GRATIS MAANDELIJKSE KRANT ROND NIEUWE (POP)MUZIEK MEI 2007 - 29
EEN UITGAVE VAN (K-RAA-K) 3 VZW HEERNISLAAN 81 B-9000 GENT WWW.KRAAK.NET
ruis
MACHINEFABRIEK GHOST ASTRAL SOCIAL CLUB HIVE MIND COURTISANE ROB BIDDER
Edito.
V
erder in dit nummer verklaart Rutger Zuydervelt van Machinefabriek zijn appreciatie voor en de invloed van death metal en grindcore op zijn muzikale evolutie. Ook andere elektronische artiesten die in het verleden vaak met de nodige serieux werden benaderd, denk maar aan Oren Ambarchi en Peter Rehberg, lieten zich recent in met het genre en demonstreerden zo hun open geest aan het publiek. Dat metal de laatste jaren steeds meer aan de oppervlakte komt en ook steeds meer serieus wordt genomen, heeft voor een groot stuk te maken met de populariteit van labels als Southern Lord en Aurora Borealis, die via meer toegankelijke tranceachtige dronemetal, ook het pad openen naar andere, extremere vormen van het genre. Laat ons zeggen dat het pad geopend wordt voor muziekliefhebbers die een zelfde openheid hanteren als bovenvermelde muzikanten. Er blijkt namelijk nog steeds een grens te bestaan waar de cultuurcorrecte muziekliefhebber niet over geraakt. Misschien begint die grens waar ironie niet langer toepasbaar is? Bands rond mensen als Stephen O’ Malley kunnen voor hen
ruis
vaak nog door de beugel, maar eens de link naar de wortels van het genre te duidelijk worden, haakt men nogal snel af. Het gaat hier dan vooral om het imago dat vaak samenhangt met doorgedreven misantropie, gitzwart nihilisme en – waarschijnlijk het slechtst verteerbaar – satanisme. Het genre wordt daardoor, ondanks haar enorme vernieuwingsdrang, vaak nog afgerekend op haar clichés. Dit in tegenstelling tot andere populaire genres als folk (dat toch ook vaak dweept met heidense symbolen en onderwerpen) en elektronica, die evenveel clichés met zich meedragen, maar binnen het maatschappijkritische veld hoofdzakelijk een meer vanzelfsprekende kaart trekken. Toch is het metalgenre zelfs puur muzikaal gezien een onuitputtelijke bron met een enorme veelzijdigheid. De selectieve openheid van de zelfverklaarde culturele omnivoor werkt het voortbestaan van de eeuwige opsplitsingen in high- en lowbrowcultuur nog steeds in de hand, en doet zo haar positie onrecht aan. Gelukkig zijn er steeds meer artiesten die de invloed en de interessante aspecten van van het metalgenre erkennen en zo helpen de vooroordelen te bestrijden. Zij zijn broodnodige evangelisten. Niet enkel voor het genre, maar ook voor een algehele openheid in de cultuurbeleving. –Steve Marreyt
Agenda
MEI 2007 - NR 29
Verschijnt
maandelijks, behalve in juli en augustus. is een gratis uitgave van (K-RAA-K)3 vzw (K-RAA-K)3 vzw c/o Ruis Heernislaan 81 9000 Gent Belgium T/F : +32 92199143 www.kraak.net
[email protected] Een abonnement kost 10 euro in België en 16 euro in Nederland. Een steunabonnement is 25 euro. Hiermee word je ook lid van (K-RAA-K)3 en krijg je korting op door ons georganiseerde concerten. Dit kan verkregen worden door het bedrag over te schrijven op rekening nummer 737-0200369-10 met mededeling “ruis abo” samen met je adres en het gewenste startnummer. Hoofdredactie : Steve Marreyt Eindredactie : Sara Geens, Elisabeth Cornille Redactie : Tommy Denys, Davy Dedecker, Bert Dhondt, Dave Driesmans, Bart De Paepe, Bart Gielis, Sarah Kesenne, Hans van der Linden, Han Van den Hoof, Mik Prims, Filip De Winne, Jan De Roos Illustraties : Bram Devens, Olivier Schrauwen, Wouter Vanhaelemeesch Verantwoordelijke uitgever: Dave Driesmans Ruis wordt gedrukt op gerecycleerd papier en met milieuvriendelijke inkt. Met steun van:
01/05 Recyclart, Brussel NNCK (us), Drifting Bears Collective (b) 03/05 Logos Gent Malcolm Goldstein (us) & Matthias Kaul (d) 04/05 KC Belgie, Hasselt Play Festival: Astral Social Club (uk), Carlos Giffoni (us), Hive Mind (us), baYal! (can/jp),... 04/05 4AD, Diksmuide Cul De Sac plays Faust (us), Kiss the Anus of a Black Cat (b) 05/05 KC Belgie, Hasselt Play Festival: Thee Silver Mt Zion Memorial Orchestra And Tra-la-la Band (can), Powerhouse Sound feat. Ken Vandermark, Brokeback feat. Douglas McCombs, , Kiss the Anus of a Black Cat (b),... 05/05 Worm, Rotterdam ‘Ein Abend in WORM’: Der Plan (de) + Übergang (de) + more 05/05 Vooruit, Gent Courtisane en (K-RAA-K)3: Ghost (jp), Stefan Lakatos (se) 06/05 Vooruit, Gent Courtisane en (K-RAA-K)3: Christian Marclay’s “Screen Play” met: Steve Beresford (uk), John Butcher (uk), Paul Lovens (de) + Greg Kelley (us), Bhob Rainey (us), Jason Lescalleet (us) + Tetuzi Akiyama (jp), Ignatz (b), Stef Irritant (b)
10/05 Vooruit, Gent Anouar Brahem (tn/fr) 10/05 Recyclart, Brussel Polmo Polpo (i), Mantler (can), Yellow Swans (us) 10/05 Stuk, Leuven Type Records labelnight: Goldmund (uk), Xela (uk), Helios (uk) 11/05 Dunk!Festival, Zottegem Kiss The Anus Of A Black Cat (b), De Portables (b), Wixel (b), Grim (b), Krakow (b) 13/05 Worm, Rotterdam Aube (jp), Yellow Swans (us), dj Zipo (de) 15/05 AB, Brussel Battles (us), Coca-Cola Met God (b) 19/05 013, Tilburg Bird By Snow (us), Silvester Anfang (be), The Dead Beat Club (uk), ... 19/05 Recyclart, Brussel Kap Bambino (fr), Kitbuilders (de), Genjini (fr), AmenRA (b), Nadja (can) 21/05 Recyclart, Brussel Charalambides (us) 22/05 Recyclart, Brussel Recyclart en (K-RAA-K)3: Comets On Fire (us), Primordial Undermind (at)
COMETS ON FIRE OP TOUR IN DE BENELUX
23/05 AB, Brussel Slint (us) performs “Spiderland”
30/05 Vooruit, Gent Wilco (us), Carla Bozulich (us)
24/05 Vooruit, Gent Shellac (us), Tall Firs (us) Radu Malfatti Project (at) + Fred Van Hove (b) + Christof Kurzmann (at/uk)
30/05 Worm, Rotterdam Giuseppe Ielasi (it) & Thomas Ankersmit (nl), Jorge Isaac (ven) & Marko Ciciliani (kr), Dave Brown & Lukas Simonis (nl)
24/05 Argos, Brussel Sleeping Machine (Machinefabriek + Sleeping Dog) (nl) Discodesafinado (b)
31/05 Cactus, Brugge Red Sparowes (us)
26/05 KC Belgie, Hasselt Comets On Fire (us) 27/05 KC Belgie, Hasselt Charalambides (us) 27/05 Cactus, Brugge Brightblack Morning Light (us)
06/06 AB, Brussel Mike Patton (us), Fennesz (aut) 08/06 – 09/06 Vooruit, Gent 10 JAAR (K-RAA-K)3 08/06 Maher Shalal Hash Bash (jp) Es (Fin), De Portables (b), 9/05: Nurse With Wound (uk), Jac Berrocal/Aki Onda/Steve Warburton trio (fr/jp/uk), Dean Roberts (nz)
Illu : Wouter Vanhaelemeesch
n EEN POGING TOT BENADERING VAN GHOST
Mistige figuren in het oog van de storm Het Japanse Ghost fuseert al twee decennia lang oosterse en westerse wereldmuziek en improvisatie met een flinke dosis spiritualiteit. Het is een gezelschap dat zich in ieder geval niet gemakkelijk laat vangen in eenduidige termen en ook naar de buitenwereld toe vaak gesloten blijft. Naar aanleiding van hun concert op Courtisane, toch een poging om dit gezelschap te ontsluiten. Oprichter, spirituele leider en in een ander leven ook acupuncturist Masaki Batoh is onze halfgewillige gesprekspartner.
G
host bracht in januari In Stormy Nights uit, het achtste album sinds de groep in 1984 door Masaki Batoh in het leven geroepen werd. Twee decennia lang opereerde de groep in mysterieuze omstandigheden, terwijl allerlei geruchten de ronde deden als dat het collectief enkel nummers kon en wilde schrijven in grotten of metrostations in het holst van de nacht. Het bezorgde hen de reputatie een van de meest complexe groepen te zijn die ooit ontstond in
de Japanse psychedelische underground. Ghost probeerde steeds halsstarrig te vermijden zich te laten categoriseren als een rockband door tegelijk te flirten met verschillende soorten wereldmuziek, progressieve muziek, krautrock, freejazz en improv. Wat hen onderscheidt van andere hedendaagse bekende Japanse artiesten als High Rise, Acid Mothers Temple of Keiji Haino is de manier waarop de bijdrage van ieder lid, die zeer individueel is, aan elkaar gesmeed wordt. “In Stormy Nights” klinkt dan ook niet anders, maar is toch opnieuw een uniek document in de geschiedenis van Ghost.
DE EERSTE WOELIGE JAREN “Toen Ghost net bestond, was de levensstijl van een Duitse groep als Amon Düül, waarvan de artiesten samen leefden in een rock-’n-rollgemeenschap, een belangrijk voorbeeld voor ons”, vertelt Masaki Batoh. Ghost zocht toen naar plaatsen waar ze rustig konden spelen, zonder in conflict te komen met de Japanse
autoriteiten. Uiteindelijk vonden ze in de achterbuurten van Tokio een oud leegstaand appartementencomplex waar Batoh samen met zijn vriendin introk. Door de vervallen staat van het gebouw en de stroom van bezoekers en bandleden, stond het al snel bekend als “the Ghost House”. Batoh wordt regelmatig nog geconfronteerd met vragen over deze periode van zijn Ghostcarrière, maar het is niet iets waar hij onverdeeld gelukkig op terugblikt. Het was niet allemaal slecht, maar de wens dat hij er deel zou uitmaken van een florerende alternatieve artistieke gemeenschap moest hij al snel laten varen. “In plaats van dat het iets was dat mij op een positieve manier beïnvloedde, zijn het vooral de moeilijke omstandigheden die mij bijgebleven zijn. Het ideaalbeeld dat ik had, een commune zoals die van Can of The Grateful Dead waar iedereen zijn eigen privéruimte had in het gemeenschapshuis, moest ik al snel laten varen. Bij ons was het eerder een gedegenereerd gastenhuis waar iedereen zomaar binnen en buiten liep en waar het uiteindelijk heel RUIS 3 - MEI 2007
moeilijk werd om te leven.” “In de tijd van de allereerste opnames bestond de band uit gelijk wie rondhing in het huis. Daarom hadden de eerste releases een bezetting die altijd wisselde. Die “psychedelische jaren” waren fantastisch omdat we vrij waren en alles zomaar natuurlijk kon gebeuren. Nu is het helemaal anders omdat de bandleden minder tijd en ook andere verplichtingen hebben, zoals hun gezin. Gelukkig hebben we allemaal toegang tot het internet, dus we communiceren nog veel met elkaar. En de tijd die we dan wel nog met elkaar doorbrengen, wordt veel zorgvuldiger ingevuld.”
EEN AL EVEN STORMACHTIG VERVOLG Terwijl sommige Japanse artiesten zoals Keiji Haino sterk tegen iedere vorm van drugs gekant zijn, omdat ze zouden interfereren met de rechtstreekse band tussen artiest en muziek, is Ghost een levensstijl toegedaan die ver voorbij de standaarden van algemeen aanvaard sociaal gedrag gaat. “Vooral in het begin gebruikten we alles dat we in onze handen kregen. We zijn nu wel wat wijzer en meer ervaren geworden, maar het hoort er nog altijd bij. Als je geest verruimd is door bepaalde middelen, kom je terecht in een andere realiteit en ons doel is muziek maken door die delen van de hersenen te gebruiken die anders niet actief zijn”, legt Batoh uit. “Op die manier kan je onze muziek natuurlijk wel als psychedelisch bestempelen.” RUIS 4 - MEI 2007
Deze innerlijke ontdekkingsreizen leidden Ghost indertijd tot een debuutalbum dat de groep onmiddellijk op de kaart zette. Het eerste nummer Sun is Tangging toonde in ieder geval de gevolgen aan van hun geestverruimende technieken. Ghost begint met het geluid van een tribale ceremonie en gaat dan over in acid folk. Terwijl Batoh zachtjes over zijn gitaar strumt, weerklinkt de ijle fluit van Giant, de blazer van de groep, plots op de achtergrond. Het recente “In Stormy Nights” toont qua sfeer opvallend veel gelijkenissen met dit debuut. Komt een Ghostalbum zeventien jaar later dan nog altijd op dezelfde manier tot stand als in die woelige periode van hun eerste album op PSF Records? “We maken eigenlijk nooit echt onze muziek, ze komt meestal vanzelf tot geboorte. Meestal begin ik met de basistoon, wat vaak een heel simpele folkmelodie is en ik laat die dan aan de andere Ghosts horen. Dan borduren zij hier op verder vanuit hun eigen arrangementen. We kunnen zo razendsnel nummers schrijven, en toch voelt dit procedé erg natuurlijk en organisch aan. Voor “In Stormy Nights” was het niet anders dan op Hypnotic Underworld (Ghosts voorlaatste plaat uit 2004): het duurde telkens maar een paar minuten om een nummer klaar te hebben. De meeste van de nummers op de nieuwe plaat werden opgenomen in de studio in Tokio, behalve het achtentwintig minuten durende Hemicyclic Anthelion dat een samensmelting is van liveopnames van op het zesde Terrastockfestival in Providence in mei 2005 en van het Live Ghostconcert in Yoko-
hama in februari 2005. De meer folky nummers en die waar we timpani op gebruiken, kwamen allemaal via jams tot stand. De opvallendste track op “In Stormy Nights” is de Ghostversie van Caledonia, origineel van ESP Diskheidenen Cromagnon. Vergeleken met de rest van het album, waar Ghost graag duchtig experimenteert met alles wat los en vast zit, wordt hier opmerkelijk weinig van het origineel afgeweken: Batoh zingt met forse stem over een achtergrond van Keltische fluiten en zware timpaniaanslagen. “We houden heel erg van dat nummer en dachten daarom dat we het maar beter konden coveren om het aan de wereld te laten horen. We wilden niet te veel van het origineel afwijken om het zo authentiek mogelijk te laten klinken. Het nummer straalt iets ceremonieels en spiritueels uit en sluit daarom perfect aan bij de geest van Ghost”. “Spiritualiteit” is een begrip dat al snel lijkt te komen bovendrijven als je de muziek en de levenswijze van Ghost van dichterbij gaat bekijken. Masaki Batoh verdient in Tokio zijn brood als professionele acupuncturist en het geestelijke speelt in zijn leven dus zeker mee. Maar in hoeverre speelt dat allemaal ook écht een rol in de groep? “We worden beïnvloed door alles dat aards en minder aards is”, aldus Batoh, “andere muziek, cultuur, natuur, gedachten, andere medische tradities, enzovoort.” Dat Masaki Batoh liever toenadering zoekt tot het spirituele en een afkeer heeft voor wereldse dingen als toeren en opnemen, is iets dat hij altijd maar blijft herhalen. Natuurlijk wel vrij vervelende aversies voor een muzikant die verwacht wordt platen uit te brengen en die ook live aan de man moet brengen. Maar soms weet de groep hierbij wel het aangename aan het nuttige te koppelen en bij een liveoptreden of een opname de nodige sfeer te creëren. Zo komen de opnames van het derde album Temple Stone uit 1994 bijvoorbeeld volledig uit liveconcerten in tempels rond Tokio. “Temple Stone” wordt dan ook gekenmerkt door een heel karakteristiek geluid dat perfect aansluit bij de sfeer van de muziek. Batoh legt uit: “We treden niet in tempels op omdat het plaatsen van aanbidding zijn. Het heeft veel meer te maken met de atmosfeer die er hangt, en die is heel belangrijk voor de muziek van Ghost. Ik geloof dat je als groep beter met het publiek kan communiceren als de sfeer van de plaats waar we spelen goed zit. Maar het zijn niet alleen tempels waar we graag in optreden hoor, het kan even goed een verlaten loods zijn of een andere plaats waar het aanvoelt dat onze muziek natuurlijk klinkt. Sommige rockclubs hebben ook zo’n uitstraling, maar in Japan zijn die helaas heel zeldzaam.” –Bert Dhondt Of de atmosfeer van de rode kunstentempel Vooruit het geluid van Ghost ten goede komt, moet u dan op zaterdag 5 mei op het Courtisanefestival zelf maar komen ontdekken.
n EEN GESPREK MET RUTGER ZUYDERVELT OVER ZIJN MACHINEFABRIEK
“Vies gekraak
en een mooie melodie”
Rutger Zuydervelt kennen we ondertussen al een tijdje als Machinefabriek. Dat kan ook niet anders. De laatste drie jaar loste deze Arnhemse graficus annex geluidsbricoleur in snel tempo zelf uitgegeven cd-r’s op het publiek. Zo goed als alle ideeën verschijnen op een of andere manier op de wereld. Vaak als 3” en altijd netjes vormgegeven. Op het ondertussen naar Cyprus verkaste label Lampse verschijnt in mei Weleer, dat het beste van die 3”-releases op een dubbel-cd verzamelt. Zijn ambientesque elektroakoestisch werk heeft vaak een erg melancholische ondertoon en voelt heel natuurlijk aan. Een hedendaags “mal de siècle” bijna. Maar het is vooral wat je er zelf bij wil verzinnen. Intellectuele prietpraat is namelijk niet aan Machinefabriek besteed. Rutger heeft als enige ambitie fijne muziek maken en laat verder alles graag open. Hoe hij uw fantasie zou prikkelen, kan u gaan onderzoeken op 24 mei in Argos.
S
inds zijn officiële debuut-cd Marijn op hetzelfde Lampse, ging het voor de jonge Nederlander plots allemaal een versnelling hoger. De plaat werd goed opgepikt door magazines als The Wire en webzines als Pitchfork en hij werd steeds vaker uitgenodigd om zijn kunsten op het podium te demonstreren. Uiteraard had dit ook een invloed op zijn muziek. “Een belangrijk aspect is dat ik de elektrische gitaar daardoor herontdekt heb”, aldus Zuydervelt. “Het is een heerlijke ervaring om met dat instrument te kunnen doen wat je voelt.” Sinds de optredens zich frequenter opvolgen, heeft de gitaar een prominentere rol gekregen binnen mijn muziek. Het geluid is beduidend meer richting gitaardrone/elektronica-artiesten als Stars of the Lid en Fennesz geëvolueerd. Een ander groot voordeel is het zelfvertrouwen dat ik er door gekregen heb. Liveshows waren voorheen nogal moeilijke bevallingen waarbij
ik mijn zenuwen nauwelijks in bedwang kon houden. Dat is nu omgeslagen in een gezonde spanning, wat ook betere concerten oplevert.”
OUTPUT Machinefabriek werkt veel en snel. Een blik op zijn website (www.machinefabriek.nu) leert dat hij op relatief korte tijd een kleine veertig stukken bijeen gesprokkeld heeft. Dat roept uiteraard vragen op bij de kwaliteitsprincipes die hij hanteert. Is hij snel tevreden van het resultaat? Of maakt hij gewoon zo ongelooflijk veel muziek? “Ik denk snel en ben ongeduldig”, verzekert hij ons. “Ik wil elk idee uitwerken. Die ideeën gaan behalve over muziek ook over de verpakking. De uitwerking is dus pas volledig als er een compleet pakket ligt. Elke cd is een onderzoek naar een bepaalde manier van werken. Ik stel voor ik aan een project of cd begin vaak de eis aan mezelf dat
ik bijvoorbeeld maar één instrument mag gebruiken. Dat werkt als een soort dogmaregel, wat maakt dat ik heel gefocust bezig ben. Omdat ideeen zich in sneltreinvaart opvolgen release ik ook veel. Op een of andere manier voelt het niet “af” als ik het niet in oplage maak. Dat zal wel met exhibitionisme te maken hebben, maar daar zit natuurlijk elke muzikant mee.” Zuydervelt is er zich van bewust dat die werkwijze het risico inhoudt dat er zowel goede als minder goede uitgaven ontstaan. “Maar ik breng uiteraard enkel dingen uit die ik zelf tof vind. Of anderen mijn mening delen, blijft altijd spannend”, zo klinkt het. Zijn uiterst gepersonaliseerde manier van werken zit misschien meer in de context dan in het geluid zelf. Waarin net zijn eigenlijke muziek verschilt van die zijn genregenoten, blijkt een moeilijke vraag. “Ik neem aan dat bij iedereen het individuele aspect meespeelt, maar wat mijn muziek uniek zou maken durf ik niet te zeggen. Ik probeer me daar ook niet echt mee bezig te houden. Wel ben ik vaak op zoek naar de juiste combinatie van lelijkheid en schoonheid. Als je vies gekraak combineert met een mooie melodie versterkt dat elkaar. In dit genre moet je ook altijd oppassen dat je geen muzak aan het maken bent, dus een scherp randje is vaak gewenst om de luisteraar erbij te houden.”
ONDERZOEK Wat Machinefabriek het meest typeert is zijn onderzoekende natuur, en dat gaat verder dan zijn zelfopgelegde beperkingen. Een gemiddeld Machinefabrieknummer komt ongeveer als volgt tot stand: “Vaak begin ik met het opnemen van ruwe partijen. Dat kan gitaar zijn, maar ook elk ander instrument dat voorhanden is, eventueel met een dosis effectpedalen. Dat basismateriaal wordt vervolgens op de laptop geschift en gekneed tot een stuk. Ik laat me graag verrassen tijdens het maken van mijn muziek. Vaak weet ik vooraf niet hoe iets zal klinken. Ik laat me dicteren door de toevalligheden die er in sluipen”, geeft Zuydervelt ons mee. Dat staat in contrast met veel van zijn collega’s in de elektroakoestische muziek, die nogal eens weldoordachte concepten als basis nemen voor hun werk. Zuydervelt schuwt RUIS 5 - MEI 2007
die intellectuele benadering. “Ik heb een hekel aan intellectuele muziek waarbij je eerst een boek moet doorwerken om het helemaal te snappen”, zei hij vorig jaar in een interview met het online muziekmagazine Kindamuzik. “Het gaat erom dat de muziek voor zichzelf spreekt. Muziek gaat om geluid, niet om achterliggende informatie. Dat kan wel versterkend werken, maar in eerste instantie gaat muziek om gevoel. Mijn muziek komt meer intuïtief dan conceptueel tot stand.”
METAL Dat hij een broertje dood heeft aan oeverloos getheoretiseer, heeft wellicht ook te maken met zijn uitgesproken niet-academische achtergrond. Zuydervelt had geen John Cage en Stockhausen nodig om bij zijn creaties uit te komen. In zijn jeugd was hij een metalfan, later kwam hij in contact met beatgerichte elektronica en ging van daaruit terug in de tijd. “Vroeger was ik vooral erg geïnteresseerd in de meer extreme vormen van metal. Veel death metal en grindcore dus. Hoe smeriger hoe beter”, aldus Zuydervelt. “Ik kan nog steeds erg genieten van albums van Napalm Death of Carcass, maar tegenwoordig luister ik naar heel veel verschillende dingen: uiteraard de meer experimentele elektronische muziekstromingen, maar ook nog steeds metal, lieve popmuziek, dwarse gitaarnoise, vrolijke Ethiopische jazz, modern klassiek, enzovoort. Ik denk dat de hang die ik soms heb naar herrie maken wel afstamt van mijn death metalperiode. De kracht die death metal heeft vind ik ook terug in noise. Bovendien voelt er niets machtiger dan in je eentje in staat zijn een zaal vol te pompen met een lawine van lawaai.” Wie na deze ontboezeming een zware jongen voor de geest haalt heeft het mis, want Rutger Zuydervelt sluit qua persoonlijkheid toch eerder aan bij die lieve popliedjes. Kijk maar op zijn website, waar hij bij elke release heel braaf de luisteraar ondersteunt met verhaaltjes als “Er was een Turkse bruiloft aan de gang achter mijn huis. Er waren vrolijke mensen en veel muziek ...” of “Dit is mijn eerste live-experiment met een paar walkmans, een oude cassetterecorder en een heleboel herrie ...”. Met een beetje verbeelding zie je een figuurtje van Dick Bruna met een laptop en een taperecorder voor je. Die verhaaltjes zijn echter nog een manier om alle mogelijke onzin te relativeren, vertelt Zuydervelt ons tot slot. “Ik kan niet zo goed tegen pretentieus gepraat en relativeer graag. De muziek is al abstract genoeg, het is soms prettig daar een menselijk gezicht aan te geven. Bovendien ben ik vrij nostalgisch aangelegd. De context waarin iets gemaakt wordt is vaak bepalend voor het geluid, dus vermeld ik dat graag op m’n site.” – Steve Marreyt Machinefabriek speelt samen met Discodesafinado op donderdag 24 mei in Argos, Brussel.
RUIS 6 - MEI 2007
n NIEUWE BELGISCHE KORTFILMS OP COURTISANEFESTIVAL
Piepschuimgsm’s en Spatelmicrofoons De zesde editie van het Courtisanefestival toont ook dit jaar naast het gevarieerde programma met kortfilms, videokunst, nieuwe media en experimentele films, recent werk van Belgische videomakers. Wat hierbij de laatste jaren opvalt, is dat veel videokunst sterk beïnvloed lijkt door de tendensen en problematiek van het documentaire beeld, met referenties aan zustergenres als etnografische film, de mediareportage of de reis/homemovie. Afrikaanse landen worden daarbij te pas en te onpas ingezet als aantrekkelijke filmsets voor 21ste-eeuwse westerse videokunst. Een korte overpeinzing over de manier waarop dit zich uit in de nieuwe singlescreenvideowerken van Vincent Meessen, Herman Asselberghs, Els Opsomer en Sarah Vanagt.
I
n eerste instantie kan je je afvragen of de media er intussen voor gezorgd heeft dat het maken van beelden van Afrika door een westers kunstenaar altijd een teken moet zijn van engagement. Media-activisme en videokunst hadden bij hun ontstaan begin jaren zestig alleszins veel raakpunten, onder meer door het gebruik van de goedkope lichtgewichtcamera’s die in die jaren op de markt kwamen én door de gezamenlijke bezorgdheid over het nieuwe massamedium “televisie”. Amerikaanse undergroundvideogroepen als TVTV en Global Village reageerden op de oproep van communicatieguru McLuhan om zelf mediaproducties te maken en uit te zenden, video(installatie)kunst zal anderzijds tot midden jaren tachtig geobsedeerd blijven door de televisie. Maar toen videokunstgod Nam June Paik in 1965 zijn Sony Portapak op de pausmobiel aan de Fifth Avenue richtte, was dat niet om het bezoek van de paus als nieuwsreporter te coveren, maar om zijn persoonlijke visie over de media te uiten. Met het in 1974 exposeren van honderden uren ongemonteerd beeldmateriaal over het conflict in Noord-Ierland, zal John Reilly van Global Village met zijn The Irish Tapes tonen hoe vaag de grenzen tussen videokunst en activisme ondertussen geworden zijn. En dat het spook van objectiviteit al zo lang rondwaart.
K
ritiek op de media binnen kunst is vaak geïnspireerd door de pas overleden Franse
filosoof Baudrillard en diens uitspraken over the hyperreal, die de realiteit zou vervangen hebben. Door de overvloed aan beelden uit de media en de reclame, leven en communiceren we in een maatschappij die in essentie gevormd wordt door beelden. Daarnaast wordt veel gemord over de ongevoeligheid van de kijker voor het leed aan de andere kant van de wereld. Tv-reportagebeelden zijn hierbij vaak kop van jut. In een werk van Stan Douglas uit 1994 kijkt een familie naar het journaal waarin een nieuwslezer lachend de feiten over de oorlog in Vietnam vertelt.
I
n de lijn van die vroege videokunstwerken wordt in het werk van Herman Asselberghs en Sarah Vanagt een expliciete dialoog aangegaan met mediabeelden. Asselberghs neemt grote, epische, stereotype thema’s uit de internationale mainstreampers ter zijde – zoals de Palestijnse kwestie, Afrikaanse vluchtelingen en terrorisme – en levert daar een subjectieve, cultuurfilosofische, haast literaire commentaar op. Zijn Capsular (2006) die te zien is op Courtisane, komt tot je als een soort “eerlijke” toeristische reportage over Ceuta, de Spaanse enclave op Marokko, een klein stukje Europees paradijs op het Afrikaanse continent. Net als de Canarische eilanden trekt het natuurlijk Afrikaanse vluchtelingen aan als bijen naar stroop, met een nieuw Ijzeren Gordijn als gevolg. “Fortress Europe is no longer a metaphore.”, zegt Asselberghs zelf in zijn voice-
over, die hij als stijlmiddel lijkt omarmd te hebben. Stadspanorama’s worden afgewisseld met beelden van de gespierde bewakingsvoorzorgen die de stad omringen, fantasma’s van Europeanen die door barbaren worden bedreigd. De bewakingscamera’s die Asselberghs filmt en die hij ook in vroeger werk al aanhaalde, “surveillance cameras in search of the next crime”, waren in het verleden voor veel videoinstallatiekunstenaars zo’n fascinatie, dat er zelfs sprake was van surveillance art. De idee overheerste daarbij dat de televisie terugkeek naar de kijker in zijn luie zetel.
Z
oals kunstenaar Fabrice Hybert op de Biënnale van Venetië in 1997 een heuse tv-studio opbouwde, waar hij interviews en productievergaderingen leidde en reclamefilms voor produceerde, speelt Asselberghs een spel van aanvulling en imitatie met de media, in een aanklacht tegen het Europese vluchtelingenbeleid en de rol van de media daarin. Wanneer Asselberghs in AM/PM zegt “I feel powerless when looking at the news on television”, laat hij weinig aan de verbeelding over, maar dat is nu net wat hij wel deed in vorige video’s. In “Proof of Life” en “AM/ PM” worden betekenisloze ruimtes gescand met trage, haast immobiele camerabewegingen, terwijl een voice-over beelden oproept uit de media en cultuurfilosofische uitspraken doet over het statuut van het beeld, met sterke referenties aan het poststructuralisme. Tekst en klankband krijgen in Asselberghs’ werk meestal de bovenhand op visuele informatie, parallel met zijn besognes over de relevantie en irrelevantie van het beeld. Door de stad Ceuta in “Capsular” daadwerkelijk te tonen, maakte Asselberghs een opmerkelijke zijstap naar het illustratieve beeld, een beeld dat de tekst synchroniseert in een intieme en subjectieve observatie. In het licht van de terugkeer naar het radicale visuele minimalisme van zijn jongste video Futur Anterieur, lijkt Capsular een
klein offer geweest te zijn in het voordeel van een door de media verloochend, documentair beeld van Afrika/Europa. Dit ging echter ten koste van zijn persoonlijke artistieke onderzoek en techniek om audio als negatief van het visuele beeld te laten fungeren. Dat lijkt wel op een statement.
N
et als Asselberghs zet Sarah Vanagt met First Elections een problematisch Afrika in beeld. Tussen genocide en vulkaanuitbarsting in (weten we van de media), spelen arme kindjes van het Oost-Congolese Goma op lavaresten en vuilnis. Ze ensceneren de eerste democratische verkiezingen, praten volwassenen na tegen een stuk piepschuim als telefoon of een spatel als microfoon. Vanagt werkt vanuit haar documentaire achtergrond rond de “historische verbeelding van kinderen” en de manier waarop die met het verleden omgaan. Hoewel de camera zeer dicht op de huid van de gefilmde kinderen blijft, wordt deze fictiethematiek met objectiverende technieken in beeld gezet: natuurlijk geluid, handycam, geen interventie van de filmmaker, “no staging”, een brok rauwe realiteit zou je bijna denken. In het onderzoekend filmen van repetitieve dagelijkse handelingen van Afrikanen, lijken links met de etnografische documentaire alleszins niet ver af, met dat verschil dat Vanagt een gebied filmt dat pal in de lens van de internationale media heeft gestaan.
E
ls Opsomer en Vincent Meessen filmden ook in Afrikaanse landen, meer bepaald in Senegal en Burkina Faso. Els Opsomer ging een paar jaar geleden samen met Asselberghs naar Palestina, waar ze de eerste van haar drie iMovievideo’s maakte, videodagboeken waarin ze gevoelens van eenzaamheid wil weergeven. Het op Courtisane geprogrammeerde iMovie_ [3]_ silver lips / for me, met ondertitelde film- en fotobeelden uit Senegal, is een soort videoliefdes-
brief die je als een metafoor van de imaginaire afstand tussen Noord en Zuid zou kunnen opvatten. Dit noisy lofi-impressionisme balanceert vaak op de rand van abstractie, ver weg van de documentaire beelden van Vanagt. Maar ook Opsomer zegt ermee persoonlijke interpretaties van de globalisering te geven, ook hier dus dienen beelden van een Afrikaans land om een perceptie te vormen van de mediale actualiteit.
N
og meer dan Opsomer wijkt Vincent Meessen met zijnA Broken Rule af van het documentaire beeld van een Afrika dat alleen maar lijkt te bestaan in het licht van een politieke of sociale problematiek. Het is een juweeltje om naar te kijken en doet wat denken aan een vroeger werk van hem, The Invisibles’ Parliament. “A Broken Rule” is het resultaat van een nachtelijke publieke performance, waarbij mensen met lichtkranten tot de zin “A broken rule is a sight to see” besluiten op het wat kitscherige nummer van Tim Love Lee. Ook hier kan teruggedacht worden aan de vroege jaren van de videokunst, toen kunstenaars de draagbare camera begonnen te gebruiken om hun performances en happenings te registeren, in eerste instantie als documentatiemateriaal. Meessen verweeft elementen van performance en enscenering ook in het productieproces van zijn video, door een deel van zijn “creatieve authoriteit” te delegeren aan occasionele productiemedewerkers. Hij heeft hierbij een evenwichtigere verdeling van Noord/Zuiduitgangspunten op het oog. De stijlvolle, mooie beelden die daaruit voorkomen, vertrekken dus wel degelijk vanuit een engagement. Een autonoom, esthetisch beeld van Afrika blijft ook binnen de videokunst voorlopig een utopie, het documentaire beeld loert overal om de hoek. –Sarah Kesenne Courtisanefilmfestival, van 3 tot 6 mei in de Vooruit in Gent. www.courtisane.be
RUIS 7 - MEI 2007
Naar de uithoeken van onze geluidenwereld n ASTRAL SOCIAL CLUB
Sinds eind jaren tachtig is Neil Campbell samen met roemruchte kompanen als Richard Youngs en Matthew Bower aanvoerder van het Britse postwavelegioen. Op het moment dat de new wave doodgebloed was en de postpunk zichzelf al jaren voordien dood verklaard en begraven had, ontstond aan de andere kant van het kanaal een nieuwe muziekstroming die de jaren tachtig ver achter zich wou laten en zich vooral ging enten op de experimentele tendensen van de jaren zestig en zeventig en zelfs daarvoor. Matthew Bowers Skullflower, het vroege solowerk van Richard Youngs en Vibracathedral Orchestra, de groezelige dronefanfare onder leiding van Neil Campbell zouden de toon zetten gedurende de jaren negentig.
I
n 2006 zei Campbell zijn Orchestra (definitief?) vaarwel om meer de solotoer op te gaan. Hoewel, volledig solo speelt Campbell maar zelden. Dikwijls wordt hij – vooral live – nog bijgestaan door vrienden als Richard Youngs en John Clyde-Evans. Met Astral Social Club kreeg het nieuwe ding ook een naam en begon Campbell aan de lopende band cd-r’s uit te brengen. De output was niet altijd even begeesterd of gedreven, maar in 2006 paste het label VHF hier een mouw aan door een selectie mooie stukken op een enkele cd uit te brengen, die terecht op een hele resem goede recensies mocht rekenen. Onlangs volgde een knappe lp op Qbico en begin mei staat Campbell op de planken in Hasselt. Redenen te over dus om de mens even aan het woord te laten.
Illu : Wouter Vanhaelemeesch
Neil Campbell bespeelt geen instrumenten. Naar eigen zeggen pikt hij uit zijn directe omgeving gewoon alles op wat een geluid kan voortbrengen en dat in zijn ideeënwereld past. Het resultaat is een rusteloze mengelmoes van kriskras door elkaar lopende lagen geluid, gebroken beats en elektronische glitches als lichtflitsen in een afgelegen hoek van de kosmos. Campbell ziet zichzelf niet als de scheppende kracht achter hetgeen wij door onze luidsprekers de kamer horen binnenknallen, maar eerder als de ontdekker of de “aanraker” van deze geluidenbrij, die hoe dan ook al ergens in de ruimte rondhing. “Een traditionele paganistiRUIS 8 - MEI 2007
sche wereldvisie, zonder behoefte aan al die laat-christelijke materialistische zever als zou de artiest een “genie” zijn”, verklaart hij zichzelf nader.
DAGELIJKSE DOSERING Campbell gelooft in een zo simpel mogelijke aanpak als het op muziek maken aankomt. “Als je niet met iets interessants op de proppen kan komen door live wat te jammen op een minidisk of taperecorder, zoek dan liever een andere hobby.” Ondertussen gebruikt hij zelf ook wel een hele resem pientere computersnufjes om zijn eigen geluid gestalte te geven, maar hij weet nog goed waar hij indertijd begonnen is: “in mijn slaapkamer met twee tapedecks en wat rommel rond me heen. De computerondersteuning is er pas veel later bijgekomen, als deel van een logisch ontwikkelingsproces”. Wanneer hem gevraagd wordt in welke mate hij al dan niet met een zekere regelmaat met muziek maken bezig is, zegt hij: “Mijn creatief proces ontspint zich in dagelijkse doseringen. Ik probeer elk vrij moment te benutten. Ik drink een glaasje, trek de zolder op en het opnemen kan beginnen ...”
n HIVE MIND
Tektoniek van de destructie Voor Bernstein is Hive Mind “het langzaam bewegen van de tektonische aardplaten, de dreiging van een verschrikkelijke tsunami en de complete depressie van een eindeloze reeks sinister gekleurde zonsondergangen”. Lees: durft al eens zwaar op de maag te blijven liggen.
HUFFING PAINT
ODE AAN HET DOODGEWONE In tegenstelling tot wat je zou verwachten zoekt Neil Campbell bij het creatieproces niet per se het tegendraadse, het ongewone, het ongekende op. “Vooral bij Vibracathedral was het zo dat we eigenlijk net niet steeds nieuwe dingen uitprobeerden, maar veeleer trachtten om hetzelfde stuk opnieuw en opnieuw te spelen vanuit een geïmproviseerde setting. Het zijn dan juist de foutjes en de oneffenheden die het voor ons, en hopelijk ook voor de luisteraar, interessant maken.” Het is duidelijk, Neil Campbell houdt niet van moeilijkdoenerij. Simpele melodieën, ritmes en harmonieën doen het meestal wel voor hem, maar de pointe zit hem in de combinatie van verschillende simpele elementen tot een kletterend geheel. “Ik hou ervan om een hoop eenvoudige dingen in etages op mekaar te stapelen, om ze vervolgens tegen elkaar op te zetten, ze met elkaar te laten clashen. Zo beland ik doorgaans op plaatsen waar ik met Vibracathedral nooit kon geraken. Kan misschien vreemd klinken, maar ironisch genoeg voel ik een sterke antipathie voor gelijkaardige muziek van andere muziekbeoefenaars die zich in diezelfde uithoeken van de elektronica en de noise ophouden.” Nou moe. –Bart Gielis Vrijdag 4 mei: Astral Social Club (UK), Hive Mind (US), Carlos Giffoni (US), baYal!(Can/Jp), Deepsrof (B) in KC Belgie, Hasselt. Gratis toegang!
Greh Holger overstelpt sinds een jaar of vier de noisescene met een lawine van releases. Zijn eigen gepatenteerde sound moet nog het eenvoudigst te beschrijven zijn als donker, grimmig, ingehouden en dreigend. Holger geeft niet meteen van bij de eerste tonen de luisteraar een slag in het gezicht, maar kiest ervoor om zijn geheimen slechts traag en gestaag prijs te geven. Zoek al-
Horrorfilms zijn voor Holger, naar eigen zeggen, zijn belangrijkste inspiratiebron. Zijn favoriete film, Videodrome van David Cronenberg, is voor hem de perfecte mix van alle elementen die hij in een goed stuk cinema wil zien terugkomen: tumoren, zweepjes, absurd geweld en een stevige portie bloot. Andere absolute toppers zijn voor hem Zombi 2, Dawn of the Dead en The Texas Chainsaw Massacre. Andere favoriete hobbies bestaan uit het snuiven van verf en het bewonderen van meisjes die enkel nog hun sokken aanhebben. Een man die zijn invloeden niet onder stoelen of banken steekt, een man naar ons hart.
SHIT IS EASY
vast op hoe u ook alweer het best naar Hasselt kan rijden, want begin mei staat hij samen met Astral Social Club en Carlos Giffoni op de planken van KC Belgie.
VAN INSECTEN EN TSUNAMI’S
S
ommigen omschrijven de muziek die Greh Holger onder de dekmantel Hive Mind maakt als een zwerm insecten. Van ver zie je de donkere wolk al hangen: op het eerste gezicht eerder braaf en onschuldig, maar bij nader inzien toch vervaarlijk grim, als een sluipend gevaar. Langzaam ontplooit Hive Minds ware gelaat zich en pas als de storm over je heen raast en je middenin de waanzin tevergeefs nog een uitweg zoekt, besef je de totaliteit van de terreur. “Hive Mind is a slow killer”, zegt Mike Bernstein van Double Leopards. “Hive Mind is a brutal patch of analog smog hovering over the already bleak landscape of Detroit, Michigan.”
Zijn stortvloed aan releases kanaliseerde Holger de laatste jaren vooral via Troniks, Tone Filth en zijn eigen Chondritic Sound, met daarnaast nog een heleboel losse uitgaven op andere toonaangevende labels zoals Hanson, American Tapes, Heavy Tapes en Gods of Tundra. De toekomst ziet er rooskleurig uit (met een grauw tintje, uiteraard) voor de man, met verschillende releases op labels als Eclipse, Important, Not Not Fun en zelfs een triple 10” op Troubleman Unlimited. Nochtans zegt Holger zelf geen tijd meer te hebben voor al die toestanden. Wanneer hij gevraagd wordt wat we in de toekomst van Hive Mind mogen verwachten zegt hij: “Fuck, that shit is easy. Van de ene plaats naar de andere gevlogen worden om shows te spelen en rond te hangen, dat is fucking geweldig. Ik hoef er niet eens m’n best voor te doen.” Party on, Wayne. –Bart Gielis Ook Hive Mind vrijdag 4 mei in KC Belgie, Hasselt.
RUIS 9 - MEI 2007
RUIS 10 - MEI 2007
n THE EX & D’ELECTRIQUE : EEN OVERZICHT
“If the hat fits the suit” Een donderdagavond in het Opwijkse. 170 mensen staan beweeglijk te kijken naar het podium waar The Ex vol overgave staat te spelen. Plots klinkt de stille doch enorm dreigende openingsriff van het nummer State Of Shock. Ondanks de eerdere euforie wordt de zaal muisstil. De drums bouwen vakkundig aan een klein crescendo, wanneer de kwaadste, pijnlijkste en revolutieaanwakkerendste gitaarriff uit de geschiedenis een mep in de toeschouwers hun gezicht geeft. De Nijdrop ontploft. Er zijn veel punkbands die zich oprecht boos kunnen maken, idealistisch kunnen zijn en een boodschap kunnen overbrengen. Maar bitter weinig onder hen kunnen een revolutionaire woede zo sterk aanwakkeren als The Ex. The Ex moet anderzijds dan weer de meest vriendelijke, goedlachse en wereldse punkband zijn die er ooit bestaan heeft. Ze is een van de weinige groepen die erin slaagde punk en vooruitgang hand in hand te laten gaan, zonder er iets saais van te maken. In achtentwintig jaar tijd heeft de groep een indrukwekkend oeuvre met meer dan twintig releases opgebouwd en een ontelbaar aantal collaboraties met jazzartiesten, wereldmuzikanten en klankpoëten op haar naam staan. Een overzicht!
DISTURBING DOMESTIC PEACE Het verhaal van The Ex begint in 1979 wanneer twee jeugdvrienden, G.W. Sok en Terrie (later Terrie Ex), samen in contact komen met de punkscene en alles daar rond. Ze raken geinteresseerd in de kraakbeweging en beslissen na verloop van tijd om zelf een band te beginnen. Terrie laat een linkshandige Guildgitaar overkomen uit Amerika omdat zijn toenmalige favoriete gitarist Peter Hamill (Van der Graaf Generator) die ook had. Hij weet wel niet hoe hij erop moet spelen. De band begint pas te repeteren als ze een eerste optreden in Amsterdam boekt. De setlist bestaat uit covers van de Ramones, Angelic Upstarts en een quasi onbekend nummer van Sham 69. 1980 wordt een van hun meest productieve jaren met het uitbrengen van drie 7”-singles (waarvan één flexi) en hun debuutalbum Disturbing Domestic Peace. De band onderscheidt zich op dat moment al door hun noisy aanpak, hun spel van toevalligheden, morsecodes in distortion en de onverstaanbare teksten van Sok. Het duurt nog even voor The Ex een enigszins vaste line-up heeft: Luc Ex vervoegt de band in 1983, Katherine Ex in 1984. Daarvoor bleef de band in wisselende line-up evenwel actief met, naast een heleboel bijdragen aan compilaties, releases als Weapons For El Salvador, History Is What’s Happening en Tumult. De plaat Blueprints For A Blackout uit ‘84 betekent een ommekeer in de sound van
The Ex. Voor de eerste keer kiezen ze voluit voor improvisatiemuziek, gemixt met etnische invloeden. Voor de eerste keer ook gebruiken ze minder voor de hand liggende instrumenten zoals accordeon, marimba en viool. Die etnisch geïnspireerde improvisatie zal tot op vandaag het visitekaartje van The Ex blijven. Wisselende line-ups stapelen zich ook de volgende jaren op. Het combo G.W. Sok/Terrie/ Katherine/Luc blijft evenwel een vaste waarde. In 1990, na een aantal optredens met de band “Dog Faced Hermans”, komen ze in contact met hun gitarist Andy Moor. Moor lijkt op het podium zowat de tweelingbroer van Terrie Ex en al snel beslissen ze om hem een plaatsje in de vaste line-up te geven. Eerst parttime, maar na de split van Dog Faced Hermans in ’93 als vaste tweede gitarist. De band blijft spelen in deze bezetting, aangevuld met wisselende gastmuzikanten. Legendarisch zijn ze al bijna een decennium, maar toch worden er nu, in de jaren ’90 enkele echte klassiekers geschreven. Zo zorgt de melancholische cello van Tom Cora dat platen als Scrabbling At The Lock en And The Weathermen Shrug Their Shoulders authentieke The Exnummers bevatten. Op Starters Alternators, geproduced door Steve Albini (Shellac), klinkt de groep soberder dan ooit. Albini zelf kan daar de oorzaak van zijn, maar sommige leden van de band wijten het eerder aan het gebrek aan noodzaak om nummers vol
te stoppen. Op de volgende platen werken ze samen met onder andere Thurston Moore, Lee Ranaldo, Jaap Blonk, Kamagurka en Han Bennink. Voor hun twintig- en vijfentwintigjarig bestaan organiseert The Ex een hoop themaconcerten. In 2002, verlaat Luc Ex na zeventien jaar de band. Intussen was Celliste Rozemarie Heggen al een tijdje een volwaardig lid geworden, maar in 2005 beslist ook zij om een andere uitdaging aan te gaan. Na een korte tour met Massimo Pupillo (Zu) beslist de band als viertal verder te gaan. Ook in deze bezetting lijkt The Ex niet te stoppen met volharden in hun soms snijdende mix van improvisatie, etnofolk, jazz en – vanzelfsprekend –punk.
CONCEPTPLATEN Een van de meest opvallende dingen aan het oeuvre van The Ex zijn de conceptplaten die meer omvatten dan zomaar wat liedjes over eenzelfde thema. Toen de VPRO beelden uitzond van de opnames die de band maakte voor de ep-box Dignity of labour, was heel Nederland in shock. De docu werd gemaakt rond en in de ruïnes van de voormalige Van Gelderpapierfabriek, die vooral kranten verwerkte. Het was een van de oudste fabriekspanden in de Zaanstreek (waar de band overigens vandaan kwam). In 1981 ging het bedrijf failliet. G.W. Sok en Terrie hadden de directeurswoning van het huis gekraakt en begonnen zich het lot van de fabriek aan te trekken, na gesprekken met voormalige werknemers. G.W. Sok vertelt in een informeel gesprek over die periode: “Er was een soort brommerbende die ons altijd kwam belegeren. Toch kregen we ook heel positieve reacties, bijvoorbeeld van wat oudere vissers in de buurt. Die vonden het wel goed dat we die villa gekraakt hadden. Sommigen waren ooit werknemer geweest in de fabriek en vertelden hun verhaal. Door die gesprekken en door ons verder te verdiepen in de materie, raakten we erg geïnteresseerd in het lot van deze arbeiders en konden we een link leggen met andere faillissementen uit die tijd. De fabriek zelf begon terug te draaien in 1983 nadat de werknemers RUIS 11 - MEI 2007
unaniem beslist hadden een maandloon af te staan en zo het bedrijf nieuw leven in te blazen. Het bedrijf bestaat vandaag nog steeds onder de naam “Crown Van Gelder” Hét conceptuele paradepaardje van The Ex zal ontegensprekelijk toch 1936: the Spanish revolution blijven. Deze dubbel-ep met bijhorend fotoboek kwam uit naar aanleiding van de vijftigste verjaardag van de Spaanse revolutie. Vooral geleid door de anarchosyndicalisten van CNT en FAI, was deze revolte een poging om het nationalistische bewind van dictator Franco te doen vallen. Ze slaagden in dit opzet, tot de troepen hun Franco hen later weer overwonnen. De 7”-singles bevatten twee nummers in het Spaans en twee vertaald in het Engels. Het zijn strijdnummers die gezongen werden door de revolutionairen. Met songs als They Shall Not Pass en People again slaagt The Ex erin om als geen ander de geest van de revolutie terug op te roepen. Al minstens even interessant is het imposante, 144 pagina’s tellende fotoboek. G.W. Sok vertelt dat het CNT steeds een aantal fotografen had die de revolutie wilden vereeuwigen. Dit fotoarchief van meer dan tienduizend foto’s werd naar Engeland gesmokkeld toen de revolutie fout begon te lopen. Later werd het archief doorgestuurd naar het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis in Amsterdam. Na het bestuderen van de Spaanse revolutie door boeken als “Afscheid van Catalonië” (Orwell) en “Blood of Spain” (Fraser), besloot de band om het in vijftig jaar onbekeken gebleven archief te gebruiken en er een fotoboek van te maken. Het was ook dankzij deze plaat dat Andy Moor voor de eerste keer geïnteresseerd raakte in The Ex. RUIS 12 - MEI 2007
ZIJPROJECTEN, ONTDEKKINGEN EN LABELS Conceptplaten lijken echter niet de enige bron van vernieuwing te zijn waar The Ex garant voor staat. Vaak worden er gezellig chaotische collaboraties aangegaan, waarin halve bands samenspelen met leden van The Ex. Zo zijn er de In The Fishtank sessies op Konkurrent met ondermeer Tortoise, Sonic Youth en ICP, waardoor de band vanuit hun undergroundpositie ook in de mainstream de nodige aandacht krijgt. Toch blijven ze volharden in hun idealen. In tegenstelling tot bijvoorbeeld hun vrienden van Chumbawamba kiezen ze er bewust voor om alles zelf te doen. Ook de bandleden profileren zich na verloop van tijd vaker in nieuwe collaboraties. Zo bracht G.W. Sok werk uit met onder andere nooit eerder gepubliceerde Exteksten en columns die hij ooit onder de naam Goeroe Overflakkee schreef. Luc Ex was tijdens zijn periode bij The Ex ook actief bij de projecten “Roof” en “4 walls” (waarover we het in een eerder verschenen Phil Mintoninterview al uitvoerig hadden). Verder toerde Katherine Ex met het Ig Henneman Tentet en Iva Bittová. En Andy Moor was onlangs nog te zien in de Brusselse Recyclart met dj Rupture. Samen met Terrie Ex deed hij ook mee aan de In The Fishtanksessies, the John Cale Band en talloze andere projecten. Een van de meest interessante Terrie Exprojecten is zijn eigen Terp Records. Na een jaar rondreizen in Ethiopië begon hij dit label waarop hij, naast eigen collaboraties met ondermeer Rozemarie Heggen, Han Bennink en Ab Baars, ook Afrikaanse ontdekkingen uitbrengt zoals Konono n°1, Mohammed Jimmy Mohammed en Getatchew Mekuria. Dé
ontdekking van Terp is zonder twijfel Tsehaytu Beraki, de Eritrese verloren gewaande vrijheidszangeres die ooit nog op ons eigenste Pauzefestival te zien was.
D’ELECTRIQUE Iets nieuw in het fijne anarchistische wereldje van The Ex is theater. In 2005 werkte de band samen met theatergroep d’Electrique aan de theaterversie van het boek “A Clockwork Orange” (Burgess). In mei en juni van dit jaar trekken ze er mee door Nederland, en passeren ook even in Hasselt. De regie is in handen van de Syrisch-Nederlandse Ola Mafaalani. D’Electrique omschrijven is niet bepaald gemakkelijk. Alex d’Electrique zelf zegt dat ze heel lyrisch zijn. “Is het ergens te klein dan zagen we een stuk van het decor af. Is het ergens te rumoerig dan gaat dat stuk decor de zaal in. Maar gespeeld zal er worden”, aldus d’Electrique. De theatergroep haalde al meermaals koppen met stukken als Ribbenkast Ritme en F.A.T. en staat steeds garant voor een extreem rauw en beeldend theater. Alledaagse voorwerpen worden volledig uit hun context gerukt en lawaai staat vaak centraal in hun toneelstukken. In een verhaal over een jongeman die de wilde kant van het leven viert in een spiraal van geweld om daarna getormenteerd te worden door het ijskoude gevangenisleven, zal The Ex dan zeker wel het vuurwerk verzorgen. Over een state of shock gesproken. –Davy Dedecker “A Clockwork Orange”, de theatershow van The Ex samen met d’Electrique, komt slechts één maal naar België. Op dinsdag 15 mei kan je dit spektakel meebeleven in KC België in Hasselt.
TOP 5 | ROB BIDDER (TEA & TOAST BAND)
Rob Bidder is de spilfiguur van de steeds van line-up wisselende Tea & Toast Band uit Londen en ook actief binnen de Mentalist Association. Beiden herbergen jonge, prettig gestoorde creatievelingen, die zich uitleven in vreemde popmuziek, allerhande lofikunsten en verkleedpartijtjes.
THE GONGS Rob Reich (American Patchwork) Ik heb The Gongs nog niet zo lang geleden ontdekt. Ik leende hun cd van een vriend die zei dat ik hem wel zou apprecieren. Er stond een mooie tekening op de cover, de titels waren goed en ik hou ook enorm van de band Gong. Het zat er dus dik in dat de plaat wel zou aanslaan bij mij. De band maakt al hun instrumenten zelf en stylistisch gezien schipperen ze ergens tussen een bizarre vorm van slacker folk, moderne compositie en indie gamalan. Of toch zoiets. Ik kan het niet echt omschrijven. Ik denk niet dat ik ooit al een gelijkaardige groep heb gehoord. Alle nummers vertellen fantastische verhalen, maar je kan ze nooit echt vatten. Het ene moment gaat het over een kosmisch thema, enkele minuten later gaat het over iets ongelooflijk banaals.
ZEEK SHECK Careco, The Care Company (Swezlex) Enkele jaren geleden draaide ik dit album grijs. Dit en Animal Collectives “Here Comes The Indian” waren zo goed als de enige albums waar ik naartoe luisterde die zomer. Ik beschouw ze dan ook als goede partners voor elkaar. Het klinkt als honderden tapdansende wezentjes met vriendelijk loeiende buffels op de achtergrond. Zeek multitrackt haar stem waardoor ze klinkt als een koor van verveelde bijen of schoolmeisjes die een lobotomie ondergaan. Haar nieuwe album komt binnenkort uit. Het is haar laatste van een vijfdelige serie.
IVOR CUTLER Jammy Smears (Virgin) Bram Devens & Olivier Schrauwen
Waarschijnlijk een van zijn meest ro-
mantische albums. Jammy Smears balanceert zijn absurdisme, gekheid, spielerei en droevigheid perfect. Soms weet ik niet of ik moet lachen of huilen bij verschillende passages. Eerst hield ik niet van de gedichten van Phyllis King op dit album en skipte ik de tracks, maar nu zijn ze me erg dierbaar. Ik vind ze een mooie aanvulling op Ivors excentrieke nummers.
THE DUFAY COLLECTIVE Troubadour Deze heb ik enkele jaren geleden op tape gekocht in een kringloopwinkel. Ik wist niet wie The Dufay Collective waren, en ik weet het nog steeds niet. Ik weet zelfs niet waarom ik dit gekocht heb, maar nu en dan duikt die tape weer ergens op in m’n huis en beleef ik er heel veel plezier aan. Er staat Franse en Engelse troubadourmuziek op uit de middeleeuwen. Het klinkt alsof het op een feestelijk banket in Midden-Aarde zou kunnen gespeeld worden. De muziek bezit de hevigste drone- en drumworkouts die ik ooit gehoord heb in combinatie met opera-achtige falsetto’s. “It makes me feel bold”.
HAMILTON YARNS The Show Boat, Over (Hark!) Ik had bijna Sepultura gekozen als mijn vijfde aanbeveling, maar ik ga toch maar voor Hamilton Yarns. Tea & Toast Band heeft een paar keer met hen gespeeld en ze zijn altijd weer even fascinerend. Dit is hun zesde album en min of meer een samenvatting van hun vorige platen. Ze worden vaak vergeleken met Robert Wyatt, Moondog en Ivor Cutler, maar ik vind dat ze een heel eigen geluid hebben. Een zeldzame band voor mij. “This is a record to hold dear and get nostalgic about.” RUIS 13 - MEI 2007
Reviews
maar het cd-boekje leert iets anders: zijn
ste beluistering wekte scepsis bij de
“ADN 115” (vroege Sonic Youth, no-
muziek is een amalgaam van klassieke
reviewer op. Vervelende ambient, vond
wave, Minutemen ...) verwerkten tot een
Arabische mawalzang, Syrische Dabke,
hij, met langoureuze loopjes en mis-
soort concrete compositie in de geest
Iraakse Choubi en een waaier van Ara-
troostige klanktapijten die een sombere,
van This Heat en Tortoise. Op “Helle” ho-
bische, Turkse en Koerdische stijlen.
winterse sfeer moeten oproepen. Maar
ren we van beide vorige platen elemen-
AVEY TARE & KRIA BREKKAN Pullhair Rubeye cd (Paw Tracks)
Interessant! Maar wat betekent het?
men mag niet over een nacht ijs gaan en
ten terug. Er zijn de overstuurde drums,
Uptempo liederen, voortgestuwd door
een sneeuwvlok maakt de winter niet en
het occasionele no-wavegitaartje, het
Niet alles wat de leden van Animal Col-
een drumcomputer en live gespeelde
met de koptelefoon vatte hij een tweede
snaargefrunnik. Er is duidelijk weer een
lective aanraken verandert spontaan in
percussie, snelle melodieën op een door
ronde aan. Sonische elementen die hem
heleboel knutselwerk aan te pas geko-
goud. Onlangs bracht Panda Bear het er
een phaser gejaagd keyboard en teksten
eerst waren ontgaan, reveleerden zich:
men en de stem van een van hen klinkt
met zijn nieuweling Person Pitch meer
die meer gescandeerd dan gezongen
tikjes, geruis, gekraak, geknisper, hoge
nog steeds als die van Lee Ranaldo. Ge-
dan behoorlijk vanaf, maar met Pullhair
worden. Een beetje galm op de vaak
sinustoontjes, helder als verse ijspegels,
lukkig houdt hij meestal zijn mond. Wat
Rubeye vergaat het zijn kompaan Avey
licht overstuurde stem en het plaatje
stemmetjes en klokken in de verte, vele
is er dan nieuw? Speelser, uitbundiger,
Tare een stuk minder goed. Het gerucht
is compleet. Op hoog volume werkt dit
andere kleine geluidjes. Gebiologeerd
vrijer. Vervormde stemmetjes. Allerlei
doet de ronde dat hij met echtgenote (en
alles zeer aanstekelijk. Op eender welk
luisterde hij de cd uit en tevreden gaf hij
effectjes, maar zonder overdrijving. Het
eveneens ex-Múmlid) Kria Brekkan een
volume eigenlijk. Af en toe een trager
toe zich vergist te hebben. Bij een derde
koele, afgemeten geluid van de jaren ne-
aantal opnames achterstevoren afspeel-
nummer waarvan de toon amoureus of
beluistering bleken zelfs de loopjes en
gentig heeft plaats gemaakt voor de vrije
de om zo tot een heel nieuw resultaat te
ander ongeluk doet vermoeden. En dan
tapijten tot leven te komen en voortdu-
expressie van de nieuwe eeuw. De expe-
komen. Het geheel houdt echter weinig
is er ook nog een lofzang op Syrië en zijn
rend, maar zeer geniepig te muteren. En
rimenteerdrift heeft zich gehandhaafd,
steek. Op bepaalde momenten hoor
president. In zijn geheel misschien een
de reviewer besloot met deze uitspraak
de voorbeelden zijn afgeworpen en de
je interessante aanzetten die zo uit de
beetje vermoeiend, maar er staan een
af te sluiten: men zegt wel eens dat men
ernst is weggevaagd door een jeugdig
opnamesessies van Animal Collectives
paar geheide partyhits op. –MP ✰✰✰
aan de muziek van Geir Jenssen hoort
enthousiasme. De pauze heeft hen goed
dat hij boven de poolcirkel woont, wel-
gedaan. Een plezante plaat van begin tot
nu, mochten we niet weten dat English
eind met dertien nummers die variëren
Australian was, dan zouden we hem
van korte verwrongen postpunk over
ren er een hoop elektronica en andere
KEMIALLISET YSTÄVÄT “untitled” cd/lp (Fonal) ISLAJA “Ulual Yyy” cd/lp (Fonal)
een Inuït op de Noordpool wanen. –MP
elektronisch gefriemel tot lange bizarre
spielereien de revue, maar de rode draad
Het Finse Kemialliset Ystävät is een los-
✰✰✰1⁄2
gitaarmantra’s. –MP ✰✰✰✰
vind je daar niet mee terug. Gelukkig is
vaste zatte bende freefolkies rond Jan
Animal Collective er nog. –HVDL ✰✰
Anderzén die een tiental jaar geleden alle
NADJA Touched cd (Alien8)
synoniemen voor het woord “vrij” heb-
Nadja combineert ultratrage doomme-
CHARLIE NOTHING My Cuntree Tits Of Me cd (Eigen Beheer)
ben genoteerd. Het nieuwe album moet
talriffs met elektronica en levert op die
SIC ALPS Pleasures and Treasures cd (Animal Disguise) ZODIACS Gone cd (Holy Mountain)
ontstaan zijn uit talloze jams en geluid-
manier weerom een episch werkstuk af.
Sic Alps uit San Francisco mag dé groep
Wie Charles Martin Simon eind vorig
jes die bevriende bezoekers in de studio
Touched ontwikkelt zich langzaam on-
van het jaar worden! Op hun langspeel-
jaar op het Pauzefestival aan het werk
achterlieten, waarop een slopende se-
der het gewicht van de loodzware riffs,
debuut “Pleasures And Treasures” ramt
zag met zijn Dingolator (een gitaarachtig
lectie- en mixronde volgde. Stemmen,
maar de meer ambient gerichte invul-
het duo er in 26 minuten twaalf energe-
instrument, vervaardigd uit oude auto-
snaarinstrumenten
rommelmarkt-
ling zorgt daarbij voor een uitgesproken
tische tracks door. Hun songs, waarin
onderdelen) en zijn straatpoëzie, werd
speeltjes zijn geperst in twaalf songs die
theatrale sfeer. Van de lang uitgespon-
de psychedelische west-coastgitaar het
vast verliefd op de man. De nummers die
schijnbaar alle kanten uitgroeien, maar
nen nummers gaat een bepaald positi-
voortouw neemt, houden veelal een
hij er bracht, zijn opnieuw opgenomen
in werkelijkheid een functionerend kleu-
visme uit dat erg doet denken aan Justin
traditionele structuur aan. Het is echter
en verzameld op deze “My Cuntree Tits
rig beest vormen. Jan Anderzén liet no-
Broadricks postmetalproject <Jesu. Ge-
de “garage-aanpak” van het geluid dat
Of Me”. Denk maar aan de gloednieuwe
teren: “Sunlight is the most common of
lukkig slaagt Nadja er in om niet in het
Sic Alps muziek maakt tot wat ze is. Alles
culthits “Steal a Meal”, “Fuck You and
all demons and I’ve let it inside”.
ijle weg te dronen maar net heel gericht
wordt door echo’s, delays en vuile dis-
Your Stupid Wars”, “Eatin’ ain’t cheatin”
Islaja, aka Merja Kokkonen, trachtte na
naar een hoogtepunt toe te werken. Met
tortions gejaagd en waarschijnlijk is de
en “A Pizza and a Piece of Ass”, vol van
haar tweede album Palaa Aurinkoon-
Flowers of Flesh< keert het tij en wordt
plaat ook opgenomen op een aftandse
prachtige zinsnedes als “Not only is stea-
nieuwe wegen te ontdekken. Naar eigen
de sfeer op alle vlakken grimmiger. Bo-
cassetterecorder, of een vijfdehands 4-
lin’ not very nice/But you end up paying
zeggen was ze het gedoe rond de “Fin-
ven de fatalistische riffs torent Bakers
track in het beste geval. De plaat klinkt
a higher price/Don’t steal!”, “Poop on
nish forest folk” beu. Ze vluchtte naar
zware stem uit die het opgebouwde in
daardoor heel erg ruw en punky. Een
politics/Piss on Power... It don’t matter/
hoofdstad Helsinki en probeerde wat
één klap wegmaait. Een klein uur later
must voor liefhebbers van zowel jaren-
that our leaders are insane/Their not
meer te rocken. Dat laatste was live al
resten er dus nog enkel smeulende brok-
negentig-undergroundlowfirock-’n-roll
our leaders anyway/It’s only a name” of
vaker te merken, zo stond ze onlangs in
stukken, Nadja’s aanraking is niet zonder
als hedendaagse psychedelica.
“When a woman betrays a man/ Her ass
Brussel met een zeskoppige bezetting.
gevolgen. –HVDL ✰✰✰✰
Op een gelijkaardig klinkend pad bevindt
belongs in a garbage can”. Zo gaat het
Waar de romantische natuuratmosfeer
een klein uur door, zonder een moment
ophoudt en het geïsoleerde stadsleven
vervelend te worden. Al sinds de jaren
Sung Tongs afkomstig zouden kunnen zijn. Frustratie alom, want het duo doet daar helemaal niets mee. Verder passe-
en
zich ook de eerste officiële release van Zodiacs, het zogenaamde bikerrock-
begint, is voor ons echter niet helemaal
SISTER IODINE Helle cd (Textile Records)
zestig staat Charlie Nothing garant voor
duidelijk. Islaja blijft even speels, donker
Tien jaar na “[pause]” en dus na
James Toth (Wooden Wand) en Clay
provocerende, humoristische, dan wel
en organisch als vroeger. Wel is duidelijk
gemakkelijke woordspeling hier> is er
Ruby (Zodiac Mountain). Geen songs
moraliserende outsider art in geschriften
dat Kokkonen er meer en meer in slaagt
een nieuwe van Sister Iodine. Het doosje
hier, maar vier dronken jams in een wil-
en liederen. Deze cd is het bewijs dat hij
om betere songs te schrijven. En dat
van “[pause]” was zwart als een sterren-
lekeurige saus van effecten. Het uitein-
nog steeds op scherp staat. - SM ✰✰✰
kunnen we natuurlijk enkel toejuichen,
loze nacht, de hoes van “Helle” wit, zij
delijke resultaat valt wat matig uit en dat
waar ze die liedjes ook schrijft. –DD
het gesierd met enkele lugubere portret-
komt omdat de doorgedreven garage-
OMAR SOULEYMAN Highway to Hassake cd (Sublime Frequencies)
✰✰✰1⁄2 | ✰✰✰1⁄2
ten. De vraag of dit symbool staat voor
sound hier veel minder dan bij Sic Alps
hun evolutie komt echter niet op, want
op z’n plaats is. Geef “Gone” een iets
Hassake is een stadje in Syrië. Omar
het contrast met hun vroegere werk is
betere productie en iets meer structuur
Souleyman is in de omstreken ervan
LAWRENCE ENGLISH For Varying Degrees of Winter cd (Baskaru)
niet zo groot. Verschillen zijn er, en dat
en het zou een prachtige plaat zijn. Nu
geboren. Sinds zijn debuut in 1994 is hij
Lawrence English is Australian. Aan
is maar goed ook. Stel je voor, na tien
schippert het tussen furieuze spacerock
uitgegroeid tot een Syrische superster.
een slee heeft hij dus waarschijnlijk nog
jaar nog steeds hetzelfde klinken, het zijn
en oeverloze improvisatie . Live moeten
Afgaand op de foto’s ben je geneigd
maar weinig gehad. Maar Lawrence
The Rolling Stones niet, he. “[pause]”
Zodiacs vrij spectaculair zijn. Op plaat
te denken dat hij een soort Midden-
reist ook veel en deze cd is in oorden
was een droog, cerebraal collagewerk
weten ze echter niet echt te overtuigen.
Oosterse gangsta-rapvariant beoefent,
allerhande tot stand gekomen. Een eer-
waarop ze de invloeden van hun debuut
- SM ✰✰✰✰ | ✰✰1⁄2
RUIS 14 - MEI 2007
project van Keith Wood (Hush Arbors),
�������������������������������������������������������
�����������
����������� ������������
����������������� ����������������������������������� �����������
�����������������������������������������������
������������������������� ���������������������������������������������� �������
���������� ����������������������������������������������
������������� ������
�����������������������������������
������������������������������������������������� ������������������������������������������������������� �������������������������������������������������� ����������������������������������������
������������������������������������������������������
RUIS 15 - MEI 2007
(K-RAA-K)3 presenteert
BELGIE
www.kraak.net
www.kunstencentrumbelgie.com
5-6 Mei - KC Vooruit, Gent | 20u00
✯c
8-10eur
COURTISANE FESTIVAL [se]
FESTIVAL
trimba percussion and moondog piano Music
CHRISTIAN MARCLAY’S SCREENPLAY w/ STEVE BERESFORD [uk] + JOHN BUTCHER [uk] + PAUL LOVENS [ger] GREG KELLEY [us] + BHOB RAINEY [us] + JASON LESCALLEET [us] TETUZI AKIYAMA [jp] + IGNATZ [b] + STEF IRRITANT [b] ARRINGTON DE DIONYSO TARA JANE O NEIL [us] JANA HUNTER [us] TBC Dinsdag 22Mei - Recyclart, Brussel
COMETS ON FIRE [us] PRIMORDIAL UNDERMIND
| 16u00 5-6eur
outdoor sunday
[us]
[at]
THE SEA AND CAKE (US)
| 19u30 6-7eur
[jp]
+ DAN WARBURTON
8/6
[nz]
spiritualised diy avant-punk
(US)
✯e 28/4-19/5
u
m
Le Bjarne Riss Ensemble >Amara Reta & Sven Verkissen EEN BED VOL SCHUIM / Bregje Beckers
x
p
BACK TO THE FUTURE /foto expo Michelè Matyn
FRODE GJERSTAD QuarBELGIE Kunstencentrum Met steun van de Vlaamse Gemeenschap en Provincie Oost-Vlaanderen
m
THE FOUNTAIN / Darren Aronofsky (US)
18+19/5
TIGHT MEAT DUO [uk] HEATHER LEIGH MURRAY [uk] SKATERS [usa]
16 - MEI 2007
16/6
+ special guests PRIMORDIAL UNDERMIND (US) DREAM TRIANGLE > SKATERS + JAN ANDERZEN (US/FIN)
o d i ✯ pANNA LOOG MONOTOON
[b]
ZATERDAG 9 JUNI
RUIS
CHARALAMBIDES (US)
25/5
[jp]
SPECIAL ANNIVERSARY ACTS BY:
Foto : Rein de Wilde
27/5
11/5
VRIJDAG 8 JUNI
Vrijdag 22Juni - Bunker, Brussel
KISS THE ANUS OF A BLACK CAT (B)
12/5 KATHLEEN VANDENHOUDT & BAND (B) 26/5 COMETS ON FIRE - PRIMORDIAL UNDERMIND (US)
i l ✯ fINLAND EMPIRE / David Lynch
10 JAAR (K-RAA-K)3
NURSE WITH WOUND [uk] JAC BERROCAL [fr] + AKI ONDA DEAN ROBERTS [nz]
t
THEE SILVER MT ZION
damaged acid rock
8-9 Juni - KC Vooruit, Gent
ES [fin] SILVESTER ANFANG DE PORTABLES [b] ...
r
5/5 (CAN) PLAY (((POWERHOUSE SOUND))) (US) - BROKEBACK (US) FESTIVAL
GRATIS!
MAHER SHALAL HASH BAZ
e
CLAYBORN - MELOMANICS
GRATIS!
| 21u00 10eur
c
MINT (B) + LIVEXS LOCALS ONLY! (NL) > SILENCE IS SEXY - ELSTAR
GRATIS!
ZONDAG 6 MEI
Zondag 20 Mei - Binnenplein Leopoldskazerne, Gent
n
4 / 5 ASTRAL SOCIAL CLUB (UK) - CARLOS GIFFONI (US) PLAY HIVE MIND (US) - baYal! (CAN/JP) - DEEPSROF (B)
ZATERDAG 5 MEI
GHOST [jp] STEFAN LAKATOS
o
Burg. Bollenstraat 54, 3500 Hasselt 011-22.41.61
[email protected] www.kunstencentrumbelgie.com
o