SWOT-analyse Beusichem. Grand Café De Blusser te Beusichem

SWOT-analyse Beusichem 31 maart 2010 Grand Café De Blusser te Beusichem Inhoud: Pagina 1 2 3 6 11 13

Inleiding Opzet van de avond, deelnemers, organisatie en contactgegevens Ansichtkaarten Sterke en zwakke punten, kansen en bedreigingen, bespreking van de onderwerpen Afronding & vervolg: Selectie onderwerpen, Bewonersavond, Jongerentraject en contactinformatie Bijlage: Informatie over dorpsbelangenorganisaties

Inleiding De Vereniging Kleine Kernen Gelderland (VKK Gelderland) is een vereniging waar dorpen tot 6000 inwoners lid van kunnen worden. De VKK Gelderland stimuleert en helpt bij het van onderop plannen maken om de leefbaarheid te verbeteren. De vereniging laat de stem van plattelandsbewoners doorklinken bij gemeenteoverstijgende organen ten aanzien van plattelandsbeleid. Onder leefbaarheid valt alles wat een dorp een prettige woonplaats maakt, bijvoorbeeld een mooi en toegankelijk buitengebied, voldoende woningen, voorzieningen, (verkeers-) veiligheid, speelruimte voor kinderen of een bloeiend verenigingsleven. In 2005 is de VKK een Gelderse vereniging geworden, daarvoor had zij alleen ‘Achterhoek/Liemers’ achter haar naam staan. Deze uitbreiding was voor veel dorpen een lang verwachte stap en vanuit de Veluwe hebben zich direct nieuwe leden aangemeld. Het ledenaantal zit momenteel op 129. 19 Leden zijn afkomstig uit het Rivierengebied en in veel dorpen in deze regio zijn geen dorpsbelangenorganisaties. Met het project ‘Rivierenland in eigen hand’ onderzoekt de VKK in 12 dorpen, verdeeld over vier gemeenten, wat leefbaarheidonderwerpen zijn, zo ook in Beusichem. Met de onderwerpen wordt gezocht naar een manier waarop inwoners zich kunnen inzetten om de leefbaarheid in het dorp te verbeteren. Tegelijkertijd wordt ook door de gemeente gewerkt aan een geschikte vorm van samenwerking om leefbaarheid te verbeteren. Naast het inventariseren van leefbaarheidonderwerpen bij volwassenen, worden bij dit project jongeren betrokken. Samen met de Plattelandsjongeren Gelderland en de jongerenwerker van welzijnsorganisatie Mozaïek brainstormen jongeren over een activiteit en deze wordt vervolgens ook georganiseerd voor en door jongeren. Dit rapport is een verslag van leefbaarheidonderwerpen in Beusichem. Middels een sterktezwakte analyse waarbij ook wordt gekeken naar kansen en bedreigingen, zijn de onderwerpen benoemd. De deelnemers waren zeer diverse inwoners van Beusichem die vanuit hun eigen beleving hebben verteld wat ze goed vonden aan de woonplaats en waar 1 Verslag SWOT-analyse Beusichem 31 maart 2010 SAMENWERKEN AAN LEEFBAARHEID IN HET DORP!

kansen liggen. Door alle verhalen en inzichten te horen hebben we samen met de deelnemers bepaald welke thema’s er voor de toekomst van het dorp belangrijk zijn.

Opzet van de avond Na een kopje koffie of thee begon de avond om 20:00 met een welkomstwoord door wethouder Sander van Alfen. Werken aan burgerparticipatie betekent dat het belangrijk om vanuit de gemeente goed contact met de kernen te onderhouden. Vanavond wordt er gewerkt aan het leefbaarheidsplan voor Beusichem, de bedoeling is dat inwoners meer betrokken worden bij wat er gebeurt. Een leefbaarheidsplan is meer dan alleen een verlanglijstje richting de gemeente, er wordt aangegeven waar inwoners zich zelf voor kunnen inzetten en waar ondersteuning van de gemeente of andere organisaties nodig is. Josien Hissink licht toe dat het doel van de avond is om leefbaarheidonderwerpen voor Beusichem op een rijtje te krijgen. Zij heeft interviews afgenomen met 8 zeer uiteenlopende bewoners en na vanavond is de lijst onderwerpen aangevuld. De onderwerpen worden bij de gemeente besproken met medewerkers van diverse afdelingen om te zien waar momenteel al aan gewerkt wordt, wat in huidig beleid past of waarvoor de gemeente momenteel geen ondersteuning kan bieden. Dit wordt benoemd zodat duidelijk welke onderwerpen, mogelijk in samenwerking, opgepakt kunnen worden. Deze onderwerpen komen ter sprake bij een bijeenkomst voor het hele dorp, waarop iedereen kan aangeven hoe de leefbaarheid verbeterd kan worden. Men kan zich tevens opgeven om eraan mee te werken. Dit alles past binnen het VKK-project ‘Rivierenland in eigen hand’. De doelstelling van dit project is het stimuleren van eigen verantwoordelijkheid en zelfwerkzaamheid van bewoners van kleine kernen in het Rivierengebied om de leefbaarheid van het dorp te vergroten. Dit project wordt deels gefinancierd door het Europese Leader+ project waarin plattelandsontwikkeling in Rivierengebied-West specifieke aandacht krijgt. Na de inleidende woorden komen de deelnemers aan het woord. Zij legden hun beeld van Beusichem uit aan de hand van een gekozen ansichtkaart. De resultaten vindt u in de volgende paragraaf. Hierna schreven de deelnemers hun ideeën over sterke en zwakke punten van de leefbaarheid in Beusichem, kansen en bedreigingen op memo-briefjes. In de pauze zijn deze briefjes gesorteerd en daaruit is een lijst onderwerpen ontstaan die gedeeltelijk is besproken. Aan de avond hebben deelgenomen: Renee van Beijnen (Smalriemseweg, actief in verkeerscomité) Willemien Buitenweg (Lagewaard) Maarten de Groot (Muziekvereniging) Hannie Verbrugh (Feestcomité)

Jeanne van der Gun (Batouwers) Toke Pieterse (NBvPV/Vrouwen van Nu) Gerrit van Zanten (Voetbalvereniging BZS) Debbie Semeijn (Koor Nevermind, jonge kinderen)

2 Verslag SWOT-analyse Beusichem 31 maart 2010 SAMENWERKEN AAN LEEFBAARHEID IN HET DORP!

Afwezig: Jos Ooms (geïnterviewd, oud-directeur basisschool), Klazien van Santen (NBvPV/Vrouwen van Nu), Bart van Gelderen (jongere), Helma Hoek (speeltuinvereniging) Organisatie:  Josien Hissink, Sjouke Bakker, Vereniging Kleine Kernen Gelderland Aanwezig:  Sander van Alfen, wethouder namens Gemeentebelangen met o.a. Contact met de kernen in zijn portefeuille.  Jan Christiaans, beleidsmedewerker Maatschappelijke ontwikkeling, afdeling inwonerszaken, gemeente Buren

Ansichtkaarten Aan de hand van een zelf uitgekozen ansichtkaart stellen de deelnemers zich voor en leggen ze uit wat hun gevoel bij het dorp is, wat er positief dan wel negatief is.

[Renee van Beijnen] Een kaart met een auto omdat er veel auto’s door het dorp rijden. Er ligt een dame onder de auto, dat staat voor het elkaar helpen in het dorp. Helaas wordt het sociale leven steeds losser in het dorp. Er is wel een groep samengesteld die zich bezig houdt met het verkeer in het dorp. Ik ben geboren en getogen Beusichemmer. [Willemien Buitenweg] Een kaart met Hohoho omdat er veel te hard wordt gereden. Ik kom oorspronkelijk uit Arnhem maar woon nu al 44 jaar in Beusichem aan de Lagewaard, tegenover de school. Dit voelt aan als een achterbuurt.

[Maarten de Groot] Ik heb een kaart over een terrasje in Nice omdat het dorp als een vakantiedorp aanvoelt. Ik woon hier nu 5 jaar, maar nog steeds voelt het als vakantie. Het is hier prachtig en dat willen we graag behouden; mooie weilanden met paarden, binnendoor-wegen. Ik woon in het dorp, werk elders. Ik ben drummer en bestuurslid bij de muziekvereniging.


[Hannie Verbrugh] Mensen moeten niet zoveel zeuren! Er wordt altijd gezegd dat men geen tijd heeft, maar mensen die al actief zijn, vinden altijd wel weer ergens tijd voor. Ik woon nu bijna 65 jaar in Beusichem, ben actief voor de feestmarktcommissie. Wij beheren een fonds om de kerken in Beusichem en Zoelmond te onderhouden; puur dat de kerkgebouwen blijven bestaan. Er helpen altijd veel vrijwilligers mee om de feestmarkt tot een succes te maken.

[Jeanne van de Gun] Ik heb grote waardering voor het landelijke van Beusichem, vandaar een landelijke kaart. Ik woon 24 jaar landelijk hier en ben betrokken bij de zonnebloem en rijvereniging De Batouwers

[Toke Pieterse] Ik woon 22 jaar in Beusichem, bij de tennisbanen. Ik kom oorspronkelijk uit Zeeland, daar heb ik ook heel landelijk gewoond. De mensen zijn prettig maar de sociale controle is soms heel sterk, dat is even wennen. De voorzieningen in het dorp zijn goed. Ik ben actief bij de Vrouwen van Nu (plattelandsvrouwen). Dorpshuizen mag iets???

[Gerrit van Zanten] Ik heb ook een kaart gekozen die aangeeft hoezeer ik de landelijke omgeving waardeer. Ik werk in Utrecht. Ik ben hier namens de voetbalvereniging BZS. Dit is een grote club waar veel dorpsbewoners bij betrokken zijn.


[Debbie Semeijn] Ik ben ‘pure import’ zoals ze dat noemen. Oorspronkelijk kom ik uit Brabant, ik ben de schoondochter van Greet, dan kent iedereen mij wel. Door haar ben ik ook actief. Ik heb 3 kleine kinderen en voel me, ondanks dat er in de auto is ingebroken, heel veilig in het dorp. Vandaar mijn kaart. Ik zit in het bestuur van de Oranjevereniging en ik zing bij Nevermind. Dat is leuk, maar ik doe het ook voornamelijk om mensen te leren kennen. Ik wil ook graag meedenken over het dorp!

[Sander van Alfen] Ik ben vóór mijn politieke carrière nooit in het dorp geweest, maar wat ik er nu over mee krijg geeft wel aan: dit dorp heeft high potential. Er zijn veel verenigingen, er zijn voorzieningen, de omgeving is schitterend. Er is veel mogelijk als mensen zich betrokken voelen en zich willen inzetten.


Sterke en zwakke punten van Beusichem, de kansen en bedreigingen Op basis van de verhalen die de deelnemers hebben verteld en gehoord bij de ansichtkaarten worden de kernpunten opgeschreven en ingedeeld in een categorie (sterk, zwak, kansen, bedreigingen). Naar aanleiding van deze opmerkingen wordt er gediscussieerd om tot een themalijst voor leefbaarheid in Beusichem te komen. Sterke punten van Beusichem Wat maakt wonen in Beusichem prettig, wat moet behouden blijven? Briefjes Onderwerp Bespreking Kleinschaligheid, sfeer, dorpskern  Saamhorigheid  ’t Kleinschalige  Gemoedelijk dorp  Gemoedelijke sfeer, dorpse vriendelijkheid, landelijkheid/groen moet behouden blijven en het kleinschalige  Sociale samenhang door verenigingsleven  Goede voorzieningen: winkels, grage, Voorzieningen school  Er zijn nog winkels en een dorpshuis en dat moeten we behouden voor ons dorp  Eetcafé erbij, winkel erbij  moet worden gestimuleerd door de overheid Zwakke punten van Beusichem Wat is niet prettig aan wonen in Beusichem, wat kan verbeterd worden aan leefbaarheid? Briefjes Onderwerp Bespreking Contact met de gemeente  Onvoldoende serieus nemen van Nu inventariseert de gemeente samen met inwoners door gemeente de VKK de ideeën om de leefbaarheid in  Afstand gemeente vs de kernen dorpen te verbeteren in Beusichem, later nog 2 dorpen. Openbare ruimte, trottoirs  Slechte stoepen, met name voor Hondenpoep is echt een ramp, mensen zijn ouderen/gehandicapten asociaal, het helpt niet als je er iets van zegt  Te veel hondenpoep en losse en scheve stoepen. Vooral voor ouderen bijvoorbeeld. In mei wordt dit onderwerp in de gemeenteraad behandeld. slechte wandelpaden  Strooibeleid (afgezien van deze strenge winter) met grote risico’s voor met name ouderen (die ’t huis niet uit kunnen) 6 Verslag SWOT-analyse Beusichem 31 maart 2010 SAMENWERKEN AAN LEEFBAARHEID IN HET DORP!

 Rotzooi op straat en in de struiken  Verlichting in brandgangen (Lagewaard). ’s Avonds aardedonker en de tegels in de brandgangen liggen er vooraan schots en scheef en de putten steken er bovenuit dus zeer gevaarlijk  Té grote sociale controle  Te weinig speelplekken voor kinderen  Het marktplein is zo mooi gemaakt, en is nu omgetoverd tot een parkeerplaats. Zoetzandparkeerplaats staat leeg. Markt = markt tussen de auto’s

 Enorme drukte bij de scholen door ouders die met auto’s komen. Gemeente gebeld (regelmatig); zeggen er niets aan te kunnen doen en school kan het ook niet. Er gebeuren nog eens ongelukken hierdoor  ‘Slapende’ dorpsbewoners  Verkeersveiligheid zoals veel te hard rijden in de bebouwde kom. Vooral straten waar veel kinderen wonen

Sociale controle Weinig speelplekken Inrichting markt De licht-kleur en het ontwerp van de nieuwe lantaarnpalen op het marktplein combineert slecht met de lantaarns die er al stonden. Op zaterdag zou de markt vrij moeten zijn van auto’s, maar puur als marktplein gebruikt moeten worden. Misschien kunnen omwonenden een parkeervergunning krijgen en kan de parkeerplaats van ’t Zoetzand meer gebruikt worden door bezoekers. Verkeerssituatie scholen Zie ‘kansen’

‘slapende’ bewoners Zie ‘bedreigingen’. Verkeersveiligheid Over het algemeen is de ‘druk van de auto’ groot in het dorp. Verkeer uit de nieuwe wijk moet straks allemaal door het dorp. Het zijn de eigen inwoners die hard rijden. Als oplossing wordt een flitspaal genoemd. Een verkeersgroep zet zich in voor een rondweg. Dit past niet in het beleid van de gemeente maar de uitkomst van het verkeersonderzoek was onherkenbaar voor de omwonenden, want de verwachting is dat de verkeersdruk samen met de onveiligheid toeneemt bij uitbreiding van het dorp. Achter het oude gemeentehuis is geen stoep, voor wandelaars is dit een gevaarlijke plek, je moet in een bocht op de weg lopen. 7

Verslag SWOT-analyse Beusichem 31 maart 2010 SAMENWERKEN AAN LEEFBAARHEID IN HET DORP!

Kansen voor Beusichem Welke positieve ontwikkelingen zijn mogelijk voor Beusichem? Briefjes Onderwerp Bespreking Vernieuwing School  Lagere school: tijd voor vernieuwing De school spendeert niets aan de locatie, het gebouw is vies, slecht onderhouden, het gebouw is  Betere school met goede niet mooi. voorzieningen Kan er niet gedacht worden aan een nieuw gebouw, een Kulturhus of Brede school bijvoorbeeld zoals in Maurik? Dorpshuis  Mooi dorpshuis voor samenbrengen Komt aan bod bij ‘bedreigingen’ verenigingsleven Recreatie (fiest en wandel)  Recreatieve doeleinden verbeteren, fietspaden aanleggen  Meer teamsport (niet alleen voetbal) Meer teamsport Er wordt gezegd dat er ook andere sporten worden aangeboden in het dorp: tennis bijvoorbeeld en paardrijden, maar inderdaad niet veel teamsporten. Ruimte voor initiatieven  Ruimte voor initiatieven/nieuwe Kwam niet ter sprake activiteiten OV ’s avonds (Tiel)  Beter openbaar vervoer (2x per uur De regiotaxi rijdt tot 1:00 ‘s nachts voor (buurt)bus, ook in de avond!) iedereen maar dit is niet bekend. De regiotaxi  Busvervoer bevorderen. Mensen kunnen naar Tiel op bezoek ’s avonds is een project van de provincie, op deze website is meer informatie te vinden: maar niet makkelijk meer terug www.regiotaxigelderland.nl  algemene info  Vooral zorgen voor veiligheid rondom Veiligheid rond school Teveel mensen brengen hun kinderen met de de school auto naar school. Er is geen mogelijkheid om bij de school door te rijden; een kiss-and-go plek ontbreekt. Bij de ingang van de kleuters staan de meeste auto’s, maar bij de voetbalvelden zijn veel parkeerplaatsen die niet gebruikt worden. Er zou een kiss-and-go plek gemaakt kunnen worden op de plek waar nu plantsoen is. Wonen in levendige, rustige groene  Wonen in een levendige maar toch omgeving rustige omgeving in het groen


Bedreigingen voor Beusichem Welke negatieve ontwikkelingen zijn gevreesd voor Beusichem? Briefjes Onderwerp Bespreking Aantasting dorpse karakter  Aantasting van rust en ruimte: veel activiteiten, te veel auto’s  Flatgebouwen  Te groot worden (’t dorpse landelijke verlaten) Weghalen openbaar groen  Dat er teveel groen weggehaald Al het groen wordt weggehaald, het wordt zoals nu zijn bijna alle perken straatbeeld wordt er niet mooier van. leeggehaald en wordt openbaar Onduidelijk waarom dit gedaan wordt. groen allemaal gras  Dat verenigingen verdwijnen doordat Afname vrijwilligersinzet Het is voor verenigingen steeds moeilijker om vrijwilligersanimo afneemt bestuurders te vinden. Voor hand- en  Minder betrokken bewoners spandiensten zijn mensen wel te porren,  Geen Oranjevereniging wegens maar het structurele bestuurswerk werpt een gebrek aan bemanning drempel op. Mensen willen geen  (‘slapende bewoners’) verantwoordelijkheid of zich vastleggen. Het is het beste om ouders van pupillen direct te betrekken bij hand- en spandiensten en evt. later voor bestuurswerk. Als dat niet gelijk gebeurt dan lukt het later vaak niet meer. De gemeente kan hier moeilijk in sturen maar de stichting Welzijn Buren kan cursussen geven aan nieuwe bestuursleden en trainingen over het werven van vrijwilligers geven bijvoorbeeld. Er is tussen verenigingen geen overleg. Soms zijn activiteiten tegelijkertijd gepland, ook optredens in het Dorpshuis of in de Blusser. Een online dorpsagenda zou goed zijn. Kan dat vanuit de gemeente gefaciliteerd worden, op de gemeentewebsite bijvoorbeeld? Er zijn dorpen die een dorpskalender hebben waarin alle activiteiten van verenigingen staan en waarin verenigingen zichzelf presenteren. Inwoners komen zo nog meer te weten over hun dorp! Bezuinigingen gemeente (privatiseren  Bezuinigingen gemeente dorpshuis)  recreatie De disco die in het dorpshuis werd gehouden  sport is weggevallen en daardoor is het dorpshuis  cultuur duurder.  Dorpshuis privatiseren maakt 9 Verslag SWOT-analyse Beusichem 31 maart 2010 SAMENWERKEN AAN LEEFBAARHEID IN HET DORP!

verenigingsavonden duurder

 Meer criminaliteit (hangjongeren)

 Uitvalswegen nieuwe wijk

Door bezuinigingen, ook op het gebied van sport bijvoorbeeld, kunnen verenigingen in de knel komen. Vorige week was er een vergadering bij de gemeente over de financiële situatie van verenigingen maar de opkomst was slecht. Deze bijeenkomsten moeten laagdrempelig zijn zodat er meer mensen komen. Bij een kleine vereniging (zoals muziek) heb je een groot probleem als de subsidie wegvalt. De gemeente zou meer financiële zekerheid moeten bieden en niet de (muziek)vereniging ieder jaar in onzekerheid moeten laten. Kosten van het dorpshuis zouden wellicht gedrukt kunnen worden als verenigingen gezamenlijk in gesprek gaan met het dorpshuisbestuur/de beheerder. Als verenigingen bijvoorbeeld afspreken al hun activiteiten in het dorpshuis te houden dan kunnen er wellicht voordelen tegenover gezet worden. Criminaliteit Jongeren hebben geen eigen plek. Bart van Gelderen heeft gewerkt aan een enquête onder jongeren. Een medewerker van de Plattelandsjongeren Gelderland werkt mee aan dit project, hij zal samen met jongeren en de jongerenwerker een activiteit organiseren wat mogelijk kan leiden tot een Jong-Gelre afdeling. Uitvalswegen nieuwe wijk Zie ‘verkeersveiligheid’ bij zwakke punten


Afronding & Vervolg De onderwerpen die tot nu toe uit de interviews en met de SWOT-analyse naar voren zijn gekomen vormen de basis voor het vervolg: een leefbaarheidplan opstellen. In het leefbaarheidplan staan projectvoorstellen ter bevordering van de leefbaarheid van Beusichem. Het kunnen voorstellen zijn voor de korte of lange termijn en de rol van inwoners en professionals kan per project verschillende zijn. De uiteindelijke projecten moeten uiteraard niet strijdig zijn met gemeentelijk beleid; inwoners en de gemeente hebben elkaar nodig om samen te werken aan haalbare oplossingen. Afstemming en selectie van onderwerpen Allereerst vindt er afstemming plaats met medewerkers van de gemeente over alle onderwerpen die nu geïnventariseerd zijn. Er wordt gekeken naar de mogelijkheden en de kaders. Waar wordt momenteel bijvoorbeeld al aan gewerkt? Wat staat op de rol? Wat heeft meer of minder prioriteit? Deze bespreking zal in april plaatsvinden. Onderwerpen die haalbaar geacht worden kunnen verder worden uitgewerkt en uitgevoerd door inwoners, samen met medewerkers van de gemeente of andere instanties. Bewonersavond Het is belangrijk dat inwoners uit Beusichem betrokken worden! Daarom zal er een bewonersavond worden georganiseerd waarop iedere inwoner zijn ideeën per onderwerp kan indienen. De bewonersavond zal in mei (uiterlijk eerste helft juni) worden gehouden. De organisatie van de avond zal een samenwerkingsproces zijn tussen de VKK Gelderland, de gemeente Buren en inwoners van Beusichem. Graag organiseren wij samen met u een avond voor het hele dorp. Wilt u meehelpen, of kent u mensen die dit leuk vinden, neem dan contact op met Josien Hissink ([email protected] of 06-16700586). Er zal voornamelijk van u gevraagd worden om de avond te ‘promoten’ onder familie en bekenden. Op de avond zelf kunt u helpen door o.a. materiaal klaar te leggen en de ideeën die ingediend worden te ordenen. Vervolgens worden werkgroepen gevormd (inwoners, indien gewenst en mogelijk met ambtelijke ondersteuning) die de ideeën uitwerken tot concreet voorstel en eventueel ook de uitvoering op zich nemen. Communicatie Hoe houden wij het dorp op de hoogte? Na de bespreking van de onderwerpen met medewerkers van de gemeente zal er een nieuwsbrief worden gemaakt voor alle inwoners van Beusichem. Hierin staan de uitkomsten van de interviews en de SWOT-analyse en de selectie van onderwerpen wordt toegelicht. Ook wordt de bewonersavond aangekondigd. In deze nieuwsbrief worden mensen ook opgeroepen om te helpen bij de organisatie daarvan. Jongeren Wanneer het over leefbaarheid gaat, dan vinden jongeren andere zaken belangrijk dan volwassenen. Daarom gaat Martijn Roumen, medewerker van Plattelandsjongeren Gelderland, samen met jongeren brainstormen over een leuke activiteit voor alle jongeren. 11 Verslag SWOT-analyse Beusichem 31 maart 2010 SAMENWERKEN AAN LEEFBAARHEID IN HET DORP!

Hierbij wordt uiteraard ook de jongerenwerker betrokken en in workshops zal stap voor stap naar de activiteit worden toegewerkt. Na deze ervaring kunnen jongeren kiezen voor een structuur om regelmatig activiteiten te organiseren, zoals een Jong Gelre-afdeling bijvoorbeeld. Kent u jongeren die zich voor de Beusichemse jeugd willen inzetten? Jongeren die willen organiseren en Beusichem aantrekkelijk willen maken? Dan kunnen zij mailen naar [email protected] of bellen naar 026-3846233. Dorpsbelangenorganisatie In Gelderland zijn ongeveer 200 dorpen (tot 6000 inwoners) met een dorpsbelangenorganisatie (dbo) die zich inzet voor de leefbaarheid, je kunt denken aan een dorpsraad of vereniging voor het algemeen belang. 129 dbo’s zijn momenteel lid van de VKK Gelderland en werken aan heel diverse projecten. Eén van onze leden werkt samen met de gemeente en een projectontwikkelaar aan een passende vorm (en maat) van nieuwbouw in het dorp. Andere dbo’s werken aan het voorzieningenniveau, ommetjes en kerkepaden, Kulturhusen, Brede Scholen, dorpsdeelauto’s enzovoorts. Vele dbo’s zijn een belangrijke partner voor de gemeente en andere instanties die zich bezig houden met het dorp. Vooral als vereniging met meer dan 75% van de huishoudens als lid is een dbo moeilijk te negeren. Een belangrijke functie van een dbo is het vervullen van een aanspreekpunt voor inwoners en de gemeente op gebied van leefbaarheid. Het bestuur van een dbo hoeft zelf niet actief te zijn met het uitvoeren van projecten, dat kan gedaan worden door tijdelijke werkgroepen van mensen met affiniteit voor het betreffende onderwerp. Een dbo vormt de schakel tussen ideeën van onderop en beleid van bovenaf en inventariseert bijvoorbeeld wat inwoners zouden willen en geeft (on)gevraagd advies aan de gemeente. Een dbo kan afspraken met de gemeente maken over informatie-uitwisseling, overleg en ondersteuning. Een dbo met rechtspersoon kan fondsen en subsidies aanvragen zodat er ook grotere projecten kunnen worden uitgevoerd in het dorp. In de bijlage is de tekst van een informatiefolder toegevoegd over het functioneren van een dbo. Wellicht kan dit één van de projecten zijn waar Beusichem aan gaat werken!

Contactgegevens voor vragen of meer informatie: Josien Hissink Vereniging Kleine Kernen Gelderland Dr. Grashuisstraat 8 7021 CL ZELHEM 0314-631168 of 06-16700586 [email protected]

Jan Christiaans, beleidsmedewerker Maatschappelijke ontwikkeling, afdeling inwonerszaken Gemeente Buren De Wetering 1, 4021 VZ MAURIK 0344-579279 [email protected]


Bijlage: Brochure over dorpsbelangenorganisaties

Samen werken aan een leefbare kleine kern Informatie over dorpsbelangenorganisaties Wonen in een kleine kern verschilt van het stedelijke leven en iedere dorpsbewoner heeft zijn eigen redenen om in een kleine kern te wonen. De één doet het voor het ´buitenlevengevoel´, de ander voor de kleinschaligheid, enzovoorts. Iedere kleine kern kenmerkt zich door zijn unieke identiteit en is daardoor in meer of mindere mate aantrekkelijk. Het is prettig om een aantrekkelijke woonomgeving te hebben, maar hoe kun u hier als bewoner invloed op uitoefenen? Als individu is het lastig om iets voor elkaar te krijgen, over het algemeen kan een groep meer bereiken. Vooral als deze is georganiseerd en wordt erkent door de gemeente en de eigen achterban. Met een dorpsbelangenorganisatie is het mogelijk om actuele onderwerpen in het dorp aan te pakken en uw dorp meer leefbaar te maken. In deze brochure worden het nut en de werking van een dergelijke organisatie uiteengezet. Een leefbaar dorp is een aantrekkelijk dorp en hieraan kunnen alle bewoners meewerken. Leefbaarheid laat zich omschrijven door een reeks kwaliteiten en eigenschappen van een prettige woonomgeving. Geen opsomming van individuele wensen, maar zaken die iedereen aangaan. Wonen, werkgelegenheid, transport en verkeersveiligheid, onderhoud van groen en wegen, het verenigingsleven en bedrijvigheid zijn typische leefbaarheidsthema's. Leefbare dorpen worden niet gemaakt op het gemeentehuis, maar in samenwerking tussen gemeente, burgers en maatschappelijke organisaties. Het is natuurlijk ondoenlijk om met alle bewoners van een dorp in gesprek te gaan en daarom is het prettig als er een dorpsbelangenorganisatie bestaat als spreekbuis van de burgers. Samen met de andere partijen zet deze organisatie zich in om het dorp aantrekkelijker te maken op het gebied van de leefbaarhiedsthema's, maar daarnaast organiseert zij ook informatie-avonden voor bewoners of dorpsevenementen. Een goede dorpsbelangenorganisatie is pro-actief en project initiërend in plaats van afwachtend. Zij vertegenwoordigt de dorpssamenleving en fungeert zo als intermediair tussen bewoners en de overheid. Zij gaat vaak verder dan meedenken en meepraten over problemen, ook werken aan de uitvoering van het beleid is taak van een goede dorpsbelangenorganisatie. Wanneer er iets speelt in een dorp dan kan de dorpsbelangenorganisatie op 3 manieren de gemeente benaderen: 1. Bestuurlijke weg via de wethouder. Dit houdt in dat kwesties worden aangekaart op het wekelijkse spreekuur van de wethouder. Alle dorpsbelangenorganisaties doen dit, en indien nodig wordt ook de betreffende ambtenaar uitgenodigd. 2. De ambtelijke weg kan 'even langs kantoor gaan als je toevallig in de buurt bent' zijn, maar ook medewerkers spreken volgens afspraak. 3. Bij het bewandelen van de politieke weg, worden wethouders en ambtenaren overgeslagen. De belangenorganisatie gaat dan namelijk naar de gemeenteraad om daar te spreken voor de raadsleden. Met deze stap zou het gemeentelijke beleid kunnen worden beïnvloed.


Een dorpsbelangenorganisatie is een waardevolle toevoeging voor het dorp Een dorpsbelangenorganisatie wordt in veel kernen als waardevol beschouwd. Zij zorgt ervoor dat er iets gebeurd en dat er naar mensen wordt geluisterd. Volgens bewoners is positief resultaat dat de resultaten duidelijk zichtbaar zijn in een verbeterde leefbaarheid. Zij voelen zich door de dorpsbelangenorganisatie ook meer betrokken bij het dorp, vooral als deze activiteiten organiseert. De gemeente ziet graag dorpsbelangenorganisaties verschijnen vanwege het behoud en de stimulans van eigeninitiatief van burgers. Mensen blijven zo enthousiast werken aan hun leefomgeving en dat kan voor het dorp alleen maar goed uitpakken. Door de nauwe samenwerking met de gemeente ontstaat er meer begrip voor afwegingen die moeten worden gemaakt en wordt het beleid beter geaccepteerd door wederzijds inzicht. Bij hun actieve inzet brengen dorpsbewoners een niet te onderschatten bron van praktijkkennis met zich mee. Zij worden gezien als experts wanneer er iets in hun dorp ter discussie staat en door de input die ze geven worden de plannen beter. Daarvoor krijgen ze kennis terug over het politieke systeem, wat hun rol als democratisch burger vergroot. Een ander voordeel van de samenwerking met dorpsbelangenorganisaties is dat er meer mogelijk is door toegang tot aanvullende financieringsbronnen van fondsen, subsidieregelingen en sponsors.

Na de gemeentelijke herindeling die in 2005 heeft plaatsgevonden, is de rol van dorpsbelangenorganisaties nog belangrijker geworden. In de nieuwe gemeentes zijn vaak meer kleine kernen opgenomen waardoor de invloed en positie van dorpen is veranderd. Samenwerking met andere kleine kernen die door de herindeling bij dezelfde gemeente horen is een goede oplossing om gehoord te blijven worden. Het zal ook minder vaak voorkomen dat het gemeentebestuur de dorpen persoonlijk kent doordat ze er wonen of zijn opgegroeid. Door een goede vertegenwoordiging dringen de actuele kwesties van het dorp nog steeds door bij de gemeente.

Omdat een dorpsbelangenorganisatie spreekt namens het dorp is representativiteit een belangrijke vereiste voor de bestuurders. Het moet een groep mensen zijn die een afspiegeling vormt van de dorpssamenstelling. Dat betekent dat er uit iedere leeftijdsklasse en uit verschillende hoeken van de samenleving mannen en vrouwen enthousiast zijn om als spreekbuis te fungeren. De omvang moet het besluitvormingsproces niet bemoeilijken maar toch in verhouding staan tot de samenleving. Een gemiddeld bestuur bestaat uit 7 mensen in de leeftijd van 30 tot 50 jaar. Bestuursleden moeten zich verbonden voelen met de kern en de omgeving en bij voorkeur enige bestuurservaring hebben. Door op de hoogte te zijn van wat er leeft in het dorp vormen zij een brug tussen burgers en gemeente. Door hun diverse achtergronden representeren zij samen het hele dorp. Een representatieve belangenorganisatie kan worden gevormd doordat dorpsbewoners kandidaten aandragen en kiezen. Er zijn ook belangenorganisaties die bestaan uit bestuurders van de verenigingen in het dorp. Vooral in een dorp met een bloeiend verenigingsleven, waar (bijna) alle bewoners ergens lid van zijn, is dit een effectieve manier waarbij het gemakkelijk is om draagvlak te peilen.


Voorbeeld over het functioneren van een dorpsbelangenorganisatie Sinds 1985 bestaat er in het dorp Almen in de Achterhoek een dorpsbelangenorganisatie. In 2006 is deze op verzoek van de gemeente Lochem omgedoopt van federatie tot vereniging. De Vereniging Almens Belang (VAB) heeft in het voorjaar van 2007 een dorpsvisie voor de komende tien jaar gepresenteerd, die door een dorpswerkgroep na raadpleging van de inwoners is gemaakt. Door deze visie krijgen verschillende partijen inzicht in het beleid dat noodzakelijk is om Almen leefbaar te houden. Bij de gemeente bijvoorbeeld zal deze dorpsvisie de basis vormen voor gesprekken die de VAB met haar aangaat. Maar ook bij andere organisaties die plannen willen ontwikkelen bij het dorp Almen, zoals de Dienst Landelijk Gebied (DLG) en het Waterschap, zal met deze dorpsvisie terdege rekening gehouden worden. DLG is een agentschap van het ministerie van LNV, dat bij het inrichten van de groene gebieden, voor recreatie, natuur, water of landbouw, abstract beleid vertaalt naar uitvoering in concrete plannen. In de periode dat Almen zich oriënteerde op de mogelijkheden voor het maken van deze dorpsvisie, werd gewerkt aan zaken die al langer speelden in het dorp. Er zijn onder andere nieuwe woningen nodig voor starters. Een inwoner van Almen heeft een afstudeerscriptie geschreven waarin o.a. suggesties worden gedaan om ruimte te creëren voor nieuwe woningen. De bottleneck van de dorpsuitbreiding was een boerderij die bijna naast het dorpsplein ligt. De bijbehorende gronden zijn globaal gelegen aan de noord- en zuidrand van de bebouwde kom en de stank- en geluidscirkel van dit bedrijf waren altijd belemmerend voor nieuwbouw. Bovendien bood deze locatie voor de boer geen uitbreidingsmogelijkheden. Samen met de gemeente en het waterschap vormde VAB een comité dat zich op deze zaak concentreerde. De doelstelling was niet alleen het verplaatsen van het boerenbedrijf, maar ook het afkopen van de agrarische functie van het gebouw en de bijbehorende gronden. Hiervoor is DLG benaderd als overheidsorgaan met de juiste kennis en middelen om dit te kunnen realiseren. Vrijwel direct na de aankoop van het bedrijf door DLG werd begonnen met het ontwikkelen van de dorpsvisie. Met DLG werd overeengekomen dat zij zich inhoudelijk niet met de visie bezig zou houden, maar wel leverde zij vier stagiaires die de VAB hielpen bij het schrijven ervan. Thans wordt door een werkgroep bestaande uit vertegenwoordigers van de VAB, de gemeente Lochem, DLG en het Waterschap een ruimtelijke visie ontwikkeld waarbij de dorpsvisie als leidraad dient. In deze visie zal ingegaan worden op de gewenste ruimtelijke invulling van de eerder gekozen ontwikkelingsrichtingen. In deze ruimtelijke visie zal dan ook de voormalige landbouwgrond worden meegenomen. Hierbij wordt nadrukkelijk rekening gehouden met landschappelijke inpassing en het gewenste dorpseigen karakter. Voor zowel de boer als de dorpsbewoners betekende deze actie een win-win situatie en wellicht raken er in de toekomstige ontwikkeling van dit gebied nog meer partijen in positieve zin betrokken.

Net als elk dorp, is ook iedere dorpsbelangenorganisatie verschillend

Behalve het bestuur, zijn ook de acties van een belangenorganisatie bepalend voor de representativiteit. Open communicatie is hierbij het sleutelwoord. Het helpt wanneer bestuursleden op straat en bij activiteiten aanspreekbaar zijn en als er verslag wordt gedaan van vergaderingen en activiteiten in een nieuwsbrief, dorpskrant of op een website. Hierdoor wordt het voor de bewoners zichtbaar wat de organisatie doet en dit vergroot het vertrouwen en daarmee de representativiteit. Het maken van een dorpsplan is bij uitstek een manier om met de achterban te communiceren; alle bewoners krijgen daarbij namelijk de mogelijkheid om mee te denken.

Dorpsbelangenorganisaties zijn er in verschillende vormen. Een dorpsbelangenorganisatie als vereniging bestaat uit een bestuur en de leden. In het bestuur kunnen dorpsbewoners of vertegenwoordigers van verenigingen zitting hebben. In het laatste geval spreken we van een federatieve vereniging of een comité. Dit komt het draagvlak van de vereniging ten goede omdat alle groepen worden vertegenwoordigd en de


communicatie met de achterban soepel kan verlopen. Alle dorpsbewoners kunnen door contributie te betalen lid worden van de dorpsbelangenvereniging en zij hebben inspraak bij de algemene ledenvergadering (ALV). Deze vorm is daarmee democratisch van aard, maar dit kan de slagvaardigheid beperken. Bij een stichting spreekt men vaak van dorpsraden. Er zijn geen leden en het bestuur hoeft geen verantwoording af te leggen aan de ALV. Hiermee is zij minder democratisch en minder legitiem als een vereniging maar door in het openbaar te vergaderen of door hoorzittingen kan het draagvlak vergroot worden. Het bestuur wordt samengesteld van een diverse groep bewoners zodat deze een redelijke afspiegeling vormt. Bewoners zijn geen lid van de stichting, maar kunnen wel hun steun betuigen door jaarlijks een geldbedrag te doneren. Een informele groep is geen rechtspersoon in juridische zin maar een vrijblijvend functionerend orgaan. Wanneer een aantal bewoners zich zorgen maakt over de gevolgen van een beleidsbeslissing bijvoorbeeld, worden de koppen bij elkaar gestoken. De gemeente is niet gehouden aan overleg met deze groep en tot niets verplicht. Het voordeel van een vereniging of stichting ten opzichte van een informele groep is dat deze een rechtspersoon zijn aan wie de gemeente erkenning geeft. Hierdoor kan de dorpsbelangenorganisatie samen met het gemeentebestuur de probleemagenda en gezamenlijk naar oplossingen zoeken. Het gemeentebestuur verbindt zich aan deze oplossingen en zo is de dorpsbelangenorganisatie zeker van dat er iets met de input wordt gedaan. Het bestaansrecht van een dorpsbelangenorganisatie is erkenning, dit kan uit verschillende hoeken komen

Het werkt voor zowel de dorpsbelangenorganisatie als voor de gemeente makkelijkst als de contacten zijn gestructureerd. Dat betekend dat er vaste afspraken gemaakt worden over hoe het contact verloopt, hoe vaak er contact is, wat reële verwachtingen zijn en waar de verantwoordelijkheden liggen. Ongeveer 30% van de dorpsbelangenorganisaties heeft deze afspraken vastgelegd in een convenant met de gemeente. Hierin staat bijvoorbeeld ook dat de belangenorganisatie vroegtijdig op de hoogte moet worden gesteld van gemeentelijke plannen en dat zij gevraagd en ongevraagd advies mag uitbrengen. Binnen de gemeente treedt het managementteam dat op dit gebied controlerend en corrigerend op. Door een convenant leggen de gemeente en de dorpsbelangenorganisatie wederzijds verantwoordelijkheden af en dit vergroot de erkenning van de organisatie. Wanneer er een conflict is wordt vaak het convenant erbij gepakt om de zaak te verhelderen. Daarnaast werkt het afsprakendocument als stok achter de deur voor regelmatig overleg en open communicatie.

Het schept veel duidelijkheid als de dagelijkse contacten tussen dorpsraden en de gemeente via één aanspreekpunt verlopen. Diverse gemeentes hebben een aparte functie in het leven geroepen van coördinator dorpsraden, of contactambtenaar. Deze persoon is voor de dorpsraad als ook voor de ambtelijke organisatie het aanspreekpunt. Hij is de bruggenbouwer tussen het college van bestuur, het ambtelijke apparaat en de dorps- en wijkraden. Daarnaast zorgt hij voor draagvlak bij de vakafdelingen en hij wijst de dorpsbelangenorganisaties de weg in de gemeentelijke organisatie. Hierdoor gaan bewoners niet 'shoppen' binnen de gemeente waarbij ze zelf ambtenaren bereid proberen te vinden om medewerking te verlenen.


Naast erkenning in organisatorische zin zoals hierboven staat beschreven, is een dorpsbelangenorganisatie ook afhankelijk van erkenning in financiële zin. Een dorpsraad heeft vaak meerdere bronnen waarvandaan zij hun budget halen. Een stichting heeft begunstigers of donateurs en een vereniging ontvangt contributie van haar leden. Dit zijn jaarlijks kleine bedragen per huishouden of per persoon. Het aantal donaties of contributie is een graadmeter voor de erkenning en het vertrouwen dat het dorp stelt in de organisatie. Daarnaast ontvangen sommige dorpsbelangenorganisaties structurele subsidie van de gemeente wat vaak neerkomt op een budget voor organisatiekosten. Er zijn organisaties die dit weigeren omdat ze zo onafhankelijk en onpartijdig mogelijk willen zijn. Belangengroepen kunnen ook aanspraak maken op geld van externe partijen zoals de provincie of vanuit het bedrijfsleven, maar vaak ook zijn dit verdiensten zoals advies of producten. Een belangenorganisatie die vanuit verschillende kanten wordt ondersteund, kan ook rekenen op een breed gedragen erkenning.

Dr. Grashuisstraat 8, 7021 CL Zelhem


SWOT-analyse Beusichem. Grand Café De Blusser te Beusichem

Recommend Documents