Risicogedrag pubers: breder dan verkeer alleen?
Divera Twisk (SWOV) Eva Schreuder (TeamAlert) Willemijn Noordman (TeamAlert)
Inhoud • Waarom deze studie? • Voorlopige resultaten - Is er een samenhang tussen risicogedragingen? - Zijn er gezamenlijke onderliggende oorzaken?
• Conclusies en vervolgstappen • Praktische implicaties
Doodsoorzaken in Nederland 60
Ziekte
50
Andere niet-natuurlijk doodsoorzaken
40
Andere ongevallen
30
Verkeersongeval
20 10 0 0"
1-4
5-9
10-14
15-19
20-24
25-29
Jongeren sterven niet aan ziektes maar aan ongevallen
30-34
Alle pubers? 35
Andere niet-natuurlijk oorzaak
30 25 20
35 30
Ander ongeval 25 Verkeersongeval
15 10 5 0 Vrouwen
20 15 10 5 0 Mannen
Tot 14 jaar is er weinig verschil tussen jongens en meisjes
Pubers zijn kwetsbaar & onervaren Zelfstandig steeds verder van huis
Puber ontwikkeling 1. Onafhankelijk
Van veilig op de achterbank kwetsbaar op de fiets/brom/snor
Meer Blootstelling aan gevaar
Onervaren Risico gedrag verkeer
Ongeval & ernst
Maar pubers zijn ook risicovol
Ontwikkeling
4 Controle over gedrag
3
Sociaal emotioneel
2 Logisch redeneren
1
Risico gedrag
0 0
11
Leeftijd in onze studie.
15
18
Leeftijd
23
30
Pubers zijn risicovol
Puber ontwikkeling 1. Onafhankelijk 2. Experimenteren Risico ongezond
Risico roken drinken
Risico gedrag Verkeer
Ongeval & ernst
Pubers zijn sociale dieren Puber ontwikkeling 1. Onafhankelijk 2. Experimenteren 3. Vrienden/ouders Ongezond leven
Roken drinken
Risico gedrag Verkeer
Ervaren groepsdruk
Riskant voorbeeld
Riskante automobilisten
Ongeval & ernst
Het onderzoek • • • •
Samenhang riskant verkeersgedrag met ander riskant gedrag? Samenhang voorbeeldgedrag met eigen gedrag? Blootstelling gevaarlijk gedrag anderen De rol van groepsdruk
Ongezond leven
Roken drinken
Risico gedrag Verkeer
Ervaren groepsdruk
Riskant voorbeeld
Riskante automobisten
Ongeval & ernst
Hoe uitgevoerd? Vragenlijsten met items over: •
Eigen verkeersgedrag
•
Ongezond en ‘onverantwoordelijk’ gedrag
•
Beleefde groepsdruk
•
Riskant gedrag in de sociale omgeving
•
Blootstelling aan gevaarlijk gedrag van anderen
Bij wie? •
Middelbare scholieren
•
Tussen de 12 en 14 jaar
•
Van diverse schooltypen
•
In de klas en online afgenomen
Voorlopige resultaten Riskante pubers: • Zijn vaker passagier van gevaarlijke automobilisten • Zeggen vaker te roken en/of teveel te drinken • Zeggen vaker ongezond te eten • Zeggen vaker ‘onverantwoordelijke’ dingen te doen (zoals spijbelen)
• Hebben vaker verkeersonveilige ouders & vrienden • Ondervinden geen grotere groepsdruk
Volgende stappen • Analyseren van de ‘stevigheid’ van verbanden • Dialoog tussen risicodomeinen stimuleren • Kansen / bedreigingen integrale aanpak vaststellen
Uitkomst is bepalend voor aanpak •
Samenhangende aanpak: beter integraal dan sectoraal?
•
Algemene beïnvloeders aanpakken: bijv. groepsdruk?
•
Niet alleen op de jongere zelf richten, maar ook op de sociale omgeving?
Integrale aanpak: scenario’s 1. Betrekken sociale omgeving in aanpak op specifieke thema’s;
2. Aanpak gericht op achterliggende factoren risicogedrag, bijv. groepsdruk, weerbaarheid; 3. Verschillende thema’s via zelfde werkwijze behandelen in aansluitend programma (koppeling op generieke factoren); - idealiter ook hier sociale omgeving betrekken
Scenario 1: sociale omgeving betrekken Hoe? • 1 thema bijvoorbeeld: Verkeersveiligheid • 1 Boodschap • Verschillende partijen die de boodschap uitdragen Gemeentes, Scholen, Sportclubs, Jonge werkers, ouders etc. • Verschillende plekken waar de boodschap zichtbaar is Online – Lokaal, via sociale media Offline – Op vindplekken waar de doelgroep is Discussie mogelijkheden en obstakels
Scenario 2: achterliggende factoren behandelen
Hoe? • 1 overkoepelend thema (achterliggende factor): weerbaarheid • Trainingen/ lessen voor jongeren op dit thema • Voorbeeld organisaties: Kikid, Rots&Water, Power of Control Discussie mogelijkheden en obstakels
Scenario 3: zelfde werkwijze, aansluitend programma op thema’s Hoe? • 3 thema’s, bijv: verkeer, alcohol en drugs • 1 periode: Bijvoorbeeld 8 weken op 1 school • Werkwijze hetzelfde, maar elke 2 weken een ander thema centraal • Koppeling tussen thema’s staat centraal
Discussie mogelijkheden en obstakels
Discussiepunten
• •
Financiering integrale aanpak? Wiens verantwoordelijkheid?
Bedankt voor jullie aandacht!
