Procaïne in de neuraaltherapie volgens Huneke

J.D. Hahn-Godeffroy www.hahn-godeffroy.de

Procaïne in de neuraaltherapie volgens Huneke Een vertaling van Freudenstädter Vorträge deel 16, uitgave 2002

J.D. Hahn-Godeffroy Inleiding Neuraaltherapie is een gerichte behandeling van

Neuraaltherapeuten verdelen hun behandeling in

zogenaamde stoorvelden in het lichaam. Dit zijn

segmentbehandeling en stoorveldbehandeling,

‘functionele littekens’: conflicten in de lichaamspro-

waarbij de segmentbehandeling (Huneke’s

cessen, die het samenspel in het lichaam soms

‘Heilanesthesie’) in de jaren ’50 van de vorige eeuw

over lange tijd kunnen blijven verstoren. Door ge-

door de Amerikaan Bonica werd overgenomen en in

richte injecties met lokale pijnstillers kan de interne

het kader van zijn ‘management of pain’ in de

lichaamsregulatie vaak kortdurend in een andere

Anglo-Amerikaanse literatuur werd verbreid [4].

toestand worden gebracht waardoor de interne ba-

De term ‘triggerpoint-behandeling’ is niets anders

lans kan worden hersteld, en de ‘fixatie’ van het

dan de oude ‘Heilanesthesie volgens Huneke’, die

oude interne lichaamsconflict kan worden ‘ont-

al voor de Tweede Wereldoorlog in het Duitse taal-

stoord’. Deze methode is in de praktijk zeer effec-

gebied bekend was. De term ‘triggerpoint-behan-

tief gebleken. Het volgende artikel beschrijft, aan

deling’ werd gebruikt door Amerikaans Travell [5],

de hand van een uitgebreid literatuuroverzicht, hoe

en is recent ook in het Duitse spraakgebruik over-

deze methode in de praktijk wordt gebruikt. Het

genomen.

gaat uitgebreid in op de effecten van het lokaal bruikt. (De nummers in de tekst verwijzen naar de

Klinische werkzaamheid van lokaalanaesthetica

literatuur aan het eind van het artikel.)

Het werkingsmechanisme van de stoorveldbehan-

anaestheticum, Procaïne, dat daarbij wordt ge-

256

deling – in het kader van de neuraaltherapie vol-

Neuraaltherapie volgens Huneke

gens Huneke – lijkt voor een aantal mensen moei-

Neuraaltherapie volgens Huneke is een klinische

lijker te doorgronden dan dat van de segmentthera-

wijze van behandelen die in het Duitstalige gebied

pie. Dat heeft ertoe geleid dat er meer kritiek lijkt te

zeer wijd verbreid is, d.w.z. evenzeer in de voorma-

zijn op de stoorveldtherapie dan op de segment-

lige DDR, Oostenrijk en Zwitserland als in Duitsland

therapie. Het principe is gebaseerd op het effect

[1]. Het begrip ‘neuraaltherapie’ is afkomstig uit

van locaalanaesthetica op het lichaam. Het geeft

1940 van von Roques, de Berlijnse leerling van

een tijdelijke onderbrekening in de processamen-

Huneke [2]. Ook in Frankrijk werd deze methode

hang, waardoor zich kennelijk een nieuwe balans

verder ontwikkeld; daar sprak de bekende Parijse

kan instellen. Het werkingsmechanisme van locaal-

sympathicus-chirurg Leriche met betrekking tot de

anaesthetica is daarin net zo (on)bekend te be-

neuraaltherapie van “het onbloedige mes van de

schouwen als dat van veelgebruikte acetylsalicyl-

chirurg” [3].

zuur. Het werkt.

TIG jaargang 20 | nr. 3 | 2004

J.D. Hahn-Godeffroy

Procaïne in de neuraaltherapie volgens Huneke

De neuraaltherapie volgens Huneke berust op re-

worden van de huid na het zetten van kwaddels

produceerbare verschijnselen, waarvan de neuro-

werd ten onrechte geduid als een ‘bewijs’ van een

anatomische (Clara) en neurofysiologische (Ricker)

allergische reactie [11]. Deze roodheid is een gevolg

principes sinds meer dan 50 jaar bekend zijn [6,7].

van het verschil in lokale werking op de huid van

Aan zijn klinische werkzaamheid valt beslist niet te

(vasoconstrictief) lidocaïne en (vasodilatatoir) pro-

twijfelen, ook al zijn volgens Zipf gecontroleerde

caïne [10]. De onbekendheid met deze verschillen

onderzoeken nauwelijks voorhanden.

in farmacologische werking, vroeger, is tot op

De werkzaamheid van de neuraaltherapie volgens

heden nog te zien in aangehaalde Amerikaanse

Huneke wordt hoofdzakelijk bewezen door een

onderzoeken. Daardoor wordt nog steeds verwar-

overvloed van enkelvoudige casus. Gedurende

ring gesticht, en lidocaïne aangeraden in plaats van

meer dan een halve eeuw is zoveel ervaring opge-

procaïne. In de huidige consensus is het vermeen-

bouwd, in zoveel individuele gevallen, dat er geen

de geringere risico van lidocaïne op anafylaxie is

goede grond is voor het verwijt van sommige critici

klinisch-epidemiologisch geheel onbewezen, resp.

dat “het hier alleen maar gaat om op zichzelf staan-

betwist [8].

de gevallen die slechts anekdotische betekenis

In een kritisch rapport van het Duitse equivalent

hebben”. De opgestapelde bewijslast is daarvoor

van de Commissie Farmaceutische Hulp, werd be-

veel te groot.

weerd dat procaïne ernstige, niet aangetoonde bij-

Neuraaltherapie moet vandaag de dag veeleer be-

werkingen zou hebben. Het tegendeel is echter het

schouwd worden als een integrerend, integraal,

geval: procaïne kan beschouwd worden als het

deel van de schat aan ervaring binnen de genees-

meest weefselvriendelijke van alle lokaal anaesthe-

kunde. De bewezen bruikbaarheid in de praktijk

tica die op de markt zijn.

moet niet zomaar worden opgegeven omdat het

Als alternatief voor procaïne zou op basis van zijn

huidige moderne, op biostatistiek gefixeerde thera-

klinisch-farmacologische gegevens eerder het in de

pie-onderzoek, vanuit haar model de bevindingen

VS allang gangbare chloor-procaïne (Nesicain®) in

niet kan kwantificeren.

aanmerking komen, dat gekenmerkt wordt door een

>

nog kortere werkingsduur en een nog geringere toxi-

Procaïne of lidocaïne

citeit, en daarmee een nog betere stuurbaarheid

Aangezien de neuraaltherapie volgens Huneke in de

resp. therapeutische breedte, als die van procaïne

eerste plaats een methode is die gehanteerd wordt

[8,12]. Op grond van – kennelijk economische –

door de vrijgevestigde arts, meestal de eerstelijns-

overwegingen is deze chloor-procaïne tot op heden

arts, is er voor de ambulante toepassing behoefte

niet in zwang gekomen.

aan lokaalanesthetica die zo kort mogelijk werk-

Op grond van de benefit-risk-afweging van de ge-

zaam zijn, en zo weinig mogelijk toxisch. D.w.z.

noemde inzichten is procaïne het middel van eerste

middelen met een zo groot mogelijke therapeuti-

keuze. Het heeft daarbij het voordeel dat het in het

sche breedte.

gebruik in de praktijk van de neuraaltherapie veel

In de praktijk worden vooral procaïne en lidocaïne

beter stuurbaar is.

toegepast, waarbij lidocaïne in vergelijking met pro-

Dit artikel biedt de meest volledige weergave van

caïne het nadeel heeft van een tweemaal zo hoge

de stand van zaken in 2001 met betrekking tot pro-

toxiciteit en een aanzienlijk langere halfwaardetijd

caïne.

257

[8, 12]. Vroeger werd gemeend dat bij parenterale toepas-

Farmacologie en klinische farmacologie

sing lidocaïne minder of geen risico gaf op anafy-

De farmacologieleerboeken geven een uitgebreide

laxie, in vergelijking met procaïne [8, 9]. Het rood

basis voor de werking van lokaalanaesthetica. In


>

J.D. Hahn-Godeffroy


het volgende worden slechts de gezichtspunten uit-

37a, 38].

gelicht die voor de toepassing in de neuraaltherapie van belang zijn. Ook worden punten naar voren

Werking op vegetatieve vezels

gebracht die in de klassieke farmacologieleerboe-

Postganglionaire sympathische en parasympathi-

ken vaak minder worden belicht omdat ze vanuit de

sche vezels alsmede pijnvezels, d.w.z. mergarme

daar gebezigde optiek mogelijk klinisch minder re-

en mergloze vezels reageren t.g.v. hun geringe door-

levant lijken.

snede het gevoeligst op procaïne.

Farmacologische werkingen

Vaatverwijdende werking

Procaïne werkt:

De vaatverwijdende werking op zich, die mogelijk

antiarritmisch

samenhangt met de bij de estersplitsing snel ont-

spierrelaxerend

staande vaatverwijdende metaboliet diëthyl-amino-

bronchospasmolytisch

ëthanol, is niet een eigenschap van de locaal-

spasmolytisch op de darm en op de sfincter Oddi

anaesthetica met amidestructuur.

coronaire perfusie versterkend

Procaïne werkt antagonistisch op door adrenaline

negatief inotroop

veroorzaakte vaatcontracties in een geïsoleerd vaat-

negatief chronotroop

preparaat of bij stroken konijnenaorta. Bij lidocaïne

endo-anesthetisch volgens Zipf

en prilocaïne ontbreekt deze werking niet alleen,

anticonvulsief

maar versterken deze beide stoffen zelfs het adre-

specifiek impulsmodulerend op het limbische

naline-effect [27, 32]. Waar dus b.v. lidocaïne

systeem

slechts vaatverwijdend kan werken door zijn sym-

antihistaminisch

pathicolytische werking, doet procaïne dit daar-

sympathicolytisch

naast nog via de op zichzelf staande vaatverwijden-

vaatverwijdend [10, 13-34]

de eigenschap. De vaatverwijding door procaïne komt dus deels

258

Werking op de celmembraan

door een sympathicolytisch, deels door een actief

Procaïne vermindert de membraanpermeabiliteit

dilatatoir effect via een prikkeling van de vaat-

voor natrium, en in hogere concentraties ook voor

dilatatoren.

kalium en vooral voor calcium. Deze eigenschap kan in principe bij elke cel van het organisme tot ui-

Halfwaardetijd

ting komen, niet slechts bij de zenuwcel [32, 33, 35,

Als plasma-halfwaardetijd van procaïne bij volwas-

36]. Daarenboven is procaïne ook nog in staat in-

senen wordt bij de meeste auteurs 0.66 tot 0.84

vloed uit te oefenen op de cel-glycocalyx en op de

minuten aangegeven [39], in één geval 7,7 minuten

celwand [37a]. Het werkingsmechanisme van pro-

[40]. Deze extreem korte halfwaardetijd bepaalt

caïne op de celmembraan is niet identiek aan dat

enerzijds de goede stuurbaarheid van de stof, en

van lidocaïne of prilocaïne [37].

daarmee de geschiktheid ervan voor de ambulante

De werkzaamheid van procaïne op de verschillende

praktijk, anderzijds de ongeschiktheid ervan voor

doel-organen, op prikkelbare en niet-prikkelbare

de eigenlijke locaalanaesthesie.

membranen, is afhankelijk van hun verschillende

Als de toediening van een stof als procaïne met een

lipo-proteïne samenstellingen van het membraan of

korte halfwaardetijd van circa slechts 0.66 minuten

membraandelen, en ook van hun verschillende be-

klinisch zulke langdurige, soms dagenlang aanhou-

zetting met electrolyten- of acetylcholine-transport-

dende, effecten teweegbrengt, dan moeten deze ef-

kanaaltjes met verschillende eigenschappen [36,

fecten wel anders tot stand komen dan we gewend


J.D. Hahn-Godeffroy


zijn vanuit de klassieke farmacologie, met o.a. zijn

vallen bekend van onverdraaglijkheid.

>

dosis-werkingscurves. Mogelijk gaat het hier om een regulatie-effect op membranen, waarvan het

Capillair-afdichtend effect

verkeerd aangestuurde impulsvermogen in de tijds-

Procaïne heeft een capillair-afdichtende werking,

spanne van slechts seconden weer hersteld kan

een aparte farmacologische werking die onafhanke-

worden; iets wat morfologisch mogelijk gerepresen-

lijk is van de locaalanesthetische werking. Dit effect

teerd wordt door het ‘verzetten’ van de membraan-

werd niet gevonden bij cocaïne, tutocaïne en lido-

reologie en de membraanviscositeit [38].

caïne. Dit onderzoek werd gedaan door de werkgroep van Eichholz, Keil, Muschawek en Hirsch van

Zuurstofsparend effect

de afdeling Farmacologie van de Universiteit van

In de hartchirurgie wordt procaïne veel gebruikt

Heidelberg. [50-53]

voor cardioplegie vanwege haar zogeheten ‘zuurschap staat los van de locaalanesthetische werking

Onderdrukking van het SchwartzmanSanarelli-fenomeen

[41-48].

In een experiment met konijnen is procaïne volgens

Een Amerikaanse werkgroep (Stys e.a., [49]) be-

onderzoek van Fleckenstein e.a. in staat om in een

richtte in 1992 dat het irreversibel vernietigen van

dosering van 10 mg/kg i.v. de bij het Schwartzman-

de zenuwgeleiding van de n. opticus van een rat

Sanarelli-fenomeen optredende anafylactische

door anoxie, gedurende een uur, vrijwel volledig

shock te voorkómen [54].

kan worden verhinderd door een procaïne-perfusie.

De acute serum-shock van de cavia na sensibilise-

Deze beschermende werking tegen de gevolgen van

ring met soortvreemd eiwit wordt verhinderd door

anoxie is bij procaïne sterker uitgesproken dan bij

tevoren procaïne toe te dienen in een dosering van

lidocaïne; daarbij wordt bij procaïne in tegenstel-

20 mg./kg. i.v. [55].

stofsparende effect’. Deze farmacologische eigen-

ling tot bij lidocaïne het normale actiepotentiaal niet onderdrukt.

Toevoeging van vasoconstrictiva obsoleet

De auteurs postuleren verschillende natriumkana-

Bij procaïne heeft het geen zin om, zoals vroeger

len, waarbij de genoemde werking van procaïne tot

werd gedaan, voor lokaalanesthesie een vasocon-

stand zou komen via een subpopulatie van perma-

strictivum toe te voegen. Daarvoor werd ondermeer

nent geopende natriumkanaaltjes, waarlangs proca-

adrenaline gebruikt. Adrenaline is in staat om op

ïne de celverstorende calciuminstroom zou blokke-

zichzelf dramatische vergiftigingsbeelden te veroor-

ren. Het belang van bescherming tegen de gevolgen

zaken, die moeilijk te onderscheiden zijn van een

van anoxie in samenhang met beroertes, ruggen-

anafylaxie [56]. Volgens Killian kan toevoeging van

mergletsels en bepaalde vormen van vasculaire de-

adrenaline de toxiciteit van het locaalanestheticum

mentie wordt besproken [49].

tot het 6-voudige doen toenemen. Het is mogelijk

Overigens wordt sinds 1976 bij de meerderheid van

dat bijwerkingen die in het verleden zijn toege-

de openhartchirurgische ingrepen in Duitsland de

schreven aan procaïne, in werkelijkheid zijn toe te

cardioplegische oplossing van Eppendorf gebruikt

schrijven aan het toegevoegde vasoconstrictivum

(het bevat procaïne 1%), waarin de zuurstofsparen-

adrenaline, dat een aanzienlijke eigen toxiciteit

de en capillairafdichtende werking van procaïne

bezit.

wordt benut. De firma Fresenius produceert jaarlijks

Het gebruik van toevoegingen van adrenaline aan

circa 50.000 liter van deze procaïne-oplossing, en

procaïne is dus binnen de neuraaltherapie volgens

tot op heden zijn volgens informatie van zowel de

Huneke gecontraïndiceerd, ook vanwege de on-

fabrikant als de Hamburgse hartchirurgen geen ge-

gewenste verlengde anesthesie en de ongewenste

259


>

J.D. Hahn-Godeffroy


vasoconstrictie.

De Duitse farmaceutische firma’s die procaïne produceren, kunnen vrijwel geen melding vinden van

Paragroep-allergie, een canard van de leerboeken

ernstige incidenten of bijwerkingen door het ge-

Van farmacologische zijde wordt procaïne vaak met

zoek naar ‘paragroep-allergie’ wordt in de klinische

wantrouwen beschouwd alleen al omdat zijn ring-

praktijk niet gevonden.

substituenten in de benzolring ‘parastandig’ zijn.

Degenen die vaak procaïne gebruiken voor thera-

Daarbij bestaat een associatie naar een theoretisch

peutische lokaalanesthesie hebben dezelfde be-

begrip, ‘paragroep-allergie’, dat in de klinische

vinding, en dat zijn zo’n 2500 artsen in Duitsland,

praktijk voor procaïne niet lijkt te bestaan.

Oostenrijk en Zwitserland [1] die lid zijn van de vak-

‘Paragroep-allergie’ is een begrip dat indertijd is in-

verenigingen voor neuraaltherapie. In mijn eigen

gevoerd in de VS in de vroege jaren ’50 van de vori-

praktijk, waarin ik mij sinds 20 jaar op neuraal-

ge eeuw door Mayer, op grond van een chemische

therapie toeleg, wordt circa 35-40 liter procaïne per

structuuranalytische studie. Dit begrip vond ingang

jaar gebruikt. In deze periode werd één geval waar-

in de leerboeken van farmacologie, zonder dat dit

genomen van door procaïne uitgelokte dermatitis;

tot op heden voldoende hard gemaakt kon worden

geen anafylaxie, urticaria of bronchospasme, en

[57]. Ook Mayer zelf levert in zijn studie geen bewijs

geen dermatitis bij mijzelf (ondanks circa 20 jaar

voor de klinische relevantie van zijn theoretisch-

vaak voorkomend huidcontact met de procaïne-

structuuranalytische overwegingen.

oplossing t.g.v. niet-afsluitende injectienaald e.d.).

bruik van procaïne. De relevantie van Mayers onder-

Deze chemische para-standigheid komt veel voor, de orale antidiabetica (sulfonylureum-middelen),

Ongeschiktheid van de huidtest van Aldrete en Johnson

sulfonamiden en vooral de parabenen. Parabenen

Velen zijn verward door de vals-positieve testresul-

krijgt de mens dagelijks binnen in de vorm van

taten voor procaïne in de door Aldrete en Johnson

veelgebruikte kleurstoffen en conserverings-

in 1970 [11] gepubliceerde methode van intracutane

middelen. Sporadisch veroorzaken deze parabenen

tests ter opsporing van allergieën voor lokaal-

allergische dermatitiden, door een directe sensibili-

anesthetica. De roodheid die bij procaïne ontstaat

sering, met daarop volgend verhoogd risico op ana-

is door vasodilatatie, niet door allergie.

fylaxie.

Aldrete en Johnson waren namelijk kennelijk niet

Bij applicatie van zo’n paragroep-middel als lokaal-

bekend met het feit dat lidocaïne op de huid vaso-

anaestheticum is dit tot nu toe niet voorgekomen.

constrictief werkt, maar daarentegen procaïne even-

K.H. Schulz deelde de auteur [8] op 26.10.1988

als chloor-procaïne vasodilatatoir [10, 27-30].

niet alleen bij ester-lokaalanesthetica maar ook bij

260

mee: “De veeleer op theoretische overwegingen berustende kruisallergie tussen sulfonamiden en

Geen misvormingen bij de mens

ester-lokaalanesthetica heb ik in 30 jaar persoonlijk

In de afgelopen driekwart eeuw klinische toepas-

nog nooit gezien, en ik heb ook nog nooit van een

sing van procaïne zijn nergens waarnemingen be-

dergelijk concreet geval gehoord.” K.H. Schulz be-

kend geworden die ook maar enigszins wijzen op

vestigde deze uitspraak nogmaals tegenover de au-

een toegenomen risico op misvormingen na het ge-

teur op 21.9.1993. Op 26.1.1993 werd de kern van

bruik van procaïne.

de opvatting van K.H. Schulz bevestigd door prof.

Heinonen e.a. (1982) konden in 1340 gevallen waar-

Merk, hoofd van de vakgroep Dermatologische

in zwangere vrouwen in het eerste trimester met

Allergologie aan de Universiteit Keulen, in een tele-

procaïne waren behandeld, geen significant hoger

fonisch onderhoud met de auteur.

aantal misvormingen aantonen, van welke aard


J.D. Hahn-Godeffroy


ook, dan het aantal dat ook bij onbehandelde vrou-

[69, 70]. Pas bij (in de neuraaltherapie niet toege-

wen te verwachten was: “For this preparation, as for

paste) hoge doseringen van meer dan 4 mg/kg. li-

the subgroup to which it belongs, there was no evi-

chaamsgewicht i.v. leiden tot procaïne-concentra-

dence of association with broad classes of malfor-

ties van 3 pg/ml in de vena umbilicalis.

mations” [58].

In vergelijking met de locaalanaesthetica met ami-

Verder moet men voor ogen houden dat Mink in zijn

destructuur, kunnen slechts uiterst geringe hoeveel-

leerboek Naturheilverfahren in der Gynekologie (Na-

heden van het middel de foetus bereiken, en dat al-

tuurgeneeswijzen in de gynaecologie) [59] al tien

leen nog maar bij aanzienlijke overdosering.

jaar behandeling met procaïne aanbeveelt bij abor-

Chloor-procaïne en procaïne hebben daarbij nog

tus imminens en hyperemesis gravidarum in het

het voordeel dat ze de ontgiftingssystemen van de

eerste trimester [60-62]. Hetzelfde geldt voor de gy-

onrijpe foetale lever niet belasten, in tegenstelling

naecologen Funk [63], Buchheit [64] en Becke [65,

tot lokaalanesthetica met amidestructuur [39].

>

66]. P. Dosch [67] zegt hetzelfde. Hij beschrijft in zijn Lehrbuch der Neuraltherapie nach Huneke

Risico op huidbijwerkingen zeer gering

(1964, nu in 14e druk) dat er geen aanwijzingen zijn

Het risico op huidallergie bij procaïne wordt meest-

gevonden voor een toegenomen risico op misvor-

al totaal verkeerd ingeschat. Het is heel gering, en

mingen van nieuwgeborenen, ondanks de brede

een enquête onder neuraaltherapeuten, die jaren-

toepassing van procaïne in het eerste trimester van

en decennialang dagelijks sporen procaïne op hun

de zwangerschap. Na 40 jaar is dit ook niet gevon-

vingers hebben gekregen, leverde geen enkel geval

den in studies door de firma’s die het fabriceren,

van contactdermatitis op. Niet alle lokaalanestheti-

noch in het gebruik door degenen die lokaal-

ca met esterstructuur mogen echter in één adem

anesthesie gebruiken in neuraaltherapie resp. de

genoemd worden, want bijvoorbeeld bij het sterk

therapeutische praktijk.

vetoplosbare benzocaïne speelt huidallergie een aanzienlijke rol.

Toepassing in de zwangerschap Het gebruik van procaïne is noch in de vroege, noch

Verdraagbaarheid door weefsels

in de late zwangerschap gecontraïndiceerd. Het lijkt

Op grond van de boven beschreven uitgesproken

erop dat procaïne (of chloor-procaïne, Nesicain®)

vaatverwijdende eigenschappen en zijn sterke

als enige lokaalanaestheticum geïndiceerd is, als

hydrofylie moet procaïne met chloor-procaïne

het gebruik van lokaalanaesthetica gedurende de

(Nesicain®) als het meest weefselvriendelijke

zwangerschap al is geboden.

locaalanestheticum worden beschouwd. Het is hier-

Ook volgens de recentere Anglo-Amerikaanse litera-

in duidelijk superieur aan middelen als lidocaïne,

tuur zijn procaïne en chloor-procaïne de lokaal-

prilocaïne of bupivacaïne [12]. Huid- en weefselne-

anaesthetica van keuze [12] voor gebruik tijdens de

crosen, waarvan in verband met injecties met pro-

zwangerschap, onder andere omdat ze op de bloed-

caïne in de literatuur sprake was, moeten worden

vaten in de navel vasodilatatoir werken en daarmee

toegeschreven aan de toevoegingen (!) en niet aan

de zuurstoftoevoer van de foetus niet in gevaar

de werkzame stof.

261

brengen, in tegenstelling tot bijvoorbeeld lidocaïne en bupivacaïne, die vasoconstrictief werken [27,

De systemische toepassing van procaïne

68].

De systemische toepassing van procaïne vormt een

Daar komt bij dat bij toepassing van procaïne in do-

eigen behandelingsprincipe in de neuraaltherapie.

seringen die in de neuraaltherapie gebruikelijk zijn,

In de anesthesie komt onbedoeld systemische toe-

het niet aantoonbaar is dat het de foetus bereikt

diening incidenteel voor als gevolg van ongewenste


>

J.D. Hahn-Godeffroy


resorptie bij de toepassing van een lokaalanestheti-

gen van procaïne op een groot aantal eindorganen

cum. Dit is hoe anesthesiologen dit bezien voor bij-

(b.v. longrekreceptoren, vaatreceptoren, mechano-

voorbeeld hun langwerkende lokaalanesthetica met

en chemoreceptoren, hartreceptoren, viscerale re-

amidestructuur.

ceptoren, dwarsgestreepte musculatuur, gladde

Systemische injectie i.v. (intraveneus) van 1 tot

musculatuur, enz.). Het is dit effect wat we in de

max. 2 ml. procaïne 1% deel vormt deel van het be-

neuraaltherapie met de systemische i.v. toepassing

handelingsconcept in de neuraaltherapie volgens

van procaïne willen bereiken [32, 35, 93-97].

Huneke [67, 72-89], de therapeutische lokaal-

Overigens heeft de i.v. toepassing van procaïne, en

anesthesie volgens Gross [89] en de modificatie

ook van andere lokaalanesthetica, zich sinds meer

daarvan door Schmid [91].

dan 40 jaar in de klinische praktijk een plaats ver-

Neuraaltherapie resp. therapeutische lokaal-

worven, deels ook in de anesthesiologische pijn-

anesthesie is niet uit op een lokale anesthesie: een

therapie [98-108].

analgesie die begrensd is in plaats en tijd.

262

Neuraaltherapie is veeleer een behandelingscon-

Obliteratieve vaatziekten, arteriosclerose

cept waarin gebruik gemaakt wordt van het vegeta-

Obliteratieve vaatziekten behoren tot de belangrijk-

tieve zenuwstelsel, d.w.z. inclusief het centrale ze-

ste indicaties voor intra-arteriëel gebruik van pro-

nuwstelsel. Hewer en Keele bewezen dat procaïne

caïne [3, 109, 110]. Over bijzonder veel ervaring op

een werking heeft op het centrale zenuwstelsel in

dit gebied beschikt K.H. Loose, die al in 1962 meer

de volgende proef: ze toonden aan dat de door

dan 6000 van deze ziektegevallen en hun behande-

ischemie veroorzaakte spierpijn, na het afbinden

ling met procaïne kon beschrijven [111].

van een bovenarm, kan worden opgeheven door i.v.

Deze intra-arteriële toediening van procaïne bij ver-

injectie van procaïne in de andere arm. Dit effect is

schillende vormen van arteriële doorbloedings-

alleen door een centraalanalgetische werking van

stoornissen wordt overigens al sinds meer dan 40

procaïne te verklaren, aangezien er geen directe

jaar beschreven in de leerboeken en cursussen over

werking van procaïne was in het afgebonden deel

neuraaltherapie. De bekendheid met de methode is

van de extremiteit [92].

al veel ouder. Een van de eerste behandelaars die

Ondertussen zijn er ook talrijke onderzoeken die

procaïne in de a. femoralis toediende bij obliteratie-

een specifieke werking van procaïne aantonen op

ve vaatziekten van de onderste extremiteit, was de

het limbische systeem. Dis lymbisch systeem is als

eerder genoemde Franse sympathicus-chirurg

het ware de hersenen van het corpus vegetativum,

Leriche, die de werking van deze behandeling met

namelijk bemiddelaar tussen de hersenschors van

een tijdelijke sympathectomie vergeleek.

de grote hersenen en de hypothalamus [34]. Deze werking is niet alleen afhankelijk van de chemische

Conclusie

samenstelling van procaïne, maar evenzeer van de

Procaïne is het middel van keuze bij de neuraal-

specifieke fysisch-chemische eigenschappen van

therapie vanwege de veiligheid en het gebruiks-

de membranen van dit doelorgaan [32].

gemak, waarvoor een grote verzameling literatuur is

Hoe uitzonderlijk hoog de specificiteit van membra-

te vinden. Daarin is ook te lezen dat oude misvat-

nen kan zijn, verduidelijkt het bestaan van stereo-

tingen kunnen worden rechtgezet, en hoe het wer-

selectieve verschillen: zo werkt rechtsdraaiend pri-

kingsmechanisme beter kan worden begrepen. In

locaïne in vivo 1.5 tot 3 maal sterker locaalanesthe-

de meer dan 40 jaren praktijkervaring met deze me-

tisch dan linksdraaiend prilocaïne [38].

thode is de bruikbaarheid van deze methode duide-

De farmacoloog Zipf introduceerde het begrip

lijk gebleken.

‘endo-anesthesie’ als samenvatting van de werkin-


J.D. Hahn-Godeffroy


Literatuur

im Kopf- und Halsbereich. In: Dosch, R: Neuraltherapie nach Huneke, Freudenstadter

[1] Door de volgende internationale vakverenigin-

Vorträge, Band 13;127-137, Heidelberg

gen wordt de neuraaltherapie volgens Huneke vertegenwoordigd:

(1960) Messung der Hautdurchblutung am

Neuraltherapie nach Huneke - Regulations-

Menschen bei Einwirkung verschiedener Lokal-

Therapie e. V., secretariaatsadres: Am

anasthetika. Naunyn-Schmiedebergs Arch. exp. Path. Pharmak. 239;464-474

Promenadenplatz 1, 72250 Freudenstadt, ca.

of intracutaneous testing for investigation of

verenigingen de Zwitserse (voorz. Dr. A. Beck),

allergy to local anesthetic agents. Anesth. Analg.

Nederlandse (voorz. destijds Dr. C. Joosse, heden

(49);173-183

Neural Blockade in Clinical Anesthesia and

—Deutsche Gesellschaft f. Akupunktur und

Management of Pain. 2nd. Ed., Philadelphia,

Neuraltherapie, secretariaatsadres: Muhlweg 11,

London

guine. Presse med.; (56);529

—Österreichische Medizinische Gesellschaft fur Neuraltherapie und Regulationsforschung, secre-

on heart Anesthesiology (10);406-415

voorz. Prim. Dr. H. Brand, ca. 300 leden

Heilanasthesie in der Pathologie und Therapie.

J.;(16);267-272

intravenös verabreichten Novocains auf den arte-

Schmerzes. Leipzig, 1958)

riellen Kreislauf und auf den Stoffwechsel des

[4] Bonica, J. J. (1953) Management of Pain. Lea &

Menschen. Naunyn-Schmiedebergs Arch. exp.

Febiger, Philadelphia

Path. Pharmak.;(216);390-392

[5] Travell, J. G., Simons, D. G. (1983) Myofascial

measurement of fibrillation thresholds of mam-

Waverly Press, Baltimore

malian ventricles with observations on effect of

[6] Clara, M. (1942) Das Nervensystem des

procaine. Amer.J. Physiol.131;296-308

[7] Ricker, G. (1924) Pathologie als [8] Hahn-Godeffroy, J. D. (1991) Zur Unverzicht-

[18] Weiss, G. B. (1969) Actions of procaine on nicotine induced effects in frog sartorius muscle. J. Pharmacol, exp. Ther. 160;148-157

[19] Bhattacharya, B. K., D. Atanackovic (1956) On

barkeit von Procain in der Neuraltherapie - neue

pharmacology of procaine and its antagonists on

Aspekte zur Benefit-risk-Abwagung. Ärztezeit-

bronchial musculature. Arch. int. Pharmacodyn.

schrift f. Naturheilverf. (31);9

[9] Hahn-Godeffroy, J. D. (1989) Zum Zwischenfallsrisiko von neuraltherapeutischen Injektionen

263

[17] Wiggers, C.J., R Wegria (1940) Quantitative

Pain Dysfunction. The Trigger Point Manual.

Naturwissenschaft. Leipzig

[16] Schimmler, W. (1952) Über die Wirkung des

Masson, Paris. (Duitse vertaling: Chirurgie des

Menschen. Leipzig

[15] Szekely, E. G., N. A. Wynne (1954) Action of procaine and procaine-amide on heart. Brt. Heart

Munch. med. Wschr. (87) ;34 - 37 [3] Leriche, R. (1949) La Chirurgie de la douleur.

[14] Long, J. H., M. J. Oppenheimer, N. R. Wester, T. M. Durant (1949) Effect of intravenous procaine

tariaat: BahuhoEbichl 13, A-6391 Fieberbrunn, [2] Roques, K. R. v. (1940) Die Stellung der

[13] Hazard, R. (1948) Une nouvelle preuve fonctionelle, l'évaluation de la procainesterase san-

Wander, ca.1.200 leden

[12] Cousins M.J., R O. Bridenbaugh, eds. (1988)

Dr. A Jans)

07368 Ebersdorf/Thüringen, voorz. Dr. R.

[11] Aldrete, J. A., D. A. Johnson (1970) Evaluation

gen zijn de qua medebestuursleden belangrijkste de Belgische (voorz. Dr. F. Mertens) en de

[10] du Mesnil de Rochemont, W., H. Hensel

—Internationale medizinische Gesellschaft fur

1.100 leden – van de buitenlandse lidverenigin-

>

104;275-284

[20] Henne, H. E, W. D. Erdmann (1953) Die Wirkung von Decholin und Novocain auf den


>

J.D. Hahn-Godeffroy


isolated strips of rabbit aorta. Acta physiol.

Sphincter Oddi., Klin. Wschr.;(31)174-177

Wirkungsmechanismus des Novocains bei intra-

scand. 60;30-38

[21] Krause, D. E.: (1951) Ein Beitrag zum

venöser Injektion. Naunyn-Schmiedebergs Arch.

lösung und Pharmakologie der Lokalanasthetika.

exp. Path. Pharmak.;(213);516-536

In: Lokalanasthesie und Lokalanasthetika zu ope-

[22] Solti, E, M. Iskum, Z. Mahe, G. Mark, G. Asc

rativen, diagnostischen und therapeutischen

(1962) Effect of procaine on coronary circulation.

Zwecken. Hrsg. H. Killian, S. 76-144. Thieme,

Acta physiol. Acad. Sci. hung; 21;353-357

[23] Tanaka, K.: (1955) Anticonvulsant properties

Stuttgart

Pharmacological Effects of Local Anesthetics. In:

structures. Proc. Soc. exp, Biol.;(90);192-195

International Encyclopedia of Pharmacology and

[24] Gerlich, N.: (1950) Über die Beeinflussbarkeit

Therapeutics. Local Anesthetics, Vol. l, ed. R

systems durch Novocain. Naunyn-Schmiedebergs

Lechat. Pergamon Press, Oxford

Hilaire, K. E. Livingstron (1985) Basic Science and

[25] French, J. D., R. B. Livingstone, B.

Clinical Aspects of Procaine HCI as a Limbic Sys-

Konigsmark, K. J. Richland (1957) Experimental

tem Excitant. Prog. Neuro-Psychopharmacol. &

travenous procaine injections. J. Neurosurg.;

Biol. Psychiat. 9;109-119

[26] Cahen, R. L., E E. Lynes (1951) Nicotinolytic drugs: drugs inhibting nicotine-induced tremors.

7;529-543

264

Anesthetics: Do Benzocaine and Lidocaine Act at

local anesthetics on human isolated umbilical

the Same Single Site? J. Gen. Physiol. 70;223-

[28] Northover, B. J. (1968) The effect of drugs on

225

(1988) Modulation of Some Human Mononuclear

vessels in reponse to calcium or Barium. Brit. J.

Cells Activities by Procaine. M.E.J. Anesth.

[29] Lipsius, M. R., M. J. Siegmann, C. Y. Kap

9,(5);417-428

(1968) Direct relaxant actions of procaine and tecol. exp. Ther. 164;60-74

Reviews 24 (4);583-655

[40] Seifen, A. B., A. A. Ferrari, E. E. Seifen, D. S

and prilocaine on the adrenaline contraction of

Thompson, J. Chapman (1979) Pharmacokinetics

isolated strips of rabbit aorta. Arcg. int. Pharma-

of intravenous procaine Infusion in humans. Anesthes. Analges. 58 ;382-386

cody 169;308-311

[39] Tucker, G.T. (1986) Pharmacokinetics of Local Anaesthetics. Br.J. Anaesth. 58;717-731.

[30] Nava Rivera, A., A. Gutierrez, A. A. Ferez, W.1. Eisenberg (1967) Influence of procaine, lidocaine

[38] Seeman, P. (1972) The Membrane Actions of Anesthetics and Tranquilizers. Pharmacological

trodotoxin on vascular smooth muscle. J.Pharma

[37a] Jurjus, A. R., D. Jarrush-Saadeh, C. Nassar

the constriction of isolated depolarized blood Pharmacol. 34;417-428

[37] Mrose, H. E., J. M. Ritchie (1978) Local

Barnett, A. Burton (1989) Vasoactive actions of veins and arteries. Brit.J. Pharmacol. 97;319-328

[36] Hille, B. (1992) lonic Channels of Excitable Membranes. 2nd edition. Sunderland

J. Pharmacol. exp, Ther. 103;44-53 [27] Monuszko, E., S. Halevy, K. Freese, M. Liu-

[35] Zipf, H. E (1957) Lokalanasthetika im Lichte ihrer Aligemeinwirkungen. Arzneimittel-Forsch.

(14);43-54

[34] Adamec, R. E., C. Stark-Adamec, J.-M. Saint-

Arch. exp. Path. Pharmak.;(210)311-316

observations on the prevention of seizures by in-

[33] Zipf, H. E, E. C. Dittmann. (1970) General

of procaine, cocaine, adiphenine and related

der Krampferregbarkeit des Zentralnerven-

[32] Dittmann, E. C., H. E Zipf (1973) Schmerzaus-

[31] Astrom, A. (1964) Influence of some local anesthetics upon the adrenaline contraction of


[41] Cheymol, J., M. Freyss-Beguin (1962) Action de la procaine et de ses derives sur la resistance

J.D. Hahn-Godeffroy


Pharmakologie. Klin. Wschr. 28 ;761-764

du rat blanc soumis a l’hypoxie. C. R. Soc. Biol. (Paris) 156;606-609

Selim (1960) Procaine et derives dans la protec-

Untersuchungen zur Herzwirkung des Novocains

tion chimique contre les radiations y du 60 Co. C.

und Procainamids unter 02-Mangelzustanden.

R. Soc. Biol. (Paris) 154;1761-1763

[43] Orellano, L. E., D. Grebe, H. J. Bretschneider Natriumverluste des Myocards während eines

salicylsaureester. Arzneimittel-Forsch. 3;555-556

Wirkung der Lokalanästhesie. In: Voss, H. E:

triumarmen, calciumfreien, procainhaltigen, sau-

Deshalb Neuraltherapie. ML-Verlag, Uelzen, S.;

Arch. Kreisl.-Forsch. 53;264-307

99-106

(1950) Weitere Untersuchungen über die pharma-

Selim (1960) Procaine et derives dans la protecti-

kologische Ausschaltung des Bezold-Jarisch-

on chimique contre les radiations y du 60 Co. C.

Reflexes. Naunyn-Schmiedebergs Arch. exp. Path.

[45] Schimmler, W. (1952) Über die Wirkung des

Pharmak. 212;132-142

Rademacher (1954) Experimentelle Schockbe-

riellen Kreislauf und auf den Stoffwechsel des

handlung mit Lokalanästhetika. Arzneimittel-

Path. Pharmak. 216;390-392

Forsch. 4;194-198

sche Komplikationen und ihre Therapie. In:

Bretschneider (1968) Die Feinstruktur des Herz-

Killian, H. (Hrsg.): Lokalanästhesie und Lokal-

muskels während einer Ischämie mit Senkung

anästhetika zu operativen, diagnostischen und

des Energiebedarfs durch spezielle Kardioplegie.

therapeutischen Zwecken, Thieme, Stuttgart, S.

[47] Bleese, N., V. Döring (1978) Kardioplegische

207-253

Compounds of Quinone Structure and its Bio-

operativen Myocardprotektion in der Herzchirur-

chemical Basis. Role of these Substances in

gie. In: Wissenschaffliche Informationen der

Cancer. In: Progress in Allergy (Fortschritte der

Fresenius-Stiftung 6 (4);179-206.

Allergielehre) IV. Uitg. P. Kollos. S. Karger, Basel/

[48] Bleese, N. (1976) Untersuchungen zur intra-

[49] Stys, K., R. R. Bruce, S. G. Waxman (1992)

[58] Heinonen, O. R (1982) Birth defects and drugs in pregnancy. 2e druk

Tertiary and quaternary Local Anesthetics protect CNS White Matter from Anoxic Injury at Concen-

[59] Mink, E. (1985) Naturheilverfahren in der Gynakologie. 2e druk. Haug, Heidelberg.

[60] Mink, E. (1959) Behebung der

trations that do not block Excitability, J. Neuro-

Therapieresistenz beim habituellen Abortus

physiol. 67;(1)

durch Procaintherapie der Schilddrüse. Zbl.

[50] Eichholtz, E (1950) Die Anwendung von Novocain in der inneren Medizin. 1. Teil: Zur

265

New York

schrift Hamburg

[57] Mayer, R, L. (1954) Group-Sensitization to

Koronarperfusion: Ein neues Verfahren zur intra-

operativen Myocardprotektion. Habilitations

[56] Killian, H. (1973) Spezifische und unspezifi-

[46] Paulussen, E, G. Hubener, D. Grebe, H.J.

Klin. Wschr. 46;165-171

[55] Hirsch, W., W. Keil, R. Muschaweck, E.

intravenös verabreichten Novocains auf den arteMenschen. Naunyn-Schmiedebergs Arch. exp.

[54] Fleckenstein, A., R. Muschaweck, E Bohlinger

[44] Chemol, J., P. Charbrier, M. Adolphe, M.

R. Soc. Biol. (Paris) 154;1761-1762

[53] Hirsch, E. 1969Pharmakodynamische

Herzstillstandes durch Koronarperfusion mit naerstoffgesattigten kardioplegischen Lösungen.

[52] Keil, W., E. Hirsch, R. Muschaweck (1953) Die lokalanästhetische Wirkung einiger para-Amino-

(1967) Fortlaufende Messung der Kalium- und

[51] Cheymol, J., R Chabrier, M. Adolphe, M.

[42] Loennecken, S.J. (1954) Tierexperimentelle

Anaesthesist 3;235-239

>

Gynak. 81 1311 e.v.

[61] Mink, E. (1969) Behandlungsmethoden in


>

J.D. Hahn-Godeffroy


litation. Haug, Heidelberg

der gynakologischen Sprechstunde. Eine statistische Stichprobe, Der Frauenarzt 10, 6 236

[62] Mink, E. (1976) Procaintherapie nach Huneke

fache Neuraltherapie für die tägliche Praxis.

in der Gynäkologie. 2e druk. Haug, Heidelberg

[63] Funk, R. (1980) Abortus imminens – was ist

Ein Kompendium 2. Auflage Wien

Einsatzmöglichkeiten in der medizinischen

[64] Buchheit, H J Brief aan de schrijver van

Grundbetreuung – dargestellt an der Behandlung

8.2.1993 betr. 150 Falle der Behandlung mit

des lumbosacralen Schmerzes und der Migräne.

Procain im 1. Trimenon (indikationen: schmerz-

Dissertation B (Habilitationsschrift). Akademie f.

Hyperemesis gravidarum)

Ärztliche Fortbildung, Berlin

[65] Becke, H. Schrijven van 3.3.1993 aan de schrijver betr.: “die Anwendung von Procain bei

schmerzen und Migrane. Hippokrates, Stuttgart

Anwendung in der Neuraltherape nach Huneke. Hamburg. Gutachten 1991 eingereicht dem

des Krankenhauses Ludwigsfelde bei Berlin.”

Bundesgesundheitsamt Berlin als Beitrag für die

[66] Becke, H. (1990) Neuraltherapie in der

[67] Dosch, P. (1995) Lehrbuch der Neuraltherapie

Erstellung der Procain-Monographie

Huneke. Uelzen

Huneke. In: Schimmel, K.-Ch.(Hrsg.): Lehrbuch der Naturheilverfahren. Band 2,116-128. 2. Auf-

[68] Shnider and Levinson (ed.) 1979. Anesthesia

lage. Stuttgart

therapie? In: Dosch, R (Hrsg.): Neuraltherape

[69] Usubiaga, J. E et al. (1968) Passage of pro-

nach Huneke, Freudenstädter Vortrage. Band 14. Haug, Heidelberg,5. 55-63 fallrisiko von neuraltherapeutischen Injektionen im Kopf- und Halsbereich. In: Dosch, P. (Hrsg.):

Pregnancy and Perinatology. Dev. Pharmacol.

Neuraltherapie nach Huneke, Freudenstädter

Ther. 8;149-181

Vorträge. Band 13. Haug,Heidelberg,blz 55-63,

[71] Cousins M. J. and P. O. Bridenbaugh. (Eds.)

unter besonderer Berücksichtigung

[83] P otrowski, H. (1982) Ganzheitstherapie bei

Management of Pain. 2nd. Ed, Philadelphia/

Augenkrankheiten unter besonderer Berück-

London

sichtigung der Neuraltherapie. 2e druk Haug,

[72] Huneke, F. (1989) Das Sekundenphänomen.

Heidelberg

[73] Bergsmann, O., R. Bergsmann: (1988) Projektionssymptome, Wien

[82] Hahn-Godeffroy, J.D. (1989) Zum Zwischen-

[70] Nau, H. (1935) Clinical Pharmacokinetics in

6. Auflage. Haug, Heidelberg

100 918-923

(1988) Neural Blockade in Clinical Anesthesia and

[81] Hahn-Godeffroy, J.D. (1991) Was ist Neural-

Baltimore, blz 28 e.v.)

across the human placenta. Am.J. Obstect. Gynec.

[80] Hopfer, F., G. (1990) Neuraltherapie nach

anästhetika, 14e herziene druk, Haug, Heidelberg

caine hydrochloride and para-aminobenzoic acid

266

[79] Gobel, J.. (1983) Die Neuraltherapie nach

nach Huneke - Regulationstherapie mit Lokal-

for Obstetrics, Williams &Wilkins, London/

[78] Barop H. (1991) Gutachten über Procain zur

der geburtshilflich-gynäkologischen Abteilung

heflkunde 39;512-516

[77] Becke, H. (1991) Neuraltherapie bei Kreuz-

Schwangeren, insbesondere im 1. Trimenon, an

Gynakologie und Geburtshflfe. Erfahrungs

[76] Becke, H.. (1991) Die Neuraltherapie und ihre

von Procain zu halten? Medical Tribune, 29;2

hafte Frühschwangerschaft, Abortus imminens,

[75] Bergsmann, O., R. Bergsmann (1992) Die ein-

von Kopf bis Fuß. Uelzen

[74] Bergsmann, O., M. Eder (1977) Thorakale Funktionsstorungen. Pathogenese und Rehabi-


[84] Becker, A. (1991) Praktische Neuraltherapie [85] Weber, K. G. (1988) Neuraltherapie in der Praxis. Stuttgart

[86] Roeber, G. (1983) Das Vegetativum und seine

J.D. Hahn-Godeffroy


ro-afferent receptors with special reference to en-

Philosophie. Ein Entwurf zur tieferen Einsicht in

doanesthesia. Acta neuro-veg. (Wien) 28;169-196

die Fragen um das Vegetativum als den Trager neuraltherapeutischen Heilungsgeschehens.

wendung von Lokalanästhetika in der Inneren

[87] Freudenstadter Vorträge (hrsg. R Dosch),

Medizin. Wien

haltige Infusionen bei der Behandlung von Kreuz-

Theorie und Praxis der neuraltherapeutischen

und Gelenkschmerzen. In: Seithel, R. (Hrsg)

1.-4. Jahrgang, 4 Bande, Stuttgart

(1991) Neuraltherapie 4. Stuttgart, S. 254-264

[89] Voss, H. F. (Hrsg.) (1968) Deshalb Neuralverbandes der Ärzte für Naturheilverfahren.

Probleme der Schmerzbekampfung. Med. Klin. 51;901-904

[91l Schmid, J. (1988) Neuraltherapie, Wien/New [92] Hewer, A.J. H., C.A. Keele (1948) Method of [93] Zipf, H. E, E.Ch. Dittmann (1964) Beziehun-

vous system. Acta anasth. scand. Suppl. 36;79

Regionalanasthesie (IVRA). Vortrag vor der 5. of-

anasthetischer und endoanasthetischer Wirk-

fenen Frankfurter Schmerzkonferenz am 19./20. Mai in Frankfurt/Main

von intravenos verabreichten lokalanasthetikahal-

[94] Zipf, H. F., K. Hansen (1961) Pharmakolo-

tigen Infusionen bei der Behandlung von chroni-

gische Ausschaltung der Rezeptoren des

schen Schmerzzustanden. Fortbildung zur

Carotissinus-Gebietes durch Endoanasthesie.

Migraneprophylaxe. Astra-Chemicals GmbH.

Pharmak. 242;284-294

[106] Foldes, F. F., R G. McNall (1981) 2-chloroproAnesthesiology 13;287ff.

[107] Phero, J. C. et al. (1984) Controlled intrave-

Lungendehnungsrezeptoren durch Wirkungs-

nous administration of chloroprocaine for intract-

/Zeit-Kurven. Naunyn-Schmiedebergs Arch. exp.

able pain management. Reg. Anesth. 9;50

Path. Pharmak. 231;96-110

[96] Zipf, H. E, H. Miestereck (1953) Ober die in-

[108] Schnapp, M., K. S. Mays, W. C. North (1981) Intravenous chloroprocaine inthe treatment of

travenose Wirkung verschiedener Lokalanasthetika auf die Lungensensibilitat. Naunyn-

267

caine: A new local anesthetic agent.

[95] Zipf, H. E, P. Reichertz (1957) Darstellung der totalen und reversiblen Endoanasthesie der

[105] Sehhati-Chafai, Gh. (1986) Die Auswirkung

kol. 247;544-557

Naunyn-Schmiedebergs Arch. exp. Path.

[104] Sehhati-Chafai, Gh. (1984) Die intravenose

gen zwischen Alkylkettenlange, Lipophilie, lokal-

Naunyn-Schmiedebergs Arch. exp. Path. Pharma-

[103] Eriksson, E. (1969) The effects of intravenous local anesthetic agents on the central ner-

samkeit bei homologen Alkylpolyglykolathern.

[102] Holmes, C. Mck. (1963) Intravenous regional anesthesia, Lancet 245

testing analgesics in man, Lancet II 683-688.

[101] Schaumann, 0. (1956) Pharmakologische

[90] Gross, D. (1989) Therapeutische Lokal-

York

Steinkopff, Dresden

Uelzen anasthesie. 3. Auflage. Stuttgart

[100] Althoff, H. (1947) Die therapeutische Novocainanwendung in der inneren Medizin.

therapie. Bd.20 d. Schriffenreihe des Zentral-

[99] Sehhati-Chafai, Gh. (1991) Lokalanasthesie-

[88] Neuralmedizin (1953-1956) Zeitschrift für Verfahren (hrsg. W. Nonnenbruch und D. Gross).

[98] Kraucher, G. K. (1951) Die intravenöse An-

Haug, Heidelberg (1974-1994) Bande 1-15. Haug, Heidelberg

>

pain. Anesth. Analg. 60 ;844

[109] Leriche, R. (1986)A propos de la therapeuti-

Schmiedebergs Arch. exp. Path. Pharmak.

que par voie arterielle dans les infections et en

217;472-481

dehors de l’infection. Mem. Acad. Chir. 64;220-

[97] Zipf, H. F. (1966) The pharmacology of visce-

224


>

J.D. Hahn-Godeffroy

[110] Parris, W. C., A.J. Gerlock, R. C. MacDonnell


[111] Loose, K. E. (1962) Grundlage, Beobachtun-

(1981) Intraarterial chloroprocaine for the control

gen und Ergebnisse bei der Behandlung von

of pain associated with partia splenic emboliza-

6.000 Gefagkranken. Dtsch. Med. Wschr.

tion. Anesth. Analog. 60;112

87;2117ff.

268


J.D. Hahn-Godeffroy


<

Samenvatting Procaïne in de neuraaltherapie volgens Huneke In de hedendaagse literatuur is veel informatie te

de veiligheid in gebruik zijn redenen waarom het in

vinden over het gebruik van procaïne, een lokaal-

de neuraaltherapie al meer dan veertig jaar wordt

anestheticum dat in de neuraaltherapie veel ge-

gebruikt, met bewezen effect en duidelijke resulta-

bruikt wordt. In recente publicaties worden een

ten. Daarbij wordt het niet alleen lokaal ingezet om

aantal misvattingen weerlegd en wordt duidelijk-

stoorvelden op te heffen, maar ook soms syste-

heid gegeven over de effecten van dit middel op

misch ingezet om het goede samenspel in ons li-

ons lichaam. De bestuurbaarheid van het middel en

chaamsfunctioneren te herstellen.

Summary The use of procaine, in neural therapy according to Huneke Current literature describes many aspects of procai-

choice in neural therapy, with over forty years of

ne, a local anaesthetic that is often used in neural

proven worth by evident results. In its use it is ap-

therapy. Recent publications rectify and clarify the

plied locally as well as systemically, to resolve the

effects of this substance on our body. Its safety and

proper balance of our body processes.

controllability make procaine an instrument of

Key words neural therapy

literature study

Huneke

procaine

recommendations for use

Auteur Dr. med. J.D. Hahn-Godeffroy, internist/arts voor neuraaltherapie en farmacologie

269

adres Legahn-Straße 2 D-22564 Hamburg-Blankenese www.hahn-godeffroy.de vertaling Drs. J.E. van der Bij, huisarts, arts voor acupunctuur en neuraaltherapie Turfsingel 17 9712 KH Groningen


Procaïne in de neuraaltherapie volgens Huneke

Recommend Documents