Rozengeur & prikkeldraad

Rozengeur & prikkeldraad

Rozengeur & prikkeldraad

Hans Laurentius

Vooraf

“

Soms zegt men: ‘Hans is te hard, te direct’. Hoe zat dat toch ook weer met ‘zachte heelmeesters’?

ISBN:

Waarom dit boekje? Geen idee. Er bleken weer eens allerlei teksten geschreven te zijn die een soort van samenhang vertoonden en blijkbaar niet de virtuele prullenmand in wilden. Is er een noodzaak toe? Moet het er komen? Ook geen idee, maar het gebeurde blijkbaar wel.

Niets uit deze uitgave mag gereproduceerd worden zonder schriftelijke toestemming van: Samsara Uitgeverij bv Herengracht 341, 1016 AZ Amsterdam www.samsarabooks.com

In vele columns en artikelen heb ik al vaak naar voren gebracht dat er nogal wat romantische, vage en andere dwaze noties zijn omtrent bevrijding en dat in het spirituele domein de standaard conditioneringen welig tieren. Toch blijkt het steeds weer nodig illusoire ballonnetjes door te

© Hans Laurentius 2014 © Deze uitgave: Samsara Uitgeverij bv, 2014 Omslagontwerp en lay-out: Kasia Wozniak, Onze Ontwerpster

5

prikken als ik mensen ontmoet in m’n sessiekamer of in satsang. Dus misschien is het toch wel zinnig een bundeling scherven aan te bieden, zodat deze of gene daarmee zijn of haar eigen zeepbellen kan doen uiteen spatten. Ontwaken is niet zo leuk als het lijkt. Voor je er doorheen bent, als dat al lukt, is er in de meeste gevallen een niet zo korte periode van intense crisis waarin alles op de schop gaat en degene die dat overkomt zich meermaals in vertwijfeling afvraagt of hij/zij stapelgek aan het worden is. Alles wordt in twijfel getrokken. Pijn, angst, radeloosheid, wanhoop, verwarring, eenzaamheid en wat dies meer zij komen vol in beeld, en het voelt vaak alsof er bij vol bewustzijn een trein over je heen rijdt. Je raakt alle grip kwijt en bent volledig overgeleverd aan de niet bestaande waanzinnige goden. Je kent ze wel, die met die tanden, een krankzinnige blik in de ogen, een brandende ketting van mensenschedels om de nek, en een hoop handen waarin allerlei martelwerktuigen met groot genoegen worden vastgehouden. Voorwaar geen kattenpis.

6

Diverse malen heb ik mensen ontmoet die in dit proces van ontmanteling zaten en een aantal van hen geassisteerd om er doorheen te komen. Leuk is anders (voor hen dan vooral). De algemene notie dat ontwaken verheffend is, fijn, gezegend, stralend, makkelijk en vol van gelukzaligheid, is een valse notie. En voor de goede orde ontwaken is iets anders dan ontwaakt zijn. Spirituele ervaringen kunnen heel plezierig zijn, maar zijn helaas niet blijvend en hebben minder impact dan je zou wensen. Het zijn veeleer de duistere perioden die diepgaande effecten hebben. Afbraak, verwoesting, ontreddering. Weinig rozengeur, veel prikkeldraad. Echt inzien dat je slaapt of gevangen bent is al pijnlijk en onthutsend. Vooral als je doorkrijgt hoe diep het zit en dat vrijwel iedereen die je kent en hoog achtte ook deelneemt aan het pyjamafeestje, ook die lui van je ‘sangha’ of spiri-clubje. Eruit loskomen is niet zo plezierig, en vertrekken doe je alleen. Het is een periode van achterlaten van allerlei zaken waarin je eerst nog heilig geloofde of ze blindelings voor waar aannam. Van inzien dat alles wat je voor juist en goed 7

hield volstrekte waanzin is. Van erkennen en ervaren dat je helemaal niks weet. Dat je het leven van verleden, angsten, verlangens en conditioneringen leeft, door de ogen van anderen de dingen beoordeelt. Dat er weinig origineels of bijzonders aan je is. Dat je dacht jouw leven te leven, maar ziet dat je geleefd wordt. Een intense kracht komt dan in sommigen omhoog die bereid is alles los te scheuren, en soms durft iemand die te volgen, en dan ineens wordt hij/ zij overspoeld door angst: ik raak alles en iedereen kwijt, waar ben ik in godsnaam mee bezig: help! Heb je er al zin in? Mensen die naar goeroes gaan omdat ze denken dat ze wakker willen worden zitten er vaak naast – bijna altijd eigenlijk. Ze komen af op de prettige uitstraling, de al dan niet verholen beloftes, het (aanvankelijk fijne) groepsgevoel, de verhaaltjes voor het slapen gaan over eenheid, geluk en gelukzaligheid als je later in het heilige nu belandt. Over hoe prachtig alles is als je maar… of omdat ze echt geloven niet zonder goeroe te kunnen - dus dan nemen we er maar een. Laat een ding helder zijn, als een zogenaamde leraar (m/v) begint over overgave, oefeningen, zuivering, transformatie, 8

discipline, een hoop geld overmaken, allemaal samen naar de verlichting of andere compassievolle spiritueel correcte zaken, dan heb je iets gevonden waar je geen gevaar loopt – behalve belazerd worden, maar dat word je dagelijks, dus dat is niet erg. Als je het gevoel krijgt dat er machtsspelletjes bezig zijn, heb je dat vrijwel altijd juist gezien. Als je het gevoel hebt dat de leraar m/v een narcist is en z’n best doet bijzonder te lijken, is dat vrijwel altijd het geval. Als je het idee hebt dat hij eigenlijk alleen wat in de rondte wil neuken, is dat meestal zo. Als hij lijkt aardig te doen tegen devotees, beleefde volgelingen, maar hard en onaardig tegen mensen die echte vragen stellen en kritisch durven zijn, weet je dat er iets niet in de haak is. Vertrouw maar op je eigen instinct, zou ik zeggen. (Toen ik nog een echte goeroe was, werd ik ook steeds bijzonderderder, en waren er vaak een aantal dames – en een paar heren – verliefd op me en dachten mensen dat ik heilig was… ik mocht gelukkig ontsnappen, een nieuwe gevangenis achterlaten.) Voor alle duidelijkheid: het waarheidsvirus kun je niet kweken door spirituele oefeningetjes en bijeenkomsten, het zit in je en groeit of het overvalt je, als je even niet 9

oplet. Of het komt nooit. Je kunt erom vragen of het vervloeken, maar het luistert niet naar je. Virussen doen niet aan het verhoren van gebeden, zijn niet omkoopbaar, en zijn ongevoelig voor sociaaleconomische of karmische argumenten of omstandigheden. Je kunt niet eens vaststellen of ze leven of niet. Ze pakken je, of niet. Als ze dat doen zou je wensen dat het niet zo was – en dat is een aardige indicatie dat ze je te pakken hebben. Als ze je niet pakken lijkt het misschien best interessant of stoer. Maar wie wil er nu bij z’n volle verstand vijf keer per week een uur of wat ondergedompeld worden in een bad met bleekmiddel en glasscherven? En wat dan met betrekking tot al die vrolijke, verlicht ogende typjes die zo aantrekkelijk en goddelijk lijken: de meesten zitten in een spirituele high, een tijdelijke bewustzijnstoestand, verder niks. What goes up must come down, and it won’t be a pretty sight. Nou ja, over dat soort dingen gaat dit boekje. Dus, als je wilt blijven dromen over ontwaken, lees het niet, of lees het en wijs het af.

10

Als het virus je al te pakken heeft, hoop ik van harte dat de tekstjes helpend mogen blijken. Het beste in elk geval, h februari 2014

“

Er valt niets te beoefenen. De woorden van de leraar zijn er niet voor om thuis te overdenken, maar om je terstond te ‘verplaatsen’. Dus terwijl ik iets tegen je zeg dient het doel te treffen: wat er gezegd wordt dient onmiddellijk ervaren te worden. Zo niet, jammer dan. Dus: wees er klaar voor!

11

Inhoud

Vooraf 5 Open inrichting 21 Zelfonderzoek en problemen 29 De juiste houding 35 Wat is verlichting? 39 Intuïtie 43 Is voelen ook doen? 47 Schot op de paal 51 Slavernij 55 ‘Wat moet ik doen?’ 59 Feitelijk is alles Leeg(te) 63 Dubbeldenken 67 Sociale bewegingen 69 De waan van persoonlijke perfectie 73 Wat je gelooft is wat je krijgt 81 Normale relaties? 89 12

13

Niets is ooit verkeerd, een dualistische uiteenzetting 97 Alles op de schop 101 Spirituele bajes 107 Religies? Er is er maar één! 113 Zelf of geen-zelf? 117 Misvatting 121 Zelfonderzoek 125 Confrontatie met je ergste nachtmerrie 129 Over Hans 147

Onderstaande mail kwam binnen net toen we de eerste selectie teksten hadden gemaakt. Met toestemming wordt die hier geplaatst. Een prima voorbeeld van wat er zoal gebeuren kan als het virus toeslaat. Gelukkig lijkt het er vooralsnog op dat de dame in kwestie in helderder en meer ontspannen vaarwater zit. Met enige regelmaat zie ik haar even.

Hoi Hans, Je zei dat ik je mocht mailen als ik iets wilde delen. Alles is ontworteld. Soms heb ik de neiging om van pure paniek te gaan gillen dat ik dit niet wil, maar dat gebeurt niet. Ik zit nu anderhalve week thuis, want ik voel me meer dood dan levend. Maar ik verveel me tegelijk dood. Soms lijk ik te gaan imploderen. Ik wil het uitleggen, maar anderen snappen het niet. Het grootste probleem is dat ik het ook niet snap. Ik snap niks meer. 14

15

Ik word ziek van het nadenken, ziek van het willen begrijpen. Ik twijfel of dit nog de bedoeling is of dat ik gewoon hartstikke gestoord ben, depressief, burn-out, verknipt, whatever. (Volgens reguliere maatstaven was ik dat vroeger in ieder geval soms wel... men constateerde in ieder geval dat er een verstoring was in de persoonlijkheidsontwikkeling. Nou, wat een grap.) Duizend malen per dag vraag ik me af wat dan toch in godsnaam het probleem is. Een aantal weken was er geen enkel probleem. Er was alleen voelen. Maar ik werd niet geraakt. Er was wel pijn en er was wel vreugde, maar geen weerstand. Was dat een façade? Inmiddels weet ik niet meer of dat echt ervaren was, of dat ik dat maar denk. Er is zo’n extreme existentiële verwarring. Het is allemaal gigantisch in mijn hoofd geslagen. Is dat niet het hele probleem? Misschien kan ik daarom mijn werk niet meer doen en vind ik alles bull shit, en heet dit toch burn-out.

16

Vervolgens vraag ik me af waarom ik niet gewoon ga doen wat ik leuk vind, wat maakt het nog uit. Maar ja, alles zit dicht. En dat wordt hoe langer hoe erger. (…) Misschien is de inhoud van deze mail wel geraaskal, maar goed, ik weet het even niet meer. Ik ervaar zo’n verwarring dat ik niet meer weet wat ik moet doen of hoe ik moet leven. Ik probeer soms op een rij te zetten wat er de afgelopen maanden is gebeurd en wat er nou eigenlijk aan de hand is, maar er is geen helderheid. Helemaal ziek word ik van mijn eigen depressiviteit en wanhoop. Er was een periode in mijn leven dat ik doodgewoon aan het leven was, in plaats van overleven. Misschien was het volwassenheid. In ieder geval is ook daar weinig meer van over. Een deel van mij wil wanhopig graag weer dat ‘normale’ mens zijn. Ik doe verwoede pogingen om terug te keren. Ik ben dertig! Jezus, de eerste achtentwintig jaar waren niet heel gezellig, en toen dan eindelijk alle oude shit een beetje verwerkt was, en ik in plaats van vluchten enzo

17

gewoon doorvoelde, bleek de periode dat ik een happy mens was, wel heel kort te zijn.

Wat me nu opvalt, is dat ik helemaal niks meer voel. Nou ja, fysieke shit.

Elke keer dat ik probeer om normaal mee te doen, val ik in oude patronen van angst, onzekerheid, de godganse dag nadenken en niet voelen. Soms vind ik mensen maar vreemde wezens en ben ik blij dat in ieder geval mijn katten niet zo zaniken over zichzelf. Kinderen, dieren en mensen met wie ik, in plaats van praten iets leuks kan doen, nou ja, dat lukt dan nog. Andere momenten voel ík me de gestoorde, probeer ik iets uit te leggen van wat er gebeurt, maar kijken mensen naar me alsof ik een alien ben, de ogen rollen haast uit de hoofden. Dan ga ik maar weer zitten en schrijven. Pogen helder te krijgen waar en wat de rode draad is. Wat is waar en wat is niet waar, wat is werkelijk en wat niet?

Waarom ga ik niet gewoon verder zoals eerst? Ik win helemaal niets met wat ik nu doe, behalve het stomme besef dat niks zin heeft en alles nergens op slaat!!

Lukken de dingen niet meer omdat dat zo moet zijn, of omdat ik, waar ik eerder gewoon aan het voelen was, nu alleen maar nadenk? Goed, zo kan ik nog wel een tijdje doorgaan. Lange tijd heb ik, ondanks alles wat uiteen valt, geweten dat het eerlijk was. 18

S. Hans: kun je gewoon verder zoals eerst dan...?

Hoi, Nee, ik kan niet verder zoals eerst. Hoe kan bewustheid weer onbewust worden? Maar het is alsof het oude systeem nog nooit zo bizar heeft gevochten. Periodes dat ik maar beter niet verder kan denken omdat het op knappen staat. En me dan maar frustrerend afvragen waar die intuïtie is gebleven. Ik weet dat het allemaal gedoe is in mijn hoofd! S. 19

“

Open inrichting

Burn-out is een schreeuw om verandering. Het is een spirituele crisis, en heeft niks met werk van doen.

 

“

Wat wij denken noemen is neurose.

Echt denken is helder, spontaan, als het opwellen van luchtbellen in een vijver. Het is vrij van angst en bezorgdheid. Als je gewoon bent is alles heel natuurlijk. Gejaagd denken is onmogelijk, zorgelijkheid, afkeer, hebzucht zijn onmogelijk, maar alleen in je oorspronkelijke toestand. In de ego-stand ben je onwetendheid, angst, fragmentering enzovoorts. Dan ben je het besef van totaliteit kwijt (al is het precies dat wat het is). Soms wordt alles lamgelegd. Er is gewoon geen voor- of achteruit. Ook niet iets dat je kunt doen.

20

21

Koele nachtlucht komt de kamer binnen. Het is half zes in de ochtend en in de verte hoor je het verkeer al weer toenemen. Het is nog vroeg in het jaar dus is er nog geen vogelconcert om de bijna-stilte te verlevendigen en de koffie smaakt zoals zelden tevoren. Het is bijna geheel stil, ook van binnen dus. Niet echt specifieke gevoelens noch gedachten. Woorden vloeien zonder sturing op het scherm. Gekkenhuis. Het is een gekkenhuis. Als je naar de dokter gaat besef je dan dat ook deze gewoon een gek is, die net zo diep besmet is met de massapsychose waar iedereen aan lijdt? Of de automonteur, de schooljuf, de advocaat? Dat elk moment vergeven is van de meest waanzinnige mogelijkheden, terwijl jij gewoon blijft uitgaan van de geestelijke gezondheid van iedereen die je tegenkomt… Knettergek. Iedereen. Allemaal getraumatiseerd, allemaal, in meerdere of mindere mate. Leven is een serie traumatische ervaringen, en het begint al in de buik, met als eerste hoogtepunt: ieders geboorte. Niemand herstelt daar helemaal van en vervolgens vallen we in de handen van getraumatiseerde mafketels van de eerste orde: ouders, die ook opgevoed zijn door gekken, die hun waanzinnige stemmingen en overtuigingen op ons kunnen uitleven. 22

Allemaal even volslagen blind en doof voor alles wat natuurlijk genoemd zou mogen worden. Wat natuurlijk en vrij is wordt razendsnel ingeperkt en vervormd zodat we er ook bij horen. Gelovend in dezelfde beperkte en beperkende ideeën, vastgezet in ons wezen door schokkende taferelen, ontluisterende episoden, geruzie, drank, verbaal, psychisch en zelfs fysiek geweld (een tik moet kunnen, toch). En wat er nog van ons over is wordt goedbedoeld verder op allerlei scholen wel verpest. Volgepropt met middelmatige ideeën, samengedreven met leeftijdgenoten, jarenlang, dag in dag uit, tot alle vuur eruit is, of we er min of meer buitenvallen omdat we niet mee kunnen of willen doen. En dan zijn er altijd nog de politie of de geestelijke gezondheidsdiensten die nogmaals zullen trachten ons aan te passen aan de standaard gekte die wij normaal hebben leren noemen. Vriendschappen en relaties doen de rest. Verraad, leugens, manipulaties, wederzijds goedgekeurd misbruik zijn standaard inbegrepen en al doende worden we steeds meer verlamd en gaat bij sommigen een oog open en begint tot grote ontsteltenis door te dringen dat de wereld inderdaad een open inrichting is. 23

Ontwaken klinkt leuk, maar heb je in de gaten dat dat onder meer betekent niet langer de ogen sluiten voor het feit dat iedereen die je ontmoet een klap van de molen heeft gehad? Dat als je even echt kijkt, en voelt en luistert iedereen die je kent barst van de rare trekken, hoe zeer je ook probeert ze als goed en fijn te zien? De meesten kunnen nog geen middag alleen zijn, zonder radio, computer of tv. Velen roken, drinken, blowen, slikken, vreten hun weg door het bestaan. Vrijwel iedereen is koopziek en wil voldoen aan de standaard normen van de kudde. Bijna allen hebben last van stress, relatieproblemen, bizarre verhoudingen met hun ouwelui, problemen op het werk, en bijna niemand is gelukkig, bijna niemand straalt. Je kijkt om je heen en ziet wandelende producten van onderdrukte wanhopigheid, vastklampend aan geloofssystemen die nooit echt zijn onderzocht. De een is misbruikt, de ander afgetuigd, de volgende meermaals verlaten, weer een is de onrust zelve, een volgende vol competitiedrang, of voelt zich altijd dodelijk alleen. Anderen durven zich niet te binden, of zijn te verlegen om je aan te kijken. Weer anderen slaan je op je bek als je wel even naar ze 24

kijkt. En als ze bezopen zijn slaan sommigen de boel kort en klein, of doen dingen die ze later weer snel wegredeneren. Spirituele lieden geloven in god mag weten wat, klampen zich vast aan bizarre theorieën, omdat gewoon geloof niet meer toereikend lijkt om dit zinloze bestaan voort te zetten. En de hele dag informatie, wagonladingen informatie in ons brein. Weinig wat je verder helpt, maar super geschikt om de angstmachine te laten draaien. Iedereen is in de greep. Iedereen is in de greep van valse zelfbeelden. Volhouden, doorgaan tot je erbij neervalt. En af en toe een mooi moment. Iets wat van een andere orde lijkt. We klampen ons vast en zetten ons in zodat de boel niet doorbroken wordt, de veiligheid niet bedreigd zal worden en hopen in stilte op iets goddelijks, een extatisch moment dat ons boven het alledaagse uit zal tillen, boven het grauw en grijs van elke dag. Maar het moet wel binnen de perken blijven, want als je niet meer mee kunt doen, lig je eruit, en eruit is slecht. Dus pretenderen alle gekken in deze instelling alles onder controle te hebben, gezond te zijn. Maar kijk iets dieper en je ziet de wanhoop, het krampachtige geloof, de vertwijfe-

25

ling. Stel iemand een paar echte vragen en de boel staat op de helling en reacties zullen niet uitblijven. Bijna niemand gelooft echt in wat hij voorwendt. Degenen die het hardst suggereren van wel, zitten met de meeste angst. Hoe fanatieker de gelovige, hoe groter de onzekerheid. De meest respectabele en keurige mensen zijn vaak het bangst, en doen stiekem de meest bizarre dingen, wat je nooit verwachten zou, omdat je geleerd hebt te denken dat iedereen geestelijk gezond is en eerlijk bovendien, behalve een paar dan die in speciale instellingen zitten. Je denkt steeds dat je met een gezond volwaardig mens te maken hebt. Toch? Als je naar de dokter gaat, de loodgieter belt, je schoonzus ziet, de bakker… wat ze in zich hebben speelt in alles mee, besef dat. Hun pijn, verwijdering van hun echte gevoelens, hun eenzaamheid, perversiteit, frustraties, rammelende relaties, geldproblemen, geldingsdrang, perfectionisme, of gebrek eraan. Alles klinkt in alles door. Gek hè, dat er zoveel mis gaat? Nee, gek dat we er steeds van uit gaan dat dingen goed gaan. Dat is gek. Gek dat we ons opwinden als er weer eens iemand zijn werk niet naar behoren heeft gedaan, de 26

treinen niet rijden, een vliegtuig crasht, een bankdirecteur, topman of politicus hebberig blijkt. Gek dat we dat gek vinden, zeg ik dan. Blind blijkbaar, als je alles wat er zoal gebeurt zo interessant of vreemd vindt. We zitten in een gekkenhuis, iedereen is beschadigd, zie je dat dan niet? Beschadigd en vergiftigd bovendien. Hebzucht is ingebakken in ons opvoedingssysteem, evenals competitie, slimmigheid. Zakendoen is veelal niks anders dan gelegitimeerde oplichting. We leven in een wereld waar het oké is om vergiftigend spul te verkopen op massale basis, om diensten te leveren die niet deugen, producten die nergens toe dienen. Je laat je dagelijks belazeren waar je bijstaat, met open ogen niets ziend. En soms kom je erachter dat iets of iemand niet doet wat het of hij belooft, en dan ben je geschokt? Open je ogen. Iedereen is krankzinnig. Wie dit beseft hoeft niet steeds verrast te zijn. Of gekwetst. Kijk, luister, voel. Zie de waanzin, en verwacht niks beters. Dan valt het best wel mee. En voor de goede orde: mensen zijn niet slecht. Het zijn slechts slecht geïnformeerde gekken. Dat is alles.

27

Zelfonderzoek en problemen

“

Is bang zijn, of een relatie willen, of roddelen je ware natuur? Is zoeken naar bevrijding, mediteren of spirituele oefeningen doen je ware aard? Is streven, bezig zijn, vluchten, vechten, klagen, afhouden, je ware aard?

V. Wat is het doel van zelfonderzoek en satsang? HL. Het ontdekken van de waarheid over jezelf, het inzicht in wat je BENT, het onderscheid kunnen maken tussen wat echt is en wat niet.

28

29

V. Waarom wordt gezegd dat realisatie een einde aan je problemen maakt? HL. Omdat blijkt dat alle problemen je ego toebehoren en niet wat je bent. Met andere woorden, het inzicht laat zien dat alle problemen behoren bij een bedacht ‘ik’ en niet bij je ware aard. V. Wat is de reden dat je ageert tegen new age? HL. Er zijn grofweg twee bewegingen. De ene is gericht op waarheid, de andere op het veranderen van de droom (of het verkopen van illusies die fijn voelen en gerust stellen). Er zijn tal van technieken die je leven leuker, fijner, rijker kunnen maken, en daar is op zich niks tegen. Maar als je waarheid wil, heb je daar niks aan omdat die hele beweging voortkomt uit het valse ik idee en deze zelfs kan versterken. Er is ofwel een motivatie om van iets af te komen, dan wel te pakken te krijgen, of er is een motivatie voor waarheid. Deze twee worden nogal eens verward, terwijl ze feitelijk niets met elkaar te maken hebben.

30

Er zijn dus in wezen twee benaderingen te onderscheiden in het zogeheten spirituele veld. De meeste mensen willen iets te pakken krijgen of ergens van af, dat is overgrote meerderheid. Sommigen willen gewoon weten hoe het zit, zij willen de waarheid realiseren en niet om ergens vanaf te komen of iets op te bouwen, maar gewoon uit het verlangen te realiseren wat echt en absoluut waar is. Dus, ben je op zoek naar Waarheid of naar een aangenamere droom? Als je waarheid wilt, wijs dan alles af wat te maken heeft met lichaam, denken of voelen, maatschappij, normen en waarden. Jij gaat vooraf aan lichaam-denken-voelen en komt tot uitdrukking via lichaam-denken-voelen Het onderzoek naar wat je bent is niet hetzelfde als proberen een oplossing voor je problemen te vinden. Zoeken naar waarheid is niet hetzelfde als een leuker leven nastreven. Niet dat daar iets mis mee is, maar nogmaals: het is simpelweg niet hetzelfde. Echte spiritualiteit heeft met waarheid te maken, niet met problemen of met leuk en niet leuk.

31

Echte spiritualiteit gaat dus niet over het zoeken naar antwoorden of remedies voor je ongemakken. Bevrijding of bewustwording begint pas als je je begint te ontdoen van alles waar je aan hecht, in gelooft, voor waar aanneemt. Het begint door je los te maken van alles wat onwaar is, want daar gaat het om. Dat wakkert het virus aan. Je moet je geloofssysteem grondig onderzoeken en alles vernietigen wat onecht en aangenomen is. Alles betwijfelen, niet je ontevredenheid met het bestaan en je twijfel sussen, maar aanwakkeren! Wie een remedie zoekt voor zijn of haar ongerustheid, twijfel en ongemak is geen waarheidszoeker. De waarheidszoeker gooit kerosine op het vuur, de gewone mens zoekt troost en geruststelling. Dus als je meent bevrijding te zoeken begin dan eens met alles in kaart te brengen wat je voor waar en waardevol houdt. En onderzoek vervolgens diepgaand waar je al die normen en aannames in hemelsnaam vandaan haalt, hoeveel echt van jezelf is, wat je echt hebt onderzocht en bewezen en wat slechts aangeleerd is. Je gevangenis zit ’m in je overtuigingen en je angst voor wat echt is. Onderzoek, ondergraaf en vernietig! Ga er net zolang op af tot het is uiteengevallen. Geef niet op, erop af, en weer en weer net zolang als nodig blijkt. Denk, voel, 32

luister, bijt, val aan, loop eromheen, schrijf tot het helder is, keer het binnenstebuiten, steek het in brand. Tot slot: de uitkomst van geslaagd zelfonderzoek is niet het bereiken van een conclusie, verklaring of formulering, maar de vernietiging van wat werd onderzocht!

“

Er zijn twee opties: totale inzet of totaal niet-doen. Halfslachtigheid leidt nergens toe. 

33

De juiste houding

Ook onderstaande geldt uiteraard enkel voor hen die geen slaapwandelaar willen blijven, zoals dit hele boek enkel voor hen geldt. De juiste houding in dit verband bestaat in essentie uit de volgende aspecten: 1. Word je in toenemende mate bewust van je gevangenschap en slaapgedrag. Onderzoek grondig waar je gevangenschap uit bestaat en ondermijn het. Je hele geloofssysteem moet op de helling. Als je niet echt ervaart hoe je feitelijke – tamelijk rampzalige - situatie is, kun je er ook niks mee. Onderkenning is een eerste fundamentele stap, die niet genoeg benadrukt kan worden. 2. Weet wat je werkelijk wilt! Heb dus je prioriteit glashelder. Wil je bevrijding, richt dan daar 34

35

al je aandacht op. Je zult zo’n beetje al je energie nodig hebben voor het sloopwerk en de gevolgen daarvan. Verspil je tijd en energie dus niet. 3. Geef nooit op. En zoals de oude tijger (Nisargadatta) al zei: heb je iets ontdekt? Kijk dieper! Ga door tot alles ‘klaar’ is, en wees niet tevreden met een beetje meer helderheid of een ‘goed gevoel’. 4. Kijk zelf! Neem niks aan van wie dan ook, maar toets en onderzoek, en dan nog een keer, en nog een keer. Je laten inspireren is prima, maar wie volgeling is zit aan de ketting van een ander. Neem de volledige verantwoordelijkheid voor jouw bevrijding en praat niemand na. Alleen wat jij echt gerealiseerd hebt telt. 5. Wees (dus) honderd procent eerlijk en waarachtig naar jezelf. Accepteer geen enkel excuus, geen enkele verklaring, verzachtende omstandigheid of wat dan ook. Het gaat om waarheid, niet over leuk of lekker of dat anderen het cool vinden of niet. 6. Zelfonderzoek is voor intern gebruik. Val anderen dus niet lastig met je (halve) inzichten. Bekeringsdrang 36

is een teken van slaapwandelende onzekerheid. Jij moet wakker worden, wat er daarna gebeurt zie je tegen die tijd wel weer. Laat anderen maar liever zoveel mogelijk met rust totdat je ‘er’ helemaal bent. 7. Zorg voor jezelf. Je hebt een zo fit mogelijk systeem nodig, een geschikt voertuig. Wees dus fit genoeg om de dingen onder ogen te kunnen komen en ermee af te rekenen. Wakker worden is meestal een behoorlijk intens gebeuren dat alles van je vergt - en vaak meer dan je denkt aan te kunnen. Wees dus zo sterk en gezond mogelijk. Zieke of zwakke soldaten leven niet lang. Enne, wees niet kleinzerig, gebruik ziekte of zwakte dus niet als excuus, en ga ook niet het fit moeten zijn als alternatief of uitstelstrategie gebruiken voor zelfonderzoek. Begin NU.

Dus als de vraag in je opkomt: wat moet ik doen, of iets dergelijks… Lees bovenstaande (opnieuw) en ga aan de slag! Of blijf lekker rondlummelen natuurlijk in je min of meer comfortabele slavernij.

37

Wat is verlichting?

V. Wat is verlichting? HL. Verlichting zou je kunnen duiden met totale ontspanning. Dat is een even zo simpel als diepgaand concept. V. Dus je bedoelt dat ik me moet ontspannen, dat ik misschien moet gaan mediteren of ontspannings- oefeningen doen? HL. Zie nu hoe het verstand alles inkadert in het bekende en wat gezegd wordt interpreteert, vertaalt, vervormt. Nee, ik zeg niet dat je iets moet gaan ‘doen’. Ik zeg enkel dat het totale ontspanning genoemd kan worden. Het wegvallen van iets willen doen of veranderen aan DIT. Gaan ontspannen is ten diepste iets doen, gaan mediteren of oefenen ook. Dat zou dus de voortzetting zijn van 38

39

niet-ontspanning, van weerstand, van iets willen fiksen. Is dat helder? V. …Ik geloof van wel. HL. Hm. Denk ’t niet. Tot nu toe is je leven er een geweest van forceren, vermijden, bestrijden, zoeken, vluchten, vechten, najagen etc. Kun je dat nu zien? V. Pff, ja dat klinkt niet zo prettig maar ik ben bang dat je gelijk hebt. HL. Right. Zoals ik vaker zeg: ik heb niks tegen strategieën, maar wel als ze niet werken. Welnu, al die houdingen of strategieën hebben niet gewerkt. Omdat het allemaal varianten van hetzelfde zijn: een afgescheiden ik dat probeert de boel te fiksen, controleren, manipuleren, veranderen. Iedere inspanning versterkt het waanidee van de inspanner, van het idee dat je een afgescheiden wezen bent, dat er iets niet goed is en dat ‘jij’ dat kan regelen als je je best maar doet of de juiste techniek of strategie zou vinden. Daarom zijn zoekers dol op leraren die ze vertellen wat te doen, ook al luisteren ze nooit echt, zelfs niet naar dat soort spirituele onzin. 40

Het is niet iets wat gaat gebeuren. Je ziet ineens in dat het nu gebeurt. Precies nu, zo. Ernaar zoeken is het bewijs dat je het niet ziet.

V. Oké, maar wat dan? HL. Er is geen wat dan. Dat is weer van hetzelfde laken een pak. Je wilt weer iets doen of laten gebeuren. Soms lullen mensen over overgave of toelaten. Weer het illusoire ik dat de voorwaarde zal gaan vormen voor bevrijding, ditmaal door overgave of toe te laten. Haha. Het hele punt is dat het mogelijk is dat waar ik het over heb zo diep doordringt dat er iets uit-een-valt. Dat doe jij niet, en ik ook niet, want er is geen ‘ik’ dat iets zou kunnen doen. Maar dat in-zien, of door-dringen kan wel spontaan gebeuren. Als er echt wordt gezien dat er geen ik is die iets kan doen, en al het doen niks anders dan weerstand is, dan is er ineens de grote ontspanning. Zomaar, gratis en voor niks en zonder inspanning. V. Dus als ik niks kan doen, moet ik dan maar afwachten? 41

HL. Haha. Kijk nou eens even! Nu gebeurt het weer, weer wordt er een actie van gemaakt: dan moet ik maar afwachten tot het gebeurt… Weer die niet bestaande ik die middels afwachten de boel wil fiksen of zich dan maar in een depressie wil storten. Nog even en we gaan over genade zeuren, dat we die moeten verdienen of in de schoot geworpen krijgen. Weer diezelfde ik die iets wil krijgen, wil voortbestaan maar dan bevrijd. Man! Er is geen ik, en wat niet bestaat kan niks doen en niks krijgen. Zijn IS al. Er kan niks voor of tegen gedaan worden, en het is van niemand, er is niemand, er is Zijn. Dat ben jij. En wat er ook lijkt te gebeuren, inclusief dit satsang gedoe, is wat HET is. Dit is het. Precies Dit. ‘Je’ bent al gearriveerd. DIT is HET, en DIT (jij) gaat nergens heen en komt nergens vandaan.

Intuïtie

“

Hoewel je betaalt voor bijeenkomsten of sessies kun je waarheid niet kopen, evenmin het recht op werkelijk onderricht. Dat ‘recht’ wordt enkel bepaald door jouw mate van rijpheid en gerichtheid. Het is niet de leraar die getest moet worden (al zou ik wel oppassen) maar jouw intentie, bereidwilligheid en intelligentie. Het is niet zo dat de leraar aan jouw wensen moet voldoen, jij moet zien zo te zijn dat je kunt ontvangen. De leraar is niet de vriend van je ego, maar de vriend van de waarheid. Vergeet dit niet. Ontfutsel hem de waarheid. Totale inzet is van belang.

V. Hans, je hebt het in EHBO over intuïtie, maar ik en mijn intuïtie klinkt nogal dualistisch, waarom presenteer je dat zo? 42

43

(EHBO is een boekje dat onder andere als e-book beschikbaar is. De term staat voor Eerste Hulp Bij Onvolwassenheid. Het bevat onder meer een aantal bewustzijnstechnieken om emotionele ladingen te leren doorvoelen, toegang tot Bewustzijn te krijgen, en gebruik te leren maken van intuïtie.) HL. Goed opgemerkt. In de geïntegreerde staat is er geen twee. Dus geen onderscheid tussen ‘mij’ en intuïtie, denken, voelen, Zijn etc. Voor gewone mensen echter is het handiger om ze te leren voelen en luisteren, en dus doen we even net alsof intuïtie een apart vermogen is dat je kunt leren benutten. Door te leren luisteren worden mensen volwaardiger, volwassener wezens, waarbij ook de mogelijkheid groeit om tot ontwaken te komen. Dus is het presenteren van de dingen zoals in EHBO en in m’n eerste boekje uit ’99, het doen van een handreiking aan mensen die nog in de overtuiging leven een iemand te zijn. Door te leren luisteren en voelen zal over het algemeen de afgescheiden manier van doen wat verruimen en heb je kans dat je meer ontdekkingen doet dan wanneer je de intuïtie blijft negeren.

44

Overigens is het net zo met spreken over het universum. Ik en het universum zijn niet-twee. Evenwel kan het voor velen behulpzaam zijn om als het ware hun verhouding met het universum op orde te brengen, zodat ontdekt zou kunnen worden dat ze niet-twee zijn. Of mensen op z’n minst ophouden tegen de stroom in te gaan. Wanneer iemand zich echt afgescheiden waant van het leven, het universum, de intuïtie, de ander, is de kans op ontwaken meestal niet zo groot en de kans op ellende maximaal. Vandaar dus dat ik indien nodig gebruik maak van zulke handreikingen, uiteenzettingen en begeleiding zodat de boel zich verruimt en inzicht en rechtstreeks ervaren mogelijk worden. Is dat een antwoord? V. Ja, helder, dank je.

“

Er is geen mij of wereld apart van, of buiten Dat.

45

 

Is voelen ook doen?

“

Wie niet voelen wil, zal lijden. Wie niet kijken wil, blijft blind.

Bij velen is het energiesysteem dusdanig ingekapseld dat het onmogelijk is om waarheid te verstaan. Omdat de vereenzelviging met de illusie van het afgescheiden zelf ofwel ‘de doener’ zo volledig is, geef ik ze het advies en leer ik ze in plaats van te vluchten of te vechten met wat-is, er als het ware naar toe te gaan en het te ontmoeten, te onderzoeken, te ervaren in tegenstelling tot proberen het onder controle te krijgen of ervan af te komen. 46

47

De identificatie met ‘doen’ en het zogenaamde ‘ik’ is bij velen zo sterk dat niet beseft kan worden dat volledig ervaren geen doen is maar zijn. Weerstand bieden is doen, ervan af willen is doen, het willen oplossen of loslaten is doen. Ermee zijn is geen doen, maar zijn.

wordt ervaren zoals het is, laat het ‘jou’ los. Alles zoekt spontaan naar oplossing of bevrijding, ‘jij’ belemmert het alleen maar. Wat je voor jou aanziet zit, zo lijkt het, spontane bevrijding in de weg omdat het zogenaamde afgescheiden zelf steeds voorwaarden stelt en in verzet is.

Er is niet echt iemand die weerstand biedt, er is weerstand. Als deze volledig bewust wordt, bewust wordt ervaren, valt hij uiteen. Zo ook met emoties: indien volledig ervaren, lossen ze vanzelf op.

Bevrijding is natuurlijk, weerstand ook. Alles ervaren zoals het is als het er is, heet vrijheid.

Bewustzijn houdt niets vast en vlucht niet. Het leren voelen lijkt soms een noodzakelijke stap om bevrijd te raken van de permanente weerstand tegen en angst voor wat-is.

Dit is het, exact zoals het is. Er is geen weg naar of van Dit, Dit IS.

Door te leren inzoomen en uitzoomen kan de ervaring komen dat het bewustzijn alles ervaart en nergens moeite mee heeft, en dan zijn emoties, spanningen, overtuigingen gewoon wat ze zijn in plaats van iets negatiefs. Wanneer deze beginnende openheid er is kan het onderricht zich rechtstreeks laten gelden. Er is geen jij die iets kan loslaten, zeggen dat je iets wilt loslaten, is aangeven dat je ervan af wilt. Als iets volledig 48

49

Schot op de paal

Het heeft niets te maken met in het moment proberen te zijn, of mindfull wezen. Zie dat het allemaal een subtiele voortzetting is van een ‘ik’ dat iets probeert te bewerkstelligen. In het moment (willen/proberen te) zijn of mindfullness ruikt naar waarheid maar is een schot op de paal. En dat telt niet. Het is immers nog steeds iemand die iets aan het doen is, en zoiets bestaat niet. Het hele ik-idee is enkel weerstand tegen wat is, tegen het zogeheten moment. Het wil het altijd anders hebben en is permanent bezorgd. Dus kijk nu even mee. Er is wat is, laten we zeggen een onrust. Het doet er niet toe waarover. Dan gaat ‘iemand’ mindfull zitten wezen… Waarom? Ten diepste om ervan af te komen, right? 50

51

Veel simpeler is bij de feiten te blijven: ah, DIT manifesteert zich nu als onrust. Goed. Punt. Dan wordt spontaan ervaren dat er onrust is verschenen, en op een gegeven ogenblik verandert de onrust in stilte, of in wat dan ook. Het is zonder inspanning gekomen en is zonder inspanning vertrokken of verandert in een andere sensatie. Cool.

En dan ontstaat er spontaan openheid en een glimlach, of frustratie.

Daarvoor hoef ‘je’ niet in het moment te gaan zitten wezen, of te mediteren, je hoeft helemaal niets. Je bent helemaal Niets en daarin verscheen onrust. Nou, ervaar de onrust, en de eventuele weerstand. Dat is wat er is. Dat is geen doen, maar zijn. Iedere poging, hoe je die ook noemt, om ervan af te willen saboteert de boel. Niet dat het erg is, want dat is ook DIT. Op een gegeven moment is er echter zoveel intelligentie dat weerstand geen optie meer is, en eraf willen ook niet. En hoe je het ervan af willen ook rationaliseert: ik ben aan het doorvoelen, ik accepteer het volledig, ik ga er mindfull naartoe… als je echt kijkt zie je nog steeds een namaak ‘ikje’ dat iets wil doen om de boel te veranderen. Het is heel subtiel, maar gaandeweg krijg je door dat wat je ook doet verkeerd is…

Evenwel bestaat er de kleine kans dat door wat hier wordt aangereikt, te beseffen dat alles op een prachtige wijze zinloos is en enkel de fata-morgana van ‘de doener’, heel subtiel doet voortbestaan.

52

Uiteindelijk maakt het geen bal uit, hoor. Jij bent wat je bent, of dat nu herkend wordt of niet. En als je lijkt te lijden, aan meditatie of zo bijvoorbeeld, dan is dat ook wat het is.

Vandaar dat ik op mijn eigen vriendelijke wijze diverse mensen bestempel als gevorderde onwetenden. Al die techniekjes en spirituele strategietjes en hun theoretische achtergrond en hun predikers zijn het net niet… Ook deel van het totale spel, net als wat Hans zegt en hoe hij Hanst.  

53

“

De commentator is het valse zelf, dat wat niet bestaat (maya). Het is de stem van onwetendheid, en jij gehoorzaamt die en ziet die voor jezelf aan. Dat heet slapen. Stop

 

Slavernij

“

Hoe mooi als een mens, om het even welk mens, een keer of twee per dag gaat zitten, en een kwartiertje of een half uurtje simpelweg is. Nog mooier, een mens die in staat blijkt degene die mediteert te doorzien. Eindeloos, ‘mijn’ bestaan, en de spontane en inherente bezinning daarop, of: meditatie daarover.

Zoeken naar prikkels, activiteiten, entertainment, bevestiging… Zolang de mind bezig is voelen we ‘ons-zelf ’. Denken, doen, eten, tv kijken, muziek luisteren, praten, 54

55

lezen, entertainment, social media et cetera. Meestal niks anders dan opvulling, afleiding en het aan de gang houden van de mind en het ontlopen van de innerlijke frictie. Als de boel stilvalt... oeioei! Verslaving aan activiteit (mind activity) is het teken van misvatting: denken dat je bent wat je niet bent. Pas als de mind stil valt kan zich de REALITEIT manifesteren… Onrust, restlessness ontstaat wanneer de aan activiteit verslaafde mind droog komt te staan: in wezen een ontwenningsverschijnsel, dat op paniek kan lijken. Er zit namelijk een intense angst in de mens die koste wat kost vermeden en ontkend moet worden. Het ik (mind) denkt te sterven en in wezen is dat ook zo, maar jij bent niet het door de mind geschapen ‘zelf ’. Jezelf willen zijn betekent meestal niks meer dan dat mensen hun valse ik de ruimte willen geven, en zich tegengewerkt voelen door anderen en het leven. Haha… niks zelf! Echte meditatie is niets-doen. Het laten stilvallen van de doende geest. Nergens op in gaan. 56

Nergens achteraan gaan. Nergens weerstand aan bieden. Nergens op uit zijn. Het beste is gewoon alles te zien en voelen, precies zoals het is, zonder bemoeienis. Als hulp kun je je aandacht licht op de adem gericht houden terwijl er gekeken en gevoeld wordt hoe de geest bezig is, of stilvalt en wat er dan IS – en laat de adem los op het juiste moment. Stop de geest zodra hij zich activeert, keer terug naar inactiviteit, d.w.z. simpel voelend gewaarzijn van wat er maar verschijnen wil... Zonder ingrijpen, oordelen, afleiding etc. En als die dingen toch gebeuren, geen paniek, gewoon kijken en voelen… Zo ontdek je minstens hoe rusteloos je geest eigenlijk is en krijg je wellicht door dat dat de gevangenis is en niet zozeer de omstandigheden. Zo krijg je ook misschien de motivatie je ervan te bevrijden… Bevrijding is simpelweg bevrijding van je ‘zelf ’: het valse ‘ik’ ge­creëerd en in stand gehouden door mind activiteit. Bevrijding van de rusteloze, terroriserende, altijd aandacht vragende geest. 57

 

‘Wat moet ik doen?’

Dit vragen is het bewijs dat je niet echt gezien hebt dat je ellende voortkomt uit je eigen rusteloze geest, en niet wordt veroorzaakt door de ‘wereld’… Dus onderzoek je geest. Ga je adem maar eens tellen, probeer eens tien minuten niks te denken, dan ontdek je vanzelf wat voor mind-junk je bent… Hoe je steeds stilte, leegte, niets doen, ontloopt. De meeste mensen kunnen nog geen kwartier alleen op een stoel zitten zijn, zonder iets te doen of bedenken… Neurotische junkies… Vechtende vluchtelingen… Vechtend tegen waarheid en vluchtend voor waarheid… triest, en onnodig.

58

59

Dit alles moet gewoon grondig worden geobserveerd. Begin met de feiten onder ogen komen, met het ongezouten de waarheid aanschouwen van je eigen neurotische bestaan. Elk ingrijpen van jouw kant heeft de neurose als basis, en is dus enkel een zinloze voortzetting van dezelfde neurose.

“

De meesten van ons denken dat we denken. Punt één is er geen denker. Punt twee is het meeste denken volstrekt irrationeel. 

Het zonder bemoeienis aanschouwen en ervaren (voelen) van je ‘zo’ zijn, is cruciaal. Alleen als de feiten erkend worden kan er iets ontstaan of op je pad komen wat wel werkt. Om dit te vergemakkelijken kunnen samenkomsten met iemand die het proces al doorlopen heeft handig zijn. Alle mensen om je heen lijden namelijk aan dezelfde neurose, en kunnen je dus feitelijk niet van dienst zijn. Ze zullen proberen je in het hok te houden, te kalmeren of troosten of sussen. Leren ademen kan handig zijn, gewoon zitten en je uitademing tellen van 1 tot 10, met je aandacht op je hara (drie vingers onder de navel). Dit is in wezen de eerste stap van zazen. Erg nuttig en leerzaam. Vooral voor beginnelingen, en dat zijn de meesten, hoeveel er ook gelezen mag zijn.

60

61

Feitelijk is alles Leeg(te)

Dat wil zeggen dat wat wordt gewaardeerd, in wezen zonder betekenis is. Alles wat je voor waardevol houdt is een leugen, een uiting van de neurose van de aan activiteit verslaafde geest. Geen relatie, baan, hobby, bezit of wat dan ook zal je gelukkig, vrij of echt maken. Al die dingen kunnen hooguit een mix van comfort en plezier (en onrust en ellende) geven, tijdelijke genoegdoening gevolgd door problemen, maar nooit vrijheid of geluk. Vrijheid en geluk zijn inherent, zijn je werkelijke aard, die enkel manifest wordt als de geest stopt met zoeken, vechten en vluchten.

62

63

Als je iets krijgt wat je wilde is er even geen vechten, vluchten en verlangen (zoeken). Dan manifesteert zich even je innerlijke natuur en ben je tevreden, gelukkig. Maar de geest koppelt het aan het verkregen ‘iets’, en denkt zo dat krijgen wat je wilt geluk genereert. Dit is een misvatting. Geluk manifesteert zich enkel door het (in dit geval, tijdelijke) stilvallen van de geest. Feitelijk is alles leeg. Alles is ijdelheid en het najagen van de wind, staat in de bijbel. Betekenis wordt gegeven door het denken. Bijvoorbeeld: Een relatie hebben is goed (want iedereen doet dat), een carrière is belangrijk (want iedereen wordt aangespoord om ‘hogerop’ te komen, want vooruitgang is goed - maar waar gaan we dan heen?).

Zoeken naar plezier, begrip, het naar je zin hebben zijn allemaal begrijpelijk maar dienen allemaal hetzelfde. Het afgescheiden ik in stand houden en het naar de zin maken. Je bent zo feitelijk je cipier aan het voeden en behagen. Alles lijkt erop gericht om vooral niet stil te vallen… niet te ervaren hoe het werkelijk is. Zelfs het meeste spirituele gezoek is meer van het zelfde. Allemaal ‘doen’, aan de gang houden van de ego-machine. Bereiken, ambitie, vooruitgaan. Alles is leeg. En daarmee ontstaat ruimte voor volledigheid.

Al dit soort normen krijgt betekenis binnen de neurotische manier van zien, de afgescheiden kijk op zaken. Vanuit totaliteit, is er geen goed of niet goed, geen noodzaak tot het wel of niet hebben van iets, of iets voorstellen. Sterker nog, in zen is er de uitspraak: succes is mislukking. Je wilt erbij horen maar ook opvallen, haha. Je wilt status, aanzien, macht, maar over wat? Je hebt geen macht over jezelf, bent feitelijk slaaf van angsten, verlangens en aangeleerde schapen-normen. 64

65

Dubbeldenken

Als je meent iemand te zijn neem het volgende dan even tot je: leven = zelfonderzoek Wat je ‘uiterlijk’ ook maar meemaakt is enkel de context waarin je jezelf tegenkomt. Spiritualiteit en leven zijn niettwee. Elke situatie, ontmoeting, gebeurtenis wijst alleen naar jou. Je leven is je Cursus in Wonderen zo gezegd. Je kunt elke dag zien waar je in gelooft, wat je vermijdt, vasthoudt, liefhebt, vreest. Elke dag blijkt waar je vrij, authentiek en creatief bent en waar een angsthaas of control freak.

66

67

Zie je leven dus in de juiste context, een reis van zelfontdekking, zonder vast begin of eind, enkel onderweg. Stel liever geen gefixeerde doelen, want als je even oplet weet je dat die veranderlijk zijn, net als je voornemens, aannames, verlangens en concepten. Alles is veranderlijk, jij niet uitgezonderd. Niets staat vast, niets is ‘zo’. Het is niet vreemd dat je een doel stelt, maar het stelt weinig voor, en voorkomt dat je hier-nu echt aanwezig bent. Zo leef je enkel voor later, als… Zo leeft de dwaas. De wijze is en weet dat alles veranderlijk is, subjectief, tijdelijk, niet vast te pinnen, niet te controleren. Zo de wijze al een doel heeft is het nu zo volledig mogelijk leven, zonder voorbehoud, zonder moedwilligheid, zonder dwang of vrees. Maak geen scheidingen waar ze niet zijn. Je leven is uitermate geschikt om ontdekkingen te doen, ongeacht je situatie. En jij en de situatie zijn ook niet-twee.  

“

Ben ik nieuw, nu? Of kijk ik weer door de ogen van het verleden?

 

68

Sociale bewegingen

V. Hans, ik heb je horen beweren dat je nauwelijks behoefte hebt aan sociaal verkeer, en dat het voor de meesten een opvullen van leegte zou zijn. Wil je daar iets meer over zeggen? HL. Onderzoek het eens in wat je je eigen leven noemt. Zit er niet heel veel vermijdingsgedrag bij, en een onderliggende angst voor eenzaamheid? Is het niet zo dat wanneer je een gevoel van onrust of onvrede ervaart, je snel de neiging krijgt contact te zoeken? In plaats van dat wat er speelt gewoon te ervaren exact zoals het is. En zit er niet een gevoel van schuld en verplichting in het steeds ‘ja’ zeggen op uitnodigingen of wat mensen het ‘onderhouden van vriendschappen’ noemen. Of nog erger: netwerken. Hoe zit dat bij jou? Want laten we wel zijn, wat een verschijning (Hans in dit geval) roept maakt het nog niet waar of zo. 69

V. Ik denk dat een mens een sociaal wezen is, dat we het contact met anderen nodig hebben, dat het ook een uiting is van eenheid. HL. Ja, alles is een uiting van eenheid, en vrijwel alles heeft een angstcomponent: ‘Als ik helemaal mijzelf ben, als ik me helemaal echt zou laten zien, dan val ik buiten de boot en ga ik eraan’. Vergis je niet, de angst voor eenzaamheid en het oordeel van anderen zit dieper dan we leuk vinden. Niet dat het ten diepste uitmaakt maar hoe vaak zeg je geen ja, terwijl je nee voelt. Hoe vaak ga je naar een verjaardag of receptie terwijl je dat helemaal niet wilt? Of blijf je er weg omdat je niet weet hoe je te gedragen? Hoe gemakkelijk spreek je tot een groep mensen? Hoe vaak vrees je niet het oordeel dat je naasten over je kunnen vellen? Of, en dat heb ik meermaals gezien: in hoeverre ben je nog steeds bezig je papa en mama te pleasen of je tegen hen af te zetten? Aangezien de meeste mensen in of met dit soort houdingen rondwandelen, is het niet zo aantrekkelijk voor me om daar al te veel mee om te gaan. Maar belangrijker, ik heb geen bevestiging nodig zoals ’vroeger’ om mijn ik-gevoel in stand te houden of om iets te compenseren. Dus 70

mensen komen, of niet, en gaan, het is me allemaal om het even in de grond van de zaak. Ter vergelijking, hoe leuk zou het voor jou als zogenaamde volwassene zijn, om vrijwel uitsluitend tussen kinderen te leven? Hoeveel je ook van kids houdt, ze blijven jammeren, en ruziën over en spelen met dingen die jij al lang hebt achtergelaten… Er is niet een echte ‘common ground’. Je bent eigenlijk van een ander soort. V. Maakt je dat eenzaam? Mis je het omgaan met andere … eh … ontwaakten? HL. Haha, nee. Doorsnee mensen heb ik niet veel te zeggen omdat ze me niet snappen en ik hen nauwelijks kan volgen (al hebben de meesten het gelukkig niet door). En wakkere mensen heb ik niet veel te zeggen, en zij mij niet, omdat we beiden zien hoe het is. Waar moet je het dan over hebben? Het weer, de prijs van sinaasappels, het laatste dart toernooi??? Blijft over: het samen zijn met een paar mensen die ik als m’n vrienden ervaar, en een paar min of meer noodzakelijke ontmoetingen. Daarnaast natuurlijk de mensen die komen op satsang of voor sessies.

71

Alles bijeen: ruim voldoende interactie dus. Dus zijn Kasia en ik tamelijk voldaan wat menselijk contact aangaat. Alles is perfect, geen behoefte aan iets anders. Dat wil niet zeggen dat ik ergens tegen ben, er is gewoon geen wens toe. Net als er geen wens is om mijn knie te stoten, maar als het toch gebeurt is het geen ramp.

De waan van persoonlijke perfectie

“

Op het moment van inzicht of openbaring zelf, betreft het altijd een totaalvisie, een compleet intuïtief geheel. Naderhand echter, is het meestal slechts een van de vele mogelijke perspectieven. Zo kan men oplossen in totale eenheid en vervolgens de aardappelen laten aanbranden, waardoor enig schaamrood op de kaken komt te staan.

Elk mens heeft in zijn geest en gevoel een lijstje. Dat lijstje bestaat zoals alle lijstjes uit een reeks plussen en minnen. Het beeld dat ongemerkt is verzameld vertelt ons bijvoor72

73

beeld hoe we zouden zijn als we verlicht waren. Of hoe een verlichte zich al dan niet zou moeten gedragen. Dit hele gebeuren is in de tijd opgebouwd, gelardeerd met allerlei ethische, culturele en moralistische elementen en opinies over goed en slecht (of kwaad zo je wilt). We hopen eigenlijk gewoon een goed en bewonderenswaardig mens te worden: wijs, vriendelijk, intelligent, empatisch, onzelfzuchtig, positief, bijzonder etcetera. Heel begrijpelijk allemaal, want we hebben diepgaand het gevoel niet goed (genoeg) te zijn. Voor alle duidelijkheid: verlichting heeft niets met heiligheid of goedheid te maken. Ik kan je verzekeren dat ik nog regelmatig zwakheden, neigingen en onredelijkheden vertoon. En ik ben al een aardig tijdje wakker, het is gewoon schandalig, hihi. Dat geldt voor alle werkelijk ontwaakten, het zijn net mensen. Verlichting is het doorzien van de illusie van het afgescheiden zelf. Niets wordt meer als onjuist ervaren, er is geen centrum dat zich kan verzetten tegen hoe-het-is. En 74

hoe-het-is is dus inclusief onhebbelijkheden – hoewel er geen smoesjes meer over worden gemaakt. Wakker-zijn betekent gewoon wakker Zijn. Er wordt ervaren hoe alles zich ontrolt en er is niemand die dat doet. Alles is perfect zoals het is, maar let wel: het is onpersoonlijk. Verlichting is volstrekt onpersoonlijk. Er is verlichting, niet een verlichte persoon of entiteit. Dat maakt de boel soms lastig. De meeste mensen om mij heen zijn nog steeds totaal of gedeeltelijk overtuigd van hun afgescheiden zelf, en zien mij dus ook zo. Mijn beleving is echter totaal anders waardoor ik niet het gevoel heb dat mij ooit iets is aangedaan, het verleden enige betekenis heeft, er niet het gevoel is dat er iets verkeerd is of dat iemand anders moet zijn dan hij of zij is. Dat betekent niet dat wanneer ik tegen een andere auto aanrijd ik zal zeggen: ‘Dat was ik niet, dat was bewustzijn’. De situatie zal worden ingeschat, en afhankelijk van de hele energetische constellatie van dat moment zal zich een respons manifesteren. Dat kan dus van alles zijn, er zijn geen regels!

75

Het kan dus zijn dat ik me hoor zeggen: ‘Sorry, ik zat niet op te letten’. Of: ‘Hola, kalm aan, dit is enkel blikschade, komt goed’. Dat is ook het leuke van echt leven: je weet nooit wat er zal gebeuren en wat je zult doen of zeggen. De controle is weg – eh… die was er nooit, maar dat is nu gerealiseerd. Het afdwingen van bepaalde uitkomsten is weg. Het verzetten tegen hoe-het-is is weg. Het rancuneuze, bezorgde, snel gekwetste in het verleden levende centrum is gewoon weg. Kortom, het ik is weg.

In dit soort sociale contacten zie je dus ook die lijstjes. Er wordt verwacht dat ik me op een bepaalde manier gedraag. Geïnteresseerd, empatisch, begripvol, goed, bezorgd, betrokken etc. Nu wil ik niet zeggen dat alles me koud laat, maar ik kan maar zeer moeizaam meegaan in verhalen…

In wezen klopt dat ook niet, die ik bestond nooit, maar je geloofde van wel, en nu is dat geloof verdwenen. Je kunt de fata morgana niet anders zien als wat het is: een luchtspiegeling. En luchtspiegelingen hoeven niet weg, anders, of mooier. Ze worden spontaan – door niet-iemand – herkend als luchtspiegeling. Punt.

Mensen hebben een enorme neiging in het sociale gebeuren om anderen te vriend te willen houden, conflicten te vermijden of juist gelijk te willen krijgen, vriendschappen te onderhouden, te werken aan relaties en dat soort zaken.

Het is wonderlijk om in gesprek te zijn, zeker met zogenaamde naasten die geloven dat een luchtspiegeling echt is – wat een kloof! Geeft rare wendingen, die wat mij aangaat geen probleem zijn, maar die genoemde naasten soms tot verwarring of verbijstering brengen. Niks aan te doen. Is ook perfect (al zijn zij het daar niet mee eens). 76

Omdat ik vader ben, zou ik zus of zo moeten. Omdat ik verlicht ben, moet ik dit of dat. Omdat ik van muziek houd, moet ik weer iets anders. Enzovoorts. Prachtig allemaal, en helemaal tot je dienst. Zegt me niks.

Er is hier geen vrees voor eenzaamheid of afkeuring. Verlichting maakt een eind aan de neiging tot aanpassing en inperking, de kool en de geit sparen en je zorgen te maken om jezelf of anderen of de toekomst te vrezen (of er juist reikhalzend naar uit te kijken). Het is gewoon ZIJN. Er is houden van, zonder gemis. Zonder eisen, zonder maskers of verhalen. Wie dat niet 77

kan hanteren kan beter wegblijven. Dat geldt voor iedereen. Als mijn familie, vrienden, kinderen, bekenden enzovoorts daar niet tegen kunnen, kom dan niet en ga ergens anders koffie drinken! Ik kan niet meer doen alsof ik ben wat ik niet ben om een ander te pleasen. Wat niet wil zeggen dat ik niet genereus, vriendelijk of helpend kan optreden. Het is alleen ontdaan van vrees. Ontdaan van complimenten of goedkeuring zoeken. I’m not an approval junky anymore. Omdat we vrezen afgewezen te worden – wat raakt aan ons gevoel niet te deugen - gedragen we ons onnatuurlijk. Want als we helemaal echt onszelf zouden zijn (als we al weten wat dat behelst) vrezen we dat niemand ons meer moet en we in de goot eindigen. Ik niet. Ik ben al een tijdje exact wat ik ben, en met de meeste mensen kan ik prima omgaan. Velen komen van heinde en verre om wat bij me te zijn, en als ik er behoefte aan zou hebben zou ik een heel druk sociaal leven kunnen hebben, maar de behoefte is er niet om van alles op te vullen met mensen. Want ik kom niks tekort, er is geen gemis. Geen akelige leegte, eenzaamheid, behoefte

78

aan bevestiging en dat soort zaken. Vernietigd, verdampt, verdwenen. Verlichting Is. Verlichting is wat er overblijft als de waan van het afgescheiden zelf is verdwenen. Dan is er geen vrees meer voor mensen, en geen vrees voor kritiek, conflict, niet goed genoeg zijn. Dan is er geen bezorgdheid. Geen neiging iets te willen fiksen of veranderen aan hoe het is, of hoe iemand is. Ook niet als het bijvoorbeeld mijn kinderen aangaat. Ze mogen precies zijn zoals ze zijn, en trouwens dat ‘ze mogen’ is al onzin, ze zijn al precies wat ze zijn. Ik kan met ze zijn en praten als ze dat fijn vinden en het kan overal over gaan. Maar het is niet meer mogelijk me te identificeren met verhalen van wie dan ook. Ik zie verhalen namelijk gewoon voor wat ze zijn: een toegevoegde laag van opinies, door angst gestuurde opvattingen en niet onderzochte cultureel bepaalde interpretaties. Mag allemaal, maar vraag me niet het al te serieus te nemen, want dat gaat nu eenmaal niet. Slaapwandelaars geloven in verhalen (verhaaltjes voor het slapen gaan), wakkeren niet. Slaapwandelaars geloven in als-dan denken en hadden-we-toen-maar, wakkeren niet. Welterusten. 79

“

Er is geen goed of kwaad. Alles is de tijdelijke uitkomst van een zeer complex en onpersoonlijk krachtenspel. 

Wat je gelooft is wat je krijgt

“

Kunnen we zijn, leven, zonder ons vast te klampen aan verklaringen van filosofische, psychologische, sociale of spirituele aard? Of, kunnen we ons op z’n minst bewust zijn van ons vastklampen aan theorieën? Zijn je theorietjes sussers, middelen tot repressie, vergoelijking, rationalisatie, ontkenning, excuus? Of werkelijke getuigenissen van actuele openbaring? Wees behoedzaam… Waarom precies zeg je bijvoorbeeld: ‘alles gaat zoals het gaan moet’, of: ‘gezien mijn (zijn) jeugd...’ of: ‘het kon niet anders, anders was het anders gegaan’ of een dergelijke slogan? Het ‘gebruiken’ van waarheden wijst immer op verdachte zaken.

80

81

Onderstaand zijn enkele fragmenten uit een brief die ik een naaste stuurde. Gewoon een voorbeeldje van hoe het soms gaat.

Beste, Waar je in gelooft is wat je krijgt. Dat wil zeggen dat als je meent dat iemand anders moet zijn dan hij of zij is, dan word je teleurgesteld (en die ‘ander’ vaak geïrriteerd). Als je gelooft in een afgescheiden zelf dan ben je prooi aan verwachtingen, spijt, schuld, veroordeling, je tekort gedaan voelen etcetera. Als je op basis daarvan beslissingen neemt, zijn de gevolgen voor en van jou, niet van een ander. Jouw gebakken peren dus. Als je bijvoorbeeld meent dat ik anders moet zijn en doen dan ik ben en doe, is dat jouw zaak. Als je meent dat iemand anders moet zijn dan hij of zij is, is dat jouw zaak. En als je meent dat er dingen nodig zijn voor jou of wie dan ook, is dat jouw zaak. 82

Voor mij hoeft niemand anders te zijn. Ik zie en ervaar geen afgescheiden wezentjes. Er zijn dus ook geen geldige normen over hoe iets zou moeten, laat staan hoe iets hoort te zijn, want alles is precies zoals het is en hoe het is, is het gevolg van ontelbare ‘beslissingen’ op basis van waarin geloofd wordt. Waar jij vanuit handelt en leeft is fundamenteel verschillend van mijn zijn. Daar mag van gevonden worden wat maar prettig lijkt. Ik verwacht totaal niet begrepen te worden, hoewel het zomaar ineens zou kunnen. Ik leef niet vanuit bezorgdheid, verleden, tekorten, spijt, controle, rancune, slachtofferdenken, schuld, er-is-mijiets-aangedaan, als-dit-dan-dat, hadden-we-maar-dan-zouer-zus-en-zo-zijn-gebeurd en dergelijke zaken, die mij als slaapwandelen voor komen en volstrekt onbegrijpelijk zijn. Geen wonder dat je steeds het gevoel hebt dat ik m’n verantwoording niet neem. Van mij uit neem ik 100% verantwoording, namelijk voor hoe ik het zie. Nee, dat is niet waar, ik heb er water bij gedaan omdat ik dacht dat het misschien toch zou helpen. Duidelijk is geworden dat

83

dit niet het geval is, en dat de beste hulp er is als ik totaal mijzelf ben, ook als dat niet op prijs wordt gesteld.

En vrijwel alle hulpverleners zitten in dezelfde droom. Zucht…

Wie in problemen gelooft, draagt er aan bij. Wie in het verleden gelooft, houdt het in stand. Wie in lijden gelooft, verlengt het.

Toch zal gebeuren wat gebeuren zal, of ik (of wie dan ook) het leuk vind of niet.

Het kan zijn dat er in jou een bereidheid komt om het als pijnlijk ervaren verleden werkelijk te doorzien en achter te laten, dat kan. Maar dat kan ik niet doen en jij ook niet. Wat dat aangaat, kan ik alleen iets dieps in iemand voeden, in contact. En laten ervaren, als hij of zij hier is, hoe je ook kunt zijn. Het is volstrekt onmogelijk voor me om verantwoording te dragen voor zaken die ik heb doorzien als illusie, en mee te blijven gaan in zienswijzen die eerder beperkend zijn dan bevrijdend. Bezorgdheid is verzwakkend, de spijt is verzwakkend, wrok is verzwakkend, het blijven hangen in het verleden is verzwakkend. Het is allemaal het liedje dat de hele wereld zingt: het afgescheiden zelfje dat getraumatiseerd is en geholpen moet worden door andere afgescheiden zelfjes die in lijden geloven en zelf lijden.

84

Ik kan daar echter niet vrolijk in mee dansen – ik bedoel in dergelijke zienswijzen en de daarop gebaseerde keuzes en mogelijke ‘verantwoordelijkheden’ die daaruit voortvloeien, en doe het dus ook niet meer. Liefde is niet je druk maken om een ander, is niet de ander versterken in zijn of haar afgescheidenheidsdroom. Het is geen warm sentimenteel gevoel. Het is niet het of iemand anders willen hebben of maken dan ie is. Het is presence, power en het is onpersoonlijk, en laat zich pas zien als de illusie van een losstaande entiteit is opgelost. Het heeft geen zak te maken met behoeftes, genegenheid, vertrouwdheid, aardig of lief zijn en dat soort zaken, en het kent geen angst of bezorgd zijn en laat zich niet manipuleren of chanteren. Ik hou van alles, maar onpersoonlijk. Ik hou bijvoorbeeld van mijn kinderen, mijn vrienden enzovoorts, maar op 85

een volstrekt andere manier dan denkbaar is vanuit het ik-gezichtspunt. Het is bijvoorbeeld zonder mogelijkheid van ‘missen’. Zonder angsten ook. Zonder interesse in ik-verhalen. Zonder claimen. Vrij. (Dat wil niet zeggen dat ik niks verkeerd kan ‘doen’ – hoewel er niet zoiets als verkeerd bestaat, is dat nog begrijpelijk?). En ik kan niet mee in zaken die doorspekt zijn met rancune, verleden, geloof in lijden, oude koeien, new age gedoe, ikjes, het-moet-anders-dan-het-is, als-jij-niet-zusdan-was-het-zo etcetera. Er zijn geen problemen, geen grasspriet staat verkeerd, er is geen enkele reden om ongelukkig te zijn, er valt niets te bereiken, of zoeken, of vinden, of op te lossen, of te verbeteren, al dat gedoe is wat mij aangaat verzet tegen hoe-het-is en op-z’n-kop-denken. Ik kan niet veel beginnen met mensen die daarin zitten en daar ook niet eens uit willen, maar die hun ouwe zooi liever gebruiken om het ik-ben-iemand-idee levend te houden. Ga ook liever zo min mogelijk met hen om. Wat is, is, niet meer en niet minder. 86

Leven is dodelijk (en) eenvoudig en niks is belangrijker dan iets anders. Alles straalt van binnenuit (onzin, er is geen binnen, nou ja, taal knipt) en vanzelf, en het meeste ‘helpen’ of ‘willen voorkomen’ is mensen in de droom houden. Ik wil dat niet en kan het niet meer. Ook dit schrijven zal waarschijnlijk niet veel (‘verstaan’) brengen, denk ik, maar het moest er blijkbaar uit, en dat is geestig. Ik wil jou geen zienswijze opdringen, doe dat ook bij mij niet meer, het zal niet werken. Ik ben iets wat totaal buiten de kaders valt waarbinnen jij leeft, denkt en doet. Geen wonder dat je soms verbijsterd bent over wat ik zeg, wat trouwens mede komt door het feit dat hoe de dingen er echt uitzien niet of nauwelijks te vertalen valt in de gangbare normeringen en gewoonten. Geeft niet. Ik kan dus ‘zo’ zijn, omdat ik ‘zo’ ben…

“

Ik heb je lief. Ik héb je, lief. Liefde en bezitterigheid, sluiten elkaar uit. 87

Normale relaties?

“

Wanneer je je denken en praten observeert, hoeveel daarvan slaat op jou als bewustzijn en hoeveel op jou als persoon? Wat dien je eigenlijk, je ego of het werkelijke? Vandaar dat we stil zijn benutten, opdat je meer oog krijgt voor het werkelijke en je even losser raakt van het dienen van je ego wensjes, zodat je dieper en anders kunt beleven.

Wat voor normaal menselijk gehouden wordt, door doorsnee mensen, wordt niet als normaal gezien door de ontwaakte. Dat lijkt lullig, maar het is niet anders. Laten 88

89

we eens kijken naar wat normale mensen normaal vinden met betrekking tot relaties, en hoe dat vanuit het verlichte perspectief eruit ziet. Wat al snel helder wordt is dat het normaal is dat je betrokken bent, bezorgd en verwikkeld in het wel en wee van vrienden en familie. Zoiets is echter onmogelijk vanuit het ontwaakte perspectief. Eveneens normaal is, en dit ligt aan de basis, om jezelf en anderen als zelfstandige, afgescheiden wezens te ervaren die verantwoordelijkheid dragen voor hun daden en beslissingen. Dit is volledig buitenaards voor de ontwaakte: er zijn geen afgescheiden wezens, er is geen autonomie, geen goed en kwaad, geen verantwoordelijkheid, niemand is schuldig en niemand behoeft vergeving, want er is niemand! De noodzaak om het leven op te vullen met sociale activiteiten is minimaal. In mijn geval zie ik vrijwel dagelijks mensen in verband met mijn werkzaamheden als leraar en daarnaast is er nauwelijks behoefte aan bezoekjes, verjaardagen en andere samenscholingen. Het is niet eens dat ik er tegen ben, er is simpelweg geen behoefte aan. Ik zie al 90

genoeg mensen, en weet ook heel goed wat er gemiddeld genomen in hen omgaat: allerlei droomverhalen, droomdoelen, droomzorgen, droommeningen, droomangsten, droomvoorkeuren… Tamelijk oninteressant allemaal. Wanneer het centrum eruit is behoeft deze geen bevestiging meer, en er is zeker geen behoefte aan het verhalen van gebeurtenisjes: we hebben dit of dat gedaan, ik vind zus en zo, heb je al gehoord dat… Desondanks ben ik zeker niet contactgestoord of veroordelend naar mensen, ze zijn precies zoals ze moeten zijn, net als bomen, en daar praat ik ook zo min mogelijk mee. Zodra iemand zijn mond open doet weet ik in negen van de tien gevallen al waar het heen gaat en waar de aangereikte theorie mank gaat. Omdat ik soms nog denk dat het moet, komen er wel eens vrienden langs, of mijn kinderen, of ga ik naar mijn moeder, en ik kan niet zeggen dat dat moeite kost of vervelend is. Integendeel. Maar om nu te zeggen dat het cruciaal is voor het gevoel van vervulling in mijn leventje? Nee. Het is hooguit een amusant of plezierig tijdverdrijf, en als het al een behoefte vervult ligt die meestal aan de andere kant – ik bedoel bij degenen die ik 91

bezoek of die op bezoek komen. Ik ben heel erg neutraal eigenlijk. Niet onverschillig of on-betrokken, maar neutraal (bij gebrek aan een beter woord).

kracht lijken te bezitten om van alles te projecteren en verwachten en allerlei dingen te zien die er niet zijn.

De basis, de constante in het leven is Zijn, dat is ‘de hele tijd’, en dus is alles compleet. De hele tijd. De meeste mensen leven vanuit de ontkenning hiervan en komen dan aanzetten met wat niet goed is, wat angstig maakt, wat nagestreefd wordt, wat vermeden wordt, wat ergens van gevonden wordt. Dat alles kan alleen als de werkelijkheid niet wordt herkend, en dus heb ik meestal te maken met uitingen die gebaseerd zijn op onwerkelijkheid en de problemen die door die ontkenning ontstaan of beleefd worden. Vanwege het simpele feit dat de meeste normale mensen dus slaapwandelen en niet kunnen zien of horen, is het alsof je steeds met een soort doofstommen te maken hebt in plaats van met een soortgenoot.

Nu kan ik me redelijk redden, want ik ben niet alleen wakker, maar ook niet achterlijk. Dus meestal heeft niemand in de gaten dat ik van een andere soort ben. Ik kan vaak nog op de juiste momenten knikken, of ja zeggen, en schiet meestal niet op een als onbeleefd beschouwd moment in de lach en kan ook vaak genoeg vermijden dat het vraagteken op mijn voorhoofd al te duidelijk zichtbaar is, hoewel soms mijn wenkbrauwen de haargrens nog wat verder achteruit lijken te willen duwen als iemand soms aan het woord is. Eerlijk gezegd komt het me vaak als Spaans voor. Ik ken maar vijf woorden Spaans, maar omdat godzijdank (gewenning aan een uitdrukking, meer niet, er is geen god) vrijwel niemand echt naar een ander luistert, valt het meestal niet op.

Ik leef op een planeet (als we even net doen alsof die bestaat) vol met mij tamelijk wezensvreemde zoogdieren die doof en blind zijn en in meerdere of mindere mate spiritueel gehandicapt overkomen, niet over werkelijk onderscheidingsvermogen beschikken, maar wel een soort magische

Soms wil ik me wat vermaken en dan speel ik een beetje met de opvattingen van mensen. Ga ik het heel erg serieus nemen, zodat ze argwaan krijgen. Of neem gewoon voor de gein de tegenovergestelde positie in en haal hun mening of theorie onderuit. Vind ik leuk. Af en toe.

92

93

Soms vertel ik het bezoek dat het zo wel weer mooi geweest is, en dan gaan ze weg. Of ik ga naar mijn hok (het bijgebouw waar mijn sessieruimte en amateurstudio en dartbord zich bevinden). (Leuk wel dat er een paar mensen in m’n leventje zijn, die niet de hele tijd slapen en waarmee ik, of we, soms fijn samen kunnen zijn.) Al met al valt het dus best mee. Het mooie is dat je met ‘een verlichte’ nooit medelijden hoeft te hebben, heeft hij ook niet trouwens. Met niet-verlichten trouwens ook niet, maar het mag wel natuurlijk. Dat is dus ook zoiets. Medelijden. Lekker mee lijden. Helpt de ander ook echt, hihi. Of bezorgd zijn, ook erg steunend voor het lijdend voorwerp. Het meeste helpen van anderen is gebaseerd op het eerder genoemde droomdenken, op afgescheiden gedoe en een weerstand tegen hoe het is en het niet zien dat alles al perfect is. Zo mogen kinderen niet verdrietig zijn, maar moeten worden getroost of afgeleid zodat een nieuwe generatie mietjes wordt afgeleverd vervuld met angst voor emoties en gehechtheid aan de waan dat je je ‘goed moet voelen’ of het leven leuk zou moeten zijn. 94

Ik heb dus nooit medelijden of compassie. Althans niet in wat normale mensen (of boeddhisten, of christenen) eronder verstaan. Iedere vorm van lijden is gebaseerd op identificatie als afgescheiden entiteit en zoiets BESTAAT NIET. De oceaan oceaant, wat er met de individuele golven gebeurt is van geen enkel belang, ze zijn niet individueel, bestaan niet op zichzelf. Wat behulpzaam is of kan zijn, is iemand helpen zien dat al zijn lijden er is omdat hij niet kijkt. Het vernietigen van misvattingen is zeer compassievol zou je kunnen zeggen, niet het troosten en weer in slaap sussen of een pilletje, snoepje, speeltje aanreiken en hem of haar aanmoedigen gewoon door te gaan en te hopen dat hij of zij weer snel ‘de oude’ is. Ja iedereen is altijd de oude, en het wiel draait door. Iedereen wil blijven zoals hij of zij was, en sommigen zeggen dan ook nog dat ze waarheid willen. Hoe amusant. Anyway. Alles wat je nu nog voor normaal houdt in relationele zin is, zodra er wakker zijn is, absolute lariekoek. Kijk daar eens naar. Schrijf je opvattingen eens op over wat

95

je verwacht van een geliefde, een moeder, vader, broer, zus, vriend, vriendin, collega enzovoort. Als je dat hebt gedaan, echt gedaan (ga je vast niet doen), besef dan dat alles wat je hebt genoteerd volslagen krankzinnige onzin is vanuit wakker zijn. Het is allemaal het gestamel van een lid van de kudde der slaapwandelaars, alles! Neem dit niet zomaar aan maar zie het voor mijn part als een oefening: wat als alles waarvan je denkt dat het normaal is in relationele zin, nu eens onwaar, onecht blijkt te zijn? Meestal willen zoekers immers hun al bestaande ideeën en overtuigingen verdedigen, maar wat gebeurt er als je die eens grondig in twijfel trekt of radicaal verwerpt?  

Niets is ooit verkeerd een dualistische uiteenzetting

“

Er zijn dus maar twee benaderingen: ofwel keihard werken en alles onderzoeken tot de onderste steen boven is, ofwel niet-doen, wat wil zeggen alles rechtstreeks ervaren zonder ingrijpen, verzetten of proberen iets te fiksen. In beide gevallen is een enorme gedrevenheid vereist.

Een van de dingen die mij opvallen met betrekking tot de beleving van anderen, is de gangbare afwezigheid van het idee dat iets verkeerd zou zijn. Wat er gebeurt gebeurt, en dat kan wel fijn of niet fijn gevonden worden maar niet ‘verkeerd’. Ook niet ‘goed’. Anders gezegd zou je ook kunnen stellen: alles is altijd juist in mijn beleving.

96

97

Het is niet zo dat alles me koud laat en ook ben ik niet aan het accepteren. Acceptatie is er gewoon. Als je ziet dat er een glas op tafel staat hoef je dat niet te accepteren, toch? Het staat daar al! Het is al zo! Hoewel er soms de neiging is iets erg vervelend of irritant te vinden, is de gangbare zijnstoestand er een van acceptatie. En voor alle duidelijkheid: accepteren is geen handeling of werkwoord. Het is het logische gevolg van aanwezig zijn, van wakkerheid. Zodra ik een beetje begin te dommelen verschijnen verzet en stemmingen. Die lossen vervolgens binnen minuten - vanzelf - weer op. Vanzelf. Ik hoef er niet iets voor te doen. Er wordt gezien dat het enige probleem mijn houding is, niet wat er gebeurt an sich. En in dat volledig zien-voelen verdampt de houding. Het enige dat dus zogenaamd verkeerd kan zijn is mijn houding. En wat onwaar is, houdt geen stand in de wakkere toestand. Het komt gewoon niet op, of verdampt in no time. Een slaapwandelaar neemt zijn houdingen en opvatting als referentiepunt, ik neem het Totaal als referentie (en ook dat is geen doen, ik ben dat). Het Totaal Is. Net als water gewoon is. Slaapwandelaars nemen dus hun voorkeuren en angsten en eisen als uitgangspunt om de ‘werkelijkheid’ 98

te beoordelen. Ik neem de werkelijkheid als referentie. Ook dit is niet iets wat ik doe, maar is een logisch gevolg, nee, een kenmerk van niet-slapen. Als je droomt neem je de droomwerkelijkheid voor waar aan, als je niet droomt niet. Er is geen gradueel verschil, het is een radicaal verschil. Als je acht bent speel je met Barbies of soldaatjes, als je veertig bent niet. Je speelt dan niet anders, of spiritueler of verstandiger met Barbies of soldaatjes, maar gewoon niet. Slaapwandelaars zitten echter nog steeds in het Barbie of soldaatjes bewustzijn. Vrouwen willen Barbies zijn of zijn ongelukkig omdat ze dat nu eenmaal niet zijn en mannen zijn nog steeds soldaatje aan het spelen, alleen nu met een pak aan, of gewapend met stoere verhalen of tattoos. Dan lijkt het nog wat. Net als spirituele kinderen zich hullen in gewaden of waslijsten presenteren over waar ze allemaal geweest zijn en welke cursussen ze hebben gedaan. Wat alleen maar bewijst dat ze nog steeds niet wakker of volwassen zijn, zichzelf zoeken waar ze niet zijn en dat ze nog steeds niet van plan zijn hun ogen open te doen. Allemaal tandeloze vrije tijdsbesteding en risicoloze bijeenkomsten volgen. Snurk. 99

Is dat verkeerd? Nee, natuurlijk niet. Wel lachwekkend en soms een beetje triest. Mensen zien die zichzelf en elkaar voor de gek houden.

Alles op de schop

Als je geen kleuter meer bent kun je makkelijk weten wat wanneer te doen, hoe dingen zullen gaan en ben je zelden verrast. Vooral omdat de weerstand tegen wat zich manifesteert er niet is. Er is dus nooit iets verkeerd. Hooguit je houding. Op die manier ben je dus vrij van veroordeling en zelfbeklag of de dingen ‘buiten je’ anders willen hebben dan ze zijn. Zo ben je niet in conflict met het leven. En dat is volgens mij gewoon natuurlijk.

Dat spirituele zoekers niet helder zijn mag geen verbazing wekken, maar wel wonderlijk is dat de meesten niet eens helder hebben wat ze willen. Vandaar dat er in een eerste ontmoeting steevast en al jaren gevraagd wordt: wat wil je (of wat kom je doen)? Het is in wezen simpel: of je denkt verlichting te willen, of je wilt een prettig leven. En ik zet mijn geld in 99,999999% van de gevallen op het laatste. Hij zit op het bankje tegenover me en is zichtbaar van slag. Er was weer een incident thuis en hij had zich, naar eigen zeggen er helemaal in laten sleuren. Het is heet, bijna dertig graden hoewel het in de spreekkamer slechts vijfentwintig graden is.

100

101

Even later leg ik hem uit dat er een verschil is tussen de gevangenis willen verlaten of een fijne tijd hebben met de rest van de bajesklanten. Hij hoort me niet en begint over een ander incident voor ik hem afkap. Ik zeg: het punt is dat je doof en blind bent en je de hele tijd bezig bent je cipier tevreden te stellen. En onderwijl maak je jezelf wijs dat je aan het ontsnappen bent, maar je hebt je door nog geen enkele spijl heen gevreten. Sterker nog, zodra er een spijltje uitvalt, zet jij hem er snel weer in! Luister, het is simpel: Ofwel je bouwt de heuvel van prettig leven in de droom, ofwel je graaft het gat naar waarheid. En zoals ik het zie, zit je enkel nog met je schepje te spelen en is er nog niks gebeurd. De hele tijd vermaak je jezelf zoals vele zogenaamde zoekers met boekjes, satsangs op het internet en wat al niet voor oefeningetjes, maar je weet niet waar je heen wilt, of waar je mee bezig bent, in feite weet je helemaal niets! In een golf van zelfmedelijden begint hij wat te snikken, terwijl ik licht geamuseerd een zucht slaak. Hij zegt dat hij bang is dat het hem nooit gaat lukken het te vinden.

102

Hé zeg ik, kappen daarmee! Jezelf zielig vinden is je cipier zielig vinden. Die zou je moeten afmaken, niet pleasen. Kijk. Nog een keer: je bent nog niet eens begonnen! Geen wonder dat het niet opschiet. Of je nu een leuk leven wilt of wakker wilt worden, je zult moeten aanpakken. Volwassenheid vraagt zelfonderzoek, dingen ontmantelen, zijn met wat is. Dat kun je leren net als gitaar spelen. Wakker worden vereist alles, alle inzet, je hele wezen, alles moet worden onderzocht en afgebrand. In beide gevallen: werk aan de winkel. Je bent overal geweest, hebt alles gelezen en bekeken, en hebt nog nooit geluisterd of iets gedaan, behalve in je eigen staart bijten en klagen dat ‘t zeer doet. Je wil aardig gevonden worden, je kinderen zien opgroeien, dat je vrouw van je houdt, dat het je voor de wind gaat. Mooi zo. Dus eigenlijk wil je geen waarheid, maar een prettige droom. Dan is volwassen worden wel zo handig. En dat kan, dat kost je een jaartje, misschien wel twee, om ouwe zooi op te ruimen en een intelligente manier te vinden om met dingen om te gaan: ontspannen, zonder teveel verwachtingen, open voor wat er is, emoties doorvoelend in plaats van bestrijdend of vermijdend enzovoorts.

103

Maar op beide fronten heb je nog niks gedaan. Nog steeds leef je als een vluchteling – vol spirituele rifraf ideetjes – in je eigen leven. Wake the fuck up en zoek uit wat je wilt en pak dan aan! En als je niet weet hoe, leg ik het je voor de zestiende keer uit. En nou wegwezen! Terwijl hij naar de auto sjokt steek ik een peuk op. Het is heet, ik ga een koud bad klaarmaken en dan lopen met Ghost. Alles is perfect.

PS. Zo gaat dat wel vaker, dit is maar een voorbeeld, maar geen fictie to make a point of zo. Enne, ik ben niet altijd zo ‘hard’, maar ga het zeker niet uit de weg als het noodzakelijk is. Het is dus slechts een samenvatting van een sessie van vandaag.

maar het lijkt me zinnig het in elk geval echt te weten. Tenzij je zand in je ogen fijn vindt natuurlijk, zoals vele zoekers: slaapwandelend met zand in hun oogjes. Leuk, behalve voor het milieu (want slaapwandelaars zijn tamelijk blind voor het geheel), maar hé! Who cares?! PS 2. Stom van me. Liggend in het koele bad met eucalyptusolie, realiseer ik me ineens dat er natuurlijk een derde optie is. Dat je eigenlijk helemaal niks wilt, behalve een soort life-/mindstyle spirituele hobby, gewoon omdat je het leuk vindt en je vrienden ‘er ook mee bezig zijn’. Ook mooi. Dan zeker niet verder lezen, dit boekje is niet zo gezellig of hoopvol en zeker niet spiritueel verantwoord. De groeten.

“

Waarheid is niet voor watjes. Wie iets anders wil (en dat is prima) blijft beter bij me uit de buurt. Wie waarheid wil, wees welkom!

Kijk hoe het bij jou zit: wat wil je nu werkelijk? Als je dat niet eens helder hebt is alles verder energieverspilling en jezelf zand in de ogen strooien. Niet dat het uitmaakt, 104

105

Spirituele bajes

“

Zekerheid en vrijheid, zijn onverenigbaar. Olie en water ook. Het punt is, dat zekerheid niet bestaat. Vrijheid wel.

Lieve spirituele zoeker: je zoekt geen bevrijding, je wilt je gewoon goed voelen, een goed mens zijn, vrij zijn van zwakheden en lijden. Hoe begrijpelijk dat ook mag zijn, het punt is dat zelfverbetering vanuit verlicht perspectief tamelijk hilarisch is. Dat iedereen bevrijding verwart met allerlei cultuurgebonden psychologisch-esoterische New Age Daydreams mag zo zijn maar is geen argument. Bevrijding is het gevolg van de realisatie van waarheid. En de waarheid is: er is geen zelf. Een niet bestaand samen106

107

raapsel verbeteren is dus een rare neiging en zal nooit of te nimmer tot verlichting – of hoe je het noemt – leiden. En verlichting is niet: altijd vriendelijk zijn, goede daden verrichten, nooit meer zonder geld zitten, altijd gezond zijn, een heerlijk leven hebben, nooit meer wc’s hoeven schoonmaken, altijd in meditatie zijn, spirituele dingen integreren in het dagelijks bestaan etc. Verlichting is de spontane en diepgaande herkenning dat er geen ik is, geen verleden, geen toekomst, geen lijden, geen wensdromen, geen weerstand tegen hoe het is. De persoon die je denkt te zijn heeft er niks aan. Het geloof in ‘ik’ valt weg en er valt niets meer te doen in de sfeer van zelfverbetering. Punt. Al je pogingen iets te verbeteren aan het niet bestaande zelf, houden het geloof erin in stand. Wie waarheid wil zal dit moeten inzien. Wie geen waarheid wil: laat hij of zij lekker verder knutselen en algen eten, kruidenthee bij maanlicht zetten, veel oefeningen en reinigingen doen en spirituele blaadjes lezen.

108

Wie wakker wil worden moet de droom niet voeden. Moet niet proberen nog comfortabeler te slapen. Die moet een soort spijkerbed neerleggen en driemaal daags zijn ogen met bleekwater druppelen (niet fysiek) enzovoorts. Hij of zij moet het oncomfortabele knagende gevoel aanwakkeren zoveel als maar kan. De meeste zoekers willen ‘the best of both worlds’: blijven zoals ze waren en toch verlicht zijn. Hun baantje houden, de genegenheid handhaven van partner, kinderen, familie en vrienden, een aardige vent of leuke vrouw zijn en verlicht. Hoe zoiets mogelijk is? NIET. Dit soort illusies bestaan omdat mensen niet wakker willen worden, en er zat leraartjes zijn die vertellen dat dat best kan (wakker zijn terwijl je slaapt). De meeste mensen willen van een deel, het lastige deel, van het leven af. Dat deel wat schuurt. Dit soort dubbel denken bestaat omdat mensen niet weten wat verlichting is – en het ook niet willen weten. Men vindt in het spirituele water-bij-dewijn-new-age-lui-lekker-land, dat de waarheid zich maar moet conformeren aan onze oppervlakkige opvattingen 109

en onze heilige maatschappelijke positie, en dat het ons leventje niet teveel overhoop moet gooien. Een Happinez variant van verlichting, of de verlichting van een leuke popmuzikant die besluit verlicht te zijn of van mensen die roepen dat je niks hoeft te doen, dat alles al verlicht is en er gewoon lekker hedonistisch op los leven. Dat soort gedoe. Gladiatoren met plastic zwaarden, samoerai met tandenstokers. Gelukkig is er plaats voor elke vorm van misleiding en entertainment in het spirituele pretpark, maar voor wie wil weten hoe het echt zit: de echte zoeker wil vinden, ongeacht de kosten en wel zo snel mogelijk, al kost het hem beide armen en een oog! De echte waarheidszoeker gooit alles aan de kant, offert alles en eist niets. Hij of zij wil de waarheid en niets dan de waarheid. Deze neemt geen genoegen met ‘bijna’, accepteert geen ‘leef zus of zo’, accepteert geen water bij de wijn, buigt voor niemand en zeker niet voor zijn of haar angst. Hij of zij zal hooguit eens iemand bezoeken die echt weet, en het vuur aanwakkert. Niet een die troost. Niet een die met vorige levens komt aanzetten, of vasten, of voetreflex, 110

of meditatie, of NLP of mindfullness, of in het nu zijn, of blijft zeuren over core dynamics, of welke vorm van populaire zinsbegoocheling dan ook. Want hij weet dat de gevangenis moet worden afgebroken en verlaten, niet opgeleukt zodat het er eigenlijk best prettig vertoeven is. Want dat is wat spirituele mensen doen: hun gevangenis opleuken, het goed willen hebben met de rest van de inmates, de cipiers tevreden stellen en hun kinderen leren ook goede gevangenen te zijn. Wie bevrijding zoekt, wil er zo snel mogelijk uit. Als de andere medegevangenen niet mee willen: prima, dan ga ik alleen. En dat lijkt me ook een belangrijk punt: er zijn geen groepsuitbraken, en die zullen er ook niet zijn: ontkomen aan de klauwen van illusie doe je ALLEEN. Het is niet leuk, fijn of gezellig. De ketenen zitten als het ware in je vlees verankerd en ze moeten er uit. Ze zitten in je hersens en moeten eruit. In je ogen, je handen, je geloof, je geschiedenis. Het moet er allemaal uit en op het vuur.

111

Nou ja. De echte weet dit al, de zogenaamde zoeker wil dit niet weten en zal een clubje zoeken waar geen risico op waarachtig ontwaken bestaat en men zal het hebben over fasen, verlichting light, processen, evolutie, mediteren, bijzonder licht of speciale energie, bewustzijnsgroei, chakra healing, menstruatiedansen, astraal koken, spiritueel kantklossen, malarijgen, of fijn elkaar steeds coachen met het laatste relatieboekje in de hand enzovoorts. Prima entertainment voor in de gevangenis. No problem. Er is in de spirituele bajes voor elk wat wils, voor de waarachtige is er maar een richting: eruit! Weg!  

Religies? Er is er maar één!

“

Alles is ÉÉN, is gelul. Er is geen ‘alles’, ‘alles’ is veelvoud, gefragmenteerdheid. Er is NIETS.

Iemand vroeg eens wat ik van de verschillende religies dacht. Ik zei dat er voor mij geen verschillende religies zijn, het zijn allemaal varianten op de wereldwijde religie: egoïsme. Dat is de wereldreligie. De gemiddelde zich religieus wanende aardbewoner bidt tot zijn god en vraagt hem te helpen, te geven wat hij/zij hebben wil, hem/haar te behoeden voor onheil. Hij of zij streeft ernaar de hel te vermijden of de hemel te bereiken, of een beter volgend 112

113

leven. Allemaal voor ‘mij’: help mij, red mij, zegen mij, behoed mij, verlos mij, verhef mij (en eventueel ook mijn dierbaren). Me, me, me. Daarnaast zei Hein Thijssen al eens dat een monotheïstische religie onverdraagzaamheid in zichzelf besloten heeft liggen. Mijn god is de enige, de beste. Daarnaast komt het me allemaal voor als buiten jezelf zoeken en is het vaak angst gerelateerd en bevorderend voor het wij-zij denken: wij de gelovigen en zij de afvalligen of heidenen. Wij van de juiste kerk, stroming, sekte, richting, en zij van de misleide, valse profeten.

Zoals vele zaken kan religie (of ideologie) troost en steun bieden, een vorm van verbondenheid geven, maar enkel binnen de groep van gelijkgestemden. Daar zit het zaad van conflict, repressie en groepsdruk al in. En houdt afgescheidenheid in stand. Net als lidmaatschap van een voetbalclub of politieke partij. Hoort erbij, omdat we zijn zoals we zijn, maar het stoelt allemaal op een en hetzelfde geloofssysteem: egoïsme. We zijn dus al verenigd in een wereldideologie of -religie. Laat ons dus vrolijk zijn. Amen.

Religie doet weinig goed, wat mij betreft, net als andere ideologieën die op dezelfde angsten en verlangens en afgescheidenheid stoelen. Zolang we onszelf nog identificeren als christen, moslim, hindoe, agnost, atheïst, taoïst, boeddhist, hell’s angel, Feyenoorder, liberaal, (anti-)fascist, humanist of Trotskist zijn we blijkbaar nog niet boven het puberale stamdenken uitgestegen. Het is wij of zij. Mensen willen ergens bij horen zolang ze slapen, niks aan te doen. Er is voor elk wat wils - en je kunt ook nog fijn combineren trouwens. 114

115

Zelf of geen-zelf?

“

Ego rijst in ieders geest. Voor de een is het echter iets dat alles in beslag neemt. Voor de ander is het slechts een tijdelijk verschijnsel.

Een ding is volstrekt onmogelijk: het in overeenstemming brengen van zelf en geen-zelf. Velen proberen een soort toepassing te vinden van het verlichte perspectief in hun eigen leven als ik. Kan niet. Nooit. De werkelijkheid van geen-zelf is niet te transponeren op de waanwereld van het afgescheiden ik dat zich in de wereld of het universum zou bevinden. En het is dus ook 116

117

niet mogelijk de Werkelijkheid te beoordelen vanuit de waantoestand, of de normen van de droomtoestand te gebruiken om de Werkelijkheid te beoordelen. Waarheid en onwaarheid zijn niet te rijmen. Punt. Dus iedereen die denkt: O, als verlichting betekent ‘je nergens druk om maken’, moet IK me nergens meer druk om gaan maken, heeft het mis. Als je meent dat de afwezigheid van het ik liefde voor alles teweegbrengt of onthult, en je gaat als ik proberen alles lief te hebben, kom je bedrogen uit. Kan niet. Wanneer je meent te begrijpen dat bewustzijn alles accepteert, en je gaat als ik proberen alles te accepteren, beland je in de volgende hel. Kan niet. Het onpersoonlijke, alles omvattende en doordringende Werkelijke kan niet worden omgebogen, aangepast of toepasselijk gemaakt in de droom. Er is geen praktijk van non-dualiteit. Het is gerealiseerd, of niet. Waarheid wordt niet toegepast door een onwaar ik. Kan niet. Bestaat niet. Gaat niet gebeuren. 118

Helaas, of grappigerwijs, is juist dit wat vele zoekers proberen; het lijstje van ideeën over non-dualiteit of verlichting proberen overeen te laten komen met het bestaan als persoon in de droomstaat. Hilarisch en aandoenlijk, maar volstrekt illusoir en het volgende voorbeeld van onhelderheid. Als je mens bent kun je ook niet als een woenzel leven, of doen alsof. (Een woenzel is een niet bestaand niet-wezen.) Zo kun je als ego ook niet leven zoals leven leeft zonder ego. Trouwens, al je ideeën over ego en verlichting, zijn ook illusoir. Net als al je ideeën over woenzels. Dus observeer eens op ontspannen wijze al je theorieën over zijn, verlichting, wijsheid, vrijheid, realisatie, ego en de afwezigheid daarvan enzovoorts. Gewoon kijken. Schrijf het desnoods gedetailleerd uit. Realiseer je dan dat het allemaal onzin is, en als je kunt, gooi ze eruit, het hele gedoe belemmert je alleen maar. Het is het zoveelste instrument waarmee je jezelf en anderen op de kop zult zitten. Zinloos, niet helpend, waan versterkend denken.

119

Er is geen brug tussen dromen en wakker zijn, wakker zijn is niet te integreren met slapen, zwanger zijn is niet in overeenstemming te brengen met een onvruchtbaar lijk. Je kunt niet toepassen of ‘integreren’ wat IS als jij (er) niet bent. Begrepen?

Misvatting

“

Zoeken leidt niet tot zien. Stoppen wel. Ontdek de verkleving met de commentator en zie! Hij is slechts deel van het waarneembare, een verschijnsel, niet jij. Ontdek: zonder ‘hem’ besta ik ook. Wat je ook maar beschrijven kunt is niet meer dan wat het is: een beschrijving van een waarneming. Wat je ook maar kunt beschrijven is het dus niet.

Wie houdt zich met de echte vragen bezig? Bijvoorbeeld: hoe kom je in hemelsnaam aan de overtuiging ‘ik besta’? Waar komt dat besef vandaan?

120

121

Of: ik weet dat dit de waaktoestand is: dus ben ik blijkbaar iets anders dan deze toestand. Wat? Wat ben ik? De drie toestanden wisselen elkaar af zonder enig effect op wat ik ben. Wat ik werkelijk ben is dus iets anders dan wat ik denk te zijn tijdens dromen en ‘waken’. Hoe zit dat? Wat is werkelijk? Vanuit welk standpunt spreek en leef ik? Altijd enkel vanuit lichaamsstandpunt? Dan zul je advaita nooit begrijpen. De meeste (be)zoekers hebben wel enige spirituele interesse maar meestal gekoppeld aan een set psycho-fysiologische problemen. Hun interesse ligt op het niveau van body-mind, niet op de werkelijkheid. Spiritualiteit moet hun problemen oplossen, maar echte spiritualiteit vraagt om als afgescheiden entiteit op te lossen. Je ego-houding moet oplossen, dan verdwijnen de problemen vanzelf. Maar we willen het houden zoals het is, maar dan zonder problemen. Zelfonderzoek houdt zich hier niet mee bezig. Het gaat erom te ontdekken dat je niet de mind bent, dat er geen afgescheidenheid bestaat. Het dient ertoe de valse noties 122

te verwijderen zodat de realiteit aan het licht komt. Dat is iets heel anders dan een manier om je lekker te voelen of te krijgen wat je hebben wilt, of doen waar je zin in hebt (of juist niet doen waar je zin in hebt). Het gaat erom in te zien dat jij de illusie bent: alles is werkelijk behalve de gepostuleerde ‘jij’ (ik). Echte spiritualiteit draait niet om het effect ervan op ‘jou’, maar om waarheid op zichzelf. Het onderzoek naar wat is Waar of Werkelijk (of Wat ben ik), draait er niet om dat je je lekkerder gaat voelen, maar om te ontdekken hoe-hetis: het blootleggen van de Realiteit. Dat mensen zoeken naar wegen om zich beter te voelen of van ellende af te komen is niet verkeerd of wat dan ook, het heeft alleen niets te maken met waarachtig Zelfonderzoek. Vanuit de misvatting dat spiritualiteit en dus ook verlichting zouden draaien om het effect op body-mind niveau, komt ook de neiging voort tot het willen beoordelen van verlichting of waarheid aan de hand van eigenschappen, gevoelens en gedragingen. Het beoordelen van jnani’s of goeroes bijvoorbeeld aan de hand van gedrag (wat ook 123

best een leuk tijdverdrijf is trouwens), of het beoordelen van de zogenaamde eigen progressie aan de hand van gedrag of gevoelens.

Zelfonderzoek

Heel begrijpelijk maar tamelijk beside the point. De waarheidszoeker zegt dus bijvoorbeeld: wat ik wil weten is wat Gewaarzijn IS. En niet wat er in de body-mind gebeurt, of welk effect het ontdekken van Gewaarzijn heeft op mijn leventje. Dat is allemaal van secundair belang. Ik wil waarheid. Me lekker voelen kan ik ook door een joint te roken, te vrijen, hard te lopen, of naar de sauna te gaan. Dus, heb je interesse in ZIJN, of in je zelfje? Is je aandacht gericht op Waarnemendheid, of op hoe je je voelt? Onderzoek je de werkelijkheid of ben je uit op een fijn gevoel?

“

Ik lijd niet omdat de wereld zo slecht is, maar vanwege de beperktheid van mijn inzicht.

124

“

Wat kun je over jezelf zeggen, wat niet gefabriceerd is, wat niet van horen zeggen is of uit je geheugen komt, wat geen verhaal is? Wat ben je in werkelijkheid?

Een manier om een beginnetje te maken met enig onderzoek is een thema helemaal uit te diepen. Bijvoorbeeld: controle. Begin met van alles en nog wat te noteren over controle. Associeer er lustig op los, en noteer alles wat er in je opkomt en blijf dat doen. Dit is niet iets van een dagje of twee. 125

Vervolgens observeer je al voelend, kijkend, tastend wat er gebeurt als controleneigingen actief zijn en wanneer ze niet actief zijn. Noteer wat er lijkt te gebeuren, hoe het voelt, hoe jij dan bent, hoe er gereageerd wordt etc. Onderzoek waar de neiging vandaan komt (ik bedoel niet ‘je verleden’, maar nu, in de feitelijke situatie). Wat probeer je te vermijden, voorkomen, manipuleren? En voor wat of wie eigenlijk? Wat is de prijs van controle, wat lijkt het op te leveren? Hoe doet het je ‘zijn’? Werkt het? En als het lijkt te werken, waar houdt het jou ‘in’. Wordt je werkelijk gelukkig als je controleactie lijkt te slagen? Worden de zogenaamde anderen die zo belangrijk voor je schijnen te zijn er blij van? Voorkomt het werkelijk iets, op lange termijn, of wordt iets enkel opgeschoven? Kun je echt vrij worden vanuit de controlemodus? Weet jij echt voor 100% zeker dat hoe jij het wilt, het ‘juiste’, meest wijze is?

echt ontdekt. Schrijf, kijk, voel, luister, tast, wees bereid te ontdekken hoe het echt zit. Kortom, daal af in de wereld van (bijvoorbeeld) controle, ga tot op de bodem, zoek op alle mogelijke manieren ZELF uit hoe het zit, wat het doet, wat het teweeg brengt, voor wie of wat het is enzovoorts. Wie diep genoeg gaat vindt water…

Doe dit alles schrijvend, niet in je hoofd alleen en niet op de computer. Dan blijft het vaag, en gaat het in zichzelf rondjes draaien. Opschrijven met de hand maakt dat je het beter kunt zien, het wordt fysieker zodat de kans bestaat dat je je eigen houdingen, normeringen en aannames 126

127

Confrontatie met je ergste nachtmerrie

“

Waarheid is waar. Waarheid is van nature compromisloos. Wat er ook in het midden mag liggen, het is nooit de Waarheid.

Zie hoe je de valse structuur, het onware, het ego beschermt, omdat je denkt dat je niet zonder hem kan, omdat je denkt dat je hem bent! Zie hoe je met angst (voor pijn, verdriet, verlies, eenzaamheid etcetera) de valse structuur, je gevangenis overeind houdt. Al verdedigend, vergoelijkend, vermijdend, bescherm je je gevangenis! 128

129

Dit onderkennen en dan de boel slopen is wat nodig is als je een echt mens wilt zijn, als je het subhumane stadium wilt overschrijden waar het gros der mensheid in zit. En zeker als je de notie hebt vrij te willen zijn!

verwelkomen van wat eerst gevreesd werd. Een dankbaar zijn voor afwijzingen en ellende, omdat je doorkrijgt dat wat jammert en schreeuwt in je, het onechte is. Niet jij, maar de gefantaseerde jij.

Wanneer je werkelijk ontdekt dat je je zogenaamde ‘zelf ’ kunt ervaren (zien en voelen) is al duidelijk dat je die niet kunt zijn. Dan kun je gaandeweg ontdekken hoe dit valse zelf steeds de ‘beslissingen’ neemt en niet jij (behalve soms) en dat je steeds weer terugvalt op strategieën (behalve soms), dat angst de baas is in je leven en het daaruit voortvloeiende controlemechanisme. Als er een beetje ontwaken is schrik je je rot van hoe gevangen en onbewust je feitelijk bent. Dan valt de mogelijkheid uiteen anderen of de omstandigheden verantwoordelijk te stellen. Jij laat het toe om overheerst en bepaald te worden door wat je denkt te zijn. Door wat je jezelf en je omgeving steeds wijs maakt over jezelf. Jij laat dat toe! Toelaten is ook ‘doen’.

Je gaat bewust doorvoelen wat zich verzet tegen vrijheid. Bewust onderzoeken waar je jezelf voorliegt. Jezelf indekt. Waar en waarom je je laat manipuleren en zelf manipuleert. Je leert zien hoe vreselijk het is een halfmens te zijn, op halve kracht te leven: te vaak onecht, oneerlijk, bang of blind.

Er is geen plotseling permanent ‘eruit’ zijn – uitzonderingen daar gelaten. Het is wel altijd plotseling om het te zien, en dan begint meestal een lange pijnlijke strijd. Telkens weer in slaap vallen, en je er weer uit vechten. Het vraagt om een radicale verandering van houding. Een 130

Wakker worden is niet leuk. Anders is het geen wakker worden. Het gaat niet om een moment stilte en helderheid. Niet dat daar iets op tegen is, maar het is meestal slechts een pauze, waarna het onwerkelijke je weer danig te grazen neemt. Permanent gewaarzijn vraagt het gaandeweg en stelselmatig steeds verder slopen van je defensies, je geloofssysteem. Slopen, niet verfraaien. Afbreken, ondergraven, dát is nodig. Wie vrij wil zijn ondermijnt zijn verklaringen en aannames, zoekt waar zijn of haar houdingen niet kloppen. In plaats van vergoelijken of steun bij andere slaapkoppen te zoeken.

131

Dus als je ruzie krijgt, onderzoek dan jouw aandeel erin, zie hoe jouw onwetendheid en egocentrisme bijdroeg. Wat die ander deed is van veel minder belang dan jij graag denkt. Als je gekwetst raakt onderzoek dan hoe dat in hemelsnaam mogelijk is. Waar moet je aan vasthouden om gekwetst te kunnen worden? Wat zijn je verwachtingen, aannames, eisen, zelfbeelden dan eigenlijk. Waar geloof je in? Ondermijn je aannames over wat juist is, wat hoort, eerlijk zou zijn etcetera. Houdt je aannames niet in de lucht, maar tegen het licht. Zoek uit waar je ideeën niet kloppen. Waar je reacties van onvrijheid getuigen, in plaats van er rationalisaties, verklaringen, citaten of excuses voor te vinden. Wees de vijand van onechtheid, krijg lol in het ondermijnen van je gevangenis, in plaats van je vast te klampen aan wat je beperkt. Een akelig gebeuren vaak, net als oorlog. Stop met jezelf in slaap sussen met je boekjes, wierook, satsangfilmpjes, mantra’s en slaapliedjes uit het oosten. Lees die passages die je verontrusten, waar je het juist niet

132

mee eens bent, die niet troosten maar voelen als zoutzuur en glasscherven, die confronteren, schuren en schrijnen. Wakker worden en blijven vraagt vele wekkers. Elke confrontatie is er een. Elke afwijzing, tegenvaller, teleurstelling is er een. De ware mens gebruikt deze om zich te bevrijden, de halfmens gebruikt technieken om zo snel mogelijk weer rustig verder te slapen, of beklaagt zich en zoekt bevestiging. Wat je bent wordt bepaald door hoe je met de dingen omgaat, niet door wat je pretendeert. Trek ten strijde tegen je onwetendheid, breek alle muren af, weiger excuses en slaapmiddelen, eet prikkeldraad en drink azijn (bij wijze van spreken!). Doorvoel en doorzie waar je jezelf beperkt, waar je wat-is ontvlucht, waar en waarom je forceert, manipuleert, vermijdt, verdedigt, ontloopt. Als je tenminste vrij of echt wilt zijn. Zo niet: prima, sleep well. Zodra je begint met je ernstig zorgen te maken of wat je leven noemt wel leven is, begint het avontuur. Wanneer je gaat beseffen dat je slaapt en dat zowat iedereen om je heen aan dezelfde slaapziekte leidt en elkaar in slaap houdt, kan er iets in je ontbranden. Als wat voor liefde doorgaat onacceptabel begint te worden omdat je het angstige ver133

moeden begint te krijgen dat het vooral behoeftige oneerlijkheid is, kan er iets in je gaan gebeuren. Plots wordt je duidelijk dat je gewoon dezelfde waan najaagt als de rest. Dat je een halfbakken, middelmatig leven lijdt (expres zo geschreven) en dat wat er in je aan het schreeuwen is, zich beklemd en benauwd voelt, wél een wezenlijk deel van je is, een bondgenoot van authenticiteit en vrijheid. Je gaat wellicht zien dat de gehele structuur die wij samenleving noemen, de structuur van samen slapen is. Het is geen leven. Leven is intens, ruim, groots, vol passie, creativiteit en kracht. Niks ‘het gaat wel, het gaat z’n gangetje’. Werkelijk leven is vrij van de tirannie van angst en ontkenning, van standaard normpjes. Leven accepteert geen sleur, geen vastklampen uit vrees voor vrijheid. Het avontuur behelst een fundamentele innerlijke omwenteling, een revolutie. Het verwijderen van het stof uit je ogen, de spinnenwebben uit je geest en zelf kijken. Je niks laten wijsmaken en diepgaand voelen wat echt is en wat niet. Wat waar is en wat niet. Waardoor je straalt en waardoor je dof wordt en op de waakvlam leeft.

134

En dan opruimen wat je belemmert, afbreken wat je beperkt, en eruit gooien wat je in de weg zit. Desnoods ook je baan, vrienden, partner, kinderen als het moet. Maar vooral je met je innerlijke slaap- en susneigingen confronteren. Weiger te accepteren dat je leeft als een bange, kleinzerige, behoeftige kleuter. Time to grow up! Het voelt vaak overigens meer als een crisis dan als hemels gezang, dit wakker worden. Je wordt wakker met het besef dat je in een comateuze nachtmerrie hebt gezeten, en dat iedereen om je heen hetzelfde comateuze bestaan voor leven aanziet. Ineens heb je niks meer aan de adviezen van je vrienden, want het zijn de adviezen van ‘verstandig zijn’ (een ander woord voor angst), geen risico nemen en blijven snurken. Je zult de enorme trekkracht in jezelf en vanuit je omgeving voelen om je weer terug in het hok, terug bij de kudde te krijgen. Walging en afschuw komen naar boven - als er iets van echtheid in je rest - en die zul je hoogst waarschijnlijk willen ontlopen. Don’t! Dat is de innerlijke strijd tussen het oude en het onbekende nieuwe. Verwarring, er alleen voor staan. Veel vriend(inn)en 135

blijken de vrienden van je onware ik. Je collega’s kennen je helemaal niet, enkel in een aangepaste rol. Wellicht kent je partner ook slechts grotendeels je onwerkelijke gezicht. Wie ben je werkelijk???! Wat ga je doen als je vooral onechtheid kent? Wat ga je doen als de ramp van ontwaken alles in je overhoop begint te halen. Niks gezellige spiritualiteit van allen tezamen een nieuwe wereld van eenheid in (dat idee is droom nummer 326). Wat ga je doen als het vuur ontbrandt en alles verteert wat onecht is? Blussen of laten gebeuren? Meegeven of vermijden en afdekken? Terug in het hok, of het open veld in lopen?… waar de adelaar op je loert vanuit de hoogte... Zoek op wat je verontrust, vind kerosine in plaats van wijwater, gebruik de lucifers en laat de wierook achter. Die voorkomt enkel dat je kunt ruiken waar het stinkt in je bestaan. Meedogenloos kijken, proeven, voelen, onderzoeken. Je losmaken van wat je vasthoudt. Wegwerpen wat je belemmert, in de angst duiken en hem leren kennen, zodat angst op de loop gaat zodra jij hem aankijkt. Stoppen met vluchten. Stoppen met verklaren,

136

goedpraten en spiritualiseren. En weg met de feelgood guru’s van illusoire eenheid en vrede overal. Spiritualiteit gaat je niet helpen, het overgrote deel ervan presenteert slechts slaapmiddelen en methodes tot uitstel van executie. Ontmoet waarheid in jezelf en laat je niks aanpraten. Geef nooit op en daal af, net zolang tot je onomstotelijk weet wat wat is. Praat niemand na, kijk zelf. En kijk uit voor de spirituele maffia. Vind wat echt is door alles te verwerpen wat niet echt is. Kijk naar jezelf, zie hoe je draait en keert, hoe je vermijdt en vervormt, liegt, vastklampt en jezelf in slaap sust. Je hebt alles bij de hand. Zoek en zie jezelf waar je bent. Kijk onbevreesd en ongenaakbaar, wees bewust en voelend aanwezig, en kijk naar die sukkel of trut die je denkt te zijn. Binnen no time zul je de klauwen van angst zien die aan het stuur zitten terwijl jij denkt dat jij het bent.

Begin. Nu.

137

Of slaap verder…

“

Zelfkennis kan ontstaan wanneer een mens in staat is naar zijn denken, voelen en handelen te kijken zonder excuses, verklaringen of compensatie. Het doel is inzicht, zien, niet verandering door inspanning maar door bewust zijn.

 

Soms kan het zelfonderzoek dat in iemand woedt ook schitterende intense en bijna poëtische vormen aannemen. Met toestemming laat ik graag deze mail zien.

Lieve H, er is vastklampen aan sprookjes dat deel dat liefde deed zoekt naar een object om zich weer mee bezig te houden bloot en bibberend in de kou lijkt het wil graag weer opgaan/verdwijnen in een nieuw verhaal en weer slapen ergens een flauwe notie blijf open! maar meteen weer vergeten zo werkt het niet wat nu is, is nu ik kan niet forceren alleen ervaren liefde voor één voelt klein, benauwd liefde voor al voelt vrij, groot

138

139

een lint achter me allemaal glanzende kralen de eerste man de tweede man de derde man en... en.. en.. een opmerking hier een blik daar de eerste keer ik hou van je zeggen, en weten dat het niet waar is de tweede keer enz kralen van opgeslagen energie er is soms verdriet en daarover schaamte, want hey, kom op zeg, get over it maar nooit gedaan haha nooit gevoeld en bij dit alles het ZIEN van dit alles van het verweer 140

de geboorte van de harde buitenkant, achteraf de perfecte logica daarvan klaar als een klontje en het in werking zien voor mijn ogen ZIEN geen behoefte om in te grijpen geen kritiek alleen maar ZIEN de waarheid zien niet over mijzelf zo voelt het niet want geen oordeel onpersoonlijk geen schaduwkant of wat dan ook want: van wat dan schaduwkant? maar de waarheid zien van dit... organisme de neigingen ervan het opgebouwde alles verwonderd: ik hoef niets te doen 141

de positie nu is dus kennelijk dat ik het ZIE al ben ik daar, geloof ik, niet mee bezig ik kan het niet NIET zien en dat... is vast grace maar ook oneerlijk denk ik als ik aan de groep vrouwen denk waar ik mee werk of voor elk mens dat lijdt je kunt niets DOEN kennelijk als de tijd daar is doet het zich vanzelf of zichzelf is dat waar? er moet iets zijn wat ‘ik’ heb gedaan. is dat waar?

je voelde ergens wel dat die aarde iets met die bloem te maken had. als je niet groef werd je verdrietig als je groef voelde het alsof je goed bezig was maar het zou je nooit hebben gebracht bij de bloem sterker nog, hoe dieper je in de aarde verdween hoe harder je werkte hoe verder weg de bloem maar als de bloem en ik een zijn als de golf en ik een zijn wiens verlangen brand er dan in het hart?

ik heb geploeterd maar dat alles had net zo goed niet kunnen zijn wat heb je aan het graven van een diepe kuil in de grond terwijl je brand van verlangen met de herinnering aan een bloem? dat je af en toe in je dromen kleur dacht te zien? op de fiets iets rook en wist zo ruikt een bloem

de vorm weet op een gegeven moment dus dat het die vorm niet is, maar vorm kan niet denken, kan DAT niet zien

bracht al dat graven je bij een bloem?

‘IK’ help mijzelf te ZIEN

142

DAT is de handreiking van het ZELF naar het ZELF

143

en toch kan ‘ik’ niets doen de vorm kan niets doen het gematerialiseerde kan niets doen de hamer slaat niet zelf er is een hand nodig om hem te bedienen wil die hand een hamer om mee te slaan? om te ervaren wat er dan gebeurt? hoe dat voelt? waarom?... waarom niet?... ‘bewustzijn wil zichzelf ervaren’ ‘bewustzijn op zoek naar zichzelf ’... zeggen sommige meesters op een niveau, voelt het als een oneindig spel. vol mogelijkheden. zonder doel. alles is even goed. er is geen interesse, magisch creatie spul en ook, op een ander niveau er is nog sluier en ruis maar het ‘voelt’ alsof er een wetmatigheid is 144

een soort omgekeerde wet van zwaartekracht alles wat eenmaal gevangen is in de omgekeerde val, wil omhoog, valt uiteindelijk omhoog. maar misschien is dit ‘de mens’ waarom reikt het ZELF naar het ZELF? Als DAT, ALLES al is? pas als het zelf het ZELF is, WEET het dat het ALLES is. Is dat zo? ordening iets met ordening iets met een wind die gaat liggen in al dat is op het moment dat het klopt DANK H N

“

Helderheid is intelligentie. Intelligentie gaat niet over het intellect. Het intellect zit meestal in de weg. 145

Over Hans

Hans (1964) is aanvankelijk opgeleid tot spiritueel therapeut en docent spirituele therapie door onder meer Ad Stemerding. Het was de advaita (leer van het non-dualisme) echter die zijn spirituele zoektocht tot een vreugdevol einde deed komen. Grote liefde en dankbaarheid voelt hij dan ook voor goeroes als Shri Nisargadatta Maharaj en Shri Ramana Maharshi, maar ook leraren als Alexander Smit, Poonjaji, Osho en de Krishnamurti’s behoorden tot zijn inspiratiebronnen. Tussen 1998 en 2009 leidde hij honderden satsangs, retraites en weekend bijeenkomsten zowel in het land als op zijn centrum De Horizon. Na een satsangstop die in 2009 spontaan ontstond, zijn er sinds 2012 wel weer dergelijke bijeenkomsten. Belangrijk voor hem zijn ook de 146

147

individuele sessies waarin zeer diepgaand en precies op de kernthema’s van de bezoeker kan worden ingegaan. Er verschenen sinds 1998 een reeks boeken, allerlei satsang cd’s, en Hans publiceerde vele artikelen en columns, met name in het blad InZicht. De essentie van zijn werk is altijd Bewust Zijn, ofwel het loskomen van afgescheidenheid en de belemmerende waan van het ‘zelf ’. Daarnaast houdt hij van muziek en maakte in eigen beheer inmiddels diverse cd’s.

Tot slot een paar artikelen die eerder in InZicht werden gepubliceerd die de moeite waard zijn en op de website te vinden: Niet vechten, niet vluchten, maar voelen Doen of niet doen, dat is de vraag De droom voor waar nemen Afgescheidenheid, de norm in de wereld

Publicaties De heruitgave van De vreugde van verlichting is bij Bol.com verkrijgbaar, en tijdens sessies en bijeenkomsten. De e-book versies van De vreugde van verlichting, EHBO en Terwijl de merel zingt, zijn via webshops als Bol.com te krijgen. Op de website www.hanslaurentius.nl zijn ook gratis pdf versies van EHBO, Terwijl de merel zingt en Een herfstvol satsangs te downloaden. Ook op de website: artikelen en columns, satsang opnamen en interviews, informatie over satsangs en sessies en meer! Ook kun je je daar aanmelden voor de nieuwsbrief. 148

149

Dank aan allen die direct of indirect hebben bijgedragen aan deze publicatie: Kasia Wozniak, Wim Zonjee, Wouter Schopman, Ida Kuiper, S, N, Patrick Kicken, Philo Hermans en alle mensen die ik heb mogen ontmoeten tijdens sessies en satsangs. En niet te vergeten de zon, de maan, en de sterren natuurlijk en al wat daar onder en omheen leeft. Ha!

Eerder verschenen bij uitgeverij Samsara

Adams, Robert – Stilte van het hart, deel 1 Adams, Robert – Stilte van het hart, deel 2 Adyashanti – Dansende leegte Adyashanti – Ware meditatie Adyashanti – Het einde van je wereld Adyashanti – Genade Adyashanti – De weg van bevrijding Alles over Niets (boek met 2 dvd’s) Balsekar, Ramesh – Er was eens … Balsekar, Ramesh – Nou én? Bancroft, Anne – Woorden van Boeddha Beintema, Rita – Jnana yoga in de praktijk Bernie, Jon – Alledaagse vrijheid Bongers, Sally – Alledaagse verlichting Boogaard, Han v.d. / Wei Wu Wei – Leven zonder tranen Boogaard, Han v.d. – Dat wat Is Byrom, Thomas – Het hart van bewustzijn Caraway, Morgan – Een aangename ontgoocheling Cohen, Alan – Bent u net zo gelukkig als uw hond?

150

151

Cohen, Alan – Wijsheid uit het hart Crowley, Gary – Van hier naar hier Delden, Jan van – Terug van nooit weggeweest Delden, Jan van – Vele wegen, één thuis Dych, William – Anthony de Mello, een bloemlezing Foster, Jeff – Leven zonder middelpunt Foster, Jeff – Een buitengewone afwezigheid Foudraine, Jan – Metanoia Gangaji – Vrijheid in overgave Gieles, Lenne – Thuis Glassman, Bernie – Oneindige cirkel Greven, John – Eén Hamill, Sam / Lao Tse – Tao Te Tsjing Harding, Douglas – Open voor de bron Harrison, Steven – Zoek geen antwoord Harrison, Steven – Het gelukkige kind Harrison, Steven – Eén-zijn in relaties Hartong, Leo – Ontwaken in de droom Heyboer, Anton – De filosofie van een oorspronkelijke geest Heyboer, Anton – The philosophy of an original mind Hillig, Chuck – Verlichting voor beginners Hillig, Chuck – Parels voor de ziel Hyde, Unmani Liza – Ik ben het leven zelf Inzicht, vingers wijzend naar de maan Joncheere, Zoë – Leven als God Jourdain, Stephen / Farcet, Gilles – Zomaar verlicht Katz, Jerry – Non-Dualiteit Keers, Wolter – Vrij zijn Keers, Wolter – Jnana Yoga Kicken, Patrick & Smit, Paul – Praten over bewustzijn Kiloby, Scott – Liefdes stille revolutie Klein, Jean – Ik Ben

152

Koehoorn, Jan – Zelfonderzoek Krishnamurti, U.G. – De denkbeeldige geest Lake, Gina – Het mechanisme van verlangen Lammers van Toorenburg, Wendy – Hoogbegaafd, nou én? Lammers van Toorenburg, Wendy – Werkboek Hoogbegaafd Lawry, Kalyani – Sailor Bob Adamson, leven en leer Liquorman, Wayne – Never mind Lucille, Francis – Eeuwigheid NU! McKenna, Jed – Spirituele verlichting? Vergeet het maar! McKenna, Jed – Spiritueel Incorrecte Verlichting McKenna, Jed – Spirituele Oorlogvoering McKenna, Jed – Notities McKenna, Jed – Jed’s McKenna’s theorie van alles Mello, Anthony de – Bewustzijn Mello, Anthony de – De weg van stilte Morinaga, Soko – Van leerling tot meester Nisargadatta Maharaj – In woord en beeld Norquist, Steven – De waarheid over verlichting Oever, Jan van den – Ik weet niet wie ik ben Parsons, Tony – Zoals het is Parsons, Tony – Niemand hier Parsons, Tony – Niemand daar Parsons, Tony – Alles en Niets Parsons, Tony – Het open geheim Raaijmakers, Annette – Volledig vrij Ram Tzu – Wie zoekt zal niet vinden Ramana Maharshi – In woord en beeld Rigter, Bob – Zen tijd Rossum, Jan van – Je bent niet wat je denkt Schoonderwoerd, Simon – Een christen op satsang Sengtsan – Oorspronkelijke Geest ShantiMayi – Ons hart weet alles

153

Shapiro, Isaac – Het gebeurt vanzelf Smit, Alexander – Kennendheid Smit, Alexander – Geschenk van het Absolute Smit, Paul – Non-dualiteit voor managers Smit, Paul – Verlichting voor luie mensen Spira, Rupert – De helderheid der dingen Sterren, Paul van der – Verlichting in een lege verpakking Sterren, Paul van der – Over het brein, non-dualiteit en vrije wil Sylvester, Richard – Geen zelf, geen ander Tathagata, Florian – Zijn Tetteroo, Tosca – Alles over edelsteentherapie Tollifson, Joan – Ontwaken in het alledaagse Tollifson, Joan – Niets om je aan vast te houden Vingerwijzingen – Artikelen uit tien jaar InZicht Watts, Alan – Word wat je bent Wei Wu Wei – Onwerelds wijs Whenary, Roy – De structuur van zijn Zuijderhoudt, C.B. – Meester Eckhart versus advaita

154

155

Voor een overzicht van onze titels (met tekstfragmenten) kunt u ook kijken op onze website:

www.samsarabooks.com Daar vindt u informatie over de boeken in voorbereiding, de agenda met informatie over lezingen van onze auteurs en kunt u zich opgeven voor onze nieuwsbrief of een catalogus aanvragen. Samsara Uitgeverij bv Herengracht 341 1016 AZ Amsterdam Telefoon: 020 – 5550366 Fax: 020 – 5550388 E-mail: [email protected]

156

157

158

159

160