Transport Toepassingsgebieden: Transport Informatie en communicatie
De mens maakt voortdurend gebruik van vervoermiddelen om zich te verplaatsen. Noteer in de onderstaande tabel welk vervoer jij gebruik op een gewone schooldag, in het weekend, tijdens een langere vakantieperiode. Een gewone schooldag
In het weekend
Tijdens een langere vakantieperiode.
In de sport wordt ook gebruik gemaakt van bepaalde voertuigen. Noteer in de onderstaande tabel welke sporten kunnen geassocieerd worden met een specifiek voertuig. Soort sport
Specifiek voertuig
In veel beroepen maken mensen niet alleen gebruik van voertuigen om zichzelf maar ook om goederen te verplaatsen! Er zijn ook heel wat beroepen die onmiddellijk met een welbepaald voertuig worden voorgesteld. Ken je zulke beroepen, noteer twee voorbeelden in onderstaande tabel. Beroep
Project “Transport”
Voertuig
Techniek
Mevr. Loncke
1
Iedereen is het erover eens dat heel wat personen, dieren en goederen moeten getransporteerd worden. Kun je uit de onderstaande afbeeldingen afleiden welke de drie grote vormen van transport zijn die de mens ontwikkelde gedurende de geschiedenis?
13
14
15
16 Project “Transport”
Techniek
17 Mevr. Loncke
2
De drie grote vormen van transport zijn: ……………………………………………………………. ……………………………………………………………. …………………………………………………………….
Welke afbeeldingen geven de geschiedenis weer van de scheepvaart? Afbeeldingen nr. ……………………………………………………………..
Welke afbeeldingen geven de geschiedenis weer van de vliegtuigen? Afbeeldingen nr. ……………………………………………………………..
Welke afbeeldingen geven de geschiedenis weer van de treinen? Afbeelding nr. …………………………………………………………….. Welke afbeeldingen geven de geschiedenis weer van de auto’s? Afbeelding nr. ……………………………………………………………..
Bekijk de onderstaande afbeeldingen en ga na en schrijf bij elke tekening welke materie ze transporteren.
Welke materie wordt vervoerd? Welk transportmiddel wordt gebruikt?
Welke materie wordt vervoerd? Welk transportmiddel wordt gebruikt
Project “Transport”
Techniek
Mevr. Loncke
3
Project “Transport”
Techniek
Mevr. Loncke
4
Niet alleen reizen we steeds meer, we vervoeren ook steeds meer goederen heel diep, heel hoog, heel snel en heel ver. Dit verloopt niet altijd zonder gevaren.
Een paar voorbeelden: In 2010 zaten na een instorting in een kopermijn 33 Chileense mijnwerkers vast op 622 m diepte. Na 17 dagen slaagde men er in hen via een buis van 12 cm doorsnede dagelijks van drank, voedsel en medicijnen te voorzien. Nadat reddingwerkers een tweede boring met een doorsnede van 66 cm hadden geklaard, werden de mijnwerkers na 69 dagen bevrijd. In een speciaal ontworpen capsule van 420 kg, 4 m hoog en 54 cm doorsnede, werden ze een voor een nar boven getakeld. Rubberen wieltjes met vering aan de zijkanten van de capsule vergemakkelijkten het opstijgen en dalen.
De olieramp in de Golf van Mexico was een grote milieuramp voor de zuidkust van de Verenigde Staten. De ramp ontstond toen op een boorplatform van de oliemaatschappij BP, op 20 april 2010 een explosie plaatsvond. Daarbij vielen 11 doden en 17 gewonden. Tijdens bluspogingen zonk het platform, waarbij de boorstang brak. Bijna drie maanden lang, stroomde door een nietfunctionerende afsluitklep grote hoeveelheden olie de zee in.
Project “Transport”
Techniek
Mevr. Loncke
5
Omdat het transport van energie, mensen en goederen verder zal toenemen, moet er constant naar nieuwe oplossingen gezocht worden. Bij transport door leidingen, is er een Europese afspraak: de Europese kleurencode voor identificatie van leidingen. Het kleur van de leiding vertelt welke stof erdoor vervoerd wordt!
Stof in de buis
Kleur
Water
Groen
Stoom
Zilver grijs
Olie & brandbare vloeistoffen
Bruin
Gas
Oker geel
Zuren en Basen
Violet
Perslucht
Licht blauw
Andere vloeistoffen (afvoer e.a.)
Zwart
Elektrische diensten & ventilatiekanalen
Oranje
Bluswater
Rood
Noteer bij de afbeeldingen van de buizensystemen, welke stof wordt vervoerd:
Hoe komen nu al die verschillende transporten in beweging? Project “Transport”
Techniek
Mevr. Loncke
6
Om iets aan te drijven hebben we een kracht nodig. Wanneer op een voorwerp geen enkele kracht inwerkt, zal dit stil staan. Krachten kun je niet zien. Je kunt wel zien wat een kracht doet. Door die krachten is alles om ons heen in beweging. Er zijn heel veel verschillende soorten krachten om ons heen, ze worden geleverd door een energiebron. Start het internet en zoek van elk een voorbeeld op.
aantrekkingskracht
vb. ………………………………………………
atoomkracht
vb. ………………………………………………
liftkracht
vb. ………………………………………………
spierkracht
vb. ………………………………………………
stoomkracht
vb. ………………………………………………
stuwkracht
vb. ………………………………………………
Project “Transport”
Techniek
Mevr. Loncke
7
veerkracht
vb. ………………………………………………
waterkracht
vb. ………………………………………………
weerstand
vb. ………………………………………………
windkracht
vb. ………………………………………………
zwaartekracht
vb. ………………………………………………
Om een auto te laten rijden moeten de wielen in beweging worden gebracht. De krachtleverancier is echter de motor. Om de beweging van de motor over te brengen naar de wielen zijn er verschillende mechanismen nodig. Als we gaan fietsen komt de kracht uit onze benen. De fiets gaat rapper vooruit wanneer we meer kracht uitoefenen. Hiervoor moeten we kracht ontwikkelen in onze benen. Die kracht moet overgebracht worden naar de fietswielen. Welke mechanismen worden gebruikt om krachten over te brengen? : Project “Transport”
Techniek
Mevr. Loncke
8
Krachten en bewegingen kunnen overgebracht worden d.m.v.: 1)
hefbomen
2)
kettingwielen
3)
riemen
4)
tandwielen
5)
wrijfwielen
6)
hydraulisch
7)
pneumatisch
Kracht overbrengen met een hefboom Met een hefboom kun je bewegingen verkleinen en vergroten. Met verkleinde bewegingen kun je grote kracht uitoefenen. Een hefboom is een staaf die draait om een draaipunt. Met de hefboom vergroot je de kracht die je uitoefent. We gebruiken vaak hefbomen. Met een hefboom breng je lasten omhoog. Om de last omhoog te brengen, moet je kracht uitoefenen. Heel veel gereedschappen en werktuigen zijn gebaseerd op het principe van de hefboom. Het geeft immers de mogelijkheid om met een relatief kleine kracht een grote last op te heffen. Zo kunnen we de beperkte spierkracht van de mens gebruiken om zware voorwerpen op te heffen of te verplaatsen.
Last = het op te tillen gewicht. Lastarm= de afstand van de last tot het scharnierpunt Kracht= kracht die nodig is om de last te tillen Krachtarm= afstand van de kracht tot het steunpunt
Project “Transport”
Techniek
Mevr. Loncke
9
Het hefboomprincipe kent heel veel toepassingen in het dagelijkse leven.
Met een hefboom kun je heel zware lasten omhoog brengen als:
de lastarm .............................. is
de krachtarm .......................... is.
De wip in een speelplein is een mooi voorbeeld van een hefboom. Bekijk de figuur eens aandachtig.
Wat kunnen we zeggen over de lengte van lastarm en krachtarm? ………………………………………………………………………………………. Wat kunnen we zeggen over de plaats van het steunpunt? ………………………………………………………………….. Aan welke voorwaarde moet de last en de kracht voldoen om evenwicht te hebben? ……………………………………………………………………………………… Wat gebeurt er als één van de kinderen afstapt? Waarom? ………………………………………………………………………………………. Project “Transport”
Techniek
Mevr. Loncke
10
Bekijk onderstaande tekeningen aandachtig:
Wat is het verschil tussen figuur A en figuur B? ……………………………………………………………………………………………….. In welk van beide gevallen zal de hand de grootste kracht moeten uitoefenen om de vastzittende moer los te wrikken? ……………………………………………………. Als de hand in situatie A een even grote kracht uitoefent als in geval B, waar zal de moer dan het meest losgedraaid zijn? ………………………. Besluit:
De uitwerking van de kracht wordt ……………….. naarmate de krachtarm ……………………… wordt.
Kracht overbrengen met een kettingwiel Ook onze fiets heeft heel wat draaiende onderdelen. Vooral het aandrijfgedeelte is heel interessant. We bekijken het even aandachtig:
Project “Transport”
Techniek
Mevr. Loncke
11
Het kettingwiel dat de kracht aanbrengt noemen we het ……………………………… Het kettingwiel dat de kracht ontvangt noemen we het …………………………. wiel.
Meestal heeft een fiets meerdere kettingwielen van verschillende groottes.
Wat weet je uit ervaring over het verband tussen de grootte van het wiel en de kracht die je moet uitoefenen? ………………………………………………………………………………
Om een berg op te rijden gebruik je achteraan een ……………… kettingwiel. Een ander mogelijkheid is om vooraan een ……………… kettingwiel te gebruiken.
Door de grootte van de kettingwielen goed te kiezen, kunnen we ons heel wat inspanningen besparen.
Bij vele machines is het net als bij de fiets. Krachten worden overgebracht van het ene onderdeel naar het andere met behulp van kettingwielen.
De diameter van de kettingwielen is zeer belangrijk. Het grootste kettingwiel draait met de ……………….. snelheid Het kleinste kettingwiel draait met de …………….….. snelheid. Project “Transport”
Techniek
Mevr. Loncke
12
Kracht overbrengen met riemen Een andere manier om krachten over te brengen, is met behulp van een riem die over riemschijven loopt. Veel machines bevatten riemoverbrengingen: boormachine, wasmachine, ventilator, in een automotor, …
Duid op onderstaande tekeningen met pijltjes de draaizin aan van beide wielen.
Kan je zelf twee voordelen van de riemoverbrenging opsommen?
………………………………………………………………………
………………………………………………………………………
Kan je twee nadelen van de riemoverbrenging opsommen?
……………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………..
Project “Transport”
Techniek
Mevr. Loncke
13
Kracht overbrengen met tandwielen
Bij deze overbrenging wordt de kracht rechtstreeks overgebracht van het ene draaiende onderdeel naar het anderen, zonder tussenkomst van een ketting of een wiel. De tandjes van de tandwielen grijpen in elkaar en de beweging wordt rechtstreeks overgebracht.
Twee in elkaar grijpende tandwielen hebben steeds een ……………………………. draaizin.
Duid op nevenstaande figuur de draaizin van het kleinste tandwiel aan.
Tandwieloverbrengingen kunnen worden gebruikt om de draaiende beweging van een as over te brengen naar een andere as.
Wanneer in een machine het aangedreven tandwiel in dezelfde richting moet draaien, als het aandrijfwiel, plaatst men een tussenwiel.
Project “Transport”
Techniek
Mevr. Loncke
14
Besluit:
Bij een even aantal tandwielen hebben het eerste en het laatste tandwiel een ………………………………. draairichting.
Bij een oneven aantal tandwielen hebben het eerste en het laatste tandwiel een ………………………………. draairichting.
Kracht overbrengen met wrijvingswielen Wanneer twee wielen die geen tanden hebben, tegen mekaar wrijven; kan dat in sommige gevallen volstaan om een kracht over te brengen. Men spreekt dan van wrijvingswielen. Vaak zijn ze uit kunststof gemaakt.
Een bekend voorbeeld is de …………………….....……..
De regels voor het bepalen van de draaizin zijn dezelfde als bij de tandwielen.
Project “Transport”
Techniek
Mevr. Loncke
15
Hydraulische overbrenging Hydrauliek is de techniek om met een ………………………………… onder (hoge) druk uiteindelijk een mechanisme in werking te doen brengen. Hydraulische overbrenging is goed geschikt voor het overbrengen van grote vermogens. Deze overbrenging is niets anders dan een gesloten kring, waarbij een pomp ……………… pompt wordt, er ontstaat daardoor een grote druk, en deze druk kan dan gebruikt worden om een systeem aan te drijven. De gesloten kring bevindt zich in een cilinder:
Enkele voorbeelden uit de praktijk:
Project “Transport”
Techniek
Mevr. Loncke
16
Pneumatische overbrenging pneu = ……………… = …………………….. Bij hydraulische overbrenging wordt een …………………………………… samengedrukt. Op die manier kan men een kracht overbrengen. Bij pneumatische overbrenging wordt ……………………….. samengedrukt, om een kracht over te brengen. We spreken dan van ………………………………… . Het gebruik van perslucht wordt zeer veel toegepast in ons dagelijks leven. Voorbeelden: …………………, ……………………………… en …………………………
Enkele industriële toepassingen van perslucht:
Project “Transport”
Techniek
Mevr. Loncke
17
De riksja fietser
We zullen dit bewegende werkstuk maken, bekijk goed de foto en het voorbeeld van de juf. Welke onderdelen maken de beweging van de fietser mogelijk? ...………………… Welk onderdeel drijft de tandwielen aan? ……………………………………………….. Welke energiebron heb je nodig om de motor te laten werken? ………………………
Onderdelen die we nodig hebben om de riksjafietser te maken en de montage tekeningen zie bijgevoegde bundel.
Project “Transport”
Techniek
Mevr. Loncke
18
start
Maken van het zadel en het hoofd van het figuur.
Teken de latten 10 x 20 150 mm volgens de tekening
Zaag de stukken uit en vijl of schuur de randen glad. Boor de gaatjes volgends de tekening met een gepaste houtboor..
Maken en monteren van het frame.
Zagen, boren, schuren en lijmen volgens de tekening
Maken en monteren van de stoel.
Project “Transport”
Techniek
Mevr. Loncke
19
Zagen, vijlen ,schuren en lijmen volgens de tekeningen.
Maken en monteren van de bodem.
Zagen schuren en lijmen volgens de tekening.
Boren en monteren van de wielen.
Monteren stoel met armleuning en zadel.
Maken en monteren van het figuur.
Monteren van het figuur op de riksja.
Maken en monteren van de huifbeugels.
Project “Transport”
Techniek
Mevr. Loncke
20
Test je werkstuk. Werkt het: proficiat. Werkt het niet: probeer zelf de fout te zoeken met eventuele hulp van een medeleerling of vraag het aan je leerkracht.
Kruis de juiste score aan
0
1
2
3
4
zeer zwak
zwak
voldoende
goed
zeer goed
Heb ik zelfstandig gewerkt? Is de het werkstuk mooi afgewerkt? Ik heb het werkstuk getest en het werkte onmiddellijk. De auto rijdt vlot vooruit. Ik heb aandacht gehad voor orde, netheid en veiligheid. Mijn totale score: /20
Maak ook je portfolio op!
Project “Transport”
Techniek
Mevr. Loncke
21
Transportbedrijven gaan voor heel veel functies op zoek naar mensen met de juiste kennis.
Met onderstaande vacatures, probeert men geschikte kandidaten te vinden voor: Logistiek verantwoordelijke, dispatcher, heftruckbestuurder, vrachtwagenchauffeur Plaats elk beroep bij de passende advertentie. Gezocht: ........................................................................ Functieomschrijving
Profiel
Je plant het transport van goederen over de weg. Je organiseert nationaal en/of internationaal transport van verschillende goederen Je bepaalt het geschikte voertuig en de belading. Je stippelt de routes uit en coördineert de werkzaamheden van de betrokken medewerkers met het oog op de maximale rendabiliteit. Je coördineert het werk van de chauffeurs en geeft hen de nodige begeleiding.
Je werkt op een kantoor. Je gebruikt een computer. Je hebt contacten met klanten, opdrachtgevers en leveranciers en met de chauffeurs. Je kan goed organiseren en je bent stressbestendig. Je hebt een goede geografische kennis van het gebied waar de vrachtwagens regelmatig rijden. Je bent op de hoogte van de wettelijke reglementeringen in de verschillende landen. Bachelor diploma, is vereist. Ervaring in de transportsector is gewenst, evenals de kennis van één of meerdere vreemde talen.
Gezocht: ........................................................................ Functieomschrijving
Profiel
Je werkt het meest rationele beleid uit voor de overbrenging van producten van hun plaats van oorsprong naar hun bestemming, aan de gunstigste tarieven. Je organiseert het werk. Je begeleidt en coördineert medewerkers in diverse functies in het bedrijf. Je werkt samen met de afdelingen productie, bevoorrading en handel en met transporteurs.
Project “Transport”
Techniek
Je kan goed overweg met een computer. Je bent zeer flexibel en stressbestendig ten aanzien van de eisen (met zo weinig mogelijk stocks en opslagruimte). Je werkritme wordt bepaald door de vereisten van het bedrijf. Een specifiek diploma is niet vereist, wel beroepservaring: kennis van het product, het bedrijf, de opslagtechnieken en de distributiekanalen. Een diploma van een opleiding in logistiek en transport is een pluspunt.
Mevr. Loncke
22
Gezocht: ........................................................................ Functieomschrijving
Profiel
Je verplaatst allerlei goederen met behulp van een heftruck. Je stapelt de goederen, ontstapelt ze, laadt ze en lost ze. Voor het bijhouden van deze handelingen en van verplaatsingen van goederen wordt steeds meer gebruik gemaakt van de computer. Je werkt alleen of in groep. Je werkt op verschillende locaties, bijvoorbeeld op kades, in magazijnen productieruimtes of koelruimtes. Je werkt zeer ordelijk en nauwkeurig. Je leeft de veiligheidsnormen strikt na. Afhankelijk van de locatie werk je overdag, in een twee- of drieploegenstelsel of volcontinu.
Attest voor het rijden met een heftruck. De lastentabel gebruiken bij de behandeling van lasten, met het oog op stabiliteit . De veiligheids- en behandelingspictogrammen kennen. Externe transportmiddelen laden en lossen Goederen opnemen, verplaatsen, stapelen en ontstapelen op diverse hoogten. De voorraad controleren en beheren. Goederen inventariseren. De bedrijfszekerheid van de heftruck controleren. Milieuvoorschriften toepassen. De heftruck besturen en bedienen. Veiligheidsregels toepassen Instaan voor zijn eigen veiligheid en er zorg voor dragen dat er geen gevaarlijke situaties ontstaan. Verpakkingstechnieken toepassen.
Gezocht: ........................................................................ Functieomschrijving
Profiel
Je bestuurt zelfstandig en op eigen verantwoordelijkheid, een vrachtwagen met of zonder aanhangwagen. Met dit voertuig vervoer je goederen via de openbare weg. Je levert die goederen veilig en op tijd af bij de klant. Soms ben je ingeschakeld bij het laden en lossen van die goederen. Voor het vertrek controleer je de technische geschiktheid van de vrachtwagen. Je vult de vereiste documenten in en houdt die bij. Je controleert de lading, ook tijdens het laden en lossen. Je rijdt behendig en in overeenstemming met de geldende wetgeving. Je houdt rekening met de technische vereisten van het voertuig. Je reageert gepast op onverwachte situaties zoals files, ongevallen en wegomleggingen. Zelf hou je je strikt aan de verkeersreglementen en aan de verordeningen inzake rij- en rusttijden. Je past de veiligheidsregels in verband met de lading strikt toe.
Een specifiek diploma is niet vereist. Een rijbewijs CE en een bewijs van vakbekwaamheid C zijn vereist. Invullen, instellen van de tachograaf voor de registratie van de rij- en rusttijden. Omgaan met klanten. De reglementering voor wegtransport kennen (rij- en rusttijden). Economisch, defensief en milieubewust rijden. Rijden en manoeuvreren met een vaste vrachtwagen. Vervoersdocumenten gebruiken. Douanedocumenten en procedures toepassen. Een boordcomputer gebruiken .
Project “Transport”
Techniek
Mevr. Loncke
23
