toepassen van een
marktplaats bij overheidsopdrachten
Inhoudsopgave Voorwoord 1 - Samenvatting 2 - Inleiding 3 - De rol van het MKB 4 - Marktplaatsconcept voor 2B-diensten of opdrachten onder de drempel 5 - Marktplaats uitsluitend als instrument voor het selecteren van gegadigden 6 - Gunningscriteria uitproberen 7 - Juridische basis voor toepassing van het marktplaats concept 8 - Marktplaats of raamovereenkomst 9 - Dynamisch aankoopsysteem 10 - Praktische punten bij het opzetten van een marktplaats 11 - Tot slot Bijlage 1 Sterkte-zwakteanalyse Bijlage 2 Voorbeeld globaal Plan van Aanpak: opzetten marktplaats voor externe inhuur tijdelijk personeel Bijlage 3 Inkoopstrategie per type opdracht Bijlage 4 Overheidsorganisaties
Toepassen van een marktplaats bij overheidsopdrachten
4 5 6 8 9 12 13 14 17 18 20 24 28 29 32 33
3
Voorwoord Het fenomeen marktplaats wordt al enige tijd genoemd als een oplossing waarmee veel aanbestedingsongemak zou kunnen worden weggenomen. Met het via een Marktplaats inhuren van tijdelijk personeel onder de drempel hebben meerdere overheden al ervaring opgedaan. Ook voor andere toepassingen komt het concept inmiddels op gang. PIANOo beschouwt het marktplaatsconcept als een aanbestedingsmethode die voor bepaalde overheidsopdrachten interessant kan zijn. Het concept moet weloverwogen worden toegepast en alleen in gevallen waarin het gebruik is toegestaan en dit voordelen biedt. In deze handreiking gaan we daarom dieper in op het concept. We beschrijven de algemene kenmerken, voor- en nadelen en toepassingsmogelijkheden van het marktplaatsconcept. Omdat meerdere aanbestedende diensten ervaring hebben opgedaan met de tijdelijke inhuur van extern personeel (meestal 2B-diensten) via het marktplaatsconcept, wordt deze toepassing nader toegelicht. Deze handreiking is geen statisch product. Reacties op de inhoud zijn uiterst welkom en zullen worden gebruikt bij een volgende versie. U kunt uw reactie mailen naar
[email protected]. Zie ook het netwerk Marktplaats op PIANOo-desk waar ervaringen gedeeld kunnen worden. Leden van PIANOo-desk kunnen zich aanmelden voor dit netwerk via het e-mailadres
[email protected].
4
Toepassen van een marktplaats bij overheidsopdrachten
Samenvatting Het marktplaatsconcept in de context van deze handreiking is een methode van inkopen, waarbij per opdracht een uitvraag via een (mini)competitie op basis van kwaliteit en prijs wordt gehouden. Hieraan neemt een groot aantal partijen (uit een groot deel van de markt) deel. Inkopen via het marktplaatsconcept verloopt objectief, transparant en niet-discriminerend en is daarmee in overeenstemming met de uitgangspunten van het Europees aanbestedingsrecht. Het marktplaatsconcept voldoet meestal niet aan de vereiste doorlooptijd en andere vormvereisten van een formele Europese aanbestedingsprocedure. Door het inzetten van speciale software kan snel een uitvraag gedaan worden bij heel veel partijen en kunnen uitgebrachte aanbiedingen snel onderling vergeleken worden. Bij een gering aantal opdrachten of tijdens een pilot-fase kan een organisatie er ook voor kiezen handmatig te werken. Het inrichten en gebruiken van het marktplaatsconcept verloopt in twee fasen. In de eerste fase kan elke aanbieder die voldoet aan de minimumeisen zich vrijblijvend bij de aanbestedende dienst in een bestand inschrijven. Hierbij geeft hij aan bij welke type opdracht of binnen welke inkoopcategorie hij in de toekomst mogelijk mee wil bieden. In de tweede fase organiseert de aanbestedende dienst een minicompetitie tussen de ingeschreven aanbieders op basis van de vooraf bepaalde opdrachtformulering en gunningscriteria. Na een traject van vijf dagen tot enkele weken, afhankelijk van afspraken met de interne klant, maakt de aanbestedende dienst de uiteindelijke winnaar van de minicompetitie bekend.
Toepassen van een marktplaats bij overheidsopdrachten
5
1
Inleiding
2
Op een markt in de algemene betekenis ontmoeten vraag en aanbod elkaar op een interactieve laagdrempelige, snelle en flexibele manier. Tegenwoordig komen in allerlei media, maar vooral op internet virtuele marktplaatsen voor. Door toepassing van het concept “marktplaats” in een aanbestedingsprocedure neemt een opdrachtgever (deels) afscheid van de traditionele aanpak waarbij opdrachten uitsluitend aan een beperkt aantal grote (mantel)leveranciers worden verstrekt. Het concept maakt mogelijk dat alle partijen van groot tot klein, die voldoen aan de minimumeisen, een aanbieding kunnen doen. De kracht van het marktplaatsconcept is dat het concept gelijke kansen biedt aan alle leveranciers en daarmee goede marktwerking teweeg brengt. Het concept kent voordelen zoals snelheid, flexibiliteit en kostenreductie. Hierdoor kan het beste aanbod op basis van de prijs-kwaliteitverhouding uit de markt verkregen worden.
Waarom een marktplaats?
• Beste prijs-kwaliteit verhouding • De hele markt kan worden bereikt • Snel en flexibel voorzien in de inkoopbehoefte • Gemakkelijk inspelen op marktontwikkelingen • Besparen op inkoopuitgaven • Besparen op proceskosten
6
Het concept marktplaats kent een besloten en een open variant. Bij de besloten marktplaats vindt er eerst een formele (Europese) aanbesteding plaats waarin een aantal marktpartijen wordt geselecteerd, deze partijen vormen de deelnemers aan de te sluiten raamovereenkomst. Vervolgens wordt bij elke te plaatsen opdracht een competitie gehouden waaraan alleen de partijen uit de raamovereenkomst mogen deelnemen. Bij de open marktplaats wordt voor elk opdracht een open uitvraag gedaan, waarop alle leveranciers die voldoen aan bepaalde minimumeisen kunnen inschrijven.
Met het marktplaatsconcept hebben overheden een extra aanbestedingsinstrument gekregen. Afhankelijk van de interne behoefte en de
Toepassen van een marktplaats bij overheidsopdrachten
externe marktdynamiek kan een opdrachtgever voor opdrachten waarop het regime van de richtlijn niet van toepassing is (zoals opdrachten onder de drempel) kiezen uit meerdere marktbenaderingen: een (Europese of nationale) aanbesteding, een marktplaats of combinatie van beide instrumenten. Samen met de interne klant(en) kan per type opdracht een advies op maat gemaakt worden waarin is aangegeven welke marktbenadering voor dat type opdrachten het beste is. In de bijlage 3 staat een voorbeeld van een advies zoals bij gemeente Dordrecht / Drechtsteden wordt gebruikt.
Toepassen van een marktplaats bij overheidsopdrachten
7
De rol van het MKB
3
Het MKB speelt vaak een bescheiden of indirecte rol bij levering aan overheidorganisaties. Meedoen bij grote aanbestedingen is vaak te complex en te kostbaar voor het MKB. Vaak ook voldoen ze niet aan de hoge selectie-eisen die worden gesteld bij groot volume-opdrachten. Raamovereenkomsten en andere groot volume-aanbestedingen worden daarom vaak gewonnen door de grotere leveranciers, die in het algemeen beter ingesteld zijn op het winnen van aanbestedingen en die vaak minder moeite hebben te voldoen aan de gestelde minimumeisen. Het sluiten van een raamovereenkomst met één of met enkele partijen heeft een aantal voordelen voor de opdrachtgever. Zo kan hij door het grote volume van de opdracht een scherpe prijs verkrijgen en kan hij een langdurige relatie met een leverancier opbouwen. Ook zijn de administratieve lasten relatief beperkt. Anderzijds wordt concurrentie voor een zekere tijd uitgeschakeld of, bij een raamovereenkomst met enkele partijen, sterk beperkt. De contractpartij(en) van de raamovereenkomst zal (zullen) na de gunning vaak (een deel van de) leveringen of diensten elders inkopen (vaak bij MKB-bedrijven) en die met marge doorverkopen aan de uiteindelijke afnemer. In de huidige aanbestedingspraktijk levert het MKB vaak slechts indirect via een grote marktpartij aan de overheid. Bij een marktplaats krijgen kleinere leveranciers een rechtstreekse toegang tot opdrachten. Een voorbeeld van een markt waarin een marktplaats met succes is toegepast in reactie op veranderingen in het aanbod is de markt van inhuur van tijdelijk personeel. Aan de aanbodzijde komen steeds meer nieuwe, kleinere organisaties en vooral zelfstandigen zonder personeel op de markt. Veel talentvolle professionals kiezen bewust voor zelfstandigheid en zijn in toenemende mate werkzaam in het MKB of als “zelfstandigezonder-personeel”. De overheid dreigt deze belangrijke groep bij een gewone groot volume-aanbesteding te missen of alleen voor veel geld via tussenbureaus in te kunnen huren (via een raamovereenkomst).
8
Toepassen van een marktplaats bij overheidsopdrachten
Marktplaatsconcept voor
2B-diensten opdrachten
of onder de drempel
4
De toepassing van het marktplaatsconcept verloopt in twee fasen. Allereerst de prekwalifi catie waarbij het leveranciersbestand wordt gevuld. Daarna volgt voor elke opdracht een minicompetitie, waarbij de leveranciers in het bestand een aanbieding doen en de opdrachtgever een winnaar selecteert.
• Fase 1 Prekwalificatie van leveranciers In principe kan iedere leverancier die voldoet aan de minimumeisen van de opdrachtgever zich inschrijven en zich daarmee prekwalificeren voor de marktplaats van de betreffende organisatie. Dit is een dynamisch, doorlopend proces, waarbij een leverancier op elk moment kan instappen. De opdrachtgever creëert hiervoor op zijn website een openbaar portaal, waarop geïnteresseerde aanbieders zich kunnen registeren voor het type opdrachten of marktsegment waar hun belangstelling naar uitgaat. Leveranciersdie voldoen aan de gestelde minimumeisen en de inkoopvoorwaarden, integriteiteisen, het in bezit hebben van verklaringen zoals bijvoorbeeld een geldige VAR-verklaring voor zzp-ers, worden door de opdrachtgever in het leveranciersbestand bijgeschreven. Zij ontvangen in de toekomst per mail de aankondiging van opdrachten waarvoor zij hun interesse hebben aangegeven. Het bestaan van een marktplaats kan worden gepubliceerd op de Aanbestedingsmakelaar (en in de toekomst op TenderNed).
Toepassen van een marktplaats bij overheidsopdrachten
Figuur 1 Proces van prekwalificatie leveranciers Selectie-eisen: • overeenkomst en voorwaarden • VAR, VAR-DGA • huisregels, integriteitsverklaring • per kavel inschrijven
Inschrijven leverancier
Aankondiging Controle
op selectie-eisen bij gunning
9
Op deze manier zorgt de marktplaats voor optimale marktwerking die voldoet aan de grondregels van het aanbesteden: objectief, transparant en niet-discriminerend. Dit deel van het proces is voor marktpartijen laagdrempelig, snel, flexibel en kent lage proceskosten Resultaat van fase 1 is een bestand met leveranciers per marktsegment die voldoen aan de minimumeisen van de betreffende inkooporganisatie.
• Fase 2 Opdracht uitzetten via een minicompetitie Deze fase van het proces start zodra een interne klant bij de aanbestedende dienst een concrete inkoopbehoefte heeft. De wijze waarop dit proces wordt ingericht wordt bepaald door de in te kopen dienst of product en het aantal te plaatsen opdrachten. In essentie komt het erop neer dat per te plaatsen opdracht aan alle voor dat segment ingeschreven leveranciers een aanbieding wordt gevraagd. Bij de uitvraag wordt aangegeven wat de opdracht is, aan welke eisen (verdergaand dan de prekwalificatie) de aanbieder eventueel moet voldoen, aan welke minimumeisen de aanbieding moet voldoen en welk gunningscriterium toegepast zal worden. De opdrachtgever kiest vervolgens de aanbieding die het best voorziet in de behoefte van zijn interne klant en informeert de winnende leverancier. De andere inschrijvers krijgen een gemotiveerd bericht van afwijzing. Door de opdrachtencyclus vaak te doorlopen bouwt een overheidsorganisatie een database op met actuele, betrouwbare marktgegevens en klanttevredenheidsmetingen zoals de kwaliteit die je mag verwachten voor een bepaald inhuurtarief. Dit zijn belangrijke hulpmiddelen voor het goed kunnen bepalen van marktprijzen. De operationele, interne en externe afhandeling van het inkoopproces kan door een interne marktplaats back-office binnen een stafafdeling, zoals inkoop, P&O of een shared service center, gedaan worden. Een alternatief is samen met andere overhedeneen gezamenlijke back-office op te zetten. Ook kan deze dienstverlening aan een externe commerciële partij worden uitbesteed. In bijlage 2 is beschreven welke afwegingen en fasering hierbij aangebracht kan worden.
10
Toepassen van een marktplaats bij overheidsopdrachten
Voorbeeld
Minicompetitie voor inhuur tijdelijk extern personeel
Voor de inhuur van tijdelijk extern personeel kan het proces van een opdracht uitzetten via de marktplaats als volgt verlopen. (Zie ook figuur 2) 1 Als het HR-proces hiervoor ingericht is, wordt eerst gekeken of de opdracht intern (bijvoorbeeld vanuit een mobiliteit- of vanuit een boventalligheidlijst) of vanuit collega-organisaties vervuld kan worden. Met deze processtap wordt onnodige inhuur voorkomen. 2 Als er toch behoefte aan externe capaciteit is, beziet de opdrachtgever allereerst of een afroep op een bestaande raamovereenkomsten nuttig of verplicht is. (Zie ook hoofdstuk 10) 3 Is dit niet het geval of als een dergelijke oproep niets heeft opgeleverd dan formuleert de opdrachtgever een opdracht voor de marktplaats. Hierin beschrijft de back-office samen met de interne klant (en/of P&O-afdeling) het profiel van de in te huren tijdelijke kracht, gunningscriteria en weging op grond waarvan de interne klant uiteindelijk zijn keuze zal baseren. 4 Als volgende stap stuurt de back-office een afroep - meestal een e-mail - uit naar alle leveranciers die geprekwalificeerd zijn voor de betreffende inkoopcategorie en die hun belangstelling daarvoor hebben laten registeren. 5 Binnen de gestelde sluitingsperiode (van soms enkele dagen) reageren aanbieders met het profiel van de kandidaat die zij aanbieden, het tarief en alle andere gevraagde informatie. Bij het gebruik van een marktplaats voor het inhuren van tijdelijk personeel verloopt de selectiefase vaak in twee stappen. 6 Eerst maakt de back-office van de opdrachtgever een (“koude”) voorselectie op basis van vooraf bepaalde gunningscriteria. Hierin wordt een vooraf bepaald aantal geschikte kandidaten (meestal vijf) geselecteerd. 7 Deze kandidaten komen op gesprek bij de interne klant die op meer zachte criteria (de “warme” eindselectie) de uiteindelijke meest geschikte kandidaat kiest. 8 Daarna vindt gunning en afwijzing plaats. 9 De opdrachtgever publiceert zijn keuze op zijn website.
Figuur 2 Proces van uitzetten opdracht via de marktplaats
Controle, publicatie, evaluatie
Onstaan van behoefte aan externe capaciteit
start 1
9
2
Afroep op raamcontracten
Gunning & afwijzigingen
8
3
Formulering marktplaatsopdracht
“Warme” selectie budgethouder
7
4
E-mail naar leveranciers marktplaats
“Koude” voorselectie
Toepassen van een marktplaats bij overheidsopdrachten
6
5
Respons van leveranciers
11
Marktplaats uitsluitend als instrument voor het
selecteren van gegadigden
5
Een bijzondere toepassing van de marktplaats is het gebruik ervan uitsluitend als selectie-instrument voor het selecteren van gegadigden die vervolgens gevraagd worden een offerte uit brengen. Hier wordt dus niet gezocht naar een goede aanbieding, maar naar een goede aanbieder. Een te plaatsen opdracht wordt uitgezet op de marktplaats. Aangesloten aanbieders reageren en motiveren waarom zij, bijvoorbeeld op basis van eerder uitgevoerde opdrachten, bij uitstek geschikt zijn de opdracht uit te voeren. Zij doen dus geen concreet aanbod. De aanbestedende dienst selecteert een of meerdere meest geschikte aanbieders en plaatst de opdracht vervolgens via een (meervoudige) onderhandse procedure. Het voordeel van deze toepassing is dat voorkomen wordt dat onnodig veel partijen een offerte moeten uitbrengen die alle door de aanbestedende dienst beoordeeld moeten worden. De aanbestedende dienst moet wellicht wel veel motiveringen beoordelen. Deze toepassing is alleen toegestaan voor opdrachten onder de drempel of voor 2B-diensten.
12
Toepassen van een marktplaats bij overheidsopdrachten
Gunningscriteria
uitproberen Werken met het marktplaatsconcept biedt overheidsorganisaties een mogelijkheid bepaalde inkoopcriteria in de praktijk uit te proberen. Met een “klassieke” aanbesteding met een groot volume liggen de inkoopcriteria voor lange tijd vast. Bij toepassing van het marktplaatsconcept kan een overheidsorganisatie flexibel, laagdrempelig en in de praktijk uitproberen hoe de markt reageert op bepaalde gunningscriteria door per specifieke opdracht een net iets ander gunningscriterium te gebruiken. Op die manier kan een aanbestedende dienst ontdekken op welke wijze gunningscriteria het best vorm gegeven kunnen worden.
Toepassen van een marktplaats bij overheidsopdrachten
13
6
Juridische basis voor toepassing van het marktplaatsconcept
7
In deze paragraaf wordt voor de verschillende type opdrachten ingegaan op de juridische basis voor het toepassen van het marktplaatsconcept en op vragen rond de rechtmatigheid. Niet alle vragen kunnen met zekerheid worden beantwoord omdat de regelgeving niet op alle vragen antwoord geeft en relevante jurisprudentie (nog) ontbreekt. Toch kan PIANOo wel een aantal do’s en dont’s noemen.
• Totale waarde (omvang) van opdrachten Allereerst is een waarschuwing op zijn plaats: maak niet de fout de achtereenvolgens op de marktplaats te plaatsen opdrachten elke keer afzonderlijk te toetsen aan de aanbestedingsdrempel. De aanbestedingsregels schrijven voor dat identieke opdrachten (zgn. homogene opdrachten) die met een zekere regelmaat door een aanbestedende dienst (al dan niet via een marktplaats) op de markt worden gebracht, bij elkaar geteld moeten worden om de waarde te bepalen ter toetsing aan de aanbestedingsdrempel. Hiertoe kunnen alle verstrekte identieke opdrachten van de laatste 12 maanden bij elkaar geteld worden en gecorrigeerd worden met de verwachte wijziging voor de toekomst. Als er geen identieke opdrachten in het verleden hebben plaatsgevonden zal een inschatting gemaakt moeten worden van het totaal van opdrachten in de komende 12 maanden. Voor diensten met een zekere looptijd bedraagt de waarde van de opdracht de totale geraamde waarde voor de gehele looptijd met een maximum van 48 maanden. Bij een looptijd van onbepaalde duur dient ook 48 maanden aangehouden te worden voor de raming.
• Onder de drempel en 2B-diensten boven de drempel Inkoopopdrachten voor diensten, leveringen en werken onder de drempel hoeven niet te worden aanbesteed, zij mogen via een enkelvoudige of meervoudige onderhandse procedure worden geplaatst. Voor 2B-diensten boven de drempel geldt een beperkt aanbestedingsregime waarbij opdrachten via een enkelvoudige of meervoudige onderhandse procedure mogen worden geplaatst. Geplaatste 2B-diensten moeten wel achteraf uiterlijk 48 dagen na gunning in het publicatieblad van de Commissie gepubliceerd worden via een formulier gegunde opdrachten.
14
Toepassen van een marktplaats bij overheidsopdrachten
Dit formulier moet per verleende opdracht worden ingevuld en ingezonden. Ook moeten voorschriften over technische specificaties worden toegepast. Voor opdrachten onder de drempel en 2B-diensten boven de drempel (mits niet grensoverschrijdend), is het gebruik van het marktplaatsconcept een goed alternatief voor een “gewone” enkelvoudige of meervoudig onderhandse plaatsing van een opdracht. Door het toepassen van een marktplaatsconcept kan een veel groter deel van de markt actief meedingen naar een opdracht dan bij een onderhandse gunning, waarbij de opdrachtgever maar één of enkele partijen om een offerte vraagt. Gelet op het feit dat niet-Europese aanbestedingen 70% van het inkoopvolume vormen en 98,5 % van het aantal opdrachten betreffen, gaat het hier dus om een aanzienlijk toepassingsgebied.Opdrachten onder de drempel en 2B-diensten boven de drempel die een duidelijkgrensoverschrijdend karakter hebben moeten volgens jurisprudentie met eenpassende mate van openbaarheid en transparantie in de markt geplaatst worden.Hoe dat procedureel precies ingevuld moet worden is echter niet bekend. Hiervoorbestaan geen nadere regels en over deze invulling is nog geen jurisprudentie. De procedure van toewijzing van een opdracht via een marktplaats voldoet volgens PIANOo voor een belangrijk deel aan de voorwaarde van openbaarheid en transparantie. PIANOo adviseert aanbestedende diensten de openbaarheid verder te bevorderen door voldoende kenbaar te maken dat voor het plaatsen van (bepaalde) opdrachten gebruik wordt gemaakt van een marktplaats, bijvoorbeeld door dit op de eigen website duidelijk te vermelden, of beter nog, dit periodiek ook op de Aanbestedingskalender mee te delen. Niettegenstaande de verplichting tot het achteraf melden van 2B-diensten bij de Commissie, vermeldt een grote aanbestedende dienst de uitkomsten van de plaatsing van opdrachten via hun marktplaats op de eigen site en attendeert hij de Commissie daar maandelijks op. Tot nu toe verloopt deze werkwijze zonder problemen, hoewel deze niet naar de letter van de wet is.
• 2A-diensten, leveringen en werken boven de drempel Het gebruik van een marktplaats voor 2A-diensten, leveringen en werken boven de drempel - als deze geen onderdeel vormt van een formele Europese aanbestedingsprocedure - in strijd is met de regels van Bao en Bass. Het marktplaatsconcept lijkt echter wel te voldoen aan de grondregels van het aanbesteden. Enkele aanbestedende diensten hebben daarom toch een marktplaats gebruikt voor het plaatsen van 2A-opdrachten boven de drempel. Het risico bestaat dat de Commissie hiertegen gaat optreden, er is immers sprake van een inbreuk op de Europese aanbestedingsregels. Daarnaast zou een aspirant leverancier een kort geding kunnen aanspannen. Tot op heden is toepassing van het marktplaatsconcept voor opdrachten boven de drempel nog niet door een rechter getoetst.
Toepassen van een marktplaats bij overheidsopdrachten
15
Opdrachten voor 2A-diensten, leveringen en werken boven de drempel moeten worden aanbesteed via een Europese aanbestedingsprocedure. Een marktplaats is geen Europese procedure. Een goed alternatief is het afsluiten van een raamovereenkomst met een groot aantal partijen via een Europese openbare of niet-openbare procedure, gevolgd door een minicompetitie tussen de raamcontractanten via een marktplaats. Er is geen formele belemmering de raamovereenkomst te sluiten met een groot aantal partijen (bijv. 50-100). De raamovereenkomst heeft een looptijd van maximaal 4 jaar. Gedurende de looptijd is de markt afgesloten en mogen geen partijen toegevoegd worden aan de raamovereenkomst. Daarom is het verstandig de looptijd van de raamovereenkomst korter te houden dan het maximum en regelmatig een nieuwe raamovereenkomst Europees aan te besteden. Het is niet verplicht bij de nadere gunning binnen de raamovereenkomst dezelfde criteria te gebruiken als die zijn gebruikt voor de oorspronkelijke gunning van de raamovereenkomst. Wel is het noodzakelijk dat de bij nadere gunning te gebruiken criteria zijn vastgesteld in het beschrijvend document van de raamovereenkomst.
• Marktplaats als terugvaloptie voor raamovereenkomst Op grond van art 31 van Bao mag een aanbestedende dienst een onderhandelingsprocedure zonder voorafgaande aankondiging volgen, als hij in een openbare procedure of een niet-openbare procedure geen geschikte inschrijving heeft ontvangen. Aangenomen kan worden dat deze uitzonderingsprocedure ook mag worden toegepast als de minicompetitie voor een raamovereenkomst - die tot stand is gekomen via een Europese openbare procedure of een niet-openbare procedure geen geschikte inschrijving heeft opgeleverd. Tevens mag worden aangenomen dat als volgens Bao een onderhandelingsprocedure gevolgd mag worden, zeker ook een marktplaatsprocedure gevolgd mag worden. Deze aanname is gebaseerd op de overweging dat een marktplaats immers veel transparanter is dan een onderhandelingsprocedure. Op grond van voorgaande overwegingen lijkt het te zijn toegestaan een marktplaats te gebruiken als terugvaloptie voor het plaatsen van aanbestedingsplichtige opdrachten als dit via een gewone raamovereenkomst niet is gelukt. Als de uitvraag bij de partijen van de raamovereenkomst geen bruikbaar resultaat heeft opgeleverd (geen aanbod of ongeschikt) kan de markt vervolgens via een marktplaats worden benaderd.
16
Toepassen van een marktplaats bij overheidsopdrachten
• Marktplaats naast traditionele raamovereenkomst Een aanbestedende dienst kan ook op voorhand besluiten een deel (1e perceel) van de aanbestedingsplichtige opdrachten (bijvoorbeeld van bepaald producten) onder te brengen in een traditionele raamovereenkomst met bijvoorbeeld drie partijen en een ander deel (2e perceel) onder te brengen in een tweede raamovereenkomst met daaronder een marktplaats met heel veel deelnemende partijen. Hierbij zal duidelijk moeten zijn welke opdrachten in de ene en welke in de andere overeenkomst ondergebracht zijn. Als de inkoop van soortgelijke producten of diensten deels via een traditionele raamovereenkomst en deels via een tweede raamovereenkomst met daaronder een marktplaats plaatsvindt, zal de waarde van beide raamovereenkomsten opgeteld moeten worden ter toetsing aan de aanbestedingsdrempel. Als het geheel boven de aanbestedingsdrempel uitkomt moeten beide raamovereenkomsten Europees worden aanbesteed
Toepassen van een marktplaats bij overheidsopdrachten
17
Marktplaats
of
raamovereenkomst
8
Voor het plaatsen van veel kleine opdrachten is zowel een marktplaats als een traditionele raamovereenkomst met één of enkele leveranciers een geschikte optie. Beide procedures bieden de mogelijkheid om snel en zonder al te veel gedoe een opdracht te plaatsen. Een raamovereenkomst met één of met enkele partijen heeft voordelen. Zo kan door het grote volume van de opdracht mogelijk een scherpe prijs verkregen worden en kan een langdurige relatie met een leverancier opgebouwd worden. Ook zijn de administratieve lasten relatief beperkt. Anderzijds wordt concurrentie voor een zekere tijd uitgeschakeld (of sterk beperkt bij een overeenkomst met enkele partijen). Zeker in een economische onzekere periode waarin prijzen sterk fluctueren is het verstandig geen langdurige prijsafspraken te maken. Het is immers niet bekend wanneer de prijzen op hun laagst zijn en het langdurig vastleggen op het laagste punt levert soms grote spanningen op (bijvoorbeeld met de kwaliteit) als een leverancier ver onder marktprijzen moet leveren. Contractpartijen van een raamovereenkomst kopen na de gunning soms (een deel van de) leveringen of diensten elders in. Dit betreft dan vaak MKB-bedrijven of, bij inhuur van tijdelijk personeel, ook zzp-ers. De marktplaats daarentegen kent veel meer dynamiek doordat de aanbestedende dienst voortdurend de gehele markt benadert en alle leveranciers een kans geeft. Er worden geen kosten gemaakt voor tussenleveranciers, maar er worden geen volumekortingen behaald en de kosten voor de eigen administratie kunnen oplopen. Ook moet er geïnvesteerd worden in het opzetten van een marktplaats. Door het inschakelen van een (tussen)bureau (inkoopadviesbureau bijvoorbeeld voor uitbesteding, werving, selectie en detachering) dat namens de opdrachtgever opereert kunnen kleine opdrachten ook zonder veel gedoe voor de opdrachtgever op de markt geplaatst worden. Zo’n bureau rekent echter wel een (relatief hoge) vergoeding voor de verleende diensten. Zie verder de tabel in bijlage 1 met sterkte-zwakteanalyse van de marktplaats
18
Toepassen van een marktplaats bij overheidsopdrachten
Dynamisch aankoopsysteem
Op het eerste gezicht lijkt een marktplaats op het dynamisch aankoopsysteem. Bij nadere bestudering blijkt het dynamisch aankoopsysteem echter bijna geen overeenkomst te hebben met een marktplaats. Wat is een dynamisch aankoopsysteem? Een dynamisch aankoopsysteem is “een elektronisch proces voor het doen van gangbare aankopen (aankopen voor regelmatig gebruik) met algemeen op de markt beschikbare kenmerken”. Aangenomen wordt dat met “aankopen” wordt bedoeld levering van producten zoals kantoorartikelen, bouwmaterialen etcetera. Voor het instellen en vullen van een dynamisch aankoopsysteem moet een aanbestedingsprocedure worden doorlopen. Een dynamisch aankoopsysteem mag hooguit vier jaar bestaan. Bij een dynamisch aankoopsysteem moet elke opdracht afzonderlijk worden voorafgegaan door een vereenvoudigde vooraankondiging waarin leveranciers worden uitgenodigd binnen 15 dagen een indicatieve inschrijving te doen op grond waarvan zij toegelaten kunnen worden tot het dynamisch aankoopsysteem. Na beoordeling van de ontvangen indicatieve inschrijvingen stuurt de aanbestedende dienst een aankondiging naar de toegelaten deelnemers van het dynamisch aankoopsysteem. Bij het systeem kunnen leveranciers bij elke opdracht opnieuw toetreden. Niet duidelijk is welke voordelen het dynamisch aankoopsysteem biedt in vergelijking met “gewoon” elektronisch aanbesteden. PIANOo kent geen toepassingen van het dynamisch aankoopsysteem in Nederland.
Toepassen van een marktplaats bij overheidsopdrachten
19
9
Praktische punten bij het opzetten van een marktplaats
10
In dit hoofdstuk beschrijven we hoe een marktplaats in de praktijk ingericht kan worden. Hierin hebben we de eerste ervaringen van overheden met toepassing van het marktplaatsconcept verwerkt. Hoewel in de private sector al eerder met het marktplaatsconcept werd gewerkt, is het eind 2007 voor het eerst bij een overheidsorganisatie toegepast. Vooral voor het rechtstreeks inhuren van tijdelijk extern personeel van veel kleine partijen. Sindsdien werkt een beperkt aantal overheidsorganisaties, zoals UWV en Politie AmsterdamAmstelland, nu al enkele jaren structureel met een marktplaats. Bij een groeiend aantal overheidsorganisaties is meer recent een marktplaats gestart, Zie bijlage 4 voor een overzicht van overheidsorganisaties die een marktplaats hebben of bezig zijn er een te implementeren. Bij bijna alle toepassingen tot nu toe gaat het om de externe inhuur van tijdelijk personeel, waarbij de werving via een marktplaats vooral voor de hogere functieschalen wordt gebruikt, maar soms ook voor lagere schalen.
Wel of geen marktplaats opzetten Vooraf moet in de organisatie goed overwogen worden of het opzetten van een marktplaats zinvol is voor een bepaald type opdrachten. Bijlage 1 bevat een sterktezwakteanalyse die daarbij gebruikt kan worden. • Besparing met een marktplaats Navraag onder gebruikers van marktplaatsen voor externe inhuur van personeel die al langer operationeel zijn, leert dat met de juiste invoering van dit concept ongeveer 25 % aan directe en indirecte kosten bespaard kan worden, zonder dat er concessies gedaan worden aan de kwaliteit van het ingehuurde personeel. • Opzet van een marktplaats Een marktplaats kan op verschillende manieren worden opgezet. De belangrijkste afwegingen zijn: a. Wel of niet eerst beginnen met een pilot; b. Interne projectvoering of gebruik maken van externe ondersteuning; c. Alleen of in een samenwerkingsverband met andere overheden; d. Systeem-ondersteuning:
20
Toepassen van een marktplaats bij overheidsopdrachten
• Geen systeem, maar geheel handmatig; • Intern met uitbouw op eigen (P&O-, inkoop- of administratieve) systemen; • Extern bij een gespecialiseerde serviceverlener. Bij de initiatie van het project is het belangrijk met de stakeholders (directie, interne klant(en), administratie, afdeling P&O, afdeling inkoop) de afwegingen door te nemen en keuzes te maken. Bijlage 2 bevat een globaal plan van aanpak dat gebruikt kan worden om een marktplaats op te zetten.
Externe ondersteuning Er zijn diverse commerciële organisaties die projectvoering, projectondersteuning, software en operationele ondersteuning kunnen leveren, zowel tijdens de pilotfase als daarna. Op LinkedIn bestaan speciale groepen zoals Marktplaats Platform die informatie verschaffen of waar discussies over dit onderwerp plaatsvinden.
Kosten marktplaats Voor het eenmalig inrichten van een marktplaatssysteem voor externe inhuur van personeel moet ongeveer € 40.000 tot € 60.000 gerekend worden. De investering is afhankelijk van de omvang van de inhuur, het aantal interne gebruikers en de gewenste systeemfunctionaliteiten. Ook is van belang of de gebruiker zelf het systeem selecteert en aanschaft of dat hiervoor een derde wordt aangetrokken. Tot slot speelt de gewenste externe ondersteuning bij de invoering van de nieuwe processen een rol. De kosten van het gebruik van een marktplaats worden bepaald door het aantal opdrachten, de gewenste functionaliteit en de mate van externe ondersteuning. De kosten variëren tussen de € 500 - € 1.500 per opdracht. Bepalend hierin is met name of de rol van marktmeester en recruiter door de externe marktplaatsleverancier wordt vervuld. Een offerte van een aantal leveranciers geeft goed inzicht in de kostenstructuur, zoals de initiële kosten en de terugkerende gebruiks- en onderhoudskosten. Er komen steeds meer commerciële partijen op de markt die een marktplaats kunnen inrichten, zodat er meer keuze in systemen en aanbieders ontstaat. Door samen te werken met andere overheden kunnen de kosten van de implementatie en het gebruik worden beperkt. Steeds meer leveranciers bieden kant en klare marktplaatssystemen aan. Overheden kunnen deze kopen of huren in de vorm van Saas (Software as a Service). In dit laatste geval hoeven nauwelijks eigen investeringen gedaan te worden. Het kopen of huren van een marktplaats zal gelet op de waarde ervan, bijna altijd via een aparte aanbesteding moeten plaatsvinden (ook als dit systeem gebruikt wordt voor het plaatsen van opdrachten die zelf niet aanbestedingsplichtig zijn).
Toepassen van een marktplaats bij overheidsopdrachten
21
Welke opdrachten via marktplaats, welke rechtstreeks aanbesteden en wanneer combinaties? Belangrijk onderdeel van de invoering van een marktplaats is het bepalen voor welk type opdrachten de marktplaats (al dan niet met raamcontract), voor welk type een rechtstreekse aanbesteding en voor welk type een combinatie van beide als inkoopprocedure gekozen wordt. Deze strategie is een belangrijk onderdeel van de voorbereiding, waarbij belanghebbenden als de directie, de leidende interne klant, afdeling P&O (bij inhuur tijdelijk extern personeel) en de afdeling Inkoop een rol spelen. Zie bijlage 3 voor een voorbeeld van zo’n indeling.
Lopende contracten Als een organisatie lopende inkoopcontracten heeft, dan heeft dit gevolgen voor de manier van opzetten van een marktplaats. Als binnen de huidige contracten exclusiviteit is afgesproken, kunnen opdrachten die daarbinnen vallen niet buiten het contract om via een marktplaats geplaatst worden. Dit ligt anders als bijvoorbeeld de leveranciers uit een lopende raamovereenkomst niet blijken te kunnen leveren. Dan kan wel overgestapt worden naar bijvoorbeeld een marktplaats. Het startmoment van de marktplaats wordt dus beïnvloed door de afloopdata van lopende contracten. Uiteraard kan aan lopende contractpartijen toestemming worden gevraagd om bepaalde opdrachten buiten het contract om via een marktplaats te plaatsen. Duidelijke afspraken daarover voorkomen onnodige discussies of geschillen.
Toename aantal crediteuren Met een marktplaats neemt het aantal leveranciers en dus het aantal crediteuren en facturen toe. Dit zorgt voor een extra belasting voor de administratieve organisatie. De voordelen van een betere marktwerking en dus lagere kosten voor inhuur zullen die nadelen compenseren. Ook het versneld invoeren van digitale opdrachtverstrekking en facturatie beperkt dit probleem. Zo kan de opdrachtgever in zijn inkoopvoorwaarden opnemen dat leveranciers digitale facturen moeten sturen of - minder stringent - zich bereid tonen bij digitale facturering een kleine opslag te vergoeden.
Communicatie over het bestaan van een marktplaats Belangrijk voor het succes van een nieuwe marktplaats is dat bijvoorbeeld lokale ondernemers weten dat een marktplaats is geopend waarop zij kunnen inschrijven. Aankondiging op bijvoorbeeld de Aanbestedingskalender en in de toekomst TenderNed kan hierbij helpen. Veel MKB-ers zijn echter geen actieve gebruikers van deze kanalen. Dit kan ondervangen worden door actief gebruik te maken van bijvoorbeeld een eigen website, lokale media, Kamer van Koophandel, ondernemerssites, MKB Nederland, etcetera. Ook zijn er steeds meer groepen op bijvoorbeeld LinkedIn die voor de communicatie gebruikt kunnen worden.
22
Toepassen van een marktplaats bij overheidsopdrachten
Koppeling met intern personeelsmobiliteit Bij het gebruik van een marktplaats voor het aantrekken van extern personeel kan voordat extern personeel wordt ingehuurd eerst intern naar mogelijk geschikte kandidaten gekeken worden. Op deze manier wordt onnodige inhuur vermeden en eigen medewerkers krijgen makkelijker toegang tot nieuwe interne vacatures/opdrachten. Deze manier van werken zorgt voor een grotere interne mobiliteit en arbeidsdynamiek. Deze voordelen staan op zich los van de marktplaats, echter door een integrale aandacht voor (externe) inhuur in relatie tot (interne) mobiliteit kunnen grote besparingen gerealiseerd worden. Bij het organiseren van de interne mobiliteit is het van belang aandacht te besteden aan rollen en verantwoordelijkheden, gebruik van (bron) gegevens en formulieren, inrichten processen en procedures en de ondersteunende systemen.
Toepassen van een marktplaats bij overheidsopdrachten
23
Tot slot
11
De werking van een marktplaats is in de kern eenvoudig, maar onderschat de invoering ervan niet. Zoals bij elke verandering kost het tijd en energie om de organisatie te laten wennen aan de nieuwe rolverdeling en manier van werken. Alleen door een goede samenwerking tussen de belangrijkste afdelingen zoals de interne klant, afdeling Inkoop en afdeling P&O en goede communicatie met de belangrijkste stakeholders kan de nieuwe werkwijze inbedden en verder groeien binnen de organisatie. Overheidsorganisaties willen een zo goed mogelijke dienstverlening voor de burgers en belastinggeld zo efficiënt mogelijk besteden. Slim gebruik van het marktplaatsprincipe kan daaraan bijdragen. De mogelijkheden en tips zijn gebaseerd op de eerste ervaringen van overheden met toepassing van het marktplaatsconcept, met name bij inhuur van personeel. Ongetwijfeld zijn er nog meer toepassingen mogelijk. Dus is het van belang ervaringen met elkaar te delen en van elkaar te leren. PIANOo wil hierbij een ondersteunende rol spelen door middel van het netwerk Marktplaats op PIANOodesk waar ervaringen gedeeld kunnen worden. Leden van PIANOo-desk kunnen zich aanmelden voor dit netwerk via het e-mailadres
[email protected]
24
Toepassen van een marktplaats bij overheidsopdrachten
Toepassen van een marktplaats bij overheidsopdrachten
25
26
Toepassen van een marktplaats bij overheidsopdrachten
Bijlagen
Toepassen van een marktplaats bij overheidsopdrachten
27
Bijlage 1
sterktezwakteanalyse Als onderdeel van de business case voor invoering van een marktplaats is het verstandig met de belangrijkste stakeholders een sterktezwakteanalyse te organiseren. Op deze manier
wordt de betrokkenheid binnen de organisatie bevorderd. Onderstaande analyse is gebaseerd op een aantal marktplaatsimplementaties en kan als basis voor de discussie gebruikt worden.
• • • • • • • •
Transparantie Eenvoud, snel en flexibel proces Regie over HR- en inkoopprocessen Maatwerk mogelijk Stuur- en managementinformatie Goede prijs door vergaande marktwerking Gunnen aan “vriendjes” wordt transparant Rechtmatig voor opdrachten onder de drempel (zonder grensoverschrijdend karakter) en 2B boven de drempel • Makkelijke entree voor nieuwe leveranciers
Sterkten
Zwakten
Kansen
Bedreigingen
• Meer leveranciers kunnen meedingen • Stimuleren (regionale) economie • De organisatie kan zich als een innovatieve opdrachtgever profileren • Digitale facturatie goed toe te passen • Goed uit te breiden naar andere (inkoop)categorieën dan inhuur tijdelijk personeel • Samenwerking met regionale inkopers • Laagdrempelig “oefenen” met inkoopcriteria
2
• Nieuw concept en traject • Ondersteunende diensten zoals inkoop en HR krijgen meer invloed ten koste van interne klant 2 • Kosten back-office (mensen en systeem) • Korte termijnrelatie met leveranciers • (Nog) geen harde juridische uitspraak over toepassingsmogelijkheden boven de drempel anders dan 2B diensten • Meer crediteuren zorgen voor belasting van de administratie
• Niet iedereen blij met transparantie • Niet elke organisatie is voldoende “volwassen” • Door crisis investeringsstop voor ontwikkelen marktplaats • Aanbodstaking door grotere leveranciers • Fiscaal risico voor opdrachtgever bij rechtstreekse relatie met zzp-ers
Het is wel een kwestie van bedrijfsfilosofie of dit een zwakte of een sterkte is. Belangrijkste is te onderkennen dat er sprake is van een machtverschuiving en de weerstand die dit kan opleveren.
28
Toepassen van een marktplaats bij overheidsopdrachten
Bijlage 2
globaal Plan van Aanpak opzetten marktplaats voor externe inhuur tijdelijk personeel
Als een organisatie met het marktplaatsconcept wil gaan werken, is het verstandig de invoering als een project en gefaseerd op te pakken. In grote lijnen kan het project in een viertal stappen worden ingedeeld. De eerste stap levert een business case op, waarbij duidelijk wordt wat het project gaat kosten en opleveren. De eventuele tweede stap is het opzetten van een pilot, waarbij zonder te veel kosten en inspanning het nieuwe concept “in het echt” wordt getest, voordat het in de derde fase breed wordt ingevoerd. Tijdens de vierde fase wordt het invoeringsproject afgesloten en worden de activiteiten overgedragen aan een interne of externe beheersorganisatie. In het plan van aanpak hiernaast wordt voor verschillende stappen in algemene termen belicht welke vragen beantwoord moeten worden en aan welke punten aandacht gegeven moet worden als een organisatie een marktplaats voor de inhuur van tijdelijk personeel wil opzetten. Elke organisatie is uniek en daarom is het belangrijk hier kritisch mee om te gaan. Ook een afweging is of het project zelf of met externe professionele ondersteuning uitgevoerd moet worden. Dit laatste is wel extra financiële investering, maar levert wel sneller resultaat.
Toepassen van een marktplaats bij overheidsopdrachten
DE EERSTE STAP OPSTARTEN VAN HET PROJECT
Tijdens de voorbereiding zal op een aantal vragen antwoord gegeven moeten worden. 1. Wie financiert het project, wie is de opdrachtgever, wie is de opdrachtnemer, wie is de projectleider, wie zijn de projectleden en wie geeft (verplicht) advies? 2. Hoeveel geld gaat er per jaar in de hoofdgroepen en de subgroepen om: a. uitzendkrachten b. adviesdiensten c. inhuur externen (HR-specialisten, interim managers, inkopers) d. andere diensten met veel marktwerking (schoonmaak, catering, etc.) 3. Wie zijn de huidige leveranciers en hoeveel geld wordt besteed bij die leverancier? 4. Wordt het concept meteen breed ingevoerd of eerst voorzichtig als proef bij één of een beperkt aantal afdelingen? De proef alleen uitvoeren of samen met andere (regionale) overheidsorganisaties? 5. Wordt de proef zelf uitgevoerd of samen met een gespecialiseerd adviesbureau? 6. Wie zijn er betrokken bij het project namens: a. het bestuur/ directie/raad b. de interne klant tijdens de proef en wie daarna? c. afdeling P&O d. afdeling inkoop e. automatiseringsafdeling f. juridische afdeling / ondersteuning g. accountant h. afdeling communicatie
29
DE TWEEDE STAP INRICHTING PILOTOMGEVING
7. Welke beleidsdoelstellingen heeft de organisatie vastgelegd, die van invloed zijn op het opzetten van de marktplaats? Beleid op gebied van economie, HR, inkoop, rechtmatigheid, duurzaamheid, maar ook in- of outsourcing, ICT. Wat vindt de “politiek” in een organisatie van deze nieuwe manier van inkopen? 8. Wat zijn de verwachte projectkosten en verwachte opbrengsten? De afdeling inkoop zal met een goede inschatting van de (lokale) marktsituatie de bandbreedte kunnen schatten. Resultaat van de eerste stap is een business case, waarmee de besluitvormer al dan niet akkoord kan gaan. Daarna kan de marktplaats al dan niet gestart worden.
Hoewel dit niet altijd noodzakelijk is, kan voordat een marktplaats breed wordt ingevoerd eerst een proef worden gehouden. In deze fase wordt, als voor een marktplaats is gekozen, de projectomgeving opgezet met nog een aantal te maken keuzes. 9. Het bereik van het project wordt bepaald: a. Welke afdeling gaat de marktplaats toepassen en is hier ook tijd en prioriteit voor? b. Wie gaat de kosten betalen en waar vallen budgettair de besparingen? c. Hoe lang duurt een eventuele proef en welk resultaat moet er komen (in kwaliteit, geld, etcetera) om te besluiten tot definitieve invoer? 10. Hoe lopen de huidige processen rond de inkoop van bijvoorbeeld inhuur of van adviesdiensten en wat gaat daar door de marktplaats in veranderen? Wie heeft welke rol in het operationeel proces? 11. Welke bronbestanden zijn nodig voor het opzetten van de proef? Denk aan: a. Contractenbestand b. Leveranciers- c.q. crediteurenbestand c. Interne en eventuele regionale mobiliteitsbestand(en) 12. Als er tijdens de proef een (beperkte) mate van automatisering moet plaatsvinden: welke systeemeisen stelt de ICT-afdeling? 13. Op welke webpagina worden de aankondigingen, inschrijvingen en mededelingen aan huidige en toekomstige leveranciers gedaan? >>
30
Toepassen van een marktplaats bij overheidsopdrachten
14. Via welke (lokale) media en organisaties zoals Kamer van Koophandel, MKB, brancheorganisaties, LinkedIn zal worden gecommuniceerd naar (lokale) marktpartijen over: a. Doelstellingen proef; het hoe en waarom b. Procedure van hoe in te schrijven als deelnemer aan de marktplaats en hoe aanbiedingen te doen Resultaat: een evaluatie van de proef op de projectdoelstellingen en advies aan directie/bestuur over hoe verder te implementeren. Besluit communiceren.
DE DERDE STAP DE UITVOERING
DE VIERDE STAP DE PROJECT-AFSLUITING EN OVERDRACHT
Bij een succesvolle proef en een positief besluit over verder gaan kan de brede implementatie opgezet en uitgevoerd worden. 15. Welke afdelingen zijn in welke volgorde aan de beurt? 16. Gaat de organisatie de verbreding van pilot naar implementatie zelf uitvoeren of wordt – via een aanbesteding – een externe partij hiervoor gevraagd? 17. Bij uitbesteden van delen van het operationele dan wel tactische proces wordt een betreffende aanbesteding gestart;
In deze fase wordt het project geëvalueerd en formeel afgesloten. De verantwoordelijkheden worden van de project-organisatie overgedragen aan de staande organisatie. Afhankelijk van het in- of uitbestedingbeleid kunnen (delen) van zowel het operationele als het tactische proces intern dan wel extern worden belegd. Veranderingen in beleid (zoals beschikbaar budget, criteria van duurzaamheid, stimuleren lokale economie) zijn steeds een aanleiding tot het bijstellen van de besturing van de processen.
Resultaat van de derde fase is een breed ingevoerde marktplaats en het bewijs dat het concept werkt in termen van besparingen, beter kwalitatief aanbod uit de markt en andere doelstellingen van de organisatie.
Resultaat is een goed in de organisatie verankerde marktplaats die zichzelf blijft bewijzen en in staat is flexibel in te spelen op nieuwe beleidsrichtingen.
Toepassen van een marktplaats bij overheidsopdrachten
31
Bijlage 3
inkoopstrategie per type opdracht In hoofdstuk 10 is kort beschreven welke opdrachten (kavels) het best via een marktplaats en welke beter rechtstreeks aanbesteed kunnen
Type opdracht
IIA of IIB
worden en wanneer combinaties mogelijk zijn. De onderstaande verdeling is een voorbeeld van gemeente Dordrecht.
Is interne klantvraag voor de komende jaren bekend?
Hoe is de externe marktdynamiek te typeren?
1 Bouwprojecten 1.1 Advies IIA ++ + 1.2 Ontwerp + + 1.3 Architect + + 1.4 Projectleiding IIB -- 0 2 Projectmanagement IIB -- -- 3 Advies & Onderzoek IIA -- -- 4 Overige diensten 4.1 ICT 4.1.1 Advies IIA 0 -- 4.1.2 Architect IIA 0 -- 4.1.3 Beheer IIB ++ + 4.2 Detachering IIB 4.2.1 Financiën IIB 0 0 4.2.2 Interim management IIB -- -- 4.2.3 Communicatie & Marketing IIB -- -- 4.2.4 Inkoop IIB 0 - 4.2.5 Juridisch IIB 0 - 4.2.6 Human Resource IIB 0 - 4.2.7 Beleid IIA / IIB 0 - 4.3 Flex-werk IIB
-- turbulent, ++ zeer stabiel
-- onbekend, ++ zeer bekend?
32
Advies hoe dit type opdracht aan te besteden
Combinatie EA+MP Combinatie EA+MP Combinatie EA+MP Combinatie (EA+)MP MP Combinatie EA + MP voor onder drempel
MP MP EA MP EA MP MP MP MP MP MP Combinatie EA + MP
EA Europees of nationaal aanbesteden MP Marktplaats
Toepassen van een marktplaats bij overheidsopdrachten
Bijlage 4
Overheidsorganisaties met een marktplaats voor inhuur van tijdelijk personeel
Overheidsorganisaties die deels of volledig werken met het marktplaatsmodel:
Overheidsorganisaties met een marktplaats in voorbereiding:
• UWV • Stichting Werken in Gelderland (=gemeenten, provincie en andere overheidsorganisaties) • Gemeente Dordrecht / Drechtsteden • Politie Amsterdam-Amstelland • Gemeente Deventer • Gemeente Slochteren, Meppel, Hoogeveen, Hoogezand-Sappemeer • Provincie Drenthe • Havenbedrijf Rotterdam • Sociale Verzekeringsbank • Hogeschool Leiden • Economische Zaken, Landbouw en Innovatie/Agentschap NL • Waterschap Brabantse Delta (ICT) • Gemeente Capelle aan den IJssel (reintegratie) • Centraal Bureau voor de Statistiek (ICT en coaching) • Ministerie van Defensie (medisch personeel) • Amsterdamse Innovatie Motor (projectmanagement, communicatie) • Zorginstelling Vilans (organisatieadviseurs) • Nederlandse Spoorwegen (ICT)
• Regio West-Brabant • Gemeente Den Bosch, Alkmaar, Delft, Leidschendam-Voorburg, Rijswijk, Amersfoort, Lansingerland, Pijnacker-Nootdorp en Wassenaar. • Brainport development • College voor Zorgverzekeringen • Veiligheidsregio Haaglanden • Stadsgewest Haaglanden • VUmc / AMC
Toepassen van een marktplaats bij overheidsopdrachten
33
Colofon Versie 1.2 Maart 2011 Tekst: Eric Sessink en Hans Verkerk Foto cover: Marloes Bosch Fotografie Ontwerp: Dependance Rotterdam Druk: vijfkeerblauw Reacties op de inhoud zijn uiterst welkom en zullen worden gebruikt bij een volgende versie. U kunt uw reactie mailen naar
[email protected] PIANOo, Expertisecentrum Aanbesteden Postbus 20101, ALP K/040 2500 EC Den Haag T 070 349 07 www.pianoo.nl
34
Toepassen van een marktplaats bij overheidsopdrachten
Eigen Initiatief
3
PIANOo beschouwt een martkplaats als een interessante methode voor het aanbesteden van bepaalde overheidsopdrachten. Alle partijen van groot tot klein, die voldoen aan de minimumeisen, kunnen een aanbieding doen. Andere voordelen zijn snelheid, flexibiliteit en kostenreductie. Hierdoor kan het beste aanbod op basis van de prijs-kwaliteitverhouding uit de markt verkregen worden. Er zijn echter ook (juridische) aandachtspunten bij het gebruik van een marktplaats. In deze handreiking gaat PIANOo dieper in op het concept marktplaats. We beschrijven de algemene kenmerken, voor- en nadelen en toepassingsmogelijkheden van het marktplaatsconcept.