J. 1979. De Driehoeksmossel (Dreissena polymorpha) in het IJsselmeer. Doctoraalscriptie Univ. Amsterdam.
Pagina 59 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
7
Dankwoord
Dit project werd uitgevoerd in opdracht van Rijkswaterstaat Directie IJsselmeergebied. Het werd begeleid door Jeroen Postema en Gert Butijn m.m.v. Ianthe Brongers en Nico Wijnstok. De bemonsteringen zijn door Rijkswaterstaat Directie IJsselmeergebied in 2006 uitbesteed aan Sonja Vernooij van AquaTerra Water en Bodem BV, met medewerking van Jouke Kampen. Het veldwerk werd uitgevoerd met de kotter HK61 van de firma Klaassen/Timmer en bemanning (Henk, Douwe en Harm) en medewerkers van AquaTerra: Harry Blokland, Johan van Giels, Patrick Rutjes en Anita Kikkert. Drooggewichten van de mosselen zijn bepaald door Aqualab BV te Werkendam. Lengtemetingen en determinaties werden op het lab van RIZA Lelystad uitgevoerd door Bram bij de Vaate, Bert Jansen en auteur, met assistentie van Myra Swarte en Mirjam Kuitert. Jeroen Postema en Sonja Vernooij droegen advies en informatie aan t.b.v. de rapportage en Mervyn Roos bewerkte de kaarten. In 2007 en 2008 werd het veldwerk uitbesteed aan AquaSense te Amsterdam (contactpersoon Michiel Wilhelm), opnieuw met medewerking van de firma Klaassen/Timmer. Lengtes en drooggewichten werden in het lab van RWS in Lelystad bepaald door John van Schie. De bemonsteringen in de luwtegebieden in 2007 werden uitgevoerd door Bureau Waardenburg bv te Culemborg (Sietse Bouma en Wouter Lengkeek), in opdracht van de Waterdienst van RWS (ANT; Marcel Tosserams, Hans Drost e.a.). Al deze mensen worden van harte bedankt voor hun bijdrage.
Pagina 60 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Bijlage
A
Kaart monsterpunten
Op de onderstaande kaart zijn de monsterpunten aangegeven die in 2006 zijn bezocht voor de kartering van het Markermeer en IJmeer. De nummering correspondeert met die van de voorgaande bemonsteringen, de nummers van niet bezochte locaties uit 1993 en 2000 zijn vervallen. De indeling in de deelgebieden “Markermeer kom”, “Hoornsche Hop” en “IJmeer” is d.m.v. lijnen aangegeven.
525000
285
287
520000 289 294
301
515000
303 315
305 317
330
307 319
332
291 296
309 321
334
293 298
311 323
336
300 312
325 338
314 327
340
342
510000 344
346 359
505000
348 361
373
350 363
375 386
397
352 365
377
399
367 379
390
388
354
401 410
417
392 403
495000
424 430 435
412 419
426 432
437
369 381
414
358 371
383 394
405
500000 408
356
396 407
416
421 428
434 439
490000 440 444
485000
480000 125000
446 450
130000
442 448 451
135000
140000
145000
150000
155000
160000
Pagina 61 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Op de onderstaande kaart zijn de monsterpunten aangegeven die in 2007 zijn bezocht voor de kartering van het IJsselmeer. De nummering correspondeert met die van de voorgaande bemonsteringen, de nummers van niet bezochte locaties uit 1992 en 1999 zijn vervallen. De indeling in de deelgebieden “IJsselmeer Noord” en “IJsselmeer Zuid” is d.m.v. een lijn aangegeven. Ook voor 2008 is deze nummering gebruikt.
570000
2 6
560000
11 18 26 35 46
550000
56 67
58 69
79
60
81 92 100 109 125 163
530000
179
96
98 106
115 129
148
108 117
131 150
167 183
66 77
87
104
165 181
196
64
85
127
44 53
75
113
146
32
51
94
24
41
62
102 111
144
30
73 83
15 22
39 49
71
90
540000
28
48
8 13
20
37
4
133 152
169 185
198
119
187
210
189
212
137
224
191
226
242
193
228
244 251
240 248
254 260
266
510000
230
246
272
220
238
252 258
195 208
218
236
256 262
268 274
279
141 160
177
206 216
234
139 158
175
204 214
504
143
156 173
202
222
520000
135 154
171
200
121
264 270
276
278
281 283
500000 130000 135000 140000 145000 150000 155000 160000 165000 170000 175000 180000
Pagina 62 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Bijlage
B
Veldgegevens per locatie
B.1
Markermeer en IJmeer 2006 In deze bijlage worden de relevante gegevens per locatie weergegeven: locatienummer opgegeven coördinaten locatiemidden bemonsteringsdatum tijdstip eerste deellocatie volume Driehoeksmosselen som deelmonsters (<0,5 ml gerekend als 0,25 ml) volume Driehoeksmosselen per m2 in 2006 (op basis van 5 x 481 cm2) volume Driehoeksmosselen per m2 in 2000 volume Driehoeksmosselen per m2 in 1997 (alleen IJmeer) volume Driehoeksmosselen per m2 in 1993
Pagina 63 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Biolume 1993 (ml/m )
Biolume 1997 (ml/m )
Biolume 2000 (ml/m )
6,25
25,98753
58,82353
201
10:54 9:11
2,25 4,5
9,355509 18,71102
2,178649
4
291 293
149000 153000
519000 19-dec-06 519000 19-dec-06
13:04 12:08
5,25 0,25
21,82952 1,039501
17,42919 0
29 2
294 296
143000 147000
517000 20-dec-06 517000 19-dec-06
8:26 13:33
7,25 2,25
30,14553 9,355509
15,25054 15,25054
41 127
298 300
151000 155000
517000 19-dec-06 517000 15-dec-06
12:36 8:47
3 0
12,47401 0
0 0
13 34
301 303
134900 133000
516800 18-dec-06 515000 18-dec-06
12:35 12:08
1 7,25
4,158004 30,14553
0 30,50109
0 69
305 307
137000 141000
515000 18-dec-06 515000 20-dec-06
13:09 7:56
3,5 4,5
14,55301 18,71102
4,357298 17,42919
16 34
309 311
145000 149000
515000 20-dec-06 515000 19-dec-06
8:53 13:59
3 6,25
12,47401 25,98753
0 0
10 71
312 314
153000 157000
515000 19-dec-06 515000 15-dec-06
14:36 9:26
1,75 0,25
7,276507 1,039501
2,178649 0
13 11
315 317
131000 135000
513000 13-dec-06 513000 18-dec-06
12:15 11:34
14 3,25
58,21206 13,51351
93,68192 2,178649
74 6
319 321
139000 143000
513000 18-dec-06 513000 20-dec-06
13:48 9:19
1 2,25
4,158004 9,355509
4,357298 0
25 62
323 325
147000 151000
513000 20-dec-06 513000 20-dec-06
10:29 11:11
1 0,5
4,158004 2,079002
34,85839 4,357298
53 98
327 330
155000 133000
513000 15-dec-06 511000 13-dec-06
10:01 12:51
0 3,5
0 14,55301
0 30,50109
10 140
332 334
137000 141000
511000 18-dec-06 511000 18-dec-06
11:06 14:16
0,5 4
2,079002 16,63202
4,357298 47,93028
113 256
336 338
145000 149000
511000 20-dec-06 511000 20-dec-06
9:53 11:39
10 0,75
41,58004 3,118503
2,178649 0
367 46
340 342
153000 157000
511000 15-dec-06 511000 15-dec-06
10:32 12:50
0 2
0 8,316008
0 0
0 1
344 346
131500 135000
509000 13-dec-06 509000 13-dec-06
11:23 13:31
22 5,25
91,47609 21,82952
52,28758 104,5752
59 53
348 350
139000 143000
509000 18-dec-06 509000 18-dec-06
10:23 14:40
3,25 3,5
13,51351 14,55301
61,00218 52,28758
58 126
352
147000
509000 20-dec-06
12:06
1
4,158004
0
48
2
9:41
521000 19-dec-06 519000 19-dec-06
2
521000 19-dec-06
151000 145000
2
147000
287 289
2
Biolume 2006 (ml/m )
Som volume 5 happen (ml)
Tijd
Middelpunt locatie Y
Bemonsteringsdatum
Middelpunt locatie X
Locatiecode 285
Pagina 64 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Biolume 1993 (ml/m )
Biolume 1997 (ml/m )
Biolume 2000 (ml/m )
2,079002
0
1
3 0
12,47401 0
0 0
0 8
359 361
133000 137000
507000 13-dec-06 507000 13-dec-06
10:21 13:58
10 5,75
41,58004 23,90852
69,71678 78,43137
245 74
363 365
141000 145000
507000 18-dec-06 507000 20-dec-06
9:55 12:33
14,25 1,75
59,25156 7,276507
80,61002 10,89325
226 54
367 369
149000 153000
507000 8-dec-06 507000 15-dec-06
13:42 11:40
0 0
0 0
0 0
9 1
371 373
157000 135000
507000 6-dec-06 505000 13-dec-06
13:21 9:41
2 15
8,316008 62,37006
0 43,57298
1 3
375 377
139000 143000
505000 18-dec-06 505000 18-dec-06
9:27 8:48
6,25 2,25
25,98753 9,355509
10,89325 15,25054
189 2
379 381
147000 151000
505000 505000
8-dec-06 8-dec-06
12:48 14:23
3,5 0,25
14,55301 1,039501
19,60784 0
6 0
383 386
155000 137000
505000 6-dec-06 503000 12-dec-06
12:47 12:47
1 5,5
4,158004 22,86902
0 32,67974
0 0
388 390
141000 145000
503000 12-dec-06 503000 8-dec-06
14:12 11:57
7,25 3,75
30,14553 15,59252
183,0065 37,03704
290 156
392 394
149000 153000
503000 503000
8-dec-06 6-dec-06
8:26 12:00
0 0
0 0
0 0
1 0
396 397
157000 135000
503000 6-dec-06 501000 12-dec-06
9:25 12:12
14 17,25
58,21206 71,72557
2,178649 167,756
2 0
399 401
139000 143000
501000 12-dec-06 501000 8-dec-06
13:38 11:14
0,5 3,25
2,079002 13,51351
15,25054 74,07407
131 1
403 405
147000 151000
501000 501000
8-dec-06 6-dec-06
9:02 11:15
0 0
0 0
0 0
1 1
407 408
155000 137000
501000 6-dec-06 499000 12-dec-06
9:52 11:28
0,25 2,75
1,039501 11,43451
0 13,0719
0 0
410 412
141000 145000
499000 499000
8-dec-06 8-dec-06
10:40 9:39
1,25 2,75
5,197505 11,43451
26,14379 0
0 3
414 416
149000 153000
499000 499200
7-dec-06 6-dec-06
8:34 10:38
2,5 0
10,39501 0
0 0
0 0
417 419
139000 143000
497000 12-dec-06 497000 8-dec-06
10:49 10:09
0,5 7,25
2,079002 30,14553
0 6,535948
0 1
421
147000
497000
9:15
6
24,94802
0
1
2
0,5
12:16 13:46
2
11:03
509000 15-dec-06 509000 15-dec-06
2
509000 15-dec-06
155000 159000
2
Biolume 2006 (ml/m )
Som volume 5 happen (ml)
151000
356 358
7-dec-06
Tijd
Middelpunt locatie Y
Bemonsteringsdatum
Middelpunt locatie X
Locatiecode 354
Pagina 65 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Biolume 1993 (ml/m )
Biolume 1997 (ml/m )
Biolume 2000 (ml/m )
13,5
56,13305
67,53813
7-dec-06 7-dec-06
14:26 9:52
4,5 0,5
18,71102 2,079002
6,535948 0
430 432
135000 139000
493000 12-dec-06 493000 7-dec-06
9:15 13:17
7,25 26
30,14553 108,1081
113,2898 63,18083
244,8513 20,59497
288 37
434 435
143000 133000
493000 7-dec-06 491000 12-dec-06
10:32 8:28
2,5 16,25
10,39501 67,56757
0 54,46623
0
36 136
437 439
137000 141000
491000 491200
7-dec-06 7-dec-06
12:36 11:24
4,25 11,25
17,67152 46,77755
0 76,25272
440 442
131000 135000
489000 11-dec-06 489000 11-dec-06
9:39 8:42
27 28,25
112,2661 117,4636
91,50327 61,00218
224,2563 155,6064
275 186
444 446
129000 133000
487000 11-dec-06 487000 11-dec-06
10:23 11:50
0 32
0 133,0561
4,357298 257,0806
219,6796 272,3112
5 610
448 450
137000 131000
487000 11-dec-06 485000 11-dec-06
13:17 11:14
7,25 14
30,14553 58,21206
65,35948 132,8976
41,18993 155,6064
53 350
451
135200
485000 11-dec-06
12:31
0
0
0
0
2
10:09
495000 495000
2
495000 12-dec-06
141000 145000
2
137000
426 428
2
Biolume 2006 (ml/m )
Som volume 5 happen (ml)
Tijd
Middelpunt locatie Y
Bemonsteringsdatum
Middelpunt locatie X
Locatiecode 424
199,0847
228 3
20 58
Pagina 66 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
B.2
IJsselmeer 2007 In deze bijlage worden de relevante gegevens per locatie weergegeven: locatienummer opgegeven coördinaten locatiemidden bemonsteringsdatum tijdstip eerste deellocatie volume Driehoeks + Quagga-mosselen som deelmonsters volume Driehoeks + Quagga-mosselen per m2 in 2007 (op basis van 5 x 480 cm2) volume Driehoeksmosselen per m2 in 1999 volume Driehoeksmosselen per m2 in 1996 (alleen zuid) volume Driehoeksmosselen per m2 in 1992
Pagina 67 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
153000 144600
563000 560700
26-okt
13.15
6 7
147000 149000
561000 561000
26-okt
8 9
151000 153000
561000 561000
10 11
143000 145000
12 13
2
4 5
Biolume 1992 (ml/m )
0,7
2
13.00
Biolume 1996 (ml/m )
Som volume 5 happen (ml)
26-okt
2
Tijd
563000 563000
Biolume 1999 (ml/m )
Bemonsteringsdatum
564600
149000 151000
2
Middelpunt locatie Y
152200
2 3
Biolume 2007 (ml/m )
Middelpunt locatie X
Locatiecode 1
0
0
2,916667
9,090909 2,272727
14 5
0
0
0 0
0 50
12.30
0
0
0 0
0 0
26-okt
13.30
0
0
0 4,545455
0 0
559000 559000
26-okt
12.15
0
0
4,545455 884,0909
0 2174
147000 149000
559000 559000
26-okt
12.15
0
0
450 0
0 489
14 15
151000 153000
559000 559000
1-nov
12.31
0
0
9,090909 4,545455
0 12
16 17
154000 141000
559000 557000
2,272727 0
0 45
18 19
143000 145000
557000 557000
27-nov
13.00
0
0
0 88,63636
577 23
20 21
147000 149000
557000 557000
1-nov
13.10
0
0
125 331,8182
443 0
22 23
151000 153000
557000 557000
1-nov
12.10
0,4
1,666667
0 0
52 11
24 25
155000 139000
557000 555000
27-nov
11.25
0
0
0 0
0 0
26 27
141000 143000
555000 555000
26-okt
11.45
0
0
0 4,545455
0 13
28 29
145000 147000
555000 555000
1-nov
13.30
0
0
43,18182 181,8182
76 193
30 31
149000 151000
555000 555000
27-nov
12.00
1,1
4,583333
109,0909 4,545455
45 132
32 33
153000 155000
555000 555000
27-nov
11.00
0,2
0,833333
0 0
0 0
34 35
137000 139000
553000 553000
26-okt
11.10
0,1
0,416667
211,3636 6,818182
411 63
36
141000
553000
4,545455
101
Pagina 68 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
11.50
40 41
149000 151000
553000 553000
27-nov
10.45
42 43
153000
553000
44 45
155000 135000
553000 551000
26-nov
12.15
0
46 47
137000 139000
551000 551000
26-okt
10.45
0
48 500
141000 143000
551000 551000
1-nov
14.15
1,1
49 50
145000 147000
551000 551000
1-nov
11.20
0
51 52
149000 151000
551000 551000
27-nov
10.15
53 54
153000 155000
551000 551000
26-nov
55 56
133000 135000
549000 549000
57 58
137000 139000
549000 549000
59 60
141000 143000
549000 549000
1-nov
10.45
0
61 62
145000 147000
549000 549000
27-nov
9.50
63 64
149000 151000
549000 549000
26-nov
65 66
153000 155000
549000 549000
67 68
133000 135000
69 70 71
2
1-nov
Biolume 1992 (ml/m )
2,3
2
13.50
Biolume 1996 (ml/m )
1-nov
2
553000 553000
Biolume 1999 (ml/m )
553000
145000 147000
2
Som volume 5 happen (ml)
143000
38 39
Biolume 2007 (ml/m )
Tijd
Middelpunt locatie Y
Bemonsteringsdatum
Middelpunt locatie X
Locatiecode 37
9,583333
22,72727
235
0
0
13,63636 79,54545
257 425
0
0
154,5455 4,545455
1116 48
0
3
0
0 0
0 0
0
59,09091 52,27273
86 157
4,583333
163,6364 54,54545
727 837
0
63,63636 86,36364
113 41
4,6
19,16667
359,0909 0
1396 68
12.40
0,9
3,75
6,818182 0
0 47
26-okt
10.00
6,8
28,33333
0 9,090909
0 0
27-nov
13.30
0
0
0 4,545455
0 46
0
913,6364 65,90909
2093 330
3,8
15,83333
0 36,36364
73 183
13.10
1,3
5,416667
165,9091 0
3 0
26-nov
11.30
0
0
13,63636 0
1 0
547000 547000
26-okt
9.50
0,5
2,083333
70,45455 77,27273
0 419
137000 139000
547000 547000
1-nov
14.40
5,2
21,66667
6,818182 79,54545
26 423
141000
547000
1-nov
10.24
3,1
12,91667
256,8182
579
Pagina 69 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Biolume 1992 (ml/m )
Biolume 1996 (ml/m )
0
27-nov
9.30
43
179,1667
597,7273 38,63636
1384 28
75 76
149000 151000
547000 547000
26-nov
13.45
0
0
22,72727 2,272727
127 22
77 78
153000 155000
547000 547000
26-nov
11.00
2,4
10
0 0
59 7
79 80
135000 137000
545000 545000
1-nov
15.15
9
37,5
6,818182 84,09091
15 178
81 82
139000 141000
545000 545000
1-nov
10.00
7,3
30,41667
1629,545 100
1900 865
83 84
143000 145000
545000 545000
27-nov
9.10
20,9
87,08333
122,7273 27,27273
891 118
85 86
147000 149000
545000 545000
26-nov
14.20
0,2
0,833333
9,090909 0
1 0
87 88
151000 153000
545000 545000
26-nov
10.25
0
0
15,90909 2,272727
35 0
89 90
135000 137000
543000 543000
1-nov
9.15
1,7
7,083333
31,81818 29,54545
152 193
91 92
139000 141000
543000 543000
27-nov
8.40
0
0
809,0909 0
732 0
93 94
143000 145000
543000 543000
26-nov
15.00
1,5
6,25
27,27273 20,45455
43 57
95 96
147000 149000
543000 543000
26-nov
9.50
0
0
270,4545 0
196 0
97 98
151000 153000
543000 543000
22-nov
12.00
2,1
8,75
20,45455 2,272727
10 274
99 100
137000 139000
541000 541000
23-nov
9.30
11,1
46,25
90,90909 88,63636
342 598
101 102
141000 143000
541000 541000
27-nov
8.10
0
0
56,81818 0
0 0
103 104
145000 147000
541000 541000
26-nov
9.10
0
0
0 834,0909
128 2007
105 106
149000 151000
541000 541000
22-nov
12.15
0,6
2,5
177,2727 2,272727
0 2
107
153000
541000
27,27273
353
2
0
547000 547000
2
Som volume 5 happen (ml)
547000
145000 147000
2
Tijd
Biolume 1999 (ml/m )
Bemonsteringsdatum
143000
73 74
2
Middelpunt locatie Y
Biolume 2007 (ml/m )
Middelpunt locatie X
Locatiecode 72
Pagina 70 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Biolume 1992 (ml/m )
Biolume 1996 (ml/m )
Biolume 1999 (ml/m )
10.50
0
23-nov
10.10
13,6
56,66667
106,8182 1231,818
659 1803
111 112
141000 143000
539000 539000
23-nov
12.15
3,1
12,91667
261,3636 0
550 0
113 114
145000 147000
539000 539000
26-nov
8.30
0
0
0 65,90909
0 245
115 116
149000 151000
539000 539000
22-nov
13.00
0
0
15,90909 0
0 0
117 118
153000 155000
539000 539000
22-nov
9.30
0
0
0 11,36364
0 196
119 120
157000 159000
539000 539000
22-nov
11.45
4
16,66667
6,818182 2,272727
303 0
121 122
161000 163000
539000 539000
20-nov
8.50
1,4
5,833333
2,272727 0
4 12
123 124
171000 137000
539000 537000
15,90909 2325
12 1408
125 126
139000 141000
537000 537000
23-nov
11.15
145,8
607,5
1522,727 1002,273
0 217
127 128
143000 145000
537000 537000
23-nov
8.40
91,5
381,25
31,81818 0
1457 0
129 130
147000 149000
537000 537000
22-nov
13.30
0
0
0 0
0 9
131 132
151000 153000
537000 537000
22-nov
9.00
0
0
2,272727 6,818182
7 2
133 134
155000 157000
536900 537000
22-nov
10.10
3,4
14,16667
11,36364 70,45455
12 777
135 136
159000 161000
537000 537000
20-nov
9.20
5,2
21,66667
77,27273 11,36364
63 232
137 138
163000 165000
537000 537000
20-nov
8.30
0
0
6,818182 4,545455
67 25
139 140
167000 169000
537000 537000
19-nov
12.30
1,4
5,833333
31,81818 4,545455
1 23
141 142
171000 173000
537000 538000
19-nov
13.30
0,4
1,666667
0
7
143
174000
539000
19-nov
14.00
0
2
22-nov
539000 539000
2
541000
137000 139000
2
Tijd
155000
109 110
2
Bemonsteringsdatum
Biolume 2007 (ml/m )
Middelpunt locatie Y
Som volume 5 happen (ml)
Middelpunt locatie X
Locatiecode 108
0
0
Pagina 71 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
11.45
147 148
143000 145000
535000 535000
22-nov
149 150
147000 149000
535000 535000
22-nov
151 152
151000 153000
535000 535000
21-nov
12.30
153 154
155000 157000
535000 535000
20-nov
155 156
159000 161000
535000 535000
157 158
163000 165000
535000 535000
159 160
167000 169000
535000 535000
161 162
171000 137000
535000 533000
163 164
139000 141000
533000 533000
23-nov
12.40
0
165 166
143000 145000
533000 533000
22-nov
14.30
0
167 168
147000 149000
533000 533000
22-nov
8.15
5,6
169 170
151000 153000
533000 533000
21-nov
13.00
171 172
155000 157000
533000 533000
20-nov
173 174
159000 161000
533000 533000
175 176
163000 165000
177 178 179
2
23-nov
Biolume 1992 (ml/m )
0
2
10.40
Biolume 1996 (ml/m )
23-nov
2
535000 535000
Biolume 1999 (ml/m )
535000
139000 141000
2
Som volume 5 happen (ml)
137000
145 146
Biolume 2007 (ml/m )
Tijd
Middelpunt locatie Y
Bemonsteringsdatum
Middelpunt locatie X
Locatiecode 144
0
0
0
10,7
44,58333
25 977,2727
614 721
14.00
10,2
42,5
209,0909 186,3636
319 275
8.40
0
0
0 0
0 0
0
0
0 0
0 0
10.45
0
0
0 0
0 12
20-nov
9.50
2,3
9,583333
25 25
234 148
19-nov
11.45
0,7
2,916667
95,45455 140,9091
235 2
20,41667
31,81818 27,27273
7 72
11,36364 0
18 0
0
0 0
0 0
0
0 70,45455
1303 468
23,33333
813,6364 0
2122 0
0
0
0 18,18182
4 2
11.10
6
25
4,545455 2,272727
0 94
20-nov
10.20
1
4,166667
27,27273 120,4545
98 28
533000 533000
19-nov
9.30
6,3
26,25
56,81818 190,9091
2 0
167000 169000
533000 533000
19-nov
11.20
23
95,83333
70,45455 27,27273
9 213
137000
531000
23-nov
13.10
0
0
31,81818
3
19-nov
13.00
4,9
Pagina 72 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
145000 147000
531000 531000
21-nov
15.00
0
185 186
149000 151000
531000 531000
21-nov
13.20
8,5
187 188
153000 155000
531000 531000
21-nov
11.50
0
189 190
157000 159000
531000 531000
20-nov
12.20
191 192
161000 163000
531000 531000
19-nov
193 194
165000 167000
531000 531000
195 196
169000 139000
197 198
2
183 184
Biolume 1992 (ml/m )
67,2
2
14.00
Biolume 1996 (ml/m )
Som volume 5 happen (ml)
23-nov
2
Tijd
531000 531000
Biolume 1999 (ml/m )
Bemonsteringsdatum
531000
141000 143000
2
Middelpunt locatie Y
139000
181 182
Biolume 2007 (ml/m )
Middelpunt locatie X
Locatiecode 180
1488,636
1290
280
1738,636 0
891 0
0
0 0
0 0
35,41667
0 0
1525 0
0
0 31,81818
0 143
0,5
2,083333
20,45455 156,8182
92 54
9.00
3,5
14,58333
0 6,818182
0 15
19-nov
10.00
4,5
18,75
77,27273 54,54545
226 198
530900 529000
19-nov 23-nov
11.00 13.40
16 0,7
66,66667 2,916667
1415,909 4,545455
818 658
141000 147000
529000 529000
21-nov
13.50
0
0
4,545455 0
142 0
199 200
149000 151000
529000 529000
21-nov
11.30
0
0
0 2,272727
0 0
201 202
153000 155000
529000 529000
21-nov
8.00
0
0
0 0
0 0
203 204
157000 159000
529000 529000
20-nov
13.15
0
0
0 611,3636
25 1701
205 206
161000 163000
529000 529000
19-nov
8.30
29,1
121,25
995,4545 763,6364
1094 636
207 208
165000 167000
529000 529000
19-nov
10.30
32,7
136,25
388,6364 447,7273
649 205
209 210
168800 149000
529000 527000
21-nov
11.00
8,9
37,08333
93,18182 31,81818
272 257
211 212
151000 153000
527000 527000
21-nov
8.30
0
0
0 0
0 0
213 214
155000 157000
527000 527000
20-nov
13.50
18,8
78,33333
0 61,36364
0 663
215
159000
527000
445,4545
1273
393
Pagina 73 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
8.00
219 220
167000 168700
527000 527000
16-nov
221 222
149500 151000
525000 525000
21-nov
223 224
153000 155000
525000 525000
20-nov
15.30
225 226
157000 159000
525000 525000
15-nov
227 228
161000 163000
525000 525000
229 230
165000 167000
525000 525000
231 232
168700 151000
525000 523000
504 233
153000 155000
523000 523000
21-nov
234 235
157000 159000
523000 523000
15-nov
236 237
161000 163000
523000 523000
15-nov
15.20
0,4
238 239
165000 167000
523000 523000
16-nov
12.15
240 241
168700 153000
523000 521200
16-nov
242 243
155000 157000
521000 521000
244 245
159000 160550
246 247
2
19-nov
Biolume 1992 (ml/m )
4,8
2
14.00
Biolume 1996 (ml/m )
15-nov
2
527000 527000
Biolume 1999 (ml/m )
527000
163000 165000
2
Som volume 5 happen (ml)
161000
217 218
Biolume 2007 (ml/m )
Tijd
Middelpunt locatie Y
Bemonsteringsdatum
Middelpunt locatie X
Locatiecode 216
20
445,4545
447
420
3
12,5
327,2727 345,4545
766 415
648 559
13.30
0,6
2,5
418,1818 1181,818
237 115
1393 807
9.50
2,7
11,25
0 75
42 398
58,8
245
20,45455 259,0909
55 712
13.20
2,1
8,75
38,63636 922,7273
255
138 589
15-nov
14.40
12,6
52,5
659,0909 277,2727
738 620
723 693
16-nov
8.20
3,7
15,41667
686,3636 1106,818
391 546
725 1668
270,4545 1943,182
35
212 543
10.20
7,8
32,5 184,0909
12.45
1,2
5
534
729,5455 1200
616
1008 1191
1,666667
1513,636 465,9091
526 589
459 340
0,4
1,666667
995,4545 331,8182
117 244
531 205
9.20
1
4,166667
829,5455
107
429
15-nov
12.15
1,1
4,583333
125 138,6364
521000 521000
15-nov
11.00
9,3
38,75
320,4545 234,0909
225 136
378 201
163000 165000
521000 521000
16-nov
7.15
36,3
151,25
972,7273 1790,909
588 1544
416 1204
248 249
167000 168760
521000 521000
16-nov
11.30
55,6
231,6667
354,5455 25
409 8
644 22
250
155000
519000
620,4545
272 381
173
Pagina 74 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Biolume 1992 (ml/m )
Biolume 1996 (ml/m )
3,7
15,41667
20,45455
15-nov
10.30
2,2
9,166667
113,6364
232
195
253 254
163000 165000
519000 519000
16-nov
7.50
10,2
42,5
311,3636 118,1818
141 185
159 35
255 256
167000 169200
519000 518700
0
4
0
14-nov
8.30
4,7
19,58333
257 258
157000 159000
517000 517000
11,25
334,0909 513,6364
166
270 323
259 260
161000 163000
517000 517000
15-nov
10.00
61
254,1667
447,7273 1461,364
540 710
455 1500
261 262
165000 167000
517000 517000
16-nov
10.45
6,9
28,75
1079,545 36,36364
918 37
882 689
263 264
169000 171000
517000 517000
14-nov
9.30
20
83,33333
1006,818 279,5455
1354 94
2286 298
265 266
159000 161000
515000 515000
14-nov
16.15
22,8
95
1550 868,1818
1189 847
693 385
267 268
163000 165000
515000 515000
15-nov
8.00
9,7
40,41667
1090,909 1090,909
559 260
509 324
269 270
167000 169000
515000 515000
14-nov
10.15
8,7
36,25
604,5455 450
1122 260
427 212
271 272
171000 159000
515000 513000
28-nov
10.00
10,4
43,33333
277,2727 15,90909
61 305
186 30
273 274
161000 163000
513000 513000
14-nov
15.40
33,3
138,75
765,9091 513,6364
698 744
534 707
275 276
165000 167000
513000 513000
14-nov
12.15
16,4
68,33333
1411,364 161,3636
417 24
439 416
277 278
169000 171000
513000 513000
14-nov
11.00
13,9
57,91667
175 1175
48 45
336 328
279 280
161000 163000
511000 511000
14-nov
14.40
10
41,66667
1368,182 745,4545
665 1016
323 731
281 282
165000 161000
511000 509000
14-nov
13.10
4,5
18,75
586,3636 109,0909
238 582
750 246
283 284
163000 159000
509000 507000
14-nov
13.50
0,4
1,666667
52,27273 304,5455
74 72
175 2
8.50
2,7
2
11.40
2
Som volume 5 happen (ml)
15-nov
519000 519000
2
Tijd
Biolume 1999 (ml/m )
Bemonsteringsdatum
519000
159000 161000
2
Middelpunt locatie Y
157000
501 252
15-nov
Biolume 2007 (ml/m )
Middelpunt locatie X
Locatiecode 251
14
Pagina 75 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
B.3
IJsselmeer zuid 2008 In deze bijlage worden de relevante gegevens per locatie weergegeven: locatienummer opgegeven coördinaten locatiemidden bemonsteringsdatum tijdstip eerste deellocatie volume Driehoeks + Quagga-mosselen som deelmonsters volume Driehoeks + Quagga-mosselen per m2 in 2008 (op basis van 5 x 480 cm2) volume Driehoeks + Quagga-mosselen per m2 in 2007 volume Driehoeksmosselen per m2 in 1999 volume Driehoeksmosselen per m2 in 1996 (alleen zuid)
Pagina 76 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Biolume 1996 (ml/m )
Biolume 1999 (ml/m )
11.30
12,4
51,66667
2,5
1181,818
115
13-okt 13-okt
13.20 10.50
22,6 0
94,16667 0
52,5 15,41667
277,2727 1106,818
620 546
236 238
161000 165000
523000 523000
13-okt 13-okt
14.10 12.30
11,2 5,2
46,66667 21,66667
1,666667 1,666667
1513,636 995,4545
526 117
240 244
168700 159000
523000 521000
13-okt 14-okt
10.10 12.50
4,5 5,6
18,75 23,33334
4,166667 38,75
829,5455 320,4545
107 225
246 248
163000 167000
521000 521000
13-okt 13-okt
15.00 9.25
29,3 64,5
122,0833 268,75
151,25 231,6667
972,7273 354,5455
588 409
251 252
157000 161000
519000 519000
14-okt 14-okt
13.45 12.00
2,8 4
11,66667 16,66667
15,41667 9,166667
20,45455 113,6364
232
254 256
165000 169200
519000 518700
13-okt 13-okt
8.30 16.00
83,1 195,3
346,25 813,7501
42,5 19,58333
118,1818 215,7925
185
258 260
159000 163000
517000 517000
14-okt 14-okt
11.17 8.20
11 129
45,83334 537,5
11,25 254,1667
513,6364 1461,364
166 710
262 264
167000 171000
517000 517000
10-okt 10-okt
14.50 15.50
32,1 64,2
133,75 267,5
28,75 83,33333
36,36364 279,5455
37 94
266 268
161000 165000
515000 515000
14-okt 10-okt
9.20 14.10
85 47,5
354,1667 197,9167
95 40,41667
868,1818 1090,909
847 260
270 272
169000 159000
515000 513000
10-okt 14-okt
15.20 10.27
22 0,5
91,66667 2,083334
36,25 43,33333
450 15,90909
260 305
274 276
163000 167000
513000 513000
10-okt 10-okt
13.30 9.30
39 8,4
162,5 35
138,75 68,33333
513,6364 161,3636
744 24
278 279
171000 161000
513000 511000
10-okt 10-okt
8.20 11.50
34,6 279,4
144,1667 1164,167
57,91667 41,66667
1175 1368,182
45 665
281 283
165000 163000
511000 509000
10-okt 10-okt
10.15 11.10
64,3 1,5
267,9167 6,250001
18,75 1,666667
586,3636 52,27273
238 74
2
13-okt
525000 525000
2
Som volume 5 happen (ml)
527000
163000 167000
2
Tijd
Biolume 2007 (ml/m )
Bemonsteringsdatum
168700
228 230
2
Middelpunt locatie Y
Biolume 2008 (ml/m )
Middelpunt locatie X
Locatiecode 220
Pagina 77 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Bijlage
C
Veld- en labgegevens per deelmonster
C.1
Markermeer en IJmeer 2006 In deze bijlage worden de relevante gegevens per deelmonster weergegeven: -
locatienummer nummer deelmonster opgegeven locatie deelmonster (op cirkel rond locatiemidden) gemeten locatie deelmonster monsterdatum monstertijdstip biovolume Driehoeksmosselen (ml) asvrij drooggewicht Driehoeksmosselen (g) aantal Driehoeksmosselen in het deelmonster aantal korfmosselen in het deelmonster aantal erwtenmosselen in het deelmonster (locaties 354 en 377 det. niet gecontroleerd) waterdiepte (dm) sedimenttype (genoteerd in volgorde van dominantie)
eenheden volume mosselen: geen vermelding = geen mosselen 0 = mosselen aanwezig maar <0,5 ml 1 = volume 1,5-2,5 ml enz. sedimenttype: S = slib Z = zand G = grind V = veen K = klei X = grof materiaal (stenen, schelpen) nb = niet bekend
Pagina 78 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Werkelijke Y
Datum
Tijd
Biovolume (ml) driehoeksmossel
Drooggewicht Dreissena (g)
521104 521031 520918 520918 521032
19-12-06 19-12-06 19-12-06 19-12-06 19-12-06
9:41 9:43 9:46 9:53 9:57
0 2 1 2 1
0,0029
287 287 287 287 287
1 2 3 4 5
151000 151095 151059 150941 150905
521100 521031 520919 520919 521031
151002 151098 151061 150940 150904
521096 521032 520931 520918 521032
19-12-06 19-12-06 19-12-06 19-12-06 19-12-06
10:54 10:57 11:02 11:31 11:36
1
0 1
12 31
289 289 289 289 289
1 2 3 4 5
145000 145095 145059 144941 144905
519100 519031 518919 518919 519031
144998 145092 145056 144940 144905
519095 519034 518916 518918 519034
19-12-06 19-12-06 19-12-06 19-12-06 19-12-06
9:11 9:14 9:20 9:22 9:25
1 0 0 1 2
30 9 14 81
291 291 291 291 291
1 2 3 4 5
149000 149095 149059 148941 148905
519100 519031 518919 518919 519031
148996 149097 149059 148942 148902
519098 519029 518917 518919 519029
19-12-06 19-12-06 19-12-06 19-12-06 19-12-06
13:04 13:07 13:10 13:12 13:15
0 1
293 293 293 293 293
1 2 3 4 5
153000 153095 153059 152941 152905
519100 519031 518919 518919 519031
152998 153095 153059 152940 152909
519099 519031 518917 518918 519029
19-12-06 19-12-06 19-12-06 19-12-06 19-12-06
12:08 12:11 12:14 12:16 12:19
294 294 294 294 294
1 2 3 4 5
143000 143095 143059 142941 142905
517100 517031 516919 516919 517031
142996 143096 143059 142942 142907
517099 517029 516917 516918 517030
20-12-06 20-12-06 20-12-06 20-12-06 20-12-06
8:26 8:29 8:32 8:35 8:38
1 2 2 2 0
296 296 296 296 296
1 2 3 4 5
147000 147095 147059 146941 146905
517100 517031 516919 516919 517031
147002 147094 147054 146945 146903
517095 517030 516920 516918 517031
19-12-06 19-12-06 19-12-06 19-12-06 19-12-06
13:33 13:36 13:38 13:41 13:43
1
Grondsoort
Werkelijke X 147002 147095 147057 146938 146908
Waterdiepte (dm)
Opgegeven Y 521100 521031 520919 520919 521031
Aantal Pisidium's
Opgegeven X 147000 147095 147059 146941 146905
Aantal Corbicula's
Submonster 1 2 3 4 5
Aantal Dreissena's
Locatiecode 285 285 285 285 285
1
22 22 22 23 22
ZS SZ Z Z Z
15 12 12 16 19
ZX ZX Z Z ZVX
18 24 24 21 15
Z ZS Z Z ZS
19 15 19 19 16
ZX ZX ZX ZX ZX
15 16 17 17 17
Z ZS ZS ZS ZS
25 27 28 28 26
ZX ZX ZX ZX ZX
31 31 32 32 32
ZKX ZKX XK XK ZKX
52 39 45
21 1
1 3
0,0468 1 31 22 0,0878
0
2
1 1 1 1
0,0399 85 22 8
0 1
1
4 0,0382
1
Pagina 79 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
151000 151095 151059 150941 150905
517100 517031 516919 516919 517031
150997 151093 151055 150939 150908
517096 517029 516917 516916 517027
19-12-06 19-12-06 19-12-06 19-12-06 19-12-06
300 300 300 300 300
1 2 3 4 5
155000 155095 155059 154941 154905
517100 517031 516919 516919 517031
154999 155094 155060 154936 154907
517099 517028 516919 516917 517036
15-12-06 15-12-06 15-12-06 15-12-06 15-12-06
8:47 8:53 8:58 9:04 9:07
301 301 301 301 301
1 2 3 4 5
134900 134995 134959 134841 134805
516900 516831 516719 516719 516831
134898 134992 134959 134838 134804
516900 516833 516717 516716 516831
18-12-06 18-12-06 18-12-06 18-12-06 18-12-06
12:35 12:39 12:41 12:49 12:52
1
303 303 303 303 303
1 2 3 4 5
133000 133095 133059 132941 132905
515100 515031 514919 514919 515031
133000 133095 133058 132940 132904
515099 515030 514919 514922 515032
18-12-06 18-12-06 18-12-06 18-12-06 18-12-06
12:08 12:12 12:14 12:16 12:19
1 2 2 2 0
305 305 305 305 305
1 2 3 4 5
137000 137095 137059 136941 136905
515100 515031 514919 514919 515031
137001 137096 137057 136939 136908
515099 515031 514917 514916 515031
18-12-06 18-12-06 18-12-06 18-12-06 18-12-06
13:09 13:13 13:19 13:27 13:30
1 2
31 35
0 0
12
307 307 307 307 307
1 2 3 4 5
141000 141095 141059 140941 140905
515100 515031 514919 514919 515031
141001 141093 141061 140941 140905
515098 515029 514916 514922 515028
20-12-06 20-12-06 20-12-06 20-12-06 20-12-06
7:56 8:00 8:05 8:08 8:11
0 0 1 2 1
3 4 22 45 16
309 309 309 309 309
1 2 3 4 5
145000 145095 145059 144941 144905
515100 515031 514919 514919 515031
144999 145098 145060 144941 144905
515101 515030 514921 514914 515032
20-12-06 20-12-06 20-12-06 20-12-06 20-12-06
8:53 8:56 8:58 9:01 9:03
1
20
1
1 1
16 25
2
9
0,0301 55 77 45 1
Grondsoort
1 2 3 4 5
Waterdiepte (dm)
Aantal Pisidium's
Aantal Corbicula's
Aantal Dreissena's
Drooggewicht Dreissena (g)
Datum
Biovolume (ml) driehoeksmossel
Werkelijke Y
Tijd
Werkelijke X
74
Opgegeven Y
2
Opgegeven X
45
Submonster
1
Locatiecode
12:36 12:39 12:43 12:46 12:48
298 298 298 298 298
25 25 25 25 25
ZS ZX ZX Z Z
18 18 19 19 19
ZX ZX ZX ZX ZX
26 22 23 23 23
ZSX SX ZXS ZKS ZSX
27 27 28 27 29
SX SX XS SX SX
29 29 31 29 29
KX KX V ZX ZX
32 32 32 32 32
ZSX ZSX ZXS ZX ZX
34 34 34 34 34
S SKX SX SX SX
Pagina 80 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Datum
Tijd
Biovolume (ml) driehoeksmossel
515099 515030 514916 514920 515026
19-12-06 19-12-06 19-12-06 19-12-06 19-12-06
13:59 14:02 14:06 14:09 14:15
1 1 3 1 0
312 312 312 312 312
1 2 3 4 5
153000 153095 153059 152941 152905
515100 515031 514919 514919 515031
153001 153093 153060 152939 152905
515102 515033 514921 514917 515034
19-12-06 19-12-06 19-12-06 19-12-06 19-12-06
14:36 14:40 14:42 14:45 14:48
0 0 1 0
2 52
314 314 314 314 314
1 2 3 4 5
157000 157095 157059 156941 156905
515100 515031 514919 514919 515031
156999 157095 157060 156938 156901
515100 515034 514916 514920 515029
15-12-06 15-12-06 15-12-06 15-12-06 15-12-06
9:26 9:31 9:35 9:42 9:45
0
7
315 315 315 315 315
1 2 3 4 5
131000 131095 131059 130941 130905
513100 513031 512919 512919 513031
131000 131096 131060 130942 130904
513102 513035 512916 512920 513029
13-12-06 13-12-06 13-12-06 13-12-06 13-12-06
12:15 12:20 12:25 12:27 12:31
2 3 2 5 2
317 317 317 317 317
1 2 3 4 5
135000 135095 135059 134941 134905
513100 513031 512919 512919 513031
134995 135096 135059 134940 134904
513100 513028 512918 512915 513030
18-12-06 18-12-06 18-12-06 18-12-06 18-12-06
11:34 11:38 11:42 11:44 11:47
2 1
51 13
0
13
319 319 319 319 319
1 2 3 4 5
139000 139095 139059 138941 138905
513100 513031 512919 512919 513031
138999 139092 139058 138942 138906
513097 513030 512921 512919 513028
18-12-06 18-12-06 18-12-06 18-12-06 18-12-06
13:48 13:51 13:56 13:58 14:01
0 0 0 0
3 5 1 1
321 321 321 321 321
1 2 3 4 5
143000 143095 143059 142941 142905
513100 513031 512919 512919 513031
142996 143095 143061 142942 142902
513103 513029 512921 512916 513032
20-12-06 20-12-06 20-12-06 20-12-06 20-12-06
9:19 9:21 9:24 9:28 9:30
1
21
54 27 80 28 5
1
1
30 54 32 0,1827 43
0
2
1
19
2 1
Grondsoort
Werkelijke Y
148999 149095 149057 148940 148902
Waterdiepte (dm)
Werkelijke X
515100 515031 514919 514919 515031
Aantal Pisidium's
Opgegeven Y
149000 149095 149059 148941 148905
Aantal Corbicula's
Opgegeven X
1 2 3 4 5
Aantal Dreissena's
Submonster
Drooggewicht Dreissena (g)
Locatiecode 311 311 311 311 311
31 31 32 31 31
ZX ZX XZ ZX ZX
30 30 31 31 31
ZX ZS ZS SZ SZ
37 37 37 37 36
Z ZX SZX S S
nb nb nb nb nb
XS SX SX SX SX
29 29 29 29 28
SX XS XS XS SX
35 35 35 35 35
KS S S S SX
34 34 34 34 35
SX S SK S XZ
Pagina 81 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Datum
Tijd
Biovolume (ml) driehoeksmossel
513103 513033 512916 512921 513033
20-12-06 20-12-06 20-12-06 20-12-06 20-12-06
10:29 10:36 10:40 10:43 10:47
0 0 0 0
6 2 10 2
325 325 325 325 325
1 2 3 4 5
151000 151095 151059 150941 150905
513100 513031 512919 512919 513031
150998 151097 151060 150940 150901
513096 513027 512921 512916 513030
20-12-06 20-12-06 20-12-06 20-12-06 20-12-06
11:11 11:15 11:17 11:19 11:23
0
39
0
1
327 327 327 327 327
1 2 3 4 5
155000 155095 155059 154941 154905
513100 513031 512919 512919 513031
154997 155095 155063 154939 154902
513104 513028 512915 512918 513034
15-12-06 15-12-06 15-12-06 15-12-06 15-12-06
10:01 10:09 10:12 10:14 10:17
330 330 330 330 330
1 2 3 4 5
133000 133095 133059 132941 132905
511100 511031 510919 510919 511031
132999 133091 133058 132939 132902
511100 511032 510918 510922 511033
13-12-06 13-12-06 13-12-06 13-12-06 13-12-06
12:51 12:58 13:01 13:09 13:13
1 0 0
22 10 15
2
39
332 332 332 332 332
1 2 3 4 5
137000 137095 137059 136941 136905
511100 511031 510919 510919 511031
137002 137097 137060 136940 136906
511101 511031 510919 510920 511031
18-12-06 18-12-06 18-12-06 18-12-06 18-12-06
11:06 11:09 11:14 11:16 11:19
0
8
0
334 334 334 334 334
1 2 3 4 5
141000 141095 141059 140941 140905
511100 511031 510919 510919 511031
141001 141095 141058 140943 140903
511097 511032 510920 510920 511030
18-12-06 18-12-06 18-12-06 18-12-06 18-12-06
14:16 14:19 14:22 14:24 14:25
336 336 336 336 336
1 2 3 4 5
145000 145095 145059 144941 144905
511100 511031 510919 510919 511031
145001 145093 145057 144941 144904
511100 511031 510918 510916 511035
20-12-06 20-12-06 20-12-06 20-12-06 20-12-06
9:53 9:57 10:00 10:04 10:12
Grondsoort
Werkelijke Y
147001 147097 147059 146944 146905
Waterdiepte (dm)
Werkelijke X
513100 513031 512919 512919 513031
35 35 35 35 35
XS SX SX S S
34 34 34 34 34
SX S S S S
37 36 36 37 36
S S S S S
nb nb nb nb nb
SX SX K S S
4
31 31 31 31 31
S S SK S SX
3 0 0 0 0
123 5 10 3 16
36 35 35 35 35
SX SX SX SX SX
5
250
35 35 35 35 35
SX SX SX SX SX
4 1
0,9530 26
Aantal Pisidium's
Opgegeven Y
147000 147095 147059 146941 146905
Aantal Corbicula's
Opgegeven X
1 2 3 4 5
Aantal Dreissena's
Submonster
Drooggewicht Dreissena (g)
Locatiecode 323 323 323 323 323
2 1
5 4 3
Pagina 82 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Aantal Pisidium's
Waterdiepte (dm)
Grondsoort
1 2 3 4 5
149000 149095 149059 148941 148905
511100 511031 510919 510919 511031
148995 149092 149059 148940 148904
511101 511031 510921 510919 511030
20-12-06 20-12-06 20-12-06 20-12-06 20-12-06
340 340 340 340 340
1 2 3 4 5
153000 153095 153059 152941 152905
511100 511031 510919 510919 511031
152999 153095 153058 152940 152904
511097 511032 510918 510922 511026
15-12-06 15-12-06 15-12-06 15-12-06 15-12-06
10:32 10:37 10:41 10:43 10:48
342 342 342 342 342
1 2 3 4 5
157000 157095 157059 156941 156905
511100 511031 510919 510919 511031
156999 157092 157057 156941 156901
511103 511027 510919 510923 511028
15-12-06 15-12-06 15-12-06 15-12-06 15-12-06
12:50 13:05 13:15 13:19 13:23
1 0 0 0 0
344 344 344 344 344
1 2 3 4 5
131500 131595 131559 131441 131405
509100 509031 508919 508919 509031
131503 131595 131554 131438 131404
509101 509032 508918 508920 509029
13-12-06 13-12-06 13-12-06 13-12-06 13-12-06
11:23 11:28 11:39 11:43 11:47
4 3 13 1 1
346 346 346 346 346
1 2 3 4 5
135000 135095 135059 134941 134905
509100 509031 508919 508919 509031
134997 135093 135057 134942 134906
509097 509029 508917 508921 509030
13-12-06 13-12-06 13-12-06 13-12-06 13-12-06
13:31 13:35 13:38 13:41 13:43
0 2 1 1 1
348 348 348 348 348
1 2 3 4 5
139000 139095 139059 138941 138905
509100 509031 508919 508919 509031
138997 139096 139055 138938 138903
509100 509028 508919 508921 509033
18-12-06 18-12-06 18-12-06 18-12-06 18-12-06
10:23 10:26 10:29 10:33 10:39
2 0
1
17
350 350 350 350 350
1 2 3 4 5
143000 143095 143059 142941 142905
509100 509031 508919 508919 509031
142998 143095 143056 142943 142904
509099 509031 508919 508920 509034
18-12-06 18-12-06 18-12-06 18-12-06 18-12-06
14:40 14:44 14:46 14:49 14:51
3 0
120 11
Aantal Corbicula's
Aantal Dreissena's
Drooggewicht Dreissena (g)
Datum
Biovolume (ml) driehoeksmossel
Werkelijke Y
Tijd
Werkelijke X
8 3
Opgegeven Y
0 0
Opgegeven X
19
Submonster
0
Locatiecode
11:39 11:41 11:43 11:45 11:47
338 338 338 338 338
8 1
35 35 35 35 35
S S S S S
39 39 39 40 39
S SX S S S
37 37 37 37 37
S S S S S
32 27
nb nb nb nb nb
SX VX X SX SX
2 46 32 26 28
nb nb nb nb nb
SX SX SX SX SX
34 33 33 33 33
SKX SKX SKX S XS
36 36 35 36 36
SX SX SX SX SX
3 1
1
0,0089 1 2
70 0,3652
0,0686 24
2 0
8
Pagina 83 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
20-12-06 20-12-06 20-12-06 20-12-06 20-12-06
12:06 12:08 12:10 12:13 12:15
354 354 354 354 354
1 2 3 4 5
151000 151095 151059 150941 150905
509100 509031 508919 508919 509031
151000 151092 151060 150937 150906
509101 509032 508916 508917 509033
15-12-06 15-12-06 15-12-06 15-12-06 15-12-06
11:03 11:09 11:16 11:18 11:22
356 356 356 356 356
1 2 3 4 5
155000 155095 155059 154941 154905
509100 509031 508919 508919 509031
154998 155091 155058 154942 154905
509104 509032 508923 508919 509029
15-12-06 15-12-06 15-12-06 15-12-06 15-12-06
12:16 12:22 12:25 12:30 12:32
358 358 358 358 358
1 2 3 4 5
159000 159095 159059 158941 158905
509100 509031 508919 508919 509031
159001 159091 159054 158942 158908
509101 509030 508917 508919 509031
15-12-06 15-12-06 15-12-06 15-12-06 15-12-06
13:46 14:01 13:56 13:53 13:49
359 359 359 359 359
1 2 3 4 5
133000 133095 133059 132941 132905
507100 507031 506919 506919 507031
132999 133095 133060 132940 132906
507102 507027 506917 506917 507030
13-12-06 13-12-06 13-12-06 13-12-06 13-12-06
10:21 10:24 10:34 10:40 10:44
1 3 5 1
361 361 361 361 361
1 2 3 4 5
137000 137095 137059 136941 136905
507100 507031 506919 506919 507031
136998 137096 137060 136941 136908
507095 507032 506919 506920 507031
13-12-06 13-12-06 13-12-06 13-12-06 13-12-06
13:58 14:00 14:07 14:10 14:13
3 0 0 2 0
363 363 363 363 363
1 2 3 4 5
141000 141095 141059 140941 140905
507100 507031 506919 506919 507031
140999 141091 141058 140940 140904
507102 507030 506919 506914 507032
18-12-06 9:55 18-12-06 9:58 18-12-06 10:01 18-12-06 10:05 18-12-06 10:08
2 6 0 5 1
0 0 0 0
Grondsoort
509103 509032 508919 508916 509030
Waterdiepte (dm)
147002 147095 147054 146942 146902
Aantal Pisidium's
509100 509031 508919 508919 509031
2
35 35 35 35 35
SX S SX SX SX
1?
39 39 39 39 40
S S S S S
39 39 39 39 39
S S S S S
43 43 43 43 43
S S S SX S
33
nb nb nb nb nb
SX SX SX XS SX
130 1 1 36 2
nb nb nb nb nb
SX SX S SX SX
90
36 36 36 36 36
KX KX XK XS XS
5 1 4 14
0 0
1
3
41
80 0,1431
0,1825 3 170 31
Aantal Corbicula's
147000 147095 147059 146941 146905
Aantal Dreissena's
1 2 3 4 5
Drooggewicht Dreissena (g)
Biovolume (ml) driehoeksmossel
Tijd
Opgegeven Y
Datum
Opgegeven X
Werkelijke Y
Submonster
Werkelijke X
Locatiecode 352 352 352 352 352
Pagina 84 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Tijd
Grondsoort
Datum
Waterdiepte (dm)
Werkelijke Y 507102 507026 506923 506918 507031
20-12-06 20-12-06 20-12-06 20-12-06 20-12-06
12:33 12:35 12:37 12:39 12:41
36 36 36 36 36
SX SX SX S S
367 367 367 367 367
1 2 3 4 5
149000 149095 149059 148941 148905
507100 507031 506919 506919 507031
149004 149095 149057 148940 148902
507101 507027 506915 506918 507031
08-12-06 08-12-06 08-12-06 08-12-06 08-12-06
13:42 13:54 13:58 14:01 14:06
40 40 40 40 40
S S SX S S
369 369 369 369 369
1 2 3 4 5
153000 153095 153059 152941 152905
507100 507031 506919 506919 507031
153001 153093 153058 152941 152905
507100 507030 506919 506921 507030
15-12-06 15-12-06 15-12-06 15-12-06 15-12-06
11:40 11:44 11:50 11:52 11:57
40 39 39 39 39
S S S S S
371 371 371 371 371
1 2 3 4 5
157000 157095 157059 156941 156905
507100 507031 506919 506919 507031
157001 157097 157058 156937 156906
507100 507033 506917 506921 507029
06-12-06 06-12-06 06-12-06 06-12-06 06-12-06
13:21 13:37 13:42 13:46 13:51
1 0 0 0 0
5 16 4 5 1
42 41 41 41 43
S S S S S
373 373 373 373 373
1 2 3 4 5
135000 135095 135059 134941 134905
505100 505031 504919 504919 505031
134998 135095 135061 134943 134905
505098 505030 504919 504921 505030
13-12-06 13-12-06 13-12-06 13-12-06 13-12-06
9:41 9:45 9:50 9:53 9:55
11 1
274 27
1 2
22 49
nb nb nb nb nb
SX SX SX SX SX
375 375 375 375 375
1 2 3 4 5
139000 139095 139059 138941 138905
505100 505031 504919 504919 505031
138996 139095 139056 138939 138905
505110 505033 504920 504922 505030
18-12-06 18-12-06 18-12-06 18-12-06 18-12-06
9:27 9:31 9:34 9:36 9:38
3 0 3
79 5 67
34 34 34 34 34
SX SX KX KX S
377 377 377 377 377
1 2 3 4 5
143000 143095 143059 142941 142905
505100 505031 504919 504919 505031
143002 143096 143057 142940 142905
505097 505030 504918 504923 505026
18-12-06 18-12-06 18-12-06 18-12-06 18-12-06
8:48 8:51 8:54 9:01 9:04
1
23
1 0
5
37 36 37 37 36
S S SX XS XS
0 0 0 1
3 6 10 22
Aantal Pisidium's
Werkelijke X 144999 145095 145058 144942 144900
Aantal Corbicula's
Opgegeven Y 507100 507031 506919 506919 507031
Aantal Dreissena's
Opgegeven X 145000 145095 145059 144941 144905
Drooggewicht Dreissena (g)
Submonster 1 2 3 4 5
Biovolume (ml) driehoeksmossel
Locatiecode 365 365 365 365 365
1 1
1?
Pagina 85 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Tijd 12:48 12:52 12:59 13:09 13:13
381 381 381 381 381
1 2 3 4 5
151000 151095 151059 150941 150905
505100 505031 504919 504919 505031
151000 151092 151057 150937 150903
505101 505034 504918 504921 505028
08-12-06 08-12-06 08-12-06 08-12-06 08-12-06
14:23 14:26 14:31 14:36 14:39
383 383 383 383 383
1 2 3 4 5
155000 155095 155059 154941 154905
505100 505031 504919 504919 505031
154999 155093 155056 154942 154904
505096 505029 504917 504915 505033
06-12-06 06-12-06 06-12-06 06-12-06 06-12-06
386 386 386 386 386
1 2 3 4 5
137000 137095 137059 136941 136905
503100 503031 502919 502919 503031
136997 137097 137061 136939 136906
503097 503032 502919 502915 503028
388 388 388 388 388
1 2 3 4 5
141000 141095 141059 140941 140905
503100 503031 502919 502919 503031
140994 141095 141060 140939 140908
390 390 390 390 390
1 2 3 4 5
145000 145095 145059 144941 144905
503100 503031 502919 502919 503031
392 392 392 392 392
1 2 3 4 5
149000 149095 149059 148941 148905
503100 503031 502919 502919 503031
0 0 1 2
2 1 14 80
0
1
12:47 12:53 12:58 13:01 13:04
0 0 0
1 2 1
0
2
12-12-06 12-12-06 12-12-06 12-12-06 12-12-06
12:47 13:05 13:12 13:17 13:20
0 3 1 1 0
4
503099 503030 502919 502916 503032
12-12-06 12-12-06 12-12-06 12-12-06 12-12-06
14:12 14:15 14:19 14:24 14:28
0 3 2 1 1
144998 145094 145059 144936 144905
503099 503031 502916 502922 503033
08-12-06 08-12-06 08-12-06 08-12-06 08-12-06
11:57 12:05 12:10 12:20 12:25
0 0 1 0 2
149001 149094 149056 148941 148903
503099 503033 502919 502919 503028
08-12-06 08-12-06 08-12-06 08-12-06 08-12-06
8:26 8:32 8:35 8:38 8:44
24 19 2 12 0,0828 46 28 36 19 4 67 13 0,0720
Grondsoort
Datum 08-12-06 08-12-06 08-12-06 08-12-06 08-12-06
Waterdiepte (dm)
Werkelijke Y 505097 505033 504921 504917 505030
Aantal Pisidium's
Werkelijke X 146998 147093 147060 146939 146902
Aantal Corbicula's
Opgegeven Y 505100 505031 504919 504919 505031
Aantal Dreissena's
Opgegeven X 147000 147095 147059 146941 146905
Drooggewicht Dreissena (g)
Submonster 1 2 3 4 5
Biovolume (ml) driehoeksmossel
Locatiecode 379 379 379 379 379
2
39 39 39 38 38
S SX SX SX SX
40 39 40 40 40
S S S S S
40 42 39 39 40
S S S S S
28 28 28 28 28
XS SXK SXK SX SX
35 35 35 35 35
SX SX SX XS XS
37 37 37 37 37
SX XS XS XS XS
40 39 39 40 40
S S S SX S
Pagina 86 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Tijd
06-12-06 06-12-06 06-12-06 06-12-06 06-12-06
12:00 12:16 12:19 12:22 12:27
396 396 396 396 396
1 2 3 4 5
157000 157095 157059 156941 156905
503100 503031 502919 502919 503031
156998 157095 157055 156943 156905
503103 503030 502916 502920 503034
06-12-06 06-12-06 06-12-06 06-12-06 06-12-06
9:25 9:38 9:34 9:40 9:46
5 4 5
397 397 397 397 397
1 2 3 4 5
135000 135095 135059 134941 134905
501100 501031 500919 500919 501031
134996 135095 135059 134940 134905
501098 501036 500914 500915 501028
12-12-06 12-12-06 12-12-06 12-12-06 12-12-06
12:12 12:15 12:19 12:23 12:25
5 5 4 0 3
399 399 399 399 399
1 2 3 4 5
139000 139095 139059 138941 138905
501100 501031 500919 500919 501031
139000 139095 139062 138940 138907
501101 501034 500917 500923 501032
12-12-06 12-12-06 12-12-06 12-12-06 12-12-06
13:38 13.41 13:44 13:48 13:51
401 401 401 401 401
1 2 3 4 5
143000 143095 143059 142941 142905
501100 501031 500919 500919 501031
143001 143096 143057 142944 142906
501098 501030 500917 500918 501032
08-12-06 08-12-06 08-12-06 08-12-06 08-12-06
11:14 11:17 11:22 11:30 11:33
403 403 403 403 403
1 2 3 4 5
147000 147095 147059 146941 146905
501100 501031 500919 500919 501031
146998 147091 147055 146950 146905
501095 501030 500917 500919 501027
08-12-06 08-12-06 08-12-06 08-12-06 08-12-06
9:02 9:07 9:11 9:14 9:19
405 405 405 405 405
1 2 3 4 5
151000 151095 151059 150941 150905
501100 501031 500919 500919 501031
150995 151098 151057 150938 150905
501097 501029 500916 500917 501026
06-12-06 06-12-06 06-12-06 06-12-06 06-12-06
11:15 11:24 11:28 11:32 11:35
67 43 0,1324
140 0,1716 93 3 120
1 0 0
3 2
1 1 0 1
47 50 22 20
2
1
Grondsoort
Datum
503101 503034 502922 502917 503027
Waterdiepte (dm)
Werkelijke Y
153003 153094 153057 152936 152904
Aantal Pisidium's
Werkelijke X
503100 503031 502919 502919 503031
Aantal Corbicula's
Opgegeven Y
153000 153095 153059 152941 152905
Aantal Dreissena's
Opgegeven X
1 2 3 4 5
Drooggewicht Dreissena (g)
Submonster
Biovolume (ml) driehoeksmossel
Locatiecode 394 394 394 394 394
39 41 41 36 40
SK SK SK SK S
32 28 26 28 29
K K K KS
22 23 23 23 21
SX SX SX SX S
30 30 30 29 30
S S S S S
38 37 37 38 38
KX SX SX KX K
39 39 39 39 39
S S S S S
38 38 36 39 39
SK SK SK SK SK
Pagina 87 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Tijd
Grondsoort
Datum
Waterdiepte (dm)
Werkelijke Y
154992 155092 155061 154937 154914
501105 501029 500922 500916 501016
06-12-06 06-12-06 06-12-06 06-12-06 06-12-06
9:52 10:04 10:07 10:10 10:17
408 408 408 408 408
1 2 3 4 5
137000 137095 137059 136941 136905
499100 499031 498919 498919 499031
137000 137095 137063 136942 136901
499097 499031 498917 498920 499029
12-12-06 12-12-06 12-12-06 12-12-06 12-12-06
11:28 11:32 11:36 11:40 11:44
0 0 0 2
410 410 410 410 410
1 2 3 4 5
141000 141095 141059 140941 140905
499100 499031 498919 498919 499031
140998 141092 141059 140941 140905
499099 499029 498915 498917 499029
08-12-06 08-12-06 08-12-06 08-12-06 08-12-06
10:40 10:44 10:46 10:50 10:53
412 412 412 412 412
1 2 3 4 5
145000 145095 145059 144941 144905
499100 499031 498919 498919 499031
145001 145095 145059 144938 144907
499094 499029 498917 498918 499029
08-12-06 08-12-06 08-12-06 08-12-06 08-12-06
414 414 414 414 414
1 2 3 4 5
149000 149095 149059 148941 148905
499100 499031 498919 498919 499031
149001 149087 149060 148942 148894
499099 499029 498921 498917 499032
416 416 416 416 416
1 2 3 4 5
153000 153095 153059 152941 152905
499300 499231 499119 499119 499231
153002 153097 153056 152942 152905
417 417 417 417 417
1 2 3 4 5
139000 139095 139059 138941 138905
497100 497031 496919 496919 497031
139002 139095 139063 138940 138904
Aantal Pisidium's
Werkelijke X
501100 501031 500919 500919 501031
Aantal Corbicula's
Opgegeven Y
155000 155095 155059 154941 154905
Aantal Dreissena's
Opgegeven X
1 2 3 4 5
Drooggewicht Dreissena (g)
Submonster
Biovolume (ml) driehoeksmossel
Locatiecode 407 407 407 407 407
34 33 34 34 34
S S S S S
2 9 13
21 21 21 21 21
SX SX S S S
0 0 0 0 0
27 6 9 18 9
33 32 33 33 32
S SX S SX SX
9:39 9:43 9:47 9:51 9:55
1 1 0 0 0
28
39 39 39 38 38
SX SX S S S
07-12-06 07-12-06 07-12-06 07-12-06 07-12-06
8:34 8:43 8:48 8:51 8:56
1 0 0
28 4 3
1
37
35 35 35 35 35
S S S S S
499301 499224 499119 499120 499232
06-12-06 06-12-06 06-12-06 06-12-06 06-12-06
10:38 10:43 10:47 10:52 10:54
36 37 36 36 38
KZX SK SK SK SKX
497099 497032 496918 496918 497028
12-12-06 12-12-06 12-12-06 12-12-06 12-12-06
10:49 10:53 10:57 11:02 11:06
36 27 27 26 27
S S S S S
1 0
1 1
0,0742
15 10 19
0
5
0
17
1
Pagina 88 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Datum
Tijd
Biovolume (ml) driehoeksmossel
08-12-06 08-12-06 08-12-06 08-12-06 08-12-06
10:09 10:12 10:14 10:17 10:19
1 2 2 2 0
421 421 421 421 421
1 2 3 4 5
147000 147095 147059 146941 146905
497100 497031 496919 496919 497031
146994 147097 147056 146938 146906
497093 497030 496918 496925 497024
07-12-06 07-12-06 07-12-06 07-12-06 07-12-06
9:15 9:20 9:25 9:29 9:33
424 424 424 424 424
1 2 3 4 5
137000 137095 137059 136941 136905
495100 495031 494919 494919 495031
137001 137095 137057 136938 136893
495103 495030 494923 494918 495032
12-12-06 12-12-06 12-12-06 12-12-06 12-12-06
10:09 10:14 10:17 10:23 10:27
2 0 6 0 5
426 426 426 426 426
1 2 3 4 5
141000 141095 141059 140941 140905
495100 495031 494919 494919 495031
141002 141084 141060 140938 140902
495098 495046 494916 494915 495033
07-12-06 07-12-06 07-12-06 07-12-06 07-12-06
14:26 14:29 14:33 14:35 14:39
428 428 428 428 428
1 2 3 4 5
145000 145095 145059 144941 144905
495100 495031 494919 494919 495031
145002 145090 145057 144937 144904
495101 495029 494916 494921 495031
07-12-06 07-12-06 07-12-06 07-12-06 07-12-06
430 430 430 430 430
1 2 3 4 5
135000 135095 135059 134941 134905
493100 493031 492919 492919 493031
135004 135096 135062 134938 134907
493101 493029 492918 492918 493026
432 432 432 432 432
1 2 3 4 5
139000 139095 139059 138941 138905
493100 493031 492919 492919 493031
138998 139095 139056 138938 138905
493092 493033 492915 492920 493036
Grondsoort
Werkelijke Y 497097 497028 496918 496917 497029
Waterdiepte (dm)
Werkelijke X 142997 143091 143059 142938 142906
Aantal Pisidium's
Opgegeven Y 497100 497031 496919 496919 497031
1
34 35 34 34 34
SX SX SX SX SX
35 38 36 37 39
S S S X S
44 1 200 12 96
24 24 24 24 24
ZX XZ XZ XZ XZ
3
133
0 1 0
14 49 17
31 32 32 32 32
KX K SK S S
9:52 9:56 10:01 10:05 10:08
0
22
0
1
33 33 33 33 33
S S SXK S S
12-12-06 12-12-06 12-12-06 12-12-06 12-12-06
9:15 9:20 9:29 9:35 9:45
1 1 3 0 2
23 24 23 22 22
S ZX XZ KX KX
07-12-06 07-12-06 07-12-06 07-12-06 07-12-06
13:17 13:22 13:25 13:28 13:36
1 10 3 5 7
32 32 31 31 32
XK XK KX KX KX
19 46 86 78 6
Aantal Corbicula's
Opgegeven X 143000 143095 143059 142941 142905
Aantal Dreissena's
Submonster 1 2 3 4 5
Drooggewicht Dreissena (g)
Locatiecode 419 419 419 419 419
1 1 6
0,1979
0,0800 32 62 8 44 21 0,1881 62 113 0,2070
Pagina 89 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Tijd
142995 143093 143057 142939 142906
493100 493033 492920 492915 493031
07-12-06 07-12-06 07-12-06 07-12-06 07-12-06
10:32 10:35 10:41 10:44 10:48
435 435 435 435 435
1 2 3 4 5
133000 133095 133059 132941 132905
491100 491031 490919 490919 491031
133001 133095 133063 132937 132906
491099 491027 490919 490918 491030
12-12-06 12-12-06 12-12-06 12-12-06 12-12-06
8:28 8:38 8:42 8:49 8:53
9 1 2 4 0
437 437 437 437 437
1 2 3 4 5
137000 137095 137059 136941 136905
491100 491031 490919 490919 491031
137001 137093 137056 136941 136899
491096 491032 490918 490912 491035
07-12-06 07-12-06 07-12-06 07-12-06 07-12-06
12:36 12:41 12:45 12:50 12:53
0
439 439 439 439 439
1 2 3 4 5
141000 141095 141059 140941 140905
491300 491231 491119 491119 491231
141000 141093 141053 140938 140906
491297 491234 491115 491124 491235
07-12-06 07-12-06 07-12-06 07-12-06 07-12-06
11:24 11:30 11:39 11:47 14:02
4 6
76 180
0 1
4 18
440 440 440 440 440
1 2 3 4 5
131000 131095 131059 130941 130905
489100 489031 488919 488919 489031
131002 131097 131060 130942 130906
489103 489033 488922 488918 489028
11-12-06 11-12-06 11-12-06 11-12-06 11-12-06
9:39 9:42 9:47 9:53 9:58
6 2 11 5 3
150 61
442 442 442 442 442
1 2 3 4 5
135000 135095 135059 134941 134905
489100 489031 488919 488919 489031
134998 135100 135062 134941 134906
489097 489034 488923 488921 489031
11-12-06 11-12-06 11-12-06 11-12-06 11-12-06
8:42 8:51 8:59 9:03 9:07
2 17 2 0 7
444 444 444 444 444
1 2 3 4 5
129000 129095 129059 128941 128905
487100 487031 486919 486919 487031
129004 129094 129058 128942 128904
487101 487029 486920 486914 487028
11-12-06 11-12-06 11-12-06 11-12-06 11-12-06
10:23 10:26 10:30 10:39 10:44
0
12
0 2
8 62
1 2 1
Grondsoort
Datum
493100 493031 492919 492919 493031
Waterdiepte (dm)
Werkelijke Y
143000 143095 143059 142941 142905
Aantal Pisidium's
Werkelijke X
1 2 3 4 5
Aantal Corbicula's
Opgegeven Y
Aantal Dreissena's
Opgegeven X
Drooggewicht Dreissena (g)
Submonster
Biovolume (ml) driehoeksmossel
Locatiecode 434 434 434 434 434
1
32 33 33 33 33
SXK SK SK SK SK
24 24 27 26 25
SX S SX SX S
33 33 33 32 34
KX XK XK XK XK
29 30 30 30 30
XK KX XZ XZ XZ
21 21 19 20 20
XZK XZK XZ XZK XZK
26 26 26 26 26
KX XK KX KX KX
16 18 29 25 16
SX S S S SX
0,2347 35 52 113 2 1 24
7
0,0475 14
0,3143 110 67 38 0,5629 75 23 0,2117 1
1
Pagina 90 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Datum
Tijd
Biovolume (ml) driehoeksmossel
11-12-06 11-12-06 11-12-06 11-12-06 11-12-06
11:50 11;53 11:56 11:59 12:05
4 16 6 4 2
448 448 448 448 448
1 2 3 4 5
137000 137095 137059 136941 136905
487100 487031 486919 486919 487031
137000 137092 137060 136942 136903
487104 487037 486916 486917 487034
11-12-06 11-12-06 11-12-06 11-12-06 11-12-06
13:17 13:24 13;28 13:32 13:39
1 0 1 3 2
36 8 64 131 59
450 450 450 450 450
1 2 3 4 5
131000 131095 131059 130941 130905
485100 485031 484919 484919 485031
130998 131093 131059 130944 130906
485102 485029 484918 484919 485031
11-12-06 11-12-06 11-12-06 11-12-06 11-12-06
11:14 11:17 11:19 11:23 11:27
3
76
451 451 451 451 451
1 2 3 4 5
135200 135295 135259 135141 135105
485100 485031 484919 484919 485031
135196 135295 135258 135140 135105
485097 485033 484918 484917 485033
11-12-06 11-12-06 11-12-06 11-12-06 11-12-06
12:31 12:37 12:41 12:45 12:52
Grondsoort
Werkelijke Y 487099 487029 486917 486916 487032
Waterdiepte (dm)
Werkelijke X 133002 133095 133059 132941 132902
24 26 24 24 23
KX KX KX KX KX
1 1
20 20 18 19 20
ZX ZX ZX ZX ZX
7
20 20 21 17 18
KXZ KX KX KX KX
138 144 138 123 134
S S S S S
73 0,4616 0,2041 90 43
0,1633
12 65 37
2
Aantal Pisidium's
Opgegeven Y 487100 487031 486919 486919 487031
Aantal Corbicula's
Opgegeven X 133000 133095 133059 132941 132905
Aantal Dreissena's
Submonster 1 2 3 4 5
4 4 3
Drooggewicht Dreissena (g)
Locatiecode 446 446 446 446 446
Pagina 91 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
C.2
IJsselmeer 2007 In deze bijlage worden de relevante gegevens per deelmonster weergegeven: -
locatienummer nummer deelmonster opgegeven locatie deelmonster (op cirkel rond locatiemidden) gemeten locatie deelmonster monsterdatum monstertijdstip biovolume Driehoeks + Quagga-mosselen (ml) aantal Driehoeksmosselen in het deelmonster aantal Quagga-mosselen in het deelmonster aantal korfmosselen in het deelmonster waterdiepte (dm) sedimenttype (genoteerd in volgorde van dominantie)
sedimenttype: S = slib Z = zand G = grind V = veen K = klei X = grof materiaal (stenen, schelpen) nb = niet bekend
Pagina 92 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Locatiecode
Submonster
Opgegeven X
Opgegeven Y
Werkelijke X
Werkelijke Y
Datum
Tijd
Biovolume (ml) driehoeksmossel
Aantal Driehoeksm.
Aantal Quagga’
Aantal Corbicula's
Waterdiepte (m)
Grondsoort
2 2 2 2 2
1 2 3 4 5
149000 149095 149059 148941 148905
563100 563031 562919 562919 563031
149000 149094 149059 148939 148904
563100 563032 562918 562917 563029
26-10-07 26-10-07 26-10-07 26-10-07 26-10-07
13.00 13.00 13.00 13.00 13.00
0 0,7 0 0 0
0 5 0 0 0
0 1 0 0 0
0 0 0 0 0
3.7 3.4 3.7 3.8 3.8
S/Z Z S/Z S/Z S/Z
4 4 4 4 4
1 2 3 4 5
153000 153095 153059 152941 152905
563100 563031 562919 562919 563031
153000 153095 153058 152941 152905
563100 563032 562918 562918 563032
26-10-07 26-10-07 26-10-07 26-10-07 26-10-07
13.15 13.15 13.15 13.15 13.15
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
5.0 2.4 2.4 5.0 2.6
X X Z Z Z
6 6 6 6 6
1 2 3 4 5
147000 147095 147059 146941 146905
561100 561031 560919 560919 561031
147003 147094 147059 146941 146904
561099 561032 560917 560917 561029
26-10-07 26-10-07 26-10-07 26-10-07 26-10-07
12.30 12.30 12.30 12.30 12.30
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
3.0 2.5 2.5 2.8 4.2
Z Z Z Z S/Z
8 8 8 8 8
1 2 3 4 5
151000 151095 151059 150941 150905
561100 561031 560919 560919 561031
151000 151095 151058 150940 150905
561098 561030 560919 560919 561030
26-10-07 26-10-07 26-10-07 26-10-07 26-10-07
13.30 13.30 13.30 13.30 13.30
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
2.8 2.9 3.0 2.8 2.7
Z Z Z Z S/Z
11 11 11 11 11
1 2 3 4 5
145000 145095 145059 144941 144905
559100 559031 558919 558919 559031
145000 145098 145060 144941 144908
559101 559033 558919 558918 559031
26-10-07 26-10-07 26-10-07 26-10-07 26-10-07
12.15 12.15 12.15 12.15 12.15
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
4.0 4.0 4.0 4.0 4.0
Z Z/S Z/S Z Z
13 13 13 13 13
1 2 3 4 5
149000 149095 149059 148941 148905
559100 559031 558919 558919 559031
149000 149097 149058 148941 148907
559100 559033 558919 558914 559032
26-10-07 26-10-07 26-10-07 26-10-07 26-10-07
12.15 12.15 12.15 12.15 12.15
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
2.9 2.9 3.0 3.0 3.0
Z Z Z Z Z
15 15 15 15 15
1 2 3 4 5
153000 153095 153059 152941 152905
559100 559031 558919 558919 559031
152999 153095 153059 152941 152905
559099 559029 558919 558920 559033
1-11-07 1-11-07 1-11-07 1-11-07 1-11-07
12.31 12.31 12.31 12.31 12.31
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
4.0 8.5 4.6 4.6 4.9
Z Z S Z/S Z/S
Pagina 93 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Locatiecode
Submonster
Opgegeven X
Opgegeven Y
Werkelijke X
Werkelijke Y
Datum
Tijd
Biovolume (ml) driehoeksmossel
Aantal Driehoeksm.
Aantal Quagga’s
Aantal Corbicula's
Waterdiepte (m)
Grondsoort
18 18 18 18 18
1 2 3 4 5
143000 143095 143059 142941 142905
557100 557031 556919 556919 557031
143001 143097 143058 142940 142906
557101 557031 556918 556917 557031
27-11-07 27-11-07 27-11-07 27-11-07 27-11-07
13.00 13.00 13.00 13.00 13.00
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
4.54 3.98 3.52 4.04 5.15
S Z Z Z Z/S
20 20 20 20 20
1 2 3 4 5
147000 147095 147059 146941 146905
557100 557031 556919 556919 557031
147003 147095 147058 146945 146905
557099 557032 556918 556918 557028
1-11-07 1-11-07 1-11-07 1-11-07 1-11-07
13.10 13.10 13.10 13.10 13.10
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
4.4 4.4 4.4 4.4 4.4
Z/S Z/S Z/S S S
22 22 22 22 22
1 2 3 4 5
151000 151095 151059 150941 150905
557100 557031 556919 556919 557031
151000 151095 151058 150940 150905
557100 557031 556918 556918 557032
1-11-07 1-11-07 1-11-07 1-11-07 1-11-07
12.10 12.10 12.10 12.10 12.10
0 0 0 0 0,4
0 0 0 0 8
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
4.8 4.8 4.6 4.4 4.0
Z/S Z/S Z/S Z/S Z/S
24 24 24 24 24
1 2 3 4 5
154700 154795 154759 154641 154605
556900 556831 556719 556719 556831
154999 155094 155058 154940 154904
557100 557033 556918 556918 557031
27-11-07 27-11-07 27-11-07 27-11-07 27-11-07
11.25 11.25 11.25 11.25 11.25
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
1.61 1.42 1.49 1.79 1.65
Z Z Z Z Z
26 26 26 26 26
1 2 3 4 5
141000 141095 141059 140941 140905
555100 555031 554919 554919 555031
140999 141094 141058 140941 140904
555098 555030 554919 554919 555030
26-10-07 26-10-07 26-10-07 26-10-07 26-10-07
11.45 11.45 11.45 11.45 11.45
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
3.5 3.5 3.5 3.3 3.4
Z Z Z Z Z
28 28 28 28 28
1 2 3 4 5
145000 145095 145059 144941 144905
555100 555031 554919 554919 555031
144999 145094 145058 144940 144904
555099 555030 554918 554918 555030
1-11-07 1-11-07 1-11-07 1-11-07 1-11-07
13.30 13.30 13.30 13.30 13.30
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
3.4 3.2 8.6 6.9 3.4
Z Z Z Z Z
30 30 30 30 30
1 2 3 4 5
149000 149095 149059 148941 148905
555100 555031 554919 554919 555031
148999 149094 149058 148940 148904
555099 555030 554917 554917 555030
27-11-07 27-11-07 27-11-07 27-11-07 27-11-07
12.00 12.00 12.00 12.00 12.00
0,5 0 0,1 0 0,5
14 0 6 0 21
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
3.88 3.81 4.05 4.01 4.12
Z Z Z Z Z
Pagina 94 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Locatiecode
Submonster
Opgegeven X
Opgegeven Y
Werkelijke X
Werkelijke Y
Datum
Tijd
Biovolume (ml) driehoeksmossel
Aantal Driehoeksm.
Aantal Quagga’s
Aantal Corbicula's
Waterdiepte (m)
Grondsoort
32 32 32 32 32
1 2 3 4 5
153000 153095 153059 152941 152905
555100 555031 554919 554919 555031
152999 153094 153058 152940 152904
555099 555029 554918 554918 555029
27-11-07 27-11-07 27-11-07 27-11-07 27-11-07
11.00 11.00 11.00 11.00 11.00
0,2 0 0 0 0
1 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
2.92 2.92 2.94 2.83 2.88
Z Z Z Z Z
35 35 35 35 35
1 2 3 4 5
139000 139095 139059 138941 138905
553100 553031 552919 552919 553031
139000 139095 139059 138940 138905
553098 553029 552919 552919 553030
26-10-07 26-10-07 26-10-07 26-10-07 26-10-07
11.10 11.10 11.10 11.10 11.10
0 0 0 0,1 0
0 0 0 1 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
3.00 2.7 2.9 2.8 3.1
Z Z Z Z Z
37 37 37 37 37
1 2 3 4 5
143000 143095 143059 142941 142905
553100 553031 552919 552919 553031
142999 143094 143058 142940 142904
553099 553030 552918 552919 553030
1-11-07 1-11-07 1-11-07 1-11-07 1-11-07
13.50 13.50 13.50 13.50 13.50
0 0,1 2,2 0 0
0 1 24 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
3.4 3.8 3.8 5.1 4.6
Y Z Y Y Y
39 39 39 39 39
1 2 3 4 5
147000 147095 147059 146941 146905
553100 553031 552919 552919 553031
147003 147094 147058 146939 146899
553098 553030 552919 552918 553030
1-11-07 1-11-07 1-11-07 1-11-07 1-11-07
11.50 11.50 11.50 11.50 11.50
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
3.8 3.8 4.0 3.6 6.5
Z/S Z Z Z Z
41 41 41 41 41
1 2 3 4 5
151000 151095 151059 150941 150905
553100 553031 552919 552919 553031
150999 151094 151058 150940 150904
553099 553029 552918 552918 553029
27-11-07 27-11-07 27-11-07 27-11-07 27-11-07
10.45 10.45 10.45 10.45 10.45
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
4.41 4.43 4.38 4.74 4.91
Z Z Y Z/S Z/S
44 44 44 44 44
1 2 3 4 5
155000 155095 155059 154941 154905
553100 553031 552919 552919 553031
154999 155094 155058 154940 154904
553098 553029 552918 552918 553029
26-11-07 26-11-07 26-11-07 26-11-07 26-11-07
12.15 12.15 12.15 12.15 12.15
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
2.72 2.74 2.89 2.88 2.84
Z Z Z Z Z
46 46 46 46 46
1 2 3 4 5
137000 137095 137059 136941 136905
551100 551031 550919 550919 551031
136999 137094 137059 136941 136905
551099 551031 550919 550920 551028
26-10-07 26-10-07 26-10-07 26-10-07 26-10-07
10.45 10.45 10.45 10.45 10.45
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
5.0 5.8 6.0 5.8 5.8
Y Y S S
Pagina 95 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Locatiecode
Submonster
Opgegeven X
Opgegeven Y
Werkelijke X
Werkelijke Y
Datum
Tijd
Biovolume (ml) driehoeksmossel
Aantal Driehoeksm.
Aantal Quagga’s
Aantal Corbicula's
Waterdiepte (m)
Grondsoort
48 48 48 48 48
1 2 3 4 5
141000 141095 141059 140941 140905
551100 551031 550919 550919 551031
140999 141095 141058 140940 140904
551099 551030 550918 550918 551030
1-11-07 1-11-07 1-11-07 1-11-07 1-11-07
14.15 14.15 14.15 14.15 14.15
0 0 0 1,1 0
0 0 0 5 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
3.2 3.2 3.2 3.2 3.2
Y Z Z Z Z
49 49 49 49 49
1 2 3 4 5
145000 145095 145059 144941 144905
551100 551031 550919 550919 551031
144999 145094 145058 144940 144904
551099 551030 550918 550918 551030
1-11-07 1-11-07 1-11-07 1-11-07 1-11-07
11.20 11.20 11.20 11.20 11.20
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
10.1 4.0 4.2 4.4 4.5
Z Z Z Z/S Z
51 51 51 51 51
1 2 3 4 5
149000 149095 149059 148941 148905
551100 551031 550919 550919 551031
148999 149094 149058 148940 148904
551098 551030 550918 550917 551030
27-11-07 27-11-07 27-11-07 27-11-07 27-11-07
10.15 10.15 10.15 10.15 10.15
0 2 2 0,6 0
0 21 7 3 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
4.78 4.81 4.81 4.81 4.81
Z/S Z/S Z Z/S Z/S
53 53 53 53 53
1 2 3 4 5
153000 153095 153059 152941 152905
551100 551031 550919 550919 551031
152999 153093 153058 152940 152904
551099 551030 550917 550917 551030
26-11-07 26-11-07 26-11-07 26-11-07 26-11-07
12.40 12.40 12.40 12.40 12.40
0 0 0 0,9 0
0 0 0 8 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
3.76 3.83 3.68 3.73 3.91
Z Z/S Z Z Z
56 56 56 56 56
1 2 3 4 5
135000 135095 135059 134941 134905
549100 549031 548919 548919 549031
134999 135094 135058 134940 134905
549101 549029 548918 548919 549030
26-10-07 26-10-07 26-10-07 26-10-07 26-10-07
10.00 10.00 10.00 10.00 10.00
0 0,4 5 0,9 0,5
0 3 19 9 3
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
2.4 2.8 2.7 2.0 2.2
Y Y Z Z/S Z
58 58 58 58 58
1 2 3 4 5
139000 139095 139059 138941 138905
549100 549031 548919 548919 549031
138999 139090 139056 138940 138904
549099 549027 548914 548918 549029
27-11-07 27-11-07 27-11-07 27-11-07 27-11-07
13.30 13.30 13.30 13.30 13.30
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
1.88 2.08 2.12 1.98 1.86
Z Z Z Z Z
60 60 60 60 60
1 2 3 4 5
143000 143095 143059 142941 142905
549100 549031 548919 548919 549031
142999 143094 143058 142940 142904
549099 549030 548918 548918 549030
1-11-07 1-11-07 1-11-07 1-11-07 1-11-07
10.45 10.45 10.45 10.45 10.45
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
15.0 16.0 5.5 4.3 4.0
S S/Z Y Z Z
Pagina 96 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Locatiecode
Submonster
Opgegeven X
Opgegeven Y
Werkelijke X
Werkelijke Y
Datum
Tijd
Biovolume (ml) driehoeksmossel
Aantal Driehoeksm.
Aantal Quagga’s
Aantal Corbicula's
Waterdiepte (m)
Grondsoort
62 62 62 62 62
1 2 3 4 5
147000 147095 147059 146941 146905
549100 549031 548919 548919 549031
147001 147094 147058 146945 146905
549097 549029 548918 548918 549028
27-11-07 27-11-07 27-11-07 27-11-07 27-11-07
9.50 9.50 9.50 9.50 9.50
0 0 0 3,5 0,3
0 0 0 17 2
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
3.97 4.09 4.00 3.98 4.64
Y Y Y Y Y
64 64 64 64 64
1 2 3 4 5
151000 151095 151059 150941 150905
549100 549031 548919 548919 549031
150999 151094 151058 150940 150904
549099 549030 548917 548917 549030
26-11-07 26-11-07 26-11-07 26-11-07 26-11-07
13.10 13.10 13.10 13.10 13.10
0 0 1,3 0 0
0 0 7 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
4.38 4.37 4.40 4.46 3.95
Z Z Z Z Z
66 66 66 66 66
1 2 3 4 5
155000 155095 155059 154941 154905
549100 549031 548919 548919 549031
154999 155094 155058 154940 154904
549099 549030 548917 548917 549030
26-11-07 26-11-07 26-11-07 26-11-07 26-11-07
11.30 11.30 11.30 11.30 11.30
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
2.48 2.32 2.41 2.51 2.59
Z Z Z Z Z
67 67 67 67 67
1 2 3 4 5
133200 133295 133259 133141 133105
547100 547031 546919 546919 547031
133003 133094 133100 133112 133036
547100 547029 546924 546904 547044
26-10-07 26-10-07 26-10-07 26-10-07 26-10-07
9.50 9.50 9.50 9.50 9.50
0 0 0 0,3 0,2
0 0 0 1 1
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
3.4 3.4 3.0 3.2 3.5
Z Z Z V Z
69 69 69 69 69
1 2 3 4 5
137000 137095 137059 136941 136905
547100 547031 546919 546919 547031
136999 137094 137058 136940 136899
547100 547030 546918 546918 547027
1-11-07 1-11-07 1-11-07 1-11-07 1-11-07
14.40 14.40 14.40 14.40 14.40
0,2 0 0 0 5
1 0 0 0 39
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
7.5 10.1 3.8 3.8 3.6
Z Y Y Y Y
71 71 71 71 71
1 2 3 4 5
141000 141095 141059 140941 140905
547100 547031 546919 546919 547031
140999 141094 141058 140940 140904
547100 547030 546919 546918 547030
1-11-07 1-11-07 1-11-07 1-11-07 1-11-07
10.24 10.24 10.24 10.24 10.24
2,4 0,6 0 0 0,1
8 3 0 0 2
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
2.3 3.8 4.2 4.6 4.6
Z Z/S S Z/S Z/S
73 73 73 73 73
1 2 3 4 5
145000 145095 145059 144941 144905
547100 547031 546919 546919 547031
144999 145094 145058 144940 144904
547099 547030 546917 546917 547030
27-11-07 27-11-07 27-11-07 27-11-07 27-11-07
9.30 9.30 9.30 9.30 9.30
1,4 32 7,5 0,1 2
10 205 55 1 11
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
5.09 5.05 5.00 5.32 5.02
Z Z Z Z Z
Pagina 97 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Locatiecode
Submonster
Opgegeven X
Opgegeven Y
Werkelijke X
Werkelijke Y
Datum
Tijd
Biovolume (ml) driehoeksmossel
Aantal Driehoeksm.
Aantal Quagga’s
Aantal Corbicula's
Waterdiepte (m)
Grondsoort
75 75 75 75 75
1 2 3 4 5
149000 149095 149059 148941 148905
547100 547031 546919 546919 547031
149000 149094 149058 148940 148904
547098 547029 546918 546918 547029
26-11-07 26-11-07 26-11-07 26-11-07 26-11-07
13.45 13.45 13.45 13.45 13.45
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
4.40 4.56 4.62 4.58 4.54
Z Z Z Z Z
77 77 77 77 77
1 2 3 4 5
153000 153095 153059 152941 152905
547100 547031 546919 546919 547031
152999 153094 153058 152940 152904
547098 547030 546918 546918 547030
26-11-07 26-11-07 26-11-07 26-11-07 26-11-07
11.00 11.00 11.00 11.00 11.00
0 2,4 0 0 0
0 19 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
3.66 3.82 3.61 3.76 3.89
Z Z Z Z Z
79 79 79 79 79
1 2 3 4 5
135000 135095 135059 134941 134905
545100 545031 544919 544919 545031
134999 135094 135058 134940 134904
545099 545030 544919 544919 545030
1-11-07 1-11-07 1-11-07 1-11-07 1-11-07
15.15 15.15 15.15 15.15 15.15
0 8,5 0 0 0,5
0 163 0 0 9
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
7.0 6.1 6.9 7.8 7.1
Y Y Y Z Y
81 81 81 81 81
1 2 3 4 5
139000 139095 139059 138941 138905
545100 545031 544919 544919 545031
138999 139091 139059 138940 138904
545099 545028 544917 544918 545030
1-11-07 1-11-07 1-11-07 1-11-07 1-11-07
10.00 10.00 10.00 10.00 10.00
1,4 0,3 5,2 0,4 0
12 1 38 4 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
7.0 8.8 5.7 4.0 5.0
Y Y S Y Y
83 83 83 83 83
1 2 3 4 5
143000 143095 143059 142941 142905
545100 545031 544919 544919 545031
142999 143094 143058 142940 142904
545099 545030 544919 544917 545030
27-11-07 27-11-07 27-11-07 27-11-07 27-11-07
9.10 9.10 9.10 9.10 9.10
6 0,9 0 9,5 4,5
49 8 0 47 26
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
4.67 4.63 4.61 4.54 4.61
Z Z Z Z Z
85 85 85 85 85
1 2 3 4 5
147000 147095 147059 146941 146905
545100 545031 544919 544919 545031
146999 147093 147059 146942 146905
545098 545029 544918 544917 545029
26-11-07 26-11-07 26-11-07 26-11-07 26-11-07
14.20 14.20 14.20 14.20 14.20
0,2 0 0 0 0
3 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
4.46 4.55 4.53 4.56 4.50
Z Z Z Z/S Z/S
87 87 87 87 87
1 2 3 4 5
151000 151095 151059 150941 150905
545100 545031 544919 544919 545031
150999 151094 151059 150940 150904
545098 545030 544918 544917 545030
26-11-07 26-11-07 26-11-07 26-11-07 26-11-07
10.25 10.25 10.25 10.25 10.25
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
4.17 4.38 4.42 4.32 4.23
Z Z/S Z Z Z
Pagina 98 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Locatiecode
Submonster
Opgegeven X
Opgegeven Y
Werkelijke X
Werkelijke Y
Datum
Tijd
Biovolume (ml) driehoeksmossel
Aantal Driehoeksm.
Aantal Quagga’s
Aantal Corbicula's
Waterdiepte (m)
Grondsoort
90 90 90 90 90
1 2 3 4 5
137000 137095 137059 136941 136905
543100 543031 542919 542919 543031
136999 137094 137058 136940 136904
543099 543030 542918 542918 543030
1-11-07 1-11-07 1-11-07 1-11-07 1-11-07
9.15 9.15 9.15 9.15 9.15
0 1,2 0 0 0,5
0 10 0 0 15
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
7.5 9.4 7.1 8.0 8.1
Y Y Z Z Y
92 92 92 92 92
1 2 3 4 5
141000 141095 141059 140941 140905
543100 543031 542919 542919 543031
140999 141093 141058 140939 140904
543099 543030 542917 542917 543029
27-11-07 27-11-07 27-11-07 27-11-07 27-11-07
8.40 8.40 8.40 8.40 8.40
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
5.18 5.11 5.17 5.05 5.11
Z/S Z/S Z Z/S Z
94 94 94 94 94
1 2 3 4 5
145000 145095 145059 144941 144905
543100 543031 542919 542919 543031
144999 145094 145058 144940 144904
543098 543030 542918 542917 543030
26-11-07 26-11-07 26-11-07 26-11-07 26-11-07
15.00 15.00 15.00 15.00 15.00
0,6 0 0,9 0 0
2 0 2 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
5.06 5.13 5.07 5.15 5.16
K Z/S Z/S Z/S Z/S
96 96 96 96 96
1 2 3 4 5
149000 149095 149059 148941 148905
543100 543031 542919 542919 543031
148999 149094 149058 148941 148904
543099 543029 542917 542918 543029
26-11-07 26-11-07 26-11-07 26-11-07 26-11-07
9.50 9.50 9.50 9.50 9.50
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
5.18 5.10 5.14 5.29 5.17
S/Z S/Z Z/S S S
98 98 98 98 98
1 2 3 4 5
153000 153095 153059 152941 152905
543100 543031 542919 542919 543031
152999 153094 153058 152940 152904
543098 543029 542918 542918 543029
22-11-07 22-11-07 22-11-07 22-11-07 22-11-07
12.00 12.00 12.00 12.00 12.00
2,1 0 0 0 0
14 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
3.73 3.38 3.32 3.98 4.02
Z Z Z S/Z Y
100 100 100 100 100
1 2 3 4 5
139000 139095 139059 138941 138905
541100 541031 540919 540919 541031
138999 139097 139059 138940 138904
541098 541027 540917 540917 541030
23-11-07 23-11-07 23-11-07 23-11-07 23-11-07
9.30 9.30 9.30 9.30 9.30
0,8 8,5 1,1 0 0,7
5 74 22 0 3
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
3.78 3.78 3.76 3.63 3.63
Y Y Y Z Y
102 102 102 102 102
1 2 3 4 5
143000 143095 143059 142941 142905
541100 541031 540919 540919 541031
142999 143094 143058 142940 142904
541098 541029 540918 540918 541030
27-11-07 27-11-07 27-11-07 27-11-07 27-11-07
8.10 8.10 8.10 8.10 8.10
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
5.67 5.71 5.72 5.70 5.68
S S S S S
Pagina 99 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Locatiecode
Submonster
Opgegeven X
Opgegeven Y
Werkelijke X
Werkelijke Y
Datum
Tijd
Biovolume (ml) driehoeksmossel
Aantal Driehoeksm.
Aantal Quagga’s
Aantal Corbicula's
Waterdiepte (m)
Grondsoort
104 104 104 104 104
1 2 3 4 5
147000 147095 147059 146941 146905
541100 541031 540919 540919 541031
146999 147094 147058 146941 146905
541099 541030 540917 540917 541028
26-11-07 26-11-07 26-11-07 26-11-07 26-11-07
9.10 9.10 9.10 9.10 9.10
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
5.28 5.27 5.32 5.45 5.42
S S S S S
106 106 106 106 106
1 2 3 4 5
151000 151095 151059 150941 150905
541100 541031 540919 540919 541031
150999 151094 151058 150940 150904
541098 541029 540918 540918 541029
22-11-07 22-11-07 22-11-07 22-11-07 22-11-07
12.15 12.15 12.15 12.15 12.15
0 0,2 0 0,4 0
0 1 0 2 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
3.81 3.92 3.44 3.22 3.33
Z Z Z Z Z
108 108 108 108 108
1 2 3 4 5
155000 155095 155059 154941 154905
541100 541031 540919 540919 541031
154999 155095 155057 154940 154904
541098 541030 540918 540918 541030
22-11-07 22-11-07 22-11-07 22-11-07 22-11-07
10.50 10.50 10.50 10.50 10.50
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
2.07 1.88 1.93 1.84 1.86
Z Z Z Z Z
109 109 109 109 109
1 2 3 4 5
137000 137095 137059 136941 136905
539100 539031 538919 538919 539031
136999 137094 137058 136940 136904
539099 539030 538917 538917 539030
23-11-07 23-11-07 23-11-07 23-11-07 23-11-07
10.10 10.10 10.10 10.10 10.10
1,4 2 3,5 3,5 3,2
10 14 20 20 17
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
3.09 3.15 3.18 3.05 3.00
Y Y Y Y Y
111 111 111 111 111
1 2 3 4 5
141000 141095 141059 140941 140905
539100 539031 538919 538919 539031
140999 141094 141058 140940 140903
539099 539030 538918 538917 539030
23-11-07 23-11-07 23-11-07 23-11-07 23-11-07
12.15 12.15 12.15 12.15 12.15
1,6 0 0,9 0 0,6
8 0 8 0 3
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
3.87 4.11 4.15 4.07 3.89
Z/S Z/S Z/S V Z
113 113 113 113 113
1 2 3 4 5
145000 145095 145059 144941 144905
539100 539031 538919 538919 539031
144999 145094 145057 144940 144904
539098 539029 538918 538918 539030
26-11-07 26-11-07 26-11-07 26-11-07 26-11-07
8.30 8.30 8.30 8.30 8.30
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
5.98 6.02 6.14 6.25 6.23
S/Z S/Z S S S
115 115 115 115 115
1 2 3 4 5
149000 149095 149059 148941 148905
539100 539031 538919 538919 539031
148999 149094 149058 148940 148904
539099 539030 538917 538917 539030
22-11-07 22-11-07 22-11-07 22-11-07 22-11-07
13.00 13.00 13.00 13.00 13.00
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
2.37 2.32 2.68 3.04 2.68
Z Z Z Z Z
Pagina 100 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Locatiecode
Submonster
Opgegeven X
Opgegeven Y
Werkelijke X
Werkelijke Y
Datum
Tijd
Biovolume (ml) driehoeksmossel
Aantal Driehoeksm.
Aantal Quagga’s
Aantal Corbicula's
Waterdiepte (m)
Grondsoort
117 117 117 117 117
1 2 3 4 5
153000 153095 153059 152941 152905
539100 539031 538919 538919 539031
152999 153094 153058 152940 152903
539099 539029 538918 538918 539029
22-11-07 22-11-07 22-11-07 22-11-07 22-11-07
9.30 9.30 9.30 9.30 9.30
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
2.36 2.43 2.41 2.42 2.65
Z Z Z Z Z
119 119 119 119 119
1 2 3 4 5
157000 157095 157059 156941 156905
539100 539031 538919 538919 539031
157000 157098 157059 156940 156904
539099 539029 538918 538918 539029
22-11-07 22-11-07 22-11-07 22-11-07 22-11-07
11.45 11.45 11.45 11.45 11.45
2,8 1,2 0 0 0
94 37 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
1.31 1.25 1.27 1.26 1.22
Z Z Z Z Z
121 121 121 121 121
1 2 3 4 5
161000 161095 161059 160941 160905
539100 539031 538919 538919 539031
160999 161094 161058 160940 160904
539099 539030 538918 538918 539030
20-11-07 20-11-07 20-11-07 20-11-07 20-11-07
8.50 8.50 8.50 8.50 8.50
0 1,4 0 0 0
0 7 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
3.86 3.92 3.97 3.98 3.95
S Y Y S Y
125 125 125 125 125
1 2 3 4 5
139000 139095 139059 138941 138905
537100 537031 536919 536919 537031
138999 139095 139059 138940 138903
537098 537027 536917 536918 537030
23-11-07 23-11-07 23-11-07 23-11-07 23-11-07
11.15 11.15 11.15 11.15 11.15
45 7 10,5 1,3 82
221 30 50 7 404
2 0 0 0 3
0 0 0 0 0
4.25 4.37 4.32 4.32 4.28
Y Y Y Y Y
127 127 127 127 127
1 2 3 4 5
143000 143095 143059 142941 142905
537100 537031 536919 536919 537031
142999 143094 143058 142940 142904
537100 537029 536918 536918 537029
23-11-07 23-11-07 23-11-07 23-11-07 23-11-07
8.40 8.40 8.40 8.40 8.40
15 11,5 4 32 29
98 56 42 269 145
0 0 0 0 1
0 0 0 0 0
4.89 4.95 4.72 4.58 4.59
Y Y Y Y Y
129 129 129 129 129
1 2 3 4 5
147000 147095 147059 146941 146905
537100 537031 536919 536919 537031
146999 147094 147058 146941 146905
537099 537030 536917 536916 537030
22-11-07 22-11-07 22-11-07 22-11-07 22-11-07
13.30 13.30 13.30 13.30 13.30
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
5.98 5.98 6.01 6.02 6.03
S S S S S
131 131 131 131 131
1 2 3 4 5
151000 151095 151059 150941 150905
537100 537031 536919 536919 537031
150999 151094 151058 150940 150904
537099 537029 536918 536918 537029
22-11-07 22-11-07 22-11-07 22-11-07 22-11-07
9.00 9.00 9.00 9.00 9.00
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
2.98 2.96 3.91 4.47 4.12
Z Z Z Z Z
Pagina 101 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Locatiecode
Submonster
Opgegeven X
Opgegeven Y
Werkelijke X
Werkelijke Y
Datum
Tijd
Biovolume (ml) driehoeksmossel
Aantal Driehoeksm.
Aantal Quagga’s
Aantal Corbicula's
Waterdiepte (m)
Grondsoort
133 133 133 133 133
1 2 3 4 5
155000 155095 155059 154941 154905
537000 536931 536819 536819 536931
154999 155093 155058 154940 154904
536999 536929 536818 536818 536929
22-11-07 22-11-07 22-11-07 22-11-07 22-11-07
10.10 10.10 10.10 10.10 10.10
3 0,4 0 0 0
26 4 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
4.05 4.10 3.98 3.94 3.87
Z/S Z/S Z/S Z Z
135 135 135 135 135
1 2 3 4 5
159000 159095 159059 158941 158905
537100 537031 536919 536919 537031
158999 159094 159059 158941 158904
537099 537031 536918 536919 537030
20-11-07 20-11-07 20-11-07 20-11-07 20-11-07
9.20 9.20 9.20 9.20 9.20
0 3 0 0,1 2,1
0 22 0 2 12
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
4.36 4.36 4.33 4.30 4.35
Y Y S S S
137 137 137 137 137
1 2 3 4 5
163000 163095 163059 162941 162905
537100 537031 536919 536919 537031
162999 163094 163058 162940 162904
537099 537030 536918 536918 537030
20-11-07 20-11-07 20-11-07 20-11-07 20-11-07
8.30 8.30 8.30 8.30 8.30
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
3.56 3.50 3.50 3.51 3.52
Z/S Z Z/S Z/S Z
139 139 139 139 139
1 2 3 4 5
167000 167095 167059 166941 166905
537100 537031 536919 536919 537031
166999 167094 167058 166940 166904
537100 537030 536918 536918 537030
19-11-07 19-11-07 19-11-07 19-11-07 19-11-07
12.30 12.30 12.30 12.30 12.30
0 0 0 0 1,4
0 0 0 0 10
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
3.57 3.56 3.60 3.62 3.57
Z/S Z/S Z/S Z/S S
141 141 141 141 141
1 2 3 4 5
171000 171095 171059 170941 170905
537100 537031 536919 536919 537031
170999 171094 171058 170940 170904
537099 537030 536918 536918 537030
19-11-07 19-11-07 19-11-07 19-11-07 19-11-07
13.30 13.30 13.30 13.30 13.30
0 0,4 0 0 0
0 1 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
2.56 2.53 2.54 2.58 2.57
Z Z Z Z Z
143 143 143 143 143
1 2 3 4 5
174000 174095 174059 173941 173905
539100 539031 538919 538919 539031
173999 174094 174058 173941 173905
539099 539030 538918 538922 539033
19-11-07 19-11-07 19-11-07 19-11-07 19-11-07
14.00 14.00 14.00 14.00 14.00
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
3.68 2.72 3.00 4.24 2.74
S S S S S
144 144 144 144 144
1 2 3 4 5
137000 137095 137059 136941 136905
535100 535031 534919 534919 535031
136999 137094 137058 136940 136904
535101 535030 534919 534918 535030
23-11-07 23-11-07 23-11-07 23-11-07 23-11-07
10.40 10.40 10.40 10.40 10.40
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
4.43 4.36 4.17 4.34 4.31
Y Y S/Z S S
Pagina 102 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Locatiecode
Submonster
Opgegeven X
Opgegeven Y
Werkelijke X
Werkelijke Y
Datum
Tijd
Biovolume (ml) driehoeksmossel
Aantal Driehoeksm.
Aantal Quagga’s
Aantal Corbicula's
Waterdiepte (m)
Grondsoort
146 146 146 146 146
1 2 3 4 5
141000 141095 141059 140941 140905
535100 535031 534919 534919 535031
140999 141095 141058 140940 140905
535101 535035 534919 534918 535030
23-11-07 23-11-07 23-11-07 23-11-07 23-11-07
11.45 11.45 11.45 11.45 11.45
0 10,5 0,2 0 0
0 48 4 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
4.95 4.87 5.00 5.06 4.95
Y Y Y Y Y
148 148 148 148 148
1 2 3 4 5
145000 145095 145059 144941 144905
535100 535031 534919 534919 535031
144999 145095 145059 144941 144904
535099 535031 534918 534917 535031
22-11-07 22-11-07 22-11-07 22-11-07 22-11-07
14.00 14.00 14.00 14.00 14.00
6 4,2 0 0 0
41 20 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
3.99 3.57 3.03 2.91 2.99
Y Y Z Z Z
150 150 150 150 150
1 2 3 4 5
149000 149095 149059 148941 148905
535100 535031 534919 534919 535031
148999 149094 149058 148940 148904
535100 535030 534920 534918 535030
22-11-07 22-11-07 22-11-07 22-11-07 22-11-07
8.40 8.40 8.40 8.40 8.40
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
5.54 5.53 5.64 5.68 5.64
S S S S S
152 152 152 152 152
1 2 3 4 5
153000 153095 153059 152941 152905
535100 535031 534919 534919 535031
152998 153094 153058 152940 152904
535101 535030 534917 534918 535031
21-11-07 21-11-07 21-11-07 21-11-07 21-11-07
12.30 12.30 12.30 12.30 12.30
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
5.07 5.05 5.08 5.09 5.06
S S S S S
154 154 154 154 154
1 2 3 4 5
157000 157095 157059 156941 156905
535100 535031 534919 534919 535031
157000 157095 157058 156940 156907
535099 535031 534918 534917 535031
20-11-07 20-11-07 20-11-07 20-11-07 20-11-07
10.45 10.45 10.45 10.45 10.45
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
2.92 2.90 2.95 2.96 2.91
Z Z Z Z Z
156 156 156 156 156
1 2 3 4 5
161000 161095 161059 160941 160905
535100 535031 534919 534919 535031
161000 161094 161057 160939 160905
535099 535030 534920 534919 535030
20-11-07 20-11-07 20-11-07 20-11-07 20-11-07
9.50 9.50 9.50 9.50 9.50
0 1,3 0,1 0 0,9
0 10 2 0 10
0 1 0 0 0
0 0 0 0 0
3.77 3.78 3.76 3.75 3.76
S/Z Z/S Z Z Z/S
158 158 158 158 158
1 2 3 4 5
165000 165095 165059 164941 164905
535100 535031 534919 534919 535031
164999 165094 165055 164941 164907
535100 535030 534919 534918 535031
19-11-07 19-11-07 19-11-07 19-11-07 19-11-07
11.45 11.45 11.45 11.45 11.45
0,3 0 0 0,4 0
3 0 0 2 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
3.87 3.88 3.84 3.87 3.84
K Z Z Y Y
Pagina 103 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Locatiecode
Submonster
Opgegeven X
Opgegeven Y
Werkelijke X
Werkelijke Y
Datum
Tijd
Biovolume (ml) driehoeksmossel
Aantal Driehoeksm.
Aantal Quagga’s
Aantal Corbicula's
Waterdiepte (m)
Grondsoort
160 160 160 160 160
1 2 3 4 5
169000 169095 169059 168941 168905
535100 535031 534919 534919 535031
168999 169094 169054 168936 168904
535099 535030 534924 534919 535030
19-11-07 19-11-07 19-11-07 19-11-07 19-11-07
13.00 13.00 13.00 13.00 13.00
4,5 0 0 0,4 0
18 0 0 1 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
3.47 3.43 3.36 3.39 3.44
Z/S Z/S Z/S Z/S Z/S
163 163 163 163 163
1 2 3 4 5
139000 139095 139059 138941 138905
533100 533031 532919 532919 533031
139000 139095 139059 138940 138907
533101 533032 532916 532918 533030
23-11-07 23-11-07 23-11-07 23-11-07 23-11-07
12.40 12.40 12.40 12.40 12.40
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
4.53 4.52 4.53 4.43 4.45
S Y S S S
165 165 165 165 165
1 2 3 4 5
143000 143095 143059 142941 142905
533100 533031 532919 532919 533031
142999 143096 143061 142942 142906
533099 533030 532920 532919 533032
22-11-07 22-11-07 22-11-07 22-11-07 22-11-07
14.30 14.30 14.30 14.30 14.30
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
5.43 5.43 5.42 5.44 5.47
S S S S S
167 167 167 167 167
1 2 3 4 5
147000 147095 147059 146941 146905
533100 533031 532919 532919 533031
146999 147096 147058 146940 146905
533098 533030 532918 532919 533031
22-11-07 22-11-07 22-11-07 22-11-07 22-11-07
8.15 8.15 8.15 8.15 8.15
0,3 1,6 0 1,3 2,4
2 5 0 7 20
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
4.05 4.30 4.17 3.86 3.76
Y Y Y Y Y
169 169 169 169 169
1 2 3 4 5
151000 151095 151059 150941 150905
533100 533031 532919 532919 533031
151000 151095 151058 150940 150905
533099 533029 532919 532918 533032
21-11-07 21-11-07 21-11-07 21-11-07 21-11-07
13.00 13.00 13.00 13.00 13.00
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
5.32 5.32 5.42 5.43 5.00
S S S S S
171 171 171 171 171
1 2 3 4 5
155000 155095 155059 154941 154905
533100 533031 532919 532919 533031
154999 155094 155058 154940 154904
533099 533030 532918 532919 533031
20-11-07 20-11-07 20-11-07 20-11-07 20-11-07
11.10 11.10 11.10 11.10 11.10
0 6 0 0 0
0 58 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
4.05 3.98 3.97 3.99 4.02
Z Z Z Z Z
173 173 173 173 173
1 2 3 4 5
159000 159095 159059 158941 158905
533100 533031 532919 532919 533031
158999 159093 159058 158940 158903
533099 533031 532919 532918 533033
20-11-07 20-11-07 20-11-07 20-11-07 20-11-07
10.20 10.20 10.20 10.20 10.20
0,6 0,4 0 0 0
4 2 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
4.35 4.37 4.41 4.40 4.37
Z Z Z Z Z
Pagina 104 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Locatiecode
Submonster
Opgegeven X
Opgegeven Y
Werkelijke X
Werkelijke Y
Datum
Tijd
Biovolume (ml) driehoeksmossel
Aantal Driehoeksm.
Aantal Quagga’s
Aantal Corbicula's
Waterdiepte (m)
Grondsoort
175 175 175 175 175
1 2 3 4 5
163000 163095 163059 162941 162905
533100 533031 532919 532919 533031
162999 163092 163055 162940 162902
533099 533030 532918 532919 533031
19-11-07 19-11-07 19-11-07 19-11-07 19-11-07
9.30 9.30 9.30 9.30 9.30
0,7 5,5 0 0,1 0
5 25 0 1 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
4.05 4.05 4.00 4.05 4.05
Z Z Z/S Z/S Z/S
177 177 177 177 177
1 2 3 4 5
167000 167095 167059 166941 166905
533100 533031 532919 532919 533031
166999 167092 167056 166938 166902
533099 533029 532919 532918 533030
19-11-07 19-11-07 19-11-07 19-11-07 19-11-07
11.20 11.20 11.20 11.20 11.20
0 0,6 3,3 5,6 13,5
0 3 10 20 59
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
3.92 3.90 3.92 3.90 3.92
Z Z Y Z Z
179 179 179 179 179
1 2 3 4 5
137200 137295 137259 137141 137105
531100 531031 530919 530919 531031
136999 137094 137057 136945 136905
531101 531029 530918 530920 531031
23-11-07 23-11-07 23-11-07 23-11-07 23-11-07
13.10 13.10 13.10 13.10 13.10
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
2.29 2.36 2.29 1.32 1.30
K K Z Y K
181 181 181 181 181
1 2 3 4 5
141000 141095 141059 140941 140905
531100 531031 530919 530919 531031
141000 141094 141058 140940 140904
531100 531029 530918 530918 531029
23-11-07 23-11-07 23-11-07 23-11-07 23-11-07
14.00 14.00 14.00 14.00 14.00
30 12,5 0 0,7 24
88 29 0 3 93
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
4.32 4.27 4.25 4.09 4.17
Y Y Y Y Y
183 183 183 183 183
1 2 3 4 5
145000 145095 145059 144941 144905
531100 531031 530919 530919 531031
145000 145094 145058 144940 144904
531100 531030 530917 530917 531029
21-11-07 21-11-07 21-11-07 21-11-07 21-11-07
15.00 15.00 15.00 15.00 15.00
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
5.26 5.29 5.20 5.14 5.16
S S S S S
185 185 185 185 185
1 2 3 4 5
149000 149095 149059 148941 148905
531100 531031 530919 530919 531031
149000 149094 149058 148940 148904
531101 531029 530918 530918 531030
21-11-07 21-11-07 21-11-07 21-11-07 21-11-07
13.20 13.20 13.20 13.20 13.20
8,5 0 0 0 0
39 0 0 0 0
2 0 0 0 0
0 0 0 0 0
5.28 5.37 5.22 5.22 5.19
X X S S S
187 187 187 187 187
1 2 3 4 5
153000 153095 153059 152941 152905
531100 531031 530919 530919 531031
152999 153094 153057 152940 152905
531100 531030 530917 530917 531030
21-11-07 21-11-07 21-11-07 21-11-07 21-11-07
11.50 11.50 11.50 11.50 11.50
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
5.51 5.47 5.53 5.52 5.42
S S S S S
Pagina 105 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Locatiecode
Submonster
Opgegeven X
Opgegeven Y
Werkelijke X
Werkelijke Y
Datum
Tijd
Biovolume (ml) driehoeksmossel
Aantal Driehoeksm/
Aantal Quagga’s
Aantal Corbicula's
Waterdiepte (m)
Grondsoort
189 189 189 189 189
1 2 3 4 5
157000 157095 157059 156941 156905
531100 531031 530919 530919 531031
157002 157095 157061 156940 156904
531101 531029 530918 530919 531031
20-11-07 20-11-07 20-11-07 20-11-07 20-11-07
12.20 12.20 12.20 12.20 12.20
0,2 0 0,1 0,2 0
3 0 1 1 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
4.07 4.10 4.10 4.08 4.07
Z/S Z Z Z Z
191 191 191 191 191
1 2 3 4 5
161000 161095 161059 160941 160905
531100 531031 530919 530919 531031
160998 161094 161058 160940 160904
531101 531030 530918 530918 531030
19-11-07 19-11-07 19-11-07 19-11-07 19-11-07
9.00 9.00 9.00 9.00 9.00
0,8 0 1,6 1,1 0
5 0 9 7 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
4.82 4.85 4.85 4.81 4.85
Y Y Y Y Y
193 193 193 193 193
1 2 3 4 5
165000 165095 165059 164941 164905
531100 531031 530919 530919 531031
164999 165094 165058 164941 164905
531100 531030 530918 530920 531031
19-11-07 19-11-07 19-11-07 19-11-07 19-11-07
10.00 10.00 10.00 10.00 10.00
0 0 0 0 4,5
0 0 0 0 22
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
3.87 3.87 3.83 3.83 3.85
Z Z Z Z Z
195 195 195 195 195
1 2 3 4 5
169000 169095 169059 168941 168905
531000 530931 530819 530819 530931
168999 169048 169016 168940 168904
530999 530926 530810 530818 530930
19-11-07 19-11-07 19-11-07 19-11-07 19-11-07
11.00 11.00 11.00 11.00 11.00
4 3,5 1 7 0,5
51 29 9 53 7
0 0 0 1 0
0 0 0 0 0
3.75 3.74 3.72 3.75 3.74
Y Y Y Y Z
196 196 196 196 196
1 2 3 4 5
139000 139095 139059 138941 138905
529100 529031 528919 528919 529031
139001 139095 139059 138940 138904
529099 529027 528915 528918 529029
23-11-07 23-11-07 23-11-07 23-11-07 23-11-07
13.40 13.40 13.40 13.40 13.40
0 0 0,7 0 0
0 0 4 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
2.32 2.31 2.19 2.22 2.19
Y Y Y Y Y
198 198 198 198 198
1 2 3 4 5
147400 147495 147459 147341 147305
529100 529031 528919 528919 529031
146999 147094 147057 147828 146984
529098 529029 528909 528896 529024
21-11-07 21-11-07 21-11-07 21-11-07 21-11-07
13.50 13.50 13.50 13.50 13.50
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
4.25 4.32 1.59 1.42 1.67
S S Z/S S Z
200 200 200 200 200
1 2 3 4 5
151000 151095 151059 150941 150905
529100 529031 528919 528919 529031
150998 151094 151058 150940 150904
529099 529030 528917 528917 529030
21-11-07 21-11-07 21-11-07 21-11-07 21-11-07
11.30 11.30 11.30 11.30 11.30
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
5.32 5.33 5.35 5.54 5.33
S S S S S
Pagina 106 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Locatiecode
Submonster
Opgegeven X
Opgegeven Y
Werkelijke X
Werkelijke Y
Datum
Tijd
Biovolume (ml) driehoeksmossel
Aantal Driehoeksm.
Aantal Quagga’s
Aantal Corbicula's
Waterdiepte (m)
Grondsoort
202 202 202 202 202
1 2 3 4 5
155000 155095 155059 154941 154905
529100 529031 528919 528919 529031
154999 155094 155058 154939 154903
529099 529030 528917 528917 529030
21-11-07 21-11-07 21-11-07 21-11-07 21-11-07
8.00 8.00 8.00 8.00 8.00
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
5.37 5.35 5.32 5.21 5.25
Y Y Y K Y
204 204 204 204 204
1 2 3 4 5
159000 159095 159059 158941 158905
529100 529031 528919 528919 529031
158999 159094 159058 158940 158904
529099 529030 528918 528918 529030
20-11-07 20-11-07 20-11-07 20-11-07 20-11-07
13.15 13.15 13.15 13.15 13.15
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
3.95 3.82 3.71 3.70 3.70
Z Z Z Z Z
206 206 206 206 206
1 2 3 4 5
163000 163095 163059 162941 162905
529100 529031 528919 528919 529031
162999 163094 163058 162940 162904
529099 529030 528918 528918 529030
19-11-07 19-11-07 19-11-07 19-11-07 19-11-07
8.30 8.30 8.30 8.30 8.30
1 16 6,5 1,1 4,5
8 102 40 11 35
0 7 0 0 0
0 0 0 0 0
4.21 4.19 4.25 4.22 4.22
Z S S Z Z
208 208 208 208 208
1 2 3 4 5
167000 167095 167059 166941 166905
529100 529031 528919 528919 529031
166999 167094 167058 166941 166904
529099 529030 528918 528918 529030
19-11-07 19-11-07 19-11-07 19-11-07 19-11-07
10.30 10.30 10.30 10.30 10.30
3,2 17 5,5 7 0
17 62 26 28 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
3.78 3.78 3.80 3.81 3.81
Z Z Z Z Z
210 210 210 210 210
1 2 3 4 5
149000 149095 149059 148941 148905
527100 527031 526919 526919 527031
148999 149094 149058 148940 148904
527098 527029 526918 526918 527029
21-11-07 21-11-07 21-11-07 21-11-07 21-11-07
11.00 11.00 11.00 11.00 11.00
0 2 2,2 0,5 4,2
0 19 9 5 27
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
3.84 3.85 3.47 3.93 3.01
Z/S V Y Z Z
212 212 212 212 212
1 2 3 4 5
153000 153095 153059 152941 152905
527100 527031 526919 526919 527031
152999 153096 153058 152940 152904
527098 527029 526918 526918 527030
21-11-07 21-11-07 21-11-07 21-11-07 21-11-07
8.30 8.30 8.30 8.30 8.30
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
5.32 5.30 5.28 5.28 5.30
Y Y Y Y Y
214 214 214 214 214
1 2 3 4 5
157000 157095 157059 156941 156905
527100 527031 526919 526919 527031
157002 157095 157060 156941 156904
527100 527031 526919 526919 527027
20-11-07 20-11-07 20-11-07 20-11-07 20-11-07
13.50 13.50 13.50 13.50 13.50
7,5 0 1 0,1 10,2
20 0 3 1 41
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
5.44 5.40 5.46 5.41 5.43
S Y Y Y Y
Pagina 107 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Locatiecode
Submonster
Opgegeven X
Opgegeven Y
Werkelijke X
Werkelijke Y
Datum
Tijd
Biovolume (ml) driehoeksmossel
Aantal Driehoeksm.
Aantal Quagga’s
Aantal Corbicula's
Waterdiepte (m)
Grondsoort
216 216 216 216 216
1 2 3 4 5
161000 161095 161059 160941 160905
527100 527031 526919 526919 527031
160999 161094 161058 160940 160904
527099 527030 526918 526918 527030
15-11-07 15-11-07 15-11-07 15-11-07 15-11-07
14.00 14.00 14.00 14.00 14.00
0 2 0 2,8 0
0 24 0 23 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
4.83 4.86 4.84 4.84 4.85
Z Z Z Z Z
218 218 218 218 218
1 2 3 4 5
165000 165095 165059 164941 164905
527100 527031 526919 526919 527031
165000 165094 165058 164940 164905
527099 527030 526918 526920 527031
19-11-07 19-11-07 19-11-07 19-11-07 19-11-07
8.00 8.00 8.00 8.00 8.00
1,2 0,2 0,8 0,6 0,2
6 1 4 2 1
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
3.66 3.65 3.70 3.77 3.71
Z Z Z Z Z
220 220 220 220 220
1 2 3 4 5
168700 168795 168759 168641 168605
527100 527031 526919 526919 527031
168699 168795 168758 168640 168604
527099 527030 526918 526918 527030
16-11-07 16-11-07 16-11-07 16-11-07 16-11-07
13.30 13.30 13.30 13.30 13.30
0 0 0 0 0,6
0 0 0 0 2
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
3.90 3.95 3.95 3.95 3.95
Z Z Z Z Z
222 222 222 222 222
1 2 3 4 5
151000 151095 151059 150941 150905
525100 525031 524919 524919 525031
150999 151094 151058 150940 150904
525098 525030 524918 524918 525030
21-11-07 21-11-07 21-11-07 21-11-07 21-11-07
9.50 9.50 9.50 9.50 9.50
0 0,3 2,4 0 0
0 1 12 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
3.85 3.61 3.64 3.58 4.25
Y Z Y Y Y
224 224 224 224 224
1 2 3 4 5
155000 155095 155059 154941 154905
525100 525031 524919 524919 525031
154999 155094 155058 154941 154905
525099 525030 524917 524917 525030
20-11-07 20-11-07 20-11-07 20-11-07 20-11-07
15.30 15.30 15.30 15.30 15.30
10,2 5 6,1 0 37,5
117 45 50 0 171
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
5.00 4.90 5.00 5.05 5.06
Y Y Y Y Y
226 226 226 226 226
1 2 3 4 5
159000 159095 159059 158941 158905
525100 525031 524919 524919 525031
158999 159094 159058 158940 158905
525099 525030 524919 524918 525030
15-11-07 15-11-07 15-11-07 15-11-07 15-11-07
13.20 13.20 13.20 13.20 13.20
0 0 0 0,3 1,8
0 0 0 2 18
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
5.25 5.16 5.19 5.29 5.30
Z Z/S Z/S Z/S Z
228 228 228 228 228
1 2 3 4 5
163000 163095 163059 162941 162905
525100 525031 524919 524919 525031
162999 163094 163058 162940 162904
525099 525030 524918 524918 525030
15-11-07 15-11-07 15-11-07 15-11-07 15-11-07
14.40 14.40 14.40 14.40 14.40
0,3 0 10 0,6 1,7
4 0 116 11 25
0 0 1 0 0
0 0 0 0 0
4.80 4.75 4.77 4.75 4.77
Y Y Y Z Y
Pagina 108 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Locatiecode
Submonster
Opgegeven X
Opgegeven Y
Werkelijke X
Werkelijke Y
Datum
Tijd
Biovolume (ml) driehoeksmossel
Aantal Driehoeksm.
Aantal Quagga’s
Aantal Corbicula's
Waterdiepte (m)
Grondsoort
230 230 230 230 230
1 2 3 4 5
167000 167095 167059 166941 166905
525100 525031 524919 524919 525031
166999 167094 167058 166941 166904
525099 525030 524918 524918 525030
16-11-07 16-11-07 16-11-07 16-11-07 16-11-07
8.20 8.20 8.20 8.20 8.20
0 0 0 0 3,7
0 0 0 0 18
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
6.70 6.78 6.77 6.75 3.75
Y Y Y S Z
234 234 234 234 234
1 2 3 4 5
157000 157095 157059 156941 156905
523100 523031 522919 522919 523031
157002 157094 157059 156940 156906
523100 523031 522919 522916 523033
15-11-07 15-11-07 15-11-07 15-11-07 15-11-07
12.45 12.45 12.45 12.45 12.45
0,4 0 0,8 0 0
3 0 10 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
4.15 4.06 3.99 4.04 4.06
Z Z Z Z Z
236 236 236 236 236
1 2 3 4 5
161000 161095 161059 160941 160905
523100 523031 522919 522919 523031
160999 161094 161058 160940 160904
523099 523030 522918 522918 523030
15-11-07 15-11-07 15-11-07 15-11-07 15-11-07
15.20 15.20 15.20 15.20 15.20
0,4 0 0 0 0
5 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
4.01 4.10 4.05 4.09 4.09
Y Y Y Y Y
238 238 238 238 238
1 2 3 4 5
165000 165095 165059 164941 164905
523100 523031 522919 522919 523031
165000 165094 165058 164942 164905
523099 523030 522918 522920 523031
16-11-07 16-11-07 16-11-07 16-11-07 16-11-07
12.15 12.15 12.15 12.15 12.15
0,4 0 0 0 0
5 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
4.50 4.50 4.50 4.55 4.52
Y Y Y Y Y
240 240 240 240 240
1 2 3 4 5
168700 168795 168759 168641 168605
523100 523031 522919 522919 523031
168700 168795 168758 168641 168605
523099 523030 522919 522918 523030
16-11-07 16-11-07 16-11-07 16-11-07 16-11-07
9.20 9.20 9.20 9.20 9.20
0 0 0 0 1
0 0 0 0 3
0 0 0 0 0
0 0 1 0 0
3.75 3.74 3.80 3.85 3.80
Z Z Y Z Z
242 242 242 242 242
1 2 3 4 5
155000 155095 155059 154941 154905
521100 521031 520919 520919 521031
154999 155094 155058 154940 154904
521099 521030 520918 520918 521030
15-11-07 15-11-07 15-11-07 15-11-07 15-11-07
12.15 12.15 12.15 12.15 12.15
1,1 0 0 0 0
7 0 0 0 0
0 0 0 0 0
1 0 0 0 0
2.44 2.51 2.41 2.35 2.37
Z Z Z Z Y
244 244 244 244 244
1 2 3 4 5
159000 159095 159059 158941 158905
521100 521031 520919 520919 521031
158999 159094 159058 158941 158904
521099 521030 520918 520918 521030
15-11-07 15-11-07 15-11-07 15-11-07 15-11-07
11.00 11.00 11.00 11.00 11.00
0,3 8,5 0 0 0,5
1 32 0 0 1
0 0 0 0 0
0 1 0 0 0
2.63 2.57 2.57 2.57 2.57
Z Y Z Z Z
Pagina 109 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Locatiecode
Submonster
Opgegeven X
Opgegeven Y
Werkelijke X
Werkelijke Y
Datum
Tijd
Biovolume (ml) driehoeksmossel
Aantal Driehoeksm.
Aantal Quagga’s
Aantal Corbicula's
Waterdiepte (m)
Grondsoort
246 246 246 246 246
1 2 3 4 5
163000 163095 163059 162941 162905
521100 521031 520919 520919 521031
162999 163094 163058 162941 162904
521099 521030 520918 520918 521030
16-11-07 16-11-07 16-11-07 16-11-07 16-11-07
7.15 7.15 7.15 7.15 7.15
6,5 0,3 0,5 0 29
39 2 5 0 201
0 0 0 0 1
0 0 0 0 0
4.36 4.38 4.35 4.27 4.26
Y Y Y Z/S Y
248 248 248 248 248
1 2 3 4 5
167000 167095 167059 166941 166905
521100 521031 520919 520919 521031
166999 167094 167059 166941 166904
521099 521030 520918 520918 521030
16-11-07 16-11-07 16-11-07 16-11-07 16-11-07
11.30 11.30 11.30 11.30 11.30
9 0 3,2 43 0,4
34 0 17 191 3
1 0 0 5 0
0 0 0 0 0
5.10 5.30 5.20 5.00 5.10
Z Z Z Y Z
251 251 251 251 251
1 2 3 4 5
157000 157095 157059 156941 156905
519100 519031 518919 518919 519031
157002 157095 157059 156942 156904
519099 519031 518919 518919 519031
15-11-07 15-11-07 15-11-07 15-11-07 15-11-07
11.40 11.40 11.40 11.40 11.40
3,7 0 0 0 0
17 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
1.78 1.74 1.80 1.95 1.85
Z Z Z Z Z
252 252 252 252 252
1 2 3 4 5
161000 161095 161059 160941 160905
519100 519031 518919 518919 519031
160999 161094 161058 160940 160904
519099 519030 518918 518918 519030
15-11-07 15-11-07 15-11-07 15-11-07 15-11-07
10.30 10.30 10.30 10.30 10.30
2,2 0 0 0 0
10 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
2.64 2.64 2.83 2.68 2.54
Z Z Z Z Z
254 254 254 254 254
1 2 3 4 5
165000 165095 165059 164941 164905
519100 519031 518919 518919 519031
164999 165094 165058 164941 164907
519099 519030 518918 518919 519031
16-11-07 16-11-07 16-11-07 16-11-07 16-11-07
7.50 7.50 7.50 7.50 7.50
0 1 7,5 0 1,7
0 7 49 0 5
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
4.85 4.88 4.85 4.82 4.83
Y Y Y Y Y
256 256 256 256 256
1 2 3 4 5
169200 169295 169259 169141 169105
518800 518731 518619 518619 518731
169200 169295 169259 169140 169104
518799 518730 518618 518618 518730
14-11-07 14-11-07 14-11-07 14-11-07 14-11-07
8.30 8.30 8.30 8.30 8.30
0,5 0,6 3,5 0 0,1
4 1 24 0 1
0 0 0 0 0
9 3 1 0 0
3.20 3.20 3.39 3.40 3.40
Y Y Y Z Z
258 258 258 258 258
1 2 3 4 5
159000 159095 159059 158941 158905
517100 517031 516919 516919 517031
158999 159094 159058 158940 158904
517099 517030 516918 516918 517030
15-11-07 15-11-07 15-11-07 15-11-07 15-11-07
8.50 8.50 8.50 8.50 8.50
2,4 0 0,3 0 0
11 0 2 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
3.30 3.39 3.40 3.40 3.30
Z/S Z/S Z/S Y S
Pagina 110 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Locatiecode
Submonster
Opgegeven X
Opgegeven Y
Werkelijke X
Werkelijke Y
Datum
Tijd
Biovolume (ml) driehoeksmossel
Aantal Driehoeksm.
Aantal Quagga’s
Aantal Corbicula's
Waterdiepte (m)
Grondsoort
260 260 260 260 260
1 2 3 4 5
163000 163095 163059 162941 162905
517100 517031 516919 516919 517031
162999 163094 163058 162940 162904
517099 517030 516918 516918 517030
15-11-07 15-11-07 15-11-07 15-11-07 15-11-07
10.00 10.00 10.00 10.00 10.00
43 0 18 0 0
322 0 87 0 0
5 0 0 0 0
0 0 0 0 0
3.76 3.68 3.81 3.81 3.85
X Z Y X Y
262 262 262 262 262
1 2 3 4 5
167000 167095 167059 166941 166905
517100 517031 516919 516919 517031
167000 167095 167058 166941 166904
517099 517030 516918 516918 517030
16-11-07 16-11-07 16-11-07 16-11-07 16-11-07
10.45 10.45 10.45 10.45 10.45
0,2 3 0,3 0,4 3
12 15 3 3 13
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
5.00 5.10 5.10 5.10 5.10
Z Y Z Z Z
264 264 264 264 264
1 2 3 4 5
171000 171095 171059 170941 170905
517100 517031 516919 516919 517031
170999 171094 171058 170940 170904
517099 517030 516918 516918 517030
14-11-07 14-11-07 14-11-07 14-11-07 14-11-07
9.30 9.30 9.30 9.30 9.30
0,2 0 0 16,2 3,6
4 0 0 62 17
0 0 0 0 0
5 1 4 14 10
4.36 4.36 4.34 4.36 4.34
Y Z/S S Y Y
266 266 266 266 266
1 2 3 4 5
161000 161095 161059 160941 160905
515100 515031 514919 514919 515031
160999 161094 161059 160940 160905
515099 515030 514918 514918 515030
14-11-07 14-11-07 14-11-07 14-11-07 14-11-07
16.15 16.15 16.15 16.15 16.15
3,5 0,2 15 3,5 0,6
20 2 108 16 5
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
4.20 4.25 4.15 4.12 4.25
Y Z Y Y Z
268 268 268 268 268
1 2 3 4 5
165000 165095 165059 164941 164905
515100 515031 514919 514919 515031
165001 165094 165058 164942 164905
515101 515030 514918 514919 515032
15-11-07 15-11-07 15-11-07 15-11-07 15-11-07
8.00 8.00 8.00 8.00 8.00
0 0 9,5 0 0,2
0 0 42 0 3
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
4.19 4.23 4.23 4.19 4.16
Z Z Y Z Y
270 270 270 270 270
1 2 3 4 5
169000 169095 169059 168941 168905
515100 515031 514919 514919 515031
168999 169094 169058 168941 168904
515100 515030 514918 514919 515030
14-11-07 14-11-07 14-11-07 14-11-07 14-11-07
10.15 10.15 10.15 10.15 10.15
2,4 3,7 0,7 1,2 0,7
12 14 5 6 4
0 1 0 1 0
1 5 4 7 0
4.24 4.23 4.23 4.25 4.25
Y Y Y Y Y
272 272 272 272 272
1 2 3 4 5
159400 159495 159459 159341 159305
513100 513031 512919 512919 513031
158999 159094 159058 159008 158942
513099 513029 512918 512925 513033
28-11-07 28-11-07 28-11-07 28-11-07 28-11-07
10.00 10.00 10.00 10.00 10.00
0 0 0 0,4 10
0 0 0 4 109
0 0 0 0 6
0 0 0 0 0
4.05 3.95 3.98 2.33 2.30
S Y Y Z Z
Pagina 111 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Locatiecode
Submonster
Opgegeven X
Opgegeven Y
Werkelijke X
Werkelijke Y
Datum
Tijd
Biovolume (ml) driehoeksmossel
Aantal Driehoeksm.
Aantal Quagga’s
Aantal Corbicula's
Waterdiepte (m)
Grondsoort
274 274 274 274 274
1 2 3 4 5
163000 163095 163059 162941 162905
513100 513031 512919 512919 513031
162999 163095 163058 162940 162904
513099 513030 512918 512918 513030
14-11-07 14-11-07 14-11-07 14-11-07 14-11-07
15.40 15.40 15.40 15.40 15.40
0,2 1,1 18 4,5 9,5
2 7 108 36 63
0 0 1 0 0
0 0 0 0 0
3.85 3.87 3.80 3.86 3.85
X Y Y Z Z
276 276 276 276 276
1 2 3 4 5
167000 167095 167059 166941 166905
513100 513031 512919 512919 513031
166999 167094 167058 166940 166905
513099 513030 512918 512918 513030
14-11-07 14-11-07 14-11-07 14-11-07 14-11-07
12.15 12.15 12.15 12.15 12.15
0,1 0,4 15,5 0,4 0
2 10 55 2 0
0 0 0 0 0
3 1 0 1 7
4.38 4.39 4.63 4.47 4.50
K Y Y Z Y
278 278 278 278 278
1 2 3 4 5
171000 171095 171059 170941 170905
513300 513231 513119 513119 513231
171002 171084 170984 170932 170905
513100 513082 513054 513050 513033
14-11-07 14-11-07 14-11-07 14-11-07 14-11-07
11.00 11.00 11.00 11.00 11.00
0 4 1,9 0 8
0 21 14 0 41
0 2 0 0 1
0 0 2 0 0
3.68 3.08 2.02 2.84 3.64
Y Z Z Y Y
279 279 279 279 279
1 2 3 4 5
161000 161095 161059 160941 160905
511100 511031 510919 510919 511031
160999 161094 161058 160940 160904
511100 511030 510918 510918 511030
14-11-07 14-11-07 14-11-07 14-11-07 14-11-07
14.40 14.40 14.40 14.40 14.40
6,5 0 0 0 3,5
35 0 0 0 27
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
4.22 7.29 11.40 13.30 4.27
X S S S X
281 281 281 281 281
1 2 3 4 5
165000 165095 165059 164941 164905
511100 511031 510919 510919 511031
165000 165094 165058 164943 164905
511101 511031 510918 510919 511031
14-11-07 14-11-07 14-11-07 14-11-07 14-11-07
13.10 13.10 13.10 13.10 13.10
2 0,3 0 1 1,2
12 1 0 9 34
0 0 0 0 0
1 6 0 2 3
4.15 4.75 4.85 4.95 4.10
Y Y S Y Y
283 283 283 283 283
1 2 3 4 5
163000 163095 163059 162941 162905
509100 509031 508919 508919 509031
162999 163094 163057 162939 162905
509100 509030 508917 508919 509031
14-11-07 14-11-07 14-11-07 14-11-07 14-11-07
13.50 13.50 13.50 13.50 13.50
0,2 0,2 0 0 0
11 15 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
6.32 4.19 4.11 5.61 4.27
S Y Z/S S Z
504 504 504 504 504
1 2 3 4 5
153000 153095 153059 152941 152905
523100 523031 522919 522919 523031
152999 153094 153058 152940 152905
523098 523029 522918 522918 523029
21-11-07 21-11-07 21-11-07 21-11-07 21-11-07
10.20 10.20 10.20 10.20 10.20
2,5 1 3,5 0 0,8
14 5 19 0 3
0 0 0 0 0
3 0 0 0 0
2.62 2.64 2.51 2.52 2.53
Z Z Z Z Z
Pagina 112 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
C.3
IJsselmeer 2008 In deze bijlage worden de relevante gegevens per deelmonster weergegeven: -
locatienummer nummer deelmonster opgegeven locatie deelmonster (op cirkel rond locatiemidden) gemeten locatie deelmonster monsterdatum monstertijdstip biovolume Driehoeks- + Quagga-mosselen (ml) aantal Driehoeksmosselen in het deelmonster aantal Quagga-mosselen in het deelmonster aantal korfmosselen in het deelmonster waterdiepte (dm) sedimenttype (genoteerd in volgorde van dominantie)
sedimenttype: S = slib Z = zand G = grind V = veen K = klei X = grof materiaal (stenen, schelpen) nb = niet bekend
Pagina 113 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Locatiecode
Submonster
Opgegeven X
Opgegeven Y
Werkelijke X
Werkelijke Y
Datum
Tijd
Biovolume (ml) driehoeksmossel
Aantal Driehoeksm.
Aantal Quagga’s
Aantal Corbicula’s
Waterdiepte (dm)
Grondsoort
220 220 220 220 220
1 2 3 4 5
168700 168795 168759 168641 168605
527100 527031 526919 526919 527031
168700 168800 168763 168646 168600
527101 527035 526922 526924 527032
13-10-08 13-10-08 13-10-08 13-10-08 13-10-08
11.30 11.35 11.42 11.46 11.50
0,4 4,8 0,2 4 3
4 27 3 19 16
0 3 0 1 1
0 1 0 1 1
3,86 3,88 3,89 3,87 3,89
Z Z Z Z Z
228 228 228 228 228
1 2 3 4 5
163000 163095 163059 162941 162905
525100 525031 524919 524919 525031
163001 163090 163059 162938 162907
525104 525032 524918 524922 525031
13-10-08 13-10-08 13-10-08 13-10-08 13-10-08
13.20 13.25 13.30 13.35 13.40
7 1,9 9,2 4,2 0,3
53 18 100 41 4
2 0 4 5 0
0 0 0 0 0
4,67 4,65 4,67 4,67 4,88
Z Z Z Z Z
230 230 230 230 230
1 2 3 4 5
167000 167095 167059 166941 166905
525100 525031 524919 524919 525031
167004 167100 167055 166942 166905
525097 525033 524924 524914 225029
13-10-08 13-10-08 13-10-08 13-10-08 13-10-08
10.50 10.55 11.00 11.05 11.10
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
3,91 3,84 3,8 3,85 3,88
Z Z Z Y Z
236 236 236 236 236
1 2 3 4 5
161000 161095 161059 160941 160905
523100 523031 522919 522919 523031
161001 161092 161060 160945 160905
523996 523031 522919 522917 523031
13-10-08 13-10-08 13-10-08 13-10-08 13-10-08
14.10 14.15 14.20 14.25 14.30
0,5 2,5 0,2 7,4 0,6
4 15 2 49 4
0 4 0 3 0
0 0 0 0 0
4,46 4,37 4,01 4,01 4,02
Z Z Z Z Z
238 238 238 238 238
1 2 3 4 5
165000 165095 165059 164941 164905
523100 523031 522919 522919 523031
164997 165094 165062 164941 164910
523096 5230034 522920 522924 523035
13-10-08 13-10-08 13-10-08 13-10-08 13-10-08
12.30 12.35 12.40 12.45 12.50
0 0 5,2 0 0
0 0 31 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
4,53 4,54 4,5 4,53 4,5
Z Z Y Z Z
240 240 240 240 240
1 2 3 4 5
168700 168795 168759 168641 168605
523100 523031 522919 522919 523031
168695 168796 168754 168646 168603
523100 523035 522924 522923 523027
13-10-08 13-10-08 13-10-08 13-10-08 13-10-08
10.10 10.15 10.18 10.22 10.25
0 1,1 0 0 3,4
0 7 0 0 10
0 0 0 0 1
0 0 0 0 0
3,58 3,55 3,61 3,65 3,61
Z Z Z Z Z
244 244 244 244 244
1 2 3 4 5
159000 159095 159059 158941 158905
521100 521031 520919 520919 521031
158996 159092 159058 158942 158903
521100 521032 520917 520919 521036
14-10-08 14-10-08 14-10-08 14-10-08 14-10-08
12.50 12.55 13.00 13.10 13.15
0,9 1,2 0 1 2,5
5 12 0 3 17
0 0 0 0 1
0 0 0 0 0
3,19 3,23 3,62 2,86 2,89
Z Z Z Z Z
Pagina 114 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Locatiecode
Submonster
Opgegeven X
Opgegeven Y
Werkelijke X
Werkelijke Y
Datum
Tijd
Biovolume (ml) driehoeksmossel
Aantal Driehoeksm.
Aantal Quagga’s
Aantal Corbicula’s
Waterdiepte (dm)
Grondsoort
246 246 246 246 246
1 2 3 4 5
163000 163095 163059 162941 162905
521100 521031 520919 520919 521031
163996 163095 163061 162937 162903
521101 521028 520920 520920 521031
13-10-08 13-10-08 13-10-08 13-10-08 13-10-08
15.00 15.05 15.10 15.15 15.20
12,5 12 0,6 0,5 3,7
110 97 8 5 25
2 6 2 0 1
0 0 0 0 0
4,64 4,6 4,56 4,48 4,48
Y Z Z Z Z
248 248 248 248 248
1 2 3 4 5
167000 167095 167059 166941 166905
521100 521031 520919 520919 521031
166998 167098 167059 166939 166907
521101 521029 520923 520915 521033
13-10-08 13-10-08 13-10-08 13-10-08 13-10-08
9.25 9.30 9.38 9.42 9.50
0 44,8 4,5 13,2 2
0 150 24 71 13
0 21 2 11 3
0 1 0 0 0
4,61 4,63 4,72 4,7 4,7
Z S/Z Z Z Z
251 251 251 251 251
1 2 3 4 5
157000 157095 157059 156941 156905
519100 519031 518919 518919 519031
157002 157090 157059 150942 156901
519104 519031 518919 518916 519032
14-10-08 14-10-08 14-10-08 14-10-08 14-10-08
13.45 13.50 13.55 14.00 14.05
2,6 0,2 0 0 0
15 2 0 0 0
0 0 0 0 0
6 10 3 6 0
1,71 1,67 1,71 1,71 1,67
Z Z Z Z Z
252 252 252 252 252
1 2 3 4 5
161000 161095 161059 160941 160905
519100 519031 518919 518919 519031
121006 161040 161058 160945 160902
519101 519032 518919 518920 519029
14-10-08 14-10-08 14-10-08 14-10-08 14-10-08
12.00 12.10 12.15 12.20 12.25
0 0,8 3,2 0 0
0 8 8 0 0
0 1 2 0 0
0 8 16 1 5
2,25 2,74 2,74 3 2,23
Z Z Z Z Z
254 254 254 254 254
1 2 3 4 5
165000 165095 165059 164941 164905
519100 519031 518919 518919 519031
165002 165091 165060 164941 164906
519996 519030 518919 518918 519036
13-10-08 13-10-08 13-10-08 13-10-08 13-10-08
8.30 8.35 8.40 8.50 9.00
26,5 6,5 4,8 25,8 19,5
121 28 27 116 84
7 2 0 10 3
0 0 0 0 0
5,06 5,04 5,08 4,93 4,92
Y Y Y Y Y
256 256 256 256 256
1 2 3 4 5
169200 169295 169259 169141 169105
518800 518731 518619 518619 518731
169202 169290 169255 169146 169101
518801 518729 518620 518619 518732
13-10-08 13-10-08 13-10-08 13-10-08 13-10-08
16.00 17 16.05 126,5 16.10 33,8 16.15 12,5 16.20 5,5
55 625 114 45 27
5 10 3 0 0
5 56 3 0 2
2 3,03 2,97 2,99 2,7
Y Y Z/S Z/S Z/S
258 258 258 258 258
1 2 3 4 5
159000 159095 159059 158941 158905
517100 517031 516919 516919 517031
158998 159096 159059 158941 158903
517101 517028 516919 516919 517033
14-10-08 14-10-08 14-10-08 14-10-08 14-10-08
11.17 11.22 11.28 11.35 11.45
18 11 13 23 0
2 1 1 4 0
1 0 0 0 0
3,09 3,25 3,31 3,27 3,11
S/Z S/Z Z Z/S Z
4,5 0,9 1,8 3,8 0
Pagina 115 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Locatiecode
Submonster
Opgegeven X
Opgegeven Y
Werkelijke X
Werkelijke Y
Datum
Tijd
Biovolume (ml) driehoeksmossel
Aantal Driehoeksm.
Aantal Quagga’s
Aantal Corbicula’s
Waterdiepte (dm)
Grondsoort
260 260 260 260 260
1 2 3 4 5
163000 163095 163059 162941 162905
517100 517031 516919 516919 517031
163004 163093 163062 162941 162901
517100 517030 516922 516919 517035
14-10-08 14-10-08 14-10-08 14-10-08 14-10-08
8.20 8.25 8.35 8.40 8.50
2,8 31,5 74,5 17,2 3
32 220 651 97 23
8 4 18 6 1
0 0 0 0 0
3,56 3,55 3,53 3,58 3,57
Z Z Z Z Z
262 262 262 262 262
1 2 3 4 5
167000 167095 167059 166941 166905
517100 517031 516919 516919 517031
167003 167095 167056 166945 166905
517098 517029 516924 516919 517028
10-10-08 10-10-08 10-10-08 10-10-08 10-10-08
14.50 14.55 15.00 15.05 15.10
8,5 0,7 0,4 9 13,5
30 5 5 41 50
0 4 0 4 1
10 6 10 7 2
4,98 4,84 4,9 5,03 5,11
Y Y Y Y Y
264 264 264 264 264
1 2 3 4 5
171000 171095 171059 170941 170905
517100 517031 516919 516919 517031
171012 171096 171055 170941 170907
5170054 517034 516918 516919 517032
10-10-08 10-10-08 10-10-08 10-10-08 10-10-08
15.50 15.55 16.00 16.05 16.10
2,5 1,8 0,4 6,5 53
12 9 3 27 197
0 0 0 0 3
46 15 30 19 24
3,97 3,93 3,96 4,02 4,02
S/Z S/Z S/Z S/Z S/Z
266 266 266 266 266
1 2 3 4 5
161000 161095 161059 160941 160905
515100 515031 514919 514919 515031
161001 161090 161058 160941 160908
515100 515032 514920 514917 515031
14-10-08 14-10-08 14-10-08 14-10-08 14-10-08
9.20 9.25 9.30 9.35 9.40
39,5 21 2,9 20,8 0,8
247 142 23 16 4
15 7 3 10 1
0 0 0 0 0
3,96 3,85 3,81 3,95 3,99
Z Z Z Z Z
268 268 268 268 268
1 2 3 4 5
165000 165095 165059 164941 164905
515100 515031 514919 514919 515031
165003 165095 165055 164941 164900
515101 515036 514919 514919 515028
10-10-08 10-10-08 10-10-08 10-10-08 10-10-08
14.10 14.15 14.20 14.25 14.30
7,5 2,1 12 23,5 2,4
45 12 71 154 30
8 3 8 37 12
0 0 0 0 0
4,23 4,23 4,19 4,2 4,14
Y Y Y Y Y
270 270 270 270 270
1 2 3 4 5
169000 169095 169059 168941 168905
515100 515031 514919 514919 515031
169001 169090 169058 168939 168905
515104 515031 514923 514919 515030
10-10-08 10-10-08 10-10-08 10-10-08 10-10-08
15.20 15.25 15.30 15.35 15.40
10 0,2 3,8 4,5 3,5
39 4 13 24 21
2 1 0 0 2
0 1 0 0 1
4,03 4,04 4,06 4,1 4,09
Y Y Y Y Y
272 272 272 272 272
1 2 3 4 5
159000 159095 159059 158941 158905
513100 513031 512919 512919 513031
159005 159095 159056 159013 158945
513101 513030 512919 512936 513042
14-10-08 14-10-08 14-10-08 14-10-08 14-10-08
10.27 10.33 10.39 10.45 10.50
0 0 0 0 0,5
0 0 0 0 2
0 0 0 0 1
0 0 0 0 0
4,11 4,06 3,98 2,93 2,91
Y S Y Z/S Z
Pagina 116 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Locatiecode
Submonster
Opgegeven X
Opgegeven Y
Werkelijke X
Werkelijke Y
Datum
Tijd
Biovolume (ml) driehoeksmossel
Aantal Driehoeksm.
Aantal Quagga’s
Aantal Corbicula’s
Waterdiepte (m)
Grondsoort
274 274 274 274 274
1 2 3 4 5
163000 163095 163059 162941 162905
513100 513031 512919 512919 513031
163002 163092 163055 162940 126905
513105 513030 512923 512917 513031
10-10-08 10-10-08 10-10-08 10-10-08 10-10-08
13.30 13.40 13.45 13.50 13.55
3 21,5 5 3,5 6
24 102 29 20 38
2 9 2 3 3
0 2 0 0 0
3,68 3,64 3,65 3,71 3,71
Y Y Y Y S
276 276 276 276 276
1 2 3 4 5
167000 167095 167059 166941 166905
513100 513031 512919 512919 513031
166999 167100 167059 166938 166900
513095 513034 512915 512917 513035
10-10-08 10-10-08 10-10-08 10-10-08 10-10-08
9.30 9.38 9.48 9.55 10.00
0,8 5,5 1,6 0,3 0,2
5 37 16 9 2
1 4 1 0 0
7 6 0 19 2
4,21 4,14 4,7 4,07 4,33
S Y Y Y Y
278 278 278 278 278
1 2 3 4 5
171000 171095 171059 170941 170905
513100 513031 512919 512919 513031
171000 171096 171042 170938 107904
513099 513108 513049 513022 513035
10-10-08 10-10-08 10-10-08 10-10-08 10-10-08
8.20 8.30 8.40 8.50 9.00
29,5 1,4 0,3 0,9 2,5
160 6 1 6 7
10 1 0 0 1
0 16 6 0 0
3,41 1,93 1,99 1,97 2,93
Y Y Y Y Y
279 279 279 279 279
1 2 3 4 5
161000 161095 161059 160941 160905
511100 511031 510919 510919 511031
160997 161100 161040 160946 160908
511105 511033 510898 511001 511032
10-10-08 10-10-08 10-10-08 10-10-08 10-10-08
11.50 11.55 12.00 12.10 12.15
82 0 0,4 133 64
282 0 2 419 262
46 0 0 40 39
1 1 2 0 0
4,06 4,08 4,38 4,97 4,4
Y S S Y Y
281 281 281 281 281
1 2 3 4 5
165000 165095 165059 164941 164905
511100 511031 510919 510919 511031
165001 165099 165061 164940 164907
511095 511035 510915 510915 511035
10-10-08 10-10-08 10-10-08 10-10-08 10-10-08
10.15 10.25 10.30 10.35 10.40
1,8 57 0 5,5 0
10 236 0 31 0
0 32 0 2 0
40 1 0 8 0
4,76 4,16 4,74 4,02 4,42
K Y S S S
283 283 283 283 283
1 2 3 4 5
163000 163095 163059 162941 162905
509100 509031 508919 508919 509031
163005 163099 163060 162939 162902
509103 509030 508915 508922 509031
10-10-08 10-10-08 10-10-08 10-10-08 10-10-08
11.10 11.15 11.20 11.25 11.35
0,2 1,3 0 0 0
1 9 0 0 0
0 0 0 0 0
42 23 5 0 0
4,09 4,01 6,71 5,73 5,79
Y Y Y S S
Pagina 117 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Bijlage
D
Lengteverdeling Driehoeksmosselen
Aantallen Driehoeksmosselen per lengteklasse van 1 mm per doorgemeten (deel)monster. Boven: Markermeer/IJmeer 2006. Onder: IJsselmeer noord, 2007. lengte 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
285.2
317.1
1 8
1
Locatie en deelmonster 344.1 375.2 390.3 440.2
1 2
5 12 6 8 3 3 7 4 2
3 10 10 8 5 2 2 2 1
4 10 11 9 10 9 12 9 4
2 8 13 8 9 7 9 8 3
442.3
2 3 3 3 7 13 9 10 4 4 6
450.5
2 1 8 2
7 7 11 13 10 13 11 2 1
1 6 4 3 6 4 3
1 1
lengte 22 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
11 9 1 5 9 14 7 4 3 2 1
35
48
1 1
56
2 1 2
Locatie 69 71 2 6 8 2 1
81
1 1
1
1
2
1 1 1
1 2 1 4
1 4 2 6 8
1 1 2
1
1 3 2 10 3 3 2 1
100 2 16 20
1 2 1 5 3 13 7 6 9 2 3
156
167
2
2 1
1 2 2 2 2 1
2 4 4 2
1 1 1
1
Pagina 118 van 119
Tweekleppigen in IJsselmeer en Markermeer, 2006-2008
Aantallen Driehoeksmosselen per lengteklasse van 1 mm per doorgemeten monster. IJsselmeer zuid, 2007. Lengte 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
195 6 11 9 4 3
1 2 3 6 4 3 2 2 2
228 2 1 2 1 1 9 22 18 18 22 12 11 5 1
1
248
Locatie 266
270
1 1
278 3 3 1
279
1 1
1 1 2 4 1 3 5 3 7 1 2 4 1
2 1 2 1 1 1 7 1 1
6 2 4 1 1 3 1
2 1 3 2 8 3 8 9 8 6 3 1 1
1
3 6 5 5 2 3
1
1
Pagina 119 van 119