VOORTPLANTING Kynologische Kennis deel 1
Raad van Beheer maart 2009
Bijscholing KK Voortplanting Jan Coppens
Dia nummer 1
op Kynologisch Gebied in Nederland
Raad van Beheer
Voortplanting bij de hond Lezing:
door Jan Coppens
Doelgroep:
docenten en examinatoren kynologische kennis I & II
Initiatiefnemer:
Raad van Beheer op Kynologisch Gebied in Nederland
Datum:
21 maart 2009
Raad van Beheer maart 2009
Bijscholing KK Voortplanting Jan Coppens
Dia nummer 2
op Kynologisch Gebied in Nederland
Raad van Beheer
Afkomst:
Grijze wolf, 3 wolvinnen Oost Azië
Domesticatie:
Selectieve fokkerij vanaf ca. 15.000 jaar geleden
Resultaat:
Meest gevarieerde levensvorm uit één voorouder ter wereld
DNA studie:
Vrijwel onveranderd genetisch materiaal (650 proefdieren/400 rassen)
Raad van Beheer maart 2009
Bijscholing KK Voortplanting Jan Coppens
Dia nummer 3
op Kynologisch Gebied in Nederland
Raad van Beheer De hond en zijn ontstaan
Moderne hondenrassen uit een gezamenlijke voorvader 400 Rassen:
Zeer klein tot zeer groot
Levensvatbaar:
Aantal rassen meer aantal minder (Dingo/Pariatype)
Waarom:
Menselijke interventie voor instandhouding
Vitaliteit:
Verschilt per ras (aantal pups)/ 78 chromosomen (mens 46)
Ethiek:
Waar ligt de grens?
Raad van Beheer maart 2009
Bijscholing KK Voortplanting Jan Coppens
Dia nummer 4
op Kynologisch Gebied in Nederland
Raad van Beheer
Ouderdieren Gedrag:
Partners liggen elkaar
Gezondheid:
Vanaf pupstadium in aanmerking genomen!
Exterieur:
Door mens bepaalde criteria (standaard)
Grootte/ maat:
Alle honden kunnen in principe onderling paren
Raad van Beheer maart 2009
Bijscholing KK Voortplanting Jan Coppens
Dia nummer 5
op Kynologisch Gebied in Nederland
Raad van Beheer
Voortplantingsorganen en algehele conditie en constructie
Anatomie:
Reu en Teef (Indifferent tot definitief stadium reu/ teef)
Afwijkingen:
Monochide, Anorchidie, Cryptorchidie, PMDS, Obstructie
Raad van Beheer maart 2009
Bijscholing KK Voortplanting Jan Coppens
Dia nummer 6
op Kynologisch Gebied in Nederland
Raad van Beheer
vervolg: Voortplantingsorganen en algehele conditie en constructie
Conditie/Constructie etc.(kan ten dele tijdelijk zijn): libido, ontstekingen (vaginaal/ voorhuid /prostaat/ baarmoeder), kanker, melkkliertumoren, prolaps (uitzakking/oestrogenen), uithoudingsvermogen/ mogelijkheid tot bestijgen van de teef, afwijkingen skelet, trauma, de vacht.
Raad van Beheer maart 2009
Bijscholing KK Voortplanting Jan Coppens
Dia nummer 7
op Kynologisch Gebied in Nederland
Raad van Beheer
Obstructie in de vagina van een PBGV archief JC
Raad van Beheer maart 2009
Bijscholing KK Voortplanting Jan Coppens
Dia nummer 8
op Kynologisch Gebied in Nederland
Raad van Beheer
Cyclus bij de teef Wolf, dingo:
1 x per jaar loops, dekking januari tot maart, voorjaar pups, temperatuur en voedsel
Huishond:
2 x per jaar, condities temperatuur voedsel
Stadia cyclus:
Pro-, Oestrus, Met-, An-.
Opmerking:
Stadium volwassenheid klein ras c.q. groot ras
Raad van Beheer maart 2009
Bijscholing KK Voortplanting Jan Coppens
Dia nummer 9
op Kynologisch Gebied in Nederland
Raad van Beheer
Vaststellen van het juiste dektijdstip Observatie: Veranderingen afscheiding, acceptatie reu, staartreflex, vaginaal touché Betrouwbaar?: Chow chow bloederig tot eind van oestrus/ Nymfomanie t.g.v. oestrogeen afscheiding door follikelcystes/ Infecties van urinewegen prikkelen teef te staan Tests: Uitstrijkje (1e beoordeling) / Progesteronbepaling (>15ng/ml) dekking binnen 48 uur Raad van Beheer maart 2009
Bijscholing KK Voortplanting Jan Coppens
Dia nummer 10
op Kynologisch Gebied in Nederland
Raad van Beheer
De natuurlijke dekking Aantrekkelijk:
Feromonen in urine, tot kilometers ver waarneembaar voor reuen
Gedrag:
Aanvankelijk afwijzen bij dekpoging/ agressie
Vreemd?:
Reden selectie beste reu
Soa?:
Vooraf bloedonderzoek (herpes)/ geen antiseptische middelen (zaaddodend)/ goede hygiëne betrachten/ regelmatig zuiver maken teef en reu.
Raad van Beheer maart 2009
Bijscholing KK Voortplanting Jan Coppens
Dia nummer 11
op Kynologisch Gebied in Nederland
Raad van Beheer
Vervolg: De natuurlijke dekking Penisbeentje:
Waarom?
Koppeling:
Waarom? Waarom kan dit bij de wolf/hond? Roedel!
Tijdsduur:
Paar minuten tot ruim een uur; de teef bepaalt dit; wat zie je?
Raad van Beheer maart 2009
Bijscholing KK Voortplanting Jan Coppens
Dia nummer 12
op Kynologisch Gebied in Nederland
Raad van Beheer
Voorspel d.m.v. uitdagen en aanvankelijk afwijzen. Reu gedraagt zich als de cavalier!
Let op de korte mondhoek bij de teef (dominant). Reu houdt de oren naar achteren en wil zeker niet te opdringerig overkomen. De reu moet er heel wat voor doen om haar te veroveren! Archief JC. Raad van Beheer maart 2009
Bijscholing KK Voortplanting Jan Coppens
Dia nummer 13
op Kynologisch Gebied in Nederland
Raad van Beheer
Gekoppelde honden
Gekoppelde RR’s, houden overzicht op de omgeving! Raad van Beheer maart 2009
Bijscholing KK Voortplanting Jan Coppens
Archief JC. Dia nummer 14
op Kynologisch Gebied in Nederland
Raad van Beheer
De kunstmatige dekking/inseminatie Wat is dit?
Iedere voortplantingstechniek die onmogelijk zou zijn zonder de hulp van mensen!
Dus:
Assistentie bij de dekking (Vasthouden, penis sturen, aandrukken achterhand, vers zaad inbrengen, ingevroren zaad inbrengen, vacht weghalen, etcetera)
Zaad afnemen: Reu hitsig maken met loopse teef/
uitschachten/masseren/omknellen achter bulbus/ massage perineum.
Raad van Beheer maart 2009
Bijscholing KK Voortplanting Jan Coppens
Dia nummer 15
op Kynologisch Gebied in Nederland
Raad van Beheer
Vervolg: De kunstmatige dekking/inseminatie Kwaliteit:
Microscopisch onderzoek
Inbrengen:
1.Noorse methode. Met metalen catheter in baarmoeder (cervix door buikwand vastpakken en richten). 2. Met gebruikmaking van endoscoop en flexibele catheter.
Optillen? Raad van Beheer maart 2009
Niet doen! Bijscholing KK Voortplanting Jan Coppens
Dia nummer 16
op Kynologisch Gebied in Nederland
Raad van Beheer
De bevruchting Eitjes:
Ongeveer 20 stuks (onbevrucht)
Sperma hond: Ingevroren 1 dag/ Vers ingebracht 3-5 dagen/ Natuurlijk ingebracht tot een week! Truc:
Sperma na enkele minuten in uteri op zoek naar eitjes, hecht aan wand, wacht tot ei volledig gerijpt is. Chemische samenstelling eitje maakt sperma weer actief.
Bevruchting:
Breekt door met hulp/versmelting met nucleus/ celdeling
Raad van Beheer maart 2009
Bijscholing KK Voortplanting Jan Coppens
Dia nummer 17
op Kynologisch Gebied in Nederland
Raad van Beheer
Samenwerking bij het doorbreken van de eicelwand Hardlopers zijn doodlopers!
Raad van Beheer maart 2009
Bijscholing KK Voortplanting Jan Coppens
Dia nummer 18
op Kynologisch Gebied in Nederland
Raad van Beheer
Diagnose van de dracht Wat?
Veranderingen (uitwendig/gedrag/inwendig)
Nestelen eitje: Delingen/migratie/na 17 dagen/ embryonaal blaasje
Zichtbaar:
Raad van Beheer maart 2009
Echoscopisch vanaf 18 dagen/ Rozenkrans ca.25 dagen/ Röntgen 6 weken/ Buikwand observatie/ Harttonen/ Melkklierontwikkeling/ Slijmafscheiding/ Haarverlies buik.
Bijscholing KK Voortplanting Jan Coppens
Dia nummer 19
op Kynologisch Gebied in Nederland
Raad van Beheer
Acht weken drachtig Melklijst ontwikkeling, goed gevuld lichaam, vulva soepel en ruim. Archief JC.
Raad van Beheer maart 2009
Bijscholing KK Voortplanting Jan Coppens
Dia nummer 20
op Kynologisch Gebied in Nederland
Raad van Beheer
Verloop van de dracht Duur: Hormonaal:
Gemiddeld 62 dagen (variatie 57-72) Progesteron voor het in stand houden van de dracht Prolactine op gang komen melkgift Cortisol vlak voor geboorte bij vrucht in hoge concentratie Oxytocine baarmoeder samentrekken/ melkproductie
Sturing:
Door centraal zenuwstelsel, vooral hypothalamus, van endocriene stelsel
Betreft:
Hypothalamus, hypofyse, ovaria, testikels, bijnieren, en placenta
Raad van Beheer maart 2009
Bijscholing KK Voortplanting Jan Coppens
Dia nummer 21
op Kynologisch Gebied in Nederland
Raad van Beheer
Verandering van embryo tot foetus Groei: Door aanvoer voedingsstoffen via placenta en vorming van vliezen (amnion en allantoïs) die foetus omhullen en beschermen.
Allantoïsholte is embryonale urineblaas, onderzijde is navelblaas. Tekening via E. Weijenborg
Raad van Beheer maart 2009
Bijscholing KK Voortplanting Jan Coppens
Dia nummer 22
op Kynologisch Gebied in Nederland
Raad van Beheer
Vrucht beschermd door de vliezen met zijn voedselvoorziening de placenta
Foto via E. Weijenborg
Raad van Beheer maart 2009
Bijscholing KK Voortplanting Jan Coppens
Dia nummer 23
op Kynologisch Gebied in Nederland
Raad van Beheer
De normale partus Hormonaal: < progesteron> oestrogeen daardoor verweking bekken wegnemen rem oxytocine productie waardoor weeën. Wat zie je?
Onrustig/ krabben (hol)/ hijgen/ rillen/ slijmprop/ water breken/ staart in haak houden/ expressie/ temperatuur verlaging (theorie 20 minuten)
Weeën:
Transporteren en uitdrijven/ bijbehorende staartreactie/ oxytocine
Raad van Beheer maart 2009
Bijscholing KK Voortplanting Jan Coppens
Dia nummer 24
op Kynologisch Gebied in Nederland
Raad van Beheer
Vervolg: De normale partus Tijdspanne: Ongeveer maximaal 45 minuten tussen pups. Maximaal ongeveer 12 uur voor nest Stuit/kop: Geen probleem! Teef:
Raad van Beheer maart 2009
Vliezen scheuren, navelstreng doorbijten (gebit)/ Likken/ zachtjes bijten
Bijscholing KK Voortplanting Jan Coppens
Dia nummer 25
op Kynologisch Gebied in Nederland
Raad van Beheer
Ingrijpen bij problemen tijdens de partus Wanneer?
Geen actie teef / primi! / teef kan het niet!
Wat en hoe? Vliezen / navelstreng / vruchtwater / placenta (melkgift) / wrijven
Bevorderen: Wandelen/ strijken buikwand en flanken/ aanmoedigen/ niet dwingen te liggen/ bovenzijde vaginawand masseren Raad van Beheer maart 2009
Bijscholing KK Voortplanting Jan Coppens
Dia nummer 26
op Kynologisch Gebied in Nederland
Raad van Beheer
Vervolg: Ingrijpen bij problemen tijdens de partus
Oxytocine:
0,15 ml per 15kg
Dwars liggen:
Toucheren en zo mogelijk corrigeren
Watervrucht:
Desnoods in delen met arterieklem verwijderen
Raad van Beheer maart 2009
Bijscholing KK Voortplanting Jan Coppens
Dia nummer 27
op Kynologisch Gebied in Nederland
Raad van Beheer
De keizersnede Wat is dit? Toelichting Wanneer: Weeënzwakte door een tekort aan calcium of oxytocine/ vermoeid geraakt/ veelal weinig grote puppen/ obstructie door watervrucht hoog in baarmoederhoorn/ baarmoederhoorntorsie Verdoving:Bij voorkeur lokaal i.v.m. acceptatie pups en activiteit pups/ naar huis en zogen Raad van Beheer maart 2009
Bijscholing KK Voortplanting Jan Coppens
Dia nummer 28
op Kynologisch Gebied in Nederland
Raad van Beheer
Vervolg: de keizersnede
Links gedraaide hoorn en rechts is normaal. Bij niet ingrijpen sterft links af! Raad van Beheer maart 2009
Bijscholing KK Voortplanting Jan Coppens
Dia nummer 29
op Kynologisch Gebied in Nederland
Raad van Beheer
Water puppy syndroom
Bestaat voor 95% uit water. Dubbel zo groot als een normale pup. Geen behandeling! Oorzaak? Raad van Beheer maart 2009
Bijscholing KK Voortplanting Jan Coppens
Dia nummer 30
op Kynologisch Gebied in Nederland
Raad van Beheer
Problemen na de bevalling Uitvloei:
Normaal (week 1 groen, 2 rood,na 2 weken lichter, 3 weken verdwenen) Abnormaal (blijft vloeien of zelfs pus afscheiden)
Oorzaak?
Scheur baarmoeder (ondeskundig toedienen oxytocine)/ Ruw touché (beschadiging vagina)/ Baarmoederontsteking (placenta/pup achtergebleven)
Melklijst:
Melkklierontsteking (Observeren en behandelen)
Raad van Beheer maart 2009
Bijscholing KK Voortplanting Jan Coppens
Dia nummer 31
op Kynologisch Gebied in Nederland
Raad van Beheer
Vervolg: Problemen na de bevalling Maag darm:
Ontregeling door teveel opgegeten placenta’s/ melkgift loopt terug
Teveel melk!
Kamperspiritus op spenen (3x daags)/ Teef laatste dagen laten vasten
Eclampsie:
Tweede derde week na bevalling, rillende koorts, waggelende gang/Calcium tekort
Raad van Beheer maart 2009
Bijscholing KK Voortplanting Jan Coppens
Dia nummer 32
op Kynologisch Gebied in Nederland
Raad van Beheer
Als alles goed gaat een gezond nest!
Met zorg voor rust, reinheid en regelmaat zal je zien dat alles goed gaat! Archief JC. Raad van Beheer maart 2009
Bijscholing KK Voortplanting Jan Coppens
Dia nummer 33
op Kynologisch Gebied in Nederland
Raad van Beheer
Beste collega’s, bedankt voor jullie aandacht! Graag heb ik deze lezing verzorgd en vind het fijn mijn ervaringen met jullie te kunnen delen. Jan Coppens
Raad van Beheer maart 2009
Bijscholing KK Voortplanting Jan Coppens
Dia nummer 34
op Kynologisch Gebied in Nederland
Raad van Beheer