Scheldelaan Zomernummer juli - augustus
Met in dit nummer o.a. : - Recessie lijkt over haar hoogtepunt heen - Lillo: Plannen met een hoofdletter - Fluitend met de fiets naar het werk - Nieuw Havenhuis
Voorwoord
Scheldelaan Zomernummer juli - augustus
Met in dit nummer o.a. : - Recessie lijkt over haar hoogtepunt heen - Lillo: Plannen met een hoofdletter - Fluitend met de fiets naar het werk - Nieuw Havenhuis
COLOFON Verschijnt tweemaandelijks Redactiesecretariaat en advertentievoorwaarden:
[email protected] Verantwoordelijke uitgever: Roger Van de Peer p/a Pijpleiding.com Kalmthoutsesteenweg 50 bus2 2950 Kapellen Hoofdredacteur: Dirk Henderieckx
[email protected] Vormgeving: www.acmeurope.com Cover: Bob De Bruycker Werkten mee aan dit nummer: Marc Balduyck, Staf De Lie, Annemie Morbee, Annemie Henderieckx, Lisbeth Jaspers, Roger Van de Peer, Petra Dedecker, David Lanipekun, Frank Stolk Copyright: De overname van gehele of gedeeltelijke artikels is enkel toegestaan na schriftelijke toestemming van de uitgever.
U hebt de zomeruitgave in handen van “Scheldelaan”. De eerste uitgave van dit professioneel magazine van de Scheldelaan en de omliggende regio heeft al voor heel veel contacten gezorgd. Toch is het hard werken om een blad verdeeld te krijgen en mensen over de streep te trekken om te adverteren. De zomermaanden worden bovendien nog zeer stiefmoederlijk behandeld hoewel deze maanden eigenlijk precies de meest “uitgeruste” en “ontstreste” lezers trekt. Maar alles heeft zijn tijd nodig en we willen dit groeiproces doormaken omdat we ervan overtuigd zijn dat dit blad een publiek aanspreekt dat ook de regio profileert in het economisch gebeuren. Interactie is ons stokpaardje. Scheldelaan wil corresponderen met zijn lezers, luisteren naar hun ideeën, suggesties. Laat de zomermaanden een inspiratie zijn om even iets te schrijven, een foto te nemen, een kattebelletje door te sturen. Deze editie heeft iets minder bladzijden maar bevat toch weer een aantal actuele artikels. Enkele topjournalisten schreven een bijdrage en hun artikels geven aan waar we naartoe kunnen evolueren. Misschien krijgt u bij het lezen wel zin om eens in de Scheldelaan en omgeving te gaan fietsen of wandelen. Of probeert u ons recept met schol wel uit? Verder willen wij u natuurlijk een heel leuke vakantie en heerlijke zomermaanden toewensen! Veel leesgenot, Dirk
3
Inhoud
Recessie lijkt over haar hoogtepunt heen
Voorwoord
Inhoud
3
Blog
6
Economie Recessie lijkt over haar hoogtepunt heen
7
Lillo Plannen met een hoofdletter
Plannen met een hoofdletter
Fluitend met de fiets naar het werk
5
9
Werken op de Scheldelaan Op bezoek bij Christine en Ronald
12
Fietsen op de Scheldelaan Fluitend met de fiets naar het werk
14
De haven van Antwerpen Gedachten wisselen met Maria Van Meenen
16
Vis in de Beneden-Zeeschelde Op ontdekking
18
Milieu Het toenemend ‘groene’ belang in de Antwerpse haven
20
Veiligheid Onverwachte oefening voor werknemers en hulpdiensten
24
Dossier 3D op de Scheldelaan
25
Zaken doen met China Een andere mentaliteit
27
Toekomst Toekomstige hoofdzetel Gemeentelijk Havenbedrijf
28
Cartoon
30
Nieuw Havenhuis
5
Blog Roger Van de Peer werkt aan een langlopend project in Europoort, Nederland. Op zijn blog kunt u telkens zijn wedervaren lezen. Broekie Hoe voelt dat als Belg tussen uitgelaten Hollanders? Durf je niet op de glijbaan? Kerstmuts op de kale knikker. De zee in met broek en al. De organisatrices hadden geen betere locatie kunnen vinden voor een vrijblijvend avondje borrelen met de collega’s. Het mag eens wat anders zijn dan elke dag maar werken. Zeker wat onwennig, als je zelf geen alcohol drinkt en je toeziet hoe het ene Antwerps bolletje na het andere doorgespoeld wordt. En de trappist van Grimbergen moest niet voor het bolletje onderdoen. Ik vind het een grote waardering van mijn collega’s, dat ze het Belgisch bier zo veel eer hebben aangedaan. Dus was ik er helemaal niet klaar voor toen Brigit vroeg om eens van de kinderglijbaan te glijden. Ik moest met rode kaken wijzen op de onveilige situatie. Maar niet getreurd de avond was nog lang niet stuk. Als ik dat zo zeg, dan moet je niet verbaasd zijn, dat Sulo, onze projectleider vraagt: Hoe voelt dat als Belg tussen uitgelaten Hollanders? Ik ben best nieuwsgierig om in zo’n gezelschap en in zo’n omgeving de tijd te verdrijven. Zeker als je moet kiezen tussen een avond in het hotel of in een paviljoentje aan zee met gezelschap. Het is voor mij een uitgelezen gelegenheid om te conditioneren met mijn Hollandse collega’s. Natuurlijk volgde een hele rits Belgenmoppen, waar ik niet zo goed in ben, want ik versta amper 1 van de 5 moppen uit het radioprogramma in de auto van Hans op Radio Veronica. Allemaal bijeengesprokkelde specialisten, die elkaar amper kennen en ongelooflijk van goede wil. Alhoewel ik mezelf wel een broekventje vond tussen al het stoer geweld, hadden de dames deze naam gegeven aan onze jongste aanwinst, Johan. Met zijn jong uiterlijk en zijn keurig pakje moest hij toch maar eens bewijzen uit welk hout hij gesneden was. En inderdaad de stormvogel in de gedaante van een jan-van-gent kwam ons gelag verstoren, door onbeholpen tussen alle flessen, asbakken en glazen van de tafel die net door een groepje verlaten was, te trappelen. Het doortastend optreden van de grote Johan, met veel armgebaar en het na-kieperen van een vatje apperitiefnootjes, verjoeg de vogel, die zich te pletter vloog tegen de ramen van het terras. De waard die even polshoogte kwam nemen, vertelde ons, dat dezelfde meeuw onlangs een pannenkoek had weggegrist bij een dame die was opgestaan om even naar het toilet te gaan. Ik moest even denken aan het verhaal van Jonathan Seagull Livingstone van Neil Diamond. (http://www.youtube.com/watch?v=nUZz8zscHdQ&feature=related) Brigit dook bemoederend uit het niets een kerstmuts op voor de bedekking van de kale knikker van Rene. Rene heeft zeker zoveel allure als Mister Proper van Procter en Gamble, maar gaf aan dat hij dat liever niet hoorde. Dus verder niets daarover. Ondertussen vertrok de een na de ander toch stilletjes naar huis. Brigitte en Rene konden het niet laten om de avond krachtig af te sluiten met een wandeling in de zee. Je moet niet zeggen: “Je durft niet!”, want je moet snel zijn om het te fotograferen. (’s Anderendaags moesten de foto’s nog eens rondgaan. Zodat ik nu niet meer over de foto’s beschik. Ik zal ze terug moeten maken.) Een overallbroek kon de bibberkontjes redden. Hiermee werd de avond afgesloten en keerde de rust terug op het strand. Extra dank aan Sil, Brigit en Ed voor het gezellig etentje met kibbeling en frietjes . Roger
6
Economie Recessie lijkt over haar hoogtepunt heen - Marc Balduyck Ook de petrochemie langs de Scheldelaan kreunt onder het geweld van de internationale crisis. De bedrijven draaien nog altijd op een beperkte productiecapaciteit. Toch zijn er enkele voorzichtige signalen voor dat het vanaf het vierde kwartaal eindelijk weer wat beter zou kunnen gaan. De Belgische economie kruipt moeizaam door een diep dal. De internationale recessie weegt op de ondernemingen. Ook op de Antwerpse chemie. Bedrijven als BASF Antwerpen, Solvay, Lanxess, Evonik en Bayer Antwerpen hebben hun productieniveau teruggeschroefd en de afzet afgebouwd. “Voorlopig zijn er nog geen tekenen dat het op termijn effectief beter zal gaan”, heet het onder meer bij Solvay. “De Antwerpse chemie werkt in grote mate voor onder meer de landbouw, de voeding en de bouw. Wij produceren massale hoeveelheden kunstmeststoffen en toeleveringsproducten voor de bouw en de voedingsbedrijven. Precies in die sectoren gaat het vandaag nog biezonder moeizaam. Zeker in de bouw is er nog altijd geen perspectief. Wij hebben onze installaties daarom op lager toerental gezet.” Omdat de Antwerpse chemie ook in grote mate exportgericht is komen de klappen in de verkoop dubbel hard aan. Nagenoeg 95% van de lokale productie gaat per schip, per trein of met de vrachtwagen naar het buitenland. Op dat moment spelen de Belgische productiekosten eveneens in het nadeel van de Antwerpse ondernemingen. “Onze prijzen liggen tot 20% boven de Duitse of de Franse prijzen,” heet het bij Bayer Antwerpen. “Dat kost ons extra marktaandeel. Dat verlies komt bovenop de negatieve gevolgen van de slechte conjunctuur.”
“Onze prijzen liggen tot 20% boven de Duitse of de Franse prijzen”
Het mag dan wel merkwaardig heten dat de ondernemingen de klappen tot nog toe vrij rustig hebben kunnen opvangen. De werkloosheid onder het personeel kon ook tot op heden vrij beperkt gehouden worden. Ondernemingen als BASF en Bayer hebben vooral geopteerd voor onderhoudswerken en opleidingscursussen om de mensen aan het werk te houden. De samenwerking met de lokale vakbonden was in dit opzicht vrij positief. De syndicale afgevaardigden konden het best appreciëren dat de ondernemingen er de voorkeur aan gaven om hun personeel in huis te houden liever dan ze tijdelijk met werkloosheid te sturen. Blijft uiteraard de vraag of de sector die inspanningen nog lang zal kunnen volhouden. Er wordt zelfs van syndicale zijde niet aan getwijfeld dat dat sociaal engagement van de kant van de bedrijven effectief handenvol geld kost. Er wordt daarom voorzichtig gesuggereerd om de besparingsinspanningen binnen de sector verder op te voeren. Onder meer op het vlak van energieverbruik en grondstoffen en inzake onderzoekskosten kan nog enorm veel gerealiseerd worden, heet het. Niet enkel bij Lanxess wordt in dit opzicht bv. de verdere ontwikkeling van de elektriciteitsprijs opgevolgd. De stroomtarieven voor grote ondernemingen behoren in België tot de duurste van Europa. Wie meer dan 100 gigawattuur per jaar gebruikt, betaalt tot 20% meer voor zijn verbruik dan in zeg maar Duitsland of Frankrijk. De organisatie Febeliec, de federatie van de grote industriële elektriciteitsverbruikers probeert daarom de stroomleveranciers tot enige toegeeflijkheid te dwingen. Competitieve prijzen zijn een zaak van goedkopere distributie- en transmissietarieven, stelt Peter Claes van Febeliec. Ook moeten de onderscheiden belastingsheffingen dringend naar beneden. Claes volgt diezelfde redenering voor de prijsvorming rond gas. Ook hier is dringend nood aan meer transparantie. Op het vlak van onderzoek en ontwikkeling heeft de Belgische overheid al heel wat gepresteerd. De chemie doet weliswaar lokaal niet veel aan research maar de weinige voordelen die dan toch kunnen geboekt worden zijn meegenomen, is de
7
Economie redenering. De bedrijven krijgen sinds kort een vrijstelling van 75% op de bedrijfsvoorheffing die ze moeten betalen voor hun onderzoekers. Op die manier kunnen getalenteerde onderzoekers in huis gehouden worden, is de redenering. Zeker als het om onderzoek in fijnchemie gaat, is die fiscale inbreng uiterst belangrijk. Maar er is nog meer. We kunnen nog enorme dingen realiseren op het vlak van logistiek. Antwerpen is in dit opzicht een toonaangevende efficiënte draaischjf. Zeker wat haveninfrastructuur en wegennet betreft. De inbreng van het pijpleidingnet is zelfs nog belangrijker. De Antwerpse chemie heeft in al die jaren een netwerk van liefst 100 pijpleidingen gebouwd. De bedrijven uit de Antwerpse cluster tappen er waterstof, zuurstof, stikstof, koolstofmonoxide of ethyleengas af. In de mate dat de aanvoer nog verder geoptimaliseerd kan worden, kan de chemie ook nog meer rendement uit zijn activiteiten halen.
“De Amerikanen zullen als eersten uit het diepe dal kruipen en meteen ook de vraag naar importproducten aanwakkeren.”
8
Beterschap Ondertussen komen er zowel van de Nationale Bank als van het VBO, de organisatie van de Belgische werkgevers, de eerste voorzichtige signalen dat we het dieptepunt allicht al achter de rug hebben. Zeker vanaf het vierde kwartaal zou de ommekeer kunnen ingezet worden. De aanzet wordt daartoe gegeven vanuit de Verenigde Staten. De Amerikanen zullen als eersten uit het diepe dal kruipen en meteen ook de vraag naar importproducten aanwakkeren. Volgens zowel Rudi Thomaes van het VBO als Guy Quaden van de Nationale Bank zal België dit jaar geconfronteerd worden met een krimp van 3,3%, een heuse recessie dus. Vanaf het eerste kwartaal zetten we dan een voorzichtig herstel in dat zal vertaald worden in een globale groei van pakweg 0,2%. Een beperkte groei, dat wel. Maar dan toch groei. Als export-georiënteerde sector zal de chemie die groei-impulsen normaal als eerste onderkennen. Zeker op het moment dat in Amerika de bouw weer op gang komt, zullen de kunststofproducenten meteen weer voluit kunnen gaan. Aan de Scheldelaan worden de eerstkomende maanden allicht nog wel moeilijk maar vanaf oktober is er duidelijk hoop op enige beterschap. Zowel Thomaes als Quaden houden een slag om de arm: de financiële crisis mag niet verder uitlopen. Indien dit wel het geval zou zijn, dreigen nog meer grote ondernemingen failliet te gaan. Voorlopig liggen de perspectieven echter goed. De banken hebben de situatie duidelijk weer onder controle.
Lillo Plannen met een hoofdletter - Lisbeth Jaspers Het klokje van de St. Benedictuskerk in Lillo klingelt welgeteld één keer. Ik spring op van mijn zonnige bankje aan de oever en rep me naar de districtsraad. Daar zal over grootse plannen gesproken worden. Plannen om onze veiligheid te garanderen en plannen om het leventje in Lillo op te vrolijken. Grote plannen worden altijd met een hoofdletter geschreven. Dat is deze keer niet anders. Het eerste plan dat ter sprake komt begint met de letter S. De S van Schelde, maar dan in het Grieks. Het Sigmaplan wil de Schelde een beetje temmen. In 1953 en 1976 zorgde de rivier ervoor dat Lillo en omgeving helemaal overstroomd werden. Huizen liepen onder, dijken werden kapot geslagen, mensen verdronken. Logisch dat de regering dus iéts moest doen en liefst zo snel mogelijk. Een jaar later was het Sigmaplan er al met voorstellen voor het verhogen en versterken van een netwerk aan Belgische dijken. De bouw van een gigantische stormvloedkering, zoals de constructies in Nederland die het water gewoon als een sluis blokkeren, was een ander idee. Ondertussen werd het project geactualiseerd en uitgebreid. Veranderde inzichten en omstandigheden rond watermanagement vragen om aanpassingen. Nu weten de ingenieurs dat een dure stormvloedkering niet voldoende bescherming biedt. Het water zal zich hoe dan ook een weg banen. Studies bewezen dat de natuur beter een handje kan helpen. Polders, weiden en natuurgebieden worden gebruikt als ‘gecontroleerd overstromingsgebied (GOG)’. Zo’n GOG vangt het water op dat bij springtij toch over de dijk geraakt. En tegelijk is het een heerlijk stukje groen om in te vertoeven. Lillo krijgt een plaatsje binnen het Sigmaplan. Het dorp ligt vlak aan de Scheldemonding, dicht bij zee dus. Hoe dichter bij zee, hoe kwetsbaarder. Reken daarbij dat de klimaatsverandering voor een hogere zeespiegel zorgt en je begrijpt de bezorgdheid van de inwoners. Gelukkig werd Fort Lillo doorheen de geschiedenis goed beschermd. Haar strategische ligging en militaire verdedigingstaak zorgde ervoor dat de krijgsheren de dijken goed verzorgden en regelmatig verstevigden of verhoogden. Toch moet er nu nog zo’n drie meter extra bij. Stevige verbouwingswerken, die al een tijdje geleden werden aangekondigd.
“Tot nu toe werd er nooit aandacht geschonken aan het esthetische. Op deze manier is het veel aangenamer”
Bootje varen
9
Lillo
“Qua aantrekkingskracht is Lillo een bom. Overal ter wereld weten ze wie Napoleon is, hier ligt 500 jaar Europese geschiedenis op een hoopje.”
10
Van die verbouwingswerken werd gebruik gemaakt om het tweede plan met een hoofdletter te bedenken: het Masterplan. Met een subsidie van de Europese Unie in gedachten, kon Lillo beginnen dromen van de restauratie van haar fort en omgeving. Dankzij Willem van Oranje, Napoleon en minder bekende mannen die graag al eens een robbertje vochten, staan er genoeg historische gebouwen en overblijfselen om van te smullen. Maar het gaat niet alleen over de geschiedkundige betekenis van Lillo-Fort. Het Masterplan zal tegelijkertijd heel wat verbetering brengen voor de inwoners, getuigt Linda: “Weet je dat hier nog altijd elektriciteitsdraden in de lucht hangen? En we hebben een volledig nieuwe sanering nodig.” Dat de Districtsraad recentelijk een lading lantaarns in retrostijl liet aanvoeren, kan ze wel appreciëren. “Tot nu toe werd er nooit aandacht geschonken aan het esthetische. Op deze manier is het veel aangenamer”, klinkt het. Het Masterplan duwt andere dringende acties ook in een toepasselijke stroomversnelling. De toegang tot het dorp zou volgens het Sigmaplan aan de andere kant komen te liggen. Een veerboot tussen Kallo en Lillo klinkt dan nog logischer dan het al was. “Er is geen enkele vorm van openbaar vervoer hier. Ik moet altijd door de Liefkenshoektunnel om te gaan werken in Kallo, wat zeker 9 euro per dag kost en erg slecht is voor het milieu. In de Katoennatie alleen al zijn er 2 tot 3000 werknemers die dagelijks over het water moeten. Dankzij het Masterplan praten de stad Antwerpen en het bedrijf Brabo eindelijk over een haalbaarheidsstudie voor zo’n veerdienst”, weet Linda nog. Een extra troef van het Masterplan is dat er meer mogelijk wordt voor het Sigmaplan. De hoofdbaan naar Lillo bijvoorbeeld, is een elegante heirbaan. Die zou weg moeten in ruil voor de verhoogde dijk en de genoemde nieuwe toegangsweg. Als er alternatieven zijn om dat te vermijden, biedt het Masterplan meer financiële ademruimte om die alternatieven te overwegen. Hallucinante mogelijkheden Het is dus duidelijk dat de bewoners en andere geïnteresseerden inspraak hebben in beide ontwerpen. Er worden verschillende hoorzittingen gepland waar ideeën en commentaren welkom zijn. “Al vind ik het plezierig dat men vraagt wat ik ervan vind, die dijk moet drie meter omhoog. Daar is iedereen het over eens”, relativeert Achilles van het Landshuis. “Het probleem is in wiens tuin gegraven moet worden. Daar zijn de architecten nog mee bezig.” Er loopt inderdaad nog een wedstrijd voor architectenbureau’s om creatieve voorstellen voor Lillo te doen. Vanaf november dit jaar word het gekozen voorstel verder uitgewerkt zodat het na de inspraakfase goedgekeurd kan worden in april 2010. “Wat ons vooral wakker houdt, is de bereikbaarheid tijdens de werken”, spreekt Achilles wellicht in naam van alle zakenlui in Lillo. Zij leven van de toeristen die in het weekend en tijdens de zomer afzakken. Gemiddeld zijn dat 500 toeristen per weekend, wat veel is. Eens Lillo-Fort gerestaureerd is, ziet Achilles een gouden toekomst tegemoet. “Qua aantrekkingskracht is Lillo een bom. Overal ter wereld weten ze wie Napoleon is, hier ligt 500 jaar Europese geschiedenis op een hoopje”, roept hij uit. En de economische crisis is volgens hem eerder een zegen dan een vloek. “Mensen kunnen geen 5000 euro per gezin meer uitgeven voor een trip naar pakweg Spanje. Gaan ze dan heel de zomer binnen zitten? Natuurlijk niet, ze geven de helft minder uit door lokaal op reis te gaan. Naar Lillo bijvoorbeeld.” Het Poldermuseum bewijst die trend: het verwelkomde dubbel zoveel bezoekers dan vorig jaar. Hetzelfde geldt voor de bedrijven. Door de crisis knibbelt het management heel wat af op transportkosten en kosten voor seminaries. Ze zoeken liever een vergaderzaal dichtbij huis. Lillo, centraal op de Scheldelaan door de uitbreiding richting Nederland, heeft voor elk wat wils: een bruin cafeetje, chique restaurants of een business centrum. Het is aan de regeringen om Lillo ook na de crisis aantrekkelijk te houden. Met het Masterplan en de Europese aandacht, moet dat wel lukken. Zelf heeft Achilles een geheim wapen achter de hand: “Een cruise-terminal zou ons pas echt op de
Lillo kaart zetten. Professor Van Hooydonk van de Universiteit Antwerpen onderzocht de mogelijkheid om meer cruises te laten aanmeren in Antwerpen en Lillo bleek de meest strategische plek. Zet 3000 van de rijkste mensen ter wereld op een schip en laat ze uitstappen in Lillo-Fort: een hallucinant idee!”
“Zet 3000 van de rijkste mensen ter wereld op een schip en laat ze uitstappen in Lillo-Fort: een hallucinant idee! “
����������� ��������� ����������� ������������
� ������������������������������������������������ ���������� ��� ���������� ��������� �� ���������
���������� ���������� �� ����������� ��� ����������� ���������� ������������� ��� �� �������� ����������� �� ����������� �������� �� ���������� ��� ������ ������ �� �������������� ���������� ��� ������ �������������� �� ���������� ���� ������ ��������� !����������������� ��� ������������ ��������� �� !��������� �������� ��� "� ����������� # $�����������
����������������������� �!
!��� ������������� ����������� ���������� %�� &���
������������� ����
�'�'�'�'
(���������� ) * +*),-, (�������� .��'/ 012 ) 11,-34) 5 6��'/ 012 737 -147)8 5 9*���� / �������������'����:�������'��
11
Cartoon
30
