Predikanten van de Protestantse gemeente Oosthoek te Hulst Een overzicht van toen tot nu. J.Geensen In september 2006 fuseerden de twee protestantse gemeenten van Hulst en Hontenisse tot één gezamenlijke gemeente: Protestantse gemeente Oosthoek te Hulst. De kerkelijke grens valt samen met de grens van de huidige burgerlijke gemeente Hulst. De kerk telt anno 2008 ongeveer 800 zielen die verspreid wonen in een gebied van 25.000 Hectare en tussen 28.000 medeburgers. Sinds April 2003 is ds. Pieter Overduin de predikant. De geschiedenis van de protestantse kerk in onze regio gaat terug tot de tijd van voor de tachtigjarige oorlog: de Hervormde Kerk in Hulst werd gesticht in 1565. Na de rumoerige tijden van de tachtigjarige oorlog werden de katholieke kerken gesloten en/of overgedragen aan de protestanten. Na 1645 treffen we op meerdere plaatsen binnen de gemeentegrenzen van de huidige gemeente Hulst protestantse geloofsgemeenschappen aan: Ossenisse, Kloosterzande, Sint Jansteen, Hulst, Ser Paulus Polder, Hengstdijk, Stoppeldijk en de Polder van Namen worden genoemd. In Saeftinghe zal ook al vroeg een protestantse gemeenschap geweest zijn want in het Hulster archief vinden we bij invoer nr 21 (Kerkarchief) verwijzingen naar Saeftinghe waarbij de volgende predikanten genoemd worden: 1580 Hubertus de Rijke en 1581 Cornelis Dammannus. We kunnen ook lezen dat er in de buurgemeenten eveneens predikanten aktief waren: In Sint Gillis noemt de Hulster Kerkeraad in 1579 Jaques Liebaert, in Sint Pauwels in 1580 Jan Claarbout, in Kieldrecht in 1580 Joos Teptor en in Verrebroek van 1579-1581 Erasmus Puttaert. Het protestantse bevolkingsdeel is door de jaren een kleine minderheid geweest en gebleven en sinds 1796 worden er alleen in Hulst en Kloosterzande nog kerkdiensten gehouden. Tegenwoordig om beurten, de ene zondag in Hulst, de volgende in Kloosterzande. Hoeveel protestanten er tijdens de reductie in ons gebied woonden is niet bekend en misschien een leuk onderwerp voor historisch streekonderzoek. In de nederlandse volkstelling van 1795 is Zeeuws Vlaanderen niet meegeteld omdat onze streek toen al ingelijfd was bij Frankrijk. Bij de volkstelling die datzelfde jaar in Zeeuws Vlaanderen werd gehouden voor Napoleon werd de religie niet vastgelegd. De volkstelling van 1 januari 1840 geeft uitsluitsel over het aantal protestanten dat toen in het gebied van de huidige gemeente Hulst woonachtig was: Totaal Boschkapelle 914 Clinge 1.494 Graauw / Langendam 1.465 Hengstdijk 656 Hontenisse 4.687 Ossenisse 760 Sint Jansteen 1.508 Stoppeldijk 1.393 Hulst 2.344 ==== Totaal 15.221
Protestanten Katholieken 14 900 8 1.486 41 1.424 33 623 202 4.485 20 740 15 1.493 16 1.377 262 2.061 21 Isrl. ==== ===== === 611 14.609 21
Bij de kleine aantallen in de grensplaatsen moeten we wel bedenken dat het hier dikwijls personen betrof die van elders waren gekomen, met name leden van de douane en politie die al dan niet tijdelijk hier werden geplaatst. Ook in het Aardrijkskundig Woordenboek uit 1847 kunnen we een idee krijgen hoe de opbouw van de bevolking er op dat moment uitzag. Er waren in 1847 nog twee protestantse gemeenschappen overgebleven: Hontenisse met 281 zielen en Hulst met 350. Samen dus 631 zielen. Aardig in lijn met de gegevens van de volkstelling van 1840. Het aardrijkskundig woordenboek uit 1847 over Hulst: De Hervormden, van welke men er ruim 280 vindt, maken, met de overige Protestanten, zoo van Hulst als van de naburige burgerlijke gemeente Graauw, Clinge en St. Jan-Steen, eene gemeente van 350 zielen uit, onder welke 160 Ledematen, die tot de klassis van IJzendijke, ring. van Axel behoort, en door éénen. Predikant bediend wordt. Casparus predikte hier het eerst de Hervormde leer. Na de herovering van Hulst; in 1645, geschiedde dit door eenige Predikanten uit het leger vervolgens door de klassis van Zuid-Beveland, maar sedert 1646 door eigene Predikanten. De eerste die hier het leeraarambt heeft waargenomen, is geweest Matthias Pergelius, die in het jaar 1646 van Schalkwijk herwaarts kwam, en in het jaar 1681 overleden is. In het jaar 1647 is hem, als tweede Predikant toegevoegd Mauritius Leeman, die hier van Wemeldingen gekomen en in het jaar 1687 overleden is. In het jaar 1649 is bij deze gemeente nog een derde predikant beroepen, zijnde Cornelis Gentman, die van Heinkenszand kwam, en in 1654 naar Utrecht vertrok. Deze gemeente is alzoo onafgebroken door drie Predikanten gediend geworden, onder gehoudenheid, dat een hunner, bij beurten, in de nabijgelene gemeente St. Jan-Steen, des Zondags namiddags, de dienst zoude waarnemen; daar er aan deze laatste gemeente, nadat haar Leeraar in 1716 vertrokken was geen eigen Predikant meer is toegestaan geworden. Na.de verovering van Staats-Vlaanderen, door de Franschen in 1794, hield ook hier de bezoldiging der Leeraren, van ‘s Lands wege op, zodat twee van de toenmalige drie Predikanten naar elders beroepen en vertrokken zijn, worden Melchior Cremers in het jaar 1796 naar Nijkerk op de Veluwe, en Adrianus Cremers in het zelfde jaar naar Ijzendijke beroepen. Beide plaatsen zijn niet weder vervuld, zoodat hier alleen over is gebleven Dominee Leendert Geene, Jur. Utr. Doctor, die deze gemeente heeft bedient, tot hij in 1817 het emeritaat verkreeg. Met groote en voorbeeldelooze opofferingen heeft deze gemeente, ofschoon in getal verminderende, gedurende meer dan twintig jaren in het tractement van haren leeraar, zoo wel als in dat der kerkelijke bedienden voorzien, tot dat bij de omwenteling van het jaar 1814 de Predikant weder één Rijks tractement verkreeg. De Israëlieren, van welke men er 10 telt, behooren, tot de ringsynage van Middelburg, en hebben hier eene godsdienstige vergaderplaats. Uit hetzelfde boek over Hontenisse: Deze gemeente bestaat uit de volgende polders: de Watering van Welsoorde, de Watering van Lamswaarde, den Zandepolder, den Schaperspolder, den Kruispolder, den Noordhofpolder, den Noorddijkpolder, den Wilhelmuspolder en den Maria polder, en bevat de kerkdorpen, Kloosterzande, Groenendijk en Lamswaard, de gehuchten Kuittaart, Ter-Hoole, en Welsoorde, en uit de buurschappen de Molenhoek, Kruisdorp, Kruispolderkaai, Baalhoek, Noordstraat, Waterstraat, Kreverhille en een gedeelte van Roversberg of Rozenberg. Zij beslaat eene kadastrale uitgestrektheid van 3810 bunder waaronder 3778 bunder 70 v. r. 11 v. ell. belastbaar land, en is de uitgestrektste en bevolktste plattelandsgemeente in de provincie Zeeland; staande daarin 868 huizen, bewoond door 933 huisgezinnen, uitmakende eene bevolking van 4800 zielen. Men heeft er vier windkorenmolens, vier meestoven, eene
steenbakkerij en eene cichorijfabriek, zoomede eene stoommeestoof, waarin met dezelfde machine ook koren wordt gemalen. Men telt hier ongeveer 4600 Rooms Katholieken. De Hervormden, van welke men er ruim 200 telt, maken, met die van de burgerlijke gemeenten Hengstdijk, Ossenisse, Stoppeldijk en Boschcapelle, de kerkelijke gem. van Hontenisse uit, welke 281 zielen telt, tot de klassis van IJzendijke, ring van Axel, behoort, en eene kerk bezit te Kloosterzande, welke in 1838 aanzienlijk verbeterd en verfraaid is, en waarin ten jare 1841 een orgel is aangebragt, welke kerk door eenen Predikant bediend wordt. De eerste, die hier het leeraar ambt heeft waargenomen, is geweest Jacobus van Renterghem, die den 26 November 1648 alhier aankwam, en op het einde des volgenden jaars naar Heinkenszand, in Zuid-Beveland, vertrok. In 1682 werd de kerkelijke gemeente van Ossenisse, na het vertrek van haren Leeraar Marinus Gort, met Hontenisse vereenigd. Bij de volkstelling in 1971 bleek dat het protestantse volksdeel in 130 jaar amper was toegenomen: van 611 naar 645. De totale bevolking daarentegen was toegenomen tot 24.215 zielen waarvan 23.130 Katholiek en een nieuw verschijnsel: 350 personen zonder geloof (althans niet passend binnen de keuzemogelijkheden). Predikanten in Hulst- Kerk gesticht in 1565 1) Balthasar Pietersz., was hier in 1565, later in Axel 2) Caspar van de Heijden, arbeide alhier in 1565 en ook in Axel. Later te Middelburg 3) Johannes Lippius (Lippens) Pred te Wesel. In 1578 en 1579 Alhier en in Hulsterambacht. 4) Johannes Struive 1578-1580 5) Theodorus Siliginus- van Rogge, Ooltgensplaat augustus 1580. Vertrok toen de stad in 1583 door de Spanjaarden werd veroverd. Later predikant te Leerdam. In de jaren 1583-1591 werd Hulst door de Spanjaarden bezet.En daarna weer tot 1596 in Staatse handen 6) Johannes Hartmannus, van Zoeterwoude 1591, begin 1594 overleden. 7) Louis van der Veste, van Heinkenszand, eerst als leenpredikant, in vaste dienst in 1594. Na overgave Hulst aan Albert van Oostenrijk op 18-10-1596 naar Kruiningen 11-11-1596. Van 1596 tot 1645 was Hulst in Spaanse handen. Na de herovering door Prins Frederik Hendrik werd de gemeente voorlopig beheerd door de predikanten van Veere en legerpredikanten. 8) Matthias Percelius-Porcelius, van Schalkwijk als leenpredikant, in vaste dienst 01-101646, overleden 1661 7a) Petrus Laovicus-Lodewijksen, als leenpredikant van Veere hier in 1646. 9) Maurits Leemans, van Wemeldinge 29-04-1647, overleden 29-09-1687. 10) Cornelis Gentman, van Heinkenszand 1647, Utrecht 14-01-1655. 11) Theodorus Colvius, van Zwijndrecht 25-05-1655, Maastricht .. -09-1680. 12) Johannes van der Slaert, Katwijk, binnen 21-01-1671, overleden 05-01-1692. 13) Johannes ’s Gravenhage, predikant bij de ambassade in Spanje, alhier en ook voor de Waalse Gemeente 03-07-1681, overleden 02-11-1701.
14) Ludovicus Streso, van Vianen 02-11-1687, overleden 21-01-1705. 15) Nathan Vay, legerpredikant (voorheen te Lilloo) alhier 13-07-1692, overleden 21-031693. 16) Petrus Tratsaert, van Retranchement 01-07-1693, overleden 14-11-1718. 17) Gerardus Stampioen, kandidaat 26-07-1704, Woudrichem … -10-1711. 18) Wilhelmus Rolandus, vlootpredikant, alhier 04-07-1705, overleden 22-02-1725. 19) Ernst Lodewijk Diderix, van Princenhage 03-05-1711. overleden 20-11-1729. 20) Johannes Huibert Jungius, van Simonshaven 26-05-1720, Vlissingen 11-04-1728. 21) Johannes Martinus Themmen, predikant bij de ambassade in Lissabon, alhier 29-091726, overleden 09-01-1728 22) Petrus Mattheus Gargon, van Gapinge 24-06-1728, Vlissingen 29-03-1744. 23) Jacobus Obreen, van Aardenburg 26-09-1728, overleden 02-12-1737. 24) Hubert Absaloms, van Kleverskerke 07-01-1731, overleden 21-09-1751 te Goes 25) Johannes Wilhelmus Paris, van IJzendijke, 20-07-1738 em.?? Overleden 14-12-1776. 26) Dr. Nicolaas Barkey, van Kleverskerke 12/19-07-1744, Middelburg 06-06-1751. 27) Everardus Braem, van Klundert 24-10-1751, overleden 22-12-1772 28) Adrianus Bruisters-Bruysters, van Rossum 09-04-1752, Middelburg 03-11-1754. 29) Jacob Gijsbert Wichmans, van Steenbergen 28-05-1755, overleden 26-04-1769. 30) Johannes Arnoldus Heeser, van Wijk aan Zee 29-10-1769, overleden 02-07-1778. 31) Jacob Cremer, van Leerdam 18-07-1773, Middelburg 14-09-1783. 32) Hendrik Antonie Tolle, IJzendijke 22-09-1776, Veere 30-12-1781. 33) Adrianus Cremer, broer van Jacob Cremer (nr 30) van Wesel 31-10-1779, IJzendijke 14-11-1796. 34) Johan Frederik van der Sloot, van Westkapelle 04-08-1782, Vlissingen 28-05-1788. 35) Willem te Water, van Vrouwepolder 14-03-1784, Onderregent van Staten College te Leiden 29-10-1788. 36) Joost Isaac Cremer, van Oostkapelle 02-05-1789, Veere 09-06-1793. 37) Leendert Geene, van ’s Gravenpolder 22-02-1789, emeritus 1817. Overleden te Hulst 22-01-1822
38) Melchior Cremer, broer van Joost Isaac Cremer (nr 35) van Sas van Gent 27-10-1793, Nijkerk 22-07-1796. Na het vertrek van Adrianus en Melchior Cremer en onder het Franse bestuur zijn beide predikantenplaatsen ingetrokken .Er blijft een predikantenplaats over. 39) Jacobus Johannes van Deinse, van Waterlandkerkje 14-12-1817, Middelburg 12-091824. 40) Johan Coenraad Niedelstein Walter, van Scherpenisse 09-01-1825, overleden 26-031855. 39a) Pieter Hofman, in 1844 als kandidaad hulppredikant alhier. 41) Gijsbertus de Wildeman van Lakerveld Kellerman, van ’s Heerenhoek 07-09-1856, emeritaat –08-1860. 40a) Koenraad Heeringa, hulppredikant alhier van september 1858 tot januari 1861. Als predikant naar Haringkarspel. 42) Cornelis Pieter Buijze, van Kleverskerke 07-04-1861, emeritus 01-07-1897. Overleden 18-01-1900 43) Lambertus Martinus de Boer, van Neede 25-04-1899, Overleden 19-07-1919.
44) 45) 46) 47)
Willem Laurentius Hermanides, van Kleverskerke 18-01-1920, emeritaat 01-10-1949. J.Homan, van Huizinge 11-02-1951, emeritaat 01-05-1957. R.G.J. Timmers, kandidaat 07-07-1957, Zijpe –Noord en Zuid 12-07-1964. J.A.H. Brok, kandidaat 17-01-1965, eervol ontslag 01-02-1967. Vormingsleider “De Klencke” Per 01-05-1967 worden predikanten in combinatie met Hontenisse beroepen.
48) 49) 50) 51)
Mevrouw H.B. Neeling, kandidaat 28-01-1968, Angerlo 07-01-1979. Mevrouw R.M. Hartog, kandidaat 08-03-1981, emeritaat 04-10-1987. B.A. van der Wel, kandidaat 29-11-1987, West Terschelling 23-02-1992 A.Roel de Meij Mecima, kandidaat 15-11-1992-tevens P.B.W. scriba Prov. Kerkvergadering, Rotterdam-Overschie –01-2002. 52) Pieter J.H.H. Overduin, van Scherpenzeel 13-04-2003 In het Hulster Ambacht wordt in 1578 Jan de Biscop genoemd als predikant Predikanten in Hontenisse- Kerk gesticht ca. 1647 1) 2) 3) 4) 5)
Andreas Demetrius-de Meester, kandidaat 03-03-1648, Kessel 09-12-1648. Jacobus van Renterghem, alhier beroepen 26-11-1648, Heinkenszand 16-12-1649. Petrus Adolphi van Weeneghem, -12-1649, Groede –06-1654. Jacobus Ingelse-Engelse, kandidaat 01-07-1654, ’s Heer Abtskerke 20-10-1677. Jacobus van Loo, van Nieuw Vossemeer –05-1678, overleden 11-06-1693. Per 1682 gecombineerd met Ossenisse.
6) Jacobus van Loo-zoon van Jacobus van Loo (nr 5) van Kattendijke in 1693, overleden 02-08-1695 7) Constantinus Hartman, adjunct predikant of predikant te Putten, alhier 01-09-1695, overleden 01-04-1704. 8) Antonius Bomble, kandidaat 1705, overleden 28-11-1723. 9) Jacobus Rolandus, kandidaat 10-06-1725, overleden 28-08-1735. 10) Everadus Braem, Hengstdijk 09-12-1736, Klundert 10-08-1749. 11) Daniel Sjaffers – ’s Jaffers-Bacot, van Aduard 20-11-1749, overleden 14-01-1780. 12) Willem Haringh Oudkerk, van Bruchem 03-06-1781, Waarde 01-11-1795. 13) Andreas Hoffman, voorheen predikant te Arnemuiden, alhier 01-01-1797, opnieuw ontzet wegens wangedrag10-04-1798. 13a) Dingeman Anemaet, voorheen zendeling van het Rotterdams Zendelingsgenootschap, de dienst hier waarnemende van 1798 tot 1806. 14) Daniel Matthias Haack, van Nieuwvliet –06-1808, Oldehove 11-08-1816. 15) Petrus van Eck, van Sas van Gent 03-11-1816, emeritaat 09-04-1825. Overleden 03091825. 16) Claudius Henricus van Herwerden, kandidaat 24-12-1826, Deventer 26-05-1829. 17) Lambertus Cornelis Meijer, kandidaat 01-11-1829, emeritaat 01-04-1873. 17a) Jan Cromhout-hulppredikant van april tot augustus 1848. Later predikant te Schokland. 18) Gerardus Leendert Krol, Vierlingsbeek 28-09-1873, Over- en Neder-Asselt 23-111879.
19) Jacobus Mattias Conradi, kandidaat 03-10-1880, Nisse 30-09-1883. Vakature tot 1886. 20) Anthonie Scholte, van Stavenisse 28-02-1889, Oostburg 03-06-1888. 21) Willem Nicolaas Coenen, van Leeuwen en Puiflijk 05-10-1890, emeritaat 01-101913. 22) W.J. van Lindonk, kandidaat 05-07-1914, Hoedekenskerke 02-04-1922. 23) J.W. Maas, van Gapinge 29-04-1923, Boxtel 23-08-1931. 24) Willem Gijsbert van der Vliet, emeritus predikant in Ned. Oost Indie, predikant alhier 11-12-1932, Gendt-Overijssel 12-05-1935. 25) A.Dronkers, kandidaat 20-10-1939, Zaltbommel 10-09-1939. 26) J.Kroon, kandidaat 17-12-1939, Koudekerke 30-05-1943. 27) J.J. Saraber, kandidaat 11-07-1943, Nieuw Dordrecht 27-10-1946. 28) A.Soetkouw, kandidaat 11-07-1947, overleden 26-07-1951. 29) K.Verbeek, kandidaat 13-01-1952, Hoogvliet 04-10-1959. 30) E. Gramsbergen, van Dendermonde (B) 15-04-1962, Gorssel 16-07-1967. Vanaf 01-05-1967 beroepen in combinatie met Hulst, zie aldaar. Predikanten in Ossenisse- Kerk gesticht 1647 In 1580 wordt genoemd Hans Reins 1) Gilles Cousaart, bediende de gemeente in de periode 1593-1596. Later predikant te Waarde. 2) Isaäc Jassonius van Rijbeke, kandidaat 11-11-1647, Zoutelande 14-04-1649. 3) Petrus Coorne, kandidaat 07-07-1649, Biervliet 1651 4) Reijnier-Regnerus de Vries, kandidaat 11-04-1651, Thamen aan den Amstel ….-101653. 5) Wilhelmus Nolet, kandidaat 22-07-1653, Yerseke ….-05-1655. 6) Hieronimus van Zundert, kandidaat …-09-1655, Oudelande 01-10-1659. 7) Petrus Hulstman, kandidaat 20-11-1659, overleden 1666. 8) Albertus van Rodenburgh, kandidaat 25-05-1666, Nieuw Vossemeer 02-01-1678. 9) Fredericus Rachstadt à Weille, als Jood overgegaan tot de Hervormde Kerk, hier bevestigd als predikant in 1678, Spijk (Zuid Holland) 1680. 10) Marinus Gort, kandidaat 1680, Ellewoutsdijk 1682. Vanaf 1682 gecombineerd met Hontenisse Kerkgebouw in 1796 teruggeven aan de Katholieke Kerk. Predikanten in Hengstdijk -Kerk gesticht ca.1579 1) Hermanus Strange, kandidaat 03-02-1579. Na de overgave van Hulst aan Parma in 1583 vertrokken naar Middelburg, later predikant te Westkapelle. Nadat op 5 november 1645 de stad Hulst met het grootse deel van Hulster ambacht weer onder het bestuur van de Staten Generaal was gekomen, werd bij Resolutie van 29 oktober 1647 de Classis van Zuid-Beveland gemachtigd om voor het Hulster ambacht naar de Kerkorde de nodige predikanten te beroepen en te bevestigen.
Dientengevolge werd door genoemde classis voor Hengstdijk – Stoppeldijk – Paulipolder beroepen: 2) Melchior Clock- Clockius, voor heen te Yarmouth, predikant alhier november 1647. Overleden 20-03-1663. 3) Abraham Strijdt, kandidaat 21-08-1663, overleden 1678. 4) Johannes Fabritius, kandidaat 03-05-1679, overleden 08-04-1698. 5) August de Wael, kandidaat 06-07-1698, emeritaat 01-07-1726. 5a) Nicolaas van Overveldt, adjunct predikant alhier 30-06-1726, predikant te Philippine 21-08-1729. 6) Gerardus van den Heuvel, kandidaat 22-01-1730, Piershil 26-08-1731. 7) Jacobus Cunel, kandidaat 20-04-1732, Retranchement 26-04-1733. 8) Everardus Braem, kandidaat 19-07-1733, naar Hontenisse 09-12-1736. 9) Petrus Gerardus van Staveren, adjunct predikant te Stevensweert 28-04-1737, overleden 14-09-1768. 10) Nicolaas Bruisters – Bruijsters, kandidaat 19-03-1769, ’s Heerjansland-Sirjansland 25-08-1782. 11) Antonius Willem Koocken, garnizoenspredikant te Doornik 23-02-1783, Hoek 1311-1796. Wegens het geringe aantal Hervormden in deze gemeente bleef de plaats vacant tot 1798 en werd toen gecombineerd met Hontenisse Kerkgebouw in 1796 overgedragen aan de Katholieken.
Predikanten in Sint Jansteen- Kerk gesticht 1710 In 1649 werd de 3e predikant van Hulst belast met de godsdienstoefeningen alhier. Later werden de diensten geleid door alle 3 de predikanten. In 1710 werd door de Heer der Baronie (Jacob Wouters) een predikantsplaats bevestigd en werd door hem benoemd zijn broeder.
1) Nicolaas Wouters, voor heen predikant te Oud Vossemeer, hij had zijn dienst aldaar verlaten na opruiïng te Tholen, Alhier in 1710. Vertrokken naar de Polder van Namen (Fort St. Anna) 22-09-1716. Uit Ambt ontzet in 1717 Hierna werden de godsdienstoefeningen wederom geleid door de predikanten van Hulst. In 1802 werd de kerkelijke bediening beëindigd. De in 1637 gebouwde kerk werd in 1802 aan de Rooms Katholieken afgestaan.
Predikanten in Polder van Namen- Kerk (of Fort Sint Anna)gesticht ca ? In 1580 Wordt hier Hendrik Pieters genoemd Tot 1632 bediend door de predikanten der classis. 1) Johannes Bosschaart, kandidaat 1632, Lillo en Liefkenshoek 1638. 2) Abraham van de Wiele, kandidaat 04-01-1638, overleden 02-11-1655.
3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) 11) 12) 13)
Franciscus of Franco Roosebeecke, kandidaat 19-11-1647, Biggekerke 05-09-1649. Paulus Veezaerdt-Veesaardt-Vesardus-, kandidaat …-08-1649, Ritthem 12-03-1651. Jacobus Lopsen- Lopse, kandidaat 31-01-1651, Waarde 26-12-1653. Christoffel Maeten, kandidaat 31-01-1654, ’s Heer Arendskerke 03-01-1656. François Turcq, kandidaat 06-02-1656, Bergen op Zoom …-05-1666. Jacobus Boerberg – Boerbergen, kandidaat 08-06-1666, overleden 1669. Henricus Voshol, kandidaat 02-07-1670, emeritaat 13-07-1706. Jeremias van Tradt, kandidaat 13-06-1679, IJzendijke 08-05-1694. Johannes Rollides, kandidaat 19-12-1706, overleden 18-08-1716. Nicolaas Wouters, Sint Jansteen 22-09-1716, ontzet uit ambt 1717. Petrus Croonenbergh, kandidaat 1719, naar Olijfberg- Vlaanderen 1719
Op Kerstdag 1717 is De Polder van Namen door het water verzwolgen. De familie Wouters (zie St. Jansteen) bestond uit 4 broers: Jacob, Johan, Nicolaas en Pieter. Jacob was blijkbaar de gangmaker, hij was sinds 1680 enkele keren burgemeester van Tholen geweest en daarna zat hij in de Raad en was tevens rekenmeester bij de Provincie Zeeland.De broers waren neven van Jacobus van Lansberge.In 1703 werd Jacob en zijn drie broers door het Hof van Vlaanderen (in Middelburg) “gewoest”.Dat is: op doodstraf verbannen uit de provincies Zeeland, Holland, Utrecht en Friesland. Pieter de jongste van de vier die Raad was te Tholen werd als enige gepakt en gevangen gehouden in Middelburg. De vier waren veroordeeld voor hun aandeel in de ongeregeldheden op Tholen. Jacob werd er bovendien van verdacht dat hij geprobeerd had het Markiezaat van Veere en Vlissingen in de handen van de koning van Pruisen te spelen. Pogingen van o.a. de Bisschop van Munster om de broers van de lijst te schrappen waren zonder succes. In 1714 is Jacob in Middelburg waar het uit de hand loopt als gerechtsdienaars -uit Den Haag overgekomen- hem willen arresteren. Er ontstaat een dreigende situatie en de wetsdienaren moeten de wijk nemen, een vlucht er uit lijfsbehoud een kerk in, onder de dienst. In 1696 verkreeg Jacob de rechten als Heer van Sint Jansteen. Broer Johan (of Jan) was burgemeester van Tholen. En is in 1708 Baljuw van St. Jansteen. Nicolaas was predikant o.a. te Oud-Vossemeer tijdens de Thoolse ongeregeldheden. De familie (8 personen) woont in 1608 in een huis in de Wildelanden (nu Heikant), vlak bij de grens, waarschijnlijk om bij “onraad”snel te kunnen vertrekken naar veiliger oorden.Broer Nicolaas is vanaf 1710 Ned. Hervormd predikant te St. Jansteen en in 1716 vertrekt hij naar Fort St Anna waar hij in 1717 uit het ambt wordt gezet. (Bron Zeelandia Illustrata I, 499; II 724-25). Al met al een kleurrijke familie die voor St. Jansteen toch veel heeft betekend. Besluit. Zonder de pretentie te hebben compleet te zijn heb ik getracht om de predikanten plaatsen van de laatste 450 jaar in het gebied dat tegenwoordig de gemeente Hulst omvat te verzamelen en op schrift te zetten. Ook heb ik getracht de kerkelijke gezindte van de inwoners in kaart te brengen. Zeker tussen de tijd van het begin van de reformatie, 1517 en de reductie in 1645 is niet veel informatie beschikbaar.
Er zijn in die tijd rondtrekkende predikanten, hageprekers, legerpredikanten en bezoekende predikanten die vanuit hun eigen gemeente de gemeenschappen bezochten. Zo preekte met Pasen 1562 Lowys de Voghele uit Eekloo in de kapel van Casuweele (Saeftinghe) en “er was een menichte van volcke uit Axel, Hulst en omgeving.”( J. Decavele: De eerste protestanten in de lage landen. Bl.222). En tot 1583 was Hulst gelieerd aan de Calvinistische Republiek Gent met een zekere vrijheid van godsdienst. Ik heb niet kunnen vinden dat het aantal protestanten door de jaren sterk is toegenomen of afgenomen, de cijfers die ik kon vinden gaan in de richting van 4% van de totale bevolking. Dat betekent waarschijnlijk dat hoewel na de reductie in 1645 de meeste bestuurders protestant waren dit feit toch niet of nauwelijks van invloed is geweest op de samenstelling en de kerkelijke achtergrond van de bevolking.
