Mr. L. Dommering-van Rongen
Productaansprakelijkheid Een rechtsvergelijkend overzicht
2000 Kluwer - Deventer
Inhoud
Lijst van gebruikte afkortingen
V
1.
INLEIDING
1
1.1. 1.2.
Wat is productaansprakelijkheid? Grondslagen
1 2
2.
DE RICHTLIJN PRODUCTAANSPRAKELIJKHEID
5
2.1. 2.2. 2.3. 2.4. 2.5.
Ontstaansgeschiedenis Invoering in de lidstaten Verplicht verslag Wijziging van de richtlijn Groenboek
5 7 8 9 10
3.
EUROPEESRECHTELIJKE ASPECTEN
11
3.1. 3.2. 3.3. 3.4. 3.5. 3.6.
De verbindendheid van richtlijnen Rechtstreekse werking Richtlijnconforme uitleg Overheidsaansprakelijkheid Voorrang van het gemeenschapsrecht Autonome Europese uitleg
11 12 13 15 16 18
4.
PRODUCTAANSPRAKELIJKHEID IN DE VS
19
4.1. 4.2. 4.3. 4.4. 4.5. 4.6.
Ontstaansgeschiedenis Wie is aansprakelijk Causaliteit en marktdeelaansprakelijkheid Voor welke schade Welke producten Gebrek
19 20 21 21 21 22 VII
4.7. 4.8. 4.9. 4.10.
Ontwikkelingsrisico De strijd tegen 'junk science' Overheidsregulering en aansprakelijkheid Ecn rem op'class actions'
24 24 27 28
5.
SCIIULD- OF RIS1COAANSPRAKELIJKHEID
31
5.1. 5.2. 5.3. 5.3.1. 5.3.2. 5.3.3. 5.3.4. 5.4. 5.5. 5.6.
lnleiding Onrechtmatige daad Schuldvereiste Stelplicht en bewijslast Onderzoeksplicht Informatieplicht Controleplicht Risicoaansprakelijkheid Ontwikkelingsrisico Overmacht
31 31 33 34 34 35 35 36 37 41
6.
GHBREKKIG PRODUCT
43
6.1. 6.2. 6.2.1. 6.2.2. 6.2.3. 6.3. 6.4. 6.4.1. 6.4.2. 6.5. 6.5.1. 6.5.2. 6.5.3. 6.5.4. 6.5.5. 6.6.
De veiligheid die men mag verwachten De in aanmerking te nemen omstandigheden Redelijkerwijze te verwachten gebruik Tijdstip van in het verkeer brengen Ovcrige omstandigheden Bewijs van het productgebrek De 'klassieke' indeling in productgebreken Productiegebreken Ontwcrpgebreken De presentatie van het product (informatiegebreken) Waarschuwings-en informatieplicht Gevaren verbonden aan een combinatie van producten Verkeerd gebruik 'Learned intermediary' (indirect informeren) lnvloed van reclame op gebrekkigheid Niet werkende producten
43 44 44 45 45 47 50 51 52 53 54 58 59 59 61 61
7.
VEILIGHEIDSNORMEN EN AANSPRAKELIJKHEID
63
7. l. 7.2. 7.3. 7.4.
Niet naleven productveiligheidsnormen Naleven productveiligheidsnormen Dwingende overheidsvoorschriften Aansprakelijkheid overheid en private toezichthouders
63 64 68 70
Vili
8.
WIE IS AANSPRAKELIJK?
73
8.1. .1. .2. .3. 8.1.4. 8.1.5. 8.2. 8.2.1. 8.2.2. 8.2.3. 8.3. 8.4. 8.4.1. 8.4.2.
In het verkeer brengen Betekenis van'in het verkeer brengen' Producten in onderzoek Eigen gebruik door de producent Niet bedrijfsmatig in het verkeer brengen Gebreken ontstaan na in het verkeer brengen De producent Producent van een eindproduct Producent van grondstoflen, halfTabrikaten cn onderdelcn Zich als producent presentcren De importeur De leverancier Leveranciers van naamloze producten Aansprakelijkheid van de verkoper
73 73 75 77 78 79 80 82 83 87 89 92 92 93
9.
PRODUCTBEWAKING
97
9.1. 9.2. 9.3. 9.4. 9.5.
Verplichtingen na het in het verkeer brengen De te trefien maatregelen Naleving productbewakingsplicht als verweer Kan een recali worden afgedwongen? Verzekering van recallkosten
97 101 103 103 104
10.
PRODUCTEN EN DIENSTEN
107
10.1. 10.2. 10.3. 10.4. 10.5. 10.6. 10.7. 10.8. 10.9. 10.10. 10.11.
Inleiding Landbouwgrondstofien Moderne biotechnologie Bloedproducten en mensclijke organen Tabaksproducten Nutsvoorzieningen Elektromagnetische velden (EMF) Software en informatieprodueten Millenniumrisico Onroerende zaken Dienstverlening
107 107 110 112 115 123 125 126 128 129 131
11.
SCHADE
135
11.1. 11.2.
Inleiding Schade door dood en lichamelijk letsel
135 135 IX
11.3. 11.4. 11.5. 11.5.1. 11.5.2. 11.5.3. 11.5.4. 11.6. 11.7. 11.8.
Geestelijk letsel Immateriéle schade Zaakschade Zaakschade in de privé-sfeer Franchise Zaakschade bedrijven Schade aan het gebrekkig product zelf Kosten ter voorkoming van schade Limitering en matiging Massaschade en fondsvorming
137 139 140 140 141 143 143 144 145 147
12.
CAUSAAL VERBAND
153
12.1. 12.2. 12.3. 12.4. 12.5.
Inleiding Generieke causaliteit Specifieke causaliteit Causaal verband bij schending informatieplicht Alternatieve causaliteit, marktdeelaansprakelijkheid
153 154 156 158 160
13.
EIGEN SCHULD
163
13.1. 13.2. 13.3.
Eigenschuld Risicoaanvaarding Gedraging van een derde
163 165 166
14.
HOOFDELIJKHEID EN REGRES
167
14.1. 14.2. 14.3.
Hoofdelijkheid (extern) Regres (intern) Verhaalsrechten
167 168 168
15.
VERJARING EN VERVAL
171
15.1. 15.2. 15.3. 15.4.
Verjaring bij onrechtmatige daad Verjaring bij productaansprakelijkheid Vervaltermijn Stuiting en schorsing
171 172 173 175
X
16.
BEWIJSRECHTELIJKE VRAGEN
177
16.1. 16.2. 16.3.
Algemeen Statistisch bewijs Zoekraken van bewijs
177 179 181
17.
INTERNATIONALE ASPECTEN
183
17.1. 17.2. 17.3. 17.4. 17.5.
Inleiding Toepasselijk recht Bevoegde rechter Forum shopping Forum non conveniens
183 183 187 189 190
18.
PRODUCTAANSPRAKELIJKHEID IN PRAKTIJK GEBRACHT
193
18.1. 18.2. 18.3. 18.4. 18.5.
Inleiding Collectieve acties Contingency fee, no cure no pay Amerikaanse toestanden Claimcultuur en productaansprakelijkheid
193 193 197 199 201
Literatuurregister
205
Rechtspraakregister Europese rechtspraak Nederlandse rechtspraak HogeRaad Gerechtshoven Rechtbanken Buitenlandse rechtspraak Duitsland Verenigde Staten Canada
213 213 214 214 214 215 216 216 217 220
Trefwoordenregister
221
XI
