thealphabetseries pol bonduelle

theAlphabetseries pol bonduelle

A-3

the alphabet series - 2

A

theAlphabetseries

Amer est celui qui se retourne inlassablement sur son passé oubliant les lumières de la vie et se perd dans les arcanes d’une mémoire vaincue pour trouver le néant. (P.D.)

schilderijen, peintures, paintings

Alsembitter, hij die zich onvermoeibaar richt tot zijn verleden en de vreugden van het leven vergeet.

pol bonduelle

Hij verliest zichzelf in de geheimen van een verslagen geheugen en vindt er het niets.

etsen, gravures, etchings pieter denuwelaere foto’s, photographie, photography michaËl depestele

_______________

Het continent der rusteloosheid

teksten, textes, text sarah desplenter rosita boussemaere patricia derenoncourt

- Sarah Desplenter -

De waarachtige landschappen zijn diegene die we zelf creëren, want zo, hun goden zijnde, zien we hen zoals ze werkelijk zijn, dat wil zeggen hoe ze geschapen zijn. Geen enkel van de zeven werelddelen interesseert me […]; het

gedichten, poèmes, poetry jan dhondt johan douvere paul vermeulen vertaling, traduction, traduction X-L-Ent sarah desplenter pascal cornet muziek, musique, music elias nardi quartet didier francois carlo la manna l’ escargot elasa triangi Giuliano Cramerotti Susanna Rienzi Boite a Musique MadreSelva concept & graphic design pol bonduelle - ipscreation printed by geers offset oplage 300 exemplaren © pol bonduelle 2011

achtste deel doorloop ik en is het mijne. (Fernando Pessoa, Het boek der rusteloosheid – vertaling Harrie Lemmens) Dit boek neemt ons mee naar het achtste continent van Pol Bonduelle. In al zijn verscheidenheid. www.egliseum.com

Het continent der rusteloosheid waarvan enkel de schepper de codes, de mechanismen en de samenhang kent. Abstracte composities, droomlandschappen, krastekeningen, bloemen, stillevens, flamboyante of romantische landschappen… Net zoals de silhouetten die we hier zien, dreigen we in het labyrint verloren te lopen… Laat ons een uitweg zoeken, A-Way.

www.geers-offset.be

Een onverbiddelijke orde 260 doeken. Een verpletterend aantal, een onverbiddelijke orde. Dat doet pijn. Pain’ter: schilderen doet pijn, de missie is verpletterend. De muur is bedekt met zwarte doeken en er blijft maar weinig plaats over voor het pas afgewerkte doek dat de schilder wil ophangen. Maar in een andere ruimte

I M A G E - P R I N T- W E B

www.ipscreation.be © 2011 Niets uit deze uitgave mag door middel van elektronische middelen, met inbegrip van automatische informatiesystemen, worden gereproduceerd en/of openbaar worden gemaakt, zonder voorafgaandelijke schriftelijke toestemming van de uitgever.

Edited by IPS creation nv www.ipscreation.be – [email protected] 00.32.(0)57 33 88 79

zijn er andere muren… Het is een eeuwig herbeginnen. Verbeten, zonder verpozen, een Strijd (Lutte) op een rode achtergrond. In Counting Control tellen we 260 tekens: 26 letters en 10 doeken per letter. Het hele programma dient afgewerkt … Het is een wedloop tegen de tijd (Aiguille). Deze drang tot controleren en organiseren, vinden we terug in Numbers, in Paralysing Patterns, in Organise… We zijn getuigen van de zoektocht naar structuren, van het scheppen van reeksen waarvan het oeuvre de ultieme reeks vormt.

A-5


Beperking vs natuur Het is duidelijk dat de personages van Pol Bonduelle proberen te ontsnappen aan deze beknellende orde, aan dit geheel van Obstructions. Als ze er niet uitgeraken, dreigen ze rondjes te blijven draaien. Zoals de danseres van Desolation. Ze zoeken A-Way, een Issue (uitweg). Overigens moeten we vaststellen dat hen bij de uitgang van het labyrint of de tunnel een weinig herbergzame omgeving wacht: Leaving Labyrinth, Life … Sommige menselijke constructies zijn hermetisch gesloten (Closed Cabin). Andere zijn leeg (Doors), nog andere vormen duizelingwekkende vestingen (Ermitage). Als je daar nog eens de wegen, paden, trajecten, kruispunten en pijlen bijneemt, zie je dat een onontwarbaar netwerk van menselijke organisatie zich over deze doeken spant… De ontsnappingspogingen lijken gedoemd te mislukken: de stelling dreigt in te storten (Faufil) en onder de Koorddanser (Funambule) wacht de rivier met haar meanders… Zonder bevestigingspunten zweeft een brug voorbij. Een andere brug, waarvan de pijlers uiteenwijken, lijkt al evenmin betrouwbaar. De ladder is veel te kort om de hemel te bereiken (Echelle), de toren te wankel (Fragile). Boeken zullen ons niet redden (Echo). Om de hindernissen te nemen heb je een aanloop nodig: het leven als hindernissenparcours (Jump). Met humor stelt de schilder vast dat de menselijke soort uit zichzelf niet erg hoog reikt (Human Height). Vandaar de bevrijdende aantrekkingskracht van de natuur : “De natuur is gewelddadig en ongrijpbaar. Het keurslijf is onhoudbaar: bijgevolg zijn wij op zoek naar wat aan onze controle ontsnapt. Dat is de natuur. Zij is oncontroleerbaar.” Deze natuur volgt haar eigen loop, haar eigen wetten (Ice, Waterfall, Salty Stream, Précipice) en vertoont zich vaak in dreigende gedaante (Brume, Gouffre, Haute-Marée). Met zijn hang naar structuur probeert de mens nog maar eens tussen te komen maar zijn interventies zijn timide en het spoor dat hij laat, is nietig. Bordermark is hiervan een ontroerend voorbeeld. Control is dan weer een heftige aanklacht: de ingesloten boom wordt een onheilspellende wachttoren. Maar de natuur is sterk, zoals Cathedral en Decline ons leren… Ik merk en passant op dat bomen, als domesticeerbare en vertrouwde natuur, een belangrijke plaats innemen in dit werk. Ik kom nog terug op hun bijzonder statuut.

Figuranten in theaterdecors Opgesloten in zijn reële of mentale constructies en door vragen gekweld (Answers – Question), vreet de mens zich op van spijt (J’aurais dû). Daarbij ervaart hij een knagend verlangen naar ruimte en vrijheid. In dit universum is een nest een kooi (Cage), het eigendom een hek (Property) en een geschenk altijd vergiftigd (The Gift). Schetsmatige personages bewegen zich door decors. Slechts twee portretten op 260 werken! En zelfs al is het silhouet van de schilder

AUBE

“letter A” - 7/10 - 2010 oil on canvas 60 x 80 cm

APRIL


A-7


zelf meermaals herkenbaar en situeren heel wat doeken zich in zijn alledaagse leefomgeving – ik heb het straks nog over dit autobiografische trekje –, het moge duidelijk zijn dat de personages inwisselbaar zijn, dat het gaat om figuranten in een theaterstuk. Het doek (rideau) ontbreekt dan ook niet: Chère, Yerma, Rit-Dos… Het hemd is leeg, schijn bedriegt (Fake) en in de spiegel grijnst een doodskop. We denken aan Goya, aan Ensor. In weerwil van de veelbelovende titel (May-be), lijkt de liefdesverstrengeling op een danse macabre. In weerwil van twee zonnige hoofdkussens, is het bed bedekt met een lijkwade, een zwarte muur fungeert als achtergrond. De begeerte kwetst in elk geval: zo staat het op het doek geschreven (Desire). Afterwards gaapt de leegte. De dood is nooit veraf. Rit-Dos, rideau: een gordijn, een gegrinnik, een zwart gat…

Een vorm van vrede Laten we niet uit het oog verliezen dat dit ensemble ook troostende, rustgevende werken omvat, werken met vreugde, met een zekere vrede. Laat ons halt houden voor de schoonheid van Tulips, het delicate van Winterflowers, de huiselijke warmte van Lamp, de schittering van Orange Tree, het feeërieke van Lights, de luminositeit van Holy Day, het vrolijke van Moules. Ook al is deze vrede soms bedrieglijk – in Absent Angel blijft de sokkel leeg en heeft de engel het park verlaten, in Victim zijn de bomen gemerkt met een kruis … In weerwil van hun grillige, nachtmerrieachtige takkenwerk (Brume, Lace) en van hun nerveuze (en pointillistische) gebladerte, bevinden de bomen, bij uitstek statische elementen, zich aan de zijde van de vrede. Stevig geworteld in de bodem vertegenwoordigen ze een solide, onveranderlijke kracht. De aanwezigheid van de Nyagrodha als archetypische boom verrast niet: onder deze Indiase vijgenboom mediteerde Boeddha tijdens zijn zoektocht naar de volmaakte kennis ‘want de absolute vervolmaking is altijd onder een boom te vinden’. Wij mogen ons echter niet uitsluitend door de thematiek laten meeslepen – ook al dwingen de titels ons in die richting. We staan voor een geschilderd oeuvre, het gaat over concrete materie, met métier bewerkt. Vreugdevol of somber: de poëzie van de schilderkunst snelt ons te hulp. We houden halt bij deze doeken omwille van een delicate toets, een geslaagd koloriet, een doordachte compositie, de picturale sensibiliteit.

Het doorleefde en het imaginaire “Mijn huis is omringd door bomen. Ik kom uit mijn atelier en praat met ze. Sommige dragen

A-WAY

“letter A” - 4/10 - 2010 oil and charcoal on canvas 60 x 80 cm

A-9


namen en zijn Am(i)es geworden.“ Bomen zijn in dit oeuvre alomtegenwoordig. Ze doordringen het met hun verticaliteit. Ze maken deel uit van het dagelijkse leven van de kunstenaar. Net zoals de spin in de badkamer waarvan de aanwezigheid wordt verzacht door de titel (Visitor): “Hij was er elke dag, en elke dag vroeg ik me af of het dezelfde was. Zo weet je ook niet altijd wie er voor je deur staat.” Op een ander doek wordt het ritueel dat erin bestaat zich op het terras onder een parasol te installeren om er bij kaarslicht te tekenen Useless genoemd. “Opeens vroeg ik me af wat ik daar aan die tafel deed met die kaars.” Staan de grenspalen voor de grensstreek waar de schilder woont? Wie is de terneergeslagen vrouw die daar ’s morgens vroeg op een stoel zit? Wat is de Message? Wat betekent die datum? Wat is daarvan het belang? Waar begint het imaginaire? Vanwaar die fascinatie voor de stromingen, die het doek van boven tot beneden en van beneden naar boven doorkruisen: watervallen, regenvlagen, fonteinen, bomen, pijlers, druipende verf… Waar komen die droomlandschappen vandaan? Van welke bestaande landschappen zijn ze de echo? Van welke hersenspinsels het resultaat?

Titels De titels staan op het doek geschreven en maken op die manier deel uit van het werk. Het is moeilijk, om niet te zeggen onmogelijk, om ze er los van te zien. Ze leiden de blik van de toeschouwer, voegen een nuance toe, een ironische toets, ze leggen uit, ze verrassen. Pol Bonduelle houdt van woorden, van woordspelingen. Het schilderij wordt de illustratie van een thema of filosofische gedachte zonder daarom – in de meeste gevallen – aan picturale zeggingskracht in te boeten.

Choices! We vinden iets van Mondriaan en zelfs Morandi in deze doeken, krabbels à la Cy Twombly, een hart van Jim Dine, een vleugje Tuymans, het impulsieve geweld van Pollock, een zweem Borremans, een spoor van Kiefer … en anderen. Ook daar toont de kunstenaar zich Inspired. De schilder werkt niet met gesloten ogen, hij kent zijn klassiekers. Maar net zoals de vogel die kiest voor de vrije vlucht, ver van alle kooien (Choices), creëert Pol Bonduelle wel degelijk zijn eigen universum: zijn speeltuin, die zich nu voor ons uitstrekt, van A tot Z.

AM(I)ES


A - 11


naar ruimte en vrijheid. In dit universum is een nest een kooi (Cage), het eigendom een hek (Property) en een geschenk altijd vergiftigd (The Gift). Schetsmatige personages bewegen zich door decors. Slechts twee portretten op 260 werken! En zelfs al is het silhouet van de schilder zelf meermaals herkenbaar en situeren heel wat doeken zich in zijn alledaagse leefomgeving – ik heb het straks nog over dit autobiografische trekje –, het moge duidelijk zijn dat de personages inwisselbaar zijn, dat het gaat om figuranten in een theaterstuk. Het doek (rideau) ontbreekt dan ook niet: Chère, Yerma , Rit-Dos… Het hemd is leeg, schijn bedriegt (Fake) en in de spiegel grijnst een doodskop. We denken aan Goya, aan Ensor. In weerwil van de veelbelovende titel (May-be), lijkt de liefdesverstrengeling op een danse macabre. In weerwil van twee zonnige hoofdkussens, is het bed bedekt met een lijkwade, een zwarte muur fungeert als achtergrond. De begeerte kwetst in elk geval: zo staat het op het doek geschreven (Desire). Afterwards gaapt de leegte. De dood is nooit veraf. Rit-Dos, rideau: een gordijn, een gegrinnik, een zwart gat…

Een vorm van vrede Laten we niet uit het oog verliezen dat dit ensemble ook troostende, rustgevende werken omvat, werken met vreugde, met een zekere vrede. Laat ons halt houden voor de schoonheid van Tulips, het delicate van Winterflowers, de huiselijke warmte van Lamp, de schittering van Orange tree, het feeërieke van Lights, de luminositeit van Holy Day, het vrolijke van Moules. Ook al is deze vrede soms bedrieglijk – in Absent Angel blijft de sokkel leeg en heeft de engel het park verlaten, in Victim zijn de bomen gemerkt met een kruis … In weerwil van hun grillige, nachtmerrieachtige takkenwerk (Brume, Lace) en van hun nerveuze (en pointillistische) gebladerte, bevinden de bomen, bij uitstek statische elementen, zich aan de zijde van de vrede. Stevig geworteld in de bodem vertegenwoordigen ze een solide, onveranderlijke kracht. De aanwezigheid van de Nyagrodha als archetypische boom verrast niet: onder deze Indiase vijgenboom mediteerde Boeddha tijdens zijn zoektocht naar de volmaakte kennis ‘want de absolute vervolmaking is altijd onder een boom te vinden’. Wij mogen ons echter niet uitsluitend door de thematiek laten meeslepen – ook al dwingen de titels ons in die richting. We staan voor een geschilderd oeuvre, het gaat over concrete materie, met métier bewerkt. Vreugdevol of somber: de poëzie van de schilderkunst snelt ons te hulp. We houden halt bij deze doeken omwille van een delicate toets, een geslaagd koloriet, een doordachte compositie, de picturale sensibiliteit.

AFTERWARDS


AFTERWARDS

Pieter Denuwelaere - 2010 drypoint 10 x 15 cm

A - 13


{ AIGUILLE

“letter A” - 9/10 - 2010 oil and charcoal on canvas 60 x 80 cm

ABSENT ANGEL


autumn T’ is zoals de dagen die korten Vo dajjet beseft Kiek je, meir en meir Recht in de ogen Van de schaduw van september. Douvie

ANSWERS

“letter A” -5/10 - 2010 oil, pastel and charcoal on canvas 60 x 80 cm

AUTUMN

“letter A” - 8/10 - 2010 oil, plaster on canvas 60 x 80 cm

B - 15


B Beauté du silence des petits drapeaux blancs qui parsèment la route sinueuse de la vie et égrènent les parenthèses enchantées désenchantées. (P.D.)

Betoverend is de stilte van de kleine witte vlaggen die her en der langs de bochtige weg van het leven staan. Hun rij vormt een commentaar van ontnuchterende vervoering. _______________

Le continent de l’intranquillité - Sarah Desplenter -

Les véritables paysages sont ceux que nous créons nous-mêmes : étant leurs dieux nous les voyons comme ils sont véritablement, c’est-à-dire tels qu’ ils sont créés. Aucun des sept continents ne m’intéresse ; je parcours le huitième et c’est le mien. (Pessoa – Le livre de l’intranquillité – ma traduction) Le livre présent nous invite à découvrir le huitième continent de Pol Bonduelle. Dans toute sa diversité. Ce continent de l’intranquillité dont seul le créateur connaît les codes, les mécanismes et la cohérence. Compositions abstraites, paysages de rêve, griffonnages, fleurs, natures par moment mortes, paysages flamboyants ou romantiques… On risque de se perdre dans le labyrinthe, au même titre que les silhouettes représentées ... Essayons de nous y frayer une voie, A-Way.

Un ordre implacable 260 toiles. Un nombre écrasant, un ordre implacable. Et ça fait mal. Pain’ter: peindre fait mal, la mission écrase. Le mur est couvert de toiles noires et il reste peu de place pour celle que le peintre s’apprête à accrocher, mais dans une autre pièce d’autres murs attendent. Et encore, et encore, toujours recommencer. Avec acharnement, sans répit, c’est la Lutte sur fond rouge. Dans Counting Control, on compte 260 marques : 26 lettres, 10 toiles par lettre … tout un

B - 17


programme à achever... Une course contre le temps (Aiguille). Cette nécessité de contrôler et d’organiser, on la retrouve dans Numbers, dans Paralysing Patterns, dans Organise… Nous assistons à la recherche de structures, à la création de séries dont l’œuvre constitue la série ultime.

Contrainte vs nature Il est clair que les personnages de Pol Bonduelle essaient d’échapper à cet ordre contraignant, à cet ensemble d’Obstructions. S’ils ne s’en sortent pas, ils risquent de tourner en rond comme la danseuse de Desolation. Ils cherchent A-Way, une Issue. Remarquons toutefois qu’à la sortie du labyrinthe ou du tunnel, un environnement peu accueillant les attend: Leaving Labyrinth, Life. Certaines constructions humaines sont hermétiquement fermées (Closed Cabin), d’autres sont vides (Doors), d’autres encore constituent des forteresses vertigineuses (Ermitage). Si on y ajoute les voies, les chemins, les trajets , les croisements et les flèches, on constate qu’un réseau inextricable d’ organisation humaine hante ces toiles ... Les tentatives d’évasion hors de cet univers semblent vouées à l’échec: l’échafaudage risque de s’effondrer (Faufil) et sous le Funambule le fleuve et ses méandres sinueux attendent … Un pont flotte sans attaches alors qu’un autre dont les barreaux s’écartent, n’est guère plus fiable. L’ Echelle est bien trop courte pour atteindre les cieux, et la tour trop instable (Fragile). Ce ne sont pas les livres qui nous sauveront (Echo). Il faut prendre son élan pour surmonter les obstacles : la vie comme course d’obstacles (Jump). C’est avec humour que l’artiste constate que l’espèce humaine de par elle-même, n’arrive pas bien haut ( Human Height). D’où l’attrait libérateur de la nature : «La nature est violente et insaisissable. Notre organisation continue est intenable : nous sommes par conséquent à la recherche de ce que nous ne pouvons contrôler, de ce qui échappe à notre contrôle. C’est la nature. Elle est incontrôlable.» Cette nature qui suit son propre cours, ses propres lois (Ice, Waterfall,Salty Stream,Précipice) se montre souvent sous des aspects menaçants (Brume, Gouffre, Haute -Marée). Etant donné la volonté organisatrice de l’homme, celui-ci essaie une fois de plus d’intervenir. Ces interventions sont plutôt timides : Bordermark en constitue un exemple touchant. Control dénonce en revanche violemment l’empreinte humaine: l’arbre qu’on empêche de pousser, devient un poste de surveillance. Mais la nature est solide, Cathedral et Decline nous en apportent l’illustration ...

BREAK-FAST

“letter B” - 6/10 - 2010 oil, housepaint and charcoal on canvas 60 x 80 cm

BROKEN

“letter B” - 9/10 - 2010 oil, pastel and charcoal on canvas 60 x 80 cm

B - 19 BOX

“letter B” - 4/10 - 2010 oil, charcoal and pencil on canvas 60 x 80 cm

BOX


B - 21


Des figurants dans des décors de théâtre Enfermé dans ses constructions réelles ou mentales, l’être humain se ronge de regrets (J’aurais dû) et se torture de questions (Answers – Question), tout en aspirant au grand large. Dans cet univers un nid est une cage (Cage), la propriété un grillage (Property) et un cadeau sera toujours empoisonné (Gift). Des personnages schématiques évoluent dans des décors. Deux portraits sur 260 toiles. Et même si on reconnaît à plusieurs reprises la silhouette du peintre et que nombre de toiles s’ancrent dans son vécu quotidien – on parlera plus loin de ce côté autobiographique - il est clair que ces personnages sont substituables, qu’il s’agit de figurants dans une pièce de théâtre. Le rideau n‘y manque pas: Chère, Yerma, Rit-Dos … La chemise est vide, les apparences sont fausses (Fake) et dans le miroir une tête de mort grimace (Mirror). On pense à Goya, à Ensor. Malgré le titre prometteur (May-be), l’étreinte amoureuse ressemble à une danse macabre. Malgré deux oreillers ensoleillés, le lit est couvert d’un linceul sur fond de mur noir. De toute façon, le désir blesse: c’est inscrit sur la toile (Desire). Le vide guette Afterwards. La mort n’est jamais loin. Rit-Dos : un rideau, un ricanement, un trou noir…

Une certaine paix - parfois trompeuse N’oublions pas que cet ensemble abrite aussi des oeuvres plus joyeuses, voire consolatrices, qu’une certaine joie, une certaine paix y trouvent leur place. Arrêtons-nous devant la beauté de Tulips, la délicatesse de Winterflowers, la chaleur domestique de Lamp, la flamboyance d’ Orange Tree, la féérie de Lights, la luminosité de Holy Day, la gaieté de Moules, la fraîcheur de Natural Shadows… Et même quand cette paix est trompeuse – dans Absent Angel le socle est vide et l’ange a déserté le parc, tout comme les arbres de Victim sont marqués d’une croix – elle s’offre à nos yeux, parfois pour durer, parfois pour disparaître à peine entrevue. Malgré leur branchage capricieux aux ramifications cauchemardesques (Brume, Lace), malgré leur feuillage nerveux (et pointilliste par endroits), les arbres, éléments statiques par excellence, se situent du côté de la paix. Bien ancrés dans le sol, ils représentent une force solide et immuable. La présence du Nyagrodha comme arbre archétype ne surprend pas: c’est sous ce figuier indien que Bouddha s’installait dans sa quête de la connaissance parfaite ‘car c’est toujours sous un arbre qu’on arrive à la perfection absolue.’ Toutefois, ne nous égarons pas dans la thématique - même si les titres nous poussent dans cette direction: nous sommes en présence d’une œuvre peinte, d’une matière concrète, travaillée avec métier. Joie ou noirceur, c’est la poésie de la peinture qui viendra à notre secours. Attardons-nous plutôt devant telle ou telle toile pour sa touche délicate, son coloris réussi, sa composition savante, sa sensibilité picturale.

BRUME

“letter B” - 3/10 - 2010 oil and charcoal on canvas 60 x 80 cm

B - 23


Le vécu et l’imaginaire «Ma maison est entourée d’arbres. Je sors de mon atelier et je leur parle. Certains ont des noms et sont devenus des Am(i)es.» Omniprésents dans l’œuvre qu’ils empreignent de leur verticalisme, les arbres appartiennent au quotidien de l’artiste. Tout comme l’araignée dans la salle de bains dont la présence est adoucie par le titre (Visitor). «Elle était là chaque matin et chaque matin je me demandais si c’était la même. On ne sait pas toujours non plus qui se présente à votre porte.» Dans une autre toile, le rituel qui consiste à s’installer sur la terrasse, sous le parasol, pour y dessiner à la lueur d’une bougie, est qualifié de Useless. «Tout à coup je me demandais ce que je faisais là, à cette table, avec cette bougie». Est-ce que les bornes évoquent la région frontalière habitée par le peintre? Qui est cette femme affaissée sur une chaise au petit matin (Sunrise)? Quel est ce Message ? Que signifie cette date? De quelle Rupture s’agit-il? Quelle importance? Où commence l’imaginaire? D’où vient cette fascination pour les courants qui traversent la toile de haut en bas, de bas en haut: chute d’eau, pluie, fontaine, arbres, piliers, peinture qui coule … D’où viennent ces paysages de rêve? De quels paysages existants sont-ils l’écho? De quels paysages intérieurs sont-ils le résultat?

Titres Inscrits sur la toile, les titres font partie intégrante de l’œuvre. Il est difficile, voire impossible, de les en dissocier. Ils dirigent le regard du spectateur, ajoutent une nuance, une touche d’ironie, ils expliquent, ils surprennent. Pol Bonduelle aime les mots, les jeux de mots. La peinture devient illustration d’un thème ou réflexion philosophique tout en gardant - dans la plupart des cas - sa liberté picturale.

Choices ! On retrouvera du Mondrian et même du Morandi dans ces toiles, les griffonnages de Cy Twombly, un cœur de Jim Dine, un soupçon de Tuymans, la violence impulsive de Pollock, un croisement de Borremans, une empreinte de Kiefer, et j’en passe. Le peintre n’avance pas les yeux fermés, il connaît ses classiques et se montre Inspired. Mais pareil à l’oiseau qui prend un envol sauvage, loin des grillages (Choices), Pol Bonduelle crée un univers bien à lui: son terrain de jeu s’étend devant nous, de A à Z.

BORDERMARK

“letter B” - 1/10 - 2009 oil, pastel and charcoal on canvas 60 x 80 cm

BRIDGE II

“letter B” -8/10 - 2010 oil on canvas 60 x 80 cm

B - 25


naar ruimte en vrijheid. In dit universum is een nest een kooi (Cage), het eigendom een hek (Property) en een geschenk altijd vergiftigd (The Gift). Schetsmatige personages bewegen zich door decors. Slechts twee portretten op 260 werken! En zelfs al is het silhouet van de schilder zelf meermaals herkenbaar en situeren heel wat doeken zich in zijn alledaagse leefomgeving – ik heb het straks nog over dit autobiografische trekje –, het moge duidelijk zijn dat de personages inwisselbaar zijn, dat het gaat om figuranten in een theaterstuk. Het doek (rideau) ontbreekt dan ook niet: Chère, Yerma , Rit-Dos… Het hemd is leeg, schijn bedriegt (Fake) en in de spiegel grijnst een doodskop. We denken aan Goya, aan Ensor. In weerwil van de veelbelovende titel (May-be), lijkt de liefdesverstrengeling op een danse macabre. In weerwil van twee zonnige hoofdkussens, is het bed bedekt met een lijkwade, een zwarte muur fungeert als achtergrond. De begeerte kwetst in elk geval: zo staat het op het doek geschreven (Desire). Afterwards gaapt de leegte. De dood is nooit veraf. Rit-Dos, rideau: een gordijn, een gegrinnik, een zwart gat…

Een vorm van vrede Laten we niet uit het oog verliezen dat dit ensemble ook troostende, rustgevende werken omvat, werken met vreugde, met een zekere vrede. Laat ons halt houden voor de schoonheid van Tulips, het delicate van Winterflowers, de huiselijke warmte van Lamp, de schittering van Orange tree, het feeërieke van Lights, de luminositeit van Holy Day, het vrolijke van Moules. Ook al is deze vrede soms bedrieglijk – in Absent Angel blijft de sokkel leeg en heeft de engel het park verlaten, in Victim zijn de bomen gemerkt met een kruis … In weerwil van hun grillige, nachtmerrieachtige takkenwerk (Brume, Lace) en van hun nerveuze (en pointillistische) gebladerte, bevinden de bomen, bij uitstek statische elementen, zich aan de zijde van de vrede. Stevig geworteld in de bodem vertegenwoordigen ze een solide, onveranderlijke kracht. De aanwezigheid van de Nyagrodha als archetypische boom verrast niet: onder deze Indiase vijgenboom mediteerde Boeddha tijdens zijn zoektocht naar de volmaakte kennis ‘want de absolute vervolmaking is altijd onder een boom te vinden’. Wij mogen ons echter niet uitsluitend door de thematiek laten meeslepen – ook al dwingen de titels ons in die richting. We staan voor een geschilderd oeuvre, het gaat over concrete materie, met métier bewerkt. Vreugdevol of somber: de poëzie van de schilderkunst snelt ons te hulp. We houden halt bij deze doeken omwille van een delicate toets, een geslaagd koloriet, een doordachte compositie, de picturale sensibiliteit.

BRIDGE

“letter B” - 2/10 - 2009 oil, pastel, chinese ink and charcoal on canvas 60 x 80 cm

BRUME

“letter B” - 3/10 - 2010 oil on canvas 60 x 80 cm

B - 27


{

bottle Tante Gaby, ejje nog tien euro voe mien? ‘ K zitten vaste in een roare kamer en t’ is met uutzicht op grote katers. We doppen uze stuutjes in de witte wien en ’s avonds loate is ier animoatje, de bazinne danst in eur eigen vet en menschen met vule oren vrijen in vule oekjes. Tante Gaby ejje nog tien euro voe mien? ‘K willen meespelen in die domme nachtfilm azze Raspoetin of een Charlatan. We verliezen uus zelven en meestal uze veste en toch zuup ‘k me een stik in me krage, de droenkoards kwielen voe nog een piente en menschen met vule woorden, vechten in vule oekjes. Tante Gaby ejje nog tien euro voe mien? ‘K stoan te bleiten bie de apotheker, t’ is voe sirope tegen een zeire lever. Een eirste slok, t’ is een begin, Mo wo dat stopt, je kut al roaden. Een eirste slok, t’is een begin, Mo wo dat stopt… in de vule oekjes. Douvie BOTTLE

“letter B” - 5/10 - 2010 oil, acrylic and charcoal on canvas 60 x 80 cm

C - 29


C Chaos des émotions qui surgissent dans les couleurs flamboyantes d’un coquelicot fragile et éphémère rouge sang éclatant et vibrant. (P.D.) Chaos van emoties die opbloeien in de flamboyante kleuren van een breekbare en efemere klaproos, helrood en vibrerend.

_______________

The restless Corner - Sarah Desplenter -

‘The true landscapes are those we ourselves create since, being their gods, we see them as they truly are, which is however we created them. None of the four corners of the world is the one that interests me that I truly see; it’s the fifth corner that I travel in and it belongs to me.’ (Fernando Pessoa, ‘The Book of Disquiet’). This book takes us to the fifth corner of Pol Bonduelle. In all its diversity. The restless corner where only the creator knows the codes, mechanisms, and the context. Abstract compositions, dream landscapes, scratch drawings, flowers, still lives, and flamboyant or romantic landscapes. Just like the silhouettes in the picture, we are in danger of losing our way in the labyrinth. Let’s find a way out - A-Way.

An unrelenting order 260 paintings. An overwhelming number, an unrelenting order. That hurts. Pain’ter: painting hurts, the mission is overwhelming. The wall is covered with black canvases and there is precious little space left over for the freshly completed painting which the artist wants to hang up. Yet there are other walls in another room. This means starting over and over again. Doggedly, without a break, a Struggle (Lutte) on a red background. In Counting Control we count 260 designs: 26 letters and 10 paintings per letter. The whole programme should be finished.

C - 31


It’s a race against time (Aiguille). We find this urge to control and organise in Numbers, Paralising Patterns, and Organise. We witness the quest for structures, the creation of sets of which the genre itself is the ultimate set.

Limitation versus nature It is obvious that Pol Bonduelle’s characters are trying to escape from this stifling order, this unit of Obstructions. If they can’t find a way out, they’re in danger of going round in circles. Like the dancer in Desolation. They look for A-Way, an Issue (Escape). For that matter, though, we have to say that an unwelcoming sphere will greet them when they leave the labyrinth or tunnel: Leaving Labyrinth, Life … Some human constructions are hermetically sealed (Closed Cabin). Others are empty (Doors), whilst others still form giddy strongholds (Ermitage). If you look at the roads, paths, passages, junctions, and arrows, you see that an intricate network of human organisations are flexing their muscles over these paintings. All escape attempts seem doomed to failure: the gallery threatens to collapse (Faufil) and the river with its meanders waits beneath the Funambule (Tightrope walker). A bridge with no supports floats by. Another bridge, whose piers drift apart, seems equally untrustworthy. The ladder is far too short to reach the sky (Echelle), whilst the tower is too shaky (Fragile). Books will not save us (Echo). To cope with the obstacles you need a springboard: life as an obstacle course (Jump). The artist humorously states that the human race cannot attain to great heights unaided (Human Height). This is why nature is so liberating and attractive: “Nature is powerful and intangible. The straitjacket is intolerable, so we’re looking for something beyond our control, namely nature. It cannot be controlled.” Nature follows its own course, its own laws (Ice, Waterfall, Salty Stream, Précipice) and often manifests itself in a threatening form (Brume, Gouffre, Haute-Marée). With their longing for structure, human beings try to take control, but their interventions are bashful and leave a trail of futility. Bordermark is a moving example of this. Control is a fierce complaint; the walled tree becomes a sinister watchtower in a universe like a concentration camp. Yet nature is very strong, as Cathedral and Decline clearly show. I note in passing that trees, as domesticated and trusted as nature itself, play an important part in this work. I’ll say more about their special nature below.

CLOSED CABIN

“letter C” - 4/10 - 2009 oil on canvas 60 x 80 cm

C - 33


{ CHERE

“letter C” - 10/10 - 2009 oil and charcoal on canvas 60 x 80 cm

CHERE Soms kommek je tegen, meistal in een droom en ‘k schieten ton wakker vul oengeloof. We worden prooien van tevergeefs, smeken klienkt altied benauwd as we die name roepen van een doo moat. Soms kommek je tegen up een wit blad en ‘k bleiten ton inkte vo me te troosten. We zoeken de woorden die diepe sniën, zeir gift altied woendjes as we die name schrieven van een doo moat. Vaste klanten in vaste klampen Afscheid bluuft levenslang Je missen. Douvie

CHOICES


CHOICES

“letter C” - 7/10 - 2009 oil, ink and charcoal on canvas 60 x 80 cm

C - 35


Extras in theatre decors Enclosed in their real or mental constructions and plagued by questions (Answers – Question), people consume themselves with regret (J’aurais dû). This gives them a gnawing desire for space and freedom. In this universe a nest is a cage (Cage), property is a fence (Property), and a gift is always poisoned (The Gift). Sketchy characters stir themselves through decors. Only two portraits on 260 works! And even if the painter’s own silhouette can be recognised more than once and several paintings depict his everyday surrounds (I’ll say more about this autobiographical feature later), it is clear that the characters are interchangeable and that they are merely extras in a play. And so, the curtain (rideau) is there too (Chère, Yerma, and Rit-Dos). The shirt is empty, seemingly fake (Fake), and a skull sneers in the mirror. This reminds us of Goya or Ensor. Despite the promising title (Maybe), the love entanglement seems like a dance of death. Despite two sunny pillows, the bed is covered with a shroud and a black wall forms the background. At all events, desire causes pain: this is written on the painting (Desire). Afterwards, emptiness looms. Death is never far away. Rit-Dos, rideau: a curtain, a snigger, and a black hole.

A form of peace Let’s not forget that this ensemble does also include some consoling and joyful works, with a certain sense of peace. Let’s stop to enjoy the beauty of Tulips, the delicacy of Winterflowers, the homely warmth of Lamp, the brilliance of Orange Tree, the charm of Lights, the luminosity of Holy Day, and the joy of Moules. Sometimes, this sense of peace is deceptive. In Absent Angel the pedestal remains empty and the angel has left the park, whilst in Victim the trees are marked with a cross. Despite their fanciful, scary twigs (Brume, Lace) and their nervous (and pointillistic) foliage, the trees, static elements par excellence, find themselves on the side of peace. With their feet firmly on the ground, they represent a solid, unchanging strength. The presence of the Nyagrodha as an archetypal tree does not surprise us; it was under this Indian fig tree that Buddha meditated during his quest for perfect knowledge, ‘for absolute perfection can always be found under a tree’. However, we musn’t allow ourselves to be dragged along solely by the subject matter, even if the titles push us in that direction. We are observing an artistic genre, which is about specific material, crafted with skill. Joyful or sombre, the poetry of painting comes rushing to our aid. We stop to ponder these works because of a delicate touch, successful colouring, a well thought out composition, and the pictorial sensitivity.

CIBLE

“letter C” - 8/10 - 2010 oil, housepaint and charcoal on canvas 60 x 80 cm

CATHEDRAL

“letter C” - 3/10 - 2010 oil on canvas 60 x 80 cm

C - 37


The real and the imaginary “My house is surrounded by trees. I come out of my studio to talk to them. Some of them have names and have become my friends.“ Trees are omnipresent in this genre. They penetrate it with their verticality. They are part of the artist’s daily life. Just like the spider in the bathroom whose presence is underplayed by the title (Visitor): “He was there every day, and every day I wondered if it was the same one. In the same way, you don’t always know who’s at your door.” On another painting the ritual which consists of sitting on the terrace under a sun umbrella in order to draw by candlelight is called ‘Useless’. “All of a sudden, I asked myself what I was doing on that table with that candle.” Do the border posts indicate the border region where the painter lives? Who is the downcast woman who is sitting down there early in the morning? What is the Message? What does this date mean? What is its significance? Where does the imaginary begin? And why this fascination with the flows which run up and down and from top to bottom on the paintings: waterfalls, showers, fountains, trees, piers, dripping paint etc. Where do these dream landscapes come from? Which real landscapes do they echo? Or are they the result of a powerful imagination?

Titles The titles are written on the painting and thereby form part of the work. It is difficult, in fact well nigh impossible, to consider them separately. They guide the spectator’s gaze, add a shade of meaning or a touch of irony, they clarify, and they startle. Pol Bonduelle loves words and loves using wordplays. The painting becomes the illustration of a theme or philosophical thought without, in most cases, compromising on pictorial eloquence.

Choices! We find something of Mondriaan and even Morandi in these paintings, sketches à la Cy Twombly, a heart of Jim Dine, a touch of Tuymans, the impulsive violence of Pollock, a hint of Borremans, and a trace of Kiefer and others. Here, too, the artist shows himself Inspired. The painter works with his eyes open and is familiar with his classics. Yet just like the bird which chooses to fly in the open, far away from all cages (Choices), Pol Bonduelle very much creates his own universe. This is his playground, which is now on show before us, from A to Z.

CROSSROAD

“letter C” - 6/10 - 2009 oil, charcoal and pencil on canvas 60 x 80 cm

Counting control

“letter C” - 1/10 - 2009 acrylic, gesso and charcoal on canvas 60 x 80 cm

C - 39


complex construction

“letter C” - 2/10 - 2009 acrylic on canvas 60 x 80 cm

CAGE

“letter C” - 5/10 - 2010 oil and charcoal on canvas 60 x 80 cm

D - 41


D Dorés et parsemées les petites touches de couleurs sur la palette posée. (P.D.) Diverse vergulde en overal uitgestrooide kleurvlekjes op het uitgestalde palet.

D - 43


Desolation Astor draait een volle pirouette gestrekte achterbenen het hoofd rechtop ooit hoopt hij directeur te worden circus Bonifaas is een geschikte tent zijn voorbenen nog iets te krom het knallen van de zweep de witte hengst loopt rondjes rondjes rondjes Jan Dhondt

DESOLATION


D - 45


DRINK

“letter D” - 7/10 - 2010 oil, charcoal and pencil on paper, mounted on canvas 60 x 80 cm

DESIRE

“letter D” - 8/10 - 2010 oil, charcoal and pencil on paper, mounted on canvas 60 x 80 cm

DESOLATION

“letter D” - 2/10 - 2010 oil on canvas 60 x 80 cm

D - 47


DOORS

“letter D” - 4/10 - 2010 oil and charcoal on canvas 60 x 80 cm

Descente

“letter D” - 5/10 - 2010 oil and pencil on canvas 60 x 80 cm

Different destiny

“letter D” - 1/10 - 2009 oil, acrylic and charcoal on canvas 60 x 80 cm

D - 49


Decline

“letter D” - 6/10 - 2010 oil on canvas 60 x 80 cm

Decent dress

“letter D” - 2/10 - 2009 acrylic, varnish and charcoal on canvas 60 x 80 cm

E - 51


E E ntrelacs de mots, de pensées, de souvenirs inondent la toile de petits signes tarabiscotés lourds de sens cachés. (P.D.) En netwerken van woorden, gedachten en herinneringen, die het doek overspoelen met uitgelezen tekens, vol verborgen betekenissen.

E - 53


{

EYES We zien geboren uut al da wa we zien’ Daarom zittet vul stroend in uze ogen Mo up die mest Bloeien de schonste rozen. Douvie

empty exclusion

“letter E” - 1/10 - 2009 oil on canvas 60 x 80 cm

EYES

“letter E” - 4/10 - 2010 oil and oilpastel on cotton 60 x 80 cm

Babel

2010 wood, rope, cardboard, housepaint and wax 50 x50 x 180 cm

E - 55


energy

“letter E” - 3/10 - 2010 oil, charcoal, pencil and oilpastel on canvas 60 x 80 cm

echoes

“letter E” - 2/10 - 2010 mixed media on canvas 60 x 80 cm

echo


E - 57


echelle

“letter E” - 5/10 - 2010 oil on canvas 60 x 80 cm

ermitage

“letter E” - 6/10 - 2010 oil and charcoal on canvas 60 x 80 cm

F - 59


F Force et fragilité, la frontière entre rêve et réalité.(P.D.) Forse kracht en breekbaarheid, de grens tussen droom en werkelijkheid.

F - 61


The alphabet series - Jan Dhondt -

Deze tentoonstelling is het resultaat van twee jaar intens werken rond een (strakgehouden) thema. Het zichzelf aanmeten van een beklemmend keurslijf (26 letters, 10 cijfers, een vast formaat), legt de maker-kunstenaar een ijzeren discipline op. Ons maatschappelijk patroon, de wereld waarin we evolueren en de manier waarop we functioneren, is een nefaste aaneenschakeling van lijstjes, prioriteiten, al dan niet zélf opgelegd. Vandaar deze hommage aan de ogenschijnlijke controverse, een illusoire allusie op de onverzoenbaarheid van extremen. Het confronteren met elkaar van de grote hoeveelheid werken levert de perceptie van een labyrint. Een labyrint van beelden, ontstaan uit talloze, vaak tegengestelde, impulsen, emoties, visuele ervaringen. Een picturaal dagboek zonder dwingende chronologie. De verscheidenheid, die op het eerste zicht eclectisch lijkt, convergeert op verrassende wijze tot een visuele eenheid die in zich de kiemen draagt van weer een andere realiteit. Binnen de reeks ontstaan, zowel inhoudelijk als vormelijk, nieuwe series. Net zoals bij taal, de volgorde van de woorden de duiding en de inhoud van een zin of tekst bepaalt, bepaalt de opeenvolging van de doeken het discours. De combinatie, het samenbrengen van verschillende werken levert een inhoudelijke interactie op, waardoor bepaalde werken, door de nabijheid van een ander werk, een totaal nieuwe dimensie krijgen. Het bewust gebruik van een vast formaat (60 x 80) verhoogt in niet geringe mate een repititief patroon, waarmee ahw gepuzzeld kan worden. De mogelijkheden zijn eindeloos. De installatie in Egliseum wil de toeschouwer, via een gewilde overvloed aan beelden, aanzetten tot het oproepen van associaties, het maken van individuele combinaties,… Wie de confrontatie weigert, levert zich, allicht bij wijze van verdediging, over aan het systeem, maar verloochent terzelfdertijd ook het eigen ik. In deze reeks laat Pol Bonduelle (°1959) zien wat een tentoonstelling in essentie toch hoort te zijn: een picturale confrontatie, een vermoeden van gevecht van het individu tegen de massa. De werken willen een gewisse desolaatheid formatteren tot een bastion, dat moeilijk te nemen is. De beelden confronteren ingeslotenheid en isolement met een chaotisch wereldbeeld. FAKE

“letter F” - 5/10 - 2010 oil and oilpastel on canvas 60 x 80 cm

fountain

“letter F” - 7/10 - 2010 oil on canvas 60 x 80 cm

F - 63


faufil

“letter F” - 8/10 - 2010 oil on canvas 60 x 80 cm

Fading flag

“letter F” - 1/10 - 2009 oil, chinese ink and charcoal on canvas 60 x 80 cm

F - 65


funambule

“letter F” - 6/10 - 2010 oil and oilpastel on canvas 60 x 80 cm

Landschappen, personages, symbolen en flarden tekst worden onderdeel van een subtiele enscenering, waarin het individu een eigen verhaal schrijft. “Overgave” rijmt ongewild op “overwinning”, “inkapseling” wordt “outing”. Personages worden ontdaan van elke persoonlijkheid, landschappen verliezen elke link met geografische coördinaten. Theatraal isolement viert hoogtij, alleen het script mankeert. Hier ligt een uitdaging voor de toeschouwer die de aangereikte puzzelstukken wil ordenen tot een individueel concept. De reeks is opgebouwd uit eenheden die op het eerste gezicht volledig lijken los te staan van elkaar, niet in het minst door het gebruik van verschillende technieken en stijlen. Zij vormen als het ware losse hoofdstukken, waarin de hoofdrolspelers een eigen weg zoeken binnen een klaarblijkelijk landschap vol verborgen holtes en onoverbrugbare obstakels. Alles is onderhevig aan destructieve fragiliteit. Het zwijgen speelt hierin een primordiale rol. Spreken is je kwetsbaar opstellen, woorden worden al te vaak verkeerd begrepen, vandaar ook het spel van de dubbelzinnigheid in de titels… Deze recente werken sluiten aan bij het vroegere oeuvre van Bonduelle, waarin ook toen het thema “communicatie tussen individu en wereld” als centraal gegeven werd gehanteerd. Opnieuw wordt een hoogst individueel communicatieproces op gang gebracht, waarbij “The Angry Young Man” nooit veraf zijn. De kunstenaar als verdachte met “the right to remain silent…”, de beeldenmaker die zich symbolisch overgeeft.

floating

“letter F” - 9/10 - 2010 oil, ink, pencil, pastel and charcoal on canvas 60 x 80 cm

F - 67 fragile

“letter F” - 4/10 - 2009 oil, charcoal, housepaint and pencil on canvas 60 x 80 cm

fragile


G - 69


G Gavé de couleurs automnales,l’arbre rouge se hisse inlassablement au milieu des rêves. (P.D.)

Getekend met herfstkleuren rijst de rode boom onvermoeibaar op in een tuin van dromen. _______________


Cette exposition est le résultat de deux années de travail intense autour d’un thème (imposé). Le fait de s’imposer un cadre rigide (26 lettres, 10 chiffres, un format établi) impose à l’auteurartiste une discipline de fer. Notre modèle sociétal, le monde dans lequel nous évoluons et la manière dont nous fonctionnons est un enchaînement néfaste de listes et de priorités, qu’elles nous soient ou non imposées. D‘où cet hommage à la controverse apparente, une allusion illusoire à l’incompatibilité des extrêmes. La confrontation de plus de 200 oeuvres donne une impression de labyrinthe. Un labyrinthe d’images, né de nombreuses impulsions, émotions et expériences visuelles, souvent contradictoires. Un journal intime pictural sans chronologie contraignante. La diversité, qui semble éclectique à première vue, converge de manière étonnante pour créer une unité visuelle qui porte à son tour en soi les germes d’une autre réalité. Au sein de la série naissent de nouvelles séries, tant dans le contenu que dans la forme. Comme pour la langue, où l’ordre des mots détermine l’interprétation et le contenu d’une phrase ou d’un texte, la succession des toiles détermine le discours. La combinaison, la réunion de différentes œuvres, crée une interaction au niveau du contenu. De ce fait, certaines oeuvres prennent une toute nouvelle dimension en raison de la proximité d’une autre œuvre. L’utilisation à dessein d’un format immuable (60 x 80) augmente dans une large mesure l’approche répétitive, avec laquelle il est pour ainsi dire possible de créer un puzzle. Les possibilités sont

gouffre

“letter G” - 3/10 - 2010 oil on canvas 60 x 80 cm

G - 71


garden gate

“letter G” - 1/10 - 2009 oil, charcoal and oilpastel on canvas 60 x 80 cm

greffon


garden gate


G - 73


infinies. Via une abondance d’images, l’installation à Egliseum entend inciter le spectateur à créer des associations, à réaliser des combinaisons individuelles, … Celui qui refuse cette confrontation capitule, probablement en guise de défense, face au système, mais répudie dans le même temps son propre ‘moi’. Dans cette série, Pol Bonduelle (°1959) montre ce que doit être l’essence même d’une exposition: une confrontation picturale, un soupçon de lutte de l’individu contre la masse. Les œuvres veulent formater une désolation déterminée en bastion difficile à conquérir. Les images confrontent l’enfermement et l’isolement avec une vision du monde chaotique. Les paysages, les personnages, les symboles et les fragments de texte deviennent les éléments d’une mise en scène subtile dans laquelle l’individu écrit sa propre histoire. “Capituler” est ici associé à “gagner”, “endoctrinement” devient “expression”. Les personnages sont privés de toute personnalité, les paysages perdent tout lien avec leurs origines géographiques. L’isolement théâtral triomphe, seul manque le scénario. C’est ici que réside le défi pour le spectateur, qui veut mettre de l’ordre dans les pièces du puzzle qu’on lui tend pour aboutir à une construction individuelle. La série est composée de pièces qui, à première vue, semblent être complètement eloignées les unes des autres, certainement en raison de l’utilisation de techniques et de styles différents. Elles forment pour ainsi dire des chapitres distincts, dans lesquels les acteurs principaux cherchent leur propre voie au cœur d’un paysage évident, truffé de cavités cachées et d’obstacles infranchissables. Tout est en proie à une fragilité destructrice. Le silence joue un rôle primordial à cet égard. Parler nous rend fragile. Les mots sont trop souvent mal interprétés, d’où également les jeux de mots ambigus des titres… Ces oeuvres récentes sont dans la lignée des oeuvres précédentes de Bonduelle, dans lesquelles le thème de la “communication entre l’individu et le monde” était une donnée centrale. Une nouvelle fois, il met en marche un processus de communication éminemment individuel dont “The Angry Young Man” n’est jamais très éloigné. L’artiste en tant que suspect avec “the right to remain silent…”, le sculpteur qui se rend symboliquement.

the gift (detail) “letter G” - 2/10 - 2009 oil on canvas 60 x 80 cm

the gift


H - 75


H Hors des chemins de la pensée,la raison vacille, l’émotion surgit,le temps s’est arrêté. (P.D.)

Halvelings naast de wegen van het denken twijfelt de rede, steekt de emotie de kop op en staat de tijd stil. _______________


This exhibition is the result of two years of intensive work on a (set) theme. Adopting the mantle of an oppressive straitjacket (26 letters, 10 figures, and a set format), the artistcreator imposes a steely discipline. Our social routine, the world in which we live and the manner in which we operate, is a pernicious sequence of lists and priorities, some of which are self-imposed. Hence this tribute to apparent controversy, an illusory hint at the implacable nature of extremes. The confrontation between over 200 works gives the perception of a labyrinth. This is a labyrinth created from countless, often incompatible impulses, emotions, and visual experiences. It is a pictorial diary with no compelling chronology. The diversity, which at first seems to be eclectic, converges surprisingly into a visual unity which bears the seeds of a different reality. New series are created within the set in both essence and form. As with language where the word order determines the meaning and content of a sentence or text, so the sequence of the paintings determines the discourse. The combination (the assembly of various works) provides an intrinsic interaction which gives certain works a completely new dimension because of the proximity of another work. The deliberate use of a set format (60 x 80) considerably increases the effect of a repetitive pattern to create a puzzle, as it were. The possibilities are endless.

H - 77


The installation in Egliseum aims to prompt visitors via a contrived excess of pictures to evoke associations and make individual combinations. Those who decline the confrontation deliver themselves, probably by way of defence, to the system, but at the same time they deny their real self. In this series Pol Bonduelle (born 1959) shows us what an exhibition really ought to be: a pictorial confrontation, a suspicion of the fight of the individual against the masses. The works aim to format a sure desolation into a bastion, which is hard to capture. The images confront enclosure and isolation with a chaotic world view. Landscapes, characters, symbols, and fragments of text become part of a subtle staging in which the individual writes his or her own story. ‘Surrender’ rhymes unwittingly with ‘victory’, whilst ‘enclosure’ becomes an ‘outing’. Characters are stripped of any personality, whilst landscapes lose all links with geographical co-ordinates. Theatrical isolation reigns supreme, and only the script is missing. This presents a challenge to the visitor who wants to put the pieces of the puzzle together in order to form an individual concept. The series consists of units which appear at first sight to be completely separate from each other, not least through the use of various techniques and styles. They form, as it were, separate chapters in which the main characters look for their own way within an evident landscape full of concealed hollows and impassable obstacles. Everything is subject to destructive fragility. Keeping quiet plays a major part in this. Speaking means making yourself vulnerable, since words are so often misunderstood. This is also why there is a play on ambiguity in the titles. These recent works relate to Bonduelle’s earlier genre in which the theme ‘communication between the individual and the world’ played a prominent part. Once again, a highly individual communication process is set in motion in which ‘The Angry Young Man’ is never far away. We see him, for example, in the artist as suspect with the right to remain silent or the sculptor who gives himself up symbolically.

hide

“letter H” - 4/10 - 2008 Acrylic, pastel, motoroil and charcoal on canvas 60 x 80 cm

hole (detail) “letter H” - 7/10 - 2008 mixed media on canvas 60 x 80 cm

Heart

“letter H” - 3/10 - 2008 Acrylic, pastel, ink and charcoal on canvas 60 x 80 cm

H - 79


HOLE

“letter H” - 7/10 - 2008 mixed media on canvas 60 x 80 cm

hands

“letter H” - 2/10 - 2008 acrylic, oil, chinese ink and charcoal on canvas 60 x 80 cm

HABITS

“letter H” - 5/10 - 2008 acrylic, ink and charcoal on canvas 60 x 80 cm

H - 81


heads

“letter H” - 1/10 - 2008 oil, charcoal and varnish on canvas 60 x 80 cm

house

“letter H” - 6/10 - 2008 acrylic and pencil on canvas 60 x 80 cm

human height

“letter H” - 8/10 - 2008 acrylic, charcoal and pencil on canvas 60 x 80 cm

H - 83


{ holy day

holy day t’ Zien die momenten dajje nooit vergit t’ Komt oenverwachts En voe dajjet wit T’kittelt, t’ kittelt, In de bukepit van augustus Waarin da wieder uus heilig verkloaren Met zomerwater. Douvie


holy day

“letter H” - 9/10 - 2010 oil on canvas 60 x 80 cm

HAUTE MAREE

“letter H” - 10/10 - 2010 oil on canvas 60 x 80 cm

I - 85


I Immuable, Irréel imperceptible mais tangible, un lieu incertain irrésolu. (P.D.)

Irreëel en onveranderlijk, onzichtbaar maar tastbaar, een plek van onzekerheid en twijfel.

I - 87


issue

“letter I” - 4/10 - 2010 oil and pencil on canvas 60 x 80 cm

ICH (detail)

“letter I” - 3/10 - 2010 acrylic, ink and charcoal on drawing paper on canvas 60 x 80 cm

ice

“letter I” - 1/10 - 2009 acrylic on canvas 60 x 80 cm

I - 89


insomnia Alles is middernacht Je ogen gesloten Zoals toen naast mij In een vreemde schoot Zoals toen in mij Met je haren die zijn lippen strelen. Je borsten onder fluisterende handen Je adem die een onderbeen vindt Je zacht prevelen Met je kuchen, met je boeren met je natjes en je droogjes Met je leugens als goedkope export, je eisen als vroege sneeuw Met je namaak die zich in stukjes aanbood je klaarkomen in andere ogen Met je eeuwige roem die ruikt naar ether en het slakkenspoor van je laatste belofte. Alles is middernacht. En goed.

Paul Vermeulen

Insomnia

“letter I” - 2/10 - 2010 oil and charcoal on canvas 60 x 80 cm

insomnia


I - 91


> Inspired herinneren gaat over toen men denkt niet terug aan morgen men fantaseert niet over wat men gisteren gaat doen ik herinner me de woorden die ik aan het schrijven ben morgen wist ik dat ik gisteren zal dromen over nu duidelijkheid daar gaat het tenslotte om Jan Dhondt

inspired

“letter I” - 7/10 - 2010 oil on canvas 60 x 80 cm

J - 93


J Joyeuse petite tortue qui porte les bonheurs dans sa coquille pour échapper au tourbillon des modes et du temps. (P.D.)

Joyeus voert de kleine schildpad het geluk met zich mee in zijn schelp en ontkomt zo aan de draaikolk van modes en tijd. _______________

j’aurais dÛ

“letter J” - 1/10 - 2009 oil on canvas 60 x 80 cm

J - 95


jump


{

K’ zoen da de ki willen oendervienden. Samen een aanloop nemen en durven spriengen, medde lach di voe altied brand, lik up de kaken van Herman Brood, in ze latste vlucht, met ze kop no beneden, nog zeire een schilderie met als titel… T’ is de liefde tot an de dood. Douvie

jump

“letter J” - 2/10 - 2009 oil, charcoal and gesso on canvas 60 x 80 cm

K - 97


K Kafka: Présence lumineuse de l’objet inerte qui porte le néant de l’existence. (P.D.)

Kafka: lichtende aanwezigheid van het inerte object dat het niets van het bestaan in zich draagt. _______________

kafka

“letter K” - 4/10 - 2010 oil, pencil and charcoal on canvas 60 x 80 cm

K - 99


k’not’s

“letter K” - 1/10 - 2009 oil on canvas 60 x 80 cm

knife

“letter K” - 2/10 - 2010 oil, acrylic and oilpastel on canvas 60 x 80 cm

Knots


K - 101


key

“letter K” - 5/10 - 2010 mixed media on canvas 60 x 80 cm

kneeled

“letter K” - 3/10 - 2010 oil and charcoal on canvas 60 x 80 cm

L - 103


L Longue quête immuable de ceux qui te poursuivent de ceux qui te précédent: absence d’indication. (P.D.) Lange en onwankelbare tocht van diegenen die na je komen en diegenen die jou voorafgaan: afwezigheid van aanduiding. _______________

LOST

“letter L” - 3/10 - 2010 oil and charcoal on canvas 60 x 80 cm

LUTTE

“letter L” - 4/10 - 2010 oil, charcoal and wax on canvas 60 x 80 cm

L - 105


LACE

“letter L” - 2/10 - 2010 oil on canvas 60 x 80 cm

lemontree


lIFE

“letter L” - 8/10 - 2010 oil, plaster and graphite on canvas 60 x 80 cm

L - 107


lines

“letter L” - 10/10 - 2010 oil and acrylic on canvas 60 x 80 cm

lights


L - 109


leaving labyrint


leaving labyrint


L - 111


{

lost As’t verstand mie verlat En’t vier wakkert an Te lange droge stoan Mien n’erte kut da ni an Eine ki, Eine ki, Eine ki inne joar Trekkek ik striptjes up de kop Vanne verdwaalde clown Lost in Oostende En de wiend biet stikken uut me nekke Lost in Oostende En de zee gif mien een blauwe plekke Lost in Oostende.

Loin

“letter L” - 6/10 - 2010 oil, acrylic and oilpastel on canvas 60 x 80 cm

LAMP

Douvie


M - 113


M Mélancolie portée en bandoulière comme l’étendoir de K. Mille têtes étourdies suspendues gracieuses et délicates qui soulignent la fragilité de l’instant. (P.D.)

Melancholie loopt schuins over de borst als de aflopende lijn van de K. Miljoenen verdoofde hoofden zijn gracieus en delicaat opgehangen en onderstrepen de breekbaarheid van het ogenblik. _______________

matrix

“letter M” - 7/10 - 2010 mixed media on canvas 60 x 80 cm

M - 115


MAYBE


MAY-BE

“letter M” - 3/10 - 2010 oil on canvas 60 x 80 cm

M - 117


{

mirror We dalen verder, me stylo en ik, En k’ schrieven up de tast, lik Dimitri Kalasjnikov in de Koersk, up de bodem tieren ontemboare stemmen, een mens in razernie, de laatste asem…

memories


moondance

En als’t stikken de bovenand zoe kriegen… Meug je ton vluchten in een spoorloos zwiegen.

mirror



moules

Douvie

“letter M” - 5/10 - 2010 oil, acrylic, pastel and charcoal on canvas 60 x 80 cm

M - 119


message

“letter M” - 4/10 - 2010 Gesso, charcoal and pencil on paper, mounted on canvas 60 x 80 cm

MAUX

“letter M” - 6/10 - 2010 oil, pencil, oilpastel and charcoal on canvas 60 x 80 cm

M - 121


mirador

“letter M” - 9/10 - 2010 Oil on canvas 60 x 80 cm

magenta

“letter M” - 10/10 - 2010 oil, pencil, charcoal and housepaint on canvas 60 x 80 cm

N - 123


N Nouvel élan, clameurs de la mer, la plage sublimée par la présence réconfortante d’une cabane sans nom. (P.D.) Nieuw elan, roep van de zee, een strand dat gesublimeerd wordt door de troostende aanwezigheid van een naamloze cabine. _______________

natural shadows

“letter N” - 1/10 -2009 oil on canvas 60 x 80 cm

N - 125


nightmare


nightmare


N - 127


numbers

“letter N” - 4/10 - 2010 Oil, charcoal and pencil on canvas 60 x 80 cm

nyagrodha

“letter N” - 3/10 - 2010 oil and charcoal on canvas 60 x 80 cm

O - 129


O Opacité des mots sur la toile qui rejoint l’océan d’encre de mots et de pensées. (P.D.) Opake woorden op het doek, waarop woorden en gedachten verzinken in een oceaan van inkt. _______________

oxymoron

“letter O” - 1/10 -2010 oil on canvas 60 x 80 cm

O - 139


one hundred flags De doden breken het gelid Het heeft geen zin Hun toekomst ligt bevroren in het sterven Zij trillen Zij drinken deemoed en walgen Heel even trilt een laatste snaar Het libretto ontbreekt Sterven is improviseren op één thema Gebroken tantra Gewaagde onzinnelijkheid Jan Dhondt

Les morts brisent les rangs Inanité de l’existence Leur futur figé dans la mort Ils frisonnent Ivres d’humilité ils vomissent et soudain, ultime instant la dernière corde vibre le livret inachevé Mourir, improviser sur un seul thème Tantra coupé Tragique détachement

A-WAY “letter A” - 4/10 2010 oil on canvas 60 x 80 cm

one hundred flags

“letter O” - 5/10 -2010 gesso, acryl , ink and varnish on canvas 60 x 80 cm

O - 133


obstructions

“letter O” - 6/10 - 2010 Oil, plaster charcoal and oilpastel on canvas 60 x 80 cm

orange tree

“letter O” - 1/10 - 2009 oil and chinese ink on canvas 60 x 80 cm

O - 135


obstacles

“letter O” - 2/10 - 2009 Oil on canvas 60 x 80 cm

organise

“letter O” - 4/10 - 2010 oil, varnish, ink, pencil and charcoal on canvas 60 x 80 cm

P - 137


P Pluie endeuillée par l’absence de celle qui semble se dérober derrière le voile de la mélancolie. (P.D.) Pletsende regen pruilt om de afwezigheid van zij die zich lijkt uit te kleden achter de sluier van de melancholie.

P - 139


precipice


precipice

“letter P” - 3/10 - 2009 oil on canvas 60 x 80 cm

P - 141


{

peace Doo moaten en vele te zeggen roend de tafel wo da wieder nu meir zwiegen. Oe dichte da wieder bie mekoar krupen, is’t voe een troostpries, misschien. T’ is ier mo een ki wi joengen, t’ is ier mo loaden en lossen, t’ is ier mo een ki meugen kieken no al die sterren die zo schone blienken. Doo moaten en vele te zeggen roend de tafel wo da wieder nu meir zwiegen. Oe minder stoelen da we nodig enn, oe meir damme junder missen. T’ is ier mo een ki wi meid, t’ is ier mo een steke upzetten t’ is ier mo een ki meugen lachen no al die apen die zo schone zwoaien. Ejjet al deure of dwaal je nog, langs die klaagmuur van vannacht, zo serieus, ejje de juuste broek wel an… Zoek mo troost in al die fikfak Doo moaten en vele te zeggen.

paralysing patterns

“letter P” - 1/10 - 2009 acrylic and pastel on canvas 60 x 80 cm

paradise

“letter P” - 2/10 - 2009 acrylic and charcoal on canvas 60 x 80 cm

Douvie peace


P - 143


passage


present


P - 145


phantom

“letter P” - 8/10 - 2010 oil and charcoal on canvas 60 x 80 cm

pain-ter

“letter P” - 6/10 - 2010 oil, pastel and charcoal on canvas 60 x 80 cm

P - 147


property

“letter P” - 5/10 - 2009 oil, acrylic and ferropaint on canvas 60 x 80 cm

puppet


‘P’


Q - 149


Q Quête infinie autour des méandres de la pensée. (P.D.) Queeste van eindeloosheid, meanderende gedachte. _______________

De beeldenmaker - transcriptie en redactie: Rosita Boussemaere -

“Meer dan eens heb ik me afgevraagd welke logica ten grondslag heeft gelegen aan de verdeling van de zes klinkers en twintig medeklinkers over ons alfabet. Waarom eerst A, dan B, dan C, enzovoort? De evidente onmogelijkheid om die vraag te beantwoorden heeft aanvankelijk iets geruststellends: de alfabetische volgorde is willekeurig, uitdrukkingsloos, dus neutraal: objectief gezien is A, niet meer waard dan B, het ABC is geen teken van voortreffelijkheid maar alleen van een begin (het ‘abc’ van een vak).” (Georges Perec, Denken/Klasseren (1981), in: Ik ben geboren)

Pol Bonduelle keert terug naar het begin. Het alfabet biedt hem 26 letters, hij voegt er 10 cijfers aan toe. ‘The Alphabet Series’ is zondermeer een indrukwekkende staalkaart van stijlen, emoties en werkelijkheden. Beelden die blijven hangen. Pol Bonduelle over de essentie.

Over de reeks “Het concept genereert vrijheid, net omdat ik steeds eenzelfde basis heb waarvan ik kan vertrekken. Enkel formeel is de structuur vastgelegd: het formaat, het aantal,... Naar inhoud of materiaalkeuze toe was er geen enkele beperking. Het vertrouwde formaat neemt twijfels weg. Het is net als bij een schetsboek, op den duur ken je de verhoudingen van je blad.”

Q - 151


quotes


quotes

“letter Q” - 2/10 - 2009 oil, goldpaint and pencil on canvas 60 x 80 cm

Q - 153


Over stijl “Door het samenbrengen van verschillende werken krijg je andere verhalen, nieuwe series. Dat heeft te maken met bepaalde periodes, plaatsen waar ik werkte, inspiratiebronnen die zelfs qua stijl volledig uit elkaar liggen. Ik wil me niet vastpinnen op een bepaalde stijl, je moet jezelf niet willen kopiëren.”

Over vorm “Het formaat veronderstelt een stuk intimiteit. De werken hangen ergens tussen mijn schetsboek en mijn grote werken. De openheid die ik in mijn grote werken nastreef is er niet. Vergelijk het met een kleine kamer waar het aangenaam vertoeven is. Dit formaat vraagt minder fysische energie. Voor het eerst in jaren ben ik teruggekeerd naar mijn ezel.”

Over voorstudies “Voila! Tekst en schetsen, enorm veel tekst. Ik ben een krabbelaar. Dit is mijn dagboek, dit zijn mijn zieleroerselen. Het is meditatief. Ik praat tegen mezelf en stel ondertussen het werk in vraag. Dit is het goud.”

Over emotie “Kleur is emotie… Schilderen is een eenzaam werk, je zit vast in je eigen wereld. En dan wordt je hard voor jezelf. Ik hoef als schilder geen afgebakend terrein te hebben van een bepaalde theorie, schilderen is voor mij pure emotie, haast poëzie. Ik wil dat je de verf kunt voelen, het schilderij kunt beleven.”

Over enscenering “De beelden zijn theaterdecors, de figuren zijn personages. Ik reduceer ze tot objecten, poppen. Ik ben geen portretschilder. Ik schilder geen karakters met emoties. En ja, de figuren dragen weleens een wit hemdje, maar daarom zijn het nog geen zelfportretten. Ik zoek iets dat herkenbaar is, het worden prototypes waarin iedereen zich kan vinden. Ik baseer me op de werkelijkheid, maar bevries die. Ik ben een beeldenmaker, op verschillende vlakken.”

question

“letter Q” - 3/10 - 2010 mixed media on canvas 60 x 80 cm

Q - 155


quietness

“letter Q” - 1/10 - 2009 oil on canvas 60 x 80 cm

Over abstractie “In iedere figuratie kun je iets abstract herkennen, en omgekeerd. Ik lach met dat onderscheid tussen figuratie en abstractie. Ik ben evenveel met kleur, structuur, evenwicht of vorm bezig als een abstracte schilder. Kunstkritiek wordt zo ook vaak lachwekkend. Waarom zou het bij figuratie enkel mogen gaan over het schilderachtige en zoekt men bij conceptuele kunst zo hard naar de inhoud. Komaan, spreek over de essentie, zoek geen tweede verhaal.”

Over de vormgever “Er zit een vlakheid in mijn werk. Een spiegel is ook vlak… Ik heb lang gezocht naar een manier om de essentie van mijn tekenen over te brengen op doek. Die nervositeit en het fragiele… Het is een andere manier van denken: de materie, de actie, het standpunt. Het evenwicht tussen het grafische en het picturale heb ik maar de laatste jaren gevonden. Heeft dat met oefening te maken? Ik weet het niet. Iedere dag bezig zijn, denk ik. Een obsessie… Een manier van leven, prioriteiten stellen. Ik schilder enkel voor mezelf.”

Over de schilder “Wat is een veelschilder? Ja, ik schilder bijna iedere dag. Maar goed, ik koester mijn werk. Het zijn stukken van mijn leven. Dat kan niet anders, mijn werk en mijn leven liggen nauw bij elkaar. Het doek sterft zodra het mijn atelier verlaat.”

Over het boek “Het boek toont mijn manier van leven. Hoe ik denk over actief zijn, meer dan artistiek. Muziek, literatuur en fotografie maken deel uit van mijn leven, zoals ook schilderkunst dat doet. Je vindt die prikkels ook terug in mijn werk. Neem nu die abstrahering van tekst, je hebt direct een link met taal en muziek. Die eigen ervaringen, die beleefde werkelijkheid, wil ik transponeren. Door de verschillende elementen zal de lezer van het boek zich een weg moeten zoeken. Constant filteren, dat is wat er ook in het leven gebeurt. Ik serveer iets. Je eet het op of laat het staan.”

queen

“letter Q” - 4/10 - 2010 oil on canvas 60 x 80 cm

R - 157


R Rites initiatiques, tels de petits drapeaux blancs posés sur les sommets qui ponctuent la vie. Rire joyeux d’un enfant qui claque dans le jour naissant en jouant dans une flaque d’eau. (P.D.)

Rites van initiatie: witte vlaggetjes op de bergtoppen ritmeren het leven. Vrolijk lacht een kind dat klapt in de dageraad en speelt in een waterplas.

roots

“letter R” - 4/10 - 2009 oil, varnish and charcoal on canvas 60 x 80 cm

R - 159


resignation


resignation

“letter R” - 2/10 - 2010 oil, mixed media and charcoal on canvas 60 x 80 cm

R - 161


{ reflection

“letter R” - 3/10 - 2009 oil on canvas 60 x 80 cm

retour

“letter R” - 9/10 - 2010 oil and oilpastel on canvas 60 x 80 cm

room Ze kalmeert me zoender woorden En da maakt Schone stiltes Ze stelt vragen oender de sjaarze En het antwoord Lekt uus samen Wieder kun’t nog een tiedje rekken Loat uus mo liggen Uus zweit is dankboar Wieder schoepen de restjes nacht Radio Klara gift goestieng Uze lieven feisten As da streilen begint Up Stravinsky. Douvie

ROOM

“letter R” - 5/10 - 2010 oil on canvas 60 x 80 cm

repos

“letter R” - 7/10 - 2010 oil, housepaint and charcoal on canvas 60 x 80 cm

R - 163


1 Wat overbleef van het goede, wees jou als schuldige aan. Op het binnenplein verscheen het feest, een utopie scandeerde je naam. Steeds weer draag ik je beeld uit, in de kroegen rond mijn drang, in vervallen, decadente dromen, op vergeeld, bebloemd behang. Ik ben bestolen, beleefd, bemind en bevochten. Gevlucht. Maar immer trager dan de schreeuw van het verlangen, dat het zonder jou niet kan.

2 Nog even en ik ben je vergeten Het komt, heel twijfelend traag. Nog even en ik ben je vergeten Misschien morgen, misschien. Vandaag. Paul Vermeulen

rupture

“letter R” - 7/10 - 2010 oil and pencil on canvas 60 x 80 cm

R - 165


RAIN

“letter R” - 8/10 - 2010 acrylic, ballpoint and pastel on canvas 60 x 80 cm

rit/dos

“letter R” - 6/10 - 2010 oil and charcoal on canvas 60 x 80 cm

S - 167


S Surfaces colorées denses et intenses ,uniques et rien d’autre, constellations de la palette. (P.D.)

Sommige vlakken hebben een dichte, intense kleur, ze zijn uniek en niets anders dan zichzelf, constellaties van het palet. _______________

Le faiseur d’images - Transcription et rédaction: Rosita Boussemaere -

“Plus d’une fois, je me suis demandé quelle logique a sous-tendu à la répartition des six voyelles et des vingt consonnes de notre alphabet. Pourquoi d’abord A, puis B, puis C, etc? L’évidente impossibilité qu’il y a à répondre à cette question a d’abord quelque chose de rassurant : l’ordre alphabétique est arbitraire, inexpressif, et donc neutre: vu objectivement, A ne vaut pas plus que B, et ABC n’est pas un signe d’excellence, mais marque simplement un début (ne dit-on pas l’abc d’un métier ?)” (Georges Perec, Penser/Classer (1981), dans: Je suis né) Pol Bonduelle retourne à l’origine des choses. L’alphabet lui offre 26 lettres et il y ajoute 10 chiffres. ‘The Alphabet Series’ est ni plus, ni moins, un éventail impressionnant de styles, d’émotions et de réalités. Des images qui restent. Pol Bonduelle à propos de l’essence.

A propos de la série “Le concept génère de la liberté, précisément parce que je dispose chaque fois de la même base sur laquelle je m’appuie. La structure n’est fixée que formellement : le format, le nombre,… Mais le contenu ou le choix des matériaux n’était en aucune manière limité. Le format familier permet d’effacer des doutes. C’est comme pour un carnet de croquis. A la longue, on connaît les proportions de la feuille.”

S - 169


single shadow


single shadow

“letter S” - 1/10 - 2009/2010 oil and charcoal on canvas 60 x 80 cm

S - 171


A propos du style “L’association de différentes oeuvres crée d’autres histoires, de nouvelles séries, liées à certaines périodes, à des lieux où j’ai travaillé, à des sources d’inspiration dont le style était complètement différent. Je ne veux pas m’enfermer dans un certain style. Il ne faut pas vouloir se copier soi-même.”

A propos de la forme “Le format offre un climat d’intimité. Les œuvres se situent quelque part entre mon carnet de croquis et mes grandes œuvres. On n’y retrouve pas l’ouverture que je vise dans mes grandes œuvres. Comparez cela à une petite pièce dans laquelle il est agréable de séjourner. Ce format exige moins d’énergie physique. Pour la première fois depuis des années, j’ai retrouvé mon chevalet.”

A propos des préétudes “Voila! Texte et croquis, énormément de texte. Je suis un griffonneur. Ceci est mon journal intime, voici mes états d’âme. C’est méditatif. Je me parle à moi-même et remets mon travail en question. Voici l’or.”

A propos de l’émotion “La couleur, c’est de l’émotion. Peindre est un travail solitaire. Vous êtes enfermé dans votre propre monde. Et alors, vous devenez dur envers vous-même. En tant que peintre, je n’ai pas besoin du terrain balisé de l’une ou l’autre théorie. Pour moi, peindre, c’est de l’émotion pure, presque de la poésie. Je veux pouvoir sentir la matière de la peinture, vivre l’oeuvre.”

A propos de la mise en scène “Les images sont des décors de théâtre, les formes des personnages. Je les réduits au rang d’objets, de poupées. Je ne suis pas un portraitiste. Je ne peins pas des personnalités avec des émotions. Et oui, il arrive que les formes portent une chemise blanche, mais ce ne sont pas des auto-portraits pour autant. Je cherche quelque chose de reconnaissable, qui devient des prototypes dans lesquels chacun peut se retrouver. Je me base sur la réalité, mais je la fige. Je suis un créateur d’images, sur différents plans.”

solitude standing

“letter S” - 2/10 - 2009 oil, charcoal and varnish on canvas 60 x 80 cm

stars

“letter S” - 7/10 - 2010 oil, chinese ink and charcoal on canvas 60 x 80 cm

S - 173


sunrise

“letter S” - 10/10 - 2010 oil on canvas 60 x 80 cm

sand


S - 175


A propos de l’abstraction “Dans chaque représentation figurative, on peut reconnaître quelque chose d’abstrait, et vice-versa. Cette distinction entre le figuratif et l’abstrait me fait rire. J’utilise autant la couleur, la structure, l’équilibre ou la forme qu’un peintre abstrait. La critique d’art est souvent risible. Pourquoi ne recherche-t-on que l’aspect pittoresque dans l’art figuratif et recherchet-on tant le contenu dans l’art conceptuel ? Allons, parlons de l’essence, ne cherchons pas le sens caché.”

A propos du créateur “Mon oeuvre comporte une certaine planéité. Un miroir est tellement plat… J’ai longtemps cherché une manière de restituer l’essence de ma peinture sur la toile. La nervosité comme le côté fragile… C’est une autre manière de penser : la matière, l’action, le point de vue. L’équilibre entre le graphique et le pictural, je ne l’ai trouvé que ces dernières années. Est-ce une question d’exercice? Je l’ignore. Peindre chaque jour, je pense. Une obsession… Une manière de vivre, de fixer des priorités. Je peins uniquement pour moi-même.”

A propos du peintre “Suis-je un peintre prolifique? Oui, je peins presque tous les jours.mes peintures font partie intégrante de ma vie. Il ne peut en être autrement, car mon oeuvre et ma vie sont étroitement liées. La toile meurt dès que je quitte mon atelier.”

A propos du livre “Le livre montre ma manière de vivre. Ce que je pense sur le fait d’être actif, plutôt qu’artiste. La musique, la littérature et la photographie font partie de ma vie, au même titre que la peinture. On retrouve aussi ces fourmillements dans mon œuvre. L’abstraction du texte crée directement un lien avec la langue et la musique. Ces expériences personnelles et cette réalité vécue, je veux les transposer. Le lecteur du livre devra se frayer un chemin entre ses différents univers artistiques. Filtrer constamment, c’est aussi ce qui se passe dans la vie. Je vous sers un plat, vous le mangez ou vous le laissez.”

support


S - 177


{ salty stream

“letter S” - 3/10 - 2009 oil, varnish and pencil on canvas 60 x 80 cm

witte strook zwarte strook witte strook zwarte strook witte strook zwarte strook witte rook zwarte rook habemus drama rubbersmook rood remmen huilen staccato van een requiem

spring


sommeil

“letter S” - 9/10 - 2010 oil, acrylic, pencil and charcoal on paper, mounted on canvas 60 x 80 cm

sulpiride

Jan Dhondt

“letter S” - 6/10 - 2010 oil, oilpastel and charcoal on canvas 60 x 80 cm

T - 179


T Tangible mais indicible, l’Absence déploie ses ailes d’incertitude et confine au sacré. (P.D.) Tastbaar maar onzegbaar ontvouwt de Afwezigheid haar vleugels van onzekerheid. Zij grenst aan het heilige.

theory

“letter T” - 6/10 - 2010 acrylic, oil and oilpastel on canvas 60 x 80 cm

T - 181


tulips

“letter T” - 2/10 - 2010 oil on canvas 60 x 80 cm

trapped target


trapped target

“letter T” - 1/10 - 2009 oil, pastel and charcoal on canvas 60 x 80 cm

T - 183


tortue

“letter T” - 4/10 - 2010 acrylic, oil and charcoal on canvas 60 x 80 cm

transparant

“letter T” - 5/10 - 2010 oil and acrylic on canvas 60 x 80 cm

U - 185


U Un regard banni réconforté par les nuages arabesques. (P.D.) Uitgerangeerde blik, getroost door arabeskachtige wolken.

U - 187


untitled


untitled

“letter U” - 2/10 - 2010 oil, pencil and charcoal on canvas 60 x 80 cm

U - 189


unfolded

“letter U” - 3/10 - 2010 oil, oilpastel and charcoal on cotton 60 x 80 cm

useless

“letter U” - 1/10 - 2010 oil on canvas 60 x 80 cm

V - 191


V Vagues crémeuses dans le manteau bleu nuit de l’océan qui enveloppent doutes, peurs et incertitudes et rappellent l’absence de l’ange. (P.D.)

Verschuimde golven in de nachtblauwe mantel van de oceaan waarin twijfels, angsten en onzekerheden een onderkomen vinden en herinneren aan de afwezigheid van de engel. _______________

The image maker - Transcription and editing: Rosita Boussemaere -

“I’ve often wondered about the logic of dividing our alphabet into the six vowels and twenty consonants. Why A first, then B, then C, and so on? It’s obviously impossible to answer that question, but this fact alone does set our minds at rest. The alphabetical order is arbitrary, expressionless, and therefore neutral. From an objective point of view, A is of no more value than B; the ABC is not a sign of excellence, but merely a start (the ‘ABC’ of a subject).” (Georges Perec, Think/Classify, 1981, in: ‘I was born’)

Pol Bonduelle goes back to the start. The alphabet provides him with 26 letters, to which he adds 10 figures. ‘The Alphabet Series’ is clearly an impressive sample of styles, emotions, and realities. Images which stay in the mind. Pol Bonduelle tells us about the essence.

About the series “The notion generates freedom, precisely because I always have the same base to work from. Only formally is the structure (e.g. the size and the number) set down. As regards content or choice of material, there are no limitations at all. The trusted size removes all doubts. It is just like with a drawing book. After a while you know the proportions of your sheet.”

V - 193


{

In die menigte die het geluid van bijen tot grondtoon maakt en me overspoelt, als een perron dat rennende ledematen van zich af schudt als woorden die nooit leerden zwemmen als doofstomme leugens als het verlangen dat nooit weet op welk spoor er geen vertraging is als de liefde die ik uit me wil snijden en me doet denken dat niets zo mooi is als liefde dat niets, misschien mooier is dan liefde.

visitor

“letter V” - 8/10 - 2010 oil, pastel and pencil on canvas 60 x 80 cm

VASE

“letter V” - 9/10 - 2010 oil, pastel and charcoal on canvas 60 x 80 cm

vent calme

In al die gekte, ben jij de enige in Fujicolor. Paul Vermeulen

“letter V” - 2/10 - 2009 oil and acrylic on canvas 60 x 80 cm

vent calme


V - 195


About the style “Bringing together different works gives you different stories and new series. This is all about certain periods, places where I’ve worked, sources of inspiration which are even completely unrelated as regards style. I don’t want to get stuck in a particular style. You don’t want to copy yourself.”

About the form “The size presupposes a certain intimacy. These works are somewhere between my drawing book and my large works. They lack the openness which I aim for in my large works. Compare it to a small room where it is pleasant to stay. This size requires less physical energy. For the first time in years, I’ve returned to my easel.”

About preliminary studies “That’s it! Text and drawings, lots of text. I’m a scribbler. This is my diary, these are the impulses of my soul. I meditate. I talk to myself and ask questions about the work. This is worth its weight in gold.”

About emotion “Colour is emotion. Painting is a lonely occupation. You sit there, lost in your own world. Then you become hard on yourself. As a painter, I don’t need the framework of a particular theory. For me, painting is pure emotion, well nigh poetry. I want you to feel the paint and get inside the painting.”

About staging “The images are theatre decors, the figures are characters. I reduce them to objects, dolls. I’m no portrait painter. I don’t paint characters with emotions. Yes, sometimes the figures wear a white shirt, but that doesn’t make them self-portraits. I look for something which is recognisable. They become prototypes in which everyone can find themselves. I base my work on reality, but I freeze it. I’m an image maker, in various ways.”

venice

“letter V” - 4/10 - 2010 oil on canvas 60 x 80 cm

voie

“letter V” - 5/10 - 2010 oil and charcoal on canvas 60 x 80 cm

V - 197


vacillant


Vers

“letter V” - 7/10 - 2010 oil and charcoal on paper, mounted on canvas 60 x 80 cm

victim


V - 199


About abstraction “You can recognise something abstract in every figuration, and vice versa. I laugh at this distinction between figuration and abstraction. I concentrate just as much on colour, structure, balance, or shape as an abstract painter. Art critics are often so ridiculous. Why should figuration be occupied solely with the picturesque, whereas people look so hard at the content of conceptual art. Come on, tell me about the essence, but don’t look for a second genre.”

About the designer “There is a flatness in my work. A mirror is flat, too. For a long time, now, I’ve been looking for a way to convey the essence of my drawings in paintings. This tension and fragility. It’s another way of thinking: the material, the action, the point of view. In recent years, I’ve struck a balance between the graphic and the pictorial. Is that the result of practice? I don’t know. I think about these things every day. It’s an obsession, a way of life, setting priorities. I only paint for myself.”

About the painter “What is a volume painter? Yes, I paint every day, but, more importantly, I cherish my work. These are parts of my life. That’s inevitable because my work and my life are so closely related. The painting loses its soul as soon as it leaves my atelier.”

About the book “The book shows my way of life. How I think about being active, more than being artistic. Music, literature, and photography are part of my life, as is the art of painting. You find these stimulants in my work. Take now this abstracting of text, you immediately have a link with language and music. I want to transpose my own experiences, my own reality. The reader will have to find a way through the various elements in the book. Constant filtering, that’s what happens in life every day. I serve something up. You eat it or leave it on the plate.”

voyage


W - 201


W White wall, mur blanc étreint les silences absout les pénitents. (P.D.) Wit is de muur die stilten omvat en boetelingen vergeeft. _______________

white wall

“letter W” - 4/10 - 2009 oil, plaster and charcoal on canvas 60 x 80 cm

week-end

“letter W” - 9/10 - 2010 oil on canvas 60 x 80 cm

W - 203


wrong writer

“letter W” - 5/10 - 2009 oil, paper and pastel on canvas 60 x 80 cm

wreckage


water fall

“letter W” - 2/10 - 2009 oil, pastel and charcoal on canvas 60 x 80 cm

W - 205


worldwatcher


worldwatcher


W - 207


{ winterflowers

“letter W” - 6/10 - 2009 oil, charcoal and primer on canvas 60 x 80 cm

wave

“letter W” - 10/10 - 2010 oil, plaster, pastel and charcoal on canvas 60 x 80 cm

het zand bevloeit de zee het laat zijn rimpels achter het zweept het water op tot schuim het knarst en schuurt en stuift het zuigt de schepen naar hun lot en draagt de vissen op zijn rug blijft onverstoorbaar wervelen Jan Dhondt

walk


why-re

“letter W” - 3/10 - 2009 oil and graphit on canvas 60 x 80 cm

X - 209


X X lointain aux confins des rêves fige les chemins pour l’éternité. (P.D.) X, dolend op de zomen van dromen, plaveit de wegen naar de eeuwigheid.

X

“letter X” - 1/10 - 2009 oil and charcoal on canvas 60 x 80 cm

X - 211


X-it


X-IT

“letter X” - 2/10 - 2010 acrylic, oil and oilpastel on canvas 60 x 80 cm

X-Ray

“letter X” - 3/10 - 2010 acrylic, oil and oilpastel on canvas 60 x 80 cm

Y - 213


Y Yser, frontière fantomatique dans les brumes matinales creuse son sillon aux trajectoires incertaines pour les âmes égarées. (P.D.)

IJzer: een spookachtige grens trekt in de ochtendmist zijn sporen en zet een onzeker traject uit voor verdwaalde zielen.

YPRES

“letter Y” - 2/10 - 2010 oil, pastel and charcoal on canvas 60 x 80 cm

X - 215


{

het regent vaak in mijn verleden het loeit en dondert het giert en huilt het stottert, stuitert, stamelt toch is de verpakking vrolijk het strikje glimlacht Jan Dhondt

YE-LLOW

“letter Y” - 4/10 - 2010 acrylic, oil, oilpastel and pencil on canvas 60 x 80 cm

yerma

“letter Y” - 3/10 - 2010 oil and oilpastel on canvas 60 x 80 cm

yesterday

“letter Y” - 1/10 - 2010 oil, ink and charcoal on canvas 60 x 80 cm

Y - 217


yesterday


yelling

“letter Y” - 1/10 - 2010 oil and pencil on canvas 60 x 80 cm

X - 219


Z Z ones d’ombres et de lumière jouent la partition du temps sur la stèle abandonnée. (P.D.) Zones van schaduw en licht spelen een partituur van tijd op een achtergelaten stèle.

X

“letter X” - 1/10 - 2009 oil and charcoal on canvas 60 x 80 cm

Z - 221


{ zenith


zenith

“letter Z” - 1/10 - 2010 oil and wood on canvas 60 x 80 cm

het rondgebogen lemmet snijdt enkel in het centrum ook zo werkt kunst je moet moedwillig naar de kern om je te laten kwetsen. de rand is glad, gekarteld of gewelfd dat is een heel bewuste keuze en wie dat wenst kan rustig buiten blijven het hindert niet wie nacht ontbeert zweert bij de dag als enig universum Jan Dhondt

zero 4

“letter Z” - 4/10 - 2010 oil on canvas 60 x 80 cm


1. Synnisia

Venti6 The music ‘Venti6’ is een compilatie van nummers, samengesteld en deels gecomponeerd door Elias Nardi en Carlo La Manna. De muziek is gebaseerd op de schilderijen uit ‘The Alphabet Series’. ‘Venti6’ est une compilation de musique, selectée et composée par Elias Nardi et Carlo La Manna. La sélection des morçeaux est basée sur les peintures de ‘The Alphabet Series’. ‘Venti6’ is a compilation of songs, selected and partly composed by Elias Nardi and Carlo La Manna. All music is inspired by paintings of ‘The Alphabet Series’.

2. Magida

Elias Nardi Quartet

L’Escargot

3. Tela due

Bungaro - La Manna

Tico da Costa

Corrado Bungaro - Violino Carlo La Manna - Violoncello, Contrabbasso Emanuela Bungaro - viola, voce Irene Fornasa -voce, percussioni Elisa Amistadi - voce Andrea Maia - voce Jhom Salins - tabla Gilson Silvera - percussioni Nicola Fadanelli - viola Stefano Bellini - violino arrangiamenti: Corrado Bungaro it.myspace.com/ticodacosta

4. So Pensar no Amor

17. Persian Song

Tico Da Costa

Boite a Musique

16. Shadows

Elias Nardi Quartet

Elias Nardi - oud Emanuele Le Pera - percussioni Didier François - nyckelharpa Carlo La Manna - fretless bass it.myspace.com/eliasnardi

Susanna Rienzi

5. Tela tre

Bungaro - La Manna

Boite a Musique

Simonetta Bungaro - piano Corrado Bungaro - violino, nyckelharpa, percussioni Carlo La Manna - contrabbasso Walter Zanetti - chitarra Caridad Barragan - scenografia it.myspace.com/boiteamusiquea20

MadreSelva

Carlo Casillo - chitarre Nicola Fadanelli - viola Corrado Bungaro - violino Carlo La Manna - contrabbasso Mattia Cappelletti - flauto percussioni

15. Ombre MadreSelva

6. La Vecchia Singer

L’Escargot

14. DaMareaMare Carlo La Manna 7. Tela quattro

Bungaro - La Manna

L’Escargot

Alessandro Pipino - organetti diatonici, pianoforte, concertina, fisarmonica, glockenspiel, kalimba, bulbul tarang, percussioni, harmonium indiano, lama sonora Massimo La Zazzera - flauto, chalumeau, cornamuse, bansuri, fischietto a coulisse, sansula, percussioni, glockenspiel Stefania Ladisa - violino, viola Adolfo La Volpe - chitarra classica e acustica, banj

it.myspace.com/quartettolescargot

13. Der Ende der Dinge L’Escargot

8. Tela sei

Bungaro - La Manna

Susanna Rienzi

Computer music. piano. voce it.myspace.com/zonedimusica

11. Carillon Due

Giuliano Cramerotti

Chitarra acustica it.myspace.com/trioamaro

Carlo La Manna

Computer Music it.myspace.com/carlolamanna

Bungaro - La Manna

12. Tela Dieci

9. Mauve

Bungaro - La Manna

L’Escargot

Elasa Triangi, Piano Suona in Teladieci di Roberto Segato Coordinamento Musiche: Carlo La Manna & Elias Nardi

10. Cancao Do Capitao

Tico Da Costa


CV Pol Bonduelle (°1959) Stedelijke kunstacademie Poperinge Schilderkunst Hoger St.-Lucasinstituut Gent Avondonderwijs Vrije Grafiek Schilderkunst KASK Gent Tentoonstellingen (selectie) 1994 “De school”, Watou “individueel”, Mezieres en Brenne (Fr.) “L’art moderne en Flandre”, Bailleul (Fr.) 1995 “99+1”, De Queeste, Loker “5x vlaams, 5x buitenlands”, De Queeste, Watou 1996 “Selectie Louise Dehemprijs”, Ieper “Immer Weiblich”, Galerij de Queeste, Loker “Art en advice”, Hasselt “Winter in Watou”, Watou 1997 “Weichen”, Galerij Arta, Eernegem “4 vlamingen-4 buitenlanders”, zomer Watou 1998 “Tuin en Beeld”, domein ‘t Couthof, Poperinge “beeldententoonstelling aan de ijzer”, Diksmuide “white shirts en humanimals”, Watou, ‘t Wit blad “Venetiaanse maskers in Vlaanderen”, KoenArt, Watou “Engelen, ze bestaan”, Galerij ‘t Labyrint, Kemmel “Lineart”, Gent 1999 “De vrouwelijke muze” kasteel Alden Biezen “hoME & hoUSe”, Galerij Wijland, Koksijde “Before dark, there is black”, Galerij Arta, Eernegem - videoinstallatie en plastisch werk 2000 “20 jaar Culturele raad” Gasthuiskapel Poperinge 2001 “Kunst voor vrede” FLV-Campus Ieper “In the Flat Field” Westoria - Diksmuide 2002 “Red Right Hand” Galerij Paul Ampe Antwerpen “Brand New World” Galerie van ‘t Folk Dranouter 2003 “Project Fire and Rain” i.s.m. Didier Francois en Gabriel Yacoub “Zelfportretten” Galerie De Queeste - Abele 2004 “La Nuit - L’ Ennui” Galerie De Queeste - Abele 2006 “The right to remain silent” - Vanoutryve Zwevegem 2007 “Seven Veils of Mind” - Galerij ‘t Labyrint Kemmel 2008 “Over-winteren” - Galerij Montanus Diksmuide 2010 “Ontmoetingen 2010” - Watou 2011 “The Alphabet Series“, Egliseum Ieper Contact Pol Bonduelle - Dikkebusseweg 287 - 8900 Ieper www.polbonduelle.be – [email protected] 00.32.(0)476 618 368

Michaël Depestele (°1981) Fotografie aan het VISO te Mariakerke Master of Photography aan het KASK te Gent. Postgraduaat ‘Internationale Researchjournalistiek’ aan de KHM. Tentoonstellingen (groep) - ‘Meiveldsteden’, Kathedraal, Ieper, 1999 - ‘Marguerite Yourcenar’, CC Kemmel, 2003 - ‘Afstudeerprojecten KASK’, De Hemptinne, Gent, 2004 - ‘Woordbeelden’, Fransmansmuseum, Koekelare, 2008 - ‘Westanglia’, CC Mesen, 2010 - ‘Re-Imagine Europe’, diverse locaties, Heuvelland, 2010 - ‘Pol Bonduelle - The Alphabet Series’, Egliseum Ieper, 2011 Tentoonstellingen (solo) - ‘Tradities & Folklore’, Folkcentrum, Dranouter, 2002 - ‘Voorbij de Grens’, Folkcentrum, Dranouter, 2003 - ‘Menschen Gelyk Wieder’, Lakenhallen, Ieper, 2005 - ‘Le Nord’, Galerij De Queeste, Abele-Watou, 2006 - ‘Een andere kijk op het hoperfgoed’, Poperinge, 2007 - ‘Bijzonder Alledaags’, Lakenhallen, Ieper, 2009 - ‘Levenscyclus’, diverse locaties, Zonnebeke, 2010 - ‘Verzamelde verhalen 02’, Watou 2010 Contact Michaël Depestele – Ieperstraat 80 – 8970 Poperinge www.kodakist.be – [email protected] – 00.32.(0)476 618 368

Pieter Denuwelaere (°1957) Vrije Grafiek St.- Lucas Gent. Docent Vrije Grafiek Westhoek academie Koksijde. Realisaties Illustraties De Druivelaar. Illustraties dagboeken Wannes Van de Velde. Contact Pieter Denuwelaere [email protected] – 00.32.(0)496 822 071

X to Sarah, Paul, Pascal, Patricia, Michaël, Rosita, Pieter, Elias, Carlo, Didier, Emmanuele, Jan, Johan, Stephane, Lieve, Luc, Vera and all those who helped and inspired me the last years.

thealphabetseries pol bonduelle

Recommend Documents