Rechts- en Wetskennis

Rechts- en Wetskennis Mobiliteitsbranche

Vragen & Opdrachten

ISBN 97894 92062 987

1

DE NEDERLANDSE RECHTSSTAAT ......................................................................... 4 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 1.8 1.9

2

PERSONEN- EN FAMILIERECHT ............................................................................ 15 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5

3

ENKELE RECHTSTERMEN IN HET PRIVAATRECHT ........................................................... 15 KINDEREN ..................................................................................................................... 15 ONDERCURATELESTELLING ........................................................................................... 16 HET HUWELIJKSVERMOGENSRECHT ............................................................................... 16 GEREGISTREERD PARTNERSCHAP ................................................................................... 17

ERFRECHT ................................................................................................................... 19 3.1 3.2 3.3 3.4

4

WAT IS RECHT? ................................................................................................................. 4 BRONNEN VAN HET RECHT .............................................................................................. 4 INDELING VAN HET RECHT .............................................................................................. 4 DE GRONDWET ............................................................................................................... 5 DE MACHTEN IN DE STAAT ............................................................................................... 5 AANSPRAKELIJKHEID ....................................................................................................... 8 RISICOAANSPRAKELIJKHEID ............................................................................................. 9 BEROEPSPROCEDURES.................................................................................................... 10 OPDRACHTEN HOOFDSTUK 1 ......................................................................................... 11

ALGEMEEN .................................................................................................................... 19 VERSTERF-ERFRECHT OF WETTELIJK ERFRECHT ............................................................. 19 HET TESTAMENTAIR ERFRECHT ...................................................................................... 20 BOEDELAFWIKKELING ................................................................................................... 20

BEDRIJFSVESTIGING: INSTANTIES EN WETTEN ............................................... 21 4.1 4.2 4.3

ONDERNEMINGSRECHT ................................................................................................. 21 ONDERNEMINGSVORMEN .............................................................................................. 21 EEN RECHTSVORM KIEZEN............................................................................................. 24

Uitgeverij Streutker

Vragen & Opdrachten Rechts- en wetskennis

1

4.4 4.5 4.6 4.7 4.8 4.9 4.10 4.11 4.12 4.13 4.14 4.15 5

SOCIAAL-ECONOMISCHE WETGEVING ................................................................ 35 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6 5.7 5.8 5.9 5.10

6

DE OVEREENKOMST ...................................................................................................... 62 BENOEMDE OVEREENKOMSTEN .................................................................................... 63 OPDRACHTEN HOOFDSTUK 7 ......................................................................................... 67

VERZEKERINGSRECHT ............................................................................................ 69 8.1 8.2 8.3 8.4

9

WET MILIEUBEHEER ...................................................................................................... 54 AFVALSTOFFEN .............................................................................................................. 55 AFVALPREVENTIE .......................................................................................................... 55 AFVALSCHEIDING BEDRIJVEN ........................................................................................ 56 AFVALSCHEIDING HUISHOUDENS ................................................................................... 56 AFVALSTOFFEN OPSLAAN EN AFGEVEN.......................................................................... 56 AFVALWATER EN BODEMBESCHERMING......................................................................... 57 OPDRACHTEN HOOFDSTUK 6 ......................................................................................... 58

OVEREENKOMSTENRECHT .................................................................................... 62 7.1 7.2 7.3

8

WET PERSONENVERVOER 2000 ...................................................................................... 35 WINKELTIJDENWET ....................................................................................................... 35 CADEAU-ACTIES ............................................................................................................. 36 WARENWET.................................................................................................................... 37 METROLOGIEWET .......................................................................................................... 38 BENELUX VERDRAG INZAKE DE INTELLECTUELE EIGENDOM ....................................... 38 RIJKSOCTROOIWET 1995................................................................................................. 39 MEDEDINGINGSRECHT .................................................................................................. 39 SPECIFIEKE WETTEN EN REGELS MOBILITEITSBRANCHE................................................. 42 OPDRACHTEN HOOFDSTUK 5 ......................................................................................... 43

MILIEURECHT ............................................................................................................ 54 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 6.6 6.7 6.8

7

KAMERS VAN KOOPHANDEL (KVK) ............................................................................... 25 HANDELSREGISTERWET ................................................................................................. 25 HANDELSNAAMWET ....................................................................................................... 27 BOEKHOUDPLICHT EN WET OP DE JAARREKENING ....................................................... 27 BELASTINGDIENST ......................................................................................................... 28 FIOD-ECD ................................................................................................................... 29 BEDRIJF STAKEN ............................................................................................................ 30 SURSEANCE VAN BETALING ............................................................................................ 30 FAILLISSEMENT .............................................................................................................. 31 ANTI-MISBRUIKWETGEVING RECHTSPERSONEN ............................................................. 32 WET SCHULDSANERING NATUURLIJKE PERSONEN (WSNP) .......................................... 32 OPDRACHTEN HOOFDSTUK 4 ......................................................................................... 33

VERZEKEREN ................................................................................................................. 69 VERZEKERINGSOVEREENKOMST.................................................................................... 69 VEEL VOORKOMENDE SCHADEVERZEKERINGEN ........................................................... 74 OPDRACHTEN HOOFDSTUK 8 ......................................................................................... 77

SOCIAAL ZEKERHEIDSRECHT ................................................................................ 84 9.1 9.2 9.3

OVERZICHT VAN DE NEDERLANDSE SOCIALE ZEKERHEID............................................. 84 VOLKSVERZEKERINGEN ................................................................................................ 84 WERKNEMERSVERZEKERINGEN..................................................................................... 85



2

9.4 9.5 10

SOCIALE VOORZIENINGEN ............................................................................................. 88 PENSIOEN ...................................................................................................................... 88

ARBEIDSOVEREENKOMSTENRECHT ................................................................... 91 10.1 10.2 10.3 10.4 10.5 10.6 10.7

11

ARBEIDSOVEREENKOMST EN CAO ................................................................................ 91 FLEXWET ....................................................................................................................... 91 ARBEIDSDUUR, WERK- EN RUSTTIJDEN ........................................................................... 93 FUNCTIE-INDELING EN BELONING ................................................................................ 94 ONTSLAGRECHT ............................................................................................................. 95 WET OP DE ONDERNEMINGSRADEN (WOR) .................................................................. 97 OPDRACHTEN HOOFDSTUK 10 ....................................................................................... 98

SOCIALE ARBEIDSWETGEVING ............................................................................ 103 11.1 11.2 11.3 11.4 11.5 11.6 11.7 11.8 11.9 11.10 11.11 11.12 11.13 11.14

ARBEIDSTIJDENWET (ATW) ......................................................................................... 103 ARBEIDSOMSTANDIGHEDENWET (ARBOWET) .............................................................. 104 ARBOBELEID ................................................................................................................ 104 ARBOZORG EN ORGANISATIE VAN DE ARBEID.............................................................. 105 INRICHTING ARBEIDSPLAATSEN ................................................................................... 106 GEVAARLIJKE STOFFEN EN BIOLOGISCHE AGENTIA ..................................................... 107 FYSIEKE BELASTING ..................................................................................................... 109 FYSISCHE FACTOREN .................................................................................................... 110 PSYCHOLOGISCHE BELASTING ...................................................................................... 111 ARBEIDSMIDDELEN EN SPECIFIEKE WERKZAAMHEDEN ............................................... 112 PERSOONLIJKE BESCHERMINGSMIDDELEN (PBM’S) ..................................................... 113 HANDELEN BIJ ONGEVALLEN....................................................................................... 115 HANDELEN BIJ BRAND ................................................................................................. 115 OPDRACHTEN HOOFDSTUK 11 ..................................................................................... 117



3

1

De Nederlandse rechtsstaat 1 Wat is een rechtsstaat? 2 Wat is het doel van een rechtsstaat? 3 Aan welke voorwaarden moet er voldaan zijn om van een rechtsstaat te spreken?

1.1

Wat is recht? 1 Definieer het begrip ‘recht’. 2 Hoe werd ‘recht’ in vroegere tijden wel vastgesteld en gehandhaafd? 3 Hoe wordt ‘recht’ in onze huidige samenleving vastgesteld en gehandhaafd? 4 Wat betekent: Nederland is een rechtsstaat?

1.2

Bronnen van het recht 1 Uit welke bronnen kan men putten bij rechtspleging? 2 Waarom zijn wetten de belangrijkste vindplaats van rechtsregels? 3 Noem enkele belangrijke zaken die in wetten vastgelegd zijn. 4 Wat verstaat men onder jurisprudentie? 5 Geef een voorbeeld waarin de rechter hiervan gebruik maakt. 6 Hoe ontstaat jurisprudentie? 7 Wat verstaat men onder ongeschreven recht ofwel gewoonten? 8 Wanneer mag ongeschreven recht toegepast worden? 9 Waarom wordt er zelden van ongeschreven recht gebruikgemaakt? 10 Geef een voorbeeld waar ongeschreven recht wel toegepast wordt. 11 Wat is het doel van deze vorm van rechtsregels? 12 Waarom is een verdrag bepalend voor de Nederlandse (Grond)wet?

1.3

Indeling van het recht 1 Noem drie soorten onderscheidingen in het recht. 2 Wat is in het materieel recht geregeld? 3 Geef een voorbeeld van materieel recht. 4 Wat is in het formeel recht geregeld?



4

5 Geef een voorbeeld van formeel recht. 6 Wat is in het publiekrecht geregeld? 7 Hoe heet het recht dat bestaat tussen burgers onderling? 8 Wanneer kan de overheid onder het burgerlijk recht vallen? 9 Welke rechtsgebieden vallen onder het privaatrecht? 10 Wat is in het dwingend recht geregeld? 11 Geef voorbeelden van dwingend recht, waarbij sprake is van publiekrecht en privaatrecht. 12 Wat is in het regelend recht geregeld? 13 Geef een voorbeeld van regelend recht.

1.4

De Grondwet 1 Waarom is de Grondwet de belangrijkste Nederlandse wet? 2 Noem ten minste vier zaken die in de Grondwet geregeld zijn. 3 Noem de twee politieke rechten die in de Grondwet geregeld zijn. 4 Noem ten minste drie vrijheidsrechten die in de Grondwet geregeld zijn. 5 Noem ten minste twee plichten die in de Grondwet geregeld zijn. 6 Waarin wordt de Grondwet nader uitgewerkt? 7 Wat is een organieke wetten? Noem er een.

1.5

De machten in de staat 1 De opdeling van de macht is ontleend aan de ‘trias politica’. a. Noem deze opdeling. b. Geef de reden waarom deze opdeling gemaakt is. c. Op welke manier is het in Nederland geregeld dat niet een persoon alle macht aan zich kan binden? 2 Vertel globaal hoe de Nederlandse overheid georganiseerd is en benoem daarbij de overheidsorganen. 3 Vertel hoe in Nederland de wetgevende macht georganiseerd is en wat hun taken zijn. 4 In de wetgevende macht kennen we het zogenoemde ‘dualistische stelsel’. Wat wordt hieronder verstaan en welke functie heeft dit? 5 Geef van onderstaande regeringsdeelnemers aan wat binnen de regering hun taak, macht en eventuele samenstelling is en of men lid van een politieke partij moet zijn of anderszins met de politiek te maken moet hebben om gekozen of aangezocht te worden: a. de koning;



5

b. c. d. e. f. g. h. i.

de regering; het kabinet; de ministerraad; de Staten-Generaal; de minister-president; de minister; de staatssecretaris; de rechterlijke macht.

6 Hoe worden de leden van de Tweede Kamer gekozen? 7 Hoeveel leden telt de Tweede Kamer? 8 Welke rol vervult de Tweede Kamer in het wetgevingsproces? 9 Door wie worden de leden van de Eerste Kamer gekozen? 10 Hoeveel leden telt de Eerste Kamer? 11 De leden van de Eerste Kamer worden via zogenoemde ‘getrapte verkiezingen’ gekozen. Vertel hoe dit functioneert. 12 Welke rol vervult de Eerste Kamer in het wetgevingsproces? 13 Welke rechten hebben Kamerleden in verband met hun controlerende taak? 14 Op welke manier komt een wet tot stand? Benoem dit puntsgewijs. 15 Wat houdt een Memorie van Toelichting in? 16 Wat is een Voorlopig Verslag? 17 Welke persoon kan antwoorden met een Memorie van Antwoord? 18 Wat kan men met het Recht van Amendement? 19 Wanneer spreken we van Algemene Beschouwingen en in welke Kamer vinden die plaats? 20 Wie bekrachtigt in laatste instantie het wetsontwerp en hoe vindt de bekrachtiging plaats? 21 Hoeveel dagen na publicatie treedt de wet in werking? 22 Wat is het verschil tussen een wet en een wetboek? 23 Geef voorbeelden van wetten en wetboeken. 24 Over welke drie partijen is de uitvoerende macht verdeeld? 25 Bij wie berust bij het landelijk bestuur de uitvoerende macht? 26 Om deze uitvoerende macht uit te oefenen, hanteert men instrumenten. Welke zijn deze en in welke rangorde staan ze tot elkaar? 27 Wat is een Koninklijk Besluit, wanneer wordt deze toegepast en hoe wordt deze bekend gemaakt? 28 Als de vorige vraag, maar dan voor een Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB). 29 Waarom is een AMvB een bijzonder KB?



6

30 Geef voorbeelden van wanneer een wet, een AMvB en een KB toegepast worden. 31 Wie controleert/controleren AMvB’s en KB’s? 32 Welke regeringsdeelnemers zorgen voor het totstandkomen en uitvoeren van wetten? 33 Welk adviesorgaan staat hen ten dienste? 34 Welke positie heeft de koning(in) als regeringsfunctionaris en welke taak oefent hij(zij) daarin uit? 35 De koning(in) is ‘onschendbaar’. Wat houdt dit in? 36 Welke positie heeft de minister-president als regeringsfunctionaris en welke taak oefent hij daarin uit? 37 Welke positie hebben de ministers als regeringsfunctionaris en welke taak (taken) oefenen zij daarin uit? 38 Hoe is de ministerraad samengesteld en hoe functioneert dit orgaan? 39 Welke positie hebben de staatssecretarissen als regeringsfunctionaris en welke taak (taken) oefenen zij daarin uit? 40 Welke overeenkomsten respectievelijk welke verschillen zijn er tussen de ministerraad en het kabinet? 41 Hoe is het provinciaal bestuur van Nederland samengesteld? 42 Welke positie heeft een provincie in de bestuurslaag? Noem twee gebieden waarop het provinciaal bestuur actief is. 43 Door wie worden de leden van de Provinciale Staten gekozen? 44 Bij wie berust bij het provinciaal bestuur de uitvoerende macht? 45 Geef hierin de rangorde aan. 46 Door wie worden de verschillende bestuursgeledingen gekozen/aangesteld? 47 Welke taak heeft iedere bestuursgeleding? 48 Op welke manier oefenen zij de wetgevende en uitvoerende macht uit? 49 Wat is het verschil in kiesstelsel tussen de Gedeputeerde Staten en de regering? 50 Welke specifieke naam heeft dit kiesstelsel? 51 Bij wie berust bij het gemeentebestuur de uitvoerende macht? 52 Geef hierin de rangorde aan. 53 Door wie worden de verschillende bestuursgeledingen gekozen/aangesteld? 54 Welke taak heeft iedere bestuursgeleding? 55 Op welke manier oefenen zij de wetgevende en uitvoerende macht uit? 56 Geef een overzicht van het stemrecht dat de burgemeester heeft. Ben je het hiermee eens? 57 Welke andere overheidsorganen bezitten eveneens een uitvoerende macht?



7

58 Welke colleges in Nederland zijn met de rechtspraak belast? Geef hierin de rangorde aan. 59 Welke functie heeft het Openbaar Ministerie (OM) binnen de rechterlijke macht? 60 Welke functie hebben rechters binnen de rechterlijke macht? En welke rechten en plichten hebben zij volgens de wet? 61 Wat verstaan we in Nederland onder ‘rechtspraak’? 62 Welke functie vervult de Officier van Justitie (OvJ) binnen de rechterlijke macht? 63 Noem ten minste twee rollen die OvJ’s vervullen. 64 Wat houdt het opportuniteitsbeginsel in? 65 Geef in grove lijnen de rol van de OvJ weer als openbaar aanklager. 66 Geef het verschil en de overeenkomst in taken aan tussen de procureur, de advocaat en de deurwaarder. 67 Wat zijn dagvaardingen en exploten? 68 Noem enkele zaken die door de kantonrechter behandeld worden. 69 Geef in grove lijnen de rol van de kantonrechter weer bij de behandeling van overtredingen. 70 Noem enkele zaken die door de rechtbank behandeld worden. 71 Welke afdelingen kent de rechtbank? 72 Kun je een reden bedenken waarom je burgerlijke zaken voor de rechtbank alleen met behulp van een procureur (advocaat) mag verdedigen? 73 Hoe heet een uitspraak van de rechtbank? 74 Als je het met een uitspraak van de rechtbank niet eens bent, bij wie kun je dan in hoger beroep gaan? 75 Welke zaken behandelt het gerechtshof? 76 Hoe heet een uitspraak van het gerechtshof? 77 Als je het met een uitspraak van het gerechtshof niet eens bent, bij wie kun je dan in hoger beroep gaan? 78 Hoe heet dit hoger beroep ook wel? 79 In hoeverre spreekt de Hoge Raad recht? 80 Geschillen hoeven niet altijd aan een rechter voorgelegd te worden, maar kunnen ook door arbitrage gedaan worden. Welk verschil zit hierin?

1.6

Aansprakelijkheid 1 Wat houdt aansprakelijkheid in?



8

2 Welke vormen van aansprakelijkheid worden er (in de wet) onderscheiden? 3 Wanneer ben je contractueel aansprakelijk en op welke wijze kun je hier onder uit? 4 Wat houdt wettelijke aansprakelijkheid in en op welke gronden ben je wettelijk aansprakelijk? 5 Je kunt je verzekeren tegen wettelijke aansprakelijkheid. Wat is er dan van de wettelijke aansprakelijkheid verzekerd en wat niet? 6 Wat houdt schuldaansprakelijkheid in en onder welke drie voorwaarden is dat zo? Noem er een voorbeeld bij. 7 Wat houdt risicoaansprakelijkheid in? Noem er een voorbeeld bij. 8 Wat wordt er onder onrechtmatige daad verstaan? Je mag ook de definitie ervan geven. 9 Op welke wijze is in het Burgerlijk Wetboek de onrechtmatige daad geregeld? 10 Om iemand aansprakelijk te kunnen stellen, moet er aan een aantal vereisten worden voldaan. Welke vereisten zijn dit? 11 Noem ten minste twee zaken die als onrechtmatige daad worden aangemerkt. 12 Wat verstaat de wet onder schuld? 13 Wanneer is er wettelijk gezien sprake van schade? 14 Wat verstaat de wet onder causaliteit bij onrechtmatige daad? 15 Wat wordt er onder ‘causaal verband’ verstaan? Geef er een voorbeeld van. 16 Wat wordt bedoeld met ‘de eis der relativiteit’? Geef hiervan een praktijkvoorbeeld met daarin de ‘geschonden norm’. 17 Bij eventuele aansprakelijkheid speelt ook eigen schuld een rol. Wanneer is dit het geval en wat is daarvan het gevolg? Geef er een voorbeeld van. 18 De aansprakelijkheidsstelling kan verjaren. Hoe is dit in het BW geregeld?

1.7

Risicoaansprakelijkheid 1 Wat is het verschil tussen schuldaansprakelijkheid en risicoaansprakelijkheid? Geef van beide een praktijkvoorbeeld. 2 Er is sprake van een ouder-kind-relatie. Als het kind een onrechtmatige daad pleegt, bij wie ligt dan de aansprakelijkheid: a. als het kind jonger is dan 14 jaar; b. als het kind 14 of 15 jaar is? 3 Bij wie ligt de aansprakelijkheid: a. in de verhouding werkgever en werknemer; b. in de verhouding leidinggevende en werknemer, als deze laatste in opdracht van de leidinggevende handelt; c. als vraag a, maar dan als de werknemer opzettelijk of door grove nalatigheid schade te verwijten valt?



9

4 Op welke wijze is de wettelijke aansprakelijkheid geregeld: a. als een onderaannemer/vertegenwoordiger schade veroorzaakt? b. als een persoonlijke zaak bij een ander schade veroorzaakt? c. als een bezitter van een roerende zaak hiermee schade veroorzaakt? d. als vraag c maar dan voor een gebrekkige opstal? e. als vraag c maar dan voor erfpacht? f. als iemand in de uitoefening van zijn beroep een gevaarlijke stof gebruikt of onder zich heeft? g. als een stortplaats voor of na sluitingstijd verontreiniging veroorzaakt? h. als een dier van een bezitter schade veroorzaakt? i. als een product gebrekkig is? 5 Een producent is aansprakelijk voor schade geleden ten gevolge van zijn product. Hierop zijn uitzonderingen. Noem er ten minste vier. 6 Wanneer wordt een product als gebrekkig beschouwd? 7 Welke factoren spelen hierbij een belangrijke rol? 8 Waarvoor geldt de productaansprakelijkheid? 9 Wat houdt de franchise bij risicoaansprakelijkheid in? 10 Wanneer de franchise bij risicoaansprakelijkheid van toepassing is, waarom gaat de producent dan toch niet altijd vrijuit? 11 Geef een praktijkvoorbeeld, waaruit blijkt dat productaansprakelijkheid ook op een dienst van toepassing is. 12 Definieer misleidende reclame en geef er een voorbeeld van. 13 Geef ten minste drie soorten mededelingen van misleidende reclame waarvoor een leverancier aansprakelijk kan worden gesteld. 14 Hoe kan bij misleidende reclame het begrip ‘mededelen’ geïnterpreteerd worden? 15 Als iemand een vordering op grond van misleidende reclame heeft ingesteld, hoe is dan de handelswijze van de leverancier en de rechter?

1.8

Beroepsprocedures 1 Beroepsprocedures kennen juridisch gezien een bepaalde rangorde. Noem deze rangorde en geef er een beknopte toelichting bij. 2 Welke regels gelden er bij klachten in verband met uitkering of verstrekking? 3 Welke rol speelt de Nationale Ombudsman bij de klachtenprocedure wanneer deze niet naar je tevredenheid is afgewikkeld? 4 Voor welke klachten kun je terecht bij de Nationale Ombudsman en voor welke klachten bij de Stichting Klachten en Geschillen Zorgverzekeringen? 5 Wanneer zul je bij de betreffende instantie een bezwaarschrift indienen en aan welke voorwaarden moet je hierbij voldoen? 6 Wanneer een bezwaarschrift door een verzekeringsinstantie is afgewezen, bij welke instantie kun je dan in beroep gaan en aan welke voorwaarden moet je hierbij voldoen?



10

7 Als je voor de zitting bij de rechter bent uitgenodigd, hoe is de procedure daar doorgaans van? 8 Welke uitspraken zijn er in beroepszaken mogelijk. Geef er een beknopte beschrijving bij. 9 Wanneer de uitspraak van de rechter negatief voor je uitvalt, dan heb je de mogelijkheid om verder te procederen. Bij welke instantie doe je dat en hoe moet je dan tewerk gaan? 10 Als je het niet eens bent met de beslissing van de uitkeringsinstantie met betrekking een korting op of een algehele weigering van de uitkering, dan kun je de rechter om een voorlopige voorziening verzoeken. Beschrijf de procedure die hierop van toepassing is. 11 Een uitkeringsinstantie heeft het recht van terugvordering. Welke regels gelden hiervoor?

1.9

Opdrachten hoofdstuk 1 1 Inschakelen van juridische hulp Er doen zich wel eens situaties voor waarbij de ondernemer juridische hulp nodig heeft. Aan joude opdracht om aan de hand van onderstaande vragen uit te zoeken welke juridische de ondernemer kan inschakelen en of hij zich hiervoor kan verzekeren. a.

Wie houden zich in Nederland bezig met juridische dienstverlening? En waarop moet een ondernemer letten bij het inschakelen van juridische hulp?

b. De ondernemer heeft een rechtsbijstandverzekering. Hoe moet hij handelen? c. Kan een werkgever voor door de overheid gesubsidieerde rechtsbijstand in aanmerking komen? 2 Incassobureau Onderzoek aan de hand van onderstaande vragen welke mogelijkheden een incassobureau een ondernemer kan bieden. a.

Wat kan een incassobureau voor een ondernemer betekenen en welke wettelijke rechten heeft een incassobureau?

b. Kan een ondernemer een klacht indienen tegen het optreden van een incassobureau? 3 Deurwaarder Onderzoek aan de hand van onderstaande vragen welke mogelijkheden een deurwaarder een ondernemer kan bieden. a.

Wat moet een ondernemer zich voorstellen bij het beroep ‘deurwaarder’?

b. Kan een ondernemer een klacht indienen tegen het optreden van een deurwaarder? c. Hoe moet een ondernemer handelen als een deurwaarder langskomt?



11

4 Rechtskundig adviseur Onderzoek aan de hand van onderstaande vragen welke mogelijkheden een rechtskundig adviseur een ondernemer kan bieden. a.

Wat moet een ondernemer zich voorstellen bij een rechtskundig adviseur?

b. Kan een ondernemer een klacht indienen tegen het optreden van een rechtskundige adviseur? 5 Advocaat Onderzoek aan de hand van onderstaande vragen welke mogelijkheden een advocaat een ondernemer kan bieden. a.

Wat mag een ondernemer verwachten van iemand die zich advocaat noemt?

b. Kan een ondernemer een klacht indienen tegen het optreden van een advocaat? c. Hoe vind ik een advocaat? 6 Rechtshulpverlener Onderzoek aan de hand van onderstaande vragen welke mogelijkheden een rechtshulpverlener een ondernemer kan bieden. a.

Hoe komt een ondernemer erachter of zijn rechtshulpverlener de juiste is voor zijn probleem?

b. Kan een ondernemer onderhandelen over het honorarium van de rechtshulpverlener? 7 Voordat een procedure start Dit is een fase waarin de ondernemer eerst informatie (bewijs) wil inwinnen voordat hij beslist een rechtszaak aan te gaan. De onderstaande vragen geven richting aan het onderzoek in de voorfase. Start nu dit onderzoek. a.

Waar kunnen we op internet de wetten vinden en uitspraken van rechters?

b. Wanneer moet de ondernemer gaan procederen? c. Er is voor de ondernemer onvoldoende informatie voorhanden om een goede afweging te maken om al dan niet een procedure te starten. Wat nu? d. Een cruciale getuige staat op het punt te emigreren en zal niet meer in staat zijn in enige procedure een verklaring af te leggen. Wat moet de ondernemer nu doen? e. Het bewijsmateriaal dreigt verloren te gaan. Wat moet de ondernemer nu doen? f.

Moet de ondernemer een kort geding of een bodemprocedure starten?

g. Is het verstandig als de ondernemer een uitgebrachte dagvaarding negeert? 8 Procederen In deze fase vindt er van alles plaats. De onderstaande vragen geven richting aan je onderzoek in de procedurefase. Omdat dit een uitgebreide opdracht is, kun je ook delen uit het geheel onderzoeken. Start nu dit onderzoek.



12

a.

Kan een ondernemer zelf procederen of moet hij een advocaat inschakelen?

b. De ondernemer heeft geen geldvordering, maar een niet op geld waardeerbare vordering. Kan hij dan wel procederen? c. Wat is een dwangsom en wanneer legt de rechter mij een dwangsom op? d. De ondernemer wil gaan procederen, maar hij vreest dat de wederpartij na afloop van de procedure geen geld meer heeft om aan het vonnis te voldoen. Wat moet hij dan doen? e. De ondernemer wordt geconfronteerd met een conservatoir beslag waardoor mijn bedrijfsvoering wordt gehinderd. Wat nu? f.

Er wordt derdenbeslag onder de ondernemer gelegd. Wat zijn de rechten en verplichtingen van de ondernemer?

g. Hoe kan de ondernemer een procedure bespoedigen? h. Wanneer moet de ondernemer griffiegeld betalen? i.

Moet de ondernemer verschijnen als de rechter een comparitie van partijen bepaalt?

j.

De ondernemer heeft schade geleden, maar kan over enige tijd de schade pas goed bepalen. Kan hij toch al een procedure starten?

k. Als de ondernemer de rechtszaak wint, moet de wederpartij alle door hem gemaakte kosten vergoeden? l.

Moet de ondernemer als opgeroepen getuige altijd getuigen voor de rechter?

9 Na de procedure De rechter heeft uitspraak gedaan; er is vreugde of teleurstelling. Laat de ondernemer of de tegenpartij het erbij zitten of gaat men in hoger beroep? Ook nu kan er weer van alles gebeuren. De onderstaande vragen geven richting aan je onderzoek in de eindfase. Start nu dit onderzoek. a.

Wat moet een ondernemer zich voorstellen bij: een vonnis is uitvoerbaar bij voorraad?

b. De ondernemer heeft verloren, kan hij in hoger beroep? c. De ondernemer heeft gewonnen, wat nu? 10 Aansprakelijkheid werkgever Een werkgever kan door een werknemer aansprakelijk gesteld worden als hij schade lijdt tijdens zijn diensttijd of als hij onderweg is van zijn huis naar het bedrijf of terug. Hierna is een aantal situaties gepresenteerd waarvan je moet onderzoeken in hoeverre de werkgever aansprakelijk is. a.

De werkgever is altijd aansprakelijk voor alle ongelukjes en schade die de werknemer lijdt tijdens zijn werktijd.

b. De werkgever geeft de werknemer bij zijn indiensttreding een boekje over het gebruik van de machines en bepaalde stoffen die tijdens het werk worden gebruikt. Dat is voldoende… c. De werkplek is toch alleen maar het gebouw waarin de werknemer zijn werkzaamheden uitoefent, toch niet de omgeving daarbuiten?



13

d. De werknemer heeft op een avond thuis bezoek gehad van een klant. Deze klant is boos en heeft hem op het hoofd geslagen. Daar kan de werkgever toch niets aan doen? De werknemer vindt van wel, wat nu? e. De werkgever heeft een feestje voor het personeel georganiseerd en nu is een werknemer gevallen en heeft zijn arm gebroken. Is de werkgever nu aansprakelijk voor de schade die de werknemer stelt te hebben geleden? f.

De werknemer heeft in het weekend toen hij een familielid bezocht schade aan de bedrijfsauto veroorzaakt. Kan zijn werkgever deze schade verrekenen met het loon van de werknemer?



14

2

Personen- en familierecht

2.1

Enkele rechtstermen in het privaatrecht 1 Noem twee mogelijke rechtssubjecten. 2 Wat betekent rechtsbevoegdheid? 3 Op welke manier is voor organisaties (dus niet-personen) rechtsbevoegdheid geregeld? 4 Wat betekent handelingsonbekwaamheid? 5 Waartoe dient deze rechtsterm? 6 Wie zijn handelingsonbekwamen? 7 Wat betekent ‘curatele’? 8 Wat betekent handelingsonbevoegdheid? 9 Wat is een voogd volgens het recht en wat is zijn rol? 10 Wat betekent beschikkingsonbevoegdheid? 11 Wat is een rechtsfeit? 12 Wat beoogt een rechtshandeling? 13 Wat verstaat men in juridisch opzicht onder goederen? 14 Wat verstaat men in juridisch opzicht onder zaken? 15 Wat verstaat men in juridisch opzicht onder vermogensrecht? 16 Noem de drie kenmerken van overdraagbaarheid en noem daarvan een voorbeeld.

2.2

Kinderen 1 Wanneer spreekt men in juridisch opzicht van kinderen? 2 Op welk moment is een minderjarige bekwaam rechtshandelingen te verrichten? Noem hiervan enige voorbeelden. 3 Op welke gronden kan een minderjarige een arbeidsovereenkomst afsluiten? 4 Hoe is het verlenen van toestemming door een wettelijke vertegenwoordiger geregeld aan een minderjarige? 5 In welk geval wordt verondersteld aan een minderjarige toestemming te zijn verleend? Noem hiervan enige voorbeelden. 6 In welke gevallen is toestemming van de wettelijke vertegenwoordiger niet nodig? 7 Op welke leeftijd eindigt de minderjarigheid? 8 Wat is handlichting?



15

9 Onder welke voorwaarden past de rechter dit toe? 10 Wanneer is handlichting niet toegestaan?

2.3

Ondercuratelestelling 1 Wat houdt ondercuratelestelling in? 2 Wat is de taak van de provisionele bewindvoerder? 3 Noem een aantal gronden om iemand onder curatele te stellen. 4 Welke gevolgen heeft ondercuratelestelling? 5 Wat is de taak van een curator? 6 Hoe weet men of iemand handelingsonbekwaam is? 7 Wat houdt het beschermingsbewind in? 8 Wat is het verschil tussen beschermingsbewind en curatele? 9 Op welke gronden wordt beschermingsbewind ingesteld? 10 Welke gevolgen heeft het plaatsen onder beschermingsbewind? 11 Omschrijf het doel van de mentorschapsregeling. 12 Door wie wordt de mentor benoemd? 13 Welke taak heeft de mentor? 14 Noem ten minste twee verschillen tussen mentorschap en curatele dan wel onderbewindstelling. 15 Omschrijf hoe de procedure van aanvraag van mentorschap verloopt. 16 Noem ten minste drie personen die geen mentor kunnen worden.

2.4

Het huwelijksvermogensrecht 1 Definieer het begrip huwelijksvermogensrecht 2 Noem de drie mogelijkheden om de relatie met een levenspartner formeel te regelen. 3 Noem globaal de overeenkomsten en de verschillen tussen de drie relatieovereenkomsten. 4 Noem ten minste drie voorwaarden om een huwelijk aan te kunnen gaan. 5 Welke mogelijkheid biedt de Wet openstelling huwelijk? 6 Noem ten minste twee verschillen tussen de Wet openstelling huwelijk en het huwelijk. 7 Welke rechten en plichten hebben partners volgens de Wet openstelling huwelijk?



16

8 Noem de gevolgen van de Wet openstelling huwelijk in het buitenland. 9 Welk gebied bestrijkt het huwelijksvermogensrecht? 10 Hoe komt de gemeenschap van goederen tot stand? 11 Welke bestuurlijke rechten heeft iedere echtgenoot? 12 Wat verstaat men onder huwelijkse voorwaarden? 13 Hoe kunnen de bestuursrechten bij huwelijkse voorwaarden geregeld zijn? 14 Wanneer eindigt de gemeenschap van goederen? 15 Hoe is de aansprakelijkheid geregeld na ontbinding van de gemeenschap van goederen? 16 Welke functie heeft het huwelijksgoederenregister? 17 Aan welke voorwaarden moet men voldoen om tijdens het huwelijk huwelijkse voorwaarden te maken? 18 Welke gevolgen heeft hertrouwen van (dezelfde) gescheiden echtgenoten met betrekking tot de huwelijkse voorwaarden? 19 Welke twee wettelijke afwijkende regelingen zijn mogelijk met betrekking tot de huwelijkse voorwaarden? 20 Wat betekent: scheiding van tafel en bed? 21 Hoe komt scheiding van tafel en bed tot stand? 22 In welke twee gevallen kan een echtscheiding volgen tussen echtgenoten die van tafel en bed gescheiden zijn? 23 Wanneer zal een van de echtgenoten onderhouds- of alimentatieverplichting kunnen eisen? 24 Met welke beperkingen in de onderhouds- of alimentatieverplichting kan de rechter rekening houden? 25 Wanneer eindigt de alimentatieverplichting? 26 Wat verstaat men onder het nihilbeding? 27 In hoeverre geldt het nihilbeding als een van de echtgenoten aanspraak doet op de Wet Werk en Bijstand (WWB)?

2.5

Geregistreerd partnerschap 1 Wat houdt het ‘geregistreerd partnerschap’ in? 2 Wat verstaat men onder aanverwantschap? 3 Hoe is het gezag over de kinderen bij geregistreerd partnerschap geregeld? 4 Onder welke voorwaarden kunnen personen hun partnerschap laten registreren? 5 Waar ligt het verschil tussen partnerschap en huwelijk? 6 Welke beperking(en) kent de registratie?



17

7 Noem enige bepalingen met betrekking tot het partnerschap. 8 Op welke manieren kan het geregistreerd partnerschap beëindigd worden? 9 Welke stappen moet men nemen voor het beëindigen van het partnerschap? 10 Welke regels kunnen in de beëindigingsverklaring opgenomen worden? 11 Omschrijf de procedure van het omzetten van het geregistreerd partnerschap naar het huwelijk. 12 Omschrijf de wettelijke regelingen bij het opnieuw aangaan van geregistreerd partnerschap of huwelijk van dezelfde partners.



18

3

Erfrecht

3.1

Algemeen 1 Het einde van een rechtspersoon gebeurd niet door overlijden; bij een natuurlijk persoon is dit wel het geval. Hoe noemt met de overleden natuurlijk persoon juridisch ook wel? 2 Definieer het begrip nalatenschap. 3 Wat is de rol van de erfgenamen in het erfrecht? 4 Op welke twee voorwaarden kan het erven plaatsvinden? 5 Om erfgenaam te kunnen zijn, moet men bestaan. Welke uitzondering geldt hierop? 6 Noem ten minste twee gevallen waarin personen onwaardig zijn te erven. 7 Als er geen natuurlijk persoon of rechtspersoon als erflater aangewezen kan worden, hoe is dan de nalatenschap geregeld? 8 Wat verstaat men onder successiebelasting en waarvan is de hoogte daarvan afhankelijk?

3.2

Versterf-erfrecht of wettelijk erfrecht 1 Hoe is de ordening van het erfrecht wettelijk geregeld? 2 Noem ten minste twee bepalingen in het erfrecht. 3 Als er geen testament is opgemaakt, hoe is dan de vererving van de langstlevende echtgenoot en eventuele kinderen wettelijk geregeld? 4 Wat is het doel van deze wettelijke regeling? 5 Op welke manier kan deze wettelijke verdeling veranderd worden? 6 Een erflater laat achter een echtgenote en twee gemeenschappelijke kinderen. De erflater was gehuwd in de wettelijke gemeenschap van goederen. Het totale vermogen (activa minus passiva) bedraagt €300.000. De erflater heeft geen testament gemaakt. Bereken de erfdelen. 7 Als de langstlevende geen gebruik wel het erfdeel wenst uit te keren, hoe moet deze dan handelen? 8 Wanneer is er bij vererving sprake van plaatsvervulling? Noem een voorbeeld. 9 Wat is de bestaansreden van wilsrechten? 10 Noem het eerste wilsrecht en geef er een omschrijving van. 11 Noem het tweede wilsrecht en geef er een omschrijving van. 12 Noem het derde wilsrecht en geef er een omschrijving van.



19

13 Noem het vierde wilsrecht en geef er een omschrijving van.

3.3

Het testamentair erfrecht Noem de drie vormen waarin een uiterste wilsbeschikking vastgelegd kan worden. 2 Waar is een codicil voor bedoeld en op welke wijze moet dit opgesteld zijn? 3 Noem ten minste twee soorten uiterste wilsbeschikkingen en geef er een omschrijving van. 4 Aan een verkrijging is ook een uitsluitingsclausule te koppelen. Wat is de reden waarom men dit wel doet? 5 De erflater kan een executeur benoemen met weinig tot veel bevoegdheden. Noem de drie soorten executeurs en omschrijf van hen de bevoegdheden. 6 Erfgenamen hebben bij erven recht op een legitieme portie. Omschrijf hoe dit wettelijk geregeld is. 7 Omschrijf hoe de opeisbaarheid van de legitieme portie wettelijk geregeld is. 8 Als je een stiefkind wilt laten erven, hoe moet je dit dan regelen? 9 Als je je partner waarmee je ongehuwd samenwoont wilt laten erven, hoe moet je dit dan regelen? 10 De wet kent aan nog een aantal andere personen (andere) dwingende wettelijke rechten, die niet bij testament zijn te ontkrachten. Noem er ten minste twee en geef er een omschrijving bij.

3.4

Boedelafwikkeling 1 Voor de boedelafwikkeling biedt de wet de erfgenamen drie mogelijkheden. Noem de drie keuzemogelijkheden en geef er een omschrijving bij. 2 Er bestaan nog twee andere belangrijke registers die hulp bieden bij het afwikkelen van de nalatenschap. Noem de registers en geef er een omschrijving van. 3 Wat houdt de ‘Verklaring van erfrecht’ in? 4 Met welk doel is de verklaring van erfrecht in de wet opgenomen? 5 Op welk geval kan de notaris een verklaring van executele afgeven? 6 In welke gevallen is de wettelijke vereffening van toepassing? 7 Welke uitzonderingsgevallen zijn hierop van toepassing? 8 Welke rol kan de kantonrechter vervullen tijdens de boedelafwikkeling en wiens belangen houdt hij daarbij in de gaten? 9 Omschrijf waarvoor het overgangsrecht in het erfrecht bedoeld is.



20

4

Bedrijfsvestiging: instanties en wetten

4.1

Ondernemingsrecht 1 Wat is economisch en juridisch gezien het verschil in benadering bij de diverse ondernemingsvormen? 2 Waartoe dient het ondernemingsrecht? 3 Waarom is, juridisch gezien, een onderneming niet interessant voor de jurist maar een ondernemer juist wel? 4 Ondernemers kunnen als hoofdgroepen in twee soorten personen ingedeeld worden. Welke zijn deze? 5 Wat verstaat men onder de begrippen ‘natuurlijke persoon’ en ‘rechtspersoon’?

4.2

Ondernemingsvormen 1 Noem de twee hoofdgroepen van ondernemingsvormen. 2 Noem van elke groep de twee meest voorkomende ondernemingsvormen in de automobielbranche. 3 Definieer het begrip: ondernemingsvorm. 4 Van welke factoren is de keuze van de rechtsvorm afhankelijk? 5 Voor ondernemers die een rechtspersoonlijkheid bezitten, geldt een publicatiewetgeving. Wat houdt dat in? 6 Wat wordt er onder een eenmanszaak verstaan? 7 Motiveer waarom de meeste ondernemers de eenmanszaak als ondernemingsvorm kiezen. 8 Bij eenmanszaken kennen we de eenhoofdige leiding. Omschrijf wat dit inhoudt. 9 Waarom is een eenmanszaak onmogelijk en onwenselijk als er een groot vermogen nodig is? 10 In een eenmanszaak is de eigenaar hoofdelijk aansprakelijk voor eventuele tekorten. Wat wordt hiermee bedoeld? 11 In hoeverre kan een getrouwd natuurlijke persoon privé-vermogen buiten de aansprakelijkheid houden? 12 Waarom zou een eenmanszaak niet verplicht zijn jaarstukken te publiceren? 13 Waarom valt een ondernemer van een eenmanszaak niet onder de werknemersverzekeringen? 14 Wat zijn de belangrijkste voordelen van een eenmanszaak? 15 Wat zijn de belangrijkste nadelen van een eenmanszaak? 16 In hoeverre kan de ondernemer van een eenmanszaak de continuïteit van de onderneming verzekeren?



21

17 Wat wordt er verstaan onder een vennootschap onder firma (VOF)? 18 Wanneer zal men tot het oprichten van een VOF besluiten? 19 Wat verstaat men onder een man/vrouw-firma? 20 Waarom komt deze ondernemingsvorm in de automobielbranche niet voor? 21 Waarom is het verstandig de samenwerking in statuten vast te leggen? 22 Wat kan er zoal in de akte geregeld zijn? 23 De VOF kent een meerhoofdige leiding. Vind je dit een voldoende garantie voor de continuïteit van de onderneming? Motiveer het antwoord. 24 Wat wordt er verstaan onder een compagnonsverzekering? 25 Wat wordt er verstaan onder een voortzettingsbeding? 26 Waarom kunnen ondernemers van een VOF doorgaans een groter vermogen aantrekken dan de ondernemer van een eenmanszaak? 27 Wat zijn de belangrijkste voordelen van een VOF? 28 Wat zijn de belangrijkste nadelen van een VOF? 29 Welke afspraken zullen er tussen de compagnons zijn wat betreft hun ingebrachte vermogen en arbeid? 30 Op welke manieren kan de winstverdeling geregeld zijn tussen de ondernemers van een VOF? Motiveer hoe jij dit met je compagnon zou regelen. 31 Noem een oorzaak waarom er een vermogensmutatie tussen de compagnons kan plaatsvinden. Motiveer het gegeven antwoord. 32 Onder welke sociale verzekeringen vallen de vennoten van een VOF? 33 Wat verstaat men onder een commanditaire vennootschap (CV)? 34 In hoeverre is een stille vennoot (= commandiet) aansprakelijk? 35 Een CV lijkt veel op een VOF. Op welk belangrijk punt verschillen ze echter van elkaar? 36 Wat verstaat men onder de besloten vennootschap (BV)? 37 Hoe komt een BV aan zijn eigen vermogen? 38 Wat is een aandeel? 39 Wat is dividend? 40 Het is voor iemand met een zeer laag inkomen ongewenst aandelen te bezitten. Van het dividend dat hij ontvangt moet hij immers 25% dividendbelasting betalen, terwijl zijn overwegende tarief van de inkomstenbelasting lager ligt. Motiveer of deze bewering juist dan wel onjuist is. 41 Wat verstaat men onder maatschappelijk kapitaal? 42 Wat is geplaatst kapitaal? 43 Wat zijn aandelen in portefeuille? 44 Wat is gestort kapitaal?



22

45 Wat is opgevraagd kapitaal? 46 Waarom zal het maatschappelijk kapitaal doorgaans groter zijn dan het gestort kapitaal? 47 Wat is de nominale waarde van een aandeel ofwel uitgifte a pari? 48 Wat verstaat men onder ‘agio’ en ‘disagio’? 49 Waarom moet men in een BV een aandeelhoudersregister bijhouden? 50 Waarom is ten aanzien van de overdracht van aandelen bij een BV een blokkeringsregeling van toepassing? 51 Welke twee soorten blokkeringsregelingen zijn er mogelijk? 52 Omschrijf hoe een BV verkocht kan worden en op welke wijze de Belastingdienst de belasting heft. 53 Omschrijf wat een holding is. En waarvoor gebruikt men de holding? 54 Wat betekent: de BV kan slechts opgericht worden via notariële akte? 55 Noem een aantal zaken die in de statuten geregeld kunnen zijn. 56 Omschrijf wat een BV in oprichting is en hoe deze ontstaat. 57 Hoe moet men bij een bv.i.o. met de contracten omgaan? 58 Welke organen hebben de leiding van een BV? 59 De algemene vergadering van aandeelhouders is formeel het hoogste gezagsorgaan van de BV. a. Op welke manier kan zij haar gezag tot uiting laten komen? b. Welke invloed hebben aandeelhouders met prioriteitsaandelen meer dan aandeelhouders met gewone aandelen? c. Noem en aantal factoren waarom de formele macht van de AvA slechts zelden tot uiting komt. 60 Wat verstaat men onder preferente aandelen? 61 In hoeverre leveren preferente aandelen voordeel dan wel nadeel op? 62 Wat zijn de taken van de raad van commissarissen (RvC) of commissaris in een BV? 63 Het bestuur ofwel de directie van een BV is verantwoordelijk voor de dagelijkse gang van zaken. a. Welke bevoegdheid heeft het bestuur ofwel de directie? b. Hoe sterk is deze bevoegdheid ten aanzien van het stemrecht van de AvA? c. Welke verantwoording moet zij afleggen ten aanzien van de AvA ofwel RvC? 64 Welke invloed heeft een ondernemingsraad op de zeggenschap in een BV? 65 Omschrijf hoe het risico en de aansprakelijkheid van BV’s gewoonlijk geregeld is. 66 Toch kan van de directeur een privé-borgstelling geëist worden. Omschrijf wanneer dat het geval zal zijn en hoe dat dan geregeld is. 67 Bij onbehoorlijk bestuur kan de directeur van een BV privé aansprakelijk worden gesteld. Wanneer is daar sprake van?



23

68 Bij wanprestatie kan de directeur van een BV privé aansprakelijk worden gesteld. Wanneer is daar sprake van? 69 Op welke wijze is de winst van een BV belast? En op welke wijze is het inkomen van de ondernemer belast? 70 Omdat autobedrijven over het algemeen kleine bedrijven zijn, is de eigenaar meestal ook directeur van de BV. Volgens het ondernemingsrecht is de directeur/eigenaar niet aansprakelijk voor eventuele schulden van de BV. Waarom gaat dit niet altijd op? 71 Welke voordelen kan een BV bieden? 72 Welke beperkingen heeft een BV? 73 De continuïteit van een BV is veel beter gewaarborgd dan een onderneming met natuurlijke persoonlijkheid. a. Waarom is dit zo? b. En als de directeur/eigenaar wegvalt? c. Wanneer houdt de BV op te bestaan? 74 Bij de winstverdeling van een BV kan tantième uitgekeerd worden. a. Wat is tantième? b. Wie kunnen dit uitgekeerd krijgen? c. Wanneer zal tantième uitgekeerd worden? 75 Wat verstaat men onder een NV? 76 Wat zijn de belangrijkste verschillen tussen een BV en NV? 77 De leiding van een NV berust bij een of meer directeuren. Motiveer of een directeur aandeelhouder moet zijn. 78 Wat verstaat men onder een CV? 79 Welke ondernemingsvorm bezit de CV? 80 Noem een voorbeeld van coöperatie tussen bedrijven in de motorvoertuigsector. 81 Noem de drie soorten coöperaties en vertel wat ze nastreven. 82 Noem een aantal statuten die de oprichtingsakte van een CV zullen bevatten. 83 Hoe is de leidinggevende structuur van een CV ingericht? 84 Welke aansprakelijkheidsregelingen kunnen voor een CV opgesteld zijn en wat zijn van elk van deze regelingen de consequenties voor de aangesloten leden? 85 Op welke manier tracht men de continuïteit van de CV te waarborgen ondanks dat de leden vrij kunnen uittreden? 86 Hoe is de financiering van een CV geregeld?

4.3

Een rechtsvorm kiezen 1 Kies een soort bedrijf in de mobiliteitsbranche. Kies daarbij de rechtsvorm die je het beste acht. Motiveer dit.



24

4.4

Kamers van Koophandel (KvK) 1 Hoe luidt de missie van de Kamer van Koophandel? 2 Vertaal deze missie eens met eigen woorden in de hoofddoelstelling. 3 Noem de drie hoofdtaken van de KvK en geef er een korte omschrijving bij. 4 Noem nog een dienst die de KvK uitvoert en geef er een korte omschrijving bij. 5 Noem ten minste vijf wettelijke verplichtingen bij het oprichten van een zelfstandige zaak. Geef er ook de reden bij. 6 Je wilt bedrijven aanschrijven (een direct mail sturen) waarvoor je het adressenbestand van de KvK wilt gebruiken. Bedenk een groep bedrijven en de selectie die je daarvoor uit het adressenbestand wilt maken. 7 Men welk doel is de KvK ooit opgericht? 8 Per 1 januari 2008 is er een wijziging op de Wet van de Kamers van Koophandel geweest. Wat hield deze wetswijziging in? Noem daarvan twee artikelen. 9 Welke functie heeft de Sociaal Economische Raad (SER) op organisaties?

4.5

Handelsregisterwet 1 Met welk doel is het handelsregister ingesteld en op welke wijze wordt dit doel bereikt? 2 Wat betekent ‘te goeder trouw’ wat betreft de ingeschreven gegevens in het handelsregister? 3 Kernpunt van de wet is dat de ondernemer verantwoordelijk is voor wat er over zijn onderneming ingeschreven is. Motiveer waarom dit zo is. 4 Wat is het uitgangspunt wanneer organisaties ingeschreven moeten staan in het handelsregister? 5 Welke zekerheid biedt het handelsregister aan ondernemers? 6 De gegevens in het handelsregister hebben derdenwerking. Wat wil dit zeggen? 7 Welk systeem van nummering hanteert de KvK bij registratie in het handelsregister? 8 Welke actieve rol heeft de KvK bij derdenwerking? 9 Welke uitzondering geldt er bij derdenwerking? 10 Welke functie heeft het handelsregister als basisregister in het stelsel van basisregistraties van de Nederlandse overheid? 11 In het handelsregister worden authentieke en niet-authentieke gegevens geregistreerd. a. Wat wordt er verstaan onder authentieke en niet-authentieke gegevens in het kader van het handelsregister? b. Noem ten minste drie authentieke gegevens en een niet-authentiek gegeven.



25

c. Kun je motiveren waarom de niet-authentieke gegevens alleen aan bepaalde organisaties verstrekt worden? 12 Ondernemingen zijn verplicht al hun schriftelijke correspondenties gegevens uit het handelsregister te registreren. a. Welke gegevens zijn dat voor een natuurlijk persoon? b. Welke gegevens zijn dat voor een rechtspersoon? c. Welke soorten organisatie behoeven hieraan niet te voldoen. Kun je dit ook motiveren? 13 Welke gegeven uit het handelsregister bieden ondernemers rechtszekerheid? Motiveer je gegeven antwoord. 14 De verplichte terugmelding verhoogt de betrouwbaarheid van de gegevens in het handelsregister. Vertel hoe de terugmelding functioneert. 15 Wat is een basisregistratie en hoe functioneert zo’n register? 16 Het stelsel van basisregistraties telt dertien basisregisters. a. Noem twee basisregisters. b. Geef van de genoemde basisregisters aan wat deze inhouden. c. Geef van de genoemde basisregisters aan hoe ze functioneren. 17 Onderzoek hoe de onderlinge koppeling tussen de basisregisters functioneert. 18 Noem de gegevens die in het stelsel van basisregisters zijn (worden) opgenomen. 19 Wat verstaat men bij de basisregistraties onder: a. authentieke gegevens? b. niet-authentieke gegevens? 20 Wie gebruiken het stelsel van de basisregistratie? 21 Welke doelen zijn er volgens de overheid verbonden aan het gebruik van het stelsel van basisregistraties? 22 Noem een voordeel bij het gebruik van het stelsel van basisregistraties? Motiveer het gegeven antwoord. 23 Noem een nadeel bij het gebruik van het stelsel van basisregistraties? Motiveer het gegeven antwoord. 24 Hoe functioneert het inschrijven bij de KvK als startende ondernemer? 25 Noem een activiteit die via de berichtenbox van de KvK geregeld kan worden. Hoe gaat dat in zijn werk? 26 Noem de gegevens die geregistreerd worden van: a. een eenmanszaak; b. een VOF; c. een BV. 27 Kies een bedrijf: rechtsvorm, omzet en dergelijke. Ga naar de site van de KvK en bereken de jaarlijkse bijdrage dat jouw bedrijf jaarlijks aan de KvK verschuldigd is. 28 Welke wijzigingen in de onderneming moet je aan de KvK doorgeven? Hoe gaat dat in zijn werk? 29 Als je niet aan de eisen van de Handelsregisterwet voldoet, kan dat aangemerkt worden als een economisch delict. Wat is een economisch delict en welke gevolgen kan dat hebben?



26

30 Als je informatie uit het handelsregister opvraagt, dan kun je zoeken op:  handelsnaam;  postcode en huisnummer;  adres;  KvK-nummer. Waarom kies je voor het zoeken op een van de items? 31 Wat is de reden dat je op al je schriftelijke uitingen (ook e-mail) je handelsregisternummer moet aanbrengen?

4.6

Handelsnaamwet 1 Waarvoor is de Handelsnaamwet bedoeld? 2 Wanneer en waarom zijn er verboden aan het voeren van een handelsnaam? 3 Mag men bij koop van een bedrijf zonder meer de handelsnaam overnemen? 4 Wat gebeurt er met de handelsnaam bij overlijden van de ondernemer? 5 Wanneer is het voeren van je eigen (geslachts)naam niet mogelijk? 6 Wat gebeurt er bij het voeren van een fantasiehandelsnaam? 7 Omschrijf hoe het recht op een handelsnaam ontstaat, tot welk gebied deze zich uitstrekt en wanneer deze vervalt. 8 Beschrijf de relatie die er bestaat tussen het handelsnaamrecht en oneerlijke concurrentie.

4.7

Boekhoudplicht en Wet op de jaarrekening 1 Waarom ben je verplicht een bedrijfsadministratie te voeren? 2 Waartoe ben je alle jaren verplicht? 3 Hoe lang moet je boeken en bescheiden bewaren? 4 Op welke manier moet je boekhouden? 5 Men maakt een jaarrekening als men rechtspersoonlijkheid bezit. Wat bedoelt men hiermee? 6 Wat omvat de jaarrekening? 7 Heeft een onderneming publicatieplicht? 8 Wat het doel van deze wet? 9 Bij het verstrekken van een jaarrekening behoort tevens de jaarrekening van het vorige boekjaar verstrekt te worden. Waarom is dit? 10 Welke administratieve verplichtingen vloeien nog meer uit de wet voort? 11 Waarop worden de aanslagen van de inkomsten- en vennootschapsbelasting gebaseerd?



27

12 Wie moet de loonadministratie bijhouden?

4.8

Belastingdienst 1 Noem ten minste twee kerntaken van de Belastingdienst. 2 Kun je motiveren waarom de Belastingdienst aan de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp) moet voldoen? 3 Kun je aangeven of een voorbeeld geven wanneer een belastinginspecteur de FID-ECD zal inschakelen? 4 Noem ten minste drie soorten zakelijke belastingen en geef daarvan aan wat deze belastingen inhouden. 5 Noem ook drie andere belastingen waarmee een ondernemer in aanraking kan komen en geef daarvan aan wat deze belastingen inhouden. 6 Op welke drie manieren kunnen ondernemer elektronisch hun belastingaangifte doen? 7 In principe moeten ondernemers elektronisch de belastingaangiften doen, maar er zijn ontheffingen hierop mogelijk. Welke zijn deze en hoe moet je ze aanvragen? 8 Wat stelt de afkorting ‘BSN’ voor en waarvoor wordt deze gebruikt? 9 De belastingdienst heft loon- en inkomstenbelasting. Wat is de relatie tussen beide belastingen? 10 De belastingdienst heft ook premies over de werknemersverzekeringen. Noem ten minste twee soorten premies werknemersverzekeringen. 11 Als ondernemers personeel in dienst hebben, moeten zij van de Belastingdienst diverse zaken hiervoor regelen. Noem er ten minste twee en geef er een toelichting bij. 12 Als een ondernemer personeel aanneemt, moet hij diverse zaken voor hen regelen. Noem er ten minste drie van en geef er een toelichting bij. 13 De inkomstenbelasting kent het zogenaamde boxenstelsel. Licht toe wat dit inhoudt. 14 Noem ten minste drie vormen van inkomen die in box 1 vallen en vertel wat ze inhouden. 15 Op de inkomstenbelasting zijn diverse aftrekposten van toepassing. Noem er twee en vertel wat ze inhouden. 16 Box 1 kent een progressieve belasting. Wat houdt dit in? 17 Vennootschapsbelasting wordt geheven op basis van het zogeheten ‘klassieke stelsel’. Vertel hoe dit in zijn werk gaat. 18 Vertel hoe de belastingaangifte en verrekening van de vennootschapsbelasting verloopt. 19 BTW (omzetbelasting) is ‘belasting over de toegevoegde waarde’. Toon aan dat dit zo is met behulp van een berekening.



28

20 Op welke wijze verrekent de Belastingdienst de omzetbelasting met ondernemers? 21 Waarom moeten de meeste freelancers en zzp’ers de BTW elk kwartaal met de Belastingdienst verrekenen? 22 De factuurdatum staat op 30 maart. De klant betaalt 8 april. In welk kwartaal moet deze factuur voor de omzetbelasting worden geboekt? 23 De factuur moet van algemene gegevens zijn voorzien. Noem er ten minste twee en vertel waarom deze algemene gegevens op de factuur moeten staan. 24 Op iedere factuur moet het BTW-identificatienummer van de leverancier/dienstverrichter staan. Noem ook een situatie waarin ook het BTWidentificatienummer van de afnemer op de factuur moet staan. Kun je motiveren waarom de BTW-identificatienummers op facturen moeten staan? 25 Wat betreft de geleverde goederen en verrichte diensten moet de factuur informatie bevatten over goederen en diensten. Noem ten minste drie soorten informaties. Kun je motiveren waarom deze informatie op facturen moet staan? 26 Wat houdt de verleggingsregeling in en in welke geval wordt deze toegepast? 27 Als er goederen/diensten in een ander land van Europa geleverd worden, welke informatie moet er dan op de factuur vermeld worden. En wat betekent in dit geval intracommunautaire abc-leveringen? 28 Wat is het verschil tussen factuur- en kasstelsel? Noem van elk een voorbeeld wanneer ze worden toegepast. 29 Op de meeste goederen en diensten bedraagt de BTW 19%. Geef een voorbeeld van goederen of diensten waarop het 6%-tarief en het 0%-tarief van toepassing is. 30 In Nederland kennen we de zogeheten ‘margeregeling’. a. Noem twee soorten goederen waarop de margeregeling van toepassing is. b. Vertel wat de margeregeling inhoudt en de wijze waarop deze wordt berekent. 31 Op de omzetbelasting is de zogeheten ‘kleine-ondernemersregeling’ van toepassing. a. Vertel wat dit inhoudt. b. Geef ten minste twee voorwaarden waaronder deze regeling van toepassing is.

4.9

FIOD-ECD 1 Wat betekent de afkorting FIOD-ECD? 2 Noem twee doelen die de FIOD-ECD nastreeft. 3 Noem twee taken van de FIOD-ECD. 4 Als er fraude wordt vermoedt, wat is dan de procedure bij de FIOD-ECD? 5 De FIOD-ECD doet ook onderzoeken op het terrein van economische ordening, financiële integriteit en goederenbewegingen. Om welk soort zaken gaat het dan?



29

4.10 Bedrijf staken 1 Er wordt wel over ‘bedrijf staken’ gesproken. a. Welke twee situaties kunnen er dan bedoeld worden? b. Vertel wat beide situaties inhouden. 2 Als een ondernemer zijn bedrijf staakt, moet hij diverse zaken regelen. a. Noem de instanties waar de staking van een bedrijf moet worden gemeld. b. Vertel ook waar de melding betrekking op heeft en wat het doel daarvan is. c. Geef ook aan welke zaken jij waarschijnlijk nog meer moet regelen. 3 Als je als ondernemer je bedrijf staakt, moet je de belasting met de Belastingdienst verrekenen. a. Om welke belastingen gaat het? b. Op welke wijze kun je dit zo regelen dat dit financieel zo gunstig mogelijk voor de ondernemer uitpakt. c. Noem de zaken die ook afgerekend moeten worden maar bij de exploitatie van de onderneming eventueel buiten beschouwing gelaten zijn. 4 Wat zijn stille reserves en hoe ontstaan deze? 5 Wat zijn fiscale reserves en hoe ontstaan deze? 6 Wat is goodwill en hoe ontstaat deze? 7 Wat is oudedagsreserve en hoe ontstaat deze? 8 Wat is stakingswinst en hoe ontstaat deze? 9 De ondernemer moet bij het staken van zijn bedrijf ook de omzetbelasting met de fiscus verrekenen. Met welke zaken moet hij dan ook rekening houden?

4.11

Surseance van betaling 1 Wat betekent surseance van betaling? 2 Wat is de reden voor het aanvragen van surseance van betaling? 3 Wat is de rol van een curator bij surseance van betaling? 4 Beschrijf de procedure van voorlopige tot en met definitieve surseance van betaling. 5 Een schuldenaar staat onder surseance van betaling. Omschrijf ten minste drie gevolgen die hieruit (kunnen) voortvloeien. 6 Wanneer eindigt een surseance van betaling? 7 Welke partijen kunnen het verzoek tot intrekking van de surseance doen? 8 Wat betekent ‘kwade trouw’ als de schuldenaar zich hieraan schuldig heeft gemaakt?



30

4.12 Faillissement 1 Wat betekent faillissement? 2 Noem vermogensbestanddelen die niet tot het faillissement behoren, maar tijdens de surseance van betaling wel 3 Noem twee partijen die eveneens failliet zijn als de ondernemer failliet is. 4 Wat kan de aanleiding tot een faillissement zijn? 5 Wie kan een faillissement aanvragen? 6 Op de aanvraag tot faillissement kan verzet of hoger beroep ingesteld worden. Omschrijf hiervan de procedure. 7 Wanneer is de aanvraag tot het faillissement een feit geworden? 8 Waarom is het ingangstijdstip van het faillissement belangrijk? 9 Wat is de te volgen procedure bij het aanvragen van een faillissement? 10 Wat zijn de taken van een curator? 11 Wat is de taak van de rechter-commissaris tijdens het faillissement? 12 Wat wordt er tijdens een verificatievergadering beslist? 13 Schuldeiser A heeft sinds een jaar een vordering van €10.000 en schuldeiser B sinds een maand een vordering van €1.000. Er is €1.100 aan vermogen beschikbaar en er is sprake van ‘paritas creditorum’. Hoeveel krijgt iedere schuldeiser? 14 Op welke manier kan de ‘paritas creditorum’ doorbroken worden? 15 Geef een voorbeeld waarbij sprake is van ‘paritas creditorum’. 16 Wat is het verschil en wat de overeenkomst tussen hypotheekrecht en pandrecht? 17 Motiveer waarom de hypotheekhouder en pandhouder zich in principe niets van het paritas creditorum hoeven aan te trekken. 18 De vordering van de bank ten aanzien van rente en aflossing op het pand waarop hypotheekrecht rust, bedraagt €100.000. De overige twee schuldeisers hebben een vordering van respectievelijk €10.000 en €20.000, waarop de paritas creditorum van toepassing is. Er is €103.000 aan vermogen beschikbaar. Hoeveel krijgt iedere schuldeiser? 19 Noem nog een tweetal vorderingen waarop de gelijkheid in verdeling niet van toepassing is. 20 Wanneer kan de ‘actio pauliana’ toegepast worden? 21 Welke partijen kunnen de ‘actio pauliana’ toepassen? 22 Wat is de reden dat de Belastingdienst en het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen het faillissement niet zullen aanvragen? 23 Noem in volgorde de voorrangspositie van alle tot nu toe genoemde schuldeisers.



31

24 De fiscus kan op de failliet zelfs het ‘bodembeslag’ hanteren. Wat houdt dit in? 25 Noem enkele ‘bodemgoederen’ waarop het bodembeslag van toepassing kan zijn. 26 Geef aan de hand van een voorbeeld aan hoe het bodembeslag werkt en hoe het omzeild kan worden. 27 Om welke redenen kan een faillissement eindigen? 28 In bijna het laatste stadium van het faillissement kan de curator de schuldeisers een akkoord aanbieden. a. Wat is een slotakkoord? b. Onder welke voorwaarden is een slotakkoord bindend? c. Welke schuldeisers hebben hierin stemrecht? d. Waarom eindigt het failliet hier definitief? 29 Een faillissement kan ook eindigen wegens gebrek aan baten. a. Waarom zal bij dit faillissement geen slotakkoord zijn tussen de concurrente schuldeisers? b. Welke gevolgen heeft dit voor het beëindigen van het faillissement? 30 Een faillissement kan eindigen door middel van de slotuitdelingslijst. Omschrijf de procedure hiervan. 31 Een faillissement kan eindigen door schuldsanering. Omschrijf hoe dit gaat. 32 Omschrijf globaal op welke manier de Wet schuldsanering natuurlijke personen deel uitmaakt van de faillissementswetgeving. 33 De curator krijgt als vergoeding voor zijn diensten een percentage van het vermogen en de opbrengst van de boedel. Noem nu de volgorde in uitbetalen van de schuldeisers en de curator.

4.13 Anti-misbruikwetgeving rechtspersonen 1 Wat is het doel van de anti-misbruikwetten? 2 In de anti-misbruikwetten zijn zaken geregeld om het ontduiken van de aansprakelijkheid bij faillissement te voorkomen. a. Wat is in de eerste anti-misbruikwet geregeld? b. Wat is in de tweede anti-misbruikwet geregeld? c. Wat is in de derde anti-misbruikwet geregeld?

4.14 Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen (WSNP) 1 Noem het doel van de Wet Schuldensanering Natuurlijke Personen (WSNP). 2 Omschrijf de toelatingsprocedure als een natuurlijk persoon aanspraak maakt op de WSNP. 3 Omschrijf de voorwaarden en acties waaraan de natuurlijke persoon tijdens de schuldsaneringsperiode moet voldoen. 4 Omschrijf op welke wijze de schuldsaneringsperiode eindigt. Uitgeverij Streutker


32

4.15 Opdrachten hoofdstuk 4 1 Herkenbaarheid rechtspersoonlijkheid en bevoegdheid vertegenwoordiger Onderzoek: a.

hoe we van een onderneming te weten kunnen komen dat het een eenmanszaak, VOF of een BV is. Onderzoek tevens het belang dat we hierbij hebben;

b. hoe we van een onderneming te weten kunnen komen dat we te maken hebben met een persoon die bevoegd is het bedrijf te vertegenwoordigen. Onderzoek tevens het belang dat we hierbij hebben. 2 Het starten en omzetten naar een andere rechtspersoon van een onderneming Onderzoek: a.

welke rechtsvorm het beste bij een bepaalde situatie past;

b. de afwegingen die er gemaakt moeten worden als er gekozen kan worden tussen de eenmanszaak en de BV; c. de afwegingen die er gemaakt moeten worden als er gekozen kan worden tussen de maatschap, vennootschap onder firma, commanditaire vennootschap en een BV; d. het belang van het hebben van rechtspersoonlijkheid van de onderneming; e. wat er gedaan moet worden bij het omzetten van een eenmanszaak of VOF in een BV. 3 Financiële administratie Onderzoek: a.

de verplichtingen van de ondernemer ten aanzien van de boekhouding;

b. de verplichtingen van de ondernemer ten aanzien van de jaarrekening en het jaarverslag; c. wat er in de jaarrekening en het jaarverslag vermeld moet worden; d. wat er met de jaarrekening gedaan moet worden. 4 Welke gegevens komen er in het Handelsregister? 5 Wat zijn de belangrijkste veranderingen? 6 Wat blijft hetzelfde? 7 Op welke basisregistraties sluit het handelsregister aan? 8 Wanneer moeten overheidsafnemers aansluiten? 9 Gemeenten en andere overheidsinstanties zijn niet alleen afnemer van het Handelsregister maar moeten zich straks zelf ook inschrijven. Welke gegevens moeten zij inschrijven in het Handelsregister? Uitgeverij Streutker


33

10 Wat kost het ondernemers en andere inschrijfplichtigen? 11 Wat gaat gebruik van de gegevens door overheidsafnemers kosten? 12 Wat gaat aansluiting van overheidsafnemers kosten? 13 Gaat het Handelsregister een rol spelen bij fraudebestrijding door de overheid? 14 Mogen marktpartijen nummers gebruiken, zo ja welke wel en welke niet? 15 Failliet Twee weken geleden zijn er goederen geleverd aan een klant. Deze klant heeft die goederen nog niet betaald. De klant is vandaag failliet gegaan. Onderzoek in hoeverre de ondernemer kans maakt dat hij zijn geld krijgt.



34

5

Sociaal-economische wetgeving 1 Wat is het doel van de sociaal-economische wetgeving? 2 Noem ten minste drie wetten die hiertoe behoren.

5.1

Wet Personenvervoer 2000 1 Wat is het doel van de Wet personenvervoer 2000? 2 Op welk soort vervoer heeft de Wp2000 betrekking? 3 Met de invoering van de Wp2000 beoogt de overheid de kwaliteit en de efficiëntie van het openbaar vervoer te verbeteren alsmede de kostprijs van het openbaar vervoer te verlagen. Welke gedachte zit hierachter om dit te bereiken? 4 Wanneer je als ondernemer een vervoersbedrijf voor personen (bus, taxi) wilt oprichten, gelden hiervoor bepaalde (vestigings)eisen en vervoersvergunningen. Welke eisen zijn dit? 5 Welk onderscheid maakt de wet in de te verlenen vergunningen volgens de Wp2000? 6 Op welke wijze is de concessieverlening geregeld? 7 Wie beslissen over de aanvraag tot vergunning van het openbaar vervoer en welke criteria gelden hier? 8 Wie beslissen over de aanvraag tot vergunning van besloten busvervoer en welke criteria gelden hier? 9 Wie beslissen over de aanvraag tot vergunning van taxivervoer en welke criteria gelden hier? 10 Aan welke eisen moeten taxi’s t.b.v. het taxivervoer voldoen? 11 Noem ten minste vier wettelijke eisen waaraan taxichauffeurs en taxiondernemers moeten voldoen. Geef een toelicht bij de door jou genoemde eis. 12 Met welk doel is het hebben van een boardcomputer in taxi’s verplicht? 13 Wat is de belangrijkste verzekering voor een ondernemer die personen vervoert? Motiveer uw antwoord. 14 Voor motorvoertuigen bestemd voor personenvervoer gelden zwaardere keuringseisen dan de APK. Omschrijf waar de zwaardere keuringseisen uit bestaan. 15 Welke eisen stelt men aan taxichauffeurs?

5.2

Winkeltijdenwet 1 Wat is het doel van de Winkeltijdenwet?



35

2 Wat verstaat deze wet onder goederen, particulieren en winkels? 3 Noem de algemene wettelijke bepalingen van de Winkeltijdenwet. 4 Welke instanties zijn belast met de handhaving van de Winkeltijdenwet? 5 Noem ten minste drie bedrijven/instellingen waarvoor de algemene wettelijke bepalingen van de Winkeltijdenwet niet gelden. 6 Wat is het verschil tussen vrijstellingen en ontheffingen? En welke instantie verleent deze? 7 Noem ten minste twee bevoegdheden die de gemeenteraad of burgermeester en wethouders hebben tot het verlenen van vrijstellingen en ontheffingen. 8 De gemeenteraad kan bij verordening vrijstelling verlenen op verboden volgens de Winkelwet ten behoeve van het toerisme. Kun je zaken aanvoeren om het toerisme in een gemeente te bepalen? 9 Op welke wijze is er in de Winkeltijdenwet de nodige souplesse ingebouwd? 10 Waarom behoudt de overheid zich het recht voor om landelijk vrijstellingen te verlenen? 11 Noem een aantal instellingen waarvoor deze vrijstellingsregeling geldt. 12 Op welke wijze zijn de koopzondagen in de Winkeltijdenwet geregeld? 13 Een winkel kan ook gebruik maken van de avondwinkelbepaling. Op grond van bepaalde voorwaarden kan een gemeente een winkel toestaan om op zondag geopend te zijn. Welke voorwaarden zijn dit?

5.3

Cadeau-acties 1 Wanneer zijn cadeau-acties in strijd met misleidende reclame? 2 Hoe verloopt de werkwijze van de Reclame Code Commissie nadat bij haar een klacht is ingediend van misleidende reclame. Probeer een voorbeeld te noemen. 3 Ook spam valt onder de reclamecode. Welke regels gelden voor: a. spam; b. vergelijkende reclame; c. direct marketing; d. telemarketing? 4 Als een bedrijf zich niet houdt aan de reclamecode, hoe verloopt dan de juridische procedure? 5 Wanneer vallen dumpingsacties onder verboden cadeau-acties? Probeer een voorbeeld te noemen. 6 Noem nog enkele wetten waarmee cadeau-acties strijdig kunnen zijn. 7 Omschrijf wat er onder een kartel wordt verstaan.



36

5.4

Warenwet 1 Omschrijf globaal wat de Warenwet inhoudt. 2 Geef de reden waarom de Warenwet als kaderwet ontworpen is. 3 Definieer het begrip ‘waren’ volgens de Warenwet. 4 Omschrijf het doel van de Warenwet. 5 Geef ten minste twee gebieden waarop de Warenwet niet van toepassing is. 6 Welke functie heeft het Warenwetbesluit binnen de Warenwet? 7 Ten aanzien van waren kent het Warenwetbesluit specifieke verbodsbepalingen. Waarop hebben deze verbodsbepalingen betrekking? 8 En als het technische voortbrengselen betreft, hoe kunnen de eisen van het Warenwetbesluit dan luiden? 9 In de Warenwetbesluiten kunnen voorschriften worden gesteld met betrekking tot het bereiden, vervaardigen, behandelen, bewerken, verwerken, verpakken, bewaren of vervoeren. Waarop kunnen deze voorschriften onder meer betrekking op hebben? 10 Noem ook twee voorschriften binnen het Warenwetbesluit die gesteld kunnen zijn aan personen. 11 Ten aanzien van technische voortbrengselen zijn in de Warenwetbesluiten voorschriften opgenomen met betrekking tot het gebruiken, installeren, monteren, herstellen, onderhouden, na te zien of tentoon te stellen. Waarop kunnen deze voorschriften betrekking hebben? 12 Noem ten minste twee verbodsbepalingen volgens de Warenwet. 13 Noem ten minste twee verboden in de uitoefening van een beroep of bedrijf volgens de Warenwet. 14 In het belang van de volksgezondheid, de veiligheid, de eerlijkheid in de handel of goede voorlichting omtrent waren, kunnen bij AMvB nadere regels worden gesteld. Noem ten minste twee van deze regels. 15 Verder kunnen er regels worden gesteld die verhandelaren verplichten maatregelen te treffen om een goede naleving te bevorderen van het bij de Warenwet bepaalde. Noem ten minste twee van deze maatregelen. 16 Welke maatregelen kan de Minister treffen bij gerede aanwijzingen van gevaar voor veiligheid en volksgezondheid van de mens? 17 Hoe moet een verhandelaar handelen bij ontheffing van de bij AMvB nader gestelde regels? 18 Houders van vergunningen hebben een waarschuwingsverplichting. Wat houdt dit voor hen in? 19 Op welke manieren wordt ervoor gezorgd dat de bepalingen in de Warenwet door verhandelaren nageleefd worden?



37

5.5

Metrologiewet 1 Omschrijf globaal wat de Metrologiewet inhoudt. 2 Omschrijf het doel van de Metrologiewet. 3 Noem ten minste twee bepalingen volgens de Metrologiewet. En omschrijf wat de door jou genoemde bepalingen inhouden. 4 Welke instituut bewaakt de toelating tot de markt volgens de Metrologiewet? 5 Omschrijf de drie mogelijkheden waardoor de toelating tot de markt van meetmiddelen bewaakt wordt. 6 Noem twee situaties op basis waarvan meetinstrumenten herkeurd moeten worden. 7 Omschrijf hoe de etikettering op meetapparatuur geregeld is. 8 Omschrijf hoe het toezicht en de controle op de meetapparatuur geregeld is.

5.6

Benelux Verdrag inzake de Intellectuele Eigendom 1 Omschrijf het doel van het Benelux Verdrag inzake de Intellectuele Eigendom. 2 a. b. c. d.

Wat wordt er onder ‘intellectueel eigendom (IE)’ verstaan? Noem enkele voorbeelden van IE’s. Wat is de reden dat IE’s beschermd worden? Op welke wijze kan de IE-bescherming zichtbaar worden gemaakt?

3 a. b. c. d.

Wat wordt er onder ‘merk’ verstaan? Noem enkele zaken die als merk worden beschouwd. Noem een voorbeeld van iets dat niet als merk wordt beschouwd. Wat is het doel van het hebben van een merk?

4 Met betrekking op de mobiliteitsbranche: a. Noem ten minste drie zaken die als merk kunnen worden beschouwd. b. Geef een voorbeeld van een combinatie van woorden beeldmerk. c. Geef een voorbeeld van een combinatie van vorm en kleurmerk. d. Geef een voorbeeld van een collectief merk. e. Geef een voorbeeld van een soortnaam. f. Geef een voorbeeld van een geslachtsnaam. g. Geef een voorbeeld van een geografische merknaam. 5 a. Wat wordt er onder een domeinnaam verstaan? b. Wat is het doel ervan? 6 Omschrijf de procedure van registratie van een merk. Hierin moet tot uiting komen: nieuwheidsonderzoek, merk deponeren, geldigheid, merkrecht, nietigheid en weigeringsbeslissing. 7 a. b. c. d.

Welke rechten heeft een merkhouder? Welke rechten heeft een merkhouder niet? Welk merkrecht bestaat er (niet) bij een handelsnaam? Welke voorwaarden en mogelijkheden bestaan er bij merkrechtoverdracht?



38

e. Welke voorwaarden en mogelijkheden bestaan er bij het geven van een licentie? 8 Welke merkbescherming kun je in het buitenland verkrijgen? 9 Beschrijf hoe de merkbescherming geregeld is in de landen die tot de Europese Unie behoren. 10 a. Hoe verloopt de registratieprocedure van een merk? b. Als het HBIM een merk weigert te registreren, op welke wijze kun je dan hiertegen bezwaar maken? 11 Op welke wijze is merkbescherming te regelen op internationaal niveau? 12 a. Op welke wijze kan het merkrecht worden beschermd? b. Waarom is inbreuk op het merkenrecht desondanks lastig te handhaven?

5.7

Rijksoctrooiwet 1995 1 Omschrijf globaal wat de Rijksoctrooiwet 1995 inhoudt. 2 Omschrijf het doel van de Rijksoctrooiwet 1995. 3 Wat houdt het octrooirecht in? 4 Noem de voorwaarden waaronder een uitvinding voor een octrooi vatbaar is. 5 Noem enkele uitsluitingen wat betreft uitvindingen. 6 Als er geen octrooirecht mogelijk is, welke andere beschermingsvormen zijn dan eventueel bruikbaar? 7 Wat houdt ‘nieuwheid’ in binnen de Octrooiwet? 8 Noem de aspecten die (niet) voor een octrooi vatbaar zijn. 9 Wanneer is commerciële exploitatie in strijd met de openbare orde of goede zeden? 10 Omschrijf de procedure van de octrooiaanvraag a. voor een Nederlands octrooi; b. voor een Europees octrooi; c. voor een Europees octrooi. 11 Hoe lang is een verkregen octrooirecht geldig? 12 Beschrijf de rechten van de octrooihouder. 13 Onder welke voorwaarde kan een licentie worden afgedwongen?

5.8

Mededingingsrecht 1 Omschrijf globaal wat het mededingingsrecht inhoudt. 2 Noem de drie verboden volgens het mededingingsrecht op nationaal niveau en de twee extra verboden op internationaal niveau. Geef er een korte omschrijving bij van wat de verboden inhouden.



39

3 Wat verstaat men in dit kader onder:  overeenkomst;  juridische binding;  onderneming en ondernemingsvereniging;  ‘onderling afgestemde feitelijke gedragingen’? 4 Omschrijf het doel van het mededingingsrecht. 5 Omschrijf in hoeverre het toepassingsgebied van de Mededingingswet reikt. 6 Noem ten minste twee voorbeelden van verboden overeenkomsten, besluiten en onderling afgestemde feitelijke gedragingen. Geef er een korte verklaring bij. 7 Handhaving regelgeving a. Bij welke instantie berust de handhaving op de Mededingingswet? b. Op welke wijze vervult deze instantie de handhaving? c. Tot welke gebieden strekt de handhaving zich uit? d. Welke functie heeft de Europese Commissie bij de handhaving op het mededingingsrecht? 8 Kartels a. Wat zijn kartels? b. Noem er twee voorbeelden van. 9 Kartelverbod a. In hoeverre strekt het kartelverbod zich uit? b. Tot welke onderdelen van het commerciële beleid kunnen de concurrentiebeperkende maatregelen zich uitstrekken? c. Noem de twee soorten overeenkomsten waarop het kartelverbod van toepassing is. 10 Kartelvrijstellingen a. Er zijn situaties waarin het mededingingsrecht in vrijstellingen voor kartels voorziet. Wanneer is dat het geval? b. Wat wordt er in dit kader onder een bagatelvrijstelling verstaan en onder welke voorwaarden is dit mogelijk? c. Noem nog twee andere soorten kartelvrijstellingen. 11 Kartelontheffingen a. Er kunnen ook ontheffingen voor kartels worden verleend. Wat is de reden hiervan en wanneer wordt een ontheffing verleend? b. Wat is het verschil tussen vrijstelling en ontheffing met betrekking tot de kartels? 12 Economische machtsposities a. Wat wordt volgens het mededingingsrecht onder ‘economische machtsposities’ verstaan? b. Koppelverkoop leidt mogelijk tot misbruik van economische machtspositie. Vertel aan de hand van een voorbeeld hoe dit dan in zijn werk gaat. c. Noem hiervan ten minste twee voorbeelden. d. Noem de voorwaarden waaronder de NMa een uitzondering kan geven tot de vorming van economische machtspositie. 13 Concentraties a. Omschrijf wat volgens het mededingingsrecht onder ‘concentraties’ wordt verstaan. b. Als ondernemingen willen fuseren of een joint venture willen oprichten, moeten zij rekening houden met het concentratiezicht van de Mededin-



40

gingsautoriteiten. Hoe gaan de Mededingingsautoriteiten daarbij tewerk? c. Wanneer is er sprake van een fusie? d. Wanneer is er sprake van een joint venture? 14 Groepsvrijstelling a. Wat is een groepsvrijstelling en wat is het doel ervan? b. Noem ten minste twee soorten groepsvrijstellingen. 15 Toepassingsgebied groepsvrijstelling a. Wat is het toepassingsgebied van een groepsvrijstelling? b. Wat is het verschil in groepsvrijstellingen tussen verticale en horizontale samenwerkingsverbanden? c. Geef van elk twee voorbeelden. 16 De algemene groepsvrijstellingsverordening kent een zwarte lijst. Wat houdt dit in? 17 Voordat de groepsvrijstelling van toepassing is, moeten de partijen een dubbele marktaandeeltoets uitvoeren. Wat houdt dit in? 18 In de groepsvrijstellingsverordening heeft de Europese Commissie richtsnoeren opgenomen. Met welk doel heeft de EC dit gedaan en welke functie(s) hebben de richtsnoeren? 19 De groepsvrijstellingsverordening kent vijf hardcore beperkingen (hardekernbeperkingen). a. Wat zijn hardcore beperkingen en welke functie hebben deze? b. De eerste hardcore beperking betreft de verticale prijsbinding. Licht deze beperking toe en geef er een voorbeeld van. c. De eerste hardcore beperking betreft bepaalde verkoopbeperkingen. Licht deze beperking toe en geef er een voorbeeld van. d. De derde en vierde hardcore beperking betreft de selectieve distributie. Licht deze beperking toe en geef er een voorbeeld van. e. De vijfde hardcore beperking betreft de levering van vervangingsonderdelen. Licht deze beperking toe en geef er een voorbeeld van. 20 Internetverkoop a. In het mededingingsrecht is ook de internetverkoop beschreven. Vertel globaal hoe dit geformuleerd is. b. Bij de internetverkoop zijn ook de actieve en passieve verkoop genoemd. Met welke doel is dit gedaan? c. Welke uitzondering is er in de richtsnoeren voor internetverkoop opgenomen? 21 Noem de drie richtsnoeren van internetverkoop bij een systeem van selectieve distributie. 22 Motiveer waarom de Europese Commissie internetrichtsnoeren heeft ontwikkeld. 23 Hardekernbeperkingen a. Geef twee hardekernbeperkingen van internetverkoop en geef er een eenvoudige omschrijving bij. b. Wat is het doel van deze hardekernbeperkingen? c. En hoe functioneren deze hardekernbeperkingen dan? 24 Wederverkoop a. Wat betreft internetverkoop gelden er voor wederverkoop bepaalde beperkingen. Omschrijf deze beperkingen.



41

b. Geef een uitzondering op deze regels. c. Wanneer kan een prijsafspraak nietig verklaard worden? 25 Voor de automobielbranche geldt een beperkte groepsvrijstelling. We zitten op dit moment in de overgangsperiode van de oude naar de nieuwe groepsvrijstelling. Vertel wat het verschil is tussen deze groepsvrijstellingen. Neem daar de primaire en secundaire markt in mee. 26 Vertel globaal de ontstaansgeschiedenis van de BER-wetgeving. 27 Vertel globaal de wijzigingen in de nieuwe Verordening 330/2010 in vergelijking met de Verordening 1400/2002. 28 Omdat de beperkte vrijstelling voor de primaire automotive markt komt te vervallen (is vervallen), heeft de ACEA een Code of Good Practice ontwikkeld. Wat is dit, wat is het doel ervan en hoe luidt dit globaal. 29 Waarom is er voor de secundaire automotive markt wel een beperkte groepsvrijstelling gehandhaafd? 30 Vertel van twee bepalingen hoe deze voor de aftermarket functioneren.

5.9

Specifieke wetten en regels mobiliteitsbranche 1 De motorrijtuigenbelasting (wegenbelasting) is in feite een houderschapsbelasting. Motiveer waarom dit in feite zo is. 2 In de Wet op de Motorrijtuigenbelasting is het begrip motorrijtuig gedefinieerd. Hou luidt deze definitie? En wat kun je daarvan afleiden welke soorten motorrijtuigen onder de MRB vallen? 3 Over de heffing van de MRB worden provinciale opcenten in rekening gebracht. Waartoe dienen deze opcenten? 4 De MRB moet per tijdvak worden betaald. Welke tijvakken heeft jouw voorkeur? 5 Het tarief van de MRB hangt van diverse factoren af. Noem daarvan ten minste drie factoren. 6 Op diverse motorrijtuigen is vrijstelling of bijzonder tarief op de MRB mogelijk. Geef van beide groepen twee voorbeelden. 7 Wat is de Belasting personenauto’s en motorrijwielen (BPM) voor een soort belasting en voor welk soort motorrijtuigen geldt deze belasting? 8 In welke gevallen is de aangifte van BPM ‘automatisch’ geregeld en in welke gevallen (noem er 2) moet je als particulier zelf aangifte van de BPM doen? 9 Als de koper aangifte doet van BPM, aan welke twee voorwaarden moet hij dan voldoen? 10 Om het BPM-tarief te kunnen berekenen, moeten we met een aantal factoren rekening houden. a. Van welke factoren is de hoogte van het BPM-tarief afhankelijk? b. Hoe moet de netto catalogusprijs worden bepaald als we uitgaan van de consumentenprijs? c. Kies een website waar het BPM-tarief wordt berekend. Controleer of deze berekening goed is gemaakt. Uitgeverij Streutker


42

11 De Algemene Periodieke Keuring (APK) is de Nederlandse invoering van de in Europa wettelijk verplichte autokeuring. a. Wat is het doel van deze wet? b. In welke Nederlandse wet is de APK geregeld? c. Voor welke motorrijtuigen geldt de APK? d. Welke keuringsfrequentie is een daartoe keuringsplichtig voertuig onderworpen? e. Aan welk keuringsmoment is een keuringsplichtig voertuig onderworpen? f. Welke instanties mogen de APK uitvoeren? g. Wat moet er volgens de APK worden gekeurd? 12 Omschrijf de APK-keuringsprocedure. 13 Als een auto is gekeurd, ontvangt de eigenaar een keuringsrapport, zowel bij een goedkeuring als bij een afkeuring van de auto. Waartoe dient het keuringsrapport? 14 Iedere auto die is gekeurd voor de APK, moet worden afgemeld, zowel bij goedkeuring als bij afkeuring. a. Bij welke instantie moet de keuring worden afgemeld? b. Hoe gaat dat dan en welke gegevens moeten daarbij worden verstrekt? c. Wat is de reden dat ook de kilometerstand moet worden verstrekt? d. In welke database komt deze kilometerstand dan terecht? e. Kan iedereen van deze database gebruikmaken? 15 Als een voertuig is afgekeurd, hoe verloopt dan de procedure om een voertuig APK goedgekeurd te krijgen? 16 Om de kwaliteit van de keuringsstations te waarborgen, zijn deze aan (anonieme) steekproeven onderworpen. Hoe verloopt de procedure van de steekproeven. 17 De aanvraag van een erkenning APK moet worden ingediend bij de RDW. a. Aan wie en onder welke voorwaarden worden de keuringsbevoegdheden verstrekt? b. Welke eisen stelt de Wegenverkeerswet om als keuringsstation te mogen fungeren? c. Aan welke algemene erkenningsvoorschriften moet er worden voldaan? d. Een keuringsbevoegd keuringsstation stelt ook eisen aan de keurmeester. Noem deze eisen en geef er een toelichting bij. 18 Er is een aantal algemene voorschriften die gelden voor de erkenninghouder ofwel de keurmeester. Noem hiervan ten minste twee voorschriften.

5.10 Opdrachten hoofdstuk 5 1 Winkeltijdenwet Kan de gemeente worden verplicht koopzondagen vast te stellen? 2 Winkeltijdenwet Kan gemeente bij vaststelling koopzondagen, bepaalde branche/onderneming tegemoet komen?



43

3 Winkeltijdenwet Is de Winkeltijdenwet van toepassing op een rommelmarkt (op zondag)? 4 Winkeltijdenwet Mogen kunstateliers en galeries elke zondag open zijn? 5 Winkeltijdenwet Is Koninginnedag een nationale feestdag en mogen dan de winkels geopend zijn? 6 Winkeltijdenwet Is een videotheek een winkel? 7 Winkeltijdenwet Vallen coffeeshops onder het regime van de Winkeltijdenwet? 8 Winkeltijdenwet Is een internet/belshop een winkel? 9 Warenwet Wat is het verschil tussen Sociale Hygiëne en de Hygiënecode? 10 Warenwet Moet iedere gelegenheid waar levensmiddelen verstrekt worden beschikken over een hygiënecode? 11 Warenwet Wie controleert de Hygiënecode? 12 Warenwet Waar heeft mijn vereniging zich volgens de Warenwet aan te houden? 14 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Wat is een merk? 15 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Wat zijn ‘tekens die kunnen onderscheiden’? 16 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Kunnen lettercombinaties of cijfercombinaties een merk zijn? 17 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Kan een vorm van de waar (of verpakking) een merk zijn? 18 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Kan een logo als merk beschermd worden?



44

19 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Kan een specifieke schrijfwijze een merk zijn? 20 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Kan een slagzin als merk beschermd worden? 21 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Wat is het Slagzinnenregister? 22 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Kan een enkele kleur als merk beschermd worden? 23 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Kan een geur of geluid als merk gedeponeerd worden? 24 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Kan een geslachtsnaam als merk dienen? 25 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Wat is een individueel merk? 26 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Wat is een collectief merk? 27 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Waarom is het verstandig een merk registreren? 28 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Hoe ontstaan rechten op een merk? 29 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Is het mogelijk een merk slechts in Nederland te beschermen? 30 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Is het verplicht om een merk te deponeren? 31 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Als een merk al jarenlang gebruikt wordt zonder dat het gedeponeerd is, bestaat er dan een recht ten opzichte van een inbreukmaker? 32 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Wie kan een merk deponeren?



45

33 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Kan een merk in de Benelux gedeponeerd worden, terwijl de houder (deposant) geen adres of onderneming in de Benelux heeft? 34 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Wat is ‘classificatie’? 35 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Vanaf welke welk moment is een merk beschermd? 36 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Wat is een spoedregistratie? 37 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Wat is oppositie? 38 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Hoelang is een merk beschermd? 39 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Moet een merk gebruikt worden om de rechten op een merkregistratie te handhaven? 40 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Wat is ‘normaal gebruik’? 41 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Moet een nieuw merkdepot worden verricht als een merk na verloop van tijd wijzigt (bv. modernisering van het lettertype)? 42 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Kan een merkregistratie tussentijds gewijzigd worden? 43 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Kan een merk worden overgedragen? 44 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Wat is een licentie? 45 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Wat betekent het teken ®? 46 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Wat is de betekenis van ™?



46

47 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Kunnen alle merken geregistreerd worden? 48 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Wanneer mist een merk onderscheidend vermogen? 49 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Wat is inburgering? 50 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Wat is ‘verwording tot soortnaam? 51 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Wanneer is een merk in strijd met de goede zeden of de openbare orde? 52 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Wanneer is een merk misleidend? 53 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Mag een merk dat geweigerd is door het Benelux Merkenbureau wel gebruikt worden? 54 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Welke tekens, naast de niet-onderscheidende tekens, kunnen geen merk zijn? 55 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Wat zijn vormen die door de aard van de waar bepaald zijn? 56 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Wat zijn vormen die de wezenlijke waarde van de waar beïnvloeden? 57 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Wat zijn vormen die een uitkomst op het gebied van de nijverheid opleveren? 58 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Wordt een merk ook geweigerd als het al door een ander is geregistreerd? 59 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Welke rechten heeft een merkhouder? 60 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Wanneer is er sprake van ‘soortgelijkheid’ van waren en/of diensten? 61 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Wanneer is er sprake van ‘gevaar voor verwarring’?



47

62 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Kan een merkhouder te allen tijde optreden tegen inbreuken? 63 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Kan een merkhouder ook optreden als zijn merk voor andere soorten producten wordt gebruikt? 64 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Kan het Benelux Merkenbureau een merk weigeren in te schrijven indien een identiek of overeenstemmend merk voor dezelfde producten reeds geregistreerd is? 65 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Betekent het niet kunnen weigeren van een registratie dat een ouder geregistreerd overeenstemmend merk geen obstakel zal vormen voor een nieuw merk? 66 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Moet een merk beschermd worden in elk exportland? 67 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Hoe kan een merk in het buitenland beschermd worden? 68 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Wat is een Internationale Merkregistratie? 69 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Wat is een Gemeenschapsmerk? 70 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Wat betekent het uniforme karakter van een Gemeenschapsregistratie? 71 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Kan een Gemeenschapsmerkregistratie voor een deel van de Europese Unie worden overgedragen? 72 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Geeft het Gemeenschapsmerk een beter recht dan afzonderlijke nationale registraties? 73 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Wat kan als Gemeenschapsmerk beschermd worden? 74 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Wat is oppositie? 75 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Op welk moment kan oppositie ingediend worden?



48

76 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Op basis van welke oudere rechten kan een oppositie tegen een Europese aanvraag gevoerd worden? 77 Merk, Intellectueel Eigendom, Octrooi Wat is het 'recht van voorrang'? 20 Mededingingsrecht, civiele handhaving Hoe kunnen benadeelde ondernemingen en consumenten voor hun belangen opkomen? 21 Mededingingsrecht, civiele handhaving Hoe verhoudt een schadevergoedingsprocedure zich tot een onderzoek door de NMa of de Europese Commissie? 22 Mededingingsrecht, civiele handhaving Wat moet een benadeelde voor de rechter aanvoeren om de schade daadwerkelijk vergoed te krijgen? 23 Mededingingsrecht, civiele handhaving Loont het voor een consument of onderneming om een procedure tot schadevergoeding te beginnen? 24 Mededingingsrecht, civiele handhaving Kan een consumentenorganisatie of een speciaal daartoe opgerichte stichting of vereniging altijd schadevergoeding vragen? 25 Mededingingsrecht, civiele handhaving Is (een deel van) de boete die de NMa of de Europese Commissie oplegt, bedoeld als vergoeding voor de geleden schade? 26 Mededingingsrecht, civiele handhaving Kan een consument, onderneming of consumentenorganisatie die een procedure voor de rechter begint, inzage krijgen in de dossiers van de NMa of van de Europese Commissie? 27 Mededingingsrecht, civiele handhaving Als een bedrijf boetevermindering heeft gekregen dankzij een clementieverzoek bij de NMa of de Europese Commissie, wat betekent dat dan voor de schadevergoeding? 28 Mededingingsrecht, civiele handhaving Is er een verband tussen de eventuele schadevergoeding en de hoogte van de boete?



49

29 Mededingingsrecht, civiele handhaving Wat doet de overheid om het consumenten(-organisaties) makkelijker te maken hun recht te halen? 30 Mededingingsrecht, concentraties Wat is een concentratie van ondernemingen? 31 Mededingingsrecht, concentraties Wanneer moet ik een concentratie melden? 32 Mededingingsrecht, concentraties Hoe lang duurt een concentratietoezichtprocedure? 33 Mededingingsrecht, concentraties Wat is omzet volgens de Mededingingswet? 34 Mededingingsrecht, Internationaal Hoe verhoudt de nationale concentratiecontrole zich tot de Europese? 35 Mededingingsrecht, Internationaal Kan ik een klacht beter in Brussel of bij de NMa indienen? 36 Mededingingsrecht, Internationaal Moet een kartel dat al in Brussel is aangemeld ook bij NMa worden gemeld? 37 Mededingingsrecht, Internationaal Moet een kartel dat onder een Europese vrijstelling valt worden aangemeld? 38 Mededingingsrecht, Internationaal Wat is het verschil tussen het kartelverbod uit de Mededingingswet en dat uit het EG-verdrag? 39 Mededingingsrecht, kartels Wat is een kartelafspraak? 40 Mededingingsrecht, kartels Is het toegestaan om als branchevereniging prijsadviezen te geven? 41 Mededingingsrecht, kartels De prijs van een product is overal hetzelfde, mag dat? 42 Mededingingsrecht, kartels Hoe weet ik of mijn afspraken mogen van de NMa? Kunnen jullie juristen er naar kijken?



50

43 Mededingingsrecht, misbruik economische machtspositie Wat is een economische machtspositie (EMP)? 44 Mededingingsrecht, misbruik economische machtspositie Wat is misbruik van economische machtspositie? 45 Mededingingsrecht, misbruik economische machtspositie Mag een fabrikant van een bepaald product mij verplichten een ander product erbij te kopen? 46 Mededingingsrecht, misbruik economische machtspositie Mag een groothandel mij verbieden onder de adviesprijs te verkopen? 47 Mededingingsrecht, misbruik economische machtspositie Er is maar één bedrijf dat een bepaald product aanbiedt, daarom heb ik geen keuze. Is een monopoliepositie verboden? 48 Mededingingsrecht, misbruik economische machtspositie Mag mijn zorgverzekeraar bepalen bij welke zorgaanbieder ik iets vergoed krijg? Als ik naar een niet-gecontracteerde fysiotherapeut ga, moet ik een gedeelte zelf betalen. 49 Mededingingsrecht, procedures NMa Kan een derde een beroep doen op de Mededingingswet? 50 Mededingingsrecht, procedures NMa Waarom is deze wet er? 51 Mededingingsrecht, procedures NMa Wat is een onderneming? 52 Mededingingsrecht, procedures NMa Wat is een relevante markt? 53 Mededingingsrecht, procedures NMa Hoe betaal ik een boete? Ik ga in bezwaar of beroep? 54 Mededingingsrecht, procedures NMa Hoe betaal ik een boete? Ik ga niet in bezwaar of beroep. 55 Mededingingsrecht, procedures NMa Ik heb een aanmaning van de NMa ontvangen, wat nu? 56 Mededingingsrecht, televisie, internet en telefonie Hebben de kabelmaatschappijen in Nederland een economische machtspositie?



51

57 Mededingingsrecht, televisie, internet en telefonie Welk gedrag van kabelmaatschappijen vormt 'misbruik van een economische machtspositie'? 58 Mededingingsrecht, televisie, internet en telefonie Wat kan de NMa voor mijn individuele relatie met mijn kabelmaatschappij betekenen? 59 Mededingingsrecht, televisie, internet en telefonie Indien ik een internetdienst zoals ADSL wil afnemen dwingt KPN mij om ook een telefoonabonnement te nemen. Mag dat? 60 Mededingingsrecht, televisie, internet en telefonie U wilt internet via de kabel nemen, maar u moet ook verplicht televisie afnemen van de kabelmaatschappij. Of, u wilt televisie via de kabel nemen, maar u moet ook verplicht internet en telefonie nemen. Is dit toegestaan? 61 Mededingingsrecht, televisie, internet en telefonie Is dit dan geen koppelverkoop? 62 Mededingingsrecht, televisie, internet en telefonie Indien ik een internetdienst zoals ADSL wil afnemen dwingt KPN mij om ook een telefoonabonnement te nemen. Mag dat? 63 Wet op de Motorrijtuigenbelasting, voertuig verkopen Wat moet ik doen als ik mijn auto of een ander voertuig wil verkopen? 64 Wet op de Motorrijtuigenbelasting, vrijstelling Wanneer kan ik vrijstelling van motorrijtuigenbelasting (mrb) aanvragen? 65 Wet op de Motorrijtuigenbelasting, kentekenbewijs Uit welke delen bestaat een kentekenbewijs? 66 Wet op de Motorrijtuigenbelasting, voertuig kopen Wat moet ik doen als ik een auto of ander voertuig wil kopen? 67 Wet op de Motorrijtuigenbelasting, buitenlands kenteken Mag ik een auto met een buitenlands kenteken hebben? 68 Wet op de Motorrijtuigenbelasting, auto invoeren Hoe kan ik een auto uit het buitenland in Nederland importeren (invoeren)? 69 BPM, auto importeren Als ik een auto importeer uit het buitenland, hoe moet ik dan handelen in verband met de Belasting van personenauto’s en motorrijwielen (BPM)?



52

70 BPM, douanerechten en omzetbelasting Wanneer krijgt u te maken met douanerechten en omzetbelasting? 71 BPM, bestelauto’s vanaf 1 juli 2005 Hoe is de BPM-regeling voor bestelauto’s vanaf 1 juli 2005? 72 APK, schorsen Wat is het schorsen van een voertuig? 73 APK, schorsen Waar kan ik mijn voertuig laten schorsen?



53

6

Milieurecht

6.1

Wet Milieubeheer 1 Wat is het doel van de Wet Milieubeheer? 2 De Wet Milieubeheer is een raamwet of kaderwet. Wat houdt dat in? Vertel ook waarom de WM zo is opgebouwd en welke rol de uitvoeringsbesluiten daarbij spelen. 3 Het milieubeleid is de uitgangssituatie die uiteindelijk tot de uitvoering moet leiden. Noem ten minste twee milieubeleidspunten. 4 In de milieuplannen is het milieubeleid nader uitgewerkt. Vertel hoe de plannen zijn van de in de vorige vraag genoemde milieubeleidspunten. 5 Wat is de functie van de milieukwaliteitseisen? 6 Vertel globaal wat een milieueffectrapportage (MER) inhoudt, wanneer en waarom een MER gehouden moet worden en voor welke situaties een MER verplicht is. 7 Wat wordt er in de WM verstaan onder inrichting en met doel is een inrichting gedefinieerd? 8 Per 1 oktober 2010 is de omgevingsvergunning van kracht geworden. Wat wordt hieronder verstaan en wat is het doel ervan? 9 Welke functie heeft de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo)? 10 Vanaf 1 januari 2008 geldt voor de meeste bedrijven slechts één besluit: het Activiteitenbesluit. Wat houdt dit besluit in en welk doel wordt ermee nagestreefd? 11 De Wet Milieubeheer onderscheidt drie soorten inrichtingen. a. Waarom is dit onderscheid aangebracht? b. Vertel hoe de indeling is. c. Geef van elke soort inrichting een voorbeeld. 12 Kies een soort inrichting. Bepaal met behulp van de AIM-module bepalen welke regels voor dit bedrijf van belang zijn en hoe de melding plaatsvindt. 13 Moet er naast een aanvraag omgevingsvergunning ook nog een melding worden gedaan voor het Activiteitenbesluit? 14 Wanneer is een melding Activiteitenbesluit volledig? 15 Besluiten en vergunningen zijn in milieuvoorschriften geregeld. Waarin zijn deze geregeld en waarvoor? 16 Wat houdt de IPPC-richtlijn in en welk doel wordt hiermee nagestreefd? 17 Ga met behulp de Wetswegwijzer van InfoMil na aan welke milieuregels een bedrijf moet voldoen volgens de IPPC-richtlijn. 18 De Provinciale Milieuverordening (PMV) is gebaseerd op de Wet milieubeheer en de Wet bodembescherming. Noem een PMV en een bedrijf waarvoor deze geldt. Uitgeverij Streutker


54

19 Voor wat voor soort bedrijven is een milieujaarverslag (PRTR-verslag) verplicht en welk doel dient dit? 20 Op welke wijze is de handhaving van de milieuregels geregeld? 21 Omschrijf hoe ondernemers de wettelijke milieudoelstellingen en milieueisen kunnen waarmaken.

6.2

Afvalstoffen 1 Wat wordt er met betrekking tot afvalstoffen in de WM verstaan onder: a. afval; b. een ieder; c. handelingen? 2 Welke verboden zijn naar aanleiding van het wetsartikel over afvalstoffen omschreven? En welke doelen worden ermee nagestreefd? 3 Welke functie heeft de Eural en waarvoor voor wie zijn de regels bindend? 4 Het afvalbeleid van de overheid is erop gericht prioriteit te geven aan de meest milieuvriendelijke verwerkingswijzen. Hoe heeft de overheid het afvalbeleid ingericht? 5 Teken en benoem de treden van de ‘Ladder van Lansink’ in volgorde van de minste naar de zwaarste milieubelasting. Vertel ook wat iedere trede inhoudt. 6 Op welke wijze heeft het Landelijk Afvalbeheerplan (LAP) is deze indeling verfijnd? 7 Hoe luidt de inhoud Landelijk Afvalbeheerplan (LAP) en welke functie heeft het LAP? 8 Wat wordt er verstaan onder ketengericht afvalbeleid en wat is het doel ervan? Geef er een voorbeeld bij.

6.3

Afvalpreventie 1 Op welke wijze is de afvalpreventie in de WM geregeld? 2 Wat houdt afvalpreventie voor bedrijven in en kan dat worden bereikt? 3 In het Activiteitenbesluit zijn geen regels voor afvalpreventie opgenomen. Hoe bereikt de overheid dat bedrijven aan afvalpreventie doen? 4 Afvalpreventie kan tot grondstoffenbesparing leiden. Motiveer wanneer dit zo is. 5 Preventie kan tot waterbesparing leiden. Motiveer wanneer dit zo is. 6 Het ontstaan van afval moet zoveel mogelijk bij de bron worden voorkomen. Hoe kan dat worden gerealiseerd? 7 Geef voor een verkoopafdeling autobedrijf ten minste twee zaken waardoor afvalpreventieve is te bevorderen.



55

8 Geef voor een verkoopafdeling autobedrijf ten minste twee zaken waardoor afvalinzameling is te beperken.

6.4

Afvalscheiding bedrijven 1 Wat wordt er volgens de WM verstaan onder afvalscheiding? Wat is het doel ervan en welk beleid is hierop gezet? 2 Op welke wijze is de afvalscheiding volgens de weten regelgeving geregeld? En op welke wijze is dit voor bedrijven geregeld: niet-inrichtingen, inrichtingen en vergunningplichtige bedrijven? 3 In de WM is het ‘redelijkerwijs scheiden’ genoemd. Wat houdt dit in? 4 Ondanks het redelijkerwijs scheiden, moeten bepaalde afvalstromen altijd gescheiden worden gehouden. Welke zijn dit? 5 Welke functie(s) hebben afvalstoffenkaarten? Download er een, en pas deze toe op een autobedrijf. 6 Geef ten minste drie tips voor het bevorderen van afvalscheiding.

6.5

Afvalscheiding huishoudens 1 Wat verstaat de WM onder huishoudelijk afval? En op welke wijze zijn de afvalstromen hiervan geregeld? 2 Ga met behulp van de afvalscheidingswijzer na of je je eigen afvalstroom (nog) beter kunt regelen. 3 Op welke wijze is klein chemisch afval (KCA) voor particulieren geregeld? Hoe zijn hier de KCA-producten ingedeeld en hoe zijn ze te herkennen? 4 Op welke wijzen hebben gemeenten hun afvalstoffenheffing geregeld? 5 Op welke wijze is de verwijderingsbijdrage voor elektrische apparaten voor particulieren geregeld? 6 Op welke wijze hebben gemeenten de scheiding van kunststof verpakkingsafval geregeld? Is er een voorkeur? Motiveer dat ook. 7 Hoe is de verpakkingsbelasting geregeld?

6.6

Afvalstoffen opslaan en afgeven 1 Gevaarlijke afvalstoffen behoren in een gecertificeerde opslagruimte te worden opgeslagen, die voldoet aan de PGS-richtlijnen. Zoek uit wat de PSG-richtlijn inhoudt. 2 Erkende inzamelaars zijn te vinden op de zogenaamde VIHB-lijst. Zijn er ook speciale inzamelaars voor autobedrijven? 3 Valleen autobedrijven onder de inzamelplicht van klein gevaarlijk afval (KCA)?



56

4 Op welke wijze is de afvalstoffenregistratie geregeld? 5 Wat is bedrijfsafval en hoe is de inzameling hiervan geregeld? 6 In de WM kennen we ook zogenaamde productbesluiten. Wat houdt dit in en noem er ten minste twee voorbeelden van. En hoe is de producentenverantwoordelijkheid geregeld? 7 Hoe luidt voor autodemontagebedrijven het Besluit Wet Milieubeheer Autodemontage? 8 Bij de verkoop van nieuwe auto’s geldt de verwijderingsbijdrage en verwijderingspremie. Wat houdt dit in? 9 Wat houden het Besluit inzamelen afvalstoffen (BIA) en de Regeling inzamelaars, vervoerders, handelaars en bemiddelaars van afvalstoffen (RIA) in? 10 Wat houdt het Besluit melden bedrijfsafvalstoffen en gevaarlijke afvalstoffen in? Neem in je antwoord mee: LMA, begeleidingsbrief, meldingsplicht en afvalstoffenregistratie. 11 Er bestaan ook productveiligheidsbladen. Wat is het doel hiervan en hoe is ermee om te gaan?

6.7

Afvalwater en bodembescherming 1 Waarom is op afvalwater ook het algemene afvalstoffenbeleid van toepassing? 2 Wat is het doel van de Europese Kaderrichtlijn Water (KWR)? Op welke wijze is de werking van de KWR binnen bedrijven te bereiken? 3 In hoeverre mogen autobedrijven hun afvalwater op de riolering lozen? 4 Er is toch genoeg drinkwater? Hoezo schaarse grondstof? 5 Rioleringen kunnen gescheiden zijn in grijs en zwart afvalwater. Wat is het verschil in deze soorten afvalstromen en met welke reden wordt dit gedaan? 6 Hoe is in de WM huishoudelijk afvalwater gedefinieerd en wat is de verwachting waaruit deze afvalstroom zal bestaan? En welke zorgplicht hoort hierbij? 7 Op welke wijze is het wassen van motorvoertuigen of carrosserie-onderdelen in het Activiteitenbesluit geregeld? Neem in je antwoord ook de Waterwetvergunning en het Besluit algemene regels voor inrichtingen milieubeheer mee. 8 Welke verboden en voorwaarden zijn met betrekking tot het lozen van afvalwater. 9 Uitgangspunt is altijd de beste beschikbare techniek (BBT). Wat houdt dit voor het lozen van afvalwater in? 10 Voor het wassen van auto’s in een wasstraat is ook een olieafscheider en slibvangput verplicht. Welke normen zijn hiervoor gesteld? 11 Als de vorige vraag, maar dan voor de vloeistofdichte vloer. 12 Als de vorige vraag, maar dan voor het deconserveren van nieuwe auto’s. 13 Maak een schematische tekening van een olieafscheider, slibvangput en controleput. Vertel de werking van deze installatie.



57

14 Voor de olieafscheider en slibvangput gelden Europese normen. Welke zijn deze en voor welk doel. 15 Welke eisen zijn er gesteld aan werkplaatsen van autobedrijven met betrekking tot de olieafscheider en slibvangput? 16 Hoe luidt de zorgplicht volgens de Wet bodembescherming (Wbb)? Gebruik eigen bewoordingen. 17 Wat is het doel van de bodembescherming? Noem ten minste drie activiteiten in het autobedrijf waarvoor de bodembescherming geldt. 18 Welke functie heeft een bodemonderzoek: nul- en eindsituatie onderzoek? Neem ook de meldplicht in je antwoord mee. 19 Om de noodzakelijke mate van bodembescherming te bepalen is er een richtlijn vastgesteld, de zogenaamde Nederlandse Richtlijn Bodembescherming bedrijfsmatige activiteiten (NRB). Er is voorgeschreven dat een bodembeschermende voorziening of maatregel moet voldoen aan bodemrisicocategorie A. Wat houdt dit in? 20 Voor activiteiten die de bodem kunnen verontreinigen, gelden de volgende voorzieningen en maatregelen. Maak een overzicht (tabel) hoe dit geregeld is. 21 Bodembeschermende voorzieningen en maatregelen zijn in het Activiteitenbesluit opgenomen. Noem ten minste drie inrichtingen waarvoor deze gelden. 22 Aan welke eisen moet een vloeistofdichte vloer voldoen voordat een Verklaring Vloeistofdichte Voorziening wordt afgegeven? 23 Noem een effectgerichte voorziening noemen waardoor er geen Verklaring Vloeistofdichte Voorziening hoeft te worden afgegeven. 24 Vloeistofdichte vloeren moeten gekeurd worden. Hoe is hiervoor de procedure? 25 En als er dan toch gemorst wordt, hoe functioneert dan een goed incidentmanagement? 26 Op welke wijze is de luchtvervuiling ofwel luchtkwaliteit wettelijk geregeld? 27 Stankoverlast is op verschillende manieren op te lossen. Bespreek er twee.

6.8

Opdrachten hoofdstuk 6 1 Activiteitenbesluit – Vergunningplicht  Hoe bepaal ik of een inrichting onder het Activiteitenbesluit valt en of de inrichting vergunningplichtig is?  Wat is precies de relatie tussen het Activiteitenbesluit en de aanwijzing van vergunningplichtige inrichtingen in bijlage I van het Besluit omgevingsrecht (Bor)? 2 Activiteitenbesluit –Iinrichting  Kunnen inrichtingen waar gevaarlijk stoffen worden opgeslagen een inrichting type A zijn?



58

3 Activiteitenbesluit - Voorschriften inrichting type C  Welke voorschriften gelden in het algemeen voor een inrichting type C? 4 Activiteitenbesluit - Inrichting type A  Wat zijn zijn type A-inrichtingen?  Kunt u daar voorbeelden van noemen? 5 Activiteitenbesluit - Verandering bij inrichting type C  Een inrichting type C wijzigt zijn activiteiten. Wanneer moet de vergunning worden aangepast? 6 Activiteitenbesluit - Verandering inrichting  Wanneer is er sprake van verandering van een inrichting? 7 Activiteitenbesluit - Melding type C-inrichting  Moet een inrichting type C een melding doen in het kader van het Activiteitenbesluit? 8 Activiteitenbesluit - Melding  Moeten bedrijven bij de inwerkingtreding van een wijziging van het Activiteitenbesluit opnieuw melden?  Door een wijziging van het Activiteitenbesluit kunnen activiteiten die eerder vergunningplichtig waren onder het Activiteitenbesluit komen te vallen. Moeten bedrijven die dergelijke activiteiten uitvoeren een melding doen bij het bevoegd gezag? 9 Activiteitenbesluit - Activiteitenbesluit Internet Module (AIM)  Wat is de Activiteiten Internet Module (AIM)? 10 Activiteitenbesluit – Roetfilters en vergunning  Kan ik van een bedrijf eisen, dat het zijn vrachtauto’s uitrust met roetfilters?  Waar is informatie over roetfilters en milieuzones te vinden? 11 Activiteitenbesluit – Energiebesparende technieken  Waar is informatie over energiebesparende technieken te vinden? 12 Activiteitenbesluit - Overtreding Activiteitenbesluit  Kan tegen de overtreding van een voorschrift van het Activiteitenbesluit strafrechtelijk worden opgetreden? 13 Afvalwater – Lozing bij afspuiten pleziervaartuigen  Mogen pleziervaartuigen worden afgespoten bij inrichtingen zonder dat hier een jachthaven bij aanwezig is? Zo ja, waar moet de lozing van afvalwater aan voldoen?



59

14 Afvalwater – Afkoppeling hemelwater  Kan een gemeente een bedrijf verplichten op basis van het Activiteitenbesluit het hemelwater af te koppelen van een gemengd stelsel? 15 Afvalwater –Lozing wasplaats voor motorvoertuigen  Waaraan moet een bedrijfsmatige lozing van een wasplaats voor motorvoertuigen op het vuilwaterriool voldoen? 16 Afvalwater – Lozing huishoudelijk afvalwater op oppervlaktewater  Mag een lozing van huishoudelijk afvalwater bij een kantoorpand plaatsvinden via een IBA op oppervlaktewater, als de kadastrale grens van dit pand zich minder dan 40 meter van een vuilwaterriool bevindt? 17 Afvalwater – Verdunnen van afvalwater  Een bedrijf verdunt afvalwater met schoon water voordat op het riool geloosd wordt, om zo te voldoen aan het doelvoorschrift. Mag dat? 18 Afvalwater – Lozing hemelwater van particulieren  Is er een wettelijke basis vanuit de Wm om nieuwe hemelwaterlozingen van particulieren niet te laten aansluiten op een vuilwaterriool? 19 Afvalwater – Lozing van chemische toiletten  Mag het afvalwater van chemische toiletten op de riolering worden geloosd? 20 Afvalwater –Olieafscheiders  Welke normen gelden er voor olieafscheiders?  Is het toegestaan om meerdere oliehoudende afvalwaterstromen op één olieafscheider te laten uitkomen? 21 Energie – Terugverdientijd  Op welke wijze kan een terugverdientijd van een energiebesparende maatregel worden berekend? 22 Activiteitenbesluit - Emissiepunt verfspuitruimte  In de Besluiten inrichtingen voor motorvoertuigen en bouw- en houtbedrijven milieubeheer gold de vergunningplicht wanneer het emissiepunt van een verfspuitruimte binnen een bepaalde afstand (50 of 30 meter) van een kwetsbaar object was gelegen. In het Activiteitenbesluit wordt deze afstand niet meer genoemd. Waarom niet? 23 Lucht –VOS algemeen en boekhouding  Bij een handhavingsactie bij een autoschadeherstelbedrijf hoor ik dat een VOS-registratie niet meer verplicht is. Klopt dat?  Welke regelgeving is van toepassing op bedrijven die voertuigen overspuiten en/of andere spuit- of coatingwerkzaamheden uitvoeren? Hoe zit het met de relatie tussen Activiteitenbesluit, BOOVV en Oplosmiddelenbesluit?  Hoe handhaaf ik de voorschriften voor vluchtige organische stoffen uit het Activiteitenbesluit voor het reinigen, lijmen en coaten van metaal?



60

24 Activiteitenbesluit - Eisen opslag afgewerkte olie  Waaraan moet de opslag van afgewerkte olie volgens het Activiteitenbesluit voldoen? 25 Activiteitenbesluit - Afgewerkte olie in bovengrondse opslagtank  Is afgewerkte olie een vloeibare brandstof en waar moet de opslag van afgewerkte olie in een bovengrondse opslagtank aan voldoen? 26 Activiteitenbesluit - Biodiesel in bovengrondse opslagtank  Is biodiesel een vloeibare brandstof en waar moet de opslag van biodiesel in een bovengrondse tank aan voldoen? 27 Activiteitenbesluit - Opslagtank  Wanneer is er sprake van een opslagtank volgens het Activiteitenbesluit? 28 Activiteitenbesluit - Emissiepunt verfspuitruimte  In de Besluiten inrichtingen voor motorvoertuigen en bouw- en houtbedrijven milieubeheer gold de vergunningplicht wanneer het emissiepunt van een verfspuitruimte binnen een bepaalde afstand (50 of 30 meter) van een kwetsbaar object was gelegen. In het Activiteitenbesluit wordt deze afstand niet meer genoemd. Waarom niet? 29 Wet milieubeheer – Luchtkwaliteitseisen  In de Wet milieubeheer wordt met betrekking tot luchtkwaliteitseisen, in bijlage 2, gesproken over grenswaarden, plandrempels, alarmdrempels, richtwaarden en informatiedrempels. Wat is het verschil tussen deze normen?



61

7

Overeenkomstenrecht

7.1

De overeenkomst 1 Definieer het begrip ‘overeenkomst’. 2 Noem de eisen op grond waarvan er van een overeenkomst sprake is. 3 Kun je een voorbeeld noemen wanneer er sprake is van een eenzijdige en wanneer van een wederkerige overeenkomst? 4 Wat zijn verbintenissen in een overeenkomst? 5 Kun je een voorbeeld bedenken wanneer buitenstaanders met een overeenkomst tussen partijen te maken hebben? 6 Noem drie aspecten die een rol spelen bij het tot stand komen van een overeenkomst. 7 Twee van de drie aspecten hebben te maken met het aanbod. 8 Hoe moet dit aanbod zijn om tot aanvaarding van de koop over te kunnen gaan? 9 Noem een voorbeeld waarin het aspect ‘aanbod’ tot uiting komt. 10 Is een overeenkomst altijd rechtsgeldig als deze mondeling aangegaan is? Geef enkele voorbeelden waarbij een schriftelijke bevestiging van een overeenkomst verplicht is. 11 Geef een of meer redenen waarom het verstandig een overeenkomst schriftelijk vast te leggen. 12 Wat houdt de wil tot overeenkomst in? 13 Wanneer de wil tot overeenkomst tot een rechtszaak behoort, op welke manier zal de rechter deze zaak dan (kunnen) behandelen? Geef hiervan een voorbeeld. 14 Op grond waarvan kan een overeenkomst vernietigd worden? 15 Noem enkele omstandigheden waarbij sprake is van wilsgebreken. 16 Bedenk een voorbeeld bij de koop van een auto waarbij sprake is van dwaling. 17 Bedenk een voorbeeld bij de koop van een auto waarbij sprake is van misbruik van de omstandigheden. 18 Geef een definitie van algemene voorwaarden in een overeenkomst. 19 Waarom mogen en kunnen de algemene voorwaarden niet de kern van de prestatie aangeven? 20 Noem voorbeelden die tot de algemene voorwaarden kunnen behoren bij de koop van een auto. 21 Wat is de reden voor het opstellen van algemene voorwaarden? 22 De klant behoeft de algemene voorwaarden niet te kennen. a. Op welke wijzen moet hij er wel kennis van kunnen nemen? b. Op welke wijze(n) moet de klant op het bestaan van de algemene voorwaar-



62

den worden gewezen? c. Op welk moment van de overeenkomst moet de klant uiterlijk op het bestaan van de algemene voorwaarden in kennis gesteld zijn/worden? 23 Wanneer twee ondernemers met elkaar zaken doen en beide hanteren algemene voorwaarden, die echter strijdig met elkaar zijn, van welke partij gelden dan de algemene voorwaarden? 24 In een overeenkomst kunnen bedingen zijn opgenomen, die voor één van de partijen ‘onredelijk bezwarend’ zijn. a. Wat is de reden dat onredelijk bezwarende voorwaarden niet in de algemene voorwaarden opgenomen mogen zijn, maar wel in de normale overeenkomst? b. Wanneer desondanks de algemene voorwaarden een onredelijk bezwarende voorwaarde bevat, hoe moet dan de overeenkomst geïnterpreteerd worden? c. Als een onredelijk bezwarend beding op de zogenaamde ‘zwarte lijst’ voorkomt, wat is dan de rechtsgeldigheid van dit beding? d. Als een onredelijk bezwarend beding op de zogenaamde ‘grijze lijst’ voorkomt, wat is dan de rechtsgeldigheid van dit beding? e. Noem belangrijke onredelijk bezwarende bedingen die op de zwarte lijst voorkomen. f. Noem belangrijke onredelijk bezwarende bedingen die op de grijze lijst voorkomen. g. Kun je een reden aangeven waarom de bedingen, die op de zwarte en grijze lijsten staan, niet van toepassing zijn op ‘niet-consumenten’ en als ze in de overeenkomst zelf opgenomen zijn? 25 Wanneer spreekt men van benoemde overeenkomsten? 26 Geef ten minste vier voorbeelden van benoemde overeenkomsten. 27 Wanneer spreekt men van onbenoemde overeenkomsten? 28 Geef ten minste twee voorbeelden van onbenoemde overeenkomsten.

7.2

Benoemde overeenkomsten 1 Noem ten minste vijf overeenkomsten die in de autobranche een belangrijke rol spelen. 2 Noem een voorbeeld in de autobranche waarbij sprake is van zowel koopovereenkomst als ruilovereenkomst. 3 Hoe luidt de definitie van de koopovereenkomst? 4 Wat is het essentiële verschil tussen koop- en ruilovereenkomst? 5 Als bij de koopovereenkomst geen prijs afgesproken is, waarom moet de koper dan toch een redelijke prijs betalen? 6 Waartoe is een verkoper verplicht? 7 Waartoe is de koper verplicht? 8 Wanneer is er bij een koopovereenkomst sprake van verborgen gebreken? 9 Wanneer sprake is van verborgen gebreken, wat zijn dan de rechten van de koper?



63

10 Wat houdt het eigendomsvoorbehoud in bij een koopovereenkomst? 11 De wet kent naast de gewone koopovereenkomst ook de zogenaamde consumentenkoop. Wat houdt dit in? 12 Welk recht heeft dan de consument? 13 Wat houdt productaansprakelijkheid in? 14 Hoe lang geldt de productaansprakelijkheid bij consumentenkoop? 15 Wat is het doel van het recht van reclame? 16 Tot hoever reikt het recht van reclame voor de verkoper? 17 De wet kent naast de gewone koopovereenkomst ook de koop op proef. Wat houdt dit in? 18 Als een der partijen de overeenkomst niet nakomt, welke stappen kan de andere partij dan nemen? 19 Definieer het begrip huurovereenkomst. 20 Wat is het doel van een aanbetaling? 21 Wat houdt het eigendomsvoorbehoud in bij de huurkoopakte? 22 Welke drie bepalingen moeten in ieder geval in een huurkoopakte opgenomen zijn? 23 Wanneer wordt bij huurkoop de koper eigenaar van het artikel? 24 Waartoe is de huurkoper verplicht? 25 Wanneer de huurkoper in gebreke blijft, wat is dan het recht van de huurverkoper? 26 Definieer het recht van retentie. 27 Waarom heeft men het recht van retentie in het leven geroepen? 28 Wat houdt dit recht in? Geef hierbij een praktijkvoorbeeld. 29 Tot hoever reikt het retentierecht: a. voor iemand die de auto van de wanbetaler gekocht en overgedragen heeft gekregen; b. voor een vaste klant? 30 Wat is de procedure van terugvordering, wanneer de huurverkoper inderdaad hiertoe wil overgaan? 31 Stel dat de huurkoper failliet is en het artikel is minder waard dan de schuld, wat zijn dan de rechten van de huurverkoper? 32 Wat zijn in zo’n geval de rechten van de huurverkoper wanneer sprake is van koop op afbetaling? 33 Wanneer kan een huurkoper gebruikmaken van het inlossingsrecht? 34 Wanneer is de zogenaamde terugkoopverklaring van toepassing en wat is bij uitvoering hiervan de procedure? 35 Som nu de genoemde beschermingsbepalingen op die bij een huurkoopovereenkomst van toepassing zijn, verdeeld naar huurkoper en huurverkoper.



64

36 Definieer de koop op afbetalingsovereenkomst. 37 Wat is het specifieke verschil met een huurkoopovereenkomst? 38 Op grond waarvan wordt een huurkoopovereenkomst een koop-opafbetalingsovereenkomst? 39 Op welke artikelen kan een huurovereenkomst betrekking hebben? 40 Definieer de huurovereenkomst. 41 Waartoe is de verhuurder verplicht? 42 Waartoe is de huurder verplicht? 43 Op welke wijze is bij verhuur van onroerende zaken de bescherming van de huurder geregeld? 44 Hoe is in de Wet op de huur en verhuur: a. de woonruimte gedefinieerd; b. het bedrijfspand gedefinieerd? 45 Welke regels gelden bij opzegging van de huurovereenkomst voor onbepaalde tijd: a. voor de huurder; b. voor de verhuurder? 46 Wat betekent: ‘dood of koop breekt geen huur’? 47 Welke wettelijke regels bestaan er betreffende de huurtermijn: a. voor woningen; b. voor bedrijfspanden? 48 Wat houdt het verzoek om verlenging van huur in en wanneer zal dat ingewilligd worden? 49 Onderverhuur en wederverhuur komen vrij veel voor. Hoe komt dit en mag dat altijd? 50 Juridisch gezien bestaat de lease-overeenkomst niet. Welke soorten overeenkomsten zijn op leasing van toepassing? 51 Wat is leasen, gezien als economische mogelijkheid? 52 Wat is de ontstaansbron van leasen geweest? 53 Noem de twee belangrijkste leasevarianten en geef aan welke vorm van overeenkomst elke leasevariant is. 54 Kun je op basis van het antwoord van de vorige vraag aangeven bij welke leasevariant respectievelijk de juridische eigendom en de economische eigendom ligt? 55 Wat is de reden van het sluiten van een pandovereenkomst? 56 Hoe heet de zekerheid, die van een pandovereenkomst uitgaat, bij onroerend goed en hoe bij roerend goed? 57 Noem de twee soorten pandrecht en geef aan wat beide inhouden. 58 Hoe komt het stille pandrecht tot stand? 59 Wat is de reden van de verplichte registratie bij het stille pandrecht?



65

60 Welk risico kan pandrecht met zich meebrengen voor de koper van het roerend goed? 61 Hoe is dit risico uit te sluiten? 62 Wat houdt een cessie 63 Welke voorrangsregel biedt de cessie 64 Hoe moet de akte opgesteld zijn, wil er sprake zijn van een cessie 65 Wat houdt een financieringsovereenkomst in? Geef hiervan een praktijkvoorbeeld. 66 Wat is de relatie tussen financieren en eigendomsvoorbehoud? 67 Wat houdt een volmachtovereenkomst in? Geef hiervan een praktijkvoorbeeld. 68 Waardoor eindigt de volmacht? 69 Kun je een voorbeeld noemen, waarbij een volmacht onherroepelijk is? 70 Hoe is de aansprakelijkheid geregeld bij een volmachtovereenkomst? 71 Moet in het kader van de volmachtovereenkomst een garagehouder altijd instaan voor de daden van zijn vertegenwoordiger? 72 Omschrijf wat een borgtochtovereenkomst is en hoe deze functioneert. 73 Wat is het onderscheid tussen de particuliere borg en de professionele borg. 74 Motiveer waarom borgtocht een afhankelijk recht is en welke consequenties dit met zich meebrengt. 75 Omschrijf onder welke voorwaarden een natuurlijk persoon een borgtochtovereenkomst kan aangaan. 76 In welke situaties hoeft de gehuwde borg bij het aangaan van een borgtochtovereenkomst geen toestemming van zijn echtgenoot te hebben? 77 Omschrijf onder welke voorwaarden een rechtspersoon een borgtochtovereenkomst kan aangaan. 78 Omschrijf de situatie waarin de borgtocht niet opgezegd kan worden. 79 Omschrijf voor zowel de particuliere borg als voor de professionele borg de voorwaarden waaronder een borgtocht kan worden opgezegd. 80 Omschrijf de situatie waarin de borg dezelfde verweermiddelen tegenover de schuldeiser heeft als de hoofdschuldenaar. 81 Binnen de borgtochtovereenkomst heeft de borg diverse opschortingsrechten. Omschrijf er één van. 82 Wanneer moet de borg zijn verbintenis nakomen en als hij dit niet op tijd doet welke kosten kunnen hem dan in rekening gebracht worden? 83 Welke indeling in soorten verzekeringsovereenkomsten is er te maken? 84 Wat is bij een verzekeringsovereenkomst de waarde van een polis? 85 Waarom moet een verzekering altijd een onzeker voorval betreffen?



66

86 Wat houdt bij een verzekeringsovereenkomst in: a. het indemniteitsbeginsel; b. het verzekerbaar belang? 87 Wat zijn de verplichtingen van de verzekeraar? 88 Wat zijn de verplichtingen van de verzekeringnemer? 89 Noem de vier partijen die bij een verzekeringsovereenkomst betrokken kunnen zijn. Geef daarvan een voorbeeld. 90 Volgens een wetsartikel mag je de verzekeraar geen onjuistheden vertellen of belangrijke gegevens verzwijgen, ook al doe je dit niet met opzet. Wat kunnen anders de gevolgen zijn voor je als verzekeringnemer? 91 De verzekeringsmaatschappijen maken bijna altijd gebruik van algemene verzekeringsvoorwaarden. Noem er één. 92 Wat is de reden dat een verzekeraar bij het verstrijken van de betalingstermijn de plicht heeft de verzekeringnemer een expliciete waarschuwing te geven?

7.3

Opdrachten hoofdstuk 7 1 Huur bedrijfspand Als je een bedrijfspand wilt gaan huren of reeds huurt, dan zijn er nogal wat zaken waar je als huurder mee geconfronteerd kunt worden, zoals het afsluiten van een huurcontract, opzegging van huur, het onderhouden van het pand, enzovoort. Het is de bedoeling dat je in de opdracht onderzoekt wat je als huurder kunt verwachten. Om hier richting aan te geven, zijn de volgende situaties geschetst. a.

Voordat je een huurcontract afsluit, wil je een (standaard) huurcontract inzien zodat je je kunt oriënteren op wat je zoal te wachten staat. Hoe kom je aan een (standaard) huurcontract?

b. Je hebt bedrijfsruimte gehuurd. De huurder wil dat je eruit gaat omdat hij het pand wil verkopen. c. Je hebt onderhandeld over de huur van een bedrijfsruimte en je hebt mondeling ingestemd. De volgende dag (na een nachtje slapen) wil je de toezegging annuleren omdat je het toch niet zo’n geweldige huurlocatie vindt. Je hebt het huurcontract wel ontvangen maar niet ondertekend. Zit je er nu aan vast? d. Je zit in een bedrijfspand en je wilt de voorgevel aanpassen vanwege een betere uitstraling. In hoeverre ben je vrij om dit te doen? e. In de loop van de tijd is er in de bedrijfsruimte nogal wat aangepast. Binnenkort verhuist het bedrijf naar een andere locatie. Moet het in de oude staat opgeleverd worden? f.

Het dak van de bedrijfsruimte is lek. Wie is er aansprakelijk voor deze schade?

g. In het huurcontract is niet over een indexregeling opgenomen. De verhuurder wil echter de huur verhogen volgens de indexregeling. Mag hij dit doen?



67

2 Koop/verkoop bedrijfspand Bij de koop of verkoop van een bedrijfspand komt heel wat kijken, zoals de makelaar, de bank, de notaris, de gemeente, het koopcontract, het onderzoek naar het bedrijfspand, enzovoort. Onderzoek met wie en waarmee je bij de koop/verkoop van een bedrijfspand te maken krijgt en in welke volgorde dit zal gebeuren. 3 Aanmaning Aan een klant zijn diensten geleverd. De klant betaalt de factuur niet. Onderzoek of hem in de aanmaning de wettelijke rentevergoeding aangezegd moet worden. 4 Levering van ondeugdelijke goederen De ondernemer heeft onderdelen gekocht bij een groothandel, maar deze onderdelen deugen niet. Onderzoek wat de ondernemer hiertegen kan doen.



68

8

Verzekeringsrecht

8.1

Verzekeren 1 Geef de definitie van de verzekering. Dat mag ook in eigen woorden omschreven worden. 2 Verzekeren doe je omdat je eventuele schades zelf niet kunt of wilt dragen: a. Omschrijf het principe van verzekeren. b. Welke ril speelt toeval bij verzekeren? c. Welke rol speelt kans bij verzekeren? 3 Om je in te dekken tegen risico’s en schadelijke gevolgen ben je als particulier en ondernemer verplicht bepaalde verzekeringen af te sluiten. Daarnaast kun je ook vrijwillige verzekeringen afsluiten. a. Noem van beide verzekeringsvormen twee soorten verzekeringen. b. Wat is de reden dat je verplichte verzekeringen moet afsluiten? c. Noem een vrijwillige verzekering waarvan je het risico en eventuele schadelijke gevolgen zelf zou kunnen of willen dragen. 4 Ondernemers lopen nogal wat risico’s. Als je je als ondernemer van een autobedrijf zou vestigen, tegen welke risico’s zou je je dan gaan verzekeren? Motiveer je antwoorden. 5 Bij verzekeren speelt de zogenaamde ‘onzekere gebeurtenis’ een belangrijke rol. a. Motiveer waarom dit zo is. b. Welke wettelijke onzekere factoren moeten bij zowel de verzekerde als de verzekeraar bestaan om een verzekering geldig te laten zijn? c. Welke functie heeft het verzekerbaar belang hierbij? 6 Geef een overzicht van de soorten verzekeringen en geef daarbij aan voor welke groepen deze bestemd zijn. 7 Een bekende indeling naar verzekeringen is schadeverzekering en persoonsverzekering. Geef van beide twee soorten verzekeringen. 8 De groep schadeverzekeringen is weer in te delen naar zaakschade en vermogensschade. a. Geef van beide een voorbeeld. b. Omschrijf wat zaakschade omvat. c. Omschrijf wat vermogensschade omvat. 9 De groep persoonsverzekeringen is weer in te delen naar sommenverzekering en andere persoonsverzekeringen. a. Geef van beide een voorbeeld. b. Omschrijf wat een sommenverzekering omvat. c. Omschrijf wat een levensverzekering omvat en wat hiervan het kenmerkende verschil is met andere verzekeringen.

8.2

Verzekeringsovereenkomst 1 Omschrijf wat een verzekeringsovereenkomst is en wat deze inhoudt.



69

2 De verzekeringswet is van dwingend recht. a. Wat houdt dit in? b. Wat is het doel ervan? c. En als er sprake is van regelend recht, wat houdt dit dan in? 3 Wat bepaalt de aard van een verzekeringsovereenkomst? Geef hiervan een korte toelichting. 4 Noem de geldigheidsvoorwaarden van een verzekeringsovereenkomst. 5 Geef een algemene omschrijving van een onzekere gebeurtenis. 6 Partijen verzekeringsovereenkomst. a. Noem de partijen die bij een verzekeringsovereenkomst betrokken kunnen zijn en noem de rol die zij daarbij spelen. b. Geef een voorbeeld waarbij alle partijen betrokken zijn. Licht je antwoord toe. 7 Teken de bedrijfskolom van de verzekeringsbranche en beredeneer waarom zij in die volgorde met elkaar staan. 8 Verzekeringsovereenkomsten kunnen ook via tussenpersonen worden afgesloten. a. Welke taken oefenen tussenpersonen daarbij uit? b. In welke hoedanigheid kun je tussenpersonen tegenkomen en wat is het verschil in hun bevoegdheden? 9 Wat is de procedure bij het aangaan van een verzekeringsovereenkomst? 10 De polis kent insluitingen en uitsluitingen. Wat betekent dit en geef van een insluiting en een uitsluiting een voorbeeld. 11 Verzekeringen bieden een bepaalde dekking. a. Hoe kun je een verzekeringsdekking analyseren? b. Op welke wijze kun je de prijs-/prestatieverhouding van verzekeringen met elkaar vergelijken? c. Wat wordt er onder een voorlopige dekking verstaan? d. Wanneer gaat een afgesloten verzekering gelden? 12 Ten aanzien van de verzekeringspremie geldt een betalingsplicht. a. Hoe is deze betalingsplicht geregeld? b. Als de premie niet wordt voldaan, welk recht heeft de verzekeraar dan? c. Onder welke vooraarde hoeft de verzekerde geen premie te betalen? d. Wanneer kan er sprake zijn van premievermindering of premierestitutie? 13 Voor diverse verzekeringen geldt het bonus-malussysteem. a. Hoe werkt het bonus-malussysteem? b. Hoe wordt de intrede van het bonus-malussysteem bepaald en wie bepaalt (bepalen) dat? c. En als vraag b maar dan als je overstapt naar een andere verzekeraar? 14 Op de meeste verzekeringen heft de overheid assurantiebelasting. Vind je dit een redelijke vorm van belasting? Motiveer je antwoord. 15 Bij het aangaan van een verzekering wordt de verzekerde som vastgesteld. a. Welke functie heeft de verzekerde som bij verzekeringen? b. Welke partij(en) stelt(stellen) de verzekerde som vast. c. De verzekerde som kan lager of hoger zijn dan de werkelijke waarde. Ook kan het voorkomen dat hetzelfde object dubbel verzekerd is. Hoe wordt dit in de verzekeringswereld genoemd?



70

d. Welke nadelen levert dit op? 16 Een bedrijfspand is verzekerd tegen een waarde van €1.200.000. De werkelijke waarde is €1.500.000. a. Welk bedrag zal de verzekeraar uitkeren bij een schade van €450.000? b. Welk bedrag zal de verzekeraar uitkeren bij een schade van €1.500.000? 17 Premie risque is een onderverzekeringsregeling. Geef ten minste één reden waarom een ondernemer een premie risque verzekering zal afsluiten. Geef er ook een voorbeeld van. 18 Bij een voortaxatie is er ook wel eens sprake van een ‘open polis’ of een ‘getaxeerde polis’. a. Wat houden deze polissen dan in? b. Noem van elke vorm een voorbeeld. 19 Waarom is het verzekerd belang een vermogensaandeel? 20 a. b. c. d. e. f.

Welke begrippen worden er in de verzekeringsbranche gebruikt voor de waardebepaling van een object? Noem een voorbeeld wanneer er sprake is van herbouwwaarde. Geef er een toelichting bij. Hetzelfde als b. maar dan voor verkoopwaarde. Hetzelfde als b. maar dan voor vervangingswaarde. Hetzelfde als b. maar dan voor nieuwwaarde. Hetzelfde als b. maar dan voor dagwaarde.

21 Een personenauto heeft een nieuwwaarde van €20.000. Na drie jaar is de dagwaarde €10.000. a. Hoe wordt de premie vastgesteld? b. Welke bedrag wordt er maximaal uitgekeerd bij schade? 22 Wat houdt het ‘indemniteitsbeginsel’ in? Licht dit toe aan de hand van een voorbeeld. 23 Welke uitzonderingen gelden er op het indemniteitsbeginsel? Geef hiervan een voorbeeld. 24 Verzekeringen worden jaarlijks geïndexeerd. a. Wat houdt dit in? b. Op welke soorten verzekeringen is dit van toepassing? c. Hoe berekent de verzekeraar de index? 25 Verzekeringsmaatschappijen kennen diverse algemene uitsluitingen. a. Noem de twee soorten algemene uitsluitingen. b. Noem van beide vormen elk twee voorbeelden. c. In hoeverre zijn deze uitsluitingen wettelijk geregeld? 26 Noem de plichten van de verzekeraar en geef er beknopte toelichting bij. 27 Ook de verzekeringsnemer heeft diverse plichten. a. Noem deze plichten en geef er een beknopte toelichting bij. b. De mededelingsplicht is ook in het Burgerlijk Wetboek omschreven. Geef deze wettekst met eigen woorden weer. 28 De verzekeringsovereenkomst is een overeenkomst op basis van vertrouwen. a. Omschrijf ten minste twee vragen van het aanvraagformulier waarvan verwacht wordt dat de verzekeringsnemer deze naar waarheid zal beantwoorden. b. In welke gevallen hoeft een verzekeringsnemer bepaalde vragen niet te be-



71

antwoorden? c. Geef ten minste twee vereisten die voor de mededelingsplicht gelden. Licht deze toe. d. Als de verzekeringsnemer onjuiste of onvolledige informatie heeft verstrekt, hoe verzekeraar daarnaar handelen? e. Welke recht op uitkering bestaat er als de verzekeringsnemer onjuiste of onvolledige informatie heeft verstrekt? 29 Als er een verzekering is afgesloten, verkrijgt de verzekerde een polis van de verzekeraar. a. Welke functie heeft de polis? b. Uit welke delen bestaat een polis? Geef van elk deel de functie. c. Een polis kan algemene voorwaarden, bedingen en en-bloc bepalingen bevatten. Wanneer staan deze in de polis en wat houden ze dan in? d. Een polis kan ook uitsluitingsclausules bevatten. Wat houdt dit in en geef er een voorbeeld van. 30 Op welke wijze is schadeverhaal (wettelijk) geregeld? 31 Noem ten minste 3 verplichtingen bij de schaderegeling. Geef er een toelichting bij. 32 Bij de schaderegeling gelden diverse plichten. a. Noem deze plichten. b. Welke regelingen gelden er voor de mededelingsplicht.? c. Als vraag b. maar dan voor de medewerkingsplicht. d. Als vraag b. maar dan voor de schadebeperkingsplicht (bereddingsplicht). 33 Als er schade is door eigen gebrek, hoe kan dan de dekking geregeld zijn? Noem er twee voorbeelden bij. 34 Hoe is de dekking geregeld bij opzet en roekeloosheid? Noem er twee voorbeelden bij. 35 Aan welke voorwaarden moet er zijn voldaan, wil er recht op uitkering bestaan? 36 Behalve de polis kun je als verzekerde ook andere bewijsmiddelen van verzekering aandragen. Welke zijn dit? 37 Ondanks dat het om een gedekte gebeurtenis gaat moet de verzekerde het voorval bewijzen. a. Geef hiervan een voorbeeld wanneer er sprake is van inbraak. b. Waarom kan dit in bepaalde gevallen lastig te bewijzen zijn? 38 Welke rol speelt het verzekerde belang bij schade? 39 Tussen de fout en de gemaakte schade moet causaal verband bestaan. a. Wat houdt dit in? b. Geef een voorbeeld waarbij sprake is van causaal verband. c. Geef een voorbeeld waarbij geen sprake is van causaal verband. 40 Noem ten minste twee bepalingen uit het BW die de omvang van de schadevergoeding regelen. 41 Als er schade afgewikkeld moet worden, bij welke partij berust dan de bewijslast? Geef er een voorbeeld van. 42 Total loss is een bekende term in de verzekeringsbranche. a. Wat betekent Total loss? b. Noem ten minste twee vormen van Total loss en licht toe wat deze beteke-



72

nen. c. Hoe omschrijft het BW Total loss? d. Hoe omschrijft de verzekeringsmaatschappij meestal total loss? 43 Kies een personenauto van een bepaalde waarde en ouderdom en bepaal daarvoor bij welk bedrag deze total loss wordt verklaard. 44 Wanneer er sprake is van gedeeltelijke schade kan de uitkering op basis van drie methoden worden vastgesteld. a. Noem deze drie methoden. b. Geef aan wanneer welke methode waarvoor wordt gebruikt. 45 Bij verzekeringen is vaak een eigen risico of franchise opgenomen. a. Wat is het verschil tussen beide methoden? b. Wat is het doel van de toepassing hiervan? 46 Als de wet dit eist, moeten de verzekeringsmaatschappijen ook de bijkomende kosten vergoeden. a. Noem ten minste twee soorten bijkomende kosten die naast het schadebedrag kunnen optreden. b. Geef er ook een toelichting bij. 47 Als het recht op uitkering en de omvang ervan zijn vastgesteld, gaat de verzekeraar over tot uitbetaling. Hij zal ‘bevrijdend betalen’. Wat houdt dit in? 48 Aansprakelijkheidsverzekeringen hebben meestal een bepaling die de verzekeraar het recht geeft de schade rechtstreeks met de benadeelde af te wikkelen (ook de betaling). In het BW is de zogenaamde directe actie neergelegd. Wat houdt dit in? 49 Het Burgerlijk Wetboek kent verjaringstermijnen en vervalbedingen betreffende schadeclaims. Noem er twee en geef er een toelichting bij. 50 De verzekeraar kan de schade verhalen bij de veroorzaker. a. Wat houdt subrogatie in? b. Welke twee beperkingen hierbij volgens het BW? Licht ze ook toe. 51 In de verzekeringsbranche wordt cessie regelmatig toegepast. a. Wat betekent cessie? b. Wat is het doel ervan? c. Welke wettelijke vereisten zijn er gesteld aan de manier waarop vorderingen worden overgedragen? Geef er ook een toelichting bij. d. Hierbij is sprake van ‘openbare cessie’ of ‘stille cessie’. Wat houdt dit in en in welke situatie wordt welke vorm toegepast? e. Geef een voorbeeld in de autobranche waarbij cessie een rol speelt. 52 Wat houdt samenloop bij verzekeringen in en hoe wordt hiernaar gehandeld? 53 Verzekeringen kunnen uiteraard ook weer worden opgezegd. a. Welke partijen kunnen verzekeringen opzeggen? b. Welke bepalingen kent het BW omtrent de opzegmogelijkheden? Licht ze ook toe. 54 Sinds 1 januari 2010 zijn de opzegregelingen voor particulieren versoepeld. De verzekeraars hebben hiervoor een gedragscode ontwikkeld. Geef hiervan ten minste twee uitgangspunten en licht deze toe. 55 Ook voor zakelijke verzekeringen bestaan er opzegregelingen. Noem van deze gedragscode ten minste twee uitgangspunten en licht ze toe.



73

56 Behalve opzegging zijn er andere wijzen waarop de verzekeringsovereenkomst kan eindigen. Noem er een en geef er een toelichting bij. 57 Verzekeringen kunnen ook automatisch beëindigd worden. a. Wanneer is dit het geval? b. Hoe gaat dit in zijn werk? c. Geef er een voorbeeld van. 58 Verzekeringen kunnen ook ontbonden worden. a. Wanneer zal dit het geval zijn? b. Welke wettelijke bepaling(en) gelden er dan? c. Hoe gaat dit in zijn werk? d. Geef er een voorbeeld van. 59 Verzekeringen kunnen ook vernietigd worden. a. Wanneer zal dit het geval zijn? b. Welke wettelijke bepaling(en) gelden er dan? c. Hoe gaat dit in zijn werk? d. Geef er een voorbeeld van. 60 Verzekeringen kunnen ook eindigen bij wederzijds goedvinden. Geef een voorwaarde die hierbij een rol kan spelen en licht deze toe.

8.3

Veel voorkomende schadeverzekeringen 1 Schadeverzekeringen zijn veel voorkomende verzekeringen. a. Wat is het doel van schadeverzekeringen? b. Omschrijf met eigen woorden de definitie van schadeverzekering. Je mag daarbij uitgaan van de Europese wetgeving of de Nederlandse wetgeving. c. Geef twee mogelijke indelingen van schadeverzekeringen. d. Noem drie soorten schadeverzekeringen voor particulieren en omschrijf wat hun functie is. e. Hetzelfde als vraag d. maar dan voor zakelijke verzekeringen. 2 Aansprakelijkheidsverzekeringen vergoeden gewoonlijk alle letselschade en zaakschade die door de verzekerde wordt veroorzaakt. a. Wat houdt letselschade in? b. Wat houdt zaakschade in? c. Welke uitzonderingen zijn op de aansprakelijkheidsverzekering van toepassing? d. Op welke doelgroepen kunnen aansprakelijkheidsverzekeringen van toepassing zijn? e. Welke soorten dekkingen kunnen met aansprakelijkheidsverzekeringen voor particulieren (AVP) geregeld worden? Geef hierbij een toelichting. 3 Als ondernemer kun je aansprakelijk worden gesteld voor de schade die je anderen toebrengt. a. Motiveer waarom de meeste ondernemers wel een of meer aansprakelijkheidsverzekeringen hebben afgesloten. b. Voor welke twee vormen van aansprakelijkheid kunnen ondernemers zich verzekeren? 4 De aansprakelijkheidsverzekering voor bedrijven (AVB) dekt schade die aan personen of zaken is toegebracht. a. Onder welke twee voorwaarden geldt dit? b. Noem ten minste twee hoedanigheden die onder de AVB vallen.



74

c. Noem ten minste drie soorten schade die buiten de AVB vallen. d. Van welke factoren is de hoogte van het te verzekeren bedrag afhankelijk? 5 Beroepsaansprakelijkheidsverzekering. a. Welke dekking regelt de beroepsaansprakelijkheidsverzekering? b. Kun je een beroep in de automotivebranche aangeven waarvoor je een beroepsaansprakelijkheidsverzekering zou adviseren? Motiveer dit. 6 Ondernemers kunnen ook aansprakelijk worden gesteld bij milieuschade. a. Noem twee voorbeelden van milieuschade die door autobedrijven kan ontstaan. b. In hoeverre valt milieuschade onder de dekking van de AVB? c. Wat verstaat men onder omgekeerde bewijslast? Geef hiervan een praktijkvoorbeeld. d. Als jij ondernemer van een personenautobedrijf zou zijn, zou je het dan verantwoord vinden om zelf het risico op milieuschade te dragen? 7 De wet aansprakelijkheid motorrijtuigen: a. Wat is hierin geregeld? b. Met wel doel? c. Hoe is dit veiliggesteld? d. En is er wat geregeld voor de veroorzaker? 8 Onder welke voorwaarden is de bezitter van een motorrijtuig en degene aan wie het kenteken voor een motorrijtuig is opgegeven zich verplicht te verzekeren volgens de WAM? 9 Wanneer rust de WAM-verzekeringsplicht op de houder en niet op de bezitter van het motorrijtuig. 10 Wanneer rust de WAM-verzekeringsplicht op de houder en niet op de bezitter van het motorrijtuig. 11 In de WAM is ook de burgerlijke aansprakelijkheid opgenomen. a. Wat wordt er in de WAM bedoeld met: de verzekering moet dekken de burgerrechtelijke aansprakelijkheid waartoe het motorrijtuig in het verkeer aanleiding kan geven. b. Welke uitsluitingen kent de WAM waarvoor de verzekeraar niet aansprakelijk te stellen is? c. Hoe is de controle op de naleving van de WAM geregeld en tot welke sancties kan niet-naleving leiden? d. Van welke partijen moet de verzekering de aansprakelijkheid dekken? 12 In de WAM zijn regresbepalingen opgenomen. a. Wat zijn regresbepalingen? b. Noem een ten minste drie regresbepalingen waarbij een verzekeringsmaatschappij geen schadevergoeding behoeft uit te keren. c. Welke regresbepalingen zijn toch verzekerd als de verzekerde kan aantonen dat de schade buiten zijn weten om ontstaan is en hem geen verwijt te maken valt? d. Noem ten minste twee bepalingen die geen uitsluitingsgronden kennen. e. Waarom behoren regresbepalingen in de polis opgenomen te zijn? 13 Er bestaat een aantal soorten motorrijtuigenverzekeringen met elk zijn specifieke dekking. a. Waarom bestaat een motorrijtuigenverzekering uit twee delen? b. Welke soorten motorrijtuigenverzekeringen en aanvullende verzekeringen bieden de meeste verzekeringsmaatschappijen aan? Omschrijf (beknopt) wat de inhoud van deze verzekeringen is. Uitgeverij Streutker


75

c. De meeste verzekeringsmaatschappijen hanteren een zogenaamde nieuwwaarderegeling. Omschrijf wat dit inhoudt. d. Bij een cascoverzekering is er altijd sprake van een eigen risico. Waarom is dit zo? 14 Welke soorten inzittendenverzekeringen bestaan er? Geef er een omschrijving van. 15 Welke soorten rechtsbijstandverzekeringen bestaan er voor de consument? Geef er een omschrijving van. 16 In de WAM wordt gesproken over dekking die de verzekeringsmaatschappijen moeten bieden. Omschrijf wat dit voor de verzekeringsmaatschappijen (en dus ook voor degene die aansprakelijk gesteld wordt) inhoudt. 17 De Groene Kaart maakt deel uit van het systeem van Internationale Verzekeringsbewijzen (IVB). a. Wat is het doel van de Groene Kaart? b. Als je door de politie aangehouden wordt, vraagt deze ook wel naar de Groene Kaart. Met welk doel doet zij dat? c. Welke functie heeft de groene kaart als document? 18 Premie motorrijtuigenverzekering a. Waarvan is de hoogte van de premie afhankelijk? b. Op welke manier(en) kan men korting op de premie verkrijgen? c. Wat houdt het bonus-malus-systeem in? 19 Kentekenbewijsverzekering a. Waarom maakt men in de motorvoertuigbranche veel gebruik van kentekenbewijsverzekering? b. Wanneer is het voertuig alleen verzekerd? c. Welke voorwaarden zijn verbonden aan het gebruik van deze kentekennummers (fabrieks- of handelsnummers)? 20 Waarborgfonds motorverkeer a. Wat is het doel van het Waarborgfonds Motorverkeer? b. Noem twee voorbeelden van niet aansprakelijk kunnen stellen? c. Welke partijen voeden het Waarborgfonds Motorverkeer? d. Waarom duurt het zo lang voordat het waarborgfonds een geleden schade afhandelt? 21 Ondernemers van autobedrijven hebben meestal een zogenaamde garageverzekering of wel garagepolis. a. Wat is het specifieke van deze soort verzekering? b. Welke personen zijn voor deze verzekering verzekerd? c. Welke zaken zijn voor deze verzekering uitgesloten? d. Welke schade wordt door deze verzekering gedekt en wat is daarbij uitgesloten? 22 Het verzekeringspakket van een garageverzekering kan worden uitgebreid tot een zogenaamde garageplusverzekering of een Casco Allroundverzekering. Wat bieden deze verzekeringen meer dan de garageverzekering? 23 Bijvoorbeeld bij brand of storm kan het bedrijf dermate beschadigd worden dat het tijdelijk stil komt te liggen. De bedrijfsschade die hieruit voortvloeit, kan materieel en immaterieel van aard zijn. a. Wat is materiële schade? Noem er twee voorbeelden van. b. Wat is immateriële schade? Noem er twee voorbeelden van.



76

24 De meeste verzekeraars maken bij een bedrijfsschadeverzekering onderscheid in uitgebreide en extra uitgebreide bedrijfsschadeverzekering. Wat is het verschil in dekking tussen beide verzekeringsvormen? 25 Bij een bedrijfsschadeverzekering is ook schade te verzekeren ten gevolge van brand, de zogenaamde brandverzekering. a. In welke categorieën wordt een brandverzekering doorgaans verdeeld? b. Welke dekking biedt een brandverzekering meestal? c. Voor de verzekerde is het belangrijk te weten wanneer de verzekeringsmaatschappij spreekt van brand. Definieer het begrip brand. d. Noem twee voorvallen die daardoor niet onder het begrip ‘brand’ vallen. 26 Omdat het autobedrijf van ondernemer SNEL tot de grond is afgebrand, ruimt hij de boel op en bouwt het pand zo snel mogelijk weer op. Hij huurt een sjofel en dumpt de rommel in de gehuurde containers. En als hij daarmee klaar is, laat hij de sjofel en de volle containers weer ophalen. Of mag dit niet zo? Maar hoe moet dit dan wel? 27 In de polis zijn clausules opgenomen wat betreft brandblusapparatuur. Noem ten minste twee van dergelijke clausules. 28 Noem ten minste twee soorten middelen ter voorkoming dan wel beperking van brand, die de verzekeringskosten reduceren.

8.4

Opdrachten hoofdstuk 8 1 Verzekeren Een van de belangrijkste kenmerken van de verzekeringsovereenkomst is de onzekerheid omtrent de uitkering en/of premiebetaling. In het Burgerlijk Wetboek wordt dat als volgt verwoord: dat 'geen zekerheid bestaat, dat, wanneer of tot welk bedrag enige uitkering moet worden gedaan, of ook hoe lang de overeengekomen premiebetaling zal duren'. Noem bij elk van de genoemde onzekerheden een voorbeeld van een bepaalde verzekering. 2 Verzekeren Geef aan of en zo ja in welke mate er sprake is van zelfselectie bij de volgende verzekeringen:  WAM-verzekering;  aanvullende zorgverzekering (tandartsverzekering) ;  uitvaartverzekering. 3 Verzekeren De opstalverzekering is een schadeverzekering en de tijdelijke kapitaalverzekering bij overlijden een levensverzekering. Motiveer deze stelling en geef aan op welke andere wettelijke wijze de levensverzekering nog kan worden aangeduid. 4 Betrokkenen Een brandverzekeraar wil zijn productenassortiment uitbreiden. Hij wil tevens ongevallen-, motorrijtuigenaansprakelijkheids-, rechtsbijstand- en lijfrenteverzekeringen aanbieden. Aan welke vereisten op hoofdlijnen dient de verzekeraar dan te voldoen?



77

5 Betrokkenen De vader heeft voor zijn gezin een reisverzekering afgesloten. Er is mede sprake van een ongevallendekking. Geef aan wie verzekeringnemer, verzekerde en/of begunstigde is. 6 Betrokkenen Een verzekering is via een gevolmachtigde agent op de beurs tot stand gekomen. De verzekeringnemer wil een verzekeringsuitkering in rechte vorderen. Wie dient hij te dagvaarden? 7 Betrokkenen Geef een schets van de bedrijfskolom als de verzekering door een ‘direct writer’ wordt aangeboden en er sprake is van herverzekering. 8 Totstandkoming verzekeringsovereenkomst Motorrijtuigenverzekeraar XENON NV ontvangt op 13 mei van De Heer Klootwijk een aanvraag voor een WA-cascoverzekering, nadat hij op 15 april aan De Heer Klootwijk een algemeen informatiepakket over zijn motorrijtuigenverzekeringen had toegestuurd. Na beoordeling van de vragenlijst besluit de verzekeraar De Heer Klootwijk als verzekerde te accepteren. Op 20 mei verstuurt de verzekeraar het bericht aan De Heer Klootwijk dat hij is geaccepteerd. De Heer Klootwijk ontvangt deze mededeling op 21 mei. Wat is in dit geval het aanbod en de aanvaarding en op welke datum is de verzekering tot stand gekomen? 9 Totstandkoming verzekeringsovereenkomst De Heer Obama heeft op 10 oktober een doorlopende reisverzekering afgesloten met een contractduur van een jaar. Geef aan wat het materiële begin is van deze verzekering en wat het formele begin. 10 Totstandkoming verzekeringsovereenkomst Deutsche Herman, 47 jaar, heeft bij de verzekeraar een arbeidsongeschiktheidsverzekering afgesloten. Op het aanvraagformulier heeft hij zonder opzet vragen over zijn ziekenhuisverleden onjuist beantwoord. Hij heeft niet vermeld dat hij enkele keren voor rugklachten is opgenomen. Alex moet nu een rugoperatie ondergaan en vraagt een uitkering aan op grond van zijn arbeidsongeschiktheidsverzekering. De verzekeraar weigert met een beroep op een artikel uit het Burgerlijk Wetboek uit te keren. Is dit terecht? 11 Totstandkoming verzekeringsovereenkomst Anita heeft via internet een inboedelverzekering afgesloten bij de verzekeraar. De verzekeraar bericht Anita per e-mail dat de verzekering is geaccepteerd. Anita heeft nog geen polis ontvangen. Kan Anita er nu van uitgaan dat zijn inboedel is verzekerd? 12 Totstandkoming verzekeringsovereenkomst De Heer Uiteindelijk geeft als verzekeringnemer/verzekerde op het aanvraagformulier van een tijdelijke kapitaalverzekering bij overlijden aan dat hij 30 jaar is. Per ongeluk of niet, het is een verkeerde opgave, want De Heer Uiteindelijk is 35 jaar. Hoewel de levensverzekering in combinatie met een hypotheek is afgesloten, heeft de levensverzekeraar de verkeerde opgave niet opgemerkt. Vijftien



78

jaar later, als De Heer Uiteindelijk binnen de verzekeringsduur is overleden, ontdekt de levensverzekeraar dat De Heer Uiteindelijk zijn leeftijd verkeerd heeft opgegeven. Welke gevolgen kan de levensverzekeraar hieraan verbinden? 13 Verzekerde som Een inboedel is verzekerd voor €90.000. Bij een inbraak wordt voor €10.000 aan inboedel gestolen. Deze schade is gedekt op de inboedelverzekering. De waarde van de inboedel onmiddellijk voorafgaande aan de inbraak bedroeg €100.000. Welk bedrag dient de verzekeraar op grond van de wettelijke regeling uit te keren? 14 Verzekerde som Een schilderij uit de Haagse School is op basis van een voortaxatie verzekerd voor een waarde van €100.000. Bij een brand gaat het schilderij totaal verloren. Op basis van foto's stellen de experts de waarde van het schilderij onmiddellijk voorafgaande aan de brand vast op €70.000. Welke uitkering dient de verzekeraar te verstrekken als er sprake is van een deskundigentaxatie en welke uitkering als er sprake is van een partijentaxatie? 15 Verzekerde som Sjonnie is in algehele gemeenschap van goederen gehuwd met Anita. Hij sluit bij de verzekeraar voor hun inboedel een inboedelverzekering af. Op het polisblad staat Sjonnie als verzekeringnemer vermeld. Welk soort belang is verzekerd en is zowel het belang van Sjonnie als dat van Anita verzekerd? 16 Verzekerde som Geef met een voorbeeld aan wanneer een uitkering naar herbouwwaarde in strijd komt met het indemniteitsbeginsel. 17 Verzekeringsdekking In de verzekeringsvoorwaarden van de minicascodekking van een motorrijtuigenverzekering staat onder meer vermeld: 'Bij minicasco gelden als gedekte gebeurtenissen:  diefstal, verduistering, joyriding (…);  de verzekering geeft geen recht op vergoeding wegens diefstal van het verzekerde motorrijtuig indien verzekeringnemer - nadat hem bekend was geworden dat de motorrijtuigsleutels waren gestolen of vermist - geen adequate maatregelen heeft getroffen om diefstal van het motorrijtuig (…) te voorkomen: Geef voor deze verzekeringsvoorwaarde aan welke bewijslast in beginsel op de verzekeraar rust en welke in beginsel op de verzekerde, als hij om een uitkering verzoekt. 18 Verzekeringsdekking Alex, werkplaatswerknemer bij autoschadeherstelbedrijf ABC bv, gedraagt zich roekeloos door op korte afstand van open vaten met ontvlambare stoffen een metalen chassis door te slijpen. Een van de vonken doet een brand ontstaan, die het gehele bedrijf in de as legt. ABC bv meldt de schade bij haar opstalverzekeraar. Kan de verzekeraar zich op de uitsluiting van artikel 7:952 BW beroepen?



79

19 Verzekeringsdekking Bruno heeft zijn zeiljacht verzekerd. De verzekeringsvoorwaarden bevatten onder meer de volgende bepalingen: 1. Dekking: deze verzekering dekt verlies of beschadiging van het op het polisblad omschreven vaartuig alsmede, voor zover meeverzekerd, de volgboot en/of boottrailer als gevolg van:  een van buiten komend onheil;  een eigen gebrek, waaronder wordt verstaan een minderwaardige eigenschap in of van het verzekerde object. 2. Uitsluitingen: de verzekering biedt geen dekking voor schade, kosten en/of ongevallen:(…); als gevolg van opzet of grove schuld van een verzekerde. Geef aan of, en zo ja in hoeverre, deze bepaling afwijkt van de wettelijke regeling. 20 Verzekeringsdekking In een opstalverzekeringsovereenkomst is de volgende garantieclausule opgenomen: 1. Garanties. Indien in geval van schade blijkt, dat niet aan de hierna genoemde garantie is voldaan, verliest verzekerde alle recht op schadevergoeding, tenzij verzekerde bewijst, dat de schade hierdoor niet veroorzaakt of vergroot werd (…) 2. Elektrische installatie (Garantie). De elektrische installatie moet voldoen aan de norm NEN 1010 (Veiligheidsvoorschriften voor laagspanningsinstallaties) en aan de aansluitvoorwaarden van het stroomleverend bedrijf. Tenminste eenmaal per drie jaar moet een elektrotechnisch bureau controleren of de installatie hier nog aan voldoet. Binnen drie jaar na het afsluiten van de verzekering, ontstaat een brandschade van €100.000. De installatie blijkt 10 jaar geleden voor het laatst te zijn gekeurd. a. Hoe zullen de verzekerde en de verzekeraar de garantieclausule uitleggen? b. Welke uitleg is rechtens juist? 21 Premie Koen, verzekeringnemer/verzekerde, heeft schade veroorzaakt aan de woning van Lenie. Koen is hiervoor aansprakelijk. Zijn AVP-verzekeraar is tot uitkering gehouden. De verzekeraar bemerkt dat Koen bij hem nog een premieschuld van €200 heeft ter zake van zijn opstalverzekering. Kan de verzekeraar de premieschuld met de uitkering verrekenen? 22 Premie De verzekeraar heeft in zijn verzekeringsvoorwaarden vermeld dat de premie uiterlijk op de premievervaldag betaald moet zijn. Deze termijn geldt als fatale termijn. Te late betaling heeft tot gevolg dat de dekking wordt geschorst met ingang van de dag na de premievervaldag. Is deze bepaling geldig? 23 Premie Koen, verzekeringnemer/verzekerde, heeft een zakelijke reisverzekering afgesloten voor een zakenreis in week 36. Uiteindelijk gaat de reis niet door. Heeft Koen op grond van de wet recht op premierestitutie?



80

24 Premie Koen sluit een reisverzekering af met de volgende rubrieken: ziektekosten, bagage, hulpverlening, ongevallen en vervangend verblijf en vervoer. Voor elke rubriek bedraagt de basispremie €1O. Welk bedrag aan assurantiebelasting dient hij te betalen? 25 Wijziging verzekering Een rechtsbijstandverzekeraar bericht aan alle verzekeringnemers dat de dekking op de eerstkomende premievervaldatum wordt uitgebreid. De premie wordt niet gewijzigd. Verzekeringnemer Paul, consument, wil overstappen naar een concurrent van de rechtsbijstandverzekeraar. Heeft Paul het recht om de verzekering op grond van een en-bloc-clausule op te zeggen, gelet op de wettelijke regeling van de betreffende titel uit het Burgerlijk Wetboek (Verzekering)? 26 Wijziging verzekering Paul, verzekeringnemer/verzekerde, heeft een arbeidsongeschiktheidsverzekering afgesloten. Bij de behandeling van een uitkeringverzoek, ontdekt de verzekeraar dat Paul een recente beroepswijziging niet heeft gemeld. Was dit wel gebeurd, dan had de verzekeraar een hogere premie in rekening gebracht. De verzekeraar doet een beroep op art. 7:928 e.v. BW en hij wil alleen een gedeeltelijke uitkering verstrekken aan Paul. Is dit standpunt juist? 27 Wijziging verzekering Op 1 mei verkoopt en levert Bruno zijn zeilboot aan Trudie. Bruno vermeldt dat de boot nog tot 1 december is verzekerd en Bruno geeft aan Trudie de polis en de verzekeringsvoorwaarden mee. In augustus wordt de boot gestolen. Dit is een krachtens de verzekeringsvoorwaarden gedekte gebeurtenis. Trudie meldt de diefstal aan de verzekeraar. Is de verzekeraar op grond van de wet gehouden dekking te verlenen? 28 Uitkering Paul meldt op 29 april aan zijn motorrijtuigenverzekeraar dat zijn auto vermoedelijk op 9 april is gestolen. In de verzekeringsvoorwaarden staat vermeld dat diefstal zo spoedig mogelijk maar uiterlijk binnen 3 × 24 uur moet worden gemeld bij de verzekeraar en bij de politie. De verzekeraar weigert uitkering. Geef aan of dit standpunt juist is. 29 Uitkering De verzekeraar draagt zorg voor een voortvarende, zorgvuldige en rechtvaardige schadebehandeling alsmede een tijdige uitbetaling van gelden, een en ander overeenkomstig de polisvoorwaarden. Geef met drie voorbeelden aan op welke wijze de verzekeraar overeenkomstig deze gedragsregel kan handelen. 30 Uitkering 8.3 Paul meldt bij zijn verzekeraar dat zijn auto is gestolen en hij verzoekt de verzekeraar om zo spoedig mogelijk tot uitkering over te gaan. De verzekeraar stelt grote vraagtekens bij de schademelding van Paul. Wat dient Paul aan te tonen en in rechte bij eventuele betwisting te bewijzen, en hoe zou hij daar in dit geval aan kunnen voldoen?



81

31 Uitkering Ewoud heeft zijn kantoorpand verzekerd op een opstalverzekering voor €900.000. De verzekering bevat een keuzeclausule. Als gevolg van een brand ontstaat een op de verzekering gedekte schade. De expert stelt de herbouwwaarde onmiddellijk vóór de brand op €1.000.000 en onmiddellijk na de brand op €750.000. De verkoopwaarde bedraagt respectievelijk €700.000 en €500.000. De expertisekosten bedragen €1.500, de bereddingskosten €5.000 en de opruimingskosten €3.000. Welk bedrag dient de verzekeraar uit te keren? 32 Uitkering Koen is door Lenie aansprakelijk gesteld voor door hem veroorzaakte letselschade. Koen heeft de aansprakelijkstelling gemeld aan zijn AVP-verzekeraar. Omdat de communicatie tussen de AVP-verzekeraar en Lenie stroef verloopt en Koen een goede verhouding heeft met Lenie, dringt Koen er bij de AVPverzekeraar op aan om de schadevergoeding aan hem uit te betalen. Wanneer kan de AVP-verzekeraar bevrijdend aan Koen betalen? 33 Uitkering Paul, in het bezit van een geldig rijbewijs, mag de auto van zijn moeeder gebruiken. Als gevolg van een te hoge snelheid vliegt hij uit de bocht en komt tegen een boom tot stilstand. De motorrijtuigencascoverzekeeraar keert €30.000 uit, terwijl de dagwaarde van de auto €28.000 bedraagt. a. Welk bedrag kan de verzekeraar op Paul verhalen, aangenomen dat Paul aannsprakelijk is en de verzekeraar gesubrogeerd wordt? b. Wordt de verzekeraar gesubrogeerd in de vordering van de moeder op Paul? 34 Uitkering Een belastingadviseur heeft een onjuist advies gegeven. Hij is aansprakelijk voor €600.000. Zijn aansprakelijkheid is gedekt op twee aansprakelijkheidsverzekeringen, die geen non-contributionclausules bevatten. Verzekering 1 heeft een verzekerde som van €1.000.000 en kent een eigen risico van €10.000. Verzekering 2 heeft een verzekerde som van €500.000 en kent geen eigen risico. Welke verzekeraar zal de belastingadviseur aanspreken en welk verhaal heeft de aangesproken verzekeraar op de andere verzekeraar? 35 Beëindiging verzekering Is de volgende opzeggingsbepaling in overeenstemming met de wet: 'De verzekering eindigt tegen het einde van de op het polisblad genoemde verzekeringstermijn, mits de opzegging schriftelijk aan de maatschappij geschiedt en een termijn van drie maanden in acht wordt genomen? 36 Beëindiging verzekering Op grond van het Burgerlijk Wetboek kan de verzekeraar de verzekeringsovereenkomst niet vernietigen op grond van dwaling en bedrog. Welk artikel van titel 7.17 BW (Verzekering) biedt de verzekeraar een alternatief? 37 Geschillen De Geschillencommissie Financiële Dienstverlening doet inzake een geschil een niet-bindende uitspraak. Welke waarde heeft deze uitspraak voor partijen?



82

38 Geschillen Verzekeringsvoorwaarden bevatten doorgaans een forumkeuzeclausule voor de rechter van het arrondissement waarin de verzekeraar is gevestigd. Geef enkele redenen voor deze keuze van de verzekeraar. 39 Geschillen Een bankinstelling heeft een geschil met een verzekeraar over de berekening van de uitkering van een brandschade die is optreden aan een van haar kantoorpanden. Welke route voor geschillenbeslechting zal de bankinstelling kiezen?



83

9

Sociaal zekerheidsrecht

9.1

Overzicht van de Nederlandse sociale zekerheid 1 Op welke wijze is het Nederlandse sociaal zekerheidsstelsel in te delen? 2 Omschrijf van de volksverzekeringen: a. het doel; b. wie ervoor in aanmerking komen; c. de soorten; d. de uitvoeringsorganisaties. 3 Omschrijf van de werknemersverzekeringen: a. het doel; b. wie ervoor in aanmerking komen; c. de soorten; d. de uitvoeringsorganisaties. 4 Omschrijf van de voorzieningen: a. het doel; b. wie ervoor in aanmerking komen; c. de soorten; d. de uitvoeringsorganisaties. 5 Omschrijf de algemene taken van de uitvoeringsorganisaties die je in de vorige vragen hebt genoemd. 6 In hoeverre ben je verzekerd voor de volksverzekeringen als je in Nederland woont? Vertel ook in hoeverre deze verplicht zijn. 7 In hoeverre ben je verzekerd voor de werknemersverzekeringen als je in Nederland woont? Vertel ook in hoeverre deze verplicht zijn. 8 Op welke wijze worden de volksverzekeringen gefinancierd? 9 Op welke wijze worden de werknemersverzekeringen gefinancierd? 10 Gemoedsbezwaarden hebben vrijstelling van de verplichte verzekeringen. Op welke wijze dragen zij dan bij aan de financiering van de sociale verzekeringen? 11 De hoogte van de uitkering werknemersverzekeringen wordt bepaald door: a. het dagloon, b. het wettelijk maximumdagloon, en c. de minimumloongarantie. Vertel achtereenvolgens wat dit inhoudt voor een uitkering.

9.2

Volksverzekeringen 1 Wat wordt er verstaan onder publiekrechtelijke verzekeringen? 2 Wat is het doel van de Algemene Ouderdomswet (AOW)? 3 Van welke factoren is de hoogte van het AOW-pensioen afhankelijk?



84

4 De AOW wordt betaald volgens het omslagstelsel. Wat betekent dit? 5 Wat is het doel van de Algemene Nabestaandenwet (Anw)? 6 Welke drie soorten uitkeringen zijn er met de Anw geregeld? 7 Welke factoren zijn bepalend voor het (gedeeltelijk) in aanmerking komen voor de Anw? 8 Wat is het doel van de Algemene Kinderbijslagwet (AKW)? 9 Wanneer bestaat er recht op kinderbijslag? 10 Welk recht op kinderbijslag is er: a. als je in het vervolgonderwijs zit? b. als je een bijbaantje hebt? c. als je bijvoorbeeld stage loopt in het buitenland? 11 Wat is het doel van de Algemene Wet Bijzonder Zieketekosten (AWBZ)? 12 Noem een onderdeel die onder de AWBZ valt en de procedure om daarvoor in aanmerking te komen. 13 Verzekerden kunnen kiezen voor een persoonsgebonden budget (pgb) voor zorg in natura. Wat is het verschil tussen beide mogelijkheden van zorg? 14 Wat is het doel van de Zorgverzekeringswet (Zvw)? 15 Noem ten minste twee zaken die door de Zvw geregeld worden. 16 Op welke wijze is wordt de Zvw gefinancierd? 17 Als je de werkelijke kosten van een zorgverzekering wilt berekenen, met welke factoren moet je dan rekening houden? 18 Welke kostensoorten worden door de basisverzekering verzekerd. 19 Zorgverzekeraars hebben een acceptatieplicht. Wat houdt dit in? 20 Als je jonger bent dan 18 jaar, op welke wijze ben je dan tegen ziektekosten verzekerd? 21 Wat houdt zorgplicht volgens de Zvw in? 22 Volgens de Zvw hebben verzekerden een identificatieplicht. Waarom is de identificatieplicht ingesteld en hoe gaat de controle in zijn werk? 23 Kun je een reden bedenken waarom je een aanvullende Zvw-verzekering zou afsluiten? Motiveer waarom je deze verzekering bij een andere of juist dezelfde verzekeraar zou afsluiten als waar je de basisverzekering hebt afgesloten.

9.3

Werknemersverzekeringen 1 Omschrijf het doel van de werknemersverzekeringen en geef daarbij aan om welke verzekeringen het gaat. 2 Wat is het doel van de Ziektewet (ZW)? 3 Welke verplichting heeft de werkgever volgens de Wet Verlenging Loondoorbetalingsverplichting bij Ziekte (WVLZ)?



85

4 Wat is de functie van wachtdagen in de WVLZ? 5 De ZW heeft een zogenaamde vangnetfunctie. Wat houdt dit in? 6 De ZW kent ook een zogenaamde nawerking. Wat houdt dit in? 7 Als zelfstandige ben je niet verzekerd voor de ZW, maar kun je je wel vrijwillig verzekeren. Wanneer zou je dit doen of juist niet? 8 Noem twee belangrijke verplichtingen die je als werknemer het recht op een ziektewetuitkering verschaft. 9 Noem twee belangrijke verplichtingen die werkgevers hebben bij de uitvoering van de ZW. 10 De ZW kent zogenaamde uitsluitingsgronden. a. Wat houdt dit in? b. Noem ten minste drie uitsluitingsgronden. 11 Omschrijf het doel van de Wet Verbetering Poortwachter. 12 Noem in hoofdlijnen de begeleiding van een langdurig zieke werknemer volgens de Wet Verbetering Poortwachter. 13 Wat wordt er in het kader van de Wvp verstaan onder passend werk’? 14 Noem de mogelijkheden hoe een werkgever met passend werk om kan gaan. 15 Wanneer is de hersteldverklaring van toepassing? 16 Hoe verloopt het betermelden via het Internet? 17 Hoe verloopt de procedure betreffende geschillen over ziekte en/of reintegratie? 18 Wat is een verzuimprotocol en waarom hanteren werkgevers dat wel? 19 Wat is het doel van de Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen (WIA)? 20 Noem ten minste twee voorwaarden om voor de WIA in aanmerking te komen. 21 Welke wetten kunnen bij inkomensverlies ten gevolge van (gedeeltelijke) arbeidsongeschiktheid van toepassing zijn? Geef er een globale beschrijving van. 22 Het WIA-stelsel bestaat uit twee regelingen: 1. Regeling Inkomensvoorziening Volledig Arbeidsongeschikten (IVA); 2. Regeling Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten (WGA). a. Onder welke voorwaarden vallen arbeidsongeschikten onder de IVAregeling? b. Wat verstaat de IVA onder ‘volledig arbeidsongeschikt’ en wat onder ‘duurzaam arbeidsongeschikt’? c. Onder welke voorwaarden vallen arbeidsongeschikten onder de WGAregeling? 23 Wanneer heb je recht op een loongerelateerde uitkering? Neem ook de referteeis mee in je antwoord. 24 Wanneer heb je recht op een loonaanvullingsuitkering? Neem ook de restverdiencapaciteit mee in je antwoord. 25 Wanneer heb je recht op een vervolguitkering?



86

26 En als er geen recht op een arbeidsongeschiktheidsuitkering is, welke rechten en plichten heb je dan nog? 27 Vertel het verloop van de procedure van de arbeidsongeschiktheidskeuring. Neem ook het maatmanloon mee in je antwoord. 28 Hoe is de arbeidsongeschiktheidsregeling voor stagiaires? 29 Hoe is de arbeidsongeschiktheidsregeling voor zelfstandigen? 30 Welke verplichtingen gelden er bij een WIA 31 Welke re-integratieverplichtingen gelden er bij een WIA 32 Wat is het doel van de Wet arbeid en zorg (Wazo)? 33 Geef een voorbeeld waardoor je voor calamiteitenverlof in aanmerking kunt komen. Neem ook de duur en de verplichtingen mee in je antwoord. 34 Geef een voorbeeld waardoor je voor kortdurend zorgverlof in aanmerking kunt komen. Neem ook de verwantschapsgraad, de duur en de voorwaarden mee in je antwoord. 35 Geef een voorbeeld waardoor je voor langdurend zorgverlof in aanmerking kunt komen. Neem ook de duur en de voorwaarden mee in je antwoord. 36 Geef een voorbeeld waardoor je voor ouderschapsverlof in aanmerking kunt komen. Neem ook de duur en de voorwaarden mee in je antwoord. 37 Geef een voorbeeld waardoor je voor de levensloopregeling in aanmerking kunt komen. Neem ook de duur en de voorwaarden mee in je antwoord. 38 Wat is het doel van de Werkloosheidswet (WW)? 39 Noem ten minste twee voorwaarden om voor een WW-uitkering in aanmerking te kunnen komen. Geef er ook een korte toelichting bij. 40 Noem ten minste twee uitsluitingen op het recht op WW. 41 Vertel hoe de aanvraagprocedure verloopt op WW-uitkering. 42 Als je werkloos bent, heb je volgens de WW een aantal verplichtingen. Noem er ten minste twee en voorzie ze van een korte toelichting. 43 De uitkeringsduur van de WW is afhankelijk van het arbeidsverleden van de werknemer. a. Welke twee soorten uitkeringen kent de WW? b. Wanneer is er sprake van wekeneis? c. Wanneer is er sprake van jareneis? 44 De WW-uitkeringsduur wordt door twee vormen van arbeidsverleden bepaald. Welke vormen van arbeidsverleden zijn dit en hoe worden daarmee het arbeidsverleden vastgesteld? 45 De hoogte van de WW-uitkering wordt bepaald door een aantal factoren. a. Welke factoren zijn dit? b. Welke invloed heeft elke factor op de uitkeringshoogte? 46 Op welke wijze is het recht op ziektewetuitkering geregeld tijdens je werkloosheidsuitkering?



87

47 Als je met je WW-uitkering onder het sociale minimum komt, dan zijn er diverse voorzieningen waarvoor je in aanmerking kunt komen. Noem ten minste twee van deze voorzieningen en geef er een korte toelichting van. 48 Het UWV hanteert de zogenaamde Poortwachterstoets. Wat houdt deze toets in en welk doel heeft deze? 49 Noem ten minste twee situaties waarin de WW-uitkering stopt. 50 Wat wordt er verstaan onder ‘herleving’ van de WW-uitkering?

9.4

Sociale voorzieningen 1 De overheid heeft verschillende regelingen en (individuele) voorzieningen getroffen voor mensen met een laag inkomen. Sommige zijn speciaal voor mensen met een uitkering, andere voor iedereen die een laag inkomen heeft. Noem ten minste vier soorten (individuele) voorzieningen en geef aan voor wie deze bestemd zijn. 2 Wat is het doel van de Wet Werk en Bijstand (WWB)? 3 De bijstand is een gezinsuitkering. Wat houdt dit in? 4 Noem ten minste twee voorwaarden van het recht op bijstandsuitkering. 5 Noem ten minste twee uitsluitingen van het recht op bijstandsuitkering. 6 Bij het bepalen van de bijstandsuitkering worden de begrippen ‘samenwonen’ en ‘gezamenlijke huishouding’ gebruikt. Op welke wijze hebben deze criteria invloed op de bijstand? 7 Noem ten minste twee onderdelen van de zogenaamde eigen vermogenstoets. 8 De hoogte van de bijstandsuitkering wordt door een aantal normen bepaald. Noem ten minste twee van deze normen en voorzie ze van een korte toelichting. 9 Noem ten minste twee verplichtingen die uit het krijgen van bijstand voortvloeien en geef er een beknopte omschrijving van. 10 Hoe verloopt de procedure van de aanvraag op bijstand? 11 Mensen die in de bijstand zitten, kunnen soms in aanmerking komen voor de Bijzondere Bijstand. a. Wat houdt dit in? b. Welke voorwaarde is eraan verbonden?

9.5

Pensioen 1 Wat is het doel van de Pensioenwet (Pw)? 2 De Pensioenwet (Pw) regelt het wettelijke basisinkomen van diverse soorten pensioenen. Welke zijn dat?



88

3 Krijgt een directeur van een bedrijf pensioen? 4 Hoe zijn de verantwoordelijkheden betreffende de pensioentaken verdeeld? Neem ook de pensioenovereenkomst, uitvoeringsovereenkomst uitbestedingsovereenkomst en het pensioenreglement mee in je antwoord. 5 Op welke wijze komt een pensioenovereenkomst tot stand? 6 Wat houdt de uitvoeringsovereenkomst in? 7 Wat wordt er met het pensioenreglement geregeld? 8 Welke functie heeft de startbrief? 9 Hoe is de premiebetaling van het pensioen geregeld? 10 Hoe is de afkoop van kleine pensioenen geregeld? 11 Wat is een pensioenbreuk? 12 Bij een pensioenbreuk mag er waardeoverdracht plaatsvinden. Wat houdt dit in? 13 Deelnemers mogen ook pensioenshoppen. Wat houdt dit in? 14 Pensioenuitvoerders hebben volgens de Pw een zorgplicht. Wat houdt dit in? 15 Wat is de toetredingsleeftijf tot het pensioen en welke wachttijd mag daarbij in acht genomen worden? Neem in het antwoord mee de functie die de wachttijd heeft. 16 De Pw kent een vrijwillige en verplichte voortzetting van de pensioenopbouw. Wat houdt dit in en met welk doel is dit in het pensioenreglement opgenomen? 17 Op welke wijze moet de informatieverstrekking functioneren van de pensioenopbouw van de deelnemers? 18 Welke functies hebben het Uniform Pensioen Overzicht (UPO) en het Nationaal Pensioenregister? 19 Nederland heeft een pensioenstelsel dat bestaat uit drie pijlers bestaat. a. Welke pijlers zijn dat? b. Vertel wat de functie van elke pijler is. 20 Wat is een pensioengat, hoe ontstaat dit en hoe is het te dichten? 21 Bij de uitkeringsovereenkomst is de hoogte van het pensioen in de meeste gevallen gebaseerd op de middelloonregelingen. Wat houdt dit in? 22 Bij de meeste regelingen worden de opgebouwde pensioenrechten geïndexeerd en wordt er met de dekkingsgraad rekening gehouden. Welke functies hebben deze regelingen in de pensioenuitkering? 23 In plaats van een uitkeringsovereenkomst kan er ook een kapitaalovereenkomst of een premieovereenkomst afgesloten worden. Wat is het verschil tussen deze overeenkomsten? 24 Welke functie heeft de franchise bij de pensioenopbouw? 25 Als je in 40 jaar je pensioen opbouwt met 70% van je salaris, wat is dan een logisch opbouwpercentage?



89

26 Voor de opbouw van ouderdomspensioen kan gekozen worden tussen drie pensioensystemen: 1. Middelloonregeling; 2. Eindloonregeling; 3. beschikbare premieregeling. a. Wat is het verschil tussen de regelingen? b. Welke regeling heeft volgens jou de voorkeur? 27 De Pensioenwet kent een pensioengerechtigde leeftijd, maar kunnen deelnemers hiervan afwijken? 28 Wat is het verschil tussen de VUT-regeling en de prepensioenregeling? 29 De levensloopregeling kent meer mogelijkheden dan alleen de prepensioen. Noem twee andere levensloopregelingen en vertel hoe deze functioneren. 30 Hoe wordt de levensloopregeling opgebouwd?



90

10

Arbeidsovereenkomstenrecht

10.1

Arbeidsovereenkomst en CAO 1 Hoe is volgens het Burgerlijk Wetboek de arbeidsovereenkomst gedefinieerd? 2 Waarom zou men beter kunnen spreken van een arbeidsvoorwaardenovereenkomst dan van een arbeidsovereenkomst? 3 Welk onderscheid maakt het Burgerlijk Wetboek tot het verrichten van arbeid? 4 Wanneer spreken we van een geldige arbeidsovereenkomst? 5 Wat houdt een arbeidsovereenkomst in? Individueel en collectief! 6 Welke relatie bestaat er tussen de individuele arbeidsovereenkomst en de CAO? 7 Wanneer is de CAO op werknemers van toepassing: a. als een werkgever en zijn werknemers niet aangesloten zijn bij een vakcentrale; b. als een werkgever aangesloten is bij een vakcentrale en zijn werknemers niet; c. als een werkgever aangesloten is bij een vakcentrale en een deel van zijn werknemers niet; d. als er een algemeen verbindende CAO geldt? 8 Wie voeren overleg bij het vaststellen van CAO’s? 9 Wat doet de Stichting van de Arbeid? 10 Op welke manier(en) zit de overheid in de samenstelling van een CAO? 11 Wanneer kan de minister de CAO ontbindend verklaren? 12 Noem de regels waaraan een ondernemer zich dient te houden bij werving en selectie van personeel. 13 Waartoe dienen deze regels?

10.2 Flexwet 1 Wat beoogt de Flexwet (Wet Flexibiliteit en Zekerheid) ten aanzien van het recht op arbeidsovereenkomst? 2 In de Flexwet is een aantal rechtsvermoedens opgenomen. a. Wat houdt dit in? b. Geef er een voorbeeld bij met een beknopte omschrijving. 3 De Flexwet kent ook een rechtsvermoeden met betrekking tot de omvang van een arbeidsovereenkomst. Geef daar een voorbeeld van inclusief een beknopte omschrijving. 4 Hoe is het recht op arbeidsovereenkomst geregeld voor jongeren die nog geen 16 jaar zijn? 5 Wat wordt er opgenomen in een schriftelijk arbeidsovereenkomst?



91

6 Wat houdt een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd in? 7 Omschrijf hoe de opzegtermijn bij een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd geregeld kan zijn. 8 Een opzegtermijn bij een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd houdt voor de werkgever een nadeel in. Als hij namelijk de arbeidsovereenkomst niet tijdig opzegt, wordt deze automatisch verlengd. 9 Op welke wijze kan een werkgever dit nadeel opheffen? 10 Omschrijf hoe de kettingtheorie functioneert. 11 Op welke manier kan een werkgever aan de kettingtheorie ontsnappen? 12 Onder welke omstandigheden gaat een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd automatisch over in een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd? 13 Wat is de voorwaarde om een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd vroegtijdig te beëindigen? 14 Wat is een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd? 15 Geef de officiële definitie van de uitzendovereenkomst en licht deze toe. 16 Welk recht bestaat er in de eerste 26 weken van de uitzendovereenkomst? 17 Welk recht bestaat er na 26 weken van de uitzendovereenkomst? 18 Op welke wijze moet de uitzendovereenkomst opgesteld zijn als men binnen 26 weken de uitzendovereenkomst wil beëindigd? 19 Welke regels gelden er voor het uitzendbureau ten aanzien van uitleenkrachten? 20 Op welke wijze is de aansprakelijkheid geregeld betreffende inlener en uitlener? 21 Welke functie heeft de G-rekening op de aansprakelijkheid voor de loonheffing? 22 Op welke wijze is de aansprakelijkheid bij doorlening geregeld? 23 Wat zijn de kenmerken van een oproepkracht op basis van afroep, de zogenaamde nul-urenovereenkomst? 24 De wet geeft de oproepkrachten in twee gevallen recht op loon voor de duur van drie uur ongeacht of de oproepkracht deze drie uur heeft gewerkt. Hoe is dit geregeld? 25 Er zijn twee soorten afroepcontracten. Welke zijn dit en omschrijf de kenmerken ervan. 26 Een werkgever kan werkzaamheden ook laten verrichten door enkele diensten of door aanneming van werk. Onder welke voorwaarden geldt dit? 27 Noem de kenmerken van aannemen van diensten. 28 Noem de kenmerken van aannemen van werk. 29 Noem de regels die gelden voor thuiswerkers. 30 Noem de regels die gelden voor stagiairs. 31 Als de stagiair een stagevergoeding ontvang, voor welke werknemersverzekeringen is hij dan verzekerd?



92

32 Wanneer is er voor de stagiair sprake van: a. een echte dienstbetrekking? b. een fictieve dienstbetrekking? 33 Wanneer is er sprake van afdrachtsvermindering voor het onderwijs? 34 Noem de regels die gelden voor vakantiewerkers. 35 Wat is het doel van een proeftijd? 36 Bij het aangaan van een arbeidsovereenkomst maakt men gebruik van een proeftijd. a. Hoe lang kan een proeftijd maximaal duren? b. Hoe lang kan een proeftijd duren bij een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd? c. Hoe lang kan een proeftijd duren bij een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd maar minder dan twee jaar? d. Hoe lang kan een proeftijd duren bij een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd maar meer dan twee jaar? e. Hoe lang kan een proeftijd duren bij een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd zonder dat er een kalenderdatum is afgesproken? f. Onder welke twee situaties is een proeftijd nietig? 37 Welke regels gelden er bij ziekte tijdens de proeftijd? 38 Wat is het doel van een concurrentiebeding? 39 Noem twee situaties waarin een concurrentiebeding afgedwongen kan worden. 40 Omschrijf de gangbare regels omtrent: a. het concurrentiebeding; b. ongewenste nevenarbeid; c. de geheimhoudingsplicht; d. het relatiebeding.

10.3 Arbeidsduur, werken rusttijden 1 Op welke wijze zijn de arbeidsduur, werken rusttijden geregeld? 2 Op welke wijze is de normale wekelijkse arbeidsduur geregeld? 3 Als er op een andere dag extra gewerkt wordt, hoe kan dit dan geregeld worden? 4 Wat is het verschil tussen arbeidsduurverkorting (ADV) en arbeidstijdverkorting (ATV)? 5 Hoe is de ADV doorgaans geregeld. Neem de beloning mee in het antwoord. 6 Hoe kunnen ADV-uren geroosterd worden? 7 Hoe zijn de volgende rechten geregeld: a. vakantie; b. zwangerschapsverlof; c. ouderschapsverlof; d. calamiteitenverlof; e. kortdurend zorgverlof; f. langdurend zorgverlof.



93

10.4 Functie-indeling en beloning 1 Welke verplichting heeft de ondernemer ten aanzien van het Handboek Functieindeling? 2 Hoe is globaal de functie-indeling (functieclassificatie) in functiegroepen? Neem in de omschrijving ook de uitdrukkingen functie-inhoud en functiewaardering mee. 3 Welke basisdoelen worden hiermee nagestreefd? 4 Met behulp van het Handboek Functie-indeling worden de functies onder de functiefamilies gegroepeerd met de daarbij behorende functiekarakteristieken, waardoor deze functies in een bepaalde functiegroep vallen. Wat wordt hier allemaal mee bedoeld? 5 Hoe is loon gedefinieerd en welke twee algemene regels gelden hiervoor? 6 Op welke wijze is de loondoorbetalingsverplichting geregeld? 7 Op welke wijze kan de hoogte van het loon beïnvloed worden? 8 Wat is de invloed van het Burgerlijk Wetboek op het loon? 9 Omschrijf hoe het recht op het minimumloon geregeld is. 10 Omschrijf hoe het recht op de jeugdloonregeling geregeld is. 11 Naast loon mag een werkgever zijn personeel ook een onkostenvergoeding betalen. In hoeverre is dit belasting en premievrij uit te keren? 12 Wat betekent: loonbeslag leggen? 13 In hoeverre is een werkgever verplicht een pensioenregeling voor zijn werknemers te treffen? 14 Welke verplichtingen heeft een ondernemer ten aanzien van de loonadministratie? 15 Waartoe dient de loonbelastingverklaring en welke procedure dient hierbij gevolgd te worden? 16 Waartoe dient de loonstaat en welke procedure dient hierbij gevolgd te worden? 17 Waarom moet een werkgever een kopie van een identiteitsbewijs van zijn werknemers in de loonadministratie opnemen? 18 Welke verplichtingen gelden er voor de werkgever ten aanzien van het loonstrookje en welke posten dient het loonstrookje minimaal te bevatten? 19 Welke verplichtingen gelden er ten aanzien van de afdracht van loonbelasting en premies? 20 Op welke wijze kunnen gemoedsbezwaarden tegemoet gekomen worden in het betalen van verzekeringen? 21 Waarom is de identificatieplicht ingesteld en welke documenten kunnen daarvoor gebruikt worden? 22 Wat houdt de tewerkstellingsvergunning in?



94

23 Wanneer de ondernemer personeel in dienst neemt, moet hij dit melden bij de belastingdienst. Hoe verloopt deze procedure?

10.5 Ontslagrecht 1 Als de werkgever je wil ontslaan, hoe moet de ontslagprocedure dan verlopen? 2 En als je het niet eens bent met het aangezegde ontslag, wat is dan je werkwijze om dit aan te vechten? 3 Noem ten minste drie vormen van beëindiging van de arbeidsovereenkomst. 4 Kun je een situatie bedenken waardoor je in aanmerking kunt komen voor een ontslagvergoeding? 5 Hoe verloopt de procedure voor het verkrijgen van een ontslagvergunning? 6 Kun je ook ontslag krijgen zonder de vereiste ontslagvergunning? 7 Als je onterecht ontslagen bent, wat is dan de procedure die je kunt volgen om dit ontslag aan te vechten? 8 De ontbinding van de arbeidsovereenkomst kan ook bij de kantonrechter plaatsvinden. a. Hoe verloopt dan de ontslagprocedure? b. Wat zou je in het verweerschrift zetten? c. En wat zou de werkgever als gewichtige reden(en) kunnen aanvoeren? 9 Je kunt onder bijzondere omstandigheden ook zelf ontslag nemen via de kantonrechter en proberen je recht op een WW-uitkering te behouden. a. Onder welke bijzondere omstandigheden zou dat kunnen? b. Zou een ontslagvergoeding dan ook tot de mogelijkheden behoren? 10 Een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd kan van rechtswege eindigen. Maar er zijn ook arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd die niet van rechtswege eindigen. Noem daarvan twee opzeggingsverboden. 11 En als de opzegging vernietigd wordt, hoe gaat het daarna dan verder? 12 Er bestaat een manier om een verbintenis te stoppen, namelijk ontslag met wederzijds goedvinden. Wat houdt dit in? 13 Hoe is de opzegtermijn geregeld bij ontslag met wederzijds goedvinden? 14 Ontslag met wederzijds goedvinden komt ook wel tot stand door het opstellen van een vaststellingsovereenkomst. Hoe gaat dit in zijn werk? 15 Hoe verloopt het ontslag tijden de proeftijd? 16 Wanneer zal een werknemer op staande voet ontslagen kunnen worden? 17 Hoe moet de procedure verlopen bij ontslag op staande voet? 18 Vanwege dringende redenen wordt de arbeidsovereenkomst onverwijld opgezegd. a. Wat betekent dit? b. Kan de werknemer ook ontslag op staande voet nemen? c. Geef een voorbeeld wanneer dit zal plaatsvinden.



95

19 Wanneer is ontslag op staande voet door de werkgever ongeldig en hoe gaat het daarna verder? 20 Wanneer is ontslag op staande voet door de werknemer ongeldig en hoe gaat het daarna verder? 21 Hoe verloopt de ontslagprocedure bij overlijden of faillissement van de ondernemer? 22 Er kan ook ontslag gegeven worden wegens gewichtige redenen. a. Wat houdt dit in? b. Geef er een voorbeeld van. c. Wat is de functie van de ontbindingsbeschikking? 23 Er kan ook ontslag volgen op basis van persoonlijke gronden. a. Wat houdt dit in? b. Geef er een voorbeeld van. c. Hoe kan hierbij de ontslagprocedure plaatsvinden? d. Op welke wijze kun je deze beslissing aanvechten? 24 Wanneer zal een werkgever zijn werknemer op non-actief stellen? Geef er ook een voorbeeld van. 25 Als de werknemer de arbeidsovereenkomst opzegt, hoe moet hij dan handelen? 26 Bij de opzegging is een aantal tijdstippen van belang. a. Welke tijdstippen zijn dit? b. Motiveer waarom deze belangrijk zijn. 27 Je kunt verwijtbaar werkloos worden. a. Wat houdt dit in? b. Welke gevolgen heeft dit voor je eventuele uitkering? c. Noem een voorbeeld van verwijtbaar werkloos. 28 Bij collectief ontslag moet er rekening gehouden worden met het afspiegelingsbeginsel. a. Wat houdt dit in? b. Met welke regels moet de werkgever dan rekening houden? 29 Noem ten minste drie gevallen waarin er geen ontslag gegeven mag worden. 30 In de ontbindingsprocedure bij de kantonrechter gelden geen opzegverboden. a. Waarom eigenlijk niet? b. Geef een voorbeeld waarbij de kantonrechter toestemming moet geven voor ontslag. c. Hoe moet de ontbindingsprocedure via de kantonrechter verlopen. 31 Wat geldt als regel voor de duur van de opzegtermijn door de werkgever? 32 Wat geldt als regel voor de duur van de opzegtermijn door de werknemer? 33 Als je bij een bedrijf stopt met het werken, heb je dan altijd recht op een getuigschrift? 34 Wat behoort er al of niet op verzoek van de werknemer in een getuigschrift te staan?



96

10.6 Wet op de ondernemingsraden (WOR) 1 Wat is het doel van de WOR? 2 Wat is de ondernemingsraad in beginsel? 3 Waaruit bestaan de taken van een OR? 4 Bij welke personeelsbezetting is de werkgever “in de regel” verplicht een OR in te stellen? 5 Onder welke voorwaarden moet een ondernemer een gemeenschappelijke ondernemingsraad instellen? 6 Hoe wordt een OR samengesteld bij een bedrijf met meer dan 50 werknemers? 7 Wie zijn kiesgerechtigd voor een OR? 8 Wie heeft het recht om kandidaten te stellen? 9 Hoe vaak moet men bij elkaar komen als OR? En wat schrijft de wet daarin voor? 10 Welke afspraken zijn er te maken betreffende het voorzitterschap? 11 Welke bevoegdheden kan een OR geven aan commissies? 12 Kunnen OR-leden op staande voet ontslagen worden? 13 Wie betaalt de kosten van een OR? 14 Welke onderwerpen mag een OR behandelen? 15 Bij welke OR-vergadering worden de hoofdlijnen besproken? 16 Wie zijn hier extra bij aanwezig? 17 Hoe is het instellen en functioneren van een personeelsvertegenwoordiging geregeld wanneer er in een onderneming tussen de 10 en 50 werknemers werken? 18 Hoe is het instellen en functioneren van een personeelsvertegenwoordiging geregeld wanneer er in een onderneming minder dan 10 werknemers werken? 19 Welk onderscheid maakt de Wet op de Ondernemingsraden naar bevoegdheden van de ondernemingsraad? 20 Omschrijf ten minste vijf zaken wanneer en waarvoor de werkgever verplicht is advies te vragen aan de OR. 21 Welke voorwaarden gelden er voor de werkgever ten aanzien van de adviesaanvraag? 22 Wanneer een werkgever een advies van de OR naast zich neerlegd, wat is dan de te volgen procedure? 23 Waarover moet de ondernemer instemming hebben van de OR? 24 Wanneer hoeft er geen instemming te zijn van de OR?



97

25 Op welke wijze kan de OR zich op de nietigheid van het instemmingsrecht beroepen? 26 Hoe beslist een OR bij benoeming en ontslag van een bestuurder? 27 Wat is de beste raadgever van samenwerken? 28 Hoe vaak en waarover moet de werkgever de OR informeren? 29 Wanneer, waarover en waarover niet heeft de OR het (wettelijke) recht van initiatief? 30 Welke ontslagbescherming hebben OR-leden? 31 Waar kan de OR zich beroepen? 32 Wanneer zal een beroep pas plaatsvinden? 33 Bij het in werking stellen van de OR moet een (voorlopig) reglement opgesteld worden. Wat is hiervan de te volgen procedure? 34 De ondernemer kan de Sociaal Economische Raad (SER) verzoeken schriftelijk voor maximaal vijf jaar ontheffing te verlenen van de verplichting tot het instellen van een ondernemingsraad. Onder welke voorwaarden is dit mogelijk? 35 Omschrijf de procedure die de SER volgt bij het verlenen van de ontheffingsbeschikking.

10.7 Opdrachten hoofdstuk 10 1 Arbeidsovereenkomst Er zijn veel zaken die in een arbeidsovereenkomst opgenomen kunnen worden. Er zullen zich altijd situaties voordoen waarvan de werkgever (uiteraard ook de werknemer) achteraf zegt: “Had ik daar maar eerder aan gedacht”. We schetsen hierna een aantal situaties waarbij je de opdracht krijgt hiervoor een goed antwoord op te formuleren. a.

Een werkgever heeft aan een van zijn werknemers een auto ter beschikking gesteld, die hij ook privé gebruikt. Nu is de werknemer ziek en heeft de werkgever de auto nodig voor een vervanger. Kan hij de auto terugvragen?

b. Een werkgever stuurt zijn nieuwe werknemers altijd een brief waarin hij verwijst naar de gesprekken die zijn gevoerd over de functie en de arbeidsvoorwaarden. Is dit voldoende om te spreken van een arbeidsovereenkomst? c. Moet de werkgever de arbeidsovereenkomst ondertekenen, mag dat iemand namens hem doen en wie mag namens hem gevolmachtigd worden? 2 Rechtsvermoedens en flexibele arbeidsovereenkomst Een ondernemer heeft twee jaar geleden een oproepcontract met iemand gesloten. Deze persoon komt wanneer hij dat vraag. Het aantal uren dat hij werkt, wisselt sterk. Loopt de ondernemer risico en zo ja, waarop moet hij letten?



98

3 Duur van de arbeidsovereenkomst Wat betreft de duur van een arbeidsovereenkomst gelden een aantal kritische zaken voor zowel de werkgever als de werknemer. Het gaat voor de werkgever immers om kosten en voor de werknemer om behoud van baan en loon. We schetsen hierna een aantal situaties waarbij je de opdracht krijgt hiervoor een goed antwoord op te formuleren. a.

Een ondernemer heeft met een werknemer een arbeidsovereenkomst voor veertien maanden gesloten met een proeftijd van twee maanden. Na drie weken is het hem duidelijk dat de werknemer ongeschikt is voor de functie. Kan de ondernemer de arbeidsovereenkomst beëindigen of de proeftijd wijzigen in een proeftijd van één maand?

b. Een ondernemer vindt het netjes naar de werknemer toe om bij een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd een brief te sturen waarin hij de overeenkomst opzegt tegen de afloopdatum. Is dat verstandig? c. Een ondernemer heeft besloten de arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd met zijn secretaresse niet te verlengen. Zij is al enige tijd ziek en zal niet zijn hersteld vóór afloop van de zesmaandentermijn. Kan de ondernemer toch de arbeidsovereenkomst laten aflopen of is er sprake van een opzegverbod? d. Als de secretaresse eerst bij een uitzendbureau heeft gewerkt en daarna bij ons in dienst is gekomen, kan de ondernemer dan toch gewoon drie arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd met haar sluiten? 4 Proeftijdbeding Wat betreft de proeftijd is meestal voor de werkgever en werknemer duidelijk wat hiermee bedoeld wordt en welke rechten en plichten beide partijen gedurende deze periode naar elkaar hebben. Desondanks kunnen zich tijdens deze periode situaties voordoen die je zo direct niet zou verwachten. We schetsen een aantal situaties waarbij je de opdracht krijgt hiervoor een goed antwoord te formuleren. a.

De ondernemer geeft in de sollicitatiegesprekken die hij met een werknemer voert altijd aan dat er een proeftijd geldt als de werknemer in dienst treedt. Hij vermeldt hier niets over in de arbeidsovereenkomst. Is dat een probleem?

b. Een werknemer heeft eerst via een uitzendbureau magazijnwerkzaamheden verricht. Daarna komt hij bij een ondernemer in dienst voor bepaalde tijd. Kan de ondernemer in deze arbeidsovereenkomst nog een proeftijd opnemen? c. Een ondernemer heeft voor een sollicitatieprocedure aanzienlijke wervingsen selectiekosten moeten maken. Uiteindelijk heeft hij een sollicitant uitgekozen en hem een arbeidsovereenkomst aangeboden en de andere kandidaten afgezegd. Nu laat de sollicitant weten dat hij bij zijn huidige werkgever blijft. Kan dit zomaar? 5 Ziekte Ziekte wens je niemand toe. Helaas doet het zich regelmatig voor. En dat is vervelend voor zowel de werkgever als de werknemer. Hoewel qua ziekte veel zaken (wettelijk) geregeld zijn, doen zich altijd situaties voor waarbij je als werkgever over na moet denken hoe je deze oplost. Aan je is het om onderstaande situaties een goed antwoord te geven.



99

a.

Wanneer en bij wie moet de werknemer zich ziek laten melden?

b. De magazijnbediende is voor de vierde maal in drie maanden op de maandag niet op zijn werk verschenen, omdat hij tijdens een sportwedstrijd in het weekend een blessure heeft opgelopen. Moet de ondernemer dat accepteren? c. Een werknemer is al enige tijd ziek. Hij werkt op een afdeling die behoorlijk ingekrompen waardoor zijn functie is komen te vervallen. Wat kan de ondernemer doen om de arbeidsovereenkomst te beëindigen? d. Een ondernemer heeft een ontslagvergunning voor een zieke werknemer aangevraagd en deze ook gekregen. De werknemer blijkt nog altijd ziek te zijn. Kan de ondernemer de arbeidsovereenkomst toch opzeggen? e. Een werknemer is al twee weken ziek en heeft naast het loon aanspraak op een onkostenvergoeding. Kan de werkgever deze onkostenvergoeding stopzetten tijdens de ziekte van de werknemer? 6 Vakantie Vakantie houden is voor (vrijwel?) iedere werknemer en werkgever een prettig moment; een hoge waarde van vrijheidsbeleving. Helaas willen de vakantiebelangen tussen werkgever en werknemer nog wel eens tegenstrijdig zijn. Om de individuele belangen voor beide partijen in goede banen te leiden, zijn er diverse vakantieregelingen ontworpen. Desondanks zijn er altijd situatie die niet voor iedere partij duidelijk zijn. Hieronder schetsen we er een aantal. Aan jou de opdracht om hiervoor een goede oplossing te formuleren. a.

Kan de werkgever in een regeling opnemen dat de werknemer bij ziekte de eerste dag als vakantiedag opneemt?

b. Wie stelt de vakantiedagen vast, de werkgever of de werknemer? c. De boekhouder heeft de wens geuit om veertien dagen vakantie op te nemen. Nu blijkt dat de hij maar twaalf dagen vakantie heeft opgebouwd. Moet de werkgever hem dan toch die veertien dagen vakantie toestaan? d. Een werknemer zegt recht te hebben op een groot aantal niet-genoten vakantiedagen bij het einde van de arbeidsovereenkomst. Kan de werkgever de werknemer verplichten deze dagen tijdens de opzegtermijn op te nemen? e. Een werknemer is twaalf maanden ziek geweest en daarvóór had hij twintig vakantiedagen opgebouwd. Hij meent dat hij tijdens zijn ziekte ook vakantiedagen heeft opgebouwd. Is dat zo? En hoe zit dit bij een gedeeltelijk arbeidsgeschikte werknemer? 7 Deeltijd In deeltijd werken is tegenwoordig een vaak voorkomend fenomeen. Denk maar eens aan de tweeverdieners die ouders worden. We schetsen een tweetal situaties waarin fulltimers een arbeidsduurverkorting wensen. Aan jou de opdracht om uit te zoeken wat de rechten van beide partijen zijn. a.

Wanneer en hoe kan mijn werknemer een verzoek tot werken in deeltijd doen?

b. Kan ik een werknemer ontslaan vanwege het verzoek om vermindering van de arbeidsduur?



100

8 Getuigschrift Een werknemer gaat voor een andere werkgever werken en wenst van zijn huidige werkgever een getuigschrift. We schetsen hierna een aantal situaties die hierop betrekking hebben. Aan jou de opdracht om uit te zoeken wat de rechten en/of plichten van beide partijen zijn. a.

De werknemer wil een getuigschrift. Waarmee moet de werkgever rekening houden?

b. Is de werkgever verplicht een getuigschrift te verstrekken? 9 Verplichtingen van de werknemer Als een werkgever en werknemer een arbeidsrelatie met elkaar hebben, dan gelden voor beide partijen bepaalde verplichtingen. Veel van deze verplichtingen zijn wettelijk of anderszins vastgelegd. Maar er zullen zich altijd situaties voordoen waarbij beide partijen onduidelijk is hoe hiernaar gehandeld moet (kan) worden. Aan jou de opdracht om van onderstaande situaties uit te zoeken welke rechten en/of plichten beide partijen hebben. a.

Het is al geruime tijd erg druk op de administratie. Kan de werkgever de werknemer verplichten over te werk en tijdelijk taken van zijn collega uit te voeren?

b. Binnen een organisatie gelden kledingvoorschriften. Als de medewerker zich hier niet aan houdt en afwijkende kleding aan heeft, kan de werkgever hem dan op staande voet ontslaan? 10 Wijziging arbeidsvoorwaarden Er kan een situatie ontstaan waarin de werkgever de arbeidsvoorwaarden wil aanpassen. Aan jou de opdracht om uit te zoeken of dit mogelijk is. a.

Kan een werkgever de arbeidsvoorwaarden eenzijdig wijzigen?

11 Concurrentiebeding Het kan zijn dat een werknemer specifieke concurrentiegevoelige kennis opdoet in de onderneming waarvoor hij werkt. Destijds is er geen concurrentiebeding in het arbeidscontract opgenomen, terwijl de werkgever dit nu wel wil. Er zijn hieronder twee situaties geschetst waarvan je moet onderzoeken welke mogelijkheden de werkgever in deze gevallen heeft. a.

Moet een werkgever een concurrentiebeding schriftelijk overeenkomen?

b. Kan een werkgever alleen bij aanvang van een arbeidsovereenkomst een concurrentiebeding overeenkomen? 12 Onderzoek instellen Een werkgever wordt geconfronteerd met bepaalde gedragingen van een werknemer. Hij neemt regelmatig materialen van het werk mee naar huis om thuis zijn auto te herstellen. Het gaat om een behoorlijk bedrag. a.

Wat kan de werkgever doen?

13 Ontbinding van de arbeidsovereenkomst Bij ontbindingen van arbeidsovereenkomsten doen zich situaties voor zoals hieronder is omschreven. Aan jou de opdracht om voor deze situaties de rech-



101

ten en plichten van de werkgever en zijn werknemers uit te zoeken en hoe er gehandeld moet worden. a.

In de wet is bepaald dat de werkgever en de werkgever zich te allen tijde tot de rechter kunnen wenden met het verzoek de arbeidsovereenkomst wegens een gewichtige reden te ontbinden. Wat bedoelt de wet met ‘te allen tijde’?

b. De ondernemer moet reorganiseren en een drietal werknemers ontslaan. Moet hij dan drie verzoekschriften bij de kantonrechter indienen? c. Als de rechter de arbeidsovereenkomst met de werknemer ontbindt en meent dat er een vergoeding moet worden toegekend, maar de werkgever vindt de vergoeding te hoog, kan hij dan nog hoger beroep instellen? 14 CAO en ARBO  Wat is een cao?  Wat staat er in de cao over arbeidsomstandigheden?  Hoe zit het met de arbeidsvoorwaarden als er geen cao van toepassing is?



102

11

Sociale arbeidswetgeving

11.1

Arbeidstijdenwet (ATW) 1 Wat is het doel van de ATW? 2 Noem de personen en de werkzaamheden waarop de ATW van toepassing is. 3 Wanneer is er sprake van een collectieve regeling en hoe komt deze tot stand? 4 De werkgevers moeten zich houden aan de ATW. a. Wat zijn de arbeidstijden van werknemers? b. Wat zijn de rusttijden van werknemers na werktijd? c. Hoe zijn de pauzeregelingen? 5 Overwerk is in de ATW geregeld. a. Hoe is overwerk in de ATW gedefinieerd? b. Wat is de standaardregeling voor overwerk? c. Welke afwijkingen kunnen er bestaan tussen de standaardregeling en de eventueel afgesloten CAO-regeling? 6 Wanneer is zondagswerk toegestaan en hoe is dat dan geregeld? 7 Ook nachtarbeid is in de ATW geregeld. a. Wanneer is er sprake van nachtdienst? b. Noem de werktijden en werkduur bij nachtdienst. c. Hoe zijn de werktijden geregeld bij permanente arbeid ‘s nachts? d. Wat is het verschil tussen consignatie, bereikbaarheidsdienst en aanwezigheidsdienst? e. Noem ten minste twee regels die gelden bij consignatie. f. Noem ten minste twee regels die gelden bij aanwezigheidsdienst. 8 In de ATW staan enkele speciale regels voor vrouwen, met het oog op zwangerschap en moederschap. Noem ten minste een regel. 9 Er zijn uitzonderingen op de ATW. Noem er ten minste drie. 10 In hoeverre geldt de ATW ook voor stagiaires en zelfstandigen? 11 Noem een drietal groepen waarvoor de ATW niet geldt. 12 Hoe regelt de werkgever de verplichtingen volgens de ATW? 13 De werkgever is verplicht het arbeidstijdpatroon rooster) schriftelijk vast te leggen. Iedere werknemer moet het kunnen inzien. Wat houdt dit arbeidspatroon in? 14 Onder welke voorwaarden mag de werkgever afwijken van de 28 15 Welke verplichtingen heeft de werkgever ten aanzien van de registratie van de arbeids- en rusttijden? 16 Als de ATW overtreden wordt, hoe is dan de sanctionering geregeld? 17 Waarom bestaat het verbod op kinderarbeid? 18 Welke uitzonderingen bestaan er op het verbod op kinderarbeid?



103

19 Wie zijn verantwoordelijk voor de naleving van dit verbod? 20 Waarom is bij overtreding van dit verbod sprake van een economisch delict? 21 Geef de definitie van kinderen volgens de ATW. 22 Kinderen vanaf 12 jaar mogen hulparbeid verrichten in het kader van een alternatieve sanctie. Omschrijf wat hiermee bedoeld wordt binnen het kader van de ATW. 23 Kinderen vanaf 13 jaar mogen klusjes rond het huis en in de buurt doen, nietindustriële hulparbeid van lichte aard verrichten en meewerken aan uitvoeringen. Omschrijf wat hiermee bedoeld wordt binnen het kader van de ATW.

11.2

Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet) 1 De Arbeidsomstandighedenwet bestaat uit drie delen. Noem deze en omschrijf wat erin geregeld is. 2 Naast de drie wetsdelen zijn er ook arbobeleidsregels geformuleerd. Welke functie hebben de arbobeleidsregels?

11.3

Arbobeleid 1 Noem ten minste drie onderdelen waaruit het arbobeleid bestaat. 2 Welke functie heeft de arbocatalogus? En heeft het bedrijf waar je werkt er een? 3 Op welke wijze kan de arbodienstverlening geregeld zijn? En op welke wijze heeft jouw werkgever dat gedaan? 4 Iedere ondernemer die werknemers in dienst heeft, moet een risicoinventarisatie en -evaluatie (RI&E) opstellen. Wat houdt dit in? Heeft jouw werkgever een RI&E en mag je dit inzien? 5 Noem ten minste twee soorten risico’s waaraan je in een (bedrijfs)autowerkplaats blootstaat. Noem daarvan de maatregelen die de werkgever en jezelf nemen om deze risico’s te voorkomen en eventuele gevolgen te beperken. 6 Uit het RI&E volgt het plan van aanpak (PVA). Wat kan daar zoal in staan? Heeft jouw werkgever een PVA of ooit gehad? Wat staat daarin of stond daarin? 7 Noem ten minste drie aandachtspunten waarop jouw werkgever je volgens de Arbowet moet voorlichten. 8 Als je tijdens je werk moet tillen, op welke onderdelen hiervan moet jouw werkgever je dan hierover voorlichten? 9 Als er sprake is van geluidsniveaus boven 80dB(A), op welke onderdelen hiervan moet jouw werkgever je dan hierover voorlichten?



104

10 Kun je bedenken waarom er voor jongeren, leerlingen en stagiaires extra ARBOregels gelden boven die van werknemers? 11 Noem ten minste drie ARBO-plichten die je als werknemer hebt. 12 Volgens de Arbowet heb je als werknemer ook rechten. Noem er ten minste drie. 13 Voor jeugdigen, leerlingen en studenten gelden strengere ARBO-regels dan voor de werknemers. Noem twee soorten werkzaamheden die jij niet of alleen onder bege-leiding mag doen die andere werknemers wel zelfstandig mogen doen. En als het al mogelijk is, noem dan twee soorten werkzaamheden die je eerst alleen onder begeleiding mocht doen, maar nu zelfstandig. Benoem ook de betreffende competentie(s) waarin je gegroeid bent om de door jou genoemde werkzaamheden zelfstandig te mogen uitvoeren. 14 De werkgever heeft volgens de Arbowet een zogenaamde zorgplicht. Omschrijf wat dit voor hem en voor jou inhoudt. 15 Noem ten minste drie verplichtingen die werkgevers hebben volgens de Arbowet. 16 Noem ten minste drie soorten functionarissen die specifieke arbotaken uitvoeren en waarmee je in aanraking komt of al bent gekomen. 17 Welke rol speelt de bedrijfsarts bij onder andere ziekteverzuim. Noteer de NAW-gegevens van de bedrijfsarts waar je eventueel terecht kunt. 18 Wie is binnen het bedrijf waar je werkt de preventiemedewerker? Omschrijf zijn taken. 19 Wie is binnen het bedrijf waar je werkt de bedrijfshulpverlener? Omschrijf zijn taken. 20 Wie is binnen het bedrijf waar je werkt de EHBO-er? Omschrijf zijn taken. 21 Wat zijn de Ondernemingsraad (OR) en Personeelsvertegenwoordiging (PVT) voor soort organen? Noem ten minste twee taken die zij mogen uitoefenen. Als het bedrijf waar je werkt geen OR of PVT heeft, hoe heeft de werkgever de inspraak dan geregeld? 22 Wat is de functie van de Arbeidsinspectie? Welke bevoegdheden heeft ze?

11.4

Arbozorg en organisatie van de arbeid 1 Omschrijf hoe het principe van ziek- en betermelding is geregeld. 2 Omschrijf de procedurele stappen bij ziekte. 3 Tijdens de ziekteprocedure zie je een aantal regelingen, personen en instanties passeren waarmee je dan te maken krijgt, namelijk:  Ziektewetuitkering;  re-integratiedossier;  Plan van Aanpak;



105

 casemanager;  WIA-aanvraagformulier;  UWV;  passend werk. Geef een toelichting op wat de regelingen inhouden en wat de personen en instanties van je eisen. 4 Hoe kan je als werknemer ziekteverzuim beperken dan wel voorkomen? 5 Motiveer waarom werkdruk beter te voorkomen is dan een griepje. 6 Je kunt veel doen aan je eigen gezondheidsbevordering en gezondheidspreventie. Noem ten minste twee maatregelen die bijdragen aan je gezondheid. Noem ten minste twee maatregelen die ongezond gedrag verminderen. 7 Noem ten minste drie voordelen die gezondheidsbevordering en preventie je kunnen opleveren. 8 Ook je werkgever kan maatregelen treffen om je gezondheid te bevorderen of ziekte te voorkomen dan wel te beperken. Noem ten minste twee gezondheidsbevorderende maatregelen en twee preventieve maatregelen. Op welke wijze draagt jouw werkgever hieraan bij? 9 In de Arbeidstijdenwet zijn de werken rusttijden geregeld. Ga na (via het Internet) of de werken rusttijden volgens de ATW in overeenstemming zijn met die van je werkgever.

11.5

Inrichting arbeidsplaatsen 1 Noem ten minste drie eisen die aan de inrichting van arbeidsplaatsen gesteld worden. 2 Noem ten minste drie eisen die aan elektrische installaties gesteld worden. 3 Noem ten minste twee eisen die aan vluchtwegen en nooduitgangen gesteld worden. 4 Noem ten minste twee eisen die aan brandmelding en brandbestrijding gesteld worden. 5 Noem ten minste vijf maatregelen die je werkgever ten aanzien van brandpreventie moet nemen. 6 Noem ten minste twee eisen die aan vloeren, muren en plafonds van arbeidsplaatsen gesteld worden. 7 Noem ten minste twee eisen die aan afmetingen en luchtvolume van ruimten en bewegingsruimte op arbeidsplaatsen gesteld worden. 8 Noem ten minste twee eisen die aan ontspanningsruimten gesteld worden. 9 Noem ten minste twee eisen die aan kleedruimten gesteld worden. 10 Noem ten minste twee eisen die aan wasgelegenheden en doucheruimten gesteld worden.



106

11 Noem ten minste twee eisen die aan toiletten, urinoirs en wasbakken gesteld worden. 12 Op welke wijze is in de Arbowet de eerste hulppost geregeld? Is dit in overeenstemming met de wijze waarop je werkgever dit geregeld heeft? 13 Controleer of de inhoud van de bedrijfsverbandset overeenkomt met die volgens de arbo-eisen. 14 Om preventie en veiligheid te bevorderen zijn in bedrijven signalisatieborden geplaatst. Noem ten minste twee groepen van verplichte signalisatieborden. Is dit in overeenstemming met het bedrijf waar je werkt? 15 De ondernemer kan ook niet-verplichte signalisatieborden plaatsen. Met welke reden doet hij dat? Geef daarvan twee voorbeelden van het bedrijf waar je werkt. 16 Welke eisen worden er aan (verplichte) pictogrammen gesteld? 17 Welke eisen zijn er aan (verplichte) signalisatieborden gesteld? 18 Geef de kleurcodering van de verplichte signalisatieborden. 19 Noem ten minste vier categorieën van signalisatieborden. 20 Vertel van verbodsborden:  waarvoor ze dienen;  welke vorm en kleur ze hebben;  welke soorten er zijn (ten minste drie);  waar ze behoren te hangen. 21 Doe hetzelfde als vraag 20 maar dan voor:  de waarschuwingsborden;  de gebodsborden;  de reddingsborden;  de borden in verband met het brandbestrijdingsmateriaal;  aanwijzingspictogrammen;  waarschuwingspictogrammen.

11.6

Gevaarlijke stoffen en biologische agentia 1 Veilig werken heeft te maken met zorgvuldigheid, ordelijkheid en zindelijkheid. Beredeneer of deze bewering juist is. 2 Noem ten minste vijf gevaarlijke stoffen waarmee je in de werkplaats in aanraking kunt komen. Noem ook de organen en/of lichaamsdelen waarop de door jou genoemde stoffen invloed hebben. 3 Omschrijf wat een gevaarlijke stof is. 4 Gevaarlijke stoffen kunnen ook een bestanddeel van een product zijn. Noem twee van dergelijke producten. 5 Gevaarlijke stoffen kunnen ook tijdens het werken ontstaan. Noem hiervan twee voorbeelden.



107

6 Gevaarlijke stoffen kunnen zowel gassen, vloeistoffen als vaste stoffen zijn. a. Noem twee soorten gevaarlijke vaste stoffen waarmee je in aanraking kunt komen. b. Omschrijf welke invloed ze op je gezondheid kunnen hebben. c. Omschrijf hoe je ermee om moet gaan. d. Noem twee soorten gevaarlijke vloeistoffen waarmee je in aanraking kunt komen. e. Omschrijf welke invloed ze op je gezondheid kunnen hebben. f. Omschrijf hoe je ermee om moet gaan. g. Noem twee soorten gevaarlijke gassen waarmee je in aanraking kunt komen. h. Omschrijf welke invloed ze op je gezondheid kunnen hebben. i. Omschrijf hoe je ermee om moet gaan. 7 Hoe zijn gevaarlijke stoffen te herkennen? 8 Welke functie heeft het veiligheidsinformatieblad (VIB)? 9 Er zijn stoffen die gevaarlijk zijn, maar niet onder de Wet Milieugevaarlijke Stoffen (WMS) vallen. Noem zo’n gevaarlijke stof inclusief de etikettering ervan. 10 Het kan zijn dat voor de continuïteit van het productieproces gevaarlijke stoffen aanwezig moeten zijn. Welke voorzieningen kunnen er getroffen worden om de gevolgen bij een calamiteit zoveel mogelijk te beperken. Omschrijf ook hoe je ermee om moet gaan. 11 Welke maatregelen heeft jouw werkgever getroffen, dat je bij de uitoefening van je arbeid niet onnodig wordt blootgesteld aan schadelijke stoffen of er hinder van ondervindt? 12 Als je toch aan schadelijke stoffen wordt blootgesteld, welke maatregelen moeten er dan genomen zijn om schade aan je gezondheid te voorkomen? 13 Als je in aanraking komt met accuzuur, welke algemene maatregelen moet je dan nemen om nog meer (blijvende) gezondheidsschade te voorkomen? 14 Waarom moet de min-kabel van de accu losgehaald worden tijdens reparatie- en onderhoudswerkzaamheden aan de elektrische installatie? 15 Waarom moet je nooit je handen ontvetten of wassen met benzine? Welke R- en S-zinnen heeft benzine? Zoek dit via het Internet op. 16 Als rem- of koppelingsvoeringen asbest bevatten, hoe moet je hiermee omgaan als je deze moet vervangen? 17 Wat zijn biologische agentia? Welke gezondheidsschade kunnen deze stoffen aanrichten? 18 Noem twee soorten biologische agentia waarmee je in de werkplaats in aanraking kunt komen. Wat merk je aan je organen als je eraan blootgesteld wordt? 19 Noem ten minste vijf vuistregels voor het werken met gevaarlijke stoffen. 20 Omschrijf wat we verstaan onder irritatie en vergiftiging wanneer we in aanraking zijn gekomen met een gevaarlijke stof. 21 Van stoffen met R36-zinnen kunnen ogen geïrriteerd raken. Zoek via het Internet een stof op met een R36-zin. Wat merk je aan je ogen als je R36-stof erin hebt gekregen?



108

22 Noem ten minste twee waardoor irritatie of vergiftiging via de mond kunt oplopen. Noem twee hygiënemaatregelen waardoor dit te voorkomen is. 23 Aan een slang benzine opzuigen, kan schadelijk zijn. Wat moet je doen en wat moet je nalaten als dit toch is gebeurd? 24 Van stoffen met R38-zinnen kan de huid geïrriteerd raken. Zoek via het Internet een stof op met een R38-zin. Wat merk je aan je huid als je R38-stof erop hebt gekregen? 25 Op welke wijze wordt een R-38-stof in je lichaam opgenomen? Wanneer spreekt men van langetermijngevolgen? 26 Als (bedrijfs)autotechnicus kun je van bepaalde stoffen eczeem krijgen. Hoe merk je dat aan je huid? Wat kun je er tegen doen? 27 Welke organen kunnen via de luchtwegen geïrriteerd of vergiftigd worden? 28 Van stoffen met R37-zinnen kunnen de luchtwegen geïrriteerd raken. Zoek via het Internet een stof op met een R37-zin. Wat merk je als je een R37-stof hebt ingeademd? 29 Noem twee stoffen die je luchtwegen irriteren waarmee je als (bedrijfs)autotechnicus in aanraking kunt komen. 30 Wat wordt er onder acute vergiftiging verstaan? Hoe loop je dit op? En hoe moet je er dan naar handelen? 31 Wat is een chronische vergiftiging? Hoe loop je dit op? En hoe moet je er dan naar handelen? 32 Op welke wijze wordt in het bedrijf kenbaar gemaakt dat je (op bepaalde plaatsen) met gevaarlijke stoffen te maken hebt? 33 Noem ten minste vier soorten gebodsborden. Geef aan waar je deze in de werkplaats kunt aantreffen. En geef aan aan welke verplichtingen je moet voldoen.

11.7

Fysieke belasting 1 Noem ten minste twee arbeidsfactoren die fysieke overbelasting moeten voorkomen. 2 Als er risico bestaat voor fysieke overbelasting, dan moet je werkgever je hierover voorlichten. Noem ten minste een algemene maatregel. 3 Als je tijdens je werk langdurig moet staan, moet je werkgever een voldoende aantal doelmatige zitgelegenheden ter beschikking stellen. Hoe is dat op jouw werkplek geregeld? 4 Jouw werkgever moet zorgen dat de fysieke belasting van de arbeid geen gevaar oplevert voor je veiligheid en gezondheid. Noem ten minste twee maatregelen hoe hij dit kan bereiken.



109

5 Als je fysiek zwaar werk doet, dan moet jouw werkgever een aantal controles doen. Noem deze. 6 Op welke wijze wordt in de RI&E aandacht besteedt aan fysieke belasting? 7 Noem ten minste vijf tips bij goed tillen. 8 Kun je motiveren waarom duwen beter voor je lichaam is dan trekken? 9 Tot welke lichamelijke klachten kan veel staand werk leiden? 10 Op welke wijze wordt in de RI&E aandacht besteedt aan staan als fysieke belasting? 11 Omschrijf wat ergonomie is en met welke zaken het zich bezig houdt. Kun je ook vertellen wat de reden is waarom ergonomie ontstaan is. 12 Noem ten minste vijf toepassingsgebieden waarop ergonomie zich richt. Geef van de door jou vijf genoemde toepassingsgebieden aan in hoeverre deze invloed hebben op arbeidssituatie (werkplek en lichaam). 13 Ergonomie houdt zich bezig met de anatomie van ons lichaam. Leg uit wat dit betekent. Geef ten minste twee situaties waarin dit op jouw werk van toepassing is. En geef daarvoor de ergonomische oplossingen. 14 Ergonomie houdt zich bezig met de fysiologie van ons lichaam. Leg uit wat dit betekent. Denk daarbij aan dynamische en statische spierarbeid. Geef ten minste twee situaties waarin dit op jouw werk van toepassing is. En geef daarvoor de ergonomische oplossingen. 15 Ergonomie houdt zich bezig met psychologie. Leg uit wat dit betekent. Noem een situatie waarin dit op jouw van toepassing is. En geef daarvoor een ergonomische oplossingen.

11.8

Fysische factoren 1 Wat wordt er bedoeld met fysische factoren? Noem er ten minste drie. 2 Het klimaat op jouw arbeidsplaats bestaat uit een aantal factoren. Noem deze factoren. 3 Noem ten minste twee maatregelen die jouw werkgever kan nemen tegen gezondheidsschade ten gevolge van kou, warmte, vocht en tocht. 4 Noem ten minste drie maatregelen die je zelf kunt nemen tegen gezondheidsschade ten gevolge van kou, warmte, vocht en tocht. 5 Voor luchtverversing kun je natuurlijk de roldeur open zetten. Maar daarmee verdwijnt in het koude jaargetijde onnodig veel warmte. Hoe is de luchtverversing in het koude jaargetijde bij ‘jouw’ bedrijf geregeld? 6 De arbeidsplaats moet juist verlicht zijn (dagen kunstlicht) om efficiënt te kunnen werken. Motiveer de juistheid van deze bewering.



110

7 Om intensiteit van geluid te kunnen duiden, moet je dit definiëren. Noem de drie begrippen. En geef van elk een voorbeeld. 8 Om doofheid te voorkomen, zijn er grenzen gesteld aan het maximale geluidsniveau en geluidsdrukniveau. Op welke wijze zijn deze grenzen aangegeven? 9 Als de grenzen van het maximale geluidsniveau en geluidsdrukniveau overschreden worden, moet je gehoorbescherming dragen. Geef een voorbeeld waarbij je dit op jouw arbeidsplaats doet.

11.9

Psychologische belasting 1 Wat is psychosociale belasting? Noem er ten minste drie vormen van. Noem ten minste twee voorbeeldden van de manier waarop zich dat voordoet. 2 Als je op psychosociaal gebied informatie of hulp nodig hebt, noem dan ten minste drie instanties waarbij je terecht kunt en wat ze voor je kunnen betekenen. 3 Op je werk kun je te maken krijgen met (seksuele) intimidatie. Wat wordt er verstaan onder intimidatie? En wat is het zeker niet? 4 Op je werk kun je te maken krijgen met suggestieve opmerkingen. Wat wordt er verstaan onder suggestieve opmerkingen? Noem een voorbeeld van een suggestieve opmerking. 5 Op je werk kun je te maken krijgen met emotionele chantage. Wat wordt er verstaan onder emotionele chantage? Noem een voorbeeld van emotionele chantage. 6 Noem ten minste drie vormen van seksuele intimidatie. 7 Op welke manier zijn werkgevers volgens de Arbowet verplicht jou te beschermen tegen seksuele intimidatie? Noem ten minste twee maatregelen die werkgevers daarvoor kunnen treffen. En kun (durf) je vertellen hoe dit in ‘jouw’ bedrijf geregeld is? 8 Omschrijf hoe je zelf met seksuele intimidatie kunt omgaan. 9 Als je getroffen wordt door seksuele intimidatie, bij wie zou je dan het liefst een klacht indienen of aangifte doen? a. Bij iemand van het bedrijf waar je werkt (jouw directe chef, de personeelsfunctionaris, het management of de directie, de bedrijfsarts). b. Bij de Commissie Gelijke Behandeling (CGB). c. Bij de rechter. d. Bij de politie. Natuurlijk hangt het van de zwaarte van het vergrijp af. Maar ook jou eigen mening telt. 10 Op je werkplek kun je te maken krijgen met agressie en geweld. Noem ten minste twee vormen van geweld.



111

11 Volgens de Arbowet moet jouw werkgever ervoor zorgen dat je geen psychosociale schade oploopt ten gevolge van agressie of geweld. Noem ten minste twee maatregelen die jouw werkgever daartoe kan nemen. En hoe is dit in het bedrijf geregeld waar je werkt? 12 Op welke wijze kun je zelf maatregelen nemen tegen agressie en geweld? 13 Op je werk kun je te maken krijgen met pestgedrag door collega’s, je leidinggevende of door klanten. Met welk doel doet men dit eigenlijk? 14 Noem ten minste twee voorbeelden of vormen van pesten. Noem ook een voorbeeld van wat pesten beslist niet is. Tot welke gezondheidsschade kan pesten uiteindelijk leiden? 15 Volgens de Arbowet moet jouw werkgever ervoor zorgen dat je geen psychosociale schade oploopt ten gevolge van pesten. Noem ten minste twee maatregelen die jouw werkgever daartoe kan nemen. En hoe is dit in het bedrijf geregeld waar je werkt? 16 Op welke wijze kun je zelf maatregelen nemen tegen pesten? 17 Wat is het verschil tussen werkdruk en werkstress? Welke relatie is er tussen werkdruk en werkstress? 18 Noem ten minste twee situaties waardoor werkdruk kan ontstaan. Noem ten minste twee situaties waardoor werkstress kan ontstaan. Tot welke lichamelijke en/of psychische klachten leidt werkdruk of werkstress? Hoe kun je werkdruk en werkstress signaleren? 19 Volgens de Arbowet moet jouw werkgever ervoor zorgen dat je geen psychosociale schade oploopt ten gevolge van pesten. Noem ten minste twee maatregelen die jouw werkgever daartoe kan nemen. En hoe is dit in het bedrijf geregeld waar je werkt? Hoe kun je er zelf toe bijdragen hoge werkdruk te voorkomen? 20 De Arbeidstijdenwet (ATW) regelt hoe lang je achtereen mag werken en wanneer je recht hebt op pauze of rusttijd. Noem ten minste twee verplichtingen die je werkgever daarvoor heeft.

11.10 Arbeidsmiddelen en specifieke werkzaamheden 1 In het bedrijf waar je werkt mag je de arbeidsmiddelen niet oneigenlijk gebruiken. Wat houdt oneigenlijk gebruiken eigenlijk in? Noem er een voorbeeld van. 2 De arbeidsmiddelen die je ter beschikking gesteld worden, moeten deugdelijk zijn. Hoe kun je zien of je met deugdelijke arbeidsmiddelen te maken hebt? 3 Sommige arbeidsmiddelen behoeven onderhoud. Noem een arbeidsmiddel van ‘jouw’ bedrijf dat onderhoud nodig heeft om jouw veiligheid te waarborgen. Wie voert dat onderhoud uit? En is daarvoor een onderhoudsplan?



112

4 Vanwege de veiligheid behoeven diverse arbeidsmiddelen deskundig gebruik. Noem een arbeidsmiddel waarvoor dit het geval is. Noem de deskundigheid die daarvoor nodig is. 5 Er zijn arbeidsmiddelen met veiligheidsvoorzieningen. Noem een arbeidsmiddel waarbij dit het geval is. Geef aan hoe dit daarbij geregeld is. 6 Er zijn arbeidsmiddelen waarbij je voor je veiligheid afstand moet bewaren. Noem een arbeidsmiddel waarbij dit het geval is. Geef aan hoe dit daarbij geregeld is. 7 Er zijn elektrische arbeidsmiddelen die na het uitvallen van de elektriciteit niet automatisch mogen opstarten na het opheffen van de storing. Noem een arbeidsmiddel waarbij dit het geval is. Motiveer waarom dit zo is. En geef aan hoe dit geregeld is. 8 Op hijs- en hefgereedschappen staat altijd de maximale werklast aangegeven. Noem twee arbeidsmiddelen in ‘jouw’ werkplaats waarbij dit het geval is. Motiveer waarom je je hieraan houden moet. 9 In bedrijfsautobedrijven worden wel heftrucks als arbeidsmiddelen ingezet. Aan welke veiligheidseisen moeten heftrucks voldoen? Welke veiligheidseisen moet je zelf in acht nemen bij het gebruik ervan?

11.11 Persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s) 1 Waarvoor dienen persoonlijke beschermingsmiddelen? 2 Noem ten minste twee eisen waaraan PBM’s moeten voldoen. 3 Noem ten minste twee gezondheidsrisico’s waartegen PBS’s je moeten beschermen. 4 Noem ten minste twee verplichtingen van je werkgever voor het dragen van PBM’s. 5 Als jij ondanks de verplichting van je werkgever geen PBM’s draagt of verkeerd gebruikt, welke mogelijke sancties staan daar dan op. 6 Jij kunt zelf ook arbeidsrisico’s beperken door goede PBM’s juist toe te passen. Noem ten minste drie voorwaarden. 7

Wat is een passief beschermingsmiddel. Noem er twee voorbeelden van.

8 Geef een voorbeeld van je arbeidssituatie dat je ondanks het dragen van de PBM’s toch letsel of andere gezondheidsschade hebt opgelopen. Was dat te voorkomen? Hoe dan? En zo niet, waarom niet? 9 Wat houdt de zorgplicht volgens de Arbowet in ten aanzien van PBM’s? 10 Gezondheid, hygiëne en onderhoud zijn onderdelen van de zorgplicht voor PBM’s. Omschrijf wat dit inhoudt voor de PBM’s die jij gebruikt.



113

11 Geef vier voorbeelden van veiligheidssignalering. En geef vier voorbeelden van gezondheidssignalering. 12 Voor de lichaamsbescherming ben je verplicht werkkleding te dragen. Welke functies heeft werkkleding nog meer? 13 Jouw overall is te groot en slobbert om je lichaam. Waarom is dit gevaarlijk? 14 Noem twee omstandigheden waarin jij werkhandschoenen draagt. 15 Noem de drie categorieën waarin werkhandschoenen zijn ingedeeld. 16 Waarom is het dragen van ringen en kettingen in de werkplaats gevaarlijk? 17 Noem de vijf categorieën waarin veiligheidsschoenen zijn ingedeeld. 18 Noem de categorie werkschoenen die jij in de werkplaats draagt. Voldoet deze schoen aan jouw arbeidsomstandigheden? 19 Welke soorten gelaatsbescherming moet je dragen bij het vullen van accu’s en (elektrisch) lassen? Zoek op Internet er de voorbeelden bij. 20 Waarom zit er in een laskap een glaasje dat ultra violette straling tegenhoudt? 21 Noem ten minste twee soorten werkzaamheden waarbij je oogbescherming moet dragen. Noem een verplichting die jouw werkgever heeft ten aanzien deze PBM. En noem een verplichting die jij zelf hebt ten aanzien van deze PBM. 22 Noem ten minste twee soorten veiligheidsbrillen. Geef ook aan waarbij ze worden ingezet. 23 Welke vuistregel kun je hanteren om vast te stellen dat je gehoorbeschermingsmiddelen moet gebruiken? 24 Noem een verplichting van werkgevers dat ze hun werknemers het dragen van gehoorbescherming verplichten. Noem ook een verplichting die je zelf hebt voor het dragen van een gehoorbeschermingsmiddel. 25 Noem de twee soorten gehoorbeschermingsmiddelen. Geef van elk een voorbeeld wanneer je deze draagt. 26 Noem ten minste twee omstandigheden waarin je een ademhalingsbeschermingsmiddel moet dragen. 27 Noem een verplichting van werkgevers dat ze hun werknemers het dragen van ademhalingsbescherming verplichten. Noem ook een verplichting die je zelf hebt voor het dragen van een ademhalingsbeschermingsmiddel. 28 Noem ten minste twee soorten ademhalingsbeschermingsmiddel. Geef ook aan in welke omstandigheden deze ademhalingsbeschermingsmiddelen gebruikt moeten worden. 29 Maak in overleg met je praktijkopleider een lijst van alle persoonlijke beschermingsmiddelen die in ‘jouw’ bedrijf aanwezig zijn.



114

11.12 Handelen bij ongevallen 1 Wanneer is er sprake van een ernstig ongeval? 2 Noem in volgorde stappen waarin je moet handelen bij een ernstig ongeval. 3 Welke voorwaarden zijn er verbonden aan het bellen van het alarmnummer 112? Als je 112 belt, welke gegevens moet je dan doorgeven? Als er wel hulp nodig is, maar niet spoedeisend, welk nummer bel je dan? 4 Noem in volgorde stappen waarin je moet handelen bij een ongeval zonder ernstig letsel. 5 Van ongevallen kun je leren om ongevallen te voorkomen. Motiveer wanneer deze bewering juist is. 6 Waar heb je de meeste grip op om een ongeval te voorkomen? 7 Maak een plattegrond van de werkplaats (van school of van een motorvoertuigbedrijf: met bruggen en werkbanken op ruitjespapier, 1 cm = 1 m) en geef daarop de volgende zaken aan:  waar de EHBO-kist staat;  waar zich de brandblussers/brandslangen bevinden;  waar de nooduitgangen zijn. 8 Hoe kan er preventief gewerkt worden om ongevallen te beperken/voorkomen? 9 Welke economische belangen spelen een rol bij een ongeluk?

11.13 Handelen bij brand 1 In autobedrijven kan door de aanwezigheid van brandbare en explosieve stoffen gemakkelijk brand of explosie ontstaan. Noem ten minste twee situaties waarin dat het geval kan zijn. 2 Omschrijf wat er onder brand wordt verstaan. En wat onder explosie. 3 Het basisprincipe van brand wordt vaak voorgesteld door de zogenaamde branddriehoek. Motiveer dit. En als je een van de factoren weg haalt, bestrijdt je de brand. Motiveer dit ook. 4 Noem de indeling naar brandgevaarlijke stoffen. Noem bij elk twee soorten brandbare stoffen die in de werkplaats van (bedrijfs)autobedrijven aanwezig zijn. 5 Het vlampunt speelt een belangrijke rol bij het ontstaan van brand. Motiveer dit. En omschrijf of definieer tevens wat er onder wet vlampunt wordt verstaan. En wat is het verschil met de zelfontbrandingstemperatuur? 6 Ten behoeve van de veiligheidsvoorschriften voor opslag en transport van chemische stoffen, worden vluchtige brandbare stoffen in K-klassen ingedeeld, aan



115

de hand van het vlampunt. Deel de klassen in in volgorde van gevarenklasse. Zoek via Internet de symbolen erbij. 7 Waar is benzine een brand en explosie gevaarlijkere stof dan dieselolie? 8 Noem twee explosieve situaties in de werkplaats. 9 Brandbestrijding berust op het weghalen van een van de factoren van de branddriehoek. Motiveer deze bewering voor elke factor. En geef er een voorbeeld bij. 10 Branden zijn ingedeeld naar brandklassen. Waarom heeft men deze indeling gemaakt? Noem de brandklassen A, B, C en D. Geef van elk een omschrijving. Geef ook aan met welke blusstof er naar brandklasse geblust moet worden. 11 Welke eisen zijn er gesteld aan het hebben van blusapparatuur? En de plaatsen waar ze zich moeten bevinden? Welke instantie controleert dat? Klopt dit met de situatie van het bedrijf waar je werkt? 12 Noem de meest voorkomende brandblusapparatuur bij (bedrijfs)autobedrijven. In hoeverre zijn deze aanwezig in het bedrijf waar je werkt? 13 Op iedere brandblusser staat de aanduiding van de brandklasse waarvoor deze bedoeld is. Weet je gelijk welk soort brand je ermee kunt blussen. Is dat voldoende om een brand met een brandblusser te kunnen blussen? Motiveer je antwoord. 14 Deel de brandblussers in naar blusstof en brandklassen. 15 Noem een brandsoort waarop je de poederblusser kunt inzetten. Noem ook waarop dit niet mogelijk is. Noem een voordeel en een nadeel ten opzichte van brandblussers met andere blusstoffen. 16 Noem een brandsoort waarop je de CO2-blusser kunt inzetten. Noem ook waarop dit niet mogelijk is. Noem een voordeel en een nadeel ten opzichte van brandblussers met andere blusstoffen. 17 In het autobedrijf zijn ook brandslangen aanwezig. Welk soort branden kun je met water blussen? Noem een voordeel en een nadeel van het blussen met water. 18 Omschrijf de werking van een sprinklerinstallatie. 19 Waarvoor is een blusdeken geschikt? Hoe ga je hiermee om als je er een brand mee wilt doven? 20 Noem de brandblusmiddelen die bij branden in autobedrijven ingezet kunnen worden. 21 Noem de voor- en nadelen van water als blusmiddel. Waarop berust de werking van dit blusmiddel? Welke brandklasse(n) kun(nen) je ermee doven? En wanneer moet je water nooit als blusmiddel gebruiken?



116

22 Noem de voor- en nadelen van poeder als blusmiddel. Waarop berust de werking van dit blusmiddel? Welke brandklasse(n) kun(nen) je ermee doven? En wanneer moet je poeder nooit als blusmiddel gebruiken? 23 Noem de voor- en nadelen van schuim als blusmiddel. Waarop berust de werking van dit blusmiddel? Welke brandklasse(n) kun(nen) je ermee doven? En wanneer moet je schuim nooit als blusmiddel gebruiken? 24 Noem de voor- en nadelen van koolzuurgas als blusmiddel. Waarop berust de werking van dit blusmiddel? Welke brandklasse(n) kun(nen) je ermee doven? En wanneer moet je koolzuurgas nooit als blusmiddel gebruiken? 25 Op welke gevaren moet je letten als je: a. een beginnende bedrijfsbrand, of b. een (beginnende) autobrand blust? 26 Omschrijf hoe te werk gaat bij het blussen van: a. A-branden, b. B-branden, en c. C-branden. 27 Hoe moet je handelen bij brand nadat je deze hebt ontdekt? En welke brandbestrijdende maatregelen kun je nemen als de brandweer is gebeld? 28 Hoe moet je bij brand handelen om je persoonlijke veiligheid en die van anderen niet in gevaar te brengen? 29 Deel brandwonden in naar graad van verbranding. Hoe moet je handelen als iemand brandwonden heeft opgelopen? En wat moet je dan beslist niet doen? 30 Noem ten minste vier preventieve maatregelen tegen brand die in een autobedrijf genomen kunnen worden. In hoeverre is dit het geval bij het bedrijf waar je werkt? 31 Waarop berust de werking van een rookmelder? 32 Maak een ontruimingsplattegrond (op ruitjespapier van 1 cm = 1 m) van het autobedrijf waar je werkt. In plaats van het autobedrijf, mag je het ook van de benedenverdieping van je opleidingsinstituut doen. Als er al een ontruimingsplattegrond is, ga dan na of deze juist is. 33 Stel een ontruimingsplan op voor het autobedrijf waar je werkt. In plaats van het autobedrijf, mag je het ook van de benedenverdieping van je opleidingsinstituut doen. Als er al een ontruimingsplan is, ga dan na of dit juist is.

11.14 Opdrachten hoofdstuk 11 1 ATW, regels werken rusttijden  Voor wie geldt de Arbeidstijdenwet?  Welke onderwerpen worden behandeld in de ATW?



117

 

Welke regels gelden er voor werken rusttijden? Wanneer mag ik afwijken van de standaardrusttijd?

2 ATW, arbeidstijden Welke arbeids- en rusttijden gelden voor werkneemsters die zwanger zijn of borstvoeding geven? 3 ATW, arbeidstijden Wat zijn de risico's van ploegendienst? 4 ATW, nachtdienst  Wanneer is er sprake van nachtdienst?  Welke regels gelden er voor nachtdiensten?  Welke werknemers zijn vrijgesteld van nachtdiensten? 5 ATW, arbeidstijden ploegendienst Wanneer mag er worden afgeweken van de Arbeidstijdenwet bij ploegendienst? 6 ATW, ploegendienst Wat zegt de Arbeidstijdenwet over ploegendienst? 7 ATW, arbeidstijd Hoeveel mag ik werken volgens de Arbeidstijdenwet? 8 ATW, uitzonderingen arbeidstijd Waar vind ik de uitzonderingen op de Arbeidstijdenwet voor bepaalde situaties? 9 ATW, regels werktijden Hoe moet ik handelen als mijn werkgever zich niet aan de Arbeidstijdenwet houdt? 10 ATW, zondagarbeid Ben ik verplicht om op zondag te werken? 11 ATW, vakantiedagen en vakantiegeld Bouw ik vakantiedagen op bij zwangerschap en ziekte? 12 ATW, vakantiedagen en vakantiegeld Hoe kan ik vakantiedagen opnemen? 13 ATW, vakantiedagen en vakantiegeld Op hoeveel vakantiedagen heb ik recht? 14 ATW, vakantiedagen en vakantiegeld Wat gebeurt er met mijn vakantiedagen als ik van baan verander?



118

15 ATW, vakantiedagen en vakantiegeld Mag ik vakantiedagen laten afkopen? 16 ATW, arbeidstijden Welke verplichtingen heeft de werkgever volgens de Arbowet? 17 ARBO, arbeidsongeval  Wat is een arbeidsongeval?  Wanneer moet een arbeidsongeval worden gemeld?  Kan ik als slachtoffer van een arbeidsongeval een schadevergoeding krijgen? 18 ARBO, Risico Inventarisatie en Evaluatie (RI&E) Wat is het risico van personeel detacheren bij een bedrijf dat geen Risico Inventarisatie en Evaluatie (RI&E) heeft? 19 ARBO, preventiemedewerker Is het aanstellen van een preventiemedewerker verplicht? 20 ARBO, werkplek Moet een werkgever een werkplek aanpassen als dit nodig is om het werk goed te kunnen doen? 21 ARBO, oudere werknemers  Hoe kan de werkbelasting worden aangepast aan de behoefte van ouderen?  Hoe kunnen arbeidsomstandigheden worden afgestemd op ouderen?  Hoe kunnen arbeidsvoorwaarden worden afgestemd op ouderen? 22 ARBO, parttimers  Hebben parttimers dezelfde rechten en plichten als fulltimers?  Waarom is het belangrijk om rekening te houden met parttimers in het arbobeleid?  Is het lonend om extra aandacht te besteden aan parttimers? 23 ARBO, uitzendkrachten  In hoeverre is de werkgever verantwoordelijk voor de veiligheid en gezondheid van een uitzendkracht?  Hoe is de taakverdeling tussen werkgever en uitzendbureau als het gaat om veilig werk voor een uitzendkracht?  Moet ik als werkgever een uitzendkracht doorbetalen bij ziekte? 24 ARBO, studenten  Geldt de Arbowet ook voor studenten?  Waar moeten onderwijsinstellingen op letten voor een veilige en gezonde werkomgeving?  Gelden voor studenten onder de 18 dezelfde arboregels als voor oudere studenten?



119

25 ARBO, stagiaires  Geldt de Arbowet ook voor stagiairs?  Heb ik als stagiair ook recht op beschermingsmiddelen van mijn werkgever?  Wat is een BVP-plan? 26 ARBO, vakantiewerkers  Gelden er voor vakantiewerkers specifieke arboregels?  Welke regels gelden voor vakantiewerkers?  Welke werkzaamheden mogen jonge vakantiewerkers uitvoeren? 27 ARBO, zieke weknemers  Waar zijn de rechten en plichten van zieke werknemers vastgelegd?  Mag een werkgever aan een zieke medewerker vragen wat voor ziekte hij heeft?  Moet ik mijn werkgever vertellen wat voor ziekte ik heb? 28 ARBO, arbeidsmiddelen  Welke verplichtingen heeft een werkgever als het om arbeidsmiddelen gaat?  Waaraan moeten arbeidsmiddelen voldoen?  Welke regels gelden er voor het onderhoud van arbeidsmiddelen?  Wanneer moet een verplichte keuring na installatie plaatsvinden?  Wat wordt er beoordeeld bij een keuring na installatie?  Eer arbeidsmiddel met een verplichte keuring na installatie wordt gedemonteerd en elders geïnstalleerd. Is er dan opnieuw een keuring nodig?  Wat wordt er bij een verplichte periodieke keuring van arbeidsmiddelen gecontroleerd?  Hoe vaak moet een verplichte periodieke keuring van arbeidsmiddelen plaatsvinden?  Wat geeft het Arbobesluit als richtsnoer voor de frequentie van een periodieke keuring van arbeidsmiddelen?  Bij wie kan ik terecht om mijn arbeidsmiddelen te keuren?  Mag ik als werkgever zelf bepalen wie mijn arbeidsmiddelen keurt?  Hoe kan ik aan de Arbeidsinspectie tonen dat aan de keuringverplichting voor arbeidsmiddelen is voldaan?  Is het voldoende om de gebruiksaanwijzing op te volgen bij arbeidsmiddelen?  Is het voldoende om de gebruiksaanwijzing op te volgen bij arbeidsmiddelen?  Welke arbeidsmiddelen moeten door een aangewezen onafhankelijke instelling worden gekeurd?  Wanneer mag ik beveiligingen van arbeidsmiddelen buiten werking stellen? 29 ARBO, explosiegevaar  Welke soorten explosies zijn er te onderscheiden?  Wat is een explosieve atmosfeer?  Hoe vergroot ik de veiligheid bij explosierisico's?



120

30 ARBO, vloeren  Wanneer is een vloer onveilig?  Welke wetten en regels gelden er voor vloeren?  Welke maatregelen zijn er om een vloer veilig te maken? 31 ARBO, veiligheidssignalering  Hoe moet veiligheidssignalering eruitzien?  Welke normen bestaan er voor veiligheidssignalering? 32 ARBO, staand werk  Wat zegt de wet over staand werk?  Waar moet ik op letten bij staand werk?  Wat kan ik doen om klachten door statisch werk te voorkomen? 33 ARBO, biologische agentia  Welke stappen moet je doorlopen bij de risicobeoordeling van biologische agentia?  Mag ik zelf beoordelen of werknemers kans hebben op ziekten als geval van blootstelling aan biologische agentia?  Wat bepaalt de werkelijke kans op infectie bij biologische agentia?  Welke RI&E-aandachtspunten zijn er bij biologische agentia?  Welke indeling hanteert het Arbobesluit voor levende micro-organismen?  Wat is het verschil tussen gericht werken of niet-gericht werken met biologische agentia?  Wat houdt de grenswaarde in bij gevaarlijke stoffen? 34 ARBO, risico-invetarisatie en –evaluatie  Wat is een RI&E?  Welke onderwerpen staan er in een RI&E?  Hoe wordt een RI&E getoetst? 35 ARBO, arbodienst  Moet een bedrijf altijd aangesloten zijn bij een arbodienst?  Waarvoor heeft een bedrijf een arbeidskundige nodige?  Waar moet een bedrijf op letten bij het inschakelen van een arbodeskundige? 36 ARBO, bedrijfshulpverlening (BHV)  Wat is een preventiemedewerker?  Wat doet een bhv’er?  Welke verplichtingen gelden er voor bedrijfshulpverlening?  Wie is er verantwoordelijk voor de opleiding van bhv'ers? 37 ARBO, Plan van Aanpak  Welke maatregelen hebben prioriteit bij het opstellen van een Plan van Aanpak?  Moeten werknemers worden betrokken bij het Plan van Aanpak?



121

38 ARBO, zieke werknemer  Bij wie moet de werkgever een werknemer ziek melden?  Wanneer moet een werknemer ziek worden gemeld bij het UWV?  Wanneer is een spoedcontrole in te zetten?  Hoe lang moet een werkgever het loon van een zieke werknemer doorbetalen?  Wat mag ik als werkgever doen om ziekmelding bij sportblessures te voorkomen? 39 ARBO, te hoge temperatuur  Tot welke ziektes kan een te hoge temperatuur leiden?  Wie zijn er extra kwetsbaar voor warme omstandigheden?  Wat is te warm? 40 ARBO, tocht  Wanneer is tocht hinderlijk?  Hoe ontstaat tocht?  Hoe is tocht te voorkomen? 41 ARBO, luchtvochtigheid  Waarom is een vochtige werkomgeving niet goed?  Waarom is te droge lucht niet goed?  Wat is een gunstige luchtvochtigheid? 42 ARBO, licht  Daglicht of kunstlicht?  Welke verplichtingen hebben werkgevers als het om verlichting gaat?  Welke regels gelden er voor noodverlichting? 43 ARBO, gehoorschade  In welke beroepen is de kans op gehoorschade groot?  Welke maatregelen kan een werkgever treffen om schadelijk geluid op de werkplek te reduceren? 44 ARBO, trillingen  Wat zijn lichaamstrillingen?  Wat zijn hand-armtrillingen?  Wat zegt de Arbowet over trillingen? 45 ARBO, elektromagnetische straling  Hoe ontstaat elektromagnetische straling?  Wanneer is elektromagnetische straling gevaarlijk?  Welke wettelijke voorschriften gelden er voor elektromagnetische straling?



122

46 ARBO, discriminatie  Waar kan ik terecht als ik me gediscrimineerd voel?  Welke maatregelen kan ik als werkgever nemen discriminatie? 47 ARBO, werkdruk  Wat is werkdruk?  Wat kunnen bedrijven doen tegen werkdruk? 48 ARBO, pesten 

Welke vormen van pesten zijn er?

    

Tot welke psychische en lichamelijke klachten leidt pesten? Wat zegt de Arbowet over pesten? Welke maatregelen kunnen werkgevers nemen tegen pesten? Wat kan ik als werknemer doen als ik word gepest? Wat kun je als werknemer doen als een collega wordt gepest?

49 ARBO, depressie  Wat is een beroepsgebonden depressie?  Hoe herken je een depressie?  Welke beroepsgebonden risico's kunnen tot een depressie leiden? 50 ARBO, overspannenheid  Wat is overspannenheid?  Wat is een burn-out?  Wat zijn de oorzaken van overspannenheid en burn-out? 51 ARBO, re-integratie  Wat is re-integratie?  Hoe ziet het re-integratietraject eruit?  Wat moet er in een re-integratiedossier staan?  Welke verplichtingen heb ik als werknemer bij mijn re-integratie? 52 ARBO, re-integratie  Is een deskundigenoordeel bindend?  Wat moet er gebeuren als een gedeeltelijk arbeidsgeschikte werknemer niet meer terecht kan bij zijn werkgever?  Wat moet ik als werkgever doen om een gedeeltelijk arbeidsgeschikte werknemer bij een andere werkgever te re-integreren?  Wat moet ik doen als ik een klacht heb over een re-integratiebedrijf? 53 ARBO, beschermende kleding  Is het dragen van beschermende kleding verplicht?  Wat voor soorten beschermende kleding zijn er?



123

54 ARBO, veiligheidsbril  Hoe bevorder ik het dragen van veiligheidsbrillen?  Waar moet een lasbril aan voldoen?  Waarop moet ik letten bij veiligheidsbrillen, overzetbrillen en ruimzichtbrillen? 55 ARBO, veiligheidschoen  Wat zijn veiligheidsschoenen?  Moet ik een laag of hoog model veiligheidsschoen dragen? 56 ARBO, persoonlijke beschermingsmiddelen  Welke persoonlijke beschermingsmiddelen zijn er?  Wie betaalt persoonlijke beschermingsmiddelen? 57 ARBO, ergonomie  Wat is ergonomie?  Hoe kun je als werknemer het effect van een ergonomische werkplek optimaliseren? 58 ARBO, eisen persoonlijke ruimtes  Aan welke eisen moet een kleedruimte voldoen?  Aan welke eisen moet een ontspanningsruimte voldoen? 59 ARBO, veiligheidshandschoenen  Welke eisen gelden er voor veiligheidshandschoenen?  In welke categorieën zijn veiligheidshandschoenen onder te verdelen?  Wat voor veiligheidshandschoenen moet ik gebruiken bij chemische risico's? 60 ARBO, calamiteit  Wat is een calamiteit?  Wat is een calamiteitenplan?  Hoe kun je je voorbereiden op calamiteiten? 61 ARBO, gevaarlijke stoffen  Wat is het risico van gevaarlijke stoffen?  Wat zijn gevaarlijke stoffen?  Waar kom ik als werknemer gevaarlijke stoffen tegen?  Wat moeten werkgevers en werknemers doen met een gevaarlijke stof waarop een etiket met duidelijke informatie ontbreekt? 62 ARBO, werkplaatsnormen  Hoe worden werkplaatsnormen bepaald?  Wat zegt het Arbobesluit over werkplaatsnormen?



124

63 ARBO, intern noodplan  Wat is een intern noodplan?  Wat moet er in een intern noodplan staan?  Welke vragen moet een noodplan beantwoorden? 64 ARBO, arbobeleid  Wat is arbobeleid?  Waaruit bestaat arbobeleid?  Waarom is arbobeleid belangrijk? 65 ARBO, arbeidsrisico  Is het verplicht om werknemers voor te lichten over de risico's van hun werk?  Welke eisen gelden er voor voorlichting van werknemers over arbeidsrisicos?  Waarover moet de voorlichting voor medewerkers over arbeidsrisico's gaan?  Wat moeten werkgever en werknemer doen als taalproblemen een veiligheidsrisico vormen? 66 ARBO, arbomanagementsysteem  Wat is een arbomanagementsysteem?  Is een arbomanagementsysteem verplicht?  Waarom is een arbomanagementsysteem handig? 67 ARBO, ziekteverzuim  Is ziekteverzuimbeleid verplicht?  Uit welke onderdelen bestaat verzuimbeleid?  Wat zijn de voordelen van een ziekteverzuimbeleid?  Wat wordt verstaan onder kortdurend ziekteverzuim?  Welke maatregelen zijn er tegen frequent kortdurend ziekteverzuim? 68 ARBO, seksuele intimidatie  Wanneer is er sprake van seksuele intimidatie?  Welke vormen van seksuele intimidatie worden onderscheiden?  Wie worden het vaakst slachtoffer van seksuele intimidatie?  Wat zijn de gevolgen van seksuele intimidatie op het werk?  Wat zegt de Arbowet over seksuele intimidatie?  Wat kan een werkgever doen tegen seksuele intimidatie?  Wat kunnen werknemers doen tegen ongewenste intimiteiten?  Bij wie kun je terecht met vragen of klachten over seksuele intimidatie?  Moet je aangifte doen bij seksuele intimidatie? 69 ARBO, voorlichting  Is arbo-voorlichting door de werkgever verplicht?  Welke eisen gelden er voor voorlichting op arbogebied?  Waarover moet arbo-voorlichting gaan?



125

70 ARBO, arbeidshygiënische strategie  Wat is een arbeidshygiënische strategie?  Hoe ziet een arbeidshygiënische strategie eruit? 71 ARBO, arbeidsvoorschriften zelfstandige  Aan welke arbovoorschriften moet een zelfstandige voldoen?  Voor welke zelfstandigen gelden extra voorschriften? 72 ARBO, parttimers  Wat zijn de rechten en plichten van parttimers?  Waarom is het belangrijk om in het arbobeleid rekening te houden met parttimers? 73 ARBO, tillen en dragen  Welke normen gelden er voor tillen en dragen?  Aandachtspunten tillen en dragen 74 ARBO, duwen en trekken  Waarom is veilig werken belangrijk als je voorwerpen duwt of trekt?  Welke normen gelden er voor duwen en trekken?  Waar moet je op letten bij duwen en trekken?  Wat is slechter voor de rug, duwen of trekken?  Hoe kan ik het beste duwen of trekken zonder mijn rug te belasten?  Wat zegt de wet over het duwen en trekken van voorwerpen? 75 ARBO, bewegen  Waarom is aandacht voor bewegen belangrijk?  Waarom is bewegen goed voor werknemers en werkgevers? 76 ARBO, biologische agentia  Hoe beoordeel ik de risico’s bij biologische agentia?  Waar vind ik een overzicht van biologische agentia?  Waar moet ik op letten bij de beoordeling van de blootstelling aan biologische agentia? 77 ARBO, arbeid door jongeren  Welke regels gelden er voor arbeid door jongeren?  Wat zegt de Arbeidstijdenwet over arbeid door jongeren?  Wat mag een kind op de werkvloer doen? 78 ARBO, structurele functionele beperking  Wat is een structurele functionele beperking?  Wanneer is er sprake van een arbeidshandicap?  Hoe hou ik werknemers met gezondheidsproblemen inzetbaar?



126

79 ARBO, werkhouding  Wat is een statische werkhouding?  Wat kan ik doen om klachten door statisch werk te voorkomen?  Wat zijn de risico’s van een statische werkhouding?  Wat is een dynamische werkhouding?  Wat zijn de risico’s van een dynamische werkhouding?  Wat is een goede werkhouding?  Wat kan onze organisatie doen om de werkhouding van ons personeel te verbeteren?  Wat kan ik doen om klachten door statisch werk te voorkomen? 80 ARBO, trillingen  Zijn trillingen schadelijk voor het lichaam?  Hoe ontstaan trillingen aan het lichaam?  Wat zijn de risico’s van handtrillingen?  Wat zijn de risico’s van lichaamstrillingen?  Wat zegt de wet over trillingen?  Wat kan ik doen om lichaamstrillingen te voorkomen?  Wat kan ik doen om handtrillingen te voorkomen? 81 ARBO, lawaai  Wat zegt de wet over lawaai op het werk?  Wat zijn de risico’s van lawaai op het werk?  Hoe kan ik gehoorschade voorkomen?  Hoe weet ik of het geluid op mijn werk schadelijk is?  Welke soorten gehoorbeschermers zijn er? 82 ARBO, gelaatsbescherming  Waar moet je op letten bij de keuze voor gelaatsbescherming?  Welke gelaatsbescherming is noodzakelijk bij laswerkzaamheden? 83 ARBO, Beeldschermwerk  Wat zijn de risico’s van beeldschermwerk?  Wat is het verschil tussen RSI en KANS?  Wat zegt de wet over beeldschermwerk? 84 ARBO, tillen  Wat zijn de risico's van verkeerd tillen?  Wat zegt de wet over het tillen van voorwerpen?  Hoeveel mag een werknemer tillen?  Hoe kan ik tillen zonder mijn rug te belasten?  Hoe kan ik mijn medewerkers veilig laten tillen? 85 ARBO, repeterende handelingen  Wat wordt verstaan onder repeterende handelingen?  Wanneer zijn repeterende handelingen ongezond?  Welke klachten kan ik krijgen door repeterende handelingen?



127

 

Wat zegt de wet over repeterende handelingen? Wat kan ik doen om gezondheidsklachten door repeterende handelingen te voorkomen?

86 ARBO, agressie en geweld  Welke vormen van agressie en geweld zijn er?  Wat zegt de Arbowet over agressie en intimidatie?  Tot welke gezondheidsklachten kan agressie leiden?  Hoe is interne agressie (door eigen personeel) te voorkomen?  Hoe is externe agressie (door klanten) te voorkomen? 87 ARBO, posttraumatische stress-stoornis  Wat is een posttraumatische stress-stoornis?  Hoe ontstaat een posttraumatische stress-stoornis (PTSS)?  Wat zijn de verschijnselen van een posttraumatische stress-stoornis (PTSS)? 88 ARBO, bewegen  Wat is de beweegnorm?  Hoe is een gezonde levenswijze te stimuleren?  Waar vind ik meer informatie over het stimuleren van bewegen in bedrijven?



128

Rechts- en Wetskennis

Recommend Documents