Bijlage 1
Weidegang stimuleren door middel van subsidies Het is goed mogelijk om weidegang in de melkveehouderij te stimuleren met behulp van bestaande subsidies. Dit is een overzicht van de agro- en landbouwsubsidies van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) waarin beknopt wordt nagegaan of weidegang als voorwaarde kan worden gesteld voor het verkrijgen van de subsidie.
Subsidies waar weidegang als voorwaarde kan worden gesteld In het kader van integrale duurzaamheid vindt Natuur & Milieu het wenselijk dat weidegang een voorwaarde is voor het toekennen van bepaalde subsidies. Weidegang is niet alleen bevorderlijk voor het dierenwelzijn; ook het milieu is erbij gebaat. Als er beweid wordt hoeft er minder bemest en gemaaid te worden met zware machines, en de ammoniakemissie wordt teruggedrongen doordat vaste mest en urine gescheiden wordt. Daarnaast is verse koeienmest een goede bron voor biodiversiteit: het trekt insecten en wormen aan en bevordert de biodiversiteit van het grasland. Dit is weer bevorderlijk voor weidevogels en andere dieren. De volgende subsidies kunnen een grotere duurzaamheidswinst realiseren wanneer ze alleen worden toegekend als de aanvrager ook weidegang toepast op het bedrijf. MIA en VAMIL Inhoud en voorwaarden subsidie Deze subsidie is bedoeld om voordelig te kunnen investeren in milieuvriendelijke maatregelen. Er is een milieulijst met maatregelen waarvoor de regeling is bedoeld. Het gaat om milieuvriendelijke en energiezuinige technieken. Het is niet bekend of deze subsidie voor 2016 weer gaat gelden. Weidegang stimuleren via subsidie Weidegang wordt in de lijst met investeringen niet genoemd. Er zijn echter wel milieuvoordelen van weidegang: er hoeft minder bemest en gemaaid te worden met zware machines, en de ammoniakemissie wordt teruggedrongen doordat vaste mest en urine gescheiden wordt. Gezien deze milieuvoordelen kan weidegang als voorwaarde wordt gesteld voor het verkrijgen van de subsidie. Eventueel zou weidegang omwille van de positieve milieuvoordelen ook kunnen worden toegevoegd aan de lijst met gesubsidieerde maatregelen. Groenverklaring Inhoud en voorwaarden subsidie Het gaat hier om een voordelige lening voor groenprojecten: projecten die een positief effect op het milieu en de natuur hebben. De thema’s binnen de groenverklaring zijn 1) natuur, 2) biologische landbouw, 3) landbouw en 4) duurzame grondstoffen. Weidegang stimuleren via subsidie In categorie 3 is weidegang al een eis voor het verkrijgen van de subsidie. Binnen categorie 2 kan het logisch zijn om ook weidegang als voorwaarde te stellen. Wanneer het natuurgebied dat toelaat, zou ook in categorie 1 om weidegang kunnen worden gevraagd. Categorie 4 gaat niet over de veehouderijfase van dierlijke productie en dus is weidegang niet in te passen in die categorie. In de categorieën waar weidegang nog geen voorwaarde is, is het echter wel mogelijk om - evenals in categorie 3 – weidegang als voorwaarde te stellen voor het verkrijgen van de subsidie. Gezien de positieve effecten van weidegang op milieu en natuur, kan zo de duurzaamheidswinst van de subsidie worden vergroot.
Garantstelling landbouw 2015 Inhoud en voorwaarden subsidie De overheid stimuleert (jonge) agrariërs om zich te ontwikkelen, te investeren en duurzaam en efficiënt te produceren. Het ministerie van Economische Zaken ondersteunt hen door garant te staan bij het afsluiten van een aanvullende lening. Het gaat om een lening voor investeringen waarmee bijvoorbeeld de productiekosten worden verlaagd, de kwaliteit van producten wordt verhoogd of waarbij het milieu, hygiëne of dierenwelzijn verbeterd wordt. Weidegang stimuleren via subsidie Dierenwelzijn en milieu worden genoemd als opties waarvoor een lening kan worden verstrekt; hier kan weidegang goed worden ingepast. Voor het vergroten van de duurzaamheidswinst van de Garantstelling landbouw kan weidegang als voorwaarde worden gesteld om de subsidie te mogen ontvangen. Investeringen in integraal duurzame stallen RLS 2014 Inhoud en voorwaarden subsidie Met deze subsidie investeren agrarisch ondernemers in de huisvesting van hun dieren. Daarbij houden ze extra rekening met dierenwelzijn en ze helpen de uitstoot van ammoniak te verminderen. De regeling is op dit moment gesloten en het is nog niet bekend of deze weer geopend gaat worden. Weidegang stimuleren via subsidie Naast een duurzaam stalsysteem, draagt weidegang ook bij aan een vermindering van ammoniakemissies. Daarnaast is weidegang positief voor dierenwelzijn. Ondanks dat dit een subsidie voor een stalsysteem is, past weidegang wel goed binnen het doel en thema van de subsidie en is het passend om het toepassen van weidegang als voorwaarde te stellen voor het verstrekken van de subsidie. Verduurzaming veehouderij UDV Inhoud en voorwaarden subsidie De subsidie is bedoeld ter bevordering van de 15 ambities1 die zijn opgesteld door de overheid, de veehouderijbranche en maatschappelijke organisaties om tot een volledig duurzame veehouderij te komen in 2023. De subsidie kan op dit moment niet aangevraagd worden; het is niet bekend of er heropening plaats gaat vinden.
De subsidie kan op twee manieren besteed worden: Voor het opstellen van een UDV-verbeterplan Een organisatie of onderneming stelt een plan op dat bijdraagt aan verduurzaming in de veehoudering. Hieraan doen ten minste twee ondernemingen uit de dierlijke productieketen actief mee. Voor het uitvoeren van een UDV-project Dit is een samenwerkingsverband van minstens drie partijen. Ten minste twee daarvan behoren tot de dierlijke productieketen en ten minste één daarvan is een onderneming of organisatie die juist niet tot de keten behoort. Weidegang stimuleren via subsidie Dierenwelzijn en diergezondheid zijn twee van de vijftien opgestelde ambities die een directe relatie met weidegang hebben, waardoor dit een geschikte voorwaarde is die gesteld kan worden aan deze subsidie. Echter, ook van andere ambities kan weidegang een onderdeel zijn: klimaat, mineralen, soortenrijkdom, bodemkwaliteit en lokale verbinding zijn aspecten waar weidegang ook een positieve invloed op kan hebben. Natuur & Milieu ziet weidegang als een onmisbaar onderdeel van een volledig duurzame veehouderij, en het is daarom passend om weidegang als voorwaarde op te nemen voor het verstrekken van deze subsidie.
1
http://www.uitvoeringsagendaduurzameveehouderij.nl/integraal-duurzame-veehouderij/15-ambities/
Aanbesteden van innovaties (SBIR) Inhoud en voorwaarden subsidie Met SBIR daagt de overheid ondernemers uit om maatschappelijke problemen op te lossen met innovatieve producten en diensten. Incidenteel zet de overheid prijsvragen in om te zoeken naar nieuwe, creatieve en onconventionele ideeën met commercieel perspectief. Ook wordt soms een aanbesteding gebruikt om bewezen innovaties op grotere schaal toe te passen. Er zijn op dit moment geen open oproepen. Weidegang stimuleren via subsidie Omdat deze subsidie afhankelijk is van een vraag of opdracht vanuit de overheid, bepaalt de inhoud van die opdracht of weidegang in een subsidie past. Wel kan weidegang in de omschrijving van de opdracht opgenomen worden, of als voorwaarde worden gesteld voor het verkrijgen van de subsidie.
Subsidies die mogelijk te combineren zijn met weidegang De volgende subsidies zouden een tool kunnen zijn om weidegang te stimuleren. Omdat het gaat om subsidies omtrent natuur- en landschapsbeheer, kan echter niet met zekerheid worden gezegd of weidegang binnen een subsidie geschikt is. Dit omdat de inhoud en voorwaarden van de subsidies afhankelijk zijn van de provinciale natuurbeheerplannen.
o o o o o
Natuurbeheer SNL Inhoud en voorwaarden subsidie Deze subsidie bestaat uit drie aparte onderdelen waarvoor een vergoeding kan worden aangevraagd (zie hieronder). Aangezien natuurbeheerplannen door de provincie worden opgesteld, verschillen de voorwaarden en mogelijkheden voor deze subsidie per provincie. Subsidie voor natuurbeheer: Subsidie voor een bepaald beheertype (i.e. aan welke terreinkenmerken een gebied moet voldoen); Minimaal 358 dagen per jaar gratis toegankelijk. Subsidie voor agrarisch natuurbeheer: Volgens doelen provincie voor agrarisch natuurbeheer; Alleen via deelname aan een collectief beheerplan. Subsidie voor landschapsbeheer: Vergoeding voor het onderhoud van bestaande landschapselementen, bijv. bosjes, hagen, poelen en knotbomen. Weidegang stimuleren via subsidie Als de beheerplannen van de provincie weidegang (c.q. bemesting) in het gebied toelaten, is het mogelijk om bijv. het jongvee van de boer in een (agrarisch) natuurgebied te plaasten. Afhankelijk van de provincies kan dit ook als voorwaarde worden gesteld in de subsidie voor natuurbeheer. De boer moet dan wel eigenaar of pachter zijn van het terrein. De subsidie voor landschapsbeheer lijkt minder geschikt voor het combineren met weidegang, omdat het enkel over het onderhoud van landschapselementen gaat. Echter, omdat koeien in de wei ook een onderdeel van het Nederlandse landschap zijn, kan er wel over nagedacht worden om weidegang ook als onderdeel van landschapsbeheer te zien en dus als voorwaarde op te nemen voor het verstrekken van de subsidie. Natuurbeheer agrarisch SNL Inhoud en voorwaarden subsidie Dit is een subsidie voor agrarisch ondernemers die hun landbouwgrond (gedeeltelijk) willen gebruiken voor natuurbeheer. Er zijn twee pakketten: 1) agrarische beheerpakketten (denk aan weidevogelbeheer, akkervogelbeheer of botanische pakketten) en 2) landschapsbeheerpakketten (denk aan hoogstamboomgaard, knotbomen, houtwal, poelen of een wandelpad). De provincies stellen de voorwaarden, de natuurbeheerplannen en de beheerpakketten vast.
Weidegang stimuleren via subsidie De subsidie is speciaal bedoeld voor agrariërs. Omdat het over natuurbeheer van landbouwgrond gaat, is weidegang mogelijk niet in lijn met de subsidie. Het is echter wel mogelijk om buiten het weidevogelseizoen of elders op het bedrijf weidegang als voorwaarde te stellen. Ook binnen het pakket landschapsbeheer zou weidegang kunnen worden ingepast, want koeien vormen een belangrijk deel van het Nederlandse landschap. Binnen deze subsidie zijn er dus voldoende aanknopingspunten om weidegang op te nemen als voorwaarde voor het verkrijgen van de subsidie. Natuurbeheer PSN Inhoud en voorwaarden subsidie Deze subsidie is beschikbaar voor natuurbeheerders die natuurterreinen willen behouden en verder ontwikkelen. De regeling is op dit moment gesloten, er is geen informatie over mogelijkheden in de toekomst. Ook hier geldt dat de voorwaarden voor de subsidie afhankelijk zijn van de beheerplannen van de provincies. Weidegang stimuleren via subsidie De aanvrager moet eigenaar of beheerder zijn van het terrein. Wanneer weidegang bij kan dragen aan het behoud of de ontwikkeling van het natuurgebied, kan dit in het natuurgebied worden toegepast. Een andere optie is dat weidegang op het bedrijf moet worden toegepast om de subsidie te kunnen ontvangen. Natuurbeheer agrarisch PSAN Inhoud en voorwaarden subsidie Deze subsidie is bestemd voor het behouden en ontwikkelen van natuurwaarden in landbouwgebieden en natuurterreinen. De regeling is op dit moment gesloten, er is geen informatie over mogelijkheden in de toekomst. Weidegang stimuleren via subsidie De regeling is bedoeld voor beheerders van landbouwgrond en natuurterreinen. Wanneer weidegang bij kan dragen aan het behoud of de ontwikkeling van natuurgebied, kan dit in het gebied worden toegepast. Een andere optie is dat weidegang op het bedrijf moet worden toegepast om de subsidie te kunnen ontvangen.
Kwaliteitsimpuls natuur en landschap SKNL Inhoud en voorwaarden subsidie De subsidie is bedoeld voor ondernemers die (agrarisch) natuurbeheer willen uitvoeren. Er zijn twee vormen van deze subsidie: Investeringssubsidie Deze subsidie is bedoeld voor maatregelen die het gebied (zowel landbouwgrond als bos en natuurterrein) geschikt maken voor natuurbeheer of die de natuurkwaliteit van het terrein verhogen. Subsidie functieverandering Dit is een subsidie voor het blijvend omzetten van landbouwgrond in bos of andere natuur. Weidegang stimuleren via subsidie Het is van de situatie afhankelijk of weidegang is toe te passen in een gebied waar natuurbeheer plaats gaat vinden. Er kan wel als voorwaarde worden gesteld dat (elders) op het bedrijf weidegang wordt toegepast om de subsidie te verstrekken. Plattelandsontwikkelingsprogramma 2014-2020 (POP3) Inhoud en voorwaarden subsidie POP3 levert een bijdrage aan innovatie van de agrarische sector om duurzamer en concurrerender te ondernemen. De regeling beloont agrariërs voor het leveren van maatschappelijke prestaties (bijvoorbeeld agrarisch natuurbeheer). Onder POP3 vallen een aantal subsidieregelingen (bijvoorbeeld Natuur- en Landschapsbeheer SNL), dus hier wordt verder niet ingegaan op deze subsidiemaatregel.
Overige subsidies Vaarvergoeding Inhoud en voorwaarden subsidie De vaarvergoeding is een tegemoetkoming voor meerkosten die gemaakt moeten worden door agrariërs die niet al hun percelen gemakkelijk kunnen bereiken om daar landbouwactiviteiten uit te voeren. De regeling is op dit moment gesloten en het is nog niet bekend of deze weer geopend gaat worden. Weidegang stimuleren via subsidie Weidegang kan worden toegevoegd als voorwaarde voor het verkrijgen van de subsidie. Fijnstofmaatregelen 2014 Inhoud en voorwaarden subsidie Het gaat om een subsidie voor het nemen van fijnstofmaatregelen. Voor rundvee gaat het om een emissiearm stalsysteem. Het is niet bekend of deze subsidie in de toekomst weer gaat lopen. Weidegang stimuleren via subsidie Om de duurzaamheidswinst van deze subsidie te vergroten, is het mogelijk om weidegang als voorwaarde op te nemen voor het verstrekken van de subsidie. Investeren in mestbewerkingsinstallaties Inhoud en voorwaarden subsidie Deze subsidie is voor agrariërs die willen investeren in installaties om de mest te bewerken die op hun bedrijf wordt geproduceerd. De regeling is op dit moment gesloten en het is nog niet bekend of deze weer geopend gaat worden. Weidegang stimuleren via subsidie Om de duurzaamheidswinst van deze subsidie te vergroten, is het mogelijk om weidegang als voorwaarde op te nemen voor het verstrekken van de subsidie. Metingen ammoniakuitstoot Inhoud en voorwaarden subsidie De subsidie is voor veehouderijen en agro-mkb-ondernemingen die in een samenwerkingsverband metingen willen doen naar de uitstoot van ammoniak. De regeling is op dit moment gesloten en het is nog niet bekend of deze weer geopend gaat worden. Weidegang stimuleren via subsidie Om de duurzaamheidswinst van deze subsidie te vergroten, is het mogelijk om weidegang als voorwaarde op te nemen voor het verstrekken van de subsidie. Voorlichtings- en afzetbevorderingsacties 2015 Inhoud en voorwaarden subsidie Met deze subsidie kunnen beroeps- en sectororganisaties voorlichting geven over de kwaliteit, voedselveiligheid en exclusiviteit van landbouwproducten uit de Europese Unie. Weidegang stimuleren via subsidie Het gaat hier om het voorlichten van consumenten over landbouwproducten, waarbij één van de voorwaarden is dat de afkomst van de producten niet wordt benadrukt. De subsidie is bedoeld voor beroeps- en sectororganisaties en daarmee niet direct van toepassing op veehouders. Er kan gedacht worden om de voorwaarde voor weidegang op te nemen, als er sprake is van promotie van zuivelproducten. Immers, weidegang draagt bij aan de kwaliteit en exclusiviteit van landbouwproducten uit de EU.
Probleemgebiedenvergoeding PGV Deze subsidie kan vanaf 2015 niet meer aangevraagd worden. VAMIL-compensatie Deze subsidie is voor agrarisch ondernemers die in 2007 of 2008 hebben geïnvesteerd in duurzame kassen of stallen. De subsidie geldt momenteel niet meer.
