LESMAP stelt u haar nieuwste familievoorstelling voor: ’T ZIT ZO! Muziektheater met een hoekje af! Gebaseerd op de ‘Just So Stories’ van Rudyard kipling
"Mijn beste, beste, bovenste besten, helemaal in het begin, toen de wereld zo goed als nieuw was, in die dagen, toen iedereen pas begon, in lang vervlogen tijden, wel, toen, mijn bovenste besten, had de olifant nog geen slurf, had de neushoorn nog geen gerimpeld vel, en had de walvis nog geen keel. En wij, de mensen, wij woonden nog niet in een huis maar grottig in een grot, of hollig in een hol met weinig kleren aan en een speer, maar daarover later meer." Hoe kwam dat? Hoe zit dat? Wel, 't zit zo! (fragment uit de voorstelling)
1
INFO OVER DE SCHRIJVER EN ZIJN VERHAALTJES RUDYARD KIPLING (1865-1936) Rudyard Kipling kennen we als schrijver van één van de meest succesrijke kinderboeken, THE JUNGLE BOOK. De prachtige Disney-verfilming is tot op vandaag geliefd bij jong en oud. De vondeling Mowgli wordt in de indiaase jungle achtergelaten en gevonden door de de zwarte panter Bagheera. Hij wordt door een roedel wolven opgenomen. De tijger Shere Khan doet hem op de vlucht slaan. Hij ontmoet de slang Kha, belandt bij Baloe de beer, wordt ontvoerd door apen, maar wordt op tijd gered door zijn vrienden. Uiteindelijk moet Mowgli terug naar de mensenwereld. De namen uit het Jungle Book worden nog steeds gebruikt bij de scouts. Kipling verzon ook vele verhaaltjes en gedichtjes voor zijn eigen kinderen. Zijn jeugdige en aandachtige toehoorders, zijn “Oh my best Beloved”, verlangden van hem dat hij ze telkens weer opnieuw vertelde, en zo ontstond in 1902 de bundel, JUST SO STORIES.
(Kipling met zijn dochter Josephine die op 6-jarige leeftijd stierf aan een longontsteking. Later overlijdt zijn zoon in WO I. Een groot trauma voor Kipling, want
2
hij had zijn 17-jarige zoon aangemoedigd ten strijde te trekken).
Kipling noemde die verhaaltjes ‘just so stories’ omdat hij er telkens een verklaring in geeft voor een uiterlijk kenmerk van een dier. Bij voorbeeld ‘Hoe de walvis aan zijn keel kwam’ of ‘Hoe de kameel aan zijn bulten kwam’, ‘Hoe de neushoorn aan zijn gerimpeld vel kwam’ of ‘Hoe de olifant aan zijn slurf kwam’. Bij elk verhaaltje maakte hij een prachtige tekening.
“hoe de olifant aan zijn slurf kwam”
hoe de neushoorn aan zijn gerimpeld vel kwam
3
De term ‘a just so story’ wordt ook gebruikt in academische antropologie, biologie, sociale wetenschappen en filosofie. Het gebruiken van de term wil de toehoorder erop wijzen dat een bepaald fenomeen niet bewezen is of op wetenschappelijke feiten is gebaseerd, maar meer uit volksverhalen of mythen afkomstig is. (m.a.w.: het is gewoon zo, omdat het zo is, en iedereen weet dat het zo is, omdat het al altijd zo geweest is). Dergelijke oer-verhaaltjes zijn bekend over de hele wereld en dienden voor de primitieve volksstammen als uitleg voor onverklaarbare fenomenen in de natuur.
(de drie vertellers uit ‘T ZIT ZO!)
4
Rudyard Kipling is in India geboren en deels getogen: als jongen moest hij naar Engeland op kostschool. Eens hij volwassen is keert hij terug naar India. Hij wordt journalist en fulltime schrijver. Hij maakt vele verre reizen en leeft later met zijn gezin afwisselend in Groot-Brittanië en Zuid-Afrika. Voor de intriges van zijn verhaaltjes en gedichten liet Kipling zich inspireren door volksvertellingen uit de diverse culturen die hij al reizend leerde kennen, maar hij voegde er zijn eigen humor aan toe en goot het in zijn erg geprezen ritmische en speelse taaltje.
het geboortehuis van R. Kipling in Mumbai (vroeger Bombay)
Kilpling maakt ook vele knipoogjes naar het werk van Charles Darwin en de fables van Aesopos. Aesopos was een Griekse dichter die leefde in in 6e eeuw voor Christus. Hij bundelde een aantal dierenverhalen die voorheen enkel mondeling levendig
5
werden gehouden. In die fabels vertonen de dieren menselijke kenmerken. Velen zijn tot op vandaag gekend: ‘de krekel en de mier’, ‘de schildpad en de haas’… De Franse dichter Jean de La Fontaine inspireerde zich op Aesopos’ verhalen toen hij zijn fables schreef. Charles Darwin kennen we van zijn ‘On the Origin of Species’ (1859). De autodidact in natuurlijke geschiedenis, biologie en geologie onderzoekt het ontstaan en de evolutie van dier-en plantensoorten. Met zijn schip ‘The Beagle’ reisde hij naar Zuid-Amrika, Australië, het zuiden van Afrika e.d. en ter plekke deed hij onderzoek naar dieren, planten en fossielen. Mede dankzij dit onderzoek kwam hij tot zijn theorie over het ontstaan van de soorten. De soorten ontstaan door natuurlijke selectie. Zijn evolutietheorie werd de basis van alle biologische kennis. (The survival of the fittest)
In 1907 ontving Rudyard Kipling als eerste Brit de Nobelprijs voor Literatuur.
De Nobelprijs is een jaarlijkse prijs voor wetenschappelijk onderzoekers die een opmerkelijke prestatie hebben geleverd op het gebied van de natuurkunde, scheikunde en fysiologie of geneeskunde, aan auteurs die belangrijke bijdragen hebben geleverd aan de literatuur en voor personen en organisaties die belangrijk hebben bijgedragen aan bevordering van de vrede. De prijs werd ingesteld in 1895 in het testament van Alfred Nobel. De prijs werd bij testamentaire beschikking ingesteld door de Zweedse industrieel Alfred Nobel. In het testament werd bepaald dat vrijwel zijn hele vermogen gebruikt moest worden voor de oprichting van een fonds: de Nobelstichting. Van de opbrengsten van dit fonds dienden de vijf prijzen te worden toegekend. Van de rente van het vermogen van Alfred Nobel worden jaarlijks de Nobelprijzen betaald.
6
OPDRACHTEN VOOR IN DE KLAS In ‘T ZIT ZO! Vertellen we over de olifant, het nijlpaard en de walvis Wat weten jullie over deze dieren? Hoe zouden jullie ze uitbeelden? Welke geluiden maken ze? Dit zijn grote dieren. Noem eens drie kleine dieren op. Hoe zou je die uitbeelden?
Verzin zelf een JUST SO STORY Hoe kwam de kameel aan zijn bulten? Hoe kwam de giraf aan zijn vlekken? Hoe kwam de zebra aan zijn strepen? Hoe kwam de koe aan zijn vlekken? Hoe kwam de egel aan zijn stekels?
In ‘T ZIT ZO! Wordt er met schaduw gewerkt. Hoe maak je schaduw? (de zon maakt schaduw, met een lamp op de muur schijnen en je hand ertussen). Kan je met je hand een schaduwdier maken op de muur?
In ‘T ZIT ZO! wordt er ook muziek gemaakt en gezongen. Dit zijn de muziekinstrumenten die ze gebruiken: Snare drum Cimbaal Gitaar 7
Kleine bongo’s Belletjes Eggs (eitjes) Keyboard Hoe zien deze instrumenten er uit? Hoe bespeel je ze? Doe het eens na en maak er geluiden bij.
Het décor bestaat uit een wit gordijn en een rode vloer. We haalden onze inspiratie bij het circus en het cabaret. Ook de kostuums zijn hierdoor geïnspireerd; Zijn jullie al naar het circus geweest? Wat heb je daar allemaal gezien? Welke dieren waren er? Wat heb je daar allemaal gehoord? Wat hadden de circusmensen aan?
R. Kipling woonde in verschillende landen: Engeland, Zuid- Afrika, India… Wat weet je over Engeland? (regen, koud, ze spreken Engels, ze hebben een Queen, Londen is de hoofdstad, je kan er heen met de boot of met de Euro Star, … Wat over Zuid-Afrika? (Ze spreken er Engels en Afrikaans, een soort oud Hollands, vroeger bestond er Apartheid: racisme, zwarten hadden geen rechten, Nelson Mandela heeft tegen Apartheid gestreden, er wonen veel grote dieren: giraffen, leeuwen, olifanten, buffels, krokodillen, ….) Wat over India? (Ze spreken er Indi, maar ook Engels en heel veel verschillende dialecten, de Taj Mahal is een mooi gebouw ter ere van een prinses, de heilige koe, hindoeïsme, Mahatma Ghandi, Britse kolonie, ….)
8
Barre Weldaad maakt met ‘T ZIT ZO! een feestelijke en sprankelende ‘feel good’- voorstelling. En dankzij Kipling kunnen we doen we waar we goed in zijn: vertrekkend van oeroude verhalen of mythen tot sterk hedendaags theater komen. De live muziek voert ons van het binnenste binnenland van Afrika, naar de droge Arabische woestijn, naar de kust van de Rode Zee en naar de witte kliffen van Engeland.
Met Simone Milsdochter, Bode Owa en Hans Van Cauwenberghe Barbara Vandendriessche: regie en decor Ludo Van Craen: lichtontwerp en productie Chris Snik: kostuums
Willen jullie een reactie kwijt na de voorstelling? www.barreweldaad.be klik ‘contact’ en schrijf je mening!
9
10
