REGERINGSVERKLARING

REGERINGSVERKLARING 2005 – 2010

Uitgesproken in De Nationale Assemblée op woensdag 23 november 2005 door de President van de Republiek Suriname Zijne Excellentie Drs. R.R. Venetiaan

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------REGERINGSVERKLARING 2005 - 2010

1

Voorzitter, Leden van De Nationale Assemblee, Op basis van de uitslag van de verkiezingen gehouden op 25 mei 2005, is een samenwerkingsverband gevormd tussen het Nieuw Front voor Democratie en Ontwikkeling (NF), A Combinatie en het Democratisch Alternatief 91 (DA 91) welke heeft geleid tot de vorming van een regering door de verkiezing van de President en de Vice-President op 12 augustus en de benoeming van de ministers op 01 september j.l. Heden presenteer ik aan u, en via u aan het Volk van Suriname, de Regeringsverklaring 2005 – 2010, waarin de bestuursbeginselen, de doelstellingen, de uitgangssituatie en de beleidsrichting voor de komende 5 jaren worden aangegeven.

BEGINSELEN VOOR BELEID De Regering zal het Volk voorgaan in het verheffen van Suriname tot een solidaire, vreedzame en welvarende samenleving waarin burgers zich naar wens kunnen ontplooien in een goed milieu en bereid zijn de opbrengsten en voordelen van onze inspanning rechtvaardig te verdelen. Een effectief functionerende democratische rechtstaat met de volksvertegenwoordiging als hoogste gezag is de basis voor het voeren van goed bestuur. Uitgangspunten hierbij zijn transparantie, voorspelbaarheid, rechtvaardigheid en meetbaarheid. Elke burger moet ervan verzekerd zijn dat de regels duidelijk zijn en voor iedereen gelijk en rechtvaardig worden toegepast. Een Rechterlijke Macht die beschikt over alle benodigde faciliteiten om haar functie te vervullen is daarvoor onontbeerlijk. Politieke rust, orde, stabiliteit en veiligheid vormen randvoorwaarden voor de verdere economische, sociale en culturele vooruitgang van het Surinaamse Volk. Om onze doelen te bereiken zullen wij ons land besturen, in samenwerking met allen die hierin positief willen bijdragen, voortbouwend op al het goede wat wij reeds hebben, met benutting van nieuwe omstandigheden en inzichten en rekening houdend met het belang van harmonie en evenwicht in onze multi-etnische en multiculturele samenleving. ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------REGERINGSVERKLARING 2005 - 2010

2

Een heldere taakverdeling tussen overheid, particuliere sector, vakbeweging en het maatschappelijk middenveld is essentieel en eveneens is essentieel dat er in partnerschap gewerkt wordt met reguliere afstemming bij onze pogingen om onze ontwikkelingsdoelen te realiseren. Basisvoorzieningen te weten drinkwater, energie, transport, communicatie en infrastructuur zijn belangrijk voor sociale, economische en welvaartsontwikkeling. Het aanbod van deze voorzieningen zal duurzaam moeten zijn. De utiliteitsvoorzieningen zullen de verantwoordelijkheid van de overheid blijven. Waar mogelijk zal meer marktwerking de effectiviteit en efficiëntie van de voorzieningen vergroten. Hervormingen zijn nodig om onze samenleving weerbaar te maken tegen veranderende omstandigheden en om actief nieuwe ontwikkelingskansen te benutten. Ook de publieke sector moet hervormd worden tot een vlotte, resultaatgerichte en klantvriendelijke sector, waarin ambtenaren beschikken over adequate technische en sociale vaardigheden en goed betaald worden. De gemeenschap moet tevreden kunnen zijn met de goederen en diensten die door de publieke sector worden geleverd.

UITGANGSSITUATIE NIEUWE REGEERPERIODE Voorzitter, De uitgangspositie bij het aantreden van de nieuwe Regering kent veel positiefs, maar er zijn ook interne en externe uitdagingen. Ons vermogen om gezamenlijk richting te vinden, de uitdagingen het hoofd te bieden en doelgericht te arbeiden is bepalend om voort te gaan op het pad van vooruitgang. Wij kunnen de belangrijkste punten van onze huidige uitgangspositie als volgt kenschetsen. Rechtsbescherming en veiligheid Suriname is een rechtstaat die steunt op onder meer de instituten van de rechterlijke macht, opsporing en vervolging. Het is nodig dat alle instituten waar de rechtstaat op steunt, institutioneel, kwalitatief en kwantitatief versterkt worden.


3

De Regering heeft de verantwoordelijkheid om de veiligheid op het totale grondgebied van ons land te garanderen. De vertegenwoordiging van het gezag van de overheid is nog niet overal even sterk en permanent aanwezig. De veiligheidssituatie kan opgedeeld worden in de lokale en de internationale. Binnen de grenzen is er behoefte aan niet aflatende aandacht voor mogelijke latente en potentiële bedreiging van de rechtstaat. Ter bescherming van de rechtstaat zijn leger en politie aanwezig. Maar ook de globalisatie maakt veiligheid tot een prioriteitsgebied van aandacht. Door de globalisatie moeten wij er rekening mee houden dat ons land met grote open grenzen, ontvankelijk en toegankelijk kan zijn voor regionale en internationale dreiging. Er is een toename van het personen- en goederenverkeer en wij moeten voorkomen dat negatieve invloeden ons land binnen komen. Er is ook de noodzaak om meer internationaal samen te werken om de grensoverschrijdende criminaliteit te bestrijden. Bestuur De drie machten van de trias politica, t.w. de wetgevende macht, de uitvoerende macht en de rechterlijke macht, functioneren en hebben een goede doelmatige samenwerking. Ons land mag zich erover verheugen dat de Rechterlijke Macht nationaal en internationaal kan bogen op een goede reputatie. Maar bij alle drie machten zijn verbeteringen nodig in ondersteunende faciliteiten en de bemensing. Op monetair gebied is sprake van een stabiele uitgangspositie. De internationale prijsverhogingen van olie hebben ons genoodzaakt om de prijzen van brandstof en energie aan te passen. Hierdoor stegen de kosten in vrijwel alle sectoren. De Regering heeft maatregelen getroffen om de ergste effecten die voortvloeien uit de aanpassing van de brandstofprijs te verzachten. De Regering wil hierdoor ook de condities scheppen voor het Volk om verder te werken aan groei van de productie, werkgelegenheid en duurzame ontwikkeling. De actuele uitgangssituatie kenmerkt zich ook door de inmiddels gegeven aanzetten voor hervorming van de publieke sector. In de 5 hoofdgebieden van de publieke hervormingen, is een basis aanwezig om in deze beleidsperiode goede vooruitgang te boeken. ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------REGERINGSVERKLARING 2005 - 2010

4

Regering en DNA kunnen verder profijt hebben van de gewijzigde opstelling van de begroting in de Meerjaren Beleidsbegroting (MJBB) zodat de beleidsdiscussie meer ruimte krijgt. Het in uitvoering zijnde project voor een Grond en Landinformatie Systeem (GLIS-project) heeft de basis gelegd om bij het grondbeleid de besluitvorming te versnellen en de transparantie aanmerkelijk te verbeteren. De decentralisatie van het districtsbestuur is zodanig dat wij op het punt staan om in de 5 pilotdistricten te starten. De Wet op de Sociaal Economische Raad is goedgekeurd en wij staan op het punt om de Raad te installeren. Voor een aantal sectoren zijn op participatieve wijze sectorplannen voorbereid en is voorzien in de financiering. Voor deze sectoren kan een belangrijk deel van de aandacht besteed worden aan implementatie en het tot stand komen van resultaten. In de sectorfondsen vormen de Millennium Development Goals (MDG’s) mede de richtlijn voor het bereiken van duurzame ontwikkeling door aandacht te geven aan centrale thema’s zoals democratisch bestuur, vrede en veiligheid, armoedebestrijding en bescherming van kwetsbare groepen, milieubescherming en mensenrechten. Sociale situatie Voorzitter, De sociale partners en vrijwel de gehele gemeenschap zijn er van overtuigd dat ongehinderde voortgang van onderwijs, gezondheidszorg en productie in ieders belang is. Een voortgaande en geïnstitutionaliseerde dialoog, zoals in het Tripartite Overleg en binnenkort in de Sociaal Economische Raad is algemeen geaccepteerd als een meer constructief model van sociale interactie en sociale ontwikkeling. Het Bruto Binnenlands Product per hoofd van de bevolking is gestegen, naar circa US$ 2.300. En de werkloosheid is afgenomen naar 8% in 2005. Er wordt dus meer verdiend en er zijn meer mensen die door deelname aan het arbeidsproces een inkomen hebben. Maar met de tevredenheid over deze positieve cijfers is er ook aandacht vereist voor de behoefte aan een betere verdeling van inkomens, verdere uitgroei van de werkgelegenheid, betere arbeidsomstandigheden, verdere vergroting van het BBP en specifieke aandacht voor kwetsbare groepen. ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------REGERINGSVERKLARING 2005 - 2010

5

Een kwart van onze bevolking – circa 125.000 kinderen, jongeren en volwassenen – volgt formeel onderwijs, vanaf het lager tot en met het universitair niveau. 93% van alle volwassenen in ons land heeft onderwijs genoten en dit cijfer is hoger dan het gemiddelde van 88% voor Latijns Amerika en het Caraibisch Gebied. Op het Ministerie van Onderwijs en Volksontwikkeling staan 13.500 medewerkers geregistreerd, dat is meer dan 1/3 deel van alle ambtenaren. Het onderwijsbudget maakt 14% uit van de jaarbegroting. Maar de uitgangssituatie in de sector Onderwijs kent ook gebieden die ernstig aandacht vragen. Teveel kinderen maken de school niet af, infrastructuur, meubilair en de beschikbaarheid van lesmaterialen zijn onvoldoende en de toegankelijkheid van onderwijs in de districten en vooral het binnenland moet groter. De beschikbare begrotingsmiddelen moeten effectiever ingezet worden om de doelen te bereiken. Ruim 130.000 burgers, dit is meer dan een kwart van onze bevolking wordt in de gezondheidszorg voorzien middels de zogenaamde ‘on- en minvermogen’ kaarten via het ministerie van Sociale Zaken, waarvan 6.000 personen financiële bijstand ontvangen. De sociale zorg in ons land bereikt 70% van de armen. In de staatsbegroting zijn de kosten voor medische zorg te vinden bij de ministeries van Volksgezondheid en dat van Sociale Zaken en Volkshuisvesting. In september 2000 committeerde ook ons land zich op de Millennium Summit te New York aan de 8 Millennium doelstellingen. Onze positie vandaag is dat tal van deze doelstellingen verwerkt zijn in nationale en sectorplannen. Financieel - Economische situatie Voorzitter, Bij de aanvang van de regeerperiode 2005-2010, kan ten aanzien van enkele relevante financieel economische indicatoren het volgende worden vastgelegd: • onze munteenheid heeft zich ontwikkeld tot een stabiele factor binnen de economie, die gevrijwaard is van significante fluctuaties in zijn waarde ten opzichte van de buitenlandse convertible valuta; • ondernemers en particulieren kunnen bij banken en cambio’s naar behoefte beschikken over buitenlandse valuta; ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------REGERINGSVERKLARING 2005 - 2010

6

•

• • • •

het renteniveau voor het aantrekken van financiering is tot overzichtelijkere proporties teruggebracht en fluctueert afhankelijk van de leenomstandigheden, in beginsel tussen 8 en 17% en bevindt zich voor concessionele leningen ter financiering van de woningbouw zelfs op het niveau van 7%; een monetaire reserve van 250 miljoen US dollar is opgebouwd, hetgeen zijn uitstraling heeft op het vertrouwen dat onze munteenheid geniet; de inflatie ten opzichte van de jaren vóór 2000 is aanmerkelijk afgenomen en beweegt zich nu al een aantal jaren rond de 9%; de werkloosheid is trendmatig gedaald tot 8 %; de Surinaamse economie groeit jaarlijks reëel met gemiddeld 5%.

In de hierboven geschetste data zijn nog niet verwerkt de negatieve impulsen op de ontwikkeling van het algemene prijsniveau, die hun oorzaak vinden in de recente prijsverhogingen op aardolieprodukten. Het nationale bedrijfsleven heeft geïnvesteerd in nieuwe producten en in concurrerende toegang op de internationale markt. Surinaamse bedrijven laten zich ISO certificeren en betreden met succes de regionale en Europese markt met hun eindproducten. Voorzitter, Als Regering en als Volk, staan wij voor de constante uitdaging om in de verschillende realiteiten van ons leven, de ecologische, economische, sociale, politieke en persoonlijke realiteit, alles steeds beter te doen, door goed beleid vast te leggen en programma’s en projecten helder daarop af te stemmen. Onze mogelijkheden en instrumenten om op deze uitdaging om ontwikkeling te realiseren, goed en afdoend te reageren, zijn continu onderhevig aan percepties, ideologieën, praktijken, voorwaarden en prioriteiten. In de jaren zestig en zeventig beschouwde men ontwikkeling als een overheidsaangelegenheid, waarbij door het uitvoeren van grootschalige projecten economische groei werd gegenereerd. Burgers werden gezien als ontvangers in het ontwikkelingsproces en het product van de ontwikkelingsprojecten was een indicator voor het welslagen van ontwikkeling. Ontwikkeling werd “gebracht” met technocratische oplossingen. De laatste dertig jaar is het accent van ontwikkelingsprogramma’s echter aanzienlijk veranderd. In de afgelopen decennia zijn er belangrijke maatschappelijke, culturele en politieke veranderingen geweest, onder andere het ontstaan van nieuwe staten, economische terugval, de uitvoering van structurele aanpassingsprogramma’s, ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------REGERINGSVERKLARING 2005 - 2010

7

de strijd tegen apartheid en de tweede feministische golf. De strijd die hiermee gepaard ging, ontlokte wereldwijd bewegingen, die een trend leverden van toenemende aandacht voor democratiseringsprocessen, maatschappelijke vraagstukken en mensenrechten. Het denken over ontwikkeling verschoof; welvaart en welzijn van de mens staan nu centraal en mensenrechten spelen hierin een belangrijke rol. Mensenrechten en ontwikkeling worden beschouwd als onlosmakelijk verbonden, omdat mensenrechten te maken hebben met eerbied voor het menszijn, met bescherming, en met mogelijkheden om het menselijk potentieel te ontwikkelen in een sfeer van gelijkheid, gelijkwaardigheid, zelfbeschikking, vrede en veiligheid. Zo ontstond de rights-based approach to development. Dit is een aanpak, die erkent dat economische, sociale en culturele rechten elkaar beïnvloeden en van elkaar afhankelijk zijn en dat ontwikkeling pas bereikt kan worden wanneer een ieder in staat is ten volle van deze rechten te genieten. Die vrijheid om als individuele staatsburgers van deze rechten te genieten, wordt beperkt door onze sociale, politieke en economische mogelijkheden. Het begrip ontwikkeling krijgt hierdoor de extra dimensie van een proces waarbij de vrijheid van de mensen toeneemt om van de genoemde sociale, economische en politieke rechten te genieten, een proces dat het verwijderen van obstakels betreft zoals armoede, slechte economische kansen, structurele maatschappelijke achterstand, ontoereikende openbare faciliteiten, onderlinge intolerantie en onderdrukking door de staat. Indicatoren van succes worden nu gezocht in de mate van daadwerkelijke participatie van de burgers en hun beleving van staatsburgerschap en mensenrechten. Belangrijke voorwaarde om in de geschetste zin succes te boeken, blijft de beschikbaarheid van de financiële middelen om gewenste ontwikkelingen te ondersteunen. Die financiële middelen, zijn in de eerste plaats de verantwoordelijkheid van het eigen Volk. Ontwikkelingsorganisaties, bilaterale en multilaterale donororganisaties leggen nu ook een verbinding tussen ontwikkeling en mensenrechten. Internationale actieplannen vormen veelal de basis voor hun participatie in nationale ontwikkelingsprogramma’s en de beschikbaarstelling van hun financiële middelen wordt vaak verbonden aan eisen van naleving van mensenrechtenverdragen en de bevordering van good governance. Ook volgens de Verenigde Naties heeft ieder individu het recht op ontwikkeling en iedere staat de plicht een zodanig ontwikkelingsbeleid te formuleren, dat haar burgers van dit recht kunnen genieten. Burgers moeten nu beschouwd worden als actoren in hun eigen ontwikkeling, met het recht ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------REGERINGSVERKLARING 2005 - 2010

8

om te participeren in beslissingen die van invloed zijn op hun leven, in de processen waarin het ontwikkelingsbeleid en de ontwikkelingsprogramma’s van de staat worden geformuleerd, en in continue processen van monitoring en evaluatie van deze ontwikkelingsprogramma’s. Op de VN Topconferentie in het jaar 2000 werden de Millenniumontwikkelingsdoelen geformuleerd en besloten werd om zich te committeren aan het bereiken van deze minimale doelen vóór het einde van het jaar 2015. Daartoe worden ontwikkelingsprogramma’s en –strategieën ontwikkeld en uitgevoerd, die tot doel hebben: 1. het uitbannen van extreme armoede en honger; 2. ervoor zorgen dat alle jongens en meisjes het basisonderwijs succesvol afronden; 3. het bevorderen van gender gelijkheid en het aanmoedigen van vrouwen; 4. het terugdringen van kindersterfte; 5. het verbeteren van de gezondheid van moeders; 6. de strijd aanbinden tegen HIV/AIDS, malaria en andere ziekten; 7. het waarborgen van een duurzaam milieu; 8. werken aan een mondiaal partnerschap voor de ontwikkeling. Zoals eerder gezegd heeft ons land zich gecommitteerd aan deze Millennium Development Goals. Voorzitter, Met deze korte beschouwing over de accenten in het recent verloop van ontwikkelingsstrategieën wil de Regering benadrukken, dat zij met de hiernavolgende indicaties over het te voeren beleid, doelen formuleert waarvan de realisatie in handen zal liggen van de Regering zelf en van het gehele Volk, van alle drie de sociale partners en van het maatschappelijk middenveld. Het moet worden vermeld, dat de Regering op weg naar de formulering van een nieuw Meerjaren Ontwikkelings Plan (MOP), de afstemming met genoemde actoren zal verdiepen, zodat er sprake zal zijn van een MOP dat voldoet aan de hierboven gestelde criteria van een rights-based approach to development. Met deze aantekening in gedachten presenteert de Regering U hierna de hoofdpunten van het voorgenomen beleid.


9

HOOFDPUNTEN VAN HET BELEID

Bestuurlijk Democratie, rechtsbescherming en veiligheid Het beleid voor rechtsbescherming en veiligheid zal erop gericht zijn om op het hele grondgebied van Suriname, alle vormen van criminaliteit terug te dringen. In samenwerking met binnenlandse en buitenlandse partners zal ook de grensoverschrijdende criminaliteit worden bestreden. Het gevoel van veiligheid en rechtszekerheid moet versterkt worden. Een goed functionerende Rechterlijke Macht is hierbij essentieel. Het veiligheidsbeleid zal steunen op weten regelgeving, aangepaste bewaking van ons territoir en samenwerkingsovereenkomsten met daarvoor in aanmerking komende landen. Misdaadpreventie zal prioriteit genieten, maar waar nodig zal repressief worden opgetreden. Voor dit laatste zullen faciliteiten beschikbaar gesteld worden. Politie en leger zullen vaker en intensiever met elkaar samenwerken in de strijd tegen de criminaliteit. Uitgegaan wordt van een benadering waarbij alle actoren in de keten van Rechtsbescherming en Veiligheid integraal zullen samenwerken. De Regering zal de nodige maatregelen treffen zodat het gezag van de overheid overal op ons grondgebied aanwezig is en erop toezien dat de veiligheid gegarandeerd wordt. Goed bestuur De staat zal verder werken aan eenvoudige, duidelijke en rechtvaardige regels en zo nodig de naleving van die regels afdwingen. Corruptie zal worden bestreden. Daar waar nodig zullen wetgeving en regels worden aangepast. Op punten waarover er voldoende overeenstemming bestaat zal de Grondwet worden gewijzigd. Vermenging van conflicterende functies zal gecorrigeerd en verder vermeden worden. Het voeren van goed bestuur steunt op instituten met bewakings-, sturings- en correctie-functies. De Regering hecht grote waarde aan deze instituten zoals het Hof van Justitie en de Rechterlijke Macht in zijn algemeenheid, de Centrale Bank van Suriname, de Centrale Lands Accountants Dienst (CLAD), de Rekenkamer en het Bureau voor de Staatsschuld. De Regering garandeert ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 10 REGERINGSVERKLARING 2005 - 2010

dat deze pilaren van onze democratische en geordende samenleving vrij, ongehinderd, beschermd en zonder beïnvloeding hun werk zullen kunnen voortzetten en de volledige steun hebben van de Regering. “Vredesaccoord” Voorzitter, In 1992 werd het zogeheten “Vredesaccoord” tussen de overheid en de toenmalige illegaal gewapende groepen, zoals het Jungle Commando en de Tucajana Amazones, in De Nationale Assemblee getekend. Grote delen van het “Vredesaccoord” zijn reeds geïmplementeerd. De Regering zal een grondige evaluatie ondernemen, om vast te stellen voor welke delen van het “Vredesaccoord” de uitvoering nog niet is afgerond. Dit laatste geldt in elk geval voor: • de wettelijke regeling van de positie van het Traditioneel Gezag; • de grondenrechten voor de in stamverband wonende bevolkingsgroepen (de Marrons en de Inheemsen); • bestudering en evaluatie van de ILO-Conventie no. 169. Buitenlands beleid De steeds veranderende mondiale ontwikkelingen vereisen dat het buitenlands beleid van ons land voortdurend wordt afgestemd op de nieuwe internationale realiteit. Het wordt van belang geacht bij deze afstemming alle relevante state en non-state actoren te betrekken middels regelmatige gedachtenwisseling over internationale ontwikkelingen en voor Suriname belangrijke mondiale vraagstukken. Als nationale hoofddoelstellingen van het buitenlands beleid kunnen genoemd worden: • Duurzame economische ontwikkeling, waarbij handel gebaseerd op eerlijke concurrentie een belangrijk instrument wordt geacht; • Participatie in voor Suriname relevante integratieprocessen; • Samenwerkingsrelaties met bevriende naties en multilaterale organisaties; • Regulering van het personenverkeer en waar en wanneer nodig het behartigen van de belangen van Surinaamse staatsburgers in het buitenland.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 11 REGERINGSVERKLARING 2005 - 2010

Tevens wordt uitgegaan van kernuitgangspunten, waaronder respect voor de principes van democratie en rechtsstaat, respect voor de waarden en normen van andere volkeren en eerbiediging van de mensenrechten. In het buitenlands beleid zal verder gestalte worden gegeven aan de diversificatiestrategie om onze nationale economische doelen en belangen veilig te stellen. Het overlappend karakter van de vele vraagstukken waarover Suriname internationale committeringen heeft gedaan, vereist een geintegreerde en gecoordineerde nationale aanpak, alsook een nauwere samenwerking tussen de instanties die verantwoordelijk zijn voor de nationale implementatie. In dit verband is er een nationaal netwerk in voorbereiding om hieraan invulling te geven. De betrekkingen met grenslanden, met name Brazilië, Guyana, Venezuela, Frankrijk (Frans-Guyana) zullen verder worden uitgebouwd, in het bijzonder ten behoeve van de samenwerking op de gebieden van handel, regionale integratie, onderwijs, gezondheidszorg, landbouw, justitiële en consulaire aangelegenheden. De procedure voor arbitrage in het kader van de “UN Convention on the Law of the Sea” ter bepaling van de maritieme grens tussen Suriname en Guyana zal in de regeerperiode 2005-2010 voortgang vinden en mogelijk worden afgerond. Het EU–LAC samenwerkingsverband moet uitmonden in een Strategisch BiRegionaal Partnerschap tussen enerzijds de Europese Unie en anderzijds Latijns-Amerika en het Caraibisch Gebied. In het kader van de integratie van ons land in de regio zullen de inspanningen zich richten op de verdere integratie in de Caraibische regio, in het bijzonder in verband met de vestiging van de “Caribbean Single Market and Economy”, terwijl de nodige acties worden ondernomen met het oog op de integratie op het Zuidamerikaans continent. Ook zal Suriname zich verder inzetten voor de integratie binnen de Association of Caribbean States (ACS) en de Latin American Economic System (SELA). Participatie van ons land in de Organisatie van het Verdrag voor Amazonische Samenwerking (ACTO), het Initiatief voor de Integratie van de Regionale Zuidamerikaanse Infrastructuur (IIRSA) en in de Zuidamerikaanse Gemeenschap van Naties, dient dan ook binnen deze context te worden ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 12 REGERINGSVERKLARING 2005 - 2010

gezien. Suriname zal in overleg met alle relevante actoren de strategische visie ten aanzien van IIRSA formuleren. Suriname zal mogelijke toetreding tot de Associatie voor de Integratie in Latijns-Amerika (ALADI) in serieuze overweging nemen, aangezien ALADI de toegangspoort zal vormen voor de tot stand te brengen Vrijhandelszône van de Zuid-Amerikaanse Gemeenschap van Naties. Bij dit onderzoek zullen de committeringen van Suriname ten aanzien van de CARICOM, zeer zeker mede in overweging genomen worden. Suriname blijft met de CARICOM achter het initiatief voor de instelling van de Free Trade Area of the Americas, onder de uitdrukkelijke aantekening dat daarbij voorzieningen voor “special and differential treatment” voor kleine en kwetsbare economieën noodzakelijk worden geacht. Na Mar del Plata is overduidelijk, dat een aantal grote en belangrijke landen van Zuid-Amerika afstand genomen hebben van het FTAA-proces. De relaties met de overige landen van de Caraibische en Midden-Amerikaanse regio en het Noord- en Zuid-Amerikaans continent zullen verder worden uitgebouwd, waarbij ook de integratie-gedachte centraal staat. In de bilaterale betrekkingen met de landen van Europa in het bijzonder Nederland, Frankrijk, België, Rusland , Griekenland, Groot-Brittanië, NoordIerland en Duitsland zal de Regering zich in deze regeerperiode toeleggen op het consolideren van de bestaande samenwerkingsverbanden. Voorts zal nagegaan worden met welke van de voormalige Oostbloklanden die tot de EU zijn toegetreden diplomatieke betrekkingen kunnen worden aangegaan. In het onderhouden van de bilaterale betrekkingen met onder meer India, China, Indonesië, Japan en Zuid-Afrika zal de Regering in deze regeringsperiode zich in het bijzonder toeleggen op: - de verdere uitbouw van de handels-economische en technische samenwerking; - de versterking van de Zuid-Zuid samenwerking; - de verdere intensivering van de sub-regionale samenwerking, zoals CARICOM- India, CARICOM-Japan, China-Caribbean Consultation Mechanism.


Met de overige bilaterale partners op het Aziatisch en Afrikaans continent, alsook de Golfstaten, zullen waar mogelijk de bestaande relaties nader bestudeerd en uitgebouwd worden en nieuwe betrekkingen aangegaan worden. Mede onder invloed van mondiale veranderingen is multilaterale diplomatie thans veelomvattend en complexer van aard. De Regering is zich bewust van de nauwe samenhang en de onlosmakelijke verhouding tussen ontwikkeling, mensenrechten, en het belang van een multidimensionale aanpak van veiligheid. Vanwege de hedendaagse interdependentie tussen Staten is multilateraal optreden van cruciaal belang voor kleine ontwikkelingslanden in de Verenigde Naties, waaronder Suriname. Het multilateraal beleid van Suriname zal zich daarom in belangrijke mate concentreren op het bepleiten van behoud van het multilateralisme, ontwikkeling en multidimensionale veiligheid binnen het raamwerk van de Verenigde Naties, de Organisatie van Amerikaanse Staten en de Beweging van Niet-Gebonden Landen. Door te participeren in deze Internationale Organisaties bestaat de mogelijkheid voor Suriname om deel te nemen aan het internationaal onderhandelings- en besluitvormingsproces. Een belangrijke ontwikkeling in de relatie ACP- EU is het proces van de onderhandelingen voor de EPAs (Economic Partnership Agreements) die in 2008 een feit moeten zijn. In de onderhandelingen die Suriname in regionaal verband voert, zullen onze belangen en zorgpunten naar voren worden gebracht. Suriname bereidt zich voor op de impact van de EPAs op de Surinaamse economie. Taakverdeling en partnerschap De taakverdeling tussen overheid, de particuliere sector, vakbeweging en maatschappelijk middenveld zal helder zijn. De private sector zal waar nodig en mogelijk grotere verantwoordelijkheden dragen in de voorziening van goederen en diensten. Privatisering blijft een belangrijke optie voor daarvoor in aanmerking komende parastatale bedrijven. De overheid zal evenwel erop toezien dat basisvoorzieningen gegarandeerd blijven en zal duidelijk de uiteindelijke verantwoordelijkheid behouden. Een goede taakverdeling tussen overheid, particuliere sector, de vakbeweging en het maatschappelijk middenveld is essentieel; even essentieel is dat er in partnerschap gewerkt wordt met reguliere afstemming. De ontwikkelingsdoelen zullen alleen op deze manier behaald kunnen worden. In dit verband zal de wijze van samenwerking verder gestructureerd worden. ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 14 REGERINGSVERKLARING 2005 - 2010

In het kader van bedoelde taakverdeling en de nationale samenwerking zal de Sociaal Economische Raad opgestart worden en volledig in werking zijn. In agrarische gebieden zullen waterschappen worden geheractiveerd en ingesteld en voor de rijstsector zal het eerste productschap worden ingesteld. De bestaande dialoog van overheid en bedrijfsleven in het Business Forum zal verrijkt worden door de overeengekomen acties tot verbetering van het ondernemersklimaat in ons land te implementeren. Public Sector Reform Het staatapparaat zal omgevormd worden tot een modern, efficiënt en burgervriendelijk instituut. In een hervormingsprogramma van de publieke sector – Public Sector Reform – worden 5 hoofdgebieden onderscheiden t.w. 1. hervorming van de financiële sector 2. verbetering van het planapparaat 3. bestuurlijke decentralisatie 4. ontwikkeling van de private sector en 5. verbetering van het ambtelijk apparaat. Op elk van deze gebieden worden reeds acties ondernomen. In deze regeerperiode zullen deze delen van het PSR programma volledig op elkaar afgestemd worden uitgevoerd. De Regering pleegt thans een inventarisatie van alle reeds getroffen voorbereidingen en tevens wordt een stappenplan voorbereid. In het kader van dit PSR programma zal de versterking van lokale overheden via decentralisatie van bestuur, inclusief financiële decentralisatie, verder in uitvoering gebracht worden. De middellange termijnplannen voor Huisvesting, Gezondheidszorg, Onderwijs, de Agrarische Sector, Milieu, Transport en de sector Rechtsbescherming en Veiligheid hebben naast de sectorspecifieke doelen ook het doel van PSR in de eigen sector te helpen realiseren. De planmatigheid van onze ontwikkeling zal meer geïnstitutionaliseerd en vereenvoudigd worden met garanties voor participatie. Met het oog op de zorg voor het overheidspersoneel zal de basis welke is gelegd met betrekking tot de integrale ontwikkeling op het gebied van het personeelsbeleid, worden uitgebouwd. Het beleid voor de ontwikkeling van het overheidspersoneel zal vervat worden in het Civil Servant Development Program (CSDP), met componenten, waaronder regelgeving en personeelsdiscipline, vorming en opleiding, accommodatie en logistieke voorzieningen, bezoldiging en bezoldigingsstructuur.


Sociaal Onderwijs en Volksontwikkeling Het onderwijsbeleid zal gevoerd worden in het kader van het goedgekeurde en in uitvoering zijnde sectorplan. Met het oog op de versterking van de productiebasis zal het onderwijs verder worden afgestemd op de behoeften, inclusief die van de private sector. Hiertoe zal een structurele samenwerking op gang worden gebracht tussen de actoren in de private sector en de overheid. Het onderwijs zal met name afgestemd zijn op de vorming voor de Surinaamse samenleving en de regio en zorgen voor de opleiding als basis voor zelfstandige creatieve burgers. Hierbij zal het onderwijs voldoen aan internationale standaarden met aandacht voor het bereiken van minimaal de Education for All-doelen en de MDG’s voor onderwijs en het creëren van kansen voor achterstandsgroepen, waaronder die in het binnenland. Het beleid zal er op gericht zijn een duurzame ontwikkeling van de natie te creëren waarbij rekening zal worden gehouden met de impliciete plicht om de intellectuele en morele solidariteit van de mensheid voorop te stellen en de nadruk te plaatsen op respect voor mensenrechten, democratie en rationeel gebruik van hulpbronnen. In de volksontwikkelingssector zullen de huidige initiatieven worden ondersteund en nieuwe activiteiten worden ontplooid ter bevordering van een grotere betrokkenheid van jeugdigen en overige stakeholders bij onder andere beleidsaspecten, cultuureducatie, culturele integratie, culturele industrie, recreatie, sport en spel. De Regering zal voorwaarden scheppen voor de jeugd en volwassenen om een kansrijke deelname te hebben in bewegingssporten, welke moet resulteren in een harmonieuze ontwikkeling waarin er sprake is van een stabiele gezondheid en verbetering van de kwaliteit van het leven. Het sportbeleid zal zich deze regeerperiode daarom richten op de ontwikkeling van jeugdsport, schoolsport, recreatiesport en de breedte sport. Meer beweging voor ouderen en mensen met een handicap zal bijzondere aandacht krijgen, alsook onderzoek en dataverzameling. Het beleid zal zich verder richten op de topsportontwikkeling.


De reeds geformuleerde beleidspunten met betrekking tot de fysieke, creatieve, geestelijke en maatschappelijke ontwikkeling van de jeugd zullen krachtig ter hand genomen worden om zodoende de bij deze categorie aanwezige potenties volledig tot ontplooiing te brengen. Eén van de voorwaarden voor een optimale ontplooiing van de jeugd is het recht op participatie. Op beleidsniveau moet de jongerenparticipatie er toe leiden dat programma’s worden uitgevoerd gericht op vermindering van de jeugdcriminaliteit, reduceren van het aantal HIV/Aids besmettingen onder jongeren, bevordering van naschoolse en buitenschoolse activiteiten en vergroting van ontplooiingskansen van jongeren. De Regering zal dus ook in de komende jaren de noodzakelijke voorwaarden scheppen voor de ontwikkeling van onze jonge Surinamers. Aan het eind van de regeringsperiode zal de kwaliteit van het onderwijs verder zijn verbeterd en het rendement verhoogd. Concreet zullen onder andere de volgende resultaten in de onderwijssector zijn behaald: • Het basisonderwijs en voortgezet onderwijs geherstructureerd; • Alle leerlingen in het basisonderwijs voorzien van tekstboeken en lesmaterialen volgens het nieuwe curriculum; • Alle leerkrachten getraind in het nieuwe curriculum; • Basic life skills, schoolsport en cultuureducatie opgenomen in het curriculum; • De participatiegraad in het basisonderwijs met 5 % toegenomen; • De drop-out rates in het basisonderwijs met 20% verlaagd; • Het aantal zittenblijvers met 30 % verlaagd; • Doorstroming van leerlingen naar het VO toegenomen met 10%; • Aantal afgestudeerden in het VO toegenomen met 10%; • Aantal afgestudeerden van de universiteit toegenomen met 5%; • Alle schoolleiders getraind in management skills; • 25 scholen per jaar gerenoveerd en of gerehabiliteerd. Voorts nieuwe scholen gebouwd in gebieden waar noodzakelijk; • De organisatie en het management van het Ministerie en de scholen verbeterd. Gezondheidszorg Ook het gezondheidszorgbeleid zal worden gevoerd aan de hand van het goedgekeurde en in uitvoering genomen sectorplan. Middels uitvoering van dit plan moet de gezondheidsstatus van de bevolking verder omhoog. De zorg zal gebaseerd zijn op een sterke eerstelijnszorg en preventie, waarbij goede ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 17 REGERINGSVERKLARING 2005 - 2010

voorlichting belangrijk is. Hierdoor worden de kosten van de zorg beheersbaar en de effectiviteit vergroot. Elke burger zal gelijke toegang hebben tot goede en betaalbare zorg middels een algemene ziektekosten regeling. Bijzondere aandacht zal gegeven worden aan moeder- en kindzorg, het terugdringen van nieuwe gevallen van HIV-AIDS besmetting, malaria- en denguebestrijding. Maar ook de geestelijke gezondheid is in het beleid opgenomen met bijzondere aandacht voor suïcide en de zwerversproblematiek. De bereikbaarheid van de tweedelijns gezondheidszorg zal vergroot worden, ook voor de bewoners van het binnenland. Het bereiken van minimaal de MDG’s voor gezondheidszorg en de bijdrage tot uitbanning van armoede zijn mede richtlijn voor het beleid. Arbeid Het gegeven dat werkgelegenheid cruciaal is voor het welzijn en de welvaart van de arbeidspotentiële mens en hun gezinnen, maar bovenal omdat het recht op arbeid is vastgelegd in de grondwet van de Republiek Suriname maakt dat voor de regering de beschikbaarheid van voldoende arbeidsplaatsen met adequate beloning, sociale zekerheid en bescherming ook in deze periode centraal staat binnen het overheidsbeleid. Middels een integraal werkgelegenheidsbeleid zal zorg gedragen worden voor de creatie en het behoud van productieve werkgelegenheid. Hierbij zal in het bijzonder gewerkt worden aan het scheppen van de nodige condities voor het stimuleren van micro-, klein- en middel-groot ondernemerschap. De problematiek met betrekking tot de informele sector zal inzichtelijk worden gemaakt en er zullen beleidsmaatregelen worden uitgevoerd ten einde bedrijven die in de informele sector opereren te transformeren naar de formele sector. Vanwege de fundamentele betekenis van duurzame economische groei, voor de creatie van arbeidsplaatsen zal het werkgelegenheidsbeleid geheel ingebed worden in het macro-economisch beleid. Op structurele basis zal het aanbod van arbeid afgestemd worden op de vraag. In dit kader zal middels continue training, scholing en voorlichting gewerkt worden aan verbetering van de kennis, vaardigheden en werkattitude van het beschikbare arbeidspotentieel.


Met het oog op productiviteitsverhoging, teneinde het concurrentie vermogen van Surinaamse bedrijven te verhogen, zal naast verbetering van de kwaliteit van ons menselijk potentieel eveneens aandacht besteed worden aan het promoten van het gebruik van moderne technologieën en het bevorderen van managementarbeid relaties. Vermeldenswaard is dat een Nationaal Productiviteitscentrum zal worden opgezet die belast zal zijn met de ontwikkeling en uitvoering van een nationaal productiviteitsverbeteringsprogramma. Nutsvoorzieningen Basisvoorzieningen te weten drinkwater, energie, communicatie en infrastructuur zijn belangrijk voor sociale, economische en welvaartsontwikkeling. Om het aanbod van deze voorzieningen duurzaam te doen zijn zullen ze waar mogelijk aangeboden worden tegen kostendekkende tarieven. De utiliteitsvoorzieningen blijven de verantwoordelijkheid van de overheid maar meer marktwerking zal worden toegestaan om effectiviteit en efficiëntie van de voorzieningen te vergroten. De tariferingen zullen transparanter tot stand komen op basis van gezonde bedrijfseconomische uitgangspunten. Sociale zekerheden Een sociaal zekerheidsstelsel zal worden ingevoerd, waarin voorzieningen worden opgenomen voor een rechtvaardige basis-pensioenregeling en een algemene ziektekostenregeling. De AOV uitkeringen en de pensioenen zullen verder verbeterd worden en welvaartsvast worden gemaakt. De kosten voor de zorg zullen verdiend worden uit de economische ontwikkeling en werkgelegenheid. Sociale uitkeringen, kinderbijslag en uitkeringen aan mensen met een handicap krijgen verdere aandacht van de Regering. Huisvesting Een adequaat huisvestingsbeleid is niet alleen een belangrijke voorwaarde voor het oplossen van de woningnood maar is tevens een belangrijke factor in de bestrijding van armoede. Met de uitvoering van het Meerjaren Programma voor de Huisvesting in Suriname (MPH) zal de huisvestingsproblematiek structureel worden aangepakt. Het streven is om een effectief en efficiënt functionerende sector huisvesting te creëren die evident bijdraagt aan de sociaal-economische ontwikkeling van Suriname.


Dit Meerjaren Programma voor de Huisvesting in Suriname (MPH) is één van de beleidsspeerpunten van deze Regering om de armoede te bestrijden en duurzame ontwikkeling tot stand te brengen. In genoemd Meerjaren Programma voor de Huisvesting in Suriname zal bijzondere aandacht worden besteed aan het oplossen van de 4 belangrijkste knelpunten binnen de sector Huisvesting t.w. de toegang tot financiering en beschikbaarheid van financiële middelen, de beschikbaarheid van bouw- en woonrijpe grond, de organisatie van de sector Huisvesting en de efficiëntie en effectiviteit binnen de sector. De resultaten van de uitvoering van bedoeld Meerjaren Programma voor de Huisvesting in Suriname zullen o.a. zijn: verhoging van de woningbouwproduktie c.q. woningvoorraad, verbetering van de kwaliteit van de woon- en leefomgeving, stimulering van het woningbezit door voldoende betaalbare bouw- en woonrijpe kavels te ontwikkelen en aan te bieden, stimulering van de zelfbouw, vergroting van de capaciteit van alle stakeholders van de sector, verruiming van de kredietfaciliteiten voor de woningbouw en voldoende huisvestingsoplossingen voor alle doelgroepen. Economie Voorzitter, Het te voeren regeringsbeleid in de planperiode 2005 – 2010 zal resulteren in het opvoeren van de verdiencapaciteit van ons land met de private sector als belangrijke motor van de economie en een faciliterende overheid die haar rol zodanig vervult, dat de vergrote welvaart ten goede komt aan de totale samenleving. Evenwichtige spreiding van de welvaart met bijzondere aandacht voor kwetsbare groepen in de samenleving hebben hierbij hoge prioriteit. Productie Productie- en productiviteitsverhoging zijn nodig voor werkgelegenheid, inkomensgroei en -spreiding, en Staatsinkomsten inclusief deviezengenerering. Investeerders en vooral lokale ondernemers hebben hierbij de eerste verantwoordelijkheid. De hoofdlijnen van het productiebeleid zijn: vergroting van de werkgelegenheid; verdere diversificatie van producten; het aanboren en benutten van nieuwe markten en vergroting van de toegevoegde waarde bij productverwerking waarbij onderzoek en productontwikkeling onmisbaar zijn.


Traditionele en niet traditionele sectoren kunnen rekenen op ondersteuning zodat er een verbreding optreedt van de basis van de economie. Bij de exploitatie van onze natuurlijke minerale hulpbronnen zoals goud, bauxiet en aardolie, zal ervoor gezorgd worden dat de totale natie maar vooral de lokale bevolking van het exploitatiegebied daarvan voordeel zal hebben. Het binnenland zal omgevormd worden van een verzorgings- en toeleveringsgebied tot een volwaardig productiegebied. Het ondernemerschap zal gefaciliteerd worden door vereenvoudiging van regels en betere toegang tot grond en kapitaal. Duurzame economische groei is fundamenteel voor koopkrachtverbetering. Het economisch beleid zal leiden tot grote jaarlijkse economische groei en een zodanige BBP toename dat het inkomen per hoofd van de bevolking een forse stap vooruit kan maken. De beleidsmatige aandacht zal niet beperkt zijn tot verhoogde gemiddelde BBP per hoofd van de bevolking maar zal er ook op toezien dat er een rechtvaardige verdeling tot stand komt. Milieu Voorzitter, Milieu is een cruciale en niet weg te denken factor in de wereld en in onze samenlevingen van vandaag en noodzaakt dat de landen hun economische en sociale ontwikkeling op een duurzame wijze ter hand nemen teneinde een gezond milieu voor onze toekomstige generaties te waarborgen. Wij zijn een land met groot potentieel aan natuurlijke hulpbronnen, echter zullen wij deze hulpbronnen moeten benutten ten behoeve van het Volk, maar op zodanige manier dat minimale schade aan het milieu wordt aangericht. In dit kader zal in deze regeerperiode het beleid gericht zijn op het implementeren van een integraal nationaal milieubeleid, met de nadruk op het incorporeren daarvan in het sectorale- en nationale ontwikkelingsbeleid en op het realiseren van milieuwetgeving, welke de mogelijkheid zal bieden de milieuvraagstukken op een efficiënte en effectieve wijze aan te pakken. Binnen dit beleid zal vooral aandacht worden besteed aan doeltreffende samenwerkings- en controlemechanismen en de publieke bewustwording welke als basis dienen voor de ondersteuning van de realisatie van dit beleid. Teneinde aan het voorgaande invulling te geven zal uitvoering danwel continuiteit gegeven worden aan de reeds bestaande initiatieven en/of maatregelen met betrekking tot institutionele versterking van de ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 21 REGERINGSVERKLARING 2005 - 2010

milieubeheersstructuren, aanpassing en versterking van het wettelijk kader, multisectorale en participatorische benadering ten behoeve van een effectieve besluitvorming, partnerschappen, verhoging van de bewustwording van en participatie door de bevolking. Voorts zal hiertoe bijdragen, de implementatie van diverse multilaterale milieuverdragen waarbij strategieën en actieplannen worden ontwikkeld voor enkele thematische gebieden. Enkele van deze thematische gebieden zijn: biodiversiteit, klimaat, duurzaam landen kustbeheer, en chemicaliën. De mogelijkheden tot een adequaat beheer van afvalstoffen en het gebruik van milieuvriendelijke technologieën zullen hierbij niet onbenut gelaten worden. Mijnbouw Door haar geologische karakteristieken, is Suriname bij uitstek een land waarin de mijnbouw een goede basis voor de verdere productie ontwikkeling kan betekenen. Het Guyana schild is bekend om haar rijkdom aan vaste mineralen, terwijl van het Guyana bekken voor onze kust wordt verondersteld dat er grote olie voorraden in voorkomen. Om deze minerale rijkdommen te kunnen exploiteren zal er eerst veel onderzoek verricht moeten worden, waarbij grote investeringen nodig zijn met daaraan verbonden grote financiële risico’s. Gezien deze risico’s zal het beleid van de Regering erop gericht zijn om in samenwerking met financieel draagkrachtige buitenlandse gespecialiseerde ondernemingen tot de exploratie en de exploitatie van de natuurlijke hulpbronnen over te gaan. Bij deze samenwerking zal erop worden toegezien dat de toegevoegde waarde aan de Natie optimaal is door het mede betrekken van het nationaal ondernemerschap en de lokale bevolking, zoveel mogelijk aantrekken van lokale werknemers met goede salariëring en door zoveel mogelijk inputs lokaal aan te schaffen. Ook de lokale verwerking tot eind producten zal gestimuleerd worden. In deze regeerperiode mag worden uitgezien naar de uitbreiding van de productie activiteiten in de bauxietsector en wel te West-Suriname en in OostSuriname. Ook zal de exploratie van Nassau en andere potentiële goud voorkomens worden afgerond.


De Regering gaat voort met het onderzoek naar olie en andere koolwaterstoffen via Staatsolie N.V. in samenwerking met enkele internationaal gerenommeerde organisaties die gespecialiseerd zijn in de sector. De verwachting is dat nog in deze regeerperiode de exploratie activiteiten zullen leiden tot positieve resultaten. Agrarische sector Het agrarisch beleid zal worden gevoerd in het kader van het middellange termijn Agrarisch Sector Plan – ASP. Door uitvoering van dit ASP zal verder gewerkt worden aan de drie hoofddoelen van het agrarisch beleid t.w. 1. voedselzekerheid en voedselveiligheid voor de totale bevolking 2. inkomensvorming en -groei voor de ondernemers en werkers in de sector en 3. een grotere bijdrage aan de nationale economie in de vorm van productie, werkgelegenheid, exporten en regionale spreiding van economische activiteiten. Voor de middellange termijn zal de sector hersteld en klaargemaakt worden voor een meer moderne aanpak waarbij kennis en organisatie een grotere rol vervullen en de zelfstandigheid van landbouwers vergroot is. De agrarische sector in het binnenland is anders van aard en zal ook een andere aanpak krijgen dan in het kustgebied. Zij zal aansluiten op het algemeen beleidsuitgangspunt om het binnenland te transformeren van een verzorgingsgebied naar een volwaardig productiegebied. Ook voor het Agrarisch Sector Plan is het behalen van de MDG’s, mede richtinggevend. De uitvoering ervan zal aansluiten op het programma van Public Sector Reform. Energie De toenemende vraag naar energie is onlosmakelijk verbonden aan de groei van onze economie en de groei van onze welvaart. Om aan die vraag te kunnen voldoen, zal de Regering, gelet op de onzekerheden die er internationaal bestaan t.a.v. de beschikbaarheid en prijs van olie, zoveel mogelijk nationale bronnen ontwikkelen. Hierbij genieten aardolie, aardgas en hydro-projecten prioriteit, waarbij nadelige milieu effecten zorgvuldig zullen worden afgewogen. In deze regeerperiode zal aandacht besteed worden aan de uitbreiding van de raffinagecapaciteit van Staatsolie N.V. ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 23 REGERINGSVERKLARING 2005 - 2010

Daarnaast zal er ook aandacht besteed worden aan de ontwikkeling van de zgn. hernieuwbare vormen van energie m.n. zonne-energie, bio-energie en windenergie. Deze energievormen, die op kleine schaal onder bijzondere omstandigheden reeds commercieel worden toegepast, zullen in de toekomst, vanwege technologische vernieuwingen een grotere rol gaan vervullen. In verband met de vraag naar elektrische energie, die in 2010 een niveau van ca. 210 MW zal hebben bereikt te kunnen voldoen zullen de volgende zaken ter hand genomen worden: a. Uitbreiding en onderhoud van de productie faciliteiten (24 MW nieuw) bij de nv EBS; b. Bouw van een grote elektrische centrale gebaseerd op zware olie van Staatsolie van meer dan 30 MW; c. Exploratie van de uitbreiding van de waterkrachtwerken van het Brokopondostuwmeer d. Exploratie van de haalbaarheid van de te West-Suriname op te zetten waterkrachtcentrale in samenwerking met de Suralco. De bijdrage aan de energievoorziening van Paramaribo wordt nog bestudeerd. Hierbij zal een Aluminium smelter voorzien moeten worden; Drinkwater Gelet op de prioriteit die de drinkwatervoorziening geniet binnen het beleid zal de Regering erop toezien dat er voldoende middelen worden gekanaliseerd naar deze sector ter veiligstelling van een betrouwbare voorziening van water van hoge kwaliteit. Alle gebieden in de kuststrook zullen onder verantwoordelijkheid van de S.W.M. gebracht worden, terwijl er een programma in het binnenland opgezet zal worden om de dorpen van een drinkwaterleidingnet te voorzien. Binnen deze regeerperiode zullen de knelpunten in de drinkwatervoorziening in Paramaribo worden opgelost. Bij deze sector kunnen wij u aangeven dat de Regering die maatregelen zal treffen om de voorraden en kwaliteit te beschermen voor de lokale gebruikers, maar vooral vanwege de potentie die wij denken te kunnen halen uit deze hulpbron als exportproduct in de nabije toekomst.


Toerisme De toerisme sector heeft de potentie om uit te groeien tot een van de grote deviezenverdieners in ons land. De Regering zal de verdere ontwikkeling van de sector aanmoedigen. Uitgangspunt voor het te voeren beleid is duurzame benutting van cultuur en natuur, dat wil zeggen met respect en bescherming van de rechten van in het bijzonder de inheemsen en marrons, en met behoud van de biodiversiteit en van sociale structuren. Op deze basis zullen unieke toerismeproducten worden ontwikkeld. De toerisme-ontwikkeling zal voornamelijk tot stand komen door particuliere investeringen. De lokale bevolking zal aangemoedigd en ondersteund worden om in deze branche te investeren en er de voordelen mee te verdienen. De Regering zal ondersteuning aanreiken door: • te voorzien in weten regelgeving; • te assisteren bij de verdere ontwikkeling van unieke toerisme-producten; • marktontwikkeling; • institutionele ontwikkeling, en door • ons land toegankelijker te maken voor toeristen. Het proces de “Stiching Toerisme Suriname” om te zetten in de “Suriname Tourism Board” wordt voortgezet. Verder zal bevorderd worden dat het proces om de Suriname Tourism Training Center operationeel en functioneel te maken, versneld wordt. Ons land zal internationaal gepromoot worden. Telecommunicatie De telecommunicatie sector zal verder ingericht worden naar internationale standaarden. Landelijke voorziening wordt hierbij benadrukt. De bereikbaarheid van de staatstelevisie en staatsradio moet landelijk zijn. De Liberalisatie van de telecomsector zal in 2006 een feit zijn. Het proces om de overheidstaken te ontvlechten uit Telesur, wordt voortgezet. Dit opent de mogelijkheid om middels concurrentie, goede telefoonverbindingen tegen betaalbare tarieven te bewerkstelligen, onder vigeur van de Wet Telecommunicatie Voorzieningen en het officieel operationaliseren van de Telecommunicatie Autoriteit Suriname (TAS).


Het vergunningenbeleid voor het verlenen van de infrastructuur voor televisie en radio zal erop gericht zijn dat door de vergunningplichtige daadwerkelijk gebruik wordt gemaakt van de geboden faciliteiten. Educatieve en kwalitatieve programma’s zijn noodzakelijk onder meer over informatie en communicatie technologie. Verder zal het internetgebruik gestimuleerd worden. Het accent zal gelegd worden op tijdigheid van informatie en de mogelijkheid van het benutten van kansen. Aandachtsgroepen hierbij zijn: 1. De jeugd: via het scholingsproces; 2. De overheid: voor het creëren van optimale ontwikkelingskansen voor de natie; 3. Ondernemers voor het inspelen op de mogelijkheden van de internationale markten. Transport Voorzitter, Bij de presentatie van het beleid met betrekking tot de transportsector, maken wij vol gaarne een onderscheid naar drie deelgebieden, te weten: wegtransport, luchttransport en watertransport. Het beleid met betrekking tot wegtransport zal zich richten op het ontsluiten van diverse gebieden, onder andere, waar woon gemeenschappen zijn gevestigd, en productie activiteiten worden ontplooid. Nieuwe wegtrajecten zullen hierbij ontwikkeld worden. Het wegtransport zal volledig worden afgestemd op de diverse doelen en doelgroepen, waarbij efficiëntie als sleutelwoord wordt beschouwd. De behoeften voor productievervoer, woon/werkverkeer, sociaal verkeer, ontspanningsverkeer en schoolvervoer zullen geheel tot hun recht komen. Bijzondere aandacht zal gegeven worden aan voorzieningen opdat het verkeer goed doorstroomt en ieder zijn bestemming in redelijke termijn kan bereiken. Verbetering van het openbaar vervoer zal gerealiseerd worden door o.a. verbetering van de controle. Het beleid m.b.t. de lucht transport zal gericht zijn op het geleidelijk liberaliseren van de vervoersmarkt. In 2006 zal de geleidelijke liberalisatie van de Mid-Atlantische route een feit zijn. Er worden voorzieningen getroffen die het mogelijk moeten maken dat onze national Carrier ook na de liberalisatie op een verantwoorde manier haar activiteiten kan voortzetten. Vanwege de grote spreiding van de bevolking in het binnenland over relatief grote afstanden en het vaak slechts via de lucht bereikbaar zijn, zal een studie gedaan worden naar het heractiveren van de reguliere vliegverbindingen naar die gebieden.


Het beleid m.b.t. het transport te water zal zich richten op het bevorderen en ontwikkelen van vrachttransport. Vooral van zware transporten waardoor de wegen bespaard kunnen blijven van de te zware belasting. Voor handels integratie zullen ook effectieve zeetransport systemen met de regio ontwikkeld worden. Het Maritieme informatie centrum voor het Carribisch gebied dat in Suriname gevestigd is zal ons land in staat stellen een voorname positie in te nemen bij het safety en security process van de regionale scheepvaart. Binnenkort zal een aanvang gemaakt worden met de rehabilisatie van onze havens. Grondbeleid Een transparant, rechtvaardig en doelmatig grondbeleid zal ondersteuning geven aan de economische ontwikkeling en aan een evenwichtige welvaartsspreiding. Daarbij zal gewerkt worden aan sterke grondtitels, die kunnen worden aangewend in zakelijke transacties. Bij het formuleren van het grondbeleid in het binnenland zal rekening gehouden worden met de rechten van de in stamverband wonende leefgemeenschappen, welke rechten geïntegreerd zullen worden in het Surinaams rechtssysteem. De aanvraagprocedures voor domeingrond zullen helder zijn en de toewijzingscriteria objectief. Een ieder zal gelijke toegang hebben tot informatie onder andere via het in uitvoering zijnde Grond en Land Informatie Systeem (GLIS). Hierdoor wordt ook het traject voor grondaanvraag en toewijzing aanmerkelijk vereenvoudigd en ingekort. Fysieke infrastructuur De infrastructuur is belangrijk voor economische en voor sociale doeleinden. De regering zal voortgaan met de aanleg van infrastructuur voor economische doeleinden. In dit kader zullen havens voor verkeer te water en in de lucht verder hersteld en aangepast worden aan nieuwe veranderende omstandigheden met additionele faciliteiten die de export faciliteren. De twee reeds in uitvoering zijnde asfalteringsprogramma’s voor Paramaribo en de districten zullen worden voltooid. Nieuwe programma’s zullen worden uitgevoerd om ook andere wegen, waaronder die in het binnenland, te asfalteren of te herasfalteren. Belangrijk onderdeel van de infrastructuur is dat meer aandacht gegeven zal worden aan preventief onderhoud. In de brandstofprijs zijn reeds voorzieningen getroffen voor het Wegenfonds.


Vele bestaande bruggen zullen worden hersteld of vervangen. Er zal op korte termijn een verkeersstudie van Paramaribo worden uitgevoerd en in deze regeerperiode kan worden tegemoet gezien dat de verkeerssituatie in Paramaribo goed geordend zal zijn. Bijzonder onderdeel van het beleid met betrekking tot de fysieke infrastructuur is het verder verantwoord openleggen van het binnenland. Aan het eind van de kabinetsperiode zullen er ook betere verbindingen zijn in het kader van het wegennet op het Zuid Amerikaans continent. Financiering van de ontwikkeling Voorzitter, voor financiering van de ontwikkeling zijn er meerdere bronnen in beeld. De fiscale inkomsten zullen worden verhoogd door betere inning van middelen. Financieringsruimte bij de overheid zal eveneens vergroot worden door besparingen, o.m. door het verzelfstandigen van in aanmerking komende parastatale bedrijven, het uitbesteden van taken daar waar mogelijk en rationalisaties. Particuliere investeerders zullen daar waar nodig kunnen trekken op financieringsfaciliteiten of uit eigen bronnen financieren. Het aantrekken van “foreign direct investment” zal actief worden voortgezet, met plaatsing van de eigen ontwikkelingsdoelen en belangen voorop. Bij het sluiten van contracten met buitenlandse investeerders zullen nationale investeerders worden betrokken. Ook zal worden nagegaan hoe aandelen nationaal kunnen worden uitgezet. Door modernisering van de financiële sector zullen mogelijkheden worden gecreëerd om nationaal meer kapitaal te mobiliseren voor de financiering van onze ontwikkeling. Donorrelaties zullen behouden blijven als medefinancierders van ontwikkeling. Internationale ratings bepalen in belangrijke mate het beeld van ons land in het buitenland. Goede ratings zijn belangrijk; ze leiden tot een positief beeld van ons land en voor het aantrekken van kapitaal tegen betere financieringsvoorwaarden en een meer positieve houding om in ons land te investeren. Met de ratings en hun effect wordt goed rekening gehouden. Voorzitter, deze regeringsverklaring vormt de basis voor het algemeen beleid voor de komende 5 jaren en zal verder worden uitgewerkt door de ministeries middels beleidsnota’s, waarin specifieke te nemen maatregelen zullen zijn opgenomen. De beleidsplannen zullen daarna verder geïntegreerd worden in het Meerjaren Ontwikkelings Plan (MOP).


REGERINGSVERKLARING

Recommend Documents