Staatssteunbijeenkomst 14 oktober, ‘s-Hertogenbosch Welke kansen bieden de afgeronde staatssteunherzieningen van de Europese Commissie?
Kenniscentrum Europa decentraal Fenna Beekmans, directeur Lukas Ament en Lisanne Vis-Boer, juridisch adviseurs Ministerie van Binnenlandse Zaken Doortje Ninck Blok, Senior beleidsadviseur Coördinatiepunt staatssteun decentrale overheden
Stichting kenniscentrum Europa decentraal
Services • • • • • • •
Website Helpdesk Europese Ster Bijeenkomsten Publicaties Agenda EU-wetgeving CPS
Is het goed dat er Europese regels met betrekking tot staatssteun zijn? Ik vind de gedachte goed, maar wat je ziet is dat Nederland zich keurig aan de regels houdt terwijl men dat in Frankrijk en België niet doet! Ik vind de gedachte goed, en Nederland zou zich veel beter aan die regels moeten houden!
Is Europees aanbesteden een goede zaak? Was het maar 20 jaar geleden. Toen kon je tenminste nog op je gevoel gunnen! Uiteraard! Ik vind het zelfs heel belangrijk. Goede aanbestedingsregels zijn essentieel voor een goed functionerende interne markt.
Het programma Deel 1 • In het kort: wat is staatssteun? • Introductie nieuw staatssteunpakket
Het programma Deel 2 • Cultuur en natuurlijk erfgoed • Sport- en multifunctionele infrastructuur • Werkgelegenheid en loonkostensubsidies • De-minimisverordening en revolving funds
Het programma Deel 3
• Europese fondsen Europaproof: onderzoek en innovatie • Landbouw: opleiding en advies • Klimaat en energie • Tot slot: formele vereisten en procedures
Staatssteun is een onderdeel Europees mededingingsrecht • Net als het kartelverbod, het verbod tot het misbruik maken van een dominante positie en toezicht op fusies; • Het Europees mededingingsrecht is bedoeld om de structuur van de markt en daarmee de mededinging als zodanig veilig te stellen;
Vanmiddag focus op staatssteun!
Waarom hebben decentrale overheden kennis nodig van staatssteun? (Dure) fouten te voorkomen (“de lessen van Leidschendam”) II. Inspelen op kansen en mogelijkheden III. I + II = III = Projecten en beleid succesvol laten verlopen I.
Kenniscentrum Europa decentraal helpt daarbij!
Ook vanuit Brussel wordt zo gedacht!
Maar wat is nu staatssteun? •
Sinds 1957 vastgelegd in Europese wetgeving
• Er moet aan een aantal cumulatieve criteria worden voldaan
1. Er moet sprake zijn van een maatregel die met staatsmiddelen is bekostigd • Staatsmiddelen zijn alle middelen van de overheidssector (Rijk, provincie, gemeente) en … • … kunnen verschillende vormen aannemen: • Subsidies, leningen, garanties, kwijtscheldingen verschuldigde bedragen
2. De maatregel moet ondernemingen een selectief economisch voordeel opleveren • Een onderneming is "elke eenheid die een economische activiteit uitoefent, ongeacht haar rechtsvorm en de wijze waarop zij wordt gefinancierd"
en… •
Een economische activiteit is “iedere activiteit die erin bestaat goederen of diensten op een markt aan te bieden”
Wie verrichten geen economische activiteit? • Uitoefening van het openbaar gezag • Onderwijs • Openbare Infrastructuur
Wat is een voordeel? • Voordeel is ieder “economisch voordeel dat een onderneming onder normale marktvoorwaarden d.w.z. zonder overheidsingrijpen - niet had verkregen”. • Staatssteun of markconforme transactie? EC past criterium van de “marktdeelnemer in een markteconomie” toe.
Stel Stel:
• Museum heeft kostbare vaas te leen • Normaliter verzekert museum de vaas bij een verzekeraar en betaalt daarvoor een marktconforme premie • Stel, provincie geeft aan garant te staan voor eventuele schade Deel 2 • Sprake van staatssteun? Plaatjesblala • JA indien provincie geen marktconforme premie vraagt voordeel voor museum • NEE indien provincie wel een marktconforme premie in rekenging brengt geen voordeel voor museum geen staatssteun = Vergelijk handelen overheidsinstantie met marktdeelnemer in een markteconomie
Wanneer Stel: is dit voordeel selectief • Als een overheidsmaatregel "bepaalde ondernemingen of bepaalde producties" begunstigt. Deel 2 Plaatjesblala
• Dus: algemene maatregelen die daadwerkelijk op voet van gelijkheid openstaan voor alle ondernemingen die binnen een lidstaat actief zijn, zijn niet selectief
Wanneer Stel: is er sprake van effect op het handelsverkeer en een vervalsing van de mededinging? • Beide hangen nauw met elkaar samen EC hanteert ruime interpretatie; Deel 2 • Onderneming hoeft niet per sé grensoverschrijdend Plaatjesblala actief te zijn; • De-minimissteun (< € 200.000 per drie jaar per onderneming) is geen staatssteun.
Stel: • Als aan alle voorwaarden is voldaan = staatssteun = niet noodzakelijkerwijs verboden = vele vrijstellingen! Deel 2 Plaatjesblala
• Na de pauze gaan we hier uitgebreid op in!
Nieuwe staatssteunregels Achtergrond: •Vereenvoudiging regels •Uitbreiding reikwijdte en aantal vrijstellingen •Meer verantwoordelijkheid voor lidstaat •Maar ook: verbetering naleving door meer controle en toezicht (!) Doel: •Focus op grote, verstorende zaken •90% steunmaatregelen passen onder vrijstelling
Uitbreiding reikwijdte vrijstellingen – minder aanmeldingen
Nog steeds aanmelding Aanmelding (richtsnoeren/Verdrag) AGVV uitbreiding (aanmeldings- en intensiteitsdrempels)
Steunbedrag
AGVV uitbreiding
Vrijstellingsgebied
AGVV (nieuwe categorieën)
•Aanmeldingsplichtig •Vrijgesteld •De minimis
Nieuwe de-minimis Type steun
Post-SAM zaken (aanmeldingen)
Simulation based on cases notified in 2012 (excluding financial sector)
Staatssteunregelgeving 1. EU vrijstelling de-minimis (alleen verklaring) De-minimissteun (< €200.000 in 3 jaar) 2. Nlse koepelvrijstellingen (publicatie of alleen rapportage) Cultureel erfgoed (Nationale monumentenregeling) Catalogus Groenblauwe Diensten Omnibus decentraal regeling voor O&O&I DAEB woningcorporaties 3. EU Vrijstellingsverordeningen (geen melding, kennisgeving voldoende) Algemene Groepsvrijstellingsverordening (AGVV) MKB Landbouwvrijstellingsverordening Diensten van Algemeen Economisch Belang (DAEB) 4. Sectorspecifieke en horizontale regelgeving (melding, kans op goedkeuring groot) 5. Uitzonderingen artikel 107 VWEU (melding) Natuurrampen Economische bedrijvigheid en regionale ontwikkeling Cultuur en cultureel erfgoed
Europa decentraal Staatssteunagenda
NIEUW:
Algemene groepsvrijstellingsverordening (AGVV) Huidige categorieën o.a.: Milieu (o.a. hernieuwbare energie, aanschaf vervoersmiddelen) MKB, werkgelegenheid en opleiding O&O&I Risicokapitaal Regionale steun
Cultuur, cultureel erfgoed & audiovisuele werken Sport- & multifunctionele infrastructuur Innovatieclusters Breedband Interreg Natuurrampen Vervoer burgers in afgelegen gebieden Energie efficiëntie en exploitatie hernieuwbare energie Lokale infrastructuur Grondsanering Re-cycling afval
NIEUW:
MKB Landbouwvrijstelling Huidige categorieën o.a.: Milieu, dierenwelzijn Bedrijfsverplaatsing en ruilverkaveling Technische ondersteuning Jonge landbouwers, vroege uittreding
Agromilieu- en klimaatdoelstellingen Verduurzaming POP Natuurrampen Cultureel erfgoed OO&I En: Uitbreiding naar verwerking- en afzet
