Tilweg 5b Tilweg 5b is een project van het programma Thuiszorgtechnologie van ZorgOnderzoek Nederland, waarin met vijftien thuiszorgorganisaties samen aan dit pakket is gewerkt. Tilweg 5b is een huisadres, wat aangeeft dat de tillift bij de cliënt in zijn eigen huis komt. Dat is niet alleen praktisch maar ook gevoelsmatig ingrijpend. Het huisnummer '5b' geeft aan dat het gaat om een klein huis, met alle ruimtelijke problemen van dien. '5' betekent tevens dat er veel verschillende partijen betrokken zijn bij het gebruik van een tillift: de cliënt, de mantelzorger, de verzorgende, de financier, het uitleenmagazijn, de leverancier, de huisarts, enzovoorts. Tilweg tot slot betekent: het is de bedoeling om niet meer (weg!) zwaar te tillen, omdat dat rugklachten veroorzaakt.
Een tillift thuis Voorwoord Tillen van cliënten is in de thuiszorg één van de grote ziekmakers. Het in 1999 afgesloten convenant voor de thuiszorg biedt instellingen subsidie voor de aanschaf van tilhulpmiddelen, zoals tilliften. Door een tillift te gebruiken worden te zware handelingen voorkomen. Het gebruik van tilliften is echter in de thuiszorg (nog) geen gemeengoed. De onbekendheid met tilliften kan cliënten onzeker maken. Maar ook voor de
werkenden in de thuiszorg is het wennen aan de tillift. Verzorgenden zijn vaak niet vertrouwd met de verschillende soorten tilliften of lopen tegen praktische knelpunten aan. Het succes van de tillift staat of valt met een goede introductie door de verzorgenden en de mate waarin zij vertrouwd zijn met het gebruik van de tilliften. Deze brochure en de bijbehorende voorlichtingsvideo Een tillift thuis – ervaringen van gebruikers bieden daarbij de helpende hand. Deze instrumenten zijn bedoeld om het gebruik van de tillift in thuissituaties te stimuleren en bieden oplossingen voor veelvoorkomende problemen.
Video ‘Een tillift thuis -ervaringen van gebruikers’ De Tilweg 5b-video ‘Een tillift thuis – ervaringen van gebruikers’ is bedoeld als hulpmiddel bij training en voorlichting aan thuiszorgmedewerkers of mensen in opleiding daarvoor. De video kan ook dienen als ondersteuning van de voorlichting bij de cliënt thuis, voorafgaande aan de introductie van een tillift. De video biedt realistische informatie vanuit het perspectief van de cliënt. De video toont beelden van drie cliënten die openhartig vertellen over hun ervaringen met de tillift. Hun verhalen geven inzicht in de worsteling met hun afnemende lichamelijke mogelijkheden en de betekenis daarvan voor hun leven. Het zijn geen gladde successtory’s, maar eerlijke verhalen.
Concrete voorstelling Thuiszorgmedewerkers kunnen de video gebruiken om de tillift bij een cliënt te introduceren. De cliënt die binnenkort een tillift in huis krijgt, kan zich herkennen in de verhalen. Aan de hand van de video kan hij zich een concrete voorstelling maken van wat het betekent om een tillift in huis te hebben. De video kan achtergelaten worden bij de cliënt, zodat deze de band nog eens rustig kan bekijken en met gerichte vragen kan komen. Daarnaast is het goed wanneer ook
verzorgenden de video aandachtig bekijken: zij ontdekken zo dat hulpmiddelen, zoals een tillift, voor cliënten een hoge drempel kunnen vormen. De video biedt inzicht in de redenen die maken dat cliënten een tillift wél accepteren, al gaat dat in het begin niet altijd van harte. Zoals één van de mantelzorgers in de video zegt:
‘Je schaamt je ervoor, je probeert het te verbergen, je leert ermee leven. Het accepteren en het nodig hebben: dat gaat langzaam aan samen.’
Uit de drie verhalen blijkt dat de tillift wel degelijk werkt en helpt. Cliënten voelen zich uiteindelijk juist vrijer met een tillift, mits ze in het hele proces goed begeleid zijn. Let wel, de video dient als ondersteuning bij de introductie. Het is niet voldoende om cliënten alleen de video te laten zien. Goede voorlichting en begeleiding staan voorop. • De verzorgende/verplegende is in staat een cliënt en/of mantelzorger goede voorlichting te geven over het thuisgebruik van de tillift. • Hij beschikt over voldoende kennis en vaardigheden om een lift te kunnen introduceren. • Hij kan omgaan met de emotionele aspecten die het gebruik van een tillift thuis met zich mee kan brengen. • Hij is in staat om het introductiegesprek van een tillift te voeren, waarbij goed omgegaan wordt met mogelijke angsten en weerstanden. • Hij heeft kennis van de huidige Arbo-wetgeving en Praktijkregels thuiszorg en kan goed aangeven op grond waarvan een tillift noodzakelijk is.
'Cliënten willen geen tillift in huis' is het meest gehoorde argument tegen tilliften thuis. Uit onderzoek blijkt echter dat het met die weerstand erg meevalt: vrijwel alle cliënten zijn uiteindelijk tevreden over hun tillift. Cliënten weten in het begin nog niet wat het betekent. Daardoor zijn ze erg onzeker. Met goede, eerlijke voorlichting kan weerstand voorkomen worden. Probeer dat altijd stap voor stap te doen. Zo is een onderhandelingssituatie, waarin de cliënt de tillift wellicht weigert, te vermijden. In dit hoofdstuk staan vijf aandachtspunten voor verzorgenden voor het voeren van introductiegesprekken met cliënten.
Introductie van een tillift bij cliënten Vijf aandachtspunten voor het voeren van een introductiegesprek met de cliënt
1 Vraag naar de verwachtingen van de cliënt Vraag de cliënt altijd naar zijn verwachtingen of angsten. Ga daar vervolgens zo goed mogelijk op in. Geef aan dat angsten en onzekerheden veel voorkomen. Benadruk niet te snel dat de tillift 'nu eenmaal nodig is'. Wees erop bedacht dat de cliënt, zeker wanneer hij angstig is, soms met andere redenen komt om de tillift te weigeren. De cliënt zegt dan bijvoorbeeld: ‘De tillift kan écht niet in de kamer.’ Onder dat argument kan zijn angst verborgen zitten. Een open gesprek laat ruimte voor onzekerheid en angst. 2 Plan het moment van aankaarten niet te laat Geef mensen de tijd om aan het idee van een tillift in huis te wennen. Het is voor hen vaak een signaal van achteruitgang. In veel gevallen (bijvoorbeeld bij een cliënt met MS) kun je zien aankomen dat er op een gegeven moment een tillift nodig is. Kaart het daarom op tijd aan en wacht niet tot de transfers echt te zwaar zijn. De cliënt wordt niet overvallen door het nieuws en kan langzaam wennen aan het idee. Bovendien is er voldoende tijd voor voorlichting. ‘Moeder heeft er een week lang niet van geslapen.’ 3 Zoek naar en zorg voor voordelen voor de cliënt Belangrijk is dat je je verplaatst in de positie van de cliënt: wat zijn voor hem de voor- en nadelen van de tillift? Die bepalen immers of hij de tillift makkelijk accepteert of juist niet. Vooral zaken als comfort, veiligheid, gemak en meer mogelijkheden tellen zwaar voor cliënten. Aan die zaken kun je ook het nodige doen, door de juiste tillift en de juiste tilbanden te kiezen. Daarbij kun je ook de hulp van specialisten inroepen. ‘Ik kan naar bed en bad wanneer ik dat wil. Ik hoef niet op de zuster te wachten.’ ‘Mijn man kan nu thuis blijven.’ Hoe beter de tillift werkt en hoe makkelijker het gaat, hoe sneller de cliënt de tillift zal accepteren. Dat klinkt heel vanzelfsprekend, maar er wordt in de praktijk wel eens te weinig aandacht aan besteed. Veel cliënten vinden het erg belangrijk dat de mantelzorger de tillift goed weet te gebruiken. Besteed daar veel aandacht aan of vraag advies aan een deskundige. Een eenvoudig en licht te bedienen tillift stelt ook een oudere of minder sterke mantelzorger in staat bepaalde handelingen uit te voeren. Met sommige plafond-tilsystemen kan een cliënt zelfs zijn zelfstandigheid helemaal terugwinnen.
Cliënten geven zelf aan dat de kleine voordelen van een tillift voor hen een grote verlichting betekenen. Minder pijn, een veilig gevoel, zelfstandig uit bed kunnen komen: allemaal voordelen die voor cliënten zwaar tellen. Het is een uitdaging om de meest geschikte tillift en tilband te vinden. Het zorgt ervoor dat de cliënt de tillift makkelijker accepteert. Er zijn zelfs tilbanden met bijvoorbeeld het Ajax-logo of een berenmotief en er zijn banden in verschillende kleuren,zodat de cliënt zijn lievelingskleur uit kan kiezen. Zulke persoonlijke accenten zorgen ervoor dat de cliënt vertrouwder raakt met de tillift. ‘Ik kan me door die nieuwe tilband totaal ontspannen in de lift.’ 4 Goed voor je rug Tegenover de cliënt mag je zeker benadrukken dat de tillift nodig is voor jou en je collega's, maar beperk je hier niet toe. Voordelen voor de cliënt zelf tellen veelal zwaarder. Wees ook duidelijk over de eisen die de instelling stelt. Deze ‘leveringsvoorwaarden' staan bij voorkeur in een folder die de cliënt al bij de intake krijgt. Vertel verder dat het gebruik van de tillift niet alleen een eis is aan de cliënt, maar dat dit ook van jou en je collega’s wordt geëist. Iedereen moet zuinig zijn op zichzelf, anders is werken in de thuiszorg niet vol te houden. Dat zal meetellen voor sommige cliënten, maar het telt niet bij alle cliënten. 5 Wees duidelijk in je uitleg Een eenvoudige, korte en duidelijke uitleg werkt het beste. Ga altijd na of iemand je begrepen heeft. Kom er de volgende keer nog even op terug om na te gaan of er toch nog vragen zijn. Het is daarbij uitermate belangrijk dat alle teamleden op de hoogte zijn van de afspraken. Ze dienen immers allemaal op dezelfde manier met de gemaakte afspraken om te gaan. Wat als een cliënt toch niet wil ? Ondanks alles zal een enkele cliënt blijven weigeren. Dan blijft de zorgweigeringsprocedure over. Deze kun je samen met je organisatie doorlopen. Het is belangrijk en goed dat de procedure er is, als steun in je rug en voor de echte probleemgevallen. Probeer echter te voorkomen dat het zover komt. Geef goede voorlichting en besteed veel aandacht aan het vinden van de juiste tillift. In verreweg de meeste gevallen lukt het dan om een cliënt de tillift te laten accepteren en komt het niet tot een procedure.
Deze en meer informatie over soorten liften en banden, het gebruik van de tillift en tips zijn te vinden op de pc in mijn documenten. Je kunt hem vinden in de map pdf bestanden onder de naam fysieke belasting “een tillift thuis”. Gerry
