-1-
`t KONTAKT December 2015, 30e jaargang nr. 04 Redactieadres: Heirweg 15, 8471 ZE Wolvega, telefoon 617901
>>
E-mail:
[email protected]
Inleverdatum volgend nummer: 12 januari 2016 Verschijningsdatum: 26 januari 2016
Colofon Voorzitter: Vacature Tel.: Advertenties: Bennie Mulder en Francien Spannenburg Penningmeester: Tineke Spin Rek.nr.: NL64RABO0371935121 Tel.: 611187 Coördinatie Gastschrijvers: Francien Spannenburg Tel.: 689018 Even Achterom: Vronie de Groot Tel.: 688380 Coördinatie Puzzel: Sientje Hogeling Tel.: 476780 Coördinatie Typewerk: Yvonne Doeven Tel.: 617901 Typewerk: Janneke Florijn Marjo Bos Redigeerwerk: Geert Muurling Prepress: Sjoukje Kuipers Francien Spannenburg Printwerk: Tjitske Diever
Deze maand De economie trekt voorzichtig een beetje aan, laatst hoorde ik een mooie uitleg over dit proces. Je kunt het zien als een file, de voorkant rijdt weer en de achterkant komt langzaam weer in beweging. Sommige sectoren zitten achterin de file, sommige voorin, dat is het verschil dat de een het herstel beter merkt dan de ander. Gelukkig zit er ook weer beweging in de huizenmarkt, dat is al te zien in onze drie dorpen. Er hebben de nodige wisselingen plaats gevonden en we hebben veel nieuwe bewoners mogen begroeten. Wat ons als redactie nu leuk lijkt, is dat nieuwe bewoners - als ze er behoefte aan hebben - zichzelf en eventueel hun gezin zich voorstellen in ’t Kontakt. Bent u nieuwe bewoner in onze dorpen, pak uw pen of kruip achter uw laptop of pc en maak een mooie bijdrage waarom u in onze dorpen bent komen wonen, van uw gezinssamenstelling en uw bezigheden, er is vast iets leuks van te maken. Wij zien uw bijdrage graag tegemoet. Het laatste nummer van 2015, traditioneel bedanken wij onze vrijwilligers rond de kerst met een kleine attentie. Maar ook langs deze weg dank, voor het maandelijks drukken van ’t Kontakt, rondjes lopen en nieten, bezorgen. Zonder al onze vrijwilligers is het onmogelijk een dorpskrant te maken. Rest mij om namens
Een uitgave van de vereniging voor ‘t Plaatselijk Belang “Eensgezindheid” voor de dorpen Ter Idzard, Olde- en Nijeholtwolde. Verschijnt 10 keer per jaar Abonnementsgeld: € 5,50 per jaar
de redactie onze lezers prettige kerstdagen en een goed, maar vooral gezond nieuwjaar te wensen. Yvonne Doeven
-2-
Agenda Dorpshuis De Bult 23.12.2015 Filmmiddag Feestcommissie, zie elders dit nummer 05.01.2016 Koersbalmiddag Biljartmiddag
13.30 uur 13.30 uur
08.01.2016 Nieuwjaarsreceptie
20.00 uur
09.01.2016 Klaverjasmarathon
09.00 uur
11.01.2016 Archief Idzawolde open in kerkje Ter Idzard
19.30 – 21.00 uur
12.01.2016 Schut- en klaverjassen
20.00 uur
Redactievergadering ’t Kontakt
20.00 uur
15.01.2016 Piter Wilkens, Griet Wiersma en Minze Dijksma
20.00 uur
16.01.2016 Buurtavond Scheeneweg, Heirweg, De Tuinen
20.00 uur
19.01.2016 Koersbalmiddag
13.30 uur
Biljartmiddag
13.30 uur
22.01.2016 Uitvoering toneelvereniging De Vriendenkring
20.00 uur
23.01.2016 Uitvoering toneelvereniging De Vriendenkring
20.00 uur
23.01.2016 CITI in kerkje Ter Idzard: concert, zie aankondiging
20.00 uur
27.01.2016 Drie Dorpenkoor, een gezellig avondje zingen
20.00 uur
29.01.2016 Advendokaarten/Tachtigen
20.00 uur
30.01.2016 Old Ni-js (uitverkocht)
21.00 uur
02.02.2016 Koersbalmiddag
13.30 uur
Biljartmiddag
13.30 uur
04.02.2016 Damesactiviteit: notaris Y. de Kroon
20.00 uur
20.02.2016 CITI in kerkje Ter Idzard: concert, zie aankondiging
20.00 uur
19.03.2016 CITI in kerkje Ter Idzard: concert, zie aankondiging
20.00 uur
05.06.2016 Openluchttheater Et Darreltien
14.00 uur
10.07.2016 Openluchttheater Et Darreltien
14.00 uur
04.09.2016 Openluchttheater Et Darreltien
14.00 uur
-3-
Inlever- en verschijningsdata ’t Kontakt Seizoen 2015/2016: Inleverdata kopij
Verschijningsdata
12 januari 2016
26 januari 2016
9 februari
23 februari
8 maart
22 maart
12 april
26 april
10 mei
24 mei
14 juni
juni afhankelijk van de feesten/datum volgt nog
Plaatselijk Belang
Oud Papier
Zoals bekend worden de oud-papieracties overgenomen door Plaatselijk Belang i.v.m. sluiting van onze basisschool. De oudpapier-briefjes werden voorheen door onze schoolkinderen rondgebracht. Met ingang van dit schooljaar heeft u eenmalig een overzicht van ons ontvangen. In ieder Kontakt en op de website zullen de data vermeld worden. Ook wordt het bekend gemaakt op de publicatieborden in onze dorpen. Zaterdag 6.02.2016 : vanaf 09.00 uur Dinsdag 29.03.2016 : vanaf 18.00 uur Dinsdag 17.05.2016 : vanaf 18.00 uur Met vriendelijke groet, Bestuur Plaatselijk Belang
Oproep Dorpsarchief Het Dorpsarchief “Idzawolde” bestaat al sinds 1999. Dit dorpsarchief wil de historie van onze 3 dorpen conserveren. Wij zijn op zoek naar foto’s, documenten, brieven, aktes, geboorte-/trouw/rouwkaarten, ledenlijsten, enz. Denk hierbij ook aan verenigingsadministraties. Deze documenten zijn van harte welkom en wij zullen ze bewaren, bestuderen en toegankelijk maken voor geïnteresseerden. Koosje Hornstra 0561 – 769003 Jan Punter 0561 – 688533
Tjis Diever Joop Sanders
0561 – 688494 0561 – 688401
Of digitaal te sturen per e-mail naar
[email protected] Gooi niets weg, denk eerst aan hetDorpsarchief “Idzawolde”
-4-
Reanimatie & Defibrillator Bij hartfalen: bel eerst 112 In onze dorpen hangt een defibrillator bij: 1. Dorpshuis De Bult
Idzardaweg 47
Ter Idzard
2. Tandarts ’t Oolde Wold
H’veenseweg 218
Oldeholtwolde
617120 / 618177
3. Fam. Beets
Kooiweg 26
Nijeholtwolde
0513-631869
4. Dorpshuis Nijelamer
Stadburen 8
Nijelamer
Wie kunnen reanimeren en defibrilleren: Bram van Schagen en Francien Spannenburg
Idzardaweg 94
689018
Gerie Groen
Idzardaweg 94A
688373
Suze Sanders
Idzardaweg 96
688401
Janet van der Hoek
Hamersweg 20
06-21617998
Douwe Smitstra
Ruskemadenweg 10
616731
Siepie en Johan Akkerman
Kerkweg 4
612719
06-13095218 / 06-51689359
Monique Noordman
Slingerweg 17
688886
06-23634191
Jolanda Dijkstra
H’veenseweg 181
0513-633758
06-20096304
Mary Langelaar
H’veenseweg 204
475813
06-49742353
Tandarts ’t Oolde Wold
H’veenseweg 218
617120
Tot 17.00 uur
Siska Venema
H’veenseweg 218
618177
Na 17.00 uur
Saakje Postma
Weerdijk 6A
617984
06-20663770
Fam. Becude
Weerdijk 9
618148
Ans Claes
Kooiweg 10
0513-636434
06-22437578
Peter en Mieke Beets
Kooiweg 26
0513-631869
06-28353800 / 06-18095332
Jolanda Hartkamp
Hoofdweg 141a Odhp
618343
06-55546575
Henk Rankenberg
Scheeneweg 18
618888
Bouwe en Aaltje Hofstee
Heirweg 43
613995
Sigrid Hamelink
Heirweg 57
615277
Begin zo spoedig mogelijk met reanimeren. Voor informatie over reanimatie- en herhalingscursussen: bellen met Suze Sanders, telefoon 688401.
06-13359562
06-23154476 / 06-23154538
-5-
Kerstfilm-middag Op woensdagmiddag 23 december is er een gezellige kerstfilm-middag voor de kinderen in het Dorpshuis. Van 13.30 tot 15.00 uur wordt voor de allerkleinsten de kerstfilm Mickey’s Mooiste Kerst gedraaid. Van 15.30 tot 17.15 uur draait de kerstfilm Midden in de Winternacht, geschikt voor alle leeftijden. Natuurlijk is er in de pauze drinken met popcorn of chips.
De kosten zijn € 2,00 per persoon. Neem gerust je vriendjes en vriendinnetjes mee! Tot ziens op 23 december.
De Feestcommissie
Klaverjasmarathon Wij nodigen je uit voor de klaverjasmarathon op zaterdag 9 januari 2016 in het Dorpshuis in Ter Idzard.
Aanvang 9.00 uur met koffie en loting. Inschrijfgeld € 10,00, inclusief lunch. Er zijn mooie vleesprijzen te winnen van keurslagerij Hoeksma te Wolvega. Meld je aan voor deze gezellige dag.
-6-
De Rollator- Revolutie Wij, als toneelvereniging “De vriendenkring”, spelen op vrijdag 22 en zaterdag 23 januari de hilarische klucht “ De Rollator-Revolutie” Bejaardentehuis De Toekomst is ontstaan uit een fusie tussen twee kleinere tehuizen: het chique rusthuis Edelburcht en het volkse bejaardentehuis De Pijp. Deze fusie gaat niet op rolletjes. De deftige bewoners (met butler) kunnen de pinnige dames uit de arbeiderswijk niet luchten of zien. De doofheid van Netty en de vergeetachtigheid van Ans zorgen voor misverstanden. En de verschrikkelijke directeur zaait angst en terreur bij de broeder en de bejaarden. Maar wanneer een mysterieuze heer zijn intrek neemt, slaan de bejaarde damesharten flink op hol! Eén ding is zeker: van een rustige oude dag is totaal geen sprake meer! Kortom er wordt veel gelachen en in de pauze worden er weer geweldige prijzen verloot. Op de zaterdagavond is er ook live-muziek. Dus komt allen op 22 of 23 januari naar Dorpshuis De Bult op Ter Idzard om 20.00 uur!
I.v.m. de veiligheid kunnen er geen extra stoelen bijgeplaatst worden, dus wees op tijd, want vol is vol!
Verhuizing Beste dorpsgenoten, Eind van dit jaar ga ik verhuizen naar de Pastoriestraat in Wolvega. Graag wil ik jullie danken voor de gezelligheid en het vertrouwen dat jullie in mij hebben gehad. Vijf jaar heb ik samen met mijn man op de Kerkweg 5 gewoond, maar door omstandigheden die ikzelf niet in de hand had, ga ik nu verhuizen. Tevens wil ik alle lidmaatschappen opzeggen die ik aan ben gegaan toen wij hier kwamen wonen. Ik wens een ieder nog veel woongenot in deze streek. Groeten, Jopie Oosterkamp- Pel
-7-
Concerten CITI 23 januari 2016 Met allerlei instrumenten, zoals harp, bohdrán, dwarsfluit, djembé, viool en piano, spelen 4 semiprofessionele Friese muzikantes voornamelijk Keltische folkmuziek.
20 februari 2016 Zanger en verteller Henk Zwart en pianistaccordeonist Herman Peenstra spelen samen ‘Oer Schubert’. De zangteksten zijn in het Fries. De tragische/komische verhalen daaromheen in het Nederlands.
19 maart 2016 Balkanorkest Zadar. Zadar neemt de luisteraar mee op een muzikale reis langs dorpen en steden in OostEuropa, bezingt het leven van de mensen, maakt de muziek zoals die op boerenbruiloften, op terrassen en in kroegen wordt gespeeld.
-8-
Vogelwacht Oldeholtpade e.o. 20e Ooldejaorskuier Op 27december (derde kerstdag) is er weer de traditionele Ooldejaorskuier. Ditmaal gaan we een eindje over de gemeentegrens, naar de prachtige bossen van Beetsterzwaag en Olterterp. Het wordt een zeer afwisselende tocht door één van de mooiste landschappen van Nederland. Het is een landschapspark met eeuwenoude beukenlanen, statige landhuizen, idyllische vennetjes en er heerst nog een mystieke sfeer, die de aristocratische historie van dit gebied nog steeds uitademt. Ook liefhebbers van kunst komen aan bod, want in de eeuwenoude beuken en een enkele oude lindeboom zijn prachtige boomsculpturen gemaakt. Kortom, iedereen komt aan zijn trekken. Dit op leeftijd zijnde bos trekt ook speciale bewoners. Zwarte- en groene spechten, boomklevers en natuurlijk de bosuil zijn vaste bewoners van dit gemêleerde bos. Met het voorlopen was ik daar in de herfst en het was toen oogverblindend mooi met een waterig najaarszonnetje. Ook de winter heeft zijn charmes en ik heb dan ook echt zin om deze mooie tocht nog eens te lopen. Dus wie d’r zin in heeft om mij te vergezellen, kan zich telefonisch of mondeling opgeven. Na afloop is er weer de mogelijkheid om bij café Wever de overheerlijke snert of bruine bonensoep te eten.
Opgeven vóór 24 december bij Freddie de Vries, tel. 0561 688749. Vertrek: 27 december om 13.00 uur bij café Wever. Laarzen of waterdicht schoeisel aanbevolen.
-9-
OPROEP!
OPROEP!
WIJ ZOEKEN NIEUWE DEELNEMERS OM TE HELPEN REANIMEREN EN VOOR DE BEDIENING VAN DE AED ! In onze drie dorpen hebben wij een team van vrijwilligers die kunnen reanimeren en de AED kunnen bedienen, maar door privé-omstandigheden zijn er de laatste tijd nogal wat mensen afgevallen. Om toch zoveel mogelijk mensen te kunnen helpen - mocht de nood zich voordoen - doe ik hierbij dus een oproep om nieuwe hulpverleners erbij te krijgen. Wil jij iets betekenen voor je dorpsgenoten, meld je dan aan als deelnemer. We bieden je een cursus reanimeren en bediening van de AED aan en vervolgens ben je inzetbaar. De cursuskosten worden gedragen door Plaatselijk Belang en kunnen dus geen belemmering zijn om je aan te melden. Wie zijn onze reanimeerders en waar zijn onze AED's te vinden? Zie de speciale pagina Reanimatie & Defibrillator in ’t Kontakt en op de website. Aanmelden of meerdere informatie kan je verkrijgen bij: Suze Sanders, tel.: 0561 – 688401 of 06 – 13359562 of per mail:
[email protected]. Mede namens Plaatselijk Belang, Suze Sanders
Nieuwjaarsreceptie Het Stichtingbestuur, Plaatselijk Belang en de beheerders van Dorpshuis De Bult nodigen u/jullie uit voor de jaarlijkse nieuwjaarsreceptie op vrijdag 8 januari 2016 vanaf 20.00 uur.
Laat je wederom verrassen door een bijdrage van Inge Meijners en Marleen Strampel, het zal zeker niet Zaai worden deze avond. Voor muziek wordt gezorgd door Geert Muurling en natuurlijk is er een hapje en een drankje.
- 10 Kortom een mooie gelegenheid om je dorpsgenoten de allerbeste wensen over te brengen voor het nieuwe jaar. Kom gezellig langs deze avond, je bent van harte welkom.
Stichtingbestuur, Plaatselijk Belang, Paul, Hilda, Pieter en Yvonne
Vrijdag 15 januari ….Fljimsk…. De Bult-Ter Idzard Op vrijdag 15 januari ’s avonds om 20.00 uur komt een geheel nieuwe theatershow naar De Bult in Ter Idzard. Koop uw kaarten … en laat u verrassen door de unieke combinatie van deze drie Friese rasartiesten. Gezellig meezingen, luisterliedjes, magie en mysterie … en hilarische typetjes … gebracht in een jasje van heerlijke humor. Echt een avond heerlijk uit de sleur…!! Griet Wiersma en Minze Dijksma hebben hun bekendheid verworven door hun theatershows met Teake van der Meer. Naast Griets vertrouwde werken met Teake in de zalen van Friesland, breekt de tijd aan voor een nieuwe combinatie, een nieuwe uitdaging Griet Wiersma en Piter Wilkens treffen elkaar met regelmaat als collega’s en als twee van de vier organisatoren van het Frysk Sjongers Gala. Mede door gesprekken tussen deze twee artiesten deed blijken dat de Friese singer-songwriter het ook weer tijd vond voor een nieuwe uitdaging en samen met Minze werden ze het vrij gauw eens. Enthousiast werkten ze met zijn drieën aan de frisse, nieuwe theatervoorstelling : Piter Wilkens , Griet Wiersma en Minze Dijksma presenteren
…Fljimsk. … Griet en Piter schrijven en zingen al jaren met veel succes hun eigen liedjes.
- 11 Zo scoren ze bijvoorbeeld elke keer hoog in de jaarlijkse Fryske Top-100. Griet heeft naast haar zingen ook in de theatershows laten zien over veel talent te beschikken bij het spelen van komische typetjes. Minze heeft een eigen stijl ontwikkeld als goochelaar en humor speelt hierbij een grote rol. Piter is bekend als ‘De Fryske Troubadour’, maar heeft daarnaast ook de nodige ervaring opgedaan in diverse theaterproducties. Samen heeft dit trio een afwisselend programma gemaakt, waarbij humor, zang, magie en sketches een leuke mix vormen. Een programma om alle zorgen even te vergeten. Laat u verrassen door Griet, Piter en Minze met …
Fljimsk
Koop uw kaarten…à € 15,- …, want vol is vol bij : Dorpshuis De Bult – Ter Idzard : tel. 0561-688397 of bij Yvonne Doeven : tel. 0561617901.
Oliebollenactie V.V.O. 30 december huishuis-aanaan-huis Op woensdagavond 30 december gaan we heerlijke, verse oliebollen verkopen langs alle deuren in Oldeholtpade, Ter Idzard en De Hoeve, zowel binnen als buiten de bebouwde kom. Deze worden vers gebakken door Bakkerij Vliegendehond en u kunt de vrijwilligers tussen 17.00 uur en 20.30 uur bij u aan de deur verwachten. Woont u niet in één van de bovenstaande dorpen of aan de oneven kant van de Stellingenweg (i.v.m. veiligheid kinderen) en wilt u wel oliebollen van ons kopen? Dan kunt u ze ook afhalen in de kantine van VV Oldeholtpade aan de Hamersweg 16, tussen 19.00 en 21.00 uur.
Prijzen: Oliebollen zonder rozijnen Oliebollen met rozijnen Gemengd; 5 met en 5 zonder rozijnen
10 voor € 6.00 10 voor € 6.00 10 voor € 6.00
- 12 -
Te Gast GEERT MUURLING Verandering en krimp Mensen die mij wat beter kennen, weten dat ik geboren en getogen ben in de voormalige gemeente Lemsterland. Aan mijn taalgebruik in het Fries is dat nog geregeld te horen, want in de Zuidwesthoek, zoals de regio wordt genoemd, zegt men voor lopen niet rinne, maar ronne, en voor zon niet sinne maar sonne. En waar in het Fries bijvoorbeeld een g aan het begin van een woord wordt uitgesproken, als de g in het Engelse great of het Duitse groß, dus als grut, spreekt men die in mijn geboortestreek uit als de g in het Nederlandse groot. Een zelfde lot treft woorden als geel en groen die respectievelijk met die Nederlandse g als giel en grien worden uitgesproken. En dat is een situatie waarover door Friezen uit andere delen van de provincie nog wel eens wat grapjes worden gemaakt. Ik wil het echter niet over taal hebben, een onderwerp dat mij weliswaar na aan het hart ligt, maar over veranderingen en krimp, zoals die zich voltrokken en voltrekken in heel veel plattelandsgebieden, waaronder ook mijn geboortedorp. Binnen een straal van ongeveer een kilometer van de plaats waar ik ben geboren, was een groot aantal kleine ambachtsbedrijven. Meestal éénmanszaken, maar soms ook, zoals bij onze naaste buurman, een timmerman, met een timmerfeint. Verder woonden er de huisarts, de dorpssmid, waren er twee zelfstandige huisschilders, was er een kapper, een kruidenierszaak en bestonden er ook nog twee cafés. Van deze horecagelegenheden had de ene nog een winkel met knopen, garen en vloerbedekking erbij en de andere een boerenbedrijf. En verder was er vlak daarnaast nog een warme bakker. In de andere richting kijkend, waren er - naast de bovengenoemde buurman-timmerman, maar nog steeds binnen een kilometer afstand - twee slagers, een hoefsmid met tevens een gasfittersbedrijf, twee bakkers, een kruidenierswinkel, een melkboer, een boerenleenbank, een postkantoor, een garagebedrijf en een landbouwmechanisatiebedrijf. Trek ik de cirkel wat wijder, tot zo’n kilometer of twee, dan komen er in de eerstgenoemde richting nog 2 bakkers bij, een kruidenierszaak, een garagebedrijf, een radiozaak met benzineverkooppunt, een timmerbedrijf, een kapperszaak annex drogisterij, een slagerij, een schoenenwinkel,
- 13 een winkel met huishoudelijke artikelen en galanterieën, en een elektrotechnisch bedrijf. En misschien ben ik met deze opsomming niet eens volledig. Wie nu door Oosterzee, Echten en Echtenerbrug rijdt, zal zo goed als geen kleinschalige ambachtelijke bedrijven meer aantreffen. Mede door de toegenomen mobiliteit haalden gaandeweg steeds meer inwoners van de dorpen hun boodschappen in grotere kernen, in winkels die enerzijds een ruimere sortering qua artikelen boden en die bovendien goedkoper waren. Tegelijkertijd nam over een lange reeks van jaren gemiddeld het aantal kinderen per gezin af, daalde het aantal leerlingen op ambachtsscholen, landbouwscholen en huishoudscholen buitenproportioneel en volgden kinderen binnen het voortgezet onderwijs verhoudingsgewijs steeds meer een algemene basisopleiding. Als ik terugdenk aan het aantal kinderen per gezin toen ik op - zo heette dat indertijd – de lagere school zat, dan kwam een ouderpaar met slechts twee kinderen betrekkelijk weinig voor. Heel vaak lag het kindertal in een huishouding ergens tussen de vier en de zeven, en negen of meer waren bepaald geen uitzondering. Teruglopende klandizie dwong veel zelfstandige kleine ondernemers tot sluiting. Daarnaast speelde misschien ook wel mee, dat tanende belangstelling van kinderen voor het ambachtelijke werk van hun ouders, naast het arbeidsintensieve karakter ervan én de slinkende inkomsten het proces van bedrijfsbeëindiging versterkte. Terugkijkend is het niet verwonderlijk dat in dorpen de kapper, slager, bakker, kruidenier, enz. verdwenen, evenals voorzieningen als bank en postkantoor. Of een stevige nieuwbouw-impuls in dorpen het tij had kunnen keren, waag ik te betwijfelen. Maar wel zouden naar mijn mening in dat geval de condities voor het voortbestaan van basisonderwijs in dorpen aanzienlijk gunstiger zijn geweest en was de kaalslag in deze onderwijssector op het platteland veel beperkter gebleven. En al neemt een dorpsschool niet meer de positie in die zij vroeger had, zij levert zonder enige twijfel ook nog in de moderne tijd een bijdrage aan de sociale samenhang in een dorpsgemeenschap, een belangrijke voorwaarde van wat men in het Fries mienskip noemt. De hierboven beschreven situatie heeft in grote delen van het Nederlandse platteland plaatsgevonden. Onze drie dorpen vormen daarop geen uitzondering. Oudere lezers zullen ongetwijfeld vele voorbeelden kunnen geven die het bovenstaande illustreren.
- 14 Maar ook jonge lezers in onze omgeving kunnen erover meepraten, als we het hebben over de gevolgen van een dalend aantal kinderen: het verlies van de zondagsschool in Oldeholtwolde en de sluiting van onze basisschool. Inmiddels wordt de krimp ook in grotere kernen zichtbaar. Zo krijgt een grote school voor voortgezet onderwijs in Wolvega binnen een paar jaar met een kleiner aanbod van leerlingen te maken. Tijdig reageren op dat soort ontwikkelingen is niet alleen een uitdaging, maar ook een must. Intussen leiden maatschappelijke en technologische veranderingen, zoals nieuwe mogelijkheden via internet, tot een veranderende koopstrategie van mensen. Waar mensen vandaag de dag voordeliger in een webshop kunnen kopen dan in een “gewone” winkel, kiezen velen ook nu voor de eigen portemonnee, een situatie die eigenlijk niet principieel verschilt van die in het verleden, toen men steeds meer in een supermarkt in een nabijgelegen grotere plaats boodschappen kocht, i.p.v. bij de plaatselijke middenstand. In Duitsland, maar ook in Nederland heb ik gevolgen gezien van deze geleidelijke verschuivingen in koopgedrag: veel leegstand in grotere plaatsen en panden die ten prooi vallen aan verwaarlozing. Dat maakt op zijn beurt die plaatsen weer minder aantrekkelijk voor het winkelend publiek en toeristen, waardoor een domino-effect ontstaat. Hoe het verder zal gaan? Achteraf is het vaak gemakkelijk concluderen hoe en waarom dingen juist op zó’n manier gelopen zijn zoals ze zijn gelopen. In de toekomst kijken is een stuk moeilijker. Toch zou het mij niet verbazen wanneer in steeds meer plaatsen als Heerenveen en Wolvega, maar misschien ook wel in die ter grootte van Sneek en Leeuwarden, winkelaanbod en diverse voorzieningen zullen teruglopen, net als in de afgelopen decennia in de kleine dorpen is gebeurd. En daarmee zou de geschiedenis zich herhalen. Wat echter wel weer aardig is: vroeger kwam – zoals dat heette – de winkelman langs om het boodschappenlijstje op te halen. Een paar dagen later werd het bestelde dan keurig thuisbezorgd, inclusief een handvol snoepjes in de doos. Wat een service en wat een gemak. Dat ophalen gebeurt tegenwoordig niet meer, Maar wel er is een onmiskenbare trend om een boodschappenlijst digitaal aan grootwinkelbedrijven te sturen, waarna suiker, pindakaas, macaroni, kortom het hele assortiment, keurig – weer net als vroeger – thuis wordt bezorgd. En… we zien op bescheiden schaal weer buurtwinkeltjes ontstaan.
Geert Muurling
- 15 -
Dorpsarchief Via mijn schrijfvriendin Jimmy kwam een vraag binnen of het archief wat meer wist over Jan Pit. De beppe van Jimmy woonde vroeger naast de kerk op Ter Idzard en diende bij de familie Hamers. Jimmy’s moeder is daar geboren en ging als kind met haar moeder mee naar de boerderij van Hamers en speelde dan wel met Feem. Als Jimmy wel eens smerig thuis kwam, zei haar moeder dat ze wel Jan Pit leek. In de eeuwboeken van Nijeholtwolde en Oldeholtpade kwamen we meer te weten over Jan Pit en in het archief is een brief van Sietse Pit uit Scheerwolde. Die schrijft het volgende: Jan Pit woonde aan de Scheeneweg in Nijeholtwolde en was gehuwd met Eikje de Groot (begraven op het kerkhof in Oldeholtpade) en later woonde hij samen of was gehuwd met Grietje Steenhuizen. Zij was in verwachting van een dochter Femmigje (men noemde als achternaam Schepers). Femmigje is vertrokken naar Leeuwarden en gescheiden. Grietje Steenhuizen is aan de Scheene overleden.
In het eeuwboek van Nijeholtwolde staat een prachtige foto van een lachende Jan Pit en daar staat dat Jacob Pijlman zijn “villa” (Scheeneweg 7) verhuurde aan Jan Pit en Femmigje Scheper. Allemaal namen ze het niet zo nauw wat de hygiëne betreft. Als huur werd bedongen: kost en inwoning voor hemzelf en zijn huisgenoten. Dit huisje stond op de plaats waar later de familie Haanstra woonde. In 1967 verhuisde Jan Pit naar Oldeholtpade en woonde aan de Hoofdweg nummer 71. Jan Pit is op 18 mei 1885 geboren en was niet alleen geiten-, konijnen- en krielkippenfokker, maar ook mollenvanger en bokkenhouder. Hoewel hij maar 5 jaar in Oldeholtpade gewoond heeft, kende iedereen hem, onder meer door zijn advertentie om klanten voor zijn bok te werven:
Wie zijn bok wil laten dekken Moet maar naar Jan Pit toe trekken Daar staat in ’t hok Een mooie Sanabok Al is ’t voor velen ook een ent, Het kost maar veertig cent
- 16 -
Jan Pit huurde dit huisje van Hendricus Scheltinga. Jan hield veel van dieren. Als de hond moest jongen gebeurde dit in de kamer: ‘Dan kan ik d’r een betien et oge op holen.’ Maar niet alleen dieren hadden bij hem een gastvrij onthaal, ook de mens was van harte welkom. Als je bij hem kwam om een praatje, dan kwam steevast de fles ”jonge” op tafel. Jan pakte dan een borrelglaasje van het “aanrecht”, haalde zijn rode zakdoek tevoorschijn en “deed de afwas”. Jan Pit is in 1971 overleden. Jan Punter en Tjis Diever van het archief hebben hem ook nog wel gekend. In de oorlog handelde hij clandestien in “vlasgaren” en dat had hij dan verstopt bij de jas in. Als hij dat dan tevoorschijn haalde, zegt Tjis, dan zag je dat hij daar een “hiele toppe haor” had en dat vond ze als kind heel griezelig. Ik heb Jan Pit nooit gekend, maar Chiel wel. Die heeft nog wel handel met hem gedaan in konijnen. En kippen en zijn geiten, die hij van Richtje Kramer had gekregen, zijn uiteindelijk ook bij Jan terecht gekomen. Op de foto uit 1969 zit Jan Pit in zijn “opgeruimde” kamer”. Rechts aan de wand hangen de mollevellen te drogen en de tapkast links is ruim voorzien van alcoholica. Koosje Hornstra
- 17 -
Letty Robben Twee-maandelijkse column
Letty woont in Ter Idzard en heeft haar praktijk voor bewustwording en balans aan huis
De afgelopen tijd heeft een ieder kunnen genieten
als familie of vrienden, maar ook als mensen.
van de bevindingen en ontdekkingen van Elly
In deze roerige tijden waarin mensen die we
Scheenstra. Zij heeft haar laatste 450 woorden mooi
niet kennen, qua cultuur en gewoontes, massaal
aan elkaar geregen met haar verhaal over familie en
op de vlucht zijn geslagen en bij ons
de banden van vriendschap. Dit nodigde mij uit om
aankloppen om hulp, komt het toch weer aan
in mijn eerste 450 woorden daarop in te haken. Het
op het contact. Wat zal er gaan gebeuren
zette me aan het denken over hoe die banden
rondom de feestdagen? Zullen we onze harten
ontstaan en vooral ook hoe we ze in stand houden.
en deuren sluiten voor het contact met
Alles staat en valt met contact of het ontbreken
medemensen? Omdat we ze niet kennen? Of
daarvan. Het elkaar kennen of leren kennen.
zullen we het aandurven een heel klein beetje
Vandaar dat ik me eerst even voor zal stellen. Mijn
van onze warmte, saamhorigheid en positiviteit
naam is Letty Robben en ik woon sinds ruim 7 jaar
te delen met een ander, al is het maar in
samen met mijn partner, onze honden, katten en
gedachten?
vissen, aan de Idzardaweg. We hebben 3 kinderen
De ervaring leert keer op keer dat wij meer
en alweer 9 kleinkinderen. Mijn hobby’s en passies
ruimte in ons hart hebben dan dat we zelf soms
zijn schrijven, lezen, filosoferen, handwerken,
weten, dus het zal vast allemaal wel goed
lekker eten en genieten van het leven. Een aantal
komen. Positief zijn we, vooral in de kleine
jaren geleden was ik nog werkzaam in ons bedrijf,
dorpen, meestal wel, dus daar zal het niet aan
maar tegenwoordig ben ik aan het trainen voor
liggen. Kersttijd is voor de meesten van ons
“levensgenieter”. Een aanrader voor wie de kans
toch een tijd van warmte, een beetje
krijgt! Toen Elly op het midzomernachtfeest aangaf
ontspanning en gezelligheid. Je nodigt uit of
dat ze erover dacht om te stoppen met de column,
wordt uitgenodigd om te komen eten, borrelen
heb ik mij spontaan aangemeld als columniste. Ik
of cadeautjes onder de kerstboom te hebben, of
zag het als een mooie gelegenheid om wat meer in
je vindt het fijn om juist nu even niets te
contact te komen met jullie als dorpsgenoten. En nu
hoeven.
is het dan zover. Ik mag de kerstcolumn verzorgen.
Wat de feestdagen ook maar voor jou
Ik kon op het favoriete onderwerp“contact"
inhouden, ik wens iedereen een hele fijne,
doorborduren. Want de feestdagen zijn bij uitstek de
lichte, warme, gezellige, ontspannen,
dagen waarin we dichter bij elkaar willen komen,
liefdevolle kersttijd toe.
- 18 -
Even Achterom In de steden komt bijna iedereen via de voordeur, maar in onze drie dorpen zeggen we meestal tegen onze gasten “kom maar even achterom”. Nieuwsgierig wie er achter een bepaalde deur woont? Altijd al even willen gluren bij iemand thuis? Deze rubriek geeft je een kijkje bij iemand binnen.
Op een mooie zaterdagmorgen heb ik de fiets gepakt en ben nu eens niet rechtsaf gegaan richting de drie dorpen, maar linksaf naar Wolvega. Hier had ik een afspraak met oud-inwoners van Ter Idzard. Ik ben even achterom gegaan bij de familie van Dijk aan de Dr. Dreeslaan 204. Vronie de Groot 1.
Wie wonen er achter deze deur? Tjeerd en Piety.
2.
Hoelang wonen jullie hier al? Bijna 4 jaar.
3.
Waar woonden jullie voordat jullie hier neerstreken? Op de Lepeltjesheide in Wolvega en daarvoor 24 jaar in Ter Idzard.
4.
Waarom is de keuze op dit huis gevallen? De afstand van de Lepeltjesheide naar de winkels in het dorp was voor Piety te groot om er zelfstandig te komen. Van hieruit kan ze wel lekker zelf naar de winkels. Verder is dit een aanleunwoning en kunnen we op het belletje drukken als we eventueel hulp nodig hebben.
5.
Wonen jullie hier met plezier? Ja, met heel veel plezier, we blijven hier zitten tot het einde.
- 19 Er wordt hier in het gebouw van alles georganiseerd, daar kunnen we aan meedoen als we willen. En praktisch iedere avond gaan we beneden in het zaaltje gezellig koffie drinken en bijkletsen. 6.
Wat deed je in het dagelijks leven? Tjeerd: wij hadden 50 jaar lang een bloemenkwekerij en een bloemenzaak. Piety: ik heb geholpen in de winkel. Later ben ik gaan kantklossen (gaf ook les hierin) en aquarelleren. Tjeerd: en ze heeft onze kinderen groot gebracht.
7.
Heb je hobby’s? Welke? Tjeerd: Ik hou van lezen, puzzelen, met de computer bezig zijn. En gezellig met andere mensen kletsen. Piety: tegenwoordig brei en haak ik veel.
8.
Voel jij je betrokken bij het dorpsleven? En zo ja: hoe? Ja, we hebben er 24 jaar gewoond. We zitten allebei op koersbal. Tjeerd zit in het bestuur hiervan en Piety leidt het met een aantal anderen. Verder heeft Tjeerd in het bestuur gezeten van de ANBO, maar die is nu opgeheven.
9.
Wat zou je anders willen met betrekking tot ”de drie dorpen”? Dat de mensen zich meer inzetten voor het verenigingsleven, zodat dit kan blijven bestaan.
10.
Waar kijk je graag naar op tv? We kijken allebei graag naar voetbalwedstrijden en natuurfilms. Piety: ik kijk ook graag naar krimi’s.
11.
Met wie zou je wel eens een dagje mee willen lopen? Piety: ik wil wel eens een dagje met minister Schippers van Volksgezondheid, Welzijn en Sport meelopen. En haar duidelijk proberen te maken dat er te veel bezuinigd wordt in de zorg, de mensen vereenzamen zo. Tjeerd: ik zou wel een dagje met een zuster mee willen lopen, bijvoorbeeld hier in het gebouw.
12.
Wat zou je graag nog eens willen doen? Piety: met Tjeerd naar Zuid-Afrika, om hem te laten zien hoe aardig ze daar zijn en hoe mooi het daar is (Piety heeft vroeger in Zuid-Afrika gewoond). Tjeerd: met alle kinderen en kleinkinderen in een grote bus naar Oostenrijk. We zijn daar vaak geweest op vakantie en vinden het een prachtig land.
- 20 -
Puzzel Beste puzzelaars, Dit keer een CIJFERCODE. Alle goede woorden leveren elk 10 punten op. Van de cijfers eronder moet nog een woord ingevuld worden, dit levert nog 5 punten extra op (ze staan in de goede volgorde).
18-9-12-6-3-26-10-18-10-19-3-5-9
- 21 -
Uitslag puzzel november: .
Puzzelklassement: 1. Koosje Hornstra 2. Riek Hogeling 3. Gé Spin 4. Hinke de Vries 5. Anneke v.d. Akker 6. Alie Dedden
45 45 45 45 44 44
7. Olga van Geene 8. Gerrie Kanis 9. Japke Nolles 10. Sjoukje Jongstra 11. Rimmie v.d.Wal 12. Bertus Sloot
44 40 30 15 14 5
De oplossingen (vóór 12 januari) kunt u bij de redactie inleveren, of bij mij in de brievenbus (Pastoriestraat 20, 8471 ZR Wolvega), of per mail
[email protected]
Veel puzzelplezier, Sientje Hogeling
Karkepraot Weten we nog hoe je Kerstfeest kunt vieren? In Oldeholtwolde wél! In een tijd waarin de media en de reclame ons graag vertellen en laten zien hoe we de kerstdagen moeten doorbrengen, vraag ik me af of dat beeld klopt. Het beeld van uitgebreide maaltijden en uitbundig versierde huizen, glitterende kerstshows op de tv, kerstmannen en sneeuw.
- 22 Met die vraag in mijn achterhoofd ben ik met een aantal mensen in gesprek gegaan. Ik vroeg dan of ze in hun geheugen wilden graven naar “het mooiste kerstfeest”, oftewel het feest waar ze nog met plezier aan terug denken. Voor veel mensen in de Stellingwerven was dat toch het kerstfeest van de zondagsschool. “Wat maakte dat zo bijzonder”, vroeg ik dan? “Ging het dan om de sinaasappel en de chocolademelk?” Nee, het waren de liederen die klonken en ook de stukjes die voorgedragen werden. Als kind hadden ze daar soms veel voor gerepeteerd, dat was hard werken. “Tegenwoordig durven ze niet meer zoveel van kinderen te vragen, met vier regels houdt het wel op”. Maar “wij moesten meerdere coupletten opzeggen en je vond het nog leuk ook.” Omdat er nog geen televisie was, werd dat kerstfeest een groot gebeuren in die dagen. “Zo zou ik het nog wel eens willen vieren, met diezelfde liedjes, die sfeer”. Sommige gesprekspartners wisten nog het één en ander uit het hoofd op te zeggen. Dat is een prestatie, want het was, in één geval, meer dan 70 jaar geleden ingestudeerd ! Mijn suggestie om dan bij een zondagsschoolkerstfeest in één van de naburige dorpen te gaan kijken, ontmoette toch wat reserve: “Wij komen er anders ook nooit” of “We hebben geen uitnodiging ontvangen”. Ik weet dat u, ook in de Stellingwerven, op veel plaatsen welkom bent. Er gaan nu eenmaal veel makke schapen in de stal, nietwaar?
Dus kijk op uit naar de aankondigingen van de kerstvieringen bij u in de buurt. Mocht u daar niets kunnen vinden, dan kunt u altijd nog naar Oldeholtwolde komen. Op 22 december houden ze daar om 19.30 uur een “Kerst-Inn” waarin ze de sfeer van “Kerstfeest” met al die zondagsschoolliedjes proberen te benaderen. De kerk is mooi te zien vanaf de snelweg, dankzij de bouwlamp. Die chocolademelk zal ook niet ontbreken en er worden gedichten gelezen. Lichtjes zijn er en vuurkorven. Al voor de bijeenkomst begint, staan er buiten zangers die u zingend welkom heten (vanaf 19.10 uur, bij droog weer buiten anders binnen), kom dus gerust wat eerder! We hopen er weer een mooi feest van te maken. Speciaal voor mijn gesprekspartners en ieder die wil komen, zal ik maar zeggen.
Het kerstfeest van de zondagsschool is dit jaar ook in de kerk van Oldeholtwolde. Het begint om 17.00 uur op zondag 20 december. Het thema is dit jaar “All you need is Kerst”. Op eerste kerstdag is er de dienst met koorzang in de kerk van Oldeholtwolde om 10 uur. Misschien is het u opgevallen dat de kerk feestelijk verlicht is. Vanaf de A-32 is dat goed te zien. U bent welkom! Ds. Paul den Hollander
