P s y c h i at r i s c h Z i e k e n h u i s D u f f e l
Sophia Opnameafdeling voor senioren
St a t i on s s t r a a t 2 2 C | 2570 D u f f e l | t e l: 015 3 0 4 0 3 0 | s o p h i a@e m m a u s . b e w w w. p z - d u f f e l . b e
Informatie
Informatie
voor patiënten, hun familie en kennissen Inleiding3 Doelgroep4 Behandelmodel4 Behandelmilieu5 Behandeldoelen6 Behandelaanbod7 Leef- en behandelgroepen 9 Behandelduur9 Aanmelding en intake 10 Verloop van de opname 10 Samenwerking met familie en belangrijke derden 11 Bezoek12 Contact12 Locatie13 Leefregels15 Info18 2
“Het leven kan alleen achterwaarts begrepen worden, maar het moet voorwaarts worden geleefd.” Sören Kierkegaard,1813-1855
Inleiding Sophia is een semi-open opnameafdeling voor senioren. Dat betekent dat je als 60-plusser op Sophia terecht kunt voor een diagnose en behandeling op korte en middellange termijn. Sophia maakt deel uit van de sector gerontopsychiatrie binnen het Psychiatrisch Ziekenhuis Duffel. Via deze brochure willen we: - informatie verschaffen over onze afdeling en werkwijze - een aantal praktische afspraken toelichten.
3
Doelgroep Senioren met psychische/psychiatrische problemen. - deze problemen kunnen ontstaan zijn op latere leeftijd naar aanleiding van veranderde levensomstandigheden, van lichamelijke verstoringen en achteruitgang, van vermindering van cognitieve vermogens,… Vb. depressie, angst- en stemmingsstoornis, medicatieafhankelijkheid, psychose, … - deze problemen kunnen ook het gevolg zijn van een reeds langer bestaande psychiatrische problematiek. Vb. bipolaire stoornis, … Om baat te hebben bij het behandelaanbod dien je als 60-plusser te beschikken over een behoorlijke zelfzorg. Je moet kunnen functioneren in een groepsmilieu en bereid zijn na te denken over jezelf en de eigen situatie. Uitsluitingscriteria: - ernstige cognitieve problemen (vb. dementie) - zware hulpbehoevendheid wat betreft lichamelijke zorg (vb. bedlegerigheid, niet zelfstandig kunnen eten, …) - ernstige medische problemen die nog niet werden onderzocht (vb. hoge koorts, kortademigheid, …)
Behandelmodel: biopsychosociaal model In het biopsychosociaal model ziet men lichamelijke, psychische en sociale factoren als onderling interagerende processen. Vanuit ieder niveau kan een gebeurtenis of fenomeen anders worden beschouwd of beschreven. Geen van deze niveaus is per definitie dominant en ze hebben allemaal invloed op elkaar. Een wijziging
4
op één gebied geeft veranderingen op alle andere gebieden. In het biopsychosociaal model wordt vaak een onderscheid gemaakt tussen voorbeschikkende, uitlokkende en onderhoudende factoren. Het lineaire oorzaak- en gevolg denken wordt verlaten om te focussen op circulaire processen,omstandigheden en gedrag. Een zoektocht naar factoren die een rol spelen bij klachten is niet zozeer een zoektocht naar de waarheid, als wel een zoektocht naar mogelijkheden om bij te sturen. Qua interventies is het denkbaar dat het ene niveau een betere ingang biedt dan het andere. De moeilijkheden, die de aanleiding vormen voor de opname, worden binnen het kader van de levensfase bekeken. De houding van het hele team is daarop ingesteld. Je wordt op Sophia opgenomen omdat je behandeling en verzorging nodig hebt. Ondanks deze nood vinden wij het als team erg belangrijk dat iedereen zo veel mogelijk zijn zelfstandigheid behoudt. Van bij het begin van opname word je gestimuleerd om je eigen mogelijkheden maximaal te benutten, het heft in eigen handen te (blijven) nemen, zelf verantwoordelijkheid en beslissingen te blijven nemen. Het streven naar een maximaal behoud van de eigen mogelijkheden en vaardigheden omvat verschillende belangrijke levensgebieden: zelfzorg, persoonlijke hygiëne, huishoudelijke taken, woonsituatie, invullen van vrije tijd, afspraken en contacten buiten het ziekenhuis, financiën en administratie, … Op deze manier willen we enerzijds het gevoel van eigenwaarde en zelfrespect ondersteunen en anderzijds benadrukken dat het om een ‘actief’ herstelproces gaat.
Behandelmilieu Op Sophia leef je in groep en niet op de kamer zoals in een algemeen ziekenhuis. Dit is een hele aanpassing, zeker voor 5
iemand die rechtstreeks van thuis komt. Samenleven in groep betekent rekening houden met anderen en vraagt om een aantal duidelijke afspraken. Deze zijn niet enkel noodzakelijk om het groepsgebeuren in goede banen te leiden, maar ook om te komen tot een gezond dag- en nachtritme. Deze afspraken vind je achteraan deze brochure. Het behandelmilieu op Sophia is anti-regressief, motiverend en activerend. Structuur en oriëntatie in tijd en ruimte en ten opzichte van plaats en persoon zijn daarbij zeer belangrijk.
Behandeldoelen De behandeldoelen zijn gericht op het verhogen van de kwaliteit van leven na ontslag. Ze worden zo helder en concreet mogelijk geformuleerd. Algemeen kan je stellen dat we werken aan: - inzicht in wat er aan de hand is, zowel bij jezelf als bij je naaste omgeving - opklaren toestandsbeeld - genezing en als dat niet mogelijk is, verminderen van de kwetsbaarheid - acceptatie en verwerking van beperkingen - verhogen van de draagkracht - oppuntstelling van de medicatie - een zo groot mogelijke autonomie: zelfstandigheid, mobiliteit, fitheid, een aangepaste woonsituatie, … - het behoud en zo mogelijk de ontwikkeling van nieuwe competenties - het behoud en zo mogelijk verstevigen van de relationele verbondenheid met anderen: familie, buren, verenigingsleven en zorgnetwerk
6
Behandelaanbod Met het ouder worden raken de verschillende levensgebieden meer en meer verweven. Bij opname bekijken we zowel lichaam als geest in het licht van een maatschappelijk complexe en gevarieerde achtergrond. Het kan dan ook niet anders dan dat je behandeling gedragen wordt door verschillende disciplines.
Psychiater De medisch psychiatrische opvolging gebeurt door de psychiater. Zij onderzoekt zowel lichamelijke als psychiatrische problemen en maakt een inschatting van de mogelijke samenhang. Ze schrijft eventueel medicatie en onderzoeken voor. De resultaten van onderzoek en behandeling bespreek je met haar. Zij draagt de eindverantwoordelijkheid voor de behandeling. In het basisprogramma van elke groep is een wekelijks consult moment bij de psychiater voorzien. Psycholoog De psycholoog werkt zowel individueel als in groep. Bij opname verkent ze de hulpvraag en de voorgeschiedenis. Zij doet onderzoek naar de cognitieve functies via neuropsychologisch testonderzoek, vragenlijsten, observatie en gesprek. Op indicatie kan je bij haar terecht voor individuele therapie en psycho-educatie. Elke groep heeft een vast therapiemoment met haar. Daarnaast zijn er op indicatie een aantal groepssessies mogelijk zoals sociale vaardigheidstraining en de middelengroep.
7
Psychomotore therapeut De psychomotore therapeut werkt ook zowel individueel als in groep. Dit via bewegingstherapie, relaxatie, fitness en in mindere mate kiné. De bedoeling is velerlei: verbeteren van het zelfvertrouwen, reflectie, realiteitsoriëntatie, verbeteren lichaamsbeeld. Daarnaast ook het herkennen, uiten en reguleren van gevoelens, het verhogen van het energieniveau, terug leren ontspannen en genieten, het beter inschatten van mogelijkheden. Ergotherapeuten De ergotherapeuten activeren en stimuleren je om te voelen, te exploreren en te communiceren via creatieve materialen, zowel individueel als in groep. Hetzelfde gebeurt in de muziektherapie door middel van het beluisteren van CD’s. Tijdens de polyvalente therapie ligt het accent op aandacht en concentratie, geheugen, kennis en logisch redeneren. Zij trachten een beeld te krijgen van je mogelijkheden en deze te stimuleren en te onderhouden door middel van oefeningen. Ook tijdens de gezelschapsspelen wordt dit verder gestimuleerd. Tijdens de hobby ligt het accent op een zinvolle vrijetijdsbesteding die thuis kan verdergezet worden en die aansluit bij vroegere activiteiten. Ook de huishoudtherapie gebeurt op indicatie ter voorbereiding van een mogelijk ontslag. Maatschappelijk werkster Bij opname verkent de maatschappelijk werkster jouw maat schappelijk functioneren: leefsituatie, financiën en administratie, familie - steunfiguren - mantelzorgers, je ziektegeschiedenis,… Tijdens de behandeling neemt ze dit alles ter harte en zorgt zij voor ondersteuning van familie en steunfiguren. Vaak betekent dit ook dat naarmate het ontslag dichterbij komt, samen met jou en belangrijke derden, allerhande afspraken gemaakt worden. 8
Sociotherapeuten/verpleegkundigen De sociotherapeuten zijn dag en nacht aanwezig op de afdeling. Zij staan in voor verpleegkundige en verpleegtechnische zorgen en voor praktische regelingen zoals weekendafspraken, consultaties,… Door hun houding en ondersteuning willen ze je autonomie, zelfzorg, zelfredzaamheid in het dagelijkse leven verhogen. Zij staan in voor een deel van het vast groepsprogramma met sessies zoals dagopening, leefmilieubespreking, weekendplanning en weekendnabespreking, … Bij je opname krijg je een individuele begeleider toegewezen, die zich extra zal verdiepen in je situatie en die je ondersteunt door middel van gesprekken, psycho–educatie, training en begeleiding in oefensituaties.
Leef- en behandelgroepen Op Sophia kunnen maximaal 30 mensen opgenomen worden, verdeeld over drie leefgroepen elk met een eigen basisprogramma. De groepstoewijzing gebeurt op basis van de behandelfase, je mogelijkheden en behoeften. In de loop van de behandeling kunnen mensen veranderen van leefgroep en wordt het behandelprogramma opgevolgd en zo nodig bijgesteld. In alle behandelgroepen is gekozen voor een groepsbenadering, aangevuld met individuele begeleiding. Het vast groepsprogramma kan dan ook op indicatie aangevuld worden met extra groepssessies en individuele contacten.
Behandelduur Zo lang als nodig, zo kort als mogelijk. De gemiddelde verblijfsduur op Sophia is voor 2/3 van de patiënten minder dan drie maanden. Dat kan korter maar ook langer, tot maximaal één jaar. 9
Aanmelding en intake Rechtstreekse opname op de afdeling is mogelijk op weekdagen om 10.00 u. en dit enkel na telefonisch contact met Dr. Yamina Madani of Tom Vermeulen, hoofdverantwoordelijke. Een opname kan ook gepland worden na een oriënterend gesprek met de opnamestaf van het Psychiatrisch Centrum. Alle contacten lopen via het algemeen telefoonnummer: 015 30 40 30
Verloop van de opname De behandeling verloopt in drie fases: - In de eerste fase, de observatiefase die een viertal weken duurt, ligt het accent op elkaar leren kennen en komen tot een samenwerking. Het is de fase van diagnostiek in de brede zin van het woord. Dit gebeurt door middel van contacten, sessies, onderzoeken, consultaties, testen, gesprekken met familie enz … Soms kunnen moeilijkheden te maken hebben met lichamelijke problemen of worden ze daardoor versterkt. Daarom zijn een aantal medische onderzoeken zoals bloedafname, CT-hersenen, … nodig, om een lichamelijke oorzaak voor de psychiatrische problemen uit te sluiten. Deze fase wordt afgesloten met het formuleren van individuele behandeldoelen. - In de tweede fase ligt het accent op het optimaliseren van de mentale, fysieke en sociale gezondheid. Het is de behandelfase bij uitstek; de werk- en groeifase. De individuele behandeldoelen en het therapieaanbod worden uitgevoerd, geëvalueerd en bijgesteld. Behoeften, verwachtingen en toekomstplannen worden afgetoetst. 10
- De derde fase is de ontslag voorbereidende fase. Hier ligt het accent op het verkennen en opstarten van activiteiten in de eigen leefomgeving. Een laatste oppuntstelling van de medicatie, het leren klaarzetten van de medicatiebox, psychoeducatie en terugvalpreventie, moeten er voor zorgen dat het leven na ontslag zo optimaal mogelijk wordt voorbereid. Ter voorbereiding van ontslag is er mogelijk contact met familie, mantelzorgers en professionele hulpverleners.
Samenwerking met familie en belangrijke derden Tijdens de 1ste fase van de behandeling wordt er in het kader van de diagnostiek door de maatschappelijk werkster contact opgenomen met iemand van de familie. Zo wordt familie betrokken bij de behandeling. Infoverstrekking en psycho–educatie horen daarbij maar ook het inschatten van de draagkracht en het bespreken van de nodige maatregelen. Omdat een opname op Sophia steeds beperkt is in duur, wordt er vrij vlug met de familie en eventueel ook andere belangrijke betrokkenen contact opgenomen om samen met jou de toekomstplannen te bespreken. Indien een terugkeer naar de vroegere woonsituatie niet mogelijk of niet wenselijk blijkt, zoeken we samen naar een andere oplossing. We kunnen hierbij bijvoorbeeld denken aan het opstarten van thuishulp, een rustoord of serviceflat.
11
Bezoek Gedurende de dag volgen de patiënten een behandelprogramma. Daarom zijn de bezoekmomenten duidelijk afgebakend. Bezoek wordt verzocht aan te bellen bij de ingang van de afdeling. Terwijl het bezoek daar even wacht, word je verwittigd door de verpleging. Om de privacy van de opgenomen patiënten te garanderen is bezoek op de afdeling zelf niet toegelaten. Bezoek is, ook zonder een consumptie te gebruiken, welkom in de cafetaria. Bezoekuren Maandag: Dinsdag: Woensdag: Donderdag: Vrijdag: Zaterdag: Zondag:
18.00u – 20.30u 18.00u – 20.30u 14.00u – 20.30u 18.00u – 20.30u 18.00u – 20.30u 14.00u – 20.30u 14.00u – 20.30u
Contact Verpleegkundigen – sociotherapeuten: 015 30 49 90 Dr. Yamina Madani: psychiater – psychotherapeut Tom Vermeulen: hoofdverantwoordelijke
[email protected] 015 30 49 74 Annemie Bogaert: maatschappelijk werkster
[email protected] 015 30 48 32
12
Alle contacten lopen via het algemeen telefoonnummer: 015 30 40 30 Telefoon patiënten: Leefgroep 1: 015 30 49 77 Leefgroep 2: 015 30 49 69 Leefgroep 3: 015 30 49 96
Locatie Sophia is een afdeling van het Psychiatrisch Ziekenhuis Duffel en bevindt zich op de tweede verdieping van gebouw 15. Bereikbaar met de wagen: - Vanuit Antwerpen of Brussel via E 19, afrit Rumst – Duffel. Richting Duffel centrum volgen. Uw wagen kunt u best parkeren op de parking aan de Spoorweglaan. Met het openbaar vervoer: - Per trein: lijn Antwerpen – Brussel, station Duffel - Per bus: lijn Berchem Station – Duffel (52) lijn Lier – Mechelen (550 of 555) Adres:
Psychiatrisch Ziekenhuis Duffel Afdeling Sophia Stationsstraat 22c 2570 Duffel
13
Domeinplan campus Duffel
SOPHIA
14
Leefregels Sophia Aanwezigheid - Om je behandeling zo goed en zo snel mogelijk te laten verlopen, vragen we je het therapieprogramma te volgen. Omwille van dringende redenen kan je vooraf een wijziging in het therapieprogramma aanvragen via het formulier ‘structuurwijziging’ dat je in het staflokaal kan bekomen. - In het leefmilieu worden de kleine huishoudelijke taken verdeeld. We verwachten dat iedereen gedurende zijn behandeling zijn/ haar verantwoordelijkheden op zich neemt. - De maaltijden worden in groep gebruikt op welbepaalde tijdstippen. - Om veiligheidsredenen dienen wij ten allen tijde te weten wie er zich op de afdeling bevindt. Daarom vragen wij je telkens je de afdeling verlaat dit te noteren in een speciaal hiervoor bestemd register dat zich aan de ingang van de afdeling bevindt. Ten laatste om 20u word je terug verwacht op de afdeling. Woensdagnamiddag ben je vrij van 14u tot 20u. - Als ontslagvoorbereiding is naar het einde van de opname een semi-regeling mogelijk, waarbij je bijkomend op dinsdag naar huis gaat van 9u tot 20u en op woensdag van 14u tot 20u. - Soms mogen patiënten tijdelijk, omwille van hun toestand, de afdeling niet verlaten. Privacy Iedereen heeft recht op privacy: - Wat in de groep verteld wordt, blijft binnen de groep. U bespreekt dit niet met derden. 15
- Patiënten wordt gevraagd om niet op elkaars kamers te komen. - Bezoek wacht aan de ingang van de afdeling. - Er worden géén foto’s genomen, ook niet met een GSM. Middelengebruik Iedereen heeft recht op een cleane, alcohol- en rookvrije omgeving. - Het is niet toegelaten medicatie, alcohol of drugs in eigen bezit te hebben. - Controle op gebruik of bezit is mogelijk. - Medicatie wordt enkel gebruikt op voorschrift van de behandelend psychiater. De medicatie wordt op een vaste plaats en op vaste tijdstippen gegeven door verpleegkundigen. - De 1ste periode van opname mag door niemand alcohol gebruikt worden. In een latere fase kan, enkel in overleg met Dr Madani, toelating gegeven worden voor alcoholgebruik buiten de afdeling. - In het kader van ontslagvoorbereiding kan de patiënt wel de eigen medicatie in beheer hebben. Dit kan enkel mits uitdrukkelijke toestemming van Dr Madani. - Het is niet toegelaten om onder invloed te zijn. Je verblijft dan in een aparte kamer tot je terug clean bent. - Er mag niet gerookt worden op de afdeling. (K.B. 2006) - Overtreding kan je behandeling in gedrang brengen. Weekends Het is belangrijk dat je, in de mate van het mogelijke, zoveel mogelijk weekends thuis doorbrengt. Dat is immers waardevol om de band met thuis en met de realiteit te bewaren. Het in weekend gaan wordt steeds samen met het team besproken. - Het eerste weekend ga je, omwille van de observatie, niet naar huis. De volgende weekends worden keer per keer bekeken. - Mits voorafgaand overleg met het team kan je tijdens het weekend afwisselend in lang of in kort weekend gaan - Soms mag je tijdelijk, omwille van je toestand, de afdeling niet 16
verlaten. Autorijden - Gedurende de opname mag je niet met de auto rijden, enerzijds omwille van het ziektebeeld, anderzijds omwille van de voorgeschreven medicatie. (KB. 23 maart 1998; wet op de verkeersveiligheid) Elektronica - Het gebruik van een eigen TV op de kamer kan niet. Andere elektrische apparaten dienen voor ingebruikname gecontroleerd te worden op veiligheid. - Het gebruik van een GSM of een eigen PC is niet toegelaten tijdens de therapiemomenten. Persoonlijke bezittingen - Voor kostbaarheden bent u zelf verantwoordelijk. Breng niet teveel geld of waardevolle zaken mee en laat dit vooral niet rondslingeren. Het is niet toegelaten onderling geld uit te lenen. - Bij opname kan je een sleutel krijgen zodat je je nacht- en kleerkast op slot kan doen. Als je de sleutel verliest, rekenen we een forfait aan via de maandelijkse factuur.
17
Info Lees ook de onthaalbrochure van het Psychiatrisch Ziekenhuis Duffel. Daarin vind je informatie geldend voor het hele Psychiatrisch Centrum. Pastorale werking In het ziekenhuis is een pastorale dienst. Patiënten en hun familieleden kunnen daar terecht met vragen en overwegingen van religieuze en/of levens - beschouwelijke aard. Deze gesprekken zijn vertrouwelijk. De pastorale werker is bereikbaar op het nummer 015 30 40 30 of via het rechtstreekse nummer 015 30 30 18. Voor mensen met andere godsdienstige overtuigingen kan, via de afdeling, een vertrouwenspersoon gecontacteerd worden. Was De patiënt en/of zijn familie zorgt zelf voor de was. Je kan als patiënt tijdens het weekend thuis de was doen of tijdens je verblijf hier gebruik maken van de wasmachine op de afdeling. Is dit niet mogelijk dan zorgt de familie meestal voor de was van patiënten. Kapper en pedicure Je wordt verondersteld gebruik te maken van je vertrouwde kapper en pedicure thuis. Ook in het centrum van Duffel zijn er tal van mogelijkheden. Indien dit om medische of psychiatrische redenen niet mogelijk is, kan er uitzonderlijk beroep gedaan worden op de kapper en de pedicure die aan de voorziening verbonden zijn. De kosten worden in dit geval verrekend via de maandelijkse factuur.
18
Kamers Naast twee- en driepersoonskamers zijn er een beperkt aantal één persoonskamers. Daarom worden éénpersoonskamers enkel tijdelijk toegekend op basis van therapeutische noden. Faciliteiten in het Psychiatrisch Ziekenhuis Als patiënt kan je zelf of met je bezoek terecht in de cafetaria op het gelijkvloers van gebouw 15. Andere faciliteiten in gebouw 15 zijn: openbare telefoon in de cafetaria, een bibliotheek en een fitnesslokaal. Je kan een fiets huren in het fietsenverhuurcenter naast de sporthal. Er is eveneens een bibliotheek, een spelotheek en de mogelijkheid om gebruik te maken van een PC om bijvoorbeeld opzoekingen te doen op het internet.
Ombudsdienst We proberen steeds zo duidelijk mogelijk te communiceren. De zaken waarmee patiënten het niet eens zijn of waarover ontevredenheid bestaat, bespreekt men best eerst met de rechtstreeks betrokkenen. Zo nodig kan daarna een gesprek met de hoofdverantwoordelijke plaatsvinden. Indien dit niet voldoende is, kan contact opgenomen worden met de onafhankelijke ombudsdienst. (0485 54 81 43)
19
Deze zorgvoorziening maakt deel uit van de vzw Emmaüs. Maatschappelijke zetel: Edgard Tinellaan 1c - 2800 Mechelen.
08236-0414
