september - oktober t gewag nummer 50! AGora-lezingen op donderdag Excursie: Museum MORE (Gorssel) en De Librije (Zutphen)

2015 nr. 50

september - oktober

AGora-lezingen op donderdag Excursie: Museum MORE (Gorssel) en De Librije (Zutphen) Expositie: Using Windows As Mirrors Kom kennismaken met - Sander Bax over Harry Mulisch - Annegreet van Bergen, Gouden jaren

’t g

e

G A w

e m m

nu

!

0 r5

Inhoud Algemeen  Ten geleide 3 Sociëteitsleven6 Van het bestuur 4 AGora-lezingen 2015-20168 Ledeninitiatief Nobelprijswinnaars lezen Discussiëren over stelling Streeck Excursie Museum MORE (Gorssel) en de Librije (Zutphen)

11 3

7

Filmhuis Speelfilm De Meester en Margarita13 De eenzaamheid van de priemgetallen12 Muziek Porgy & Bess15 Documentaire Earth Story14 Filosofie over de filosofiegroepen

De geboorte van ’t gewAG nr.1 in 2007 ging met enige reserves gepaard

Kom kennismaken met… Vooruitblik 2015-2016 16 Sander Bax over Harry Mulisch 17 Annegreet van Bergen en Gouden jaren18 Kennisgemaakt met… O. Praamstra (over Busken Huet)

Het eerstvolgende nummer van ’t gewAG (nr.51) zal rond 30 oktober 2015 verschijnen. De sluitingsdatum voor bijdragen voor zowel ’t gewAG nr.51 als voor de bijbehorende agenda is vrijdag 9 oktober.

Lid worden van het AG? Raadpleeg onze website www.acadgen. nl voor uitvoerige informatie inzake de voorwaarden voor het lidmaatschap. U kunt zich via de website opgeven als belangstellende, waarna u zult worden uitgenodigd voor een vrijblijvende oriëntatie gedurende een kennismakingsperiode van drie maanden. 2

10

19

Kringen Literaire Kring: Hemingway, The Sun also rises en A Moveable Feast9 Muziekcaleidoscoop11 Culinaire Tafel20 Muziek: Kunstkring de Kempen 20 Tentoonstelling Using Windows As Mirrors5 Column Jet Ruijgendijk

22

Mutaties Ledenbestand

23

Colofon

23

Ten geleide Voor u ligt het vijftigste gewAG. Dit nummer hebben we daarom ‘in goud gevat’, zoals u ziet. We halen ook wat herinneringen op in de vorm van een aantal karikaturen uit de vervlogen jaren. Intussen wordt er heel hard gewerkt aan een marketingplan voor het AG. Eén van de onderdelen is een compleet nieuw jasje voor ‘t gewAG. Daarom zal het volgende nummer (51) er heel anders uit gaan zien. We verklappen nog niets, maar het wordt echt anders. Er zijn al in dit gewAG een paar nieuwigheden. Het marketingplan voor het AG wordt gepresenteerd (zie: Van het bestuur), de daaraan gekoppelde vernieuwing van de website heeft er voor gezorgd dat ons onvolprezen webteam geen vakantie heeft gehad, er komen drie cycli AGora-lezingen, op 6 oktober wordt de eerste

Culinaire Proeftafel geserveerd, er is een plan om Nobelprijswinnaars te gaan lezen en er wordt op 3 september een nieuwe tentoonstelling geopend. Verder kunt u in dit gewAG lezen over een aantrekkelijke excursie naar Gorssel en Zutphen, een discussie over de welvaartstaat, een actief filmhuis en een al even aantrekkelijk programma van ‘Kom Kennis Maken met...’. Wat dat laatste betreft zal Frans Schurer, na vele jaren, niet meer zijn zo karakteristieke leiding geven aan KKM, want hij is naar ver weg verhuisd; Henk de Graaf neemt het van hem over. Dit alles en nog meer leest u in dit gewAG. Het houdt beloftes in voor weer een goed jaar met veranderingen en groei van het AG, zoals door ons allen gewenst! Namens de redactie, Michiel de Veer

Discussiëren over stelling Streeck Is de welvaartsstaat op sterven na dood? Dat lijdt volgens Wolfgang Streeck, tot voor kort directeur van het Max Planck Instituut voor sociale wetenschappen en hoogleraar sociologie te Keulen, in zijn Gekochte tijd (Leesmagazijn 2015) geen twijfel. De naoorlogse democratische welvaartsstaat ligt financieel immers al sinds de jaren zeventig aan het infuus: middels achtereenvolgens inflatie, oplopende staatsschuld, privatisering, vergemakkelijking van particuliere schuldgroei en tenslotte geldverruiming door centrale opkoop van staatspapier heeft hij steeds slechts tijd gekocht om een sanering van de almaar aangroeiende schuldenberg voor zich uit te schuiven. Sinds 2008 wordt weliswaar, onder regie van de

Europese Commissie, hervormd en bezuinigd, maar het resultaat daarvan is nog steeds uiterst mager; als gevolg daarvan is echter wél de maatschappelijke ongelijkheid gestegen, de arbeidsvrede verstoord en hebben onze democratische verkiezingen ernstig aan belang ingeboet. Enkele AG- leden gaan komend najaar, over wat Streeck in zijn boek, stelt van gedachten wisselen in een paar (maandelijkse?) bijeenkomsten; wie daaraan ook zou willen meedoen, is van harte welkom. Voor meer informatie: lees het interview van Caroline de Gruyter met Streeck in de NRC van 3 april 2015, te vinden in het digitaal krantenarchief NRC. Wie mee wil doen of meer wil weten, kan bij mij terecht: Ton Osinga (0402365151).

3

Van het bestuur Al enige tijd worden we geconfronteerd met een afnemend ledental. En de initiatieven die zijn genomen om nieuwe leden te werven hebben niet het gewenste resultaat opgeleverd. Dit was voor het bestuur aanleiding om een professioneel marketingbureau in te schakelen als een mogelijk nieuwe oplossing om ons ledenbestand te verjongen en tevens uit te breiden en daarmee het voortbestaan van het AG zeker te stellen. Dit marketingbureau heeft met een frisse, neutrale blik gekeken naar onze vereniging en constateert, dat de uitstraling van het AG niet meer in lijn is met datgene wat jongere potentiële leden in deze tijd aanspreekt. Wellicht zijn we mede daardoor ook te weinig bekend bij deze doelgroep. Met elkaar hebben we bepaald wat onze doelgroep zou moeten zijn (55+ en HBO-W.O. opgeleid). Uit onderzoek blijkt dat in de Metropool Eindhoven deze doelgroep bestaat uit 25.715 personen. Vervolgens is een campagne bedacht om deze personen op meerdere wijzen te benaderen, en wel vanuit de volgende filosofie: communicatie vanuit het perspectief van de potentiële nieuwe leden. Het AG wordt nadrukkelijk gepositioneerd op zijn bijzondere combinatie van activiteiten. We hebben deze activiteiten verdeeld in vier belevingswerelden, te weten Cultuur, Maatschappij, Wetenschap en Sociëteit. Binnen deze clusters gaan we mensen aanspreken op basis van hun belangstelling. Dat betekent dat we bijvoorbeeld literaire lezingen alleen aanbieden aan mensen die op een website laten blijken geïnteresseerd te zijn in literatuur, of dat we mensen die op zoek

zijn naar een bijzondere ontmoetingsplek in goed gezelschap, wijzen op onze sociëteit. Het totale pakket van het communicatieproject bestaat uit: • Het bouwen van nieuwe landingspagina’s op onze website • Modernisering van onze identiteit, zoals huisstijl, ‘t gewAG, website en overige uitingen • Reclame online met banners op relevante internetpagina’s, die doorklikken naar onze website •S  electief adverteren in traditionele media • Selectieve direct mailingacties aan de doelgroep • Aandacht voor social media zoals Facebook en LinkedIn. Speciaal in deze campagne is de wijze waarop we ons gaan richten op de opvang en begeleiding van potentiële leden. Het is de bedoeling dat wij personen die reageren op een van deze uitingen, persoonlijk en gastvrij ontvangen en begeleiden, zodat zij snel hun weg kunnen vinden binnen het AG en daadwerkelijk lid worden. Daarvoor heeft het bestuur een aantal leden benaderd met de vraag of zij als ambassadeur van het AG deze potentiële leden willen opvangen en introduceren. Tot onze vreugde hebben we een twintigtal ambassadeurs hiervoor enthousiast kunnen maken. Deze ambassadeurs spreken via de advertenties op internet en bladen de doelgroep direct aan. Met deze initiatieven en de vernieuwende facelift, zijn wij ervan overtuigd dat we onze doelgroep niet alleen bereiken, maar ook verleiden om lid te worden. Naarmate we er zelf langer mee bezig zijn, raken ook wij almaar meer overtuigd van de geweldige mogelijkheden die ons AG biedt. Het campagneplan heeft ons bewustzijn, hoe waardevol onze vereniging is, echt vergroot. Tijdens de ALV in juni hebben we u al voor een deel laten zien wat de plannen waren. We willen u graag allen betrekken bij onze plannen. Het is de bedoeling dat de campagne half september van start gaat. Voor die tijd geven we nog een nieuwe presentatie-update eind augustus/begin september en we hopen en vertrouwen dat u daardoor net zo enthousiast wordt als wij zijn. Anke Nollen en Sjaak de Blauwe

4

Using Windows As Mirrors Wiel Wiersma en Erik Vermeulen Hoog op mijn tentoonstellingsverlanglijst voor het AG staat de naam van Wiel Wiersma (Eindhoven, 1964). Een schilder met een uitgesproken eigen handschrift, waarbij de weergave van licht en de reflectie daarvan een bijzondere sfeer oproepen. Zijn interieurs doen denken aan een tijd die ooit was; de ontheemding van de achterblijvers. In de compositie zoekt hij rust en balans. Die rust zit niet in de beweging van zijn toets. Weergaloos expressief boetseert hij als het ware met verf zijn vormen op. Hij veegt, schraapt, voegt toe en ordent de verf, zodat er een beeld ontstaat met een genereuze vrijheid voor de toeschouwer om er steeds iets nieuws in te zien. Als duo-exposant heeft hij Erik Vermeulen (Reusel, 1976) gevraagd. Er is een groot contrast tussen hun werk, maar ze kennen elkaar goed en waarderen elkaars werk. Ze kwamen tot de conclusie, dat ze allebei beginnen vanuit de waarneming die ze vervolgens abstraheren.

Maar Wiel keert naar binnen en Erik naar buiten. De tijdloze, dromerige, soms duistere sfeer van de interieurs tegenover een scherpe blik op de chaos van afval, als gevolg van de consumptiedrang van de mens. Erik Vermeulen tekent in een doorlopende serie het ‘Residu’ van de maatschappij. Tijdens zijn vele reizen heeft hij reeksen foto’s gemaakt van stortplaatsen, ophopingen van straatvuil en afgedankte spullen, die hij later is gaan bewerken in een boeiende en technisch begaafde tekentechniek. In zijn tekeningen worden de spullen in lijnen, vormen en droodles geabstraheerd, onherkenbaar gemaakt en als een nieuwe, abstracte taal gepresenteerd. Hij maakt hiervan ritmische collages, waarbij de platte tekeningen ook van de muur komen. De tentoonstelling wordt geopend op 3 september en is te zien tot en met begin november. Voor meer informatie: www.wielwiersma.nl en www. erikvermeulen.eu Facebook: www.facebook.com/whatAali Liesbeth Schreuder

5

Sociëteitsleven Het zomert nog even rustig door, maar binnenskamers wordt alweer, met het zweet in de handjes, gewerkt aan het programma voor het komende verenigingsjaar. Met de informatie die binnenstroomt zien wij weer verwachtingsvol uit naar de toekomst. We beginnen uiteraard op 3 september met onze ledenborrel. De voorzitter zal tijdens deze borrel het verenigingsjaar officieel openen. Het Oosterse buffet zal de warme nazomer nog een exotisch tintje geven. Tijdens het zomerreces is er in de sociëteit niet veel gewijzigd. Er hebben geen drastische verbouwingen plaatsgevonden, dus u komt terug in de vertrouwde AG-sfeer. Voor wat betreft het sociëteitsleven zijn er vanaf heden, voor de liefhebbers verschillende wijnen beschikbaar. De huiswijn blijft gehandhaafd, maar het is nu mogelijk, om zowel voor rood als wit een andere kwaliteitswijn te bestellen. Deze wijnen, maar ook alle andere dranken staan geannonceerd op een lijstje naast de bar. Het tapbiertje wordt geserveerd in een groter glas, een zogenaamd vaasje. Stelt u prijs op het bekende fluitje dan kunt u dat uiteraard ook bestellen. Zoals al bekend is wordt er per week een weekmenu geserveerd, ook aangekondigd op het scherm in de foyer. Dit betekent echter niet dat u niets afwijkends kunt bestellen. Er is een menukaartje met zowel gerechten voor de lunch als het diner. De afrekening aan de bar gaat vooralsnog via de blauwe kaart. Wij zijn een sociëteit en geen horecabedrijf. Het bestuur is van me-

6

ning dat een dergelijke vergelijking zeker in dit opzicht ook niet redelijk is. Mocht u echter, om welke reden dan ook, een gespecificeerde rekening wensen, dan kunt u daar altijd naar vragen en zal deze voor u worden gemaakt. Wij hopen dat u het komende jaar weer met plezier regelmatig gebruik zult maken van de hoeveelheid activiteiten die het AG u te bieden heeft en zien u graag weer uitgerust terug op 3 september. Donderdag 3 september: De eerste Ledenborrel van het nieuwe verenigingsjaar. Tijdens de borrel zal de voorzitter het AG jaar officieel openen. Ook zal er aandacht worden besteed aan de nieuwe tentoonstelling Using Windows As Mirrors met werk van Wiel Wiersma en Erik Vermeulen. Goed passend bij een heerlijke nazomeravond is een Oosters buffet. Laat u verrassen. De prijs voor dit buffet bedraagt € 22,50. Donderdag 1 oktober: Ledenborrel Het wordt najaar en dan komen er mosselen op tafel! De mosselmaaltijd wordt u aangeboden voor de prijs van € 21,-. Voor de ‘niet-mosselliefhebbers’ is er een alternatief visje voor dezelfde prijs. Vergeet niet u aan te melden voor de maaltijd. Tel. 040-2434808 of via de website. Namens het bestuur, Nel van der Vliet-Vierveijzer

Van de excursiecommissie

Bezoek aan Museum MORE in Gorssel en de Librije in Zutphen Na dit bezoek zal de bus ons weer naar Eindhoven brengen. De kosten voor deze excursie zijn: € 55. Hierbij zijn inbegrepen: de busreis, toegang tot en rondleiding in het Museum MORE (museumjaarkaart is niet geldig), rondleiding in de Librije, koffie met appeltaart en lunch. Aanmelden tot 15 september via de website van het AG: www.acadgen.nl; betaling via iDEAL. Wij rekenen op uw enthousiasme en zien u graag op 22 september.

Na de vakantieperiode organiseren we op dinsdag 22 september weer een excursie. Deze keer is de keus gevallen op het in juni jl. geopende Museum MORE in Gorssel. Dit is het grootste museum voor Nederlands Modern Realisme en het toont een selectie van ruim 200 werken van toonaangevende realisten van de afgelopen 100 jaar. Er zijn meer dan 30 werken van Carel Willink te zien, maar ook van kunstenaars als Pyke Koch, Charley Toorop, Jan Mankes, Dick Ket en vele anderen. Het museum is gevestigd in het oude raadhuis van Gorssel waar Hans van Heeswijk, bekend van de restauratie van het Mauritshuis en de Hermitage in Amsterdam, een heel bijzondere moderne aanbouw heeft gerealiseerd. Wij krijgen in kleine groepen een rondleiding in het museum. We vertrekken om 8.45 uur bij het AG en om 10.45 uur staat de koffie met appelgebak voor ons klaar in restaurant de Roskam dat naast het museum is gelegen. Om 13.00 uur gebruiken we de lunch ook in de Roskam. Om 14.30 uur staat de bus weer klaar om ons naar Zutphen te brengen voor een bezoek aan de Sint Walburgiskerk, een van oorsprong Romaanse kerk in het hart van Zutphen. In de kerk bezoeken we onder leiding van een gids ook de oude bibliotheek uit 1561, de zogenaamde Librije. Dit is een openbare leeszaal uit de 16e eeuw met als doel de mensen voor het ‘ware’ geloof te behouden door ze ’goede boeken’ te laten lezen. Deze Librije is een belangrijk cultureel monument in Nederland. Er bestaan maar twee andere vergelijkbare bibliotheken: een in Italië en een in Groot-Brittannië.

De excursiecommissie: Ine van de Rijke, Carien Treep en Els van der Zwet Vooraankondiging: Ook dit jaar gaan we weer naar de opera in Düsseldorf. Op 8 december staat Le Nozze di Figaro van W.A. Mozart op het programma. Noteer deze datum vast in uw agenda! 7

AGora-lezingen 2015/2016: (bijna) elke donderdagavond een lezing! Het AG als trefpunt op het gebied van cultuur, maatschappij en wetenschap in de regio Eindhoven? Een herkenbare bijdrage leveren aan de maatschappij? Elke tweede, derde en vierde donderdagavond van de maand om 20.00 uur wordt in de Meerlezaal een interessante lezing en debat georganiseerd door de AGora-commissie (die bestaat uit leden van het AG, de VVAO (Vereniging van Vrouwen met een Hogere Opleiding) en het NGIZ (Nederlands Genootschap voor Internationale Zaken). Deze lezingen maken deel uit van een drietal ‘AGora-cycli’. Het zal mijn Zorg zijn: over de stormachtige ontwikkelingen in de gezondheidszorg (elke tweede donderdagavond). Brave New World: over de impact van digitalisering op mens en maatschappij (elke derde donderdagavond). Mondiale Bruggen en Brandhaarden: over de actuele geopolitieke wereldproblematiek (elke vierde donderdagavond). De eerste cyclus Het zal mijn zorg zijn, bestaat uit zeven lezingen en start op donderdag 10 september, met de lezing ‘Onze genetische kaart: ontwikkelingen en verwachtingen ten aanzien van betere preventie en betere diagnose en therapie bij curatieve zorg.’ De spreker is prof. Han Brunner, hoogleraar klinische genetica aan de Radboud Universiteit Nijmegen en een topper op zijn gebied, blijkens de vele wetenschappelijke publicaties, promovendi en functies in nationale en internationale wetenschappelijke verenigingen. De tweede lezing in deze cyclus is op donderdag 8 oktober met Baas in en over eigen leven

een lezing over de ethiek van leven en dood door prof. dr. Marc Desmet, palliatief arts te Hasselt en hoogleraar Universiteit Leuven. De tweede cyclus Brave New World, bestaat uit zes lezingen en start op donderdag 15 oktober met een lezing onder de werktitel ‘Technologie en maatschappij steeds meer tot elkaar veroordeeld’, de aftrap van deze cyclus. De spreker is ir. Jan Mengelers, voorzitter van de Raad van Bestuur van de TU/e en in juni jl. verkozen tot ‘Eindhovense Topman 2015’. Deze cyclus wordt misschien uitgebreid met een zevende lezing! Foto: NRC

De derde cyclus Mondiale Bruggen en Brandhaarden start op donderdag 24 september met een lezing over de toenadering tussen Cuba en de Verenigde Staten. Spreker is Cuba-deskundige Rieks Holtkamp. N.B. Voor deze cyclus geldt dat de actualiteit leidend is: de onderwerpen en data kunnen daardoor veranderen. Hierover wordt u natuurlijk bijtijds geïnformeerd. Meer informatie over het programma van de drie AGora-cycli vindt u in toekomstige nieuwsbrieven en op de AG-website (onder ‘Activiteiten’ of ‘Agenda’). Tarieven De volgende - zo laag mogelijk gehouden - tarieven gelden voor de drie cycli: • per lezing € 12. Leden van het AG de VVAO en de NGIZ, alsmede studenten in het bezit van collegekaart betalen € 5. N.B.: Leden van het NGIZ moeten entreebe-

8

Van de Literaire Kring

Ernest Hemingway: The Sun Also Rises en A Moveable Feast Dinsdag, 15 september, 9.30 uur, Balkonkamer We sloten het vorig seizoen af met de bespreking van De meester en Margarita. De inleiding door Jelena Donskaia werd wel heel speciaal toen ze vertelde over haar eerste kennismaking met het boek in Riga in 1976. Het boek was destijds nog door de censuur verboden. Maar in de daarop volgende discussie bleek dat het boek ook nu nog verbaasde. Het is een samenvoeging van onder andere Goethes Faust en de uit de bijbel bekende geschiedenis van de Romein Pontius Pilatus. De verfilming van deze bijzondere roman staat door het AG-Filmhuis in oktober geprogrammeerd. Het nieuwe seizoen beginnen we met de eerste roman van Ernest Hemingway, The Sun Also Rises (En de zon gaat op). De inleiding wordt verzorgd door Joris Smeets, schrijver van het boek The best writers are liars, (2013). Het boek schetst een ontluisterend portret van de Lost Generation en bevestigt Hemingway als een van de belangrijkste schrijvers van zijn tijd. Het verhaal begint in Parijs en beschrijft de tocht door Frankrijk van Jake Blake en zijn vrienden op weg naar het San Fermin Festival, beter bekend als de stierenloop van Pamplona. Een deel van de plot is gebaseerd op de tocht die Hemingway zelf in 1925 ondernam. Het boek is door Webster A. Young gebruikt bij het schrijven van een libretto voor de gelijknamige opera (2000). In 1957 is het boek ook verfilmd.

In A Moveable Feast (Een roerende feestdag) beschrijft Hemingway zijn verblijf als buitenlander in het Parijs van de jaren 1920. Het laat je The Sun Also Rises wat beter begrijpen.

wijzen voor de cyclus Mondiale Bruggen en Brandhaarden via het NGIZ bestellen. • Een passe-partout is verkrijgbaar voor de lezingen van de cyclus Het zal mijn zorg zijn voor € 67 of € 28 voor leden van het AG, de VVAO, het NGIZ en voor studenten.  Voor de lezingen van de cyclus Brave New World kost een passe-partout € 57. Voor leden van het AG, de VVAO, het NGIZ en voor studenten € 24.

te (‘Agenda’ of ‘Activiteiten’) of direct via nieuwsbrieven. Bij het reserveren kunt u aangeven of u aan de lezing vooraf wilt dineren. Dat is vaak in aanwezigheid van de spreker. Een kans om meer op te pikken!

Inschrijving Inschrijving per lezing of passe-partout start op 1 september en kan plaatsvinden via de AG-websi-

Voor het komend seizoen staan de volgende boeken op het programma: Hella Haasse Een nieuwer testament Eduard du Perron Het land van herkomst Siegfried Lenz Duitse les Saul Bellow Herzog Als u een keer een bijeenkomst van de Literaire Kring wilt bijwonen, dan graag aanmelden via [email protected] Rob Westra

De AGora-commissie wenst u een boeiend seizoen toe!

Vera van Mierlo (VVAO), Hans Schipper (NGIZ), Regine Matthijssen, Bernard Grevink, Theo Bemelmans, Hans Eerdmans en Baudouin van Lamsweerde (allen AG) 9

Van de filosofiecommissie

Filosofiegroepen worden diverser Elke zomer worden de leden van de filosofiecommissie van de straat gehouden door een project, dat half mei start en ongeveer nu afloopt: het lanceren van een nieuw programma en het stimuleren en verwerken van de aanmeldingen. Het eindresultaat is maar deels voorspelbaar, verrassingen zijn niet uitgesloten. In 2013 zijn we begonnen met ook buiten het AG deelnemers te werven. De doelstelling was tweeërlei: het aantal groepen op peil houden of zo mogelijk uitbreiden en het AG nieuwe leden bezorgen. Het eerste is steeds gelukt. Ondanks de daling van het aantal AG-leden konden we in 2013 van vier naar vijf groepen gaan. De AG-leden kregen een grotere keuze aan onderwerpen en vijftien mensen van buiten maakten kennis met het AG. Wil een niet-lid voor de tweede keer meedoen met een filosofiegroep, dan is AG-lidmaatschap verplicht. Deze zomer hebben zeven mensen deze stap gezet. Opmerkelijk is dat ze allen deelnemer bij Mirjam van Reijen zijn geweest. Mirjam trekt relatief veel deelnemers van buiten, die een ander profiel hebben dan wat we doorgaans zien. Meer vrouwen, jonger en discussie-inbreng vanuit de eigen situatie. Voor zover ze doorstromen betekent dit ook voor het AG een grotere diversiteit onder haar leden. Verrassend was in mei het verzoek vanuit de ‘Mir-

10

jam-groep’ om met een tweede Mirjam-groep te komen. De commissie heeft hier pas medio juli bredere ruchtbaarheid aan gegeven, toen er al enige tijd geen aanmeldingen meer kwamen voor het verspreide programma. Het initiatief blijkt levensvatbaar te zijn en zodoende is er nu naast een maandagmorgengroep ook een maandagmiddaggroep van Mirjam van Reijen. Het overdag houden van de bijeenkomsten is een duidelijk pluspunt om mensen naar het AG te halen. Qua tijden zijn de filosofiegroepen meer divers geworden. De introductie van opsplitsing in kleine discussiegroepen is eveneens een verbreding. Het voorstel om een groep over het Islamitisch denken te hebben is binnen het AG goed geland. Onze relatieve onkunde brengt met zich mee dat informatieoverdracht hier meer op de voorgrond treedt. Van het oorspronkelijke programmavoorstel van zes groepen hebben twee het niet gehaald. Hiermee komen we voor de derde keer weer op vijf groepen uit met nu een tachtig deelnemers, waarvan twaalf (nog) geen AG-lid zijn. Vergelijken we een en ander met de eerste 25 jaar dan is de diversiteit in de filosofiebeoefening toegenomen. Klaas Bottema

Een nieuw initiatief

Nobelprijswinnaars lezen Na de aankondiging in een recente nieuwsbrief, reageerde een aantal mensen enthousiast op het idee, maar er bleken obstakels. De data en tijden bleken niet iedereen te schikken. Vandaar een nieuwe poging. Belangstellenden worden uitgenodigd op de eerste ledenborrel in het nieuwe seizoen op 3 september om over de praktische invulling te praten. Het idee blijft overeind. We lezen boeken van Nobelprijswinnaars en iedere deelnemer kiest op zijn beurt een schrijver uit en een boektitel voor de groep om te lezen. Degene die de keuze bepaalt, is die bijeenkomst voorzitter en kan dat naar ei-

gen inzicht vorm geven. Aan deelname zijn geen kosten verbonden. Het streven is om een kleine groep te vormen van 6-8 personen. Ieder komt dan een keer aan de beurt om een keuze te maken. En het belangrijkste effect van een kleine groep is de onderlinge uitwisseling over de beleving van het boek en de schrijver. Maar misschien nog belangrijker is het dat de lezers op deze wijze elkaar beter leren kennen. Een aanrader ook voor nieuwe leden. Voor meer informatie kunt u mij bellen of mailen: Willie Roncken, Tel. 0497-599197 [email protected]

Muziekcaleidoscoop De bijeenkomst van de Muziekcaleidoscoop, die gepland is op 22 september 2015, gaat niet door. De reden daarvan is dat nog geen presentator zich heeft gemeld. De Muziekcaleidoscoop is opgericht als podium waar leden andere leden kunnen laten meegenieten van hun favoriete muziek. Hoewel dat tot nu toe in meerderheid klassieke muziek was (variërend van echt klassiek tot hedendaags) zijn alle andere genres (klezmer, draaiorgel, jazz, filmmuziek etc.) ook welkom. Voor elke presentatie is een uur beschikbaar. Het enige dat van een presentator wordt verwacht is dat hij/zij kan vertellen wat de aantrekkingskracht van de gepresenteerde muziek voor hem/haar is en eventueel een anekdote over die muziek of die uitvoering, of een persoonlijke ervaring die aan de muziek is verbonden. In het afgelopen jaar hebben we het aantal bezoekers van de bijeenkomsten van de Muziek-

caleidoscoop zien afnemen evenals het aantal presentatoren, door wie het veelkleurige en verrassende van de Muziekcaleidoscoop wordt bepaald. Minder dan een half dozijn van hen heeft de Muziekcaleidoscoop draaiende gehouden in 2015. Er zijn leden die dit geheel alleen zouden kunnen, maar het is niet de bedoeling de Muziekcaleidoscoop te laten afglijden naar een one man show. Wij nodigen twee presentatoren uit zich aan te melden voor de Muziekcaleidoscoopbijeenkomst van 24 november 2015 in de hoop dat de belangstelling voor deze ledenactiviteit (waarbij ook introducés welkom zijn) weer zal toenemen. Presentatoren kunnen zich aanmelden bij: Hans Blekxtoon (040-2831314; h.blekxtoon@ onsnet.nu), Hans van den Berge (0497-514045; [email protected]) of muziekcaleidoscoop@ acadgen.nl. De Hansen

11

Filmhuis Speelfilm (alleen voor leden)

De eenzaamheid van de priemgetallen (Italië, 2010, speelduur 118 minuten) loopt. De hoogbegaafde Mattia heeft, door zijn schuld, zijn gehandicapte tweelingzus verloren. De twee buitenbeentjes ontmoeten elkaar op de middelbare school en herkennen elkaars pijn. Jaren later, wanneer ze beiden volwassen zijn, besluit Mattia in Duitsland te gaan studeren. Hij laat Alice achter en ze verliezen elkaar definitief uit het oog. Maar de band tussen de priemgetallen blijkt, ondanks hun eenzaamheid, onvoorstelbaar krachtig.

Vrijdag 25 september 2015, 20.00 uur Haardkamer Een priemgetal is een natuurlijk getal dat alleen deelbaar is door één en door zichzelf. De priemgetallenreeks begint met 2 en vervolgens komen 3, 5, 7, 11, 13, 17 enzovoorts. Alleen de 2 en de 3 staan naast elkaar. Verder staan de priemgetallen nooit naast elkaar, er staat altijd een ander getal tussen. Het zijn eenzame getallen. Deze definitie is figuurlijk van toepassing op de centrale personen in het verhaal: Alice en Mattia. Door tragedies in hun jeugd zijn zij beiden priemgetallen geworden: ze zijn elk met hun eigen problemen bezig, er zit altijd een ander tussen hen in, ze vinden elkaar nooit. Alice heeft als kind een skiongeluk meegemaakt, waardoor ze voor de rest van haar leven mank

12

Het scenario speelt zich af in verschillende tijden en volgt niet een chronologische vertelling en is daardoor niet gemakkelijk te volgen. De film springt heen en weer tussen 1984, 1991 en 2001 om uiteindelijk in het laatste kwart van 2008 te belanden. De kijker probeert zich te oriënteren door op details te letten: gezichten, bewegingen, eigenaardigheden, wat hoort bij wie, wie hoort bij wie. Maar het hoeft niet. Laat je meevoeren en het verhaal wordt vanzelf duidelijk. De acteerprestaties van deze uitstekende film zijn van zeer hoog niveau en de regisseur heeft op indrukwekkende wijze een indringende sfeer neer weten te zetten. De film is gebaseerd op het gelijknamige boek van Paolo Giordano. Regie: Saverio Costanzo Script: Saverio Costanzo, Paolo Giordano Alice: Alba Rohrwacher, Martina Albano, Arianna Nastro Mattia: Luca Marinelli, Tommaso Neri, Vittorio Lomartire



Agenda Legenda: niet-leden welkom als introducé. ook toegankelijk voor niet-leden, zonder introductie (na aanmelding). kringactiviteit.

ONDER VOORBEHOUD. KIJK VOOR DE ACTUELE AGENDA OP DE AG-SITE WWW.ACADGEN.NL

Toneelrepetities: elke maandag, Meerlezaal, 20.00 uur Koorrepetities: elke woensdagavond, Meerlezaal, 20.15 uur Bridgeclub 1: tweede dinsdag in de maand, 19.30 uur Bridgeclub 2: derde dinsdag in de maand, 19.30 uur Bridgeclub 3: vrij bridgen: elke woensdag, 19.30 uur, aanmelden voor dinsdagmiddag 12.00 uur.

SEPTEMBER 2015 Dinsdag 1 september - Filosofie Groep Lodewijks: Islamitisch denken Balkonkamer, 20.00 uur Donderdag 3 september - Ledenborrel Opening expositie met werk van Wiel Wiersma en Erik Vermeulen om 18.00 uur. Sociëteitszaal, 17.30 uur Maandag 7 september - Filosofie Groep Van Reijen: De zeven hoofdzonden Balkonkamer, 10.00 uur Maandag 7 september - Filosofie Groep Van Reijen: Spinoza Balkonkamer, 14.00 uur

september / oktober 2015 Maandag 7 september - Filosofie Groep Vergeer: Schopenhauer Balkonkamer, 20.00 uur Dinsdag 8 september - Wandelen 5 km Parkeerplaats AG, 10.00 uur Donderdag 10 september Tafel Opinie & Debat 1 Terraskamer, 12.00 uur Donderdag 10 september - AGora-lezing Prof. Han Brunner: ‘Onze genetische kaart: ontwikkelingen en verwachtingen ten aanzien van betere preventie en betere diagnose en therapie bij curatieve zorg.’ Meerlezaal, 20.00 uur Vrijdag 11 september - Filmhuis docu (alleen leden) ‘Earth Story’: episodes 1 en 2 Balkonkamer, 20.00 uur Zaterdag 12 september - 70 jaar Kunstkring de Kempen Meerlezaal, 15.00 uur Maandag 14 september - Filosofie Groep Van Zilfhout: Filosofie en de kunsten Balkonkamer, 20.00 uur Dinsdag 15 september - Literaire kring Ernest Hemingway. Balkonkamer, 19.30 uur Donderdag 24 september Tafel Opinie & Debat 2 Terraskamer, 12.00 uur Donderdag 24 september - AGora-lezing Rieks Holtkamp: ‘Toenadering Cuba en de Verenigde Staten’. Meerlezaal, 20.00 uur Vrijdag 25 september - Filmhuis Speelfilm (alleen leden) ‘Priemgetallen’ Haardkamer, 20 00 uur

Zaterdag 26 september - Kom kennismaken met ... Sander Bax Auteur van De Mulisch Mythe. Deze lezingen zijn mede mogelijk gemaakt door

Dinsdag 13 oktober - Wandelen 5 km Parkeerplaats AG, 10.00 uur

Meerlezaal, 17.00 uur

Donderdag 15 oktober - AGora-lezing Ir. Jan Mengelers: ‘Technologie en maatschappij steeds meer tot elkaar veroordeeld’. Meerlezaal, 20.00 uur

Zondag 27 september - Wandelen 10 km Parkeerplaats AG, 10.00 uur

OKTOBER 2015 Donderdag 1 oktober - Ledenborrel Sociëteitszaal, 17.30 uur Vrijdag 2 oktober - Filmhuis muziek (alleen leden) ‘Porgy and Bess’ - muziekfilm van de opera Haardkamer, 19.30 uur Maandag 5 oktober - Filosofie Groep Van Reijen: De zeven hoofdzonden Balkonkamer, 10.00 uur Maandag 5 oktober - Filosofie Groep Van Reijen: Spinoza Balkonkamer, 14.00 uur Maandag 5 oktober - Filosofie Groep Vergeer: Schopenhauer Balkonkamer, 20.00 uur Dinsdag 6 oktober - Culinaire Tafel Eerste ‘proeftafel’. Aanmelden via de website. Sociëteit, 17.30 uur Dinsdag 6 oktober - Filosofie Groep Lodewijks: Islamitisch denken Balkonkamer, 20.00 uur Donderdag 8 oktober Tafel Opinie & Debat 1 Terraskamer, 12.00 uur Donderdag 8 oktober - AGora-lezing Prof. dr. Marc Desmet: ‘Baas over eigen leven’. Meerlezaal, 20.00 uur Maandag 12 oktober - Filosofie Groep Van Zilfhout: Filosofie en de kunsten Balkonkamer, 20.00 uur

Woensdag 14 oktober Politiek Histor. Kring Sociëteit, 11.00 uur

Vrijdag 16 oktober - Filmhuis documentaire (alleen leden) ‘Earth Story’: episodes 3 en 4 Balkonkamer, 20.00 uur Donderdag 22 oktober Tafel Opinie & Debat 2 Terraskamer, 12.00 uur Donderdag 22 oktober - AGora-lezing Meerlezaal, 20.00 uur Zondag 25 oktober - Wandelen 10 km Parkeerplaats AG, 10.00 uur Vrijdag 30 oktober - Filmhuis speelfilm (alleen leden) ‘De Meester en Margarita’, in samenwerking met de Literaire Kring. Meerlezaal, 20.00 uur Zaterdag 31 oktober - Kom kennismaken met ... Annegreet van Bergen Auteur van ‘Gouden jaren’. Deze lezingen zijn mede mogelijk gemaakt door

Meerlezaal, 17.00 uur

NOVEMBER 2015 Donderdag 5 november - Ledenborrel Sociëteitszaal, 17.30 uur

Filmhuis Speelfilm, in samenwerking met de Literaire Kring (alleen voor leden)

De Meester en Margarita alias: De Duivel komt naar Moskou (Rusland, 1994)

Vrijdag 30 oktober, 20.00 uur Meerlezaal In 1994 verfilmde de Russische regisseur Joeri Kara de mysterieuze roman van Michail Boelgakov De Meester en Margarita. Alvorens de film voor het Russische publiek werd vrijgegeven werd zeventien jaar onderhandeld met de censurerende autoriteiten. In 2011 verscheen de film in een ingekorte versie. Russisch gesproken, Nederlands ondertiteld. Regie: Joeri Kara Muziek: Alfred Schnittke. Margarita: Anastasia Vertinskaja (zie foto)

Het boek De film is gebaseerd op de gelijknamige roman van Michail Boelgakov (1891-1940). Dit surrealistische boek is besproken in de Literaire Kring van het AG. Boelgakov schreef de roman in de Stalintijd, als satire op het toenmalige literaire leven in Rusland. Hij vertelt over de komst naar Moskou van de Duivel (Woland genaamd), om de Zwarte Magieshow te laten zien en het Grote Lentebal te houden. In het atheïstische Rusland bewijst de Duivel dat God bestaat. De tweede verhaallijn betreft de liefdesgeschiedenis van de hoofdpersoon, een auteur genaamd ‘de Meester’, en zijn geliefde Margarita. De Meester schrijft zijn eigen versie van de bijbelse gebeurtenissen in de tijd van de kruisiging. De Meester wordt opgenomen in een psychiatrisch ziekenhuis. Hij stort in en probeert de roman te verbranden. De Duivel redt zijn roman en verklaart: “Manuscripten branden niet!” Maar tot welke prijs? Meer informatie over Michail Boelgakov en zijn roman kunt u vinden op de website: www.masterandmargarita.eu/nl Inleiding van Sandra Geller Voorafgaand aan de vertoning van de film zal de van oorsprong Russische docente Sandra Geller vertellen over het leven van Michail Boelgakov en zijn adembenemende roman. Zij legt ook uit waarom Russen er van overtuigd zijn dat Boelgakov vervloekt was, nog steeds is… en dat het in zijn huismuseum echt spookt!

Advertentie

SENIORENSTEUN uw steun en toeverlaat in uw latere levensfasen www.seniorensteun.nl 13

Filmhuis Documentaire (alleen voor leden)

Earth Story - Hoe onze wereld tot stand kwam

Vier vrijdagavonden, 20.00 uur, Balkonkamer: 11 september, 16 oktober, 13 november en 11 december 2015 BBC documentaire filmserie in acht episodes van 50 minuten. De productie van deze film geschiedde in de periode 1995-1998. Presentator is de bioloog/geoloog Aubrey Manning. Engels gesproken en Nederlands ondertiteld. De films worden ingeleid en vertoond door Sikko Argelo en Roland Huijgen. De aarde is een eigenaardige planeet. Een planeet waar alles voortdurend in beweging is, met continenten die verschuiven, nieuwe oceanen die ineens tevoorschijn komen en hele bergketens die zomaar in het niets verdwijnen. Maar hoe komt het eigenlijk dat de aarde deze

14

eigenschappen vertoont? Earth Story, een van de meest ambitieuze documentaires die de BBC ooit maakte, gaat op zoek naar het antwoord op deze intrigerende vraag. In verbluffende beelden reizen we naar de meest uiteenlopende locaties, zoals de bodem van de Atlantische Oceaan, de krater van een werkende vulkaan op Hawaï en de toppen van de Himalaya. Op locaties waar de camera’s niet kunnen doordringen wordt vrijwel naadloos overgeschakeld op kwalitatief hoogwaardige animatie. Gaandeweg krijgen we een onthullend beeld van hoe de aarde en het aardse leven zich in de loop van miljarden jaren ontwikkelden. Een van de vele verrassende conclusies is dat juist het grillige karakter van onze planeet ervoor zorgde dat de evolutie op gang kon komen – en dat wij er uiteindelijk geboren konden worden. De episodes zijn getiteld: The Time Travellers & The Deep op 11 september Ring of Fire & Journey to the Centre of the Earth op 16 oktober The Roof of the World & The Big Freeze op 13 november The Living Earth & Other Worlds op 11 december

Filmhuis Muziek (alleen voor leden)

Opera op dvd: Porgy & Bess An American Folk Opera in drie bedrijven van George Gershwin (1898-1937) Libretto: DuBoseHeyward, naar diens roman ‘Porgy’ en het toneelstuk van Dorothy Heyward. Liedteksten: Ira Gershwin. Première: New York, 1935. Vrijdag 2 oktober, 19.30 uur, Balkonkamer Charleston (South Carolina), omstreeks 1870, na de burgeroorlog. In Catfish Row, een arme visserswijk, leeft Porgy met de vissers te midden van lichtekooien, souteneurs, dobbelaars en vechtersbazen. Bess is de geliefde van de wrede misdadiger Crown, maar naast dit alles bloeit de liefde tussen Porgy en Bess. Bess wordt echter geraffineerd verleid door de dandyachtige Sportin’Life, die handelt in ‘droompoeder’. Met hem vertrekt ze naar New York, terwijl Porgy verdacht wordt van twee moorden en in voorarrest zit. Als hij terugkomt uit de gevangenis vindt hij zijn huisje leeg en verlaten. Hij is zo verknocht aan Bess dat hij haar in zijn bokkenwagen achterna gaat naar New York.

Porgy: Willard White Bess: Cynthia Haymon Crown: Gregg Baker Sportin’Life: Damon Evans Regie: Trevor Nunn The London Philharmonic Orchestra en The Glyndebourne Chorus onder leiding van Sir Simon Rattle Opname: 2001, 184 minuten Hanna van Stratum

15

Kom kennismaken met …

Vooruitblik op het seizoen 2015-2016 Door de verhuizing en het afscheid van Frans Schurer is de samenstelling van de commissie gewijzigd. Deze bestaat nu uit Henk de Graaf, Cees Jorissen en Jos Huijnen. Als eerste auteur komt dr. Sander Bax spreken op 26 september. Hij is auteur van De Mulisch Mythe. Was Harry Mulisch de arrogante man die zich in hotel Americain publiekelijk aan de telefoon liet roepen of de laatste grote intellectuele Nederlandse schrijver? Na de lezing van Bax zullen de romans van Mulisch misschien nog meer aanspreken. Op 31 oktober reist Annegreet van Bergen naar Eindhoven. Zij heeft de stormachtige ontwikkelingen van de laatste 60 jaar vastgelegd in haar boek Gouden Jaren. Menigeen kan daar zonder moeite voorbeelden van geven. Op 28 november is schrijver Kees ‘t Hart onze gast. Hij heeft een groot aantal boeken geschreven, waaronder Blauw Curaçao, Hotel Vertigo en Ter Navolging. Zijn laatste roman Teatro Olympico beschrijft op hilarische wijze een grandioze mislukking. Of hoe eerzucht het beoordelingsvermogen aantast. In de week van de poëzie 30 januari 2016 komt prof. dr. Mieke Koenen naar het AG. Zij is auteur van de biografie van de dichteres Ida Gerhardt. De titel van de biografie is Dwars tegen de keer.

Laatste optreden van Frans Schurer in ons theater. 16

Ida Gerhardt behoeft geen verdere introductie. De Vlaamse auteur Griet op de Beeck is op 27 februari onze spreker. Zij heeft twee succesvolle boeken geschreven: Vele hemels boven de zevende en Kom hier dat ik u kus. Het moderne leven met al zijn beslommeringen en keuzemomenten weet zij treffend te verwoorden. De laatste zaterdag van maart is Stille Zaterdag. Daarom komt Ewoud Kieft op 2 april spreken over zijn boek Oorlogsenthousiasme, Europa 1900-1918. De oorzaak voor dit voor ons onbegrijpelijke enthousiasme probeert Kieft op het spoor te komen door de levens van intellectuelen als Herman Hesse en Sigmund Freud te analyseren. De reeks wordt afgesloten door Alexander Münninghoff op 30 april. In zijn boek De Stamhouder beschrijft hij de ongelofelijke geschiedenis van zijn familie die begint in Letland. De Commissie is verheugd dat Van Lanschot Bankiers opnieuw bereid is als sponsor op te treden. AG-leden hebben zoals gebruikelijk vrij toegang, evenals jongeren tot 21 jaar en studenten; niet-AG-leden betalen E 8 per voordracht.

Henk de Graaf

Kom kennismaken met …

Sander Bax over Mulisch 26 september 2015, 17.00-19.00 uur, Meerlezaal Weinig schrijvers zijn zozeer tot een mythe geworden als Harry Mulisch. Voor sommigen is hij de onstuitbare, arrogante schrijver uit Amsterdam, voor anderen is hij de laatste grote intellectuele auteur, die Nederland gekend heeft. Hij was een schrijver die goed kon omgaan met de media. Hij ontwikkelde steeds meer zijn talent om voor een publiek op te treden. Tot zijn dood in 2015 verscheen hij vaak op tv. Verschillende van zijn uitspraken worden tot op de dag van vandaag aangehaald. “Ik ben de Tweede Wereldoorlog.” of “Ik ben een groot schrijver, daar helpt geen moedertje lief aan.” Hoewel Mulisch veel en vaak over zichzelf gesproken en geschreven heeft, blijf toch het gevoel bestaan dat de schrijver juist door die openhartigheid een rookgordijn optrok. Hij heeft zijn levensverhaal in literatuur willen vormgeven, maar ook voor de televisiecamera en in tijdschriften en kranten. Wie was deze kameleontische man? Wie was de schrijver van dat prachtige oeuvre? Wie heeft er nu geen boeken van Mulisch gelezen? Of het nu Het stenen bruidsbed, Bericht aan de rattenkoning, De Aanslag of De Ontdekking van de Hemel is.

Het boek De Mulisch Mythe van Sander Bax, docent literatuurwetenschap, verbonden aan de universiteit van Tilburg, vertelt het verhaal van een fenomenaal schrijverschap en van de publieke figuur Harry Mulisch. Hoe hij uitgroeide van debutant uit Haarlem tot een groot Europees schrijver, die Thomas Mann als voorbeeld beschouwde. Het zal interessant zijn om te horen wat de visie van Sander Bax op de figuur Harry Mulisch is. Cees Jorissen/Jos Huijnen

17

Kom kennismaken met …

Annegreet van Bergen en Gouden jaren Zaterdag 30 oktober 2015, 17.00-19.00 uur, Meerlezaal Annegreet van Bergen (Enschede,1954) beschrijft in Gouden jaren (2014) hoe ons leven in een halve eeuw onvoorstelbaar is veranderd. Zij was chef van de economieredactie van Elsevier. Het boek werd een bestseller, stond 40 weken in de top 20 van de boekhandels. Voor zestigplussers bleek het een feest der herkenning. Voor jongeren een prachtig beeld van hoe hun ouders opgroeiden. De schokkende waarheid is dat dit boek onthult dat het vroeger niet beter was. Ze schrijft over de eerste levensbehoeften, opleiding en opvoeding, communicatie en informatie, mobiliteit, gezondheid, comfort en kwaliteit, werk en vrije tijd. De maatschappelijke verandering van 1945-2000, goed gedocumenteerd en met prachtige zwart-wit foto’s geïllustreerd. Sinds 1948 is het inkomen per hoofd verviervoudigd. Dat is meer dan het dubbele van de groei in de Gouden Eeuw. “In 1952 deelde ik een stofzuiger met mijn

schoonmoeder. In 1961 zond de tv 24 uur uit per week. In 1965 moesten we naar de buren om te bellen. De wekelijkse teil werd de dagelijkse douche, het papieren loonzakje een digitale rekening.” Gouden jaren staat vol met herkenbare anekdotes, scherpe observaties en schitterende foto’s. De moeite waard om een zaterdagmiddag bij stil te staan. Gouden bergen is opgenomen in de longlist van tien titels voor de Libris Geschiedenisprijs 2015. In september wordt de shortlist bekend gemaakt en in oktober de winnaar. Met Ewoud Kieft en Alexander Münninghoff als sprekers bij KKM hebben we nog twee ijzers in het vuur. We wachten af. Jos Huijnen

De dames J en L zetten altijd de puntjes op de i, vormen eigenlijk een dubbele punt. Drs. P zei in dit verband: “Een dubbele punt is een punt met een punt Die punten staan boven elkaar: Die ene die lijkt op die andere punt D’as ontegenzeggelijk waar!”

18

Kennisgemaakt met …

Olf Praamstra, Leven en werk van Conrad Busken Huet In het begin van zijn interessante lezing, verlucht met foto’s en stukjes tekst, werden de ruim veertig toehoorders door prof. dr. Praamstra meegevoerd naar Haarlem waar Huet in 1851 predikant wordt van de Waalse kerk. ‘The past is a foreign country’, ook voor het Haarlem van destijds. Twee voorbeelden: voor de militaire dienst moest een man minstens 1.57 m. lang zijn, en dertig procent voldeed niet aan deze limiet; verder was de zuigelingensterfte in arme buurten schrikbarend hoog. Huet was als predikant geliefd, maar dat wordt allengs anders na publicatie van Brieven over den Bijbel (1857-1858), waarin het evangelie historisch benaderd wordt. Niet zozeer het verschijnen daarvan als wel het preken daarover brengt hem in conflict met zijn gemeente (1862). Het isolement waarin hij dan geraakt, is al eerder ingeluid door zijn huwelijk in 1859 met Anne van der Toll die niet tot de burgerlijke elite van Haarlem behoort. Dat fnuikt zijn contacten met de plaatselijke notabelen en zijn status van ‘chéri des dames’ als vrijgezelle dominee is hij daarmee kwijt. Het heeft er alle schijn van dat Huet dat isolement zijn verdere leven gekoesterd heeft; uit een brief aan Anne: “[…] zoo ik u maar heb, u en de drukpers.” Ietwat merkwaardig vond ik dat in de voordracht Potgieter in het geheel niet werd

genoemd; die toch heeft Huet gevraagd lid te worden van de redactie van De Gids, en aan de daarin verschenen kritieken heeft ‘de beul van Haarlem’ mede zijn faam te danken. Aandacht was er wel voor Multatuli (1820-1887). Aanvankelijk konden hij en Huet het goed met elkaar vinden, maar in 1868 komt een eind aan de vriendschap. Multatuli, en hij niet alleen, nemen het Huet ongelofelijk kwalijk dat hij de overtocht van zijn gezin naar Nederlands-Indië laat betalen door het zittende conservatieve kabinet, in ruil voor adviezen aan de gouverneur-generaal om de liberale pers aldaar te dwarsbomen. Deze zogenaamde affaire-Hasselman is kenmerkend voor de blinde vlek die Huet had voor de haat die hij opriep met zijn grillige politieke opvattingen en de meedogenloze kritieken op het werk van tijdgenoten. Enerzijds wilde hij hardhandig ingrijpen in de (literaire) samenleving, anderzijds wilde hij daarvan een gerespecteerd lid zijn. In de woorden van Praamstra (pag. 835 van zijn biografie): “Op zulke tegenstrijdige verlangens is Huets leven stukgelopen.” Ter herdenking van zijn honderdste sterfdag is in 1986 een gevelsteen geplaatst boven zijn huis in Parijs aan de rue de l’Université met de tekst: Conrad Busken Huet/Ecrivain Néerlandais/Auteur du Pays de Rembrandt/Mourut dans cette maison le 1-er Mai 1886.

Tenslotte nog dit: bij mijn afscheid als voorzitter van KKM, dit vanwege mijn verhuizing naar Heerenveen, heeft Baudouin van Lamsweerde, namens het AG, mij aan het einde van de voordracht hartelijk toegesproken en zijn waardering vergezeld doen gaan van de bundel Ellendige levens, Nederlandse schrijvers in de negentiende eeuw; mijn partner werd bedacht met een prachtig boeket. Het zal niet verbazen dat in genoemd boek ook een hoofdstuk over Huet is opgenomen. Daaraan ontleen ik de volgende passage (cf. pag. 188): “Het geheim van Huet bestaat uit zijn stijl, zijn in woorden gevangen passie en drift. Stijl was zijn manier van leven.” Het komt mij voor dat het werk van Huet, deze grote èn miskende Nederlander, daarmee treffend wordt gekarakteriseerd. Frans Schurer

19

Culinaire ‘Proeftafel’ Dinsdag 6 oktober, 17.30 uur Locatie: AG-sociëteit, de Haardkamer of de Terraskamer In het vorige gewAG werden de plannen geschetst voor een Culinaire Tafel met een tekening van een vrolijk gezelschap aan tafel. Voor het diner dat Jörg ons gaat bereiden is het ‘boutje’, dat daar werd opgediend, beslist te taai! Met de Culinaire Tafel dagen we onze uitstekende kok Jörg uit om zijn kunsten aan ons voor te schotelen. Voor de prijs van € 50 krijgen we een vijfgangen menu, inclusief aperitief, drank en koffie. Het idee is met enthousiasme ontvangen en inmiddels heeft zich een heel aantal AG-leden aangemeld. Een eerste ‘proeftafel’ vindt plaats op dinsdag 6 oktober. We zullen daar ook zaken bespreken zoals: de frequentie: eens per twee maanden of

per kwartaal, seizoensgerechten al of niet, de dag die allen het beste schikt, het uitnodigen van speciale gasten, bijvoorbeeld de huisslager die eens over zijn metier komt vertellen. Het is niet de bedoeling dat de kok een soort kookles geeft, maar wie weet is hij weleens te verleiden een geheimpje prijs te geven! We denken aan een vaste kern van 15 tot 20 AGleden. Deze activiteit is alleen toegankelijk voor de AG-leden! U kunt zich nog aanmelden, maar bij meer dan 20 opgaven wordt u op de wachtlijst geplaatst. Het aanmelden (vanaf dinsdag 18 augustus) is uitsluitend mogelijk via de website: Activiteiten > Culinaire Tafel. Voor meer informatie en suggesties kunt u contact opnemen met Caroline Haarman: e-mail adres: [email protected] Tel.: +32 14 435482

Kunstkring ‘De Kempen’ viert haar 70-jarig bestaan in het AG Zaterdag 12 september, 15.00 uur, Meerlezaal Dit lustrum wordt gevierd met een muzikaal middag- en avondprogramma van 15.00 uur tot ongeveer 22.00 uur. Introducés zijn hierbij van harte welkom. De bijeenkomst staat in het teken van ontmoeting, zowel in gesprek als in de muzikale bijdragen. Programma: •E  nige herinneringen van een stokoude kamermuzikant, een korte causerie door de heer A.E. Pannenborg, gevolgd door bijdragen van een aantal oud-voorzitters en de huidige voorzitter van de Kunstkring. •E  en interactieve muzikale verwondering door Joop Albracht. •A  vondconcert verzorgd door twee heel jonge musici die al van zich hebben laten horen, namelijk fluitiste Fréderique Purnot en cellist Rogier Hornman, samen met Janny Lobbezoo, die haar professionele kwaliteiten op menig podium en tijdens de laatste KdK-masterclass heeft getoond. Zij zullen een zeer gevarieerd 20

programma brengen in afwisselende samenstelling met een gedeelte uit een cellosuite van Bach, werken van Schubert, Poulenc, Debussy en andere componisten. Tussen sommige programmaonderdelen zijn er ruime pauzes om dit alles te laten bezinken en te genieten van een ‘walking-dinner’ dat in de vorm van culinaire hapjes tot u zal komen, in voor- en hoofdgerechtjes verdeeld over de pauzes met na afloop dessert met koffie en thee. De kosten voor deelname aan deze jubileumviering zijn € 35 p.p., exclusief de consumpties die na afloop aan de bar kunnen worden afgerekend. U kunt zich vóór 27 juli 2015 aanmelden bij Riet van Beeck, tel.049-2552743 of via e-mail [email protected]. Tevens dient dan € 35 p.p. te worden overgemaakt op de bankrekening t.n.v. Kunstkring De Kempen NL59 INGB 0001135022 onder vermelding van jubileum 2015. Uw aanmelding is pas definitief na ontvangst van de betaling.

De redactie ...

... in den beginne (2007)

... bespreekt (2015) 21

Column

Herijking Wat vergt het schrijven van een column? Kijk naar Arnon Grunberg, die als een van de velen er dagelijks een ogenschijnlijk moeiteloos uit de pen krijgt. Of naar mijn topper, Sylvain Ephimenco, die een paar keer per week, zeer scherp en onderlegd, in Trouw zijn analyses geeft, meestal op het terrein van internationale politiek of een landelijke situatie. Hun onderwerpkeuze is meestal het gevolg van een gemoedsaandoening. Dit kan zijn verontwaardiging, irritatie, boosheid zelfs, maar ook ontroering of bewondering. Met een goed geschreven column begint mijn dag goed. Als ik door een helder taalgebruik de gedachtegang kan volgen, de getrokken conclusies kan onderstrepen, er bij mij nieuwe inzichten ontstaan, dat geeft mij dat een blij gevoel. Ephimenco kan bijvoorbeeld krachtig verwoorden waarom er in Nederland intussen voldoende moskeeën staan, of waarom hij zo van Italië houdt ondanks de onoplosbare problemen aldaar. Helaas kan ik me ook ergeren als ik naar radioverslaggevers luister, die met hun aangeleerde trucjes en erbarmelijk taalgebruik zonder gedegen voorkennis vaak maar iets roepen. Het is nu dit scala aan gemoedsaandoeningen dat bij mij de behoefte oproept om iets met u te delen. Namelijk de vraag in hoeverre gebrek aan (voor-)kennis ons moet irriteren of onverschillig laten. Moeten wij van alles veel weten? Er is op technisch gebied bijvoorbeeld veel dat mijn pet te boven gaat en dan betreur ik soms een gebrek aan kennis om erover mee te praten! Een (fors) aantal decennia geleden stond, in mijn beleving en die van vele anderen, de alfacultuur hoger in aanzien dan die van de bèta’s. Als ik, ‘superalfa’, de stelling van Pythagoras niet (meer) kon bewijzen of niet wist hoe belangrijk de buis van Torricelli was, dan werd mij dat niet echt aangerekend. Maar wist een argeloze gesprekspartner niet van “Quo usque tandem…” of wie Penelope was, dan was hij stilzwijgend als een ‘eenvoudige HBS-er’ te bestempelen. Maar ik ben geen laudator temporis acti. Dat vroeger alles beter was hebben al velen tever-

22

geefs en onwaarachtig geroepen! De dagelijkse praktijk alleen al met het werken op laptop of tablet was zonder de bèta niet mogelijk geweest. En mijn bewondering nu gaat uit naar de slimme techneut, die zijn best doet om steeds betere toestellen te ontwerpen. Het is mirabile dictu zelfs zo dat, hoewel de apparaten ingewikkelder worden, door alle mogelijkheden het gebruiksgemak voor mensen zonder voorkennis ook toeneemt! Mijn herwaardering van de ‘techneuten’ is dan ook allang op gang gekomen. Het is zeker al twaalf jaar geleden dat ik Bodanis’ E= mc2 heb gelezen. En bovendien heb ik de gehele Bêtacanon genuttigd. Alleen, om ergernis te voorkomen, ga mijn kennis niet toetsen! Jet Ruigendijk

Mutaties Ledenbestand Nieuwe leden Overleden: Mevr. ir. A.M.J. Meerding (Ans), Waalre Dr. ir. E.G.F. van Winkel Ir. N. Speller (Niek), Waalre Mevr. mr. C.J.W. van Leeuwen-Dingemans Mevr. E.J. Meijer (Elien), Eindhoven Mevr. A.J.B.G. Sanders-Boots (Antonette), Riethoven Mevr. M. Domen-Rops (Marlies), Geldrop Mevr. M.J.M. van der Genugten-Stoker (Marijke), Eindhoven Mevr. A.M. van den Bergh (Annette), Eindhoven Mevr. E.E. Scheepers (Evelyn), Waalre

Antonette Sanders

Evelyn Scheepers

Niek Speller

Colofon De Eindhovense vereniging ‘Het Academisch Genootschap’ (opgericht in 1945) wil een trefpunt zijn voor personen met brede belangstelling voor maatschappij, wetenschap en cultuur in de ruimste zin van het woord. Daarnaast geeft zij gelegenheid tot beoefening van kunsten en wetenschappen op niet-beroepsmatige basis. De sociëteit, als integrerend deel van de vereniging, is een rustpunt voor leden en hun introducés en biedt een gezellige ambiance voor gesprek en ontspanning. Het verenigingsblad ’t gewAG verschijnt tenminste vijf keer per jaar. Het lidmaatschap bedraagt € 260 (huisgenootleden € 160) per jaar. Website: www.acadgen.nl E-mail: [email protected] Bestuur: Richard de Groot, voorzitter, tel. 0413-366735 Nel van der Vliet, 1e secretaris E-mail: [email protected]

Contributierekening: NL34INGB0004344135 Sociëteitsgebouw Parklaan 93, 5613 BC Eindhoven Telefoon 040-2434808 Redactie Michiel de Veer, hoofdredacteur Jan Koppen, eindredacteur ’t gewAG Jet Ruigendijk, redacteur Liesbeth Schreuder, redacteur Webteam: Harald Ihle (webmaster), Addie de Fluiter, Ed Verstijnen, Wim Verseijden, Jos Timmermans Perscontacten: Jos Huijnen E-mailadressen redactie ’t gewAG: [email protected] Webteam: [email protected] Externe communicatie: [email protected] Layout Graphic Match, Eindhoven Druk Puntscherp, Eindhoven 23

Voor wie de uitdaging zoekt...