Praktische richtlijnen voor grensoverschrijdend krediet- en vorderingenbeheer. Ondersteuning voor het MKB bij vorderingen in het buitenland

Praktische richtlijnen voor grensoverschrijdend krediet- en vorderingenbeheer Ondersteuning voor het MKB bij vorderingen in het buitenland

Praktische richtlijnen voor grensoverschrijdend krediet- en vorderingenbeheer

inhoudsopgave Inleiding............................................................................................................................................3 A. Grensoverschrijdend vorderingenbeheer in de EU.................................................................. 3 B. Een typische micro-onderneming.................................................................................................. 4 De offerte......................................................................................................................................7 A. Precontractuele kwesties................................................................................................................... 8 B. Voorbereiden van de offerte.......................................................................................................... 10 Facturering ............................................................................................................................31 A. Een typische factuur.......................................................................................................................... 31 B. Onderdelen factuur............................................................................................................................ 33 Intern beheer – Effectieve controle betalingen.....................................................38

Noch de Europese Commissie, noch enige persoon die optreedt namens haar kan aansprakelijk worden gesteld voor het gebruik dat van de informatie in deze publicatie kan worden gemaakt, noch voor eventuele fouten die kunnen voorkomen ondanks een zorgvuldige voorbereiding en controle. De publicatie geeft niet noodzakelijk het standpunt of de positie van de Europese Unie. Meer informatie over de Europese Unie is beschikbaar op internet (http://europa.eu). Luxemburg: Bureau voor publicaties van de Europese Unie, 2013 ISBN 978-92-79-28877-7 doi:10.2769/83597 © Europese Unie, 2013 Reproductie is toegelaten als de bron wordt ingelicht. Photo op de voorpagina: © Europese Commissie Printed in Belgium

A. Technische vaardigheden van Jane en Joe............................................................................ 38 B. Werkstroombeheer............................................................................................................................. 40 C. Softwarevereisten.............................................................................................................................. 43 D. Dagelijkse boekhouding.................................................................................................................. 43 E. Nieuwe kostenstructuur................................................................................................................... 44

Opties incasso van vorderingen....................................................45 A. Persoonlijke betrokkenheid............................................................................................................ 45 B. Inzet van derde partijen – buitengerechtelijke incasso.................................................... 51 C. Gerechtelijk afdwingen van de vordering................................................................................ 54 Bijlage – Referenties voor meer informatie............62

1


Inleiding

A. Grensoverschrijdend vorderingenbeheer in de EU Met een bevolking van meer dan 500 miljoen (1) is de Europese Unie één van de grootste markten ter wereld. Vooral kleine en middelgrote bedrijven (MKB) hebben veel mogelijkheden om hun goederen en diensten niet alleen aan te bieden in hun eigen land, maar ook in de andere 27 Europese lidstaten. Veel bedrijven, vooral kleine bedrijven, weigeren echter grensoverschrijdende activiteiten. De redenen hiervoor zijn uiteenlopend. Een van de grootste obstakels voor veel bedrijven is dat ze niet weten of een klant in een andere EU-land de facturen op tijd zal betalen of hoe ze het best kunnen handelen wanneer de klant niet betaalt en er sprake is van wanbetaling. Deze richtlijn is bedoeld ter ondersteuning van MKB’s in het op twee verschillende manier uitvoeren van grensoverschrijdende vorderingen: ●● d oor het beschrijven van de stappen die een ondernemer kan nemen vanaf het moment van het indienen van een prijsopgave tot het moment van het starten van Europese gerechtelijke acties om oninbare vorderingen te voorkomen en vermijden; ●● door het beschrijven van de middelen die beschikbaar zijn voor ondernemers in het geval van oninbare vorderingen.

1

Bron Eurostat: http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/eurostat/home

3

4


De overgrote meerderheid van bedrijven in Europa zijn MKB’s (2), 90 % daarvan microondernemingen. Micro-ondernemingen hebben minder dan 10 werknemers en de eigenaren of managers van het bedrijf – vaak familieleden – zijn actief betrokken bij elk onderdeel van de activiteiten. Deze micro-ondernemingen zorgen echter voor 53 % van alle banen in de Europese Unie. Daarom – en voor de duidelijkheid – worden alle aspecten van succesvol grensoverschrijdend vorderingenbeheer geïllustreerd op basis van het voorbeeld van een fictieve maar typische micro-onderneming.

5

Opmerking > Bekendmaking van openbare contracten binnen de EU Bedrijven die gevestigd zijn in een EU-land mogen zonder beperking reageren op uitnodigen tot offertes in de overheidssector in een ander EU-land. Officiële autoriteiten binnen de EU gebruiken geharmoniseerde, transparante procedures bij het selecteren van hun aannemers. Daarnaast promoot de „Small Business Act” maatregelen voor Europa die het makkelijker maken voor kleine bedrijven om onder dezelfde voorwaarden als grote concurrenten mee te dingen naar contracten.

B. Een typische micro-onderneming

(zie hier de Europese code van beste praktijken die MKB’s toegang verschaffen tot openbare aanbestedin:

Het bedrijf is een micro-onderneming die gevestigd is in EU-lidstaat A. Het bedrijf wordt beheerd door jonge ondernemers Jane en Joe, die onlangs hun gezamenlijke bedrijf hebben opgezet en vijf werknemers hebben aangenomen. Zij hebben een postorderbedrijf en een online bedrijf dat zich specialiseert in jongens- en meisjeskleding, en daarnaast ook in grenen kindermeubelen. Het hoofdkantoor, dat zich naast een kleine outlet bevindt, ligt dicht bij de grens van EU-lidstaat B.

http://ec.europa.eu/internal_market/publicprocurement/other_aspects/ index_en.htm#smes)

De meeste klanten van Jane en Joe zijn particuliere klanten uit land A hoewel een steeds groter deel van de klanten uit andere EU-lidstaten komt. Ze ontvangen echter grote bestellingen van detailhandelaars en particuliere instellingen, en steeds vaker uit EU-lidstaten B, C en D. In de toekomst willen Jane en Joe ook offertes indienen voor aanbestedingen in hun eigen land en in andere EU-lidstaten. De jonge ondernemers blijven hun grensoverschrijdende zakelijke relaties uitbreiden en willen daarom hun algemene bedrijfsvoorwaarden, de betalingsvoorwaarden, facturerings- en betalingscontroles systematisch samenstellen zodat ze oninbare vorderingen kunnen voorkomen en vermijden.

Voor de toekenning van bouw-, leverings-, en dienstencontracten in de openbare sector boven een bepaalde waarde zijn EU-richtlijnen van toepassing op contracten waarvan de totale waarde hoger ligt dan de volgende drempelwaarden: ●● bouwcontracten in de openbare sector met een waarde van meer dan 5 000 000 eur ●● leverings- en dienstencontracten in de openbare sector van de centrale overheid met een waarde van meer dan 130 000 eur of meer dan 200 000 eur voor contracten van autoriteiten op gedecentraliseerd niveau, of meer dan 400 000 eur in het geval van leveringscontracten voor water, energie en transport of postdiensten. Alle uitnodigingen voor offertes boven een bepaalde drempelwaarde worden gepubliceerd in het publicatieblad van de EU. U kunt deze gratis bekijken in de TED (Tender Electronically Daily) database. TED wordt vijf keer per week bijgewerkt met ongeveer 1500 bekendmakingen van openbare contracten van de Europese Unie, de Europese Economische ruimte en andere landen. Weblink: http://ted.europa.eu e-CERTIS is een gratis online informatiesysteem voor bedrijven en openbare opdrachtgevers dat helpt bij het identificeren van de verschillende certificaten en verificaties die vaak vereist zijn bij aanbestedingen. Weblink: http://ec.europa.eu/markt/ecertis/login.do

2 Bron SME Performance Review: http://ec.europa.eu/enterprise/policies/sme/facts-figures-analysis/ performance-review/index_en.htm

6


Op dit moment hebben Jane en Joe een verzoek gekregen van een particuliere basisschool in EU-lidstaat B in de buurt van de grens met A. De school wil de kantine vernieuwen en vraagt Jane en Joe om een offerte voor het volgende: ●● 50 tafels voor kinderen (grenen) @ 100 eur netto; ●● 200 tafels voor kinderen (grenen) @ 40 eur netto; ●● 50 tafelkleden met een Harry Potter-ontwerp (met was) @ 35 eur netto. Voor Jane en Joe is dit een relatief grote bestelling die een negatief effect kan hebben op hun bedrijf in het geval van een laattijdige betaling. Het zou niet per se hun overlevingskansen bedreigen maar het kan hun relaties met hun leveranciers en andere verbintenissen die hun micro-onderneming moet aangaan als zij deze bestelling aannemen, in gevaar kunnen brengen. Daarom maken ze een voorstel met alle benodigde elementen, vooral met betrekking tot het voorkomen van wanbetaling en het zorgen voor voldoende bescherming daartegen. Naast de omvang van de diensten, de prijs, de periode waarin de werkzaamheden worden uitgevoerd en betalingsperiode moet het voorstel ook voorzien zijn van de goed uitgelegde algemene bedrijfsvoorwaarden en betalingsvoorwaarden. Daarnaast willen Jane en Joe wat meer te weten komen over de financiële draagkracht van de particuliere school.

De offerte

Jane en Joe willen een offerte indienen voor een potentiële klant in een andere EU-lidstaat. Aangezien de omvang van de bestelling vrij groot is voor hun micro-onderneming zijn er een aantal aspecten waar Jane en Joe rekening mee moeten houden bij de voorbereiding van de offerte voor deze klant. Dit zijn vooral voorzorgsmaatregelen aangezien deze in een vroeg stadium al helpen met het reduceren van de waarschijnlijkheid van potentiële wanbetaling. In de meeste gevallen waarin een micro-onderneming een offerte indient en dit gevolgd wordt door acceptatie en ondertekening door de Klant en Aannemer, dan vormt dit het contract. Daarom is het uiterst belangrijk dat Jane en Joe de offerte goed opzetten en kennen, en weten welke bedrijfsvoorwaarden en betalingsvoorwaarden op alle of de meeste contracten van toepassing zijn, ook opgenomen moeten worden.

Opmerking > Algemene bedrijfsvoorwaarden en betalingsvoorwaarden ●● A lgemene bedrijfsvoorwaarden en betalingsvoorwaarden zijn zeer belangrijk en moeten een vast onderdeel zijn in elke offerte, elk contract, elke bestelling en elk zakelijk document. ●● Algemene bedrijfsvoorwaarden en betalingsvoorwaarden moeten ook bevestigd worden door de handtekening van de klant. ●● Algemene bedrijfsvoorwaarden en betalingsvoorwaarden moeten ook gecontroleerd worden op volledigheid, afwezigheid van tegenstrijdigheden en juridische geldigheid.

7

8


A. Precontractuele kwesties I. Kredietwaardigheidscontrole van potentiële klanten Gezien de grootte van de bestelling kunnen Jane en Joe een kredietwaardigheidscontrole op de klant voorzien. Op die manier kunnen ze de kredietbeoordeling van de basisschool controleren en daarmee hun mogelijkheid om te betalen. Kredietwaardigheid geeft de mogelijkheid van een potentiële klant om te betalen en kan op twee manieren gecontroleerd worden: ●● d e ondernemer controleert het zelf met behulp van zogenaamde „kredietscorekaarten” in een „kredietscoring”. ●● de ondernemer besteedt de kredietwaardigheidscontrole uit (bijv. aan een externe dienstverlener). Kredietcontroles kunnen succesvol uitgevoerd worden in het geval van zowel commercieel actieve klanten (bedrijven/B2B-categorie) als in het geval van consumenten (B2C-categorie). Daarom verstrekken kredietbureaus informatie met betrekking tot de handelsnaam van een bedrijf, de rechtsvorm, legale status, juridische statuten, financiële gegevens en informatie over het financieel resultaat. Kredietbeoordelaars leveren hulp met betrekking tot het niveau van krediet dat gegeven kan worden (voor aankopen op rekening, etc.).

toepassing is op het contract aan te pakken aangezien dit definitief is voor de interpretatie van het contract en het uitvoeren van de verplichtingen op basis van het contract (artikel 12). In de Verordening geldt het principe van vrije keuze van recht (inter alia in artikel 3, d.w.z. de overeenkomstsluitende partijen mogen zelf overeenkomen welk recht bij welke specifieke contractuele verbintenis zal reguleren). Indien de partijen geen recht kiezen, dan wordt het recht dat van toepassing is op verkoopcontracten voor wat betreft roerende goederen, diensten, franchise- of verkoopcontracten bepaald door de vestigingsplaats van de partij die de kenmerkende werkzaamheden zal leveren (inbreng in natura) (artikel 4; bijvoorbeeld: in het geval van een verkoopcontract zou dit de vestigingsplaats van de verkoper zijn). Hetzelfde geldt voor verzendingscontracten (artikel 5) en verzekeringscontracten (artikel 7). Contracten met consumenten zijn over het algemeen onderhevig aan de wet van de lidstaat waarin de consument (particuliere klant) woonachtig is (artikel 6); individuele arbeidscontracten zijn onderhevig aan de wet van het land waarin de werknemer zijn of haar werk normaal gesproken uitvoert. De woonplaats/werkplaats is over het algemeen dezelfde plaats waar het individu woonachtig is, zelfs als andere regels van toepassing zijn in buitengewone gevallen. Individuele (buitengewone) regelgevingen komen direct voor uit de Verordening (3). Om te voorkomen dat men zich bekend moet maken met (de vele) andere juridische systemen wordt het aangeraden een „rechtskeuze”-clausule toe te voegen aan de algemene bedrijfsvoorwaarden die het toestaat een „eigen” nationaal recht te kiezen (4).

2. Bevoegd gerecht Persoonlijke informatie omvat over het algemeen de naam, het adres, informatie zoals geboortedatum, werkgever en bepaalde betalingsinformatie zoals negatieve elementen. Ook hierbij kennen kredietbeoordelaars scores toe aan de potentiële klant.

II. Vaststellen van toepasselijk recht en bevoegd gerecht in het geval van geschillen Daarnaast is het van essentieel belang om te weten welk recht van toepassing is op het contract en welk gerecht bevoegd is in het geval van een geschil tussen de betrokken partijen.

De vraag welk gerecht jurisdictie heeft in het geval van burgerlijke en commerciële gedingen wordt meestal bepaald door Verordening 44/2001 van 22 december 2000 betreffende de rechterlijke bevoegdheid, de erkenning en tenuitvoerlegging van beslissingen in burgerlijke en commerciële zaken (Brussel I). Onder deze verordening zijn de gerechten met de juiste jurisdictie over het algemeen de gerechten van de lidstaat waarin de verweerder is gevestigd (artikel 2-4). Indien een situatie zich voordoet waarin het MKB een grensoverschrijdende vordering uitvoert via het gerecht, dan is het bevoegde gerecht normaal gesproken het gerecht waar de klant gevestigd is.

1. Op contractuele verplichtingen toepasselijk recht Het recht dat het respectieve contract tussen twee partijen reguleert, wordt bepaald door Verordening 593/2008 van 17 juni 2008 betreffende het recht dat van toepassing is op contractuele verbintenissen (Rome I). Het is belangrijk om de kwestie van welk recht van

3 Ga voor meer informatie naar: http://europa.eu/legislation_summaries/justice_freedom_security/ judicial_cooperation_in_civil_matters/jl0006_en.htm 4

Raadpleeg ook item B. / II. / 1. / g. hieronder.

9

10


Onder bepaalde omstandigheden is het ook mogelijk om een rechtsvordering in te dienen tegen de wederpartij bij een gerecht in een andere lidstaat. Dit is mogelijk in het geval dat een speciale (artikel 5-7) of exclusieve jurisdictie (artikel 22) of een jurisdictie betrekking tot verzekeringsgevallen (artikel 8-14), consumentencontracten (artikel 15-17) en/ of individuele arbeidscontracten (artikel 18-21) bestaat onder Verordening Brussel I. Daarnaast bestaat er onder de Verordening de optie van een overeenkomst voor een rechtsgebied (artikels 23-24) (5). Om ervoor te zorgen dat alleen de „thuis” nationale gerechten ingeschakeld hoeven te worden, die dan (indien overeengekomen), conform de keuze van het toepasselijk recht, wordt het aangeraden dat de bijbehorende clausule voor het rechtsgebied opgenomen wordt in de algemene bedrijfsvoorwaarden (6).

1. Aanwijzen van overeenkomstsluitende partijen Aan de ene kant zijn er de verkoper Jane en Joe en aan de andere kant de particuliere basisschool en de wettelijke vertegenwoordiger van die school. De precieze aanwijzing moet het volgende bevatten: ●● volledige naam; ●● adres; ●● beroep, indien van toepassing, en individuele handelsnaam en de vooren achternaam van de eigenaar van het bedrijf; ●● in het geval van bedrijven, de volledige naam van de laatstgenoemde, het hoofdkantoor, handelsregisternummer en de gegevens van de juridische vertegenwoordiger.

Raadpleeg voor meer informatie de Europese justitiële atlas voor burgerlijke zaken (7) die eenvoudige toegang levert tot bepaalde relevante informatie betreffende juridisch samenwerking in burgerlijke kwesties, waar bijvoorbeeld het bevoegde gerecht gevonden kan worden en bepaalde formulieren ingevuld of zelfs online vertaald kunnen worden.

2. Aanwijzen van goederen en diensten

B. Voorbereiden van de offerte

Hetzelfde geldt voor offertes voor diensten en contracten: deze moeten een nauwkeurige beschrijving bevatten van de te leveren diensten en de termijn waarbinnen de werkzaamheden uitgevoerd moeten worden.

Jane en Joe moeten een individuele financiële offerte en een servicesofferte opstellen conform het verzoek dat ze hebben ontvangen en tevens hun algemeen geldende algemene bedrijfsvoorwaarden en betalingsvoorwaarden van hun micro-onderneming toevoegen die zo opgesteld moeten worden dat ze in alle contracten, prijsopgaves en andere commerciële documentatie gebruikt kunnen worden.

I. Individuele offerte Jane en Joe moeten ervoor zorgen dat alle volgende aspecten gedekt zijn in elk individueel voorstel dat zij opstellen.

Om geschillen over de aard van de verkochte goederen te voorkomen, moeten Jane en Joe de goederen zo nauwkeurig mogelijk beschrijven. Hiervoor kunnen ze, indien nodig, naar een catalogus of een monster verwijzen.

3. Prijs In elke individuele offerte – zoals op elk moment in de loop van hun zakelijke activiteiten – moeten Jane en Joe een realistische prijs specificeren die een realistische en voldoende winstmarge garandeert. Bij het bepalen van de prijs die betaald moet worden, hebben Jane en Joe normaal gesproken de volgende opties: ●● een aangewezen vaste aankoopprijs; of ●● referentie naar een prijslijst.

5 Ga voor meer informatie naar: http://europa.eu/legislation_summaries/justice_freedom_security/ judicial_cooperation_in_civil_matters/l33054_nl.htm 6

Raadpleeg ook item B. / II. /1. / h. hieronder.

7 http://ec.europa.eu/justice_home/judicialatlascivil/html/index_nl.htm

In dit specifieke geval mogen Jane en Joe natuurlijk onafhankelijk van eerdere prijsberekeningen verschillende prijsvoorwaarden opnemen in hun offerte.

11

12


Opmerking > Regels met betrekking tot prijzen in de gehele EU In de EU bestaat een groot aantal gestandaardiseerde consumentenrechten waar Jane en Joe rekening moeten houden met betrekking tot de volgende speciale factoren voor wat betreft prijzen: ●● W anneer inwoners van de EU (de eventuele klanten) goederen of producten kopen binnen de EU, mag de prijs niet hoger zijn dan de prijs die berekend wordt aan nationale klanten tenzij het prijsverschil gerechtvaardigd is. Daarom moeten Jane en Joe er in principe ervoor zorgen dat zij diensten aan buitenlandse klanten aanbieden tegen dezelfde prijs als die zij in rekening brengen aan klanten in hun eigen land. ●● Bepaalde prijsverschillen zijn echter gerechtvaardigd - bijvoorbeeld hogere verzendkosten voor het verzenden van goederen naar het buitenland, zoals in dit geval.

a. Rabat Kortingen kunnen een voorstel aantrekkelijker maken voor potentiële klanten in geval van grote bestellingen.

d. Valuta’s Jane en Joe hebben besloten hun producten altijd te verkopen in hun nationale valuta, ook online. Indien bedrijven besluiten goederen en diensten in één of meer verhandelbare valuta van de EU te verkopen, dan moet een wisselkoers voor de nationale en internationale valuta met een betaalde afsluitdatum bepaald worden. Bijvoorbeeld: 100,00 EUR = DDK 745,92 op 4 februari 2013

4. Periode waarin de werkzaamheden uitgevoerd moeten worden Jane en Joe moeten een specifieke periode of specifieke datum bepalen waarin of waarop de werkzaamheden uitgevoerd moeten worden. De periode waarin de werkzaamheden uitgevoerd moeten worden verschilt fundamenteel tussen een geleverde dienst en een dienst die voortkomt uit handelen in of leveren van goederen.

In dit geval besluiten de twee jonge ondernemers een rabat van 3 % te geven op de nettoprijs gezien de omvang van de bestelling van de basisschool.

Er is altijd sprake van een dienstencontract wanneer de klant een contract sluit met een bedrijf in ruil voor betaling, als het onderwerp van het contract een dienst is, d.w.z. indien geen leverings- of bouwcontracten of procedures beïnvloed worden maar het onderwerp is van de levering van diensten.

b. Korting Om klanten een stimulans te geven om op tijd te betalen kunnen Jane en Joe ook een korting geven. In dit geval zal de klant een korting krijgen op het oorspronkelijke factuurbedrag indien de betaling binnen een tijdslimiet bepaald door Jane en Joe ontvangen word.

Er is altijd sprake van een dienstencontract wanneer de klant een contract sluit met een bedrijf in ruil voor betaling, als het onderwerp van het contract een dienst is, d.w.z. indien de klant een dienst koopt, huurt of least of ook: leveringscontracten zijn contracten voor de levering van goederen die voornamelijk gerelateerd zijn aan koop, koop in termijnen, huur of lease met of zonder de optie om te kopen.

c. BTW Om misverstanden en geschillen te voorkomen, moeten Jane en Joe tevens in hun offerte specificeren of de vermelde prijs inclusief of exclusief BTW is. Toepasbare wetten bepalen of goederen en diensten onderhevig zijn aan BTW en hoeveel. In het geval van twijfel moeten Jane en Joe contact opnemen met een belastingadviseur (8).

Gemengde contracten (bijv. overeenkomsten met zowel goederen als diensten) worden gezien als leveringscontracten in het geval dat de levering van de goederen het grootste deel van de totale waarde vertegenwoordigt.

8 Klik op de onderstaande link voor meer informatie: http://europa.eu/youreurope/business/ managing-business/paying-taxes/index_nl.htm

De datum/of periode van levering is de tijd/periode waarop of waarin de goederen geleverd werden of zullen worden.

13

14


De omvang en de periode van de dienst begint met de aanvang van de contractueel overeengekomen activiteit en eindigt over het algemeen met de afronding van de overeengekomen dienst. De duur van en de periode waarin de dienst geleverd moet worden moet daarom nauwkeurig gedefinieerd en overeengekomen worden in de contracten of in de offerte met de ontvanger van de dienst en uitvoerig gecoördineerd worden tussen potentiële aannemers en de klant. De definitie van leveringsvermogen is de bekwaamheid om producten te leveren binnen een specifieke periode, bijvoorbeeld 48 uur en binnen een overeengekomen tijdsduur. Betrouwbaarheid levering: dit wordt gedefinieerd als de bekwaamheid om te voldoen aan een oorspronkelijk vastgestelde deadline.

5. Geldigheidsduur prijsopgave Indien een klant een prijsopgave ontvangt in de vorm van een contract, dan moet hierin de periode vermeld worden waarin de prijsopgave bindend blijft voor het bedrijf dat de offerte uitbrengt. Dit is belangrijk aangezien veel rechtssystemen een prijsofferte als geldig beschouwen totdat het uitdrukkelijk ingetrokken is.

6. Aard en omvang De werkzaamheden moeten zo uitgebreid en ondubbelzinnig mogelijk gedefinieerd worden om misverstanden te voorkomen en prijzen moeten geïdentificeerd of berekend kunnen worden zonder uitgebreid voorafgaand werk of discussies en overeenkomsten. Om gepaste prijsberekening mogelijk te maken, moeten alle beïnvloedende omstandigheden bepaald worden en in de offerte/contractdocumenten opgenomen worden. Ten slotte moeten de overeenkomstsluitende partijen uit de gedetailleerde beschrijving op kunnen maken wat buiten de overeengekomen omvang van de werkzaamheden valt.

7. Handtekeningen Het is absoluut noodzakelijk om ervoor te zorgen dat het definitieve contract getekend wordt door de partijen en dat de datum en plaats van ondertekening vastgelegd worden. Indien het contract bestaat uit meerdere pagina’s, dan is het verstandig dat de overeenkomstsluitende partijen hun initialen op elke pagina plaatsen.

8. Vorm van de offerte (en daaropvolgend contract) In de afwezigheid van een wetsbepaling (of jurisprudentie) die anders bepaalt – en Jane en Joe moeten zich hierover informeren – bestaat er geen vereiste dat contracten schriftelijk opgesteld moeten worden.

Jane en Joe moeten hun contracten echter altijd schriftelijk opstellen met als doel een bewijs te behouden. Geschillen betreffende de precieze inhoud van het contract kunnen in veel gevallen vanaf het begin vermeden worden. Mocht een juridisch geschil echter ontstaan, dan is een schriftelijk contract een zeer belangrijk bewijsmiddel voor wat betreft de precieze inhoud van het document en de omvang van het contract. Als alternatief voor een schriftelijk contract, kan het tekenen van een contract bijgewoond worden door getuigen (bijv. deelnemende werknemers) of vastgelegd worden op band. Dergelijke vormen van bewijs brengen echter altijd een bepaald risico met zich mee. Als algemene regel geldt dat een bepaalde bewijswaarde toegekend wordt aan gelegaliseerde documenten terwijl faxen of e-mails vaak beschouwd worden als minder authentiek. Vooral in het geval van telefonische bestellingen zou aangedrongen moeten worden op schriftelijk bevestiging.

II. Algemene bedrijfsvoorwaarden – Speciale kenmerken van internationale contracten Jane en Joe kunnen over het algemeen voorbeeldcontracten gebruiken of de algemene bedrijfsvoorwaarden raadplegen voor clausules die altijd overeengekomen moeten worden. Maar ook deze moeten eerst opgesteld worden en aangepast worden aan de precieze vereisten van Jane en Joe. Gedetailleerde contractuele voorwaarden zorgen voor duidelijke standaardvereisten die handig zijn bij het beheren van problemen die zich voordoen in de loop van de werkzaamheden of indien een juridisch geschil ontstaat. Het moet echter kost wat kost gegarandeerd worden – afhankelijk van het rechtssysteem – dat bepaalde configuraties of juridische oplossingen niet mogelijk zijn. De volgende illustratie moet daarom alleen gebruikt worden om in abstracte vorm te zien welke juridische voorwaarden overwogen kunnen worden. Voor een gedetailleerdere structuur moeten Jane en Joe juridisch advies inwinnen. Zelfs binnen een en hetzelfde rechtssysteem kunnen de toegestane contractconfiguraties ook variëren. Dit geldt vooral voor de algemene bedrijfsvoorwaarden en individuele contractuele overeenkomsten. Bepaalde voorzieningen kunnen echter in veel gevallen niet toegestaan worden ten aanzien van consumenten (B2C maar kunnen effectief overeengekomen worden ten aanzien van bedrijven (B2B). Jane en Joe moeten daarom geïnformeerd zijn over de vereisten van de relevante nationale rechtssystemen voor wat betreft dit onderwerp.

15

16


1. Algemene bepalingen a. Preambule Door middel van een preambule kan hetgeen de partijen bedoelen met en het doel van de contractuele voorwaarden vastgelegd worden. In het geval van een geschil kan een preambule vaak een handig middel zijn bij het interpreteren van de werkelijke betekenis van een contractuele voorwaarde. Hoe ingewikkelder de onderwerpen van de voorwaarden, hoe belangrijker de preambule bij het nalopen van wat de partijen als basis voor hun zaken hebben genomen. b. Definities Vooral in gewoonterecht is het gebruikelijk om de werkelijke tekst van het contract te voorzien van een lijst met definities van de termen die in het contract gebruikt worden (wat gedeeltelijk uitgebreid kan zijn). Dergelijke definities kunnen dan een definitieve hulp worden bij de interpretatie. Afhankelijk van het regulerende rechtssysteem kunnen hiervoor langere of kortere lijsten nodig zijn.

e. Salvatorische clausule Ongeacht hoe voorzichtig een contract opgesteld is, kan het nooit uitgesloten worden dat bepaalde voorwaarden van het contract ongeldig of niet haalbaar blijken te zijn. Daarom zou een salvatorische clausule moeten worden opgenomen waarmee een enkele ongeldige clausule er niet voor kan zorgen dat het gehele contract nietig verklaard wordt. f. Voorkeurstaal De EU erkent op dit moment 23 officiële talen en werktalen. Aangezien Jane en Joe, en het grootste deel van hun klanten Engels, spreken stellen ze hun offertes/contracten meestal op in het Engels. Een andere mogelijkheid is de betreffende offerte of het contract te vertalen naar de officiële talen van de landen waaruit de meeste klanten komen hoewel er altijd een risico bestaat op vertaalfouten. g. Keuze van toepasselijk recht Welk recht van welk land zal het contract reguleren? (9)

c. Vaststellen, aanvang en beëindiging van het contract Om de verjaringstermijnen, garantietermijnen, etc. precies te kunnen bepalen, is het noodzakelijk om een tijd te kiezen voor de beëindiging van het contract. Het is ook mogelijk om een bepaalde datum te bepalen waarop de rechtsgevolgen (en dus de contractuele verplichtingen) van kracht worden of om dit conditioneel te maken aan de aanwezigheid van bepaalde situaties.

Deze vraag wordt meestal beantwoord onder Verordening Rome I (10).

Het is vooral belangrijk voor dienstvoorwaarden om een voorwaarde van beëindiging van het contract (op een specifieke datum, nadat het contract een bepaalde tijd geldig is geweest, door juiste kennisgeving van beëindiging met in acht name van een specifiek formulier en een opzegtermijn of door buitengewone opzegtermijn voor beëindiging) op te nemen.

h. Overeenkomst rechtsgebied In het geval van een juridisch geschil met betrekking tot contractuele verplichtingen of indien juridische hulp nodig is bij het innen van een schuld, dan wordt in internationale gevallen ongetwijfeld de volgende vraag gesteld: welke rechtbank heeft de jurisdictie uitspraak te doen over het juridisch geschil?

d. Clausule in geschreven vorm Door middel van een clausule in geschreven vorm wordt vastgesteld dat aanvullingen of wijzigingen van het contract alleen schriftelijk gedaan mogen worden. Op deze manier zorgt de clausule in geschreven vorm ervoor dat de contractuele voorwaarden volledig vastgelegd worden in het schriftelijke contractdocument en daardoor de bewijsfunctie van het geschreven contract beschermt aangezien aanvullende mondelinge overeenkomsten tot twijfel aan de eigelijke inhoud van het contract kunnen leiden.

Binnen de EU wordt dit bepaald onder Verordening Brussel I(11).

Om onzekerheid te voorkomen over welke wetten van toepassing zijn bij het oplossen van een geschil, wordt het aangeraden om een „toepasselijk recht”-clausule op te nemen in de overeenkomst. Jane en Joe kunnen er op deze manier ook voor zorgen dat de wetten van hun „eigen” land van toepassing zijn.

De jurisdictievoorwaarden onder Brussel I zijn alleen definitief indien er geen overeenkomst over het rechtsgebied opgesteld is tussen de partijen van het contract.

9

Raadpleeg ook item A. / II. /1. hierboven.

10 Raadpleeg ook item A. / II. /1. hierboven. 11 Raadpleeg item A. / II. / 1. hierboven.

17

18


Een dergelijke clausule heeft een aantal voordelen: ●● een gerecht dat makkelijk toegankelijk is voor Jane en Joe kan gespecificeerd worden; ●● als een soort van afschrikmiddel kan een gerecht gespecificeerd worden dat mogelijk moeilijk bereikbaar is voor hun contractuele partner; ●● een gerecht dat bekend is met de nationale wetten die het contract regelen (meestal een gerecht in het land dat gekozen is als rechtssysteem voor het contract) kan gespecificeerd worden. Er moet rekening mee gehouden worden dat voor bepaalde contracten, zoals contracten met consumenten, de optie van een overeenkomst over het rechtsgebied beperkt is onder Verordening Brussel I. i. Overeenkomsten arbitragecommissie Het is ook mogelijk dat de jurisdictie van nationale gerechten uitgesloten wordt door middel van een arbitragecommissieclausule en dat er een (of meerdere) arbiters aangewezen worden in het geval van geschillen.

2. Voorwaarde met betrekking tot de risico-aanvaarding, garanties, aansprakelijkheid en schadevergoeding De volgende clausules kunnen vooral belangrijk zijn voor vorderingenbeheer in grensoverschrijdende handel: a. Overdracht van risicoclausules Voor het leveren van goederen is de overdracht van risico zeer belangrijk. Het is belangrijk onderscheid te maken tussen prestatierisico (of leveringsrisico) en prijsrisico (of retourrisico). In het geval van prestatierisico is de vraag wie het risico of nadeel zal dragen in het geval van verlies, schade of vernietiging van het gekochte voorwerp belangrijk: als verkopers zijn Jane en Joe verplicht het gekochte voorwerp te „leveren”. Moeten zij in dergelijke gevallen nog steeds de beloofde prestatie leveren of verliest de koper het recht op de genoemde prestatie? Prijsrisico aan de andere kant is gerelateerd aan de vraag of de koper, ondanks schade, verlies of vernietiging van het voorwerp, nog steeds de aankoopprijs moet betalen.

Het is natuurlijk in het belang van Jane en Joe om de overdracht van het prijs- en prestatierisico zo vroeg mogelijk te laten gebeuren (bijv. bij het overhandigen aan de [eerste] vervoerder en niet pas als de goederen ontvangen zijn door de koper) en om ervoor te zorgen dat de plaats van de prestatie de geregistreerde woonplaats van hun eigen bedrijf is zodat (binnen een gespecificeerde periode nadat de overdracht van het risico is gedaan) de koper verplicht is de goederen te ontvangen. b. Voorwaarden met betrekking tot aansprakelijkheid voor defecten en wanprestatie aa. Algemeen In algemene termen – binnen de variërende perioden en in een andere mate afhankelijk van het rechtssysteem – is een verkoper aansprakelijk voor defecten aan het verkochte voorwerp. Bijbehorende aansprakelijkheidsrisico’s gelden ook voor de levering van diensten, etc. Jane en Joe moeten daarom proberen om hun aansprakelijkheid voor materiaaldefecten en garantieverplichtingen tot de benodigde mate te beperken. De mate waarin een dergelijke exclusie toegestaan is, hangt vooral af van het relevante rechtssysteem, de juridische status van de contractuele partij (bedrijf of consument) en de aard van het contractontwerp (Algemene Bedrijfsvoorwaarden of individueel contract). Net zoals voor aansprakelijkheid voor defecten moeten Jane en Joe zich beschermen tegen (uitgebreide) aansprakelijkheid voor wanprestatie, bijvoorbeeld het niet behalen van leveringsdata of leveringsperioden. Overeenkomst over flexibelere levertijden of deadline waarop goederen uiterlijk ontvangen moeten zijn door de koper is in dit geval een voordeel. Jane en Joe kunnen ook extra voorzorgsmaatregelen nemen voor wat betreft vertraging. Ze kunnen bijvoorbeeld een uitstel van de prestatiedeadline vereisen of aansprakelijkheid voor schade als gevolg van vertraging (bijv. in het geval dat officiële vergunningen niet gegeven worden, force majeure, etc.). Soortgelijke beperkingen moeten ook opgesteld worden voor het recht van de koper om in dergelijke gevallen het contract te ontbinden.

19

20


bb. Consumentenrechten in de lidstaat van de consument en de EU i. Tweejarige garantie Ongeacht waar u goederen koopt binnen de EU, heeft u recht om te vragen om reparatie of vervanging tot maximaal twee jaar na de levering als blijkt dat de goederen kapot gaan of niet voldoen aan de productbeschrijving. Indien reparatie of vervanging niet mogelijk is binnen een gepaste tijd en zonder aanzienlijk ongemak, dan heeft u het recht om een restitutie of vermindering van de aankoopprijs te eisen. De tweejarige garantie gaat in op het moment van de levering van de goederen. U moet de verkoper binnen twee maanden van de levering op de hoogte stellen van het defect. De verkoper is in elk geval aansprakelijk en in bepaalde EU-landen heeft de koper tevens het recht tot eisen van een vergoeding van de producent. ii. Tweedehands goederen In het geval van de aankoop van tweedehands goederen kunnen de koper en de verkoper een garantie overeenkomen waarvan de duur minder is dan twee jaar maar niet minder dan een jaar. Dit moet echter uitdrukkelijk aangegeven worden op het moment van de aankoop. iii. Reparaties, vervangingen en restituties Indien de goederen of diensten via postorder, telefoon, fax of online (12) gekocht worden bij een commerciële handelaar die gevestigd is in de EU, kunnen dezelfde rechten voor wat betreft reparatie, vervanging of restitutie gebruikt worden tegen de verkoper als bij aankopen in een winkel. Indien de goederen bij een online verkoper gekocht worden in de EU, dan kan de gratis reparatie of vervanging ervan geëist worden indien de goederen defect blijken te zijn of afwijken van de beschrijving. Indien reparatie of vervanging niet mogelijk is binnen een gepaste tijd en zonder aanzienlijk ongemak, dan heeft u recht op een restitutie of verlaging van de aankoopprijs. De zogenaamde „button solution” zorgt voor kostentransparantie en juridische zekerheid bij het online kopen van goederen en diensten. Een B2C (Business-to-Consumer) contract dat aangegaan wordt via het internet zal alleen effectief zijn in de toekomst als de klant uitdrukkelijk bevestigt dat de bestelling een verplichting tot betaling inhoudt. Indien de bestelling geplaatst wordt door middel van het klikken op of activeren van een knop, dan

12 http://europa.eu/youreurope/citizens/index_nl.htm

moet de knop duidelijk leesbaar zijn met de woorden „bestelling met betaling” of gemarkeerd zijn met duidelijke woorden met die betekenis. c. Andere aansprakelijkheidsvoorwaarden Jane en Joe moeten tevens andere regels of beperkingen voor andere aansprakelijkheidsrisico’s leveren (bijv. voor schending van secundaire contractverplichtingen). Schadevergoedingclausules (die aansprakelijkheid beperken tot de mate die is toegestaan door het relevante rechtssysteem, bijvoorbeeld tot aansprakelijkheid voor schade die opzettelijk of door nalatigheid is aangericht) en vaste aftrekken voor schade moeten opgenomen worden in het contract. d. Speciale relevantie: laattijdige betalingen Er moet extra aandacht besteed worden aan het opstellen van voorwaarden voor schadevergoedingen, vaste aftrekken voor schade, etc. waaronder de eventualiteit van laattijdige betaling door de schuldenaar (koper). In dit geval is het uiterst belangrijk (rekening houdend met de maximale toegestane drempelwaarden of maximum bedragen toegestaan onder het relevante rechtssysteem) dat het volgende geregeld wordt: ●● ●● ●● ●● ●●

herinneringskosten in het geval van laattijdige betaling; rente bij wanbetaling; extra kosten bij laattijdige betalingen; compensatie vaste aftrek voor schade; contractuele boetes in het geval van laattijdige betalingen of wanbetalingen, inclusief het niet accepteren of intrekken van het contract.

3. Leveringsvoorwaarden a. Individuele leveringsvoorwaarden Het is belangrijk dat leveringsvoorwaarden rekening houden met de volgende punten: Wie dekt de kosten van de levering – koper of verkoper? Vooral bij grensoverschrijdende handel kan het gaan om aanzienlijke items, niet alleen voor de werkelijke verzendkosten (vervoerders-, verzenden laadkosten, etc.) maar ook vooral voor transportverzekering. b. Gestandaardiseerde voorwaarden Het is vooral bij internationale handel aan te raden om (voor een groot deel) gestandaardiseerde leveringsvoorwaarden te gebruiken om de volgende redenen:

21

22


●● gebruikelijke zakelijke praktijken in individuele landen zijn vaak onbekend bij contractuele partners uit een ander land; ●● clausules die gewoon zijn in andere rechtssystemen kunnen leiden tot misverstanden en juridische geschillen vanwege verschillende interpretaties of verschillende opvattingen van clausules en daardoor tot kosten, tijdverlies en onvoorspelbaarheden met betrekking tot de uitvoering van vorderingen. Hiervoor zijn de „Internationale voorschriften voor interpretatie van gebruikelijke contractvoorwaarden (internationale commerciële voorwaarden, Incoterms)” beschikbaar. De huidige geldige versie is Incoterms 2010 dat op 1 januari 2011 geïmplementeerd werd. De voorwaarden die daarin staan, elk met een afkorting van drie letters, reguleren de standaardverplichtingen van verkoper en koper. Indien mazen in de regelgeving vermeden moeten worden, is het echter niet voldoende om Incoterms op te nemen in het contract zonder uw eigen voorwaarden op te nemen aangezien deze vooral de overdrachtskosten en de overdacht van prijsrisico reguleren, inclusief de vraag wanneer de zorgvuldigheidsplicht van de verkoper overgedragen worden aan de koper (13).

4. Recht op annuleren en retourneren Onder wettelijke bepalingen moeten alle klanten en degenen die betrokken zijn bij externe verkoop in eerste instantie een recht op annulering in bepaalde gevallen overeenkomen. Onderhevig aan de observatie van wachttijden, kan de klant – onderhevig aan bepaalde voorwaarden in dat geval – zich terugtrekken van het contract. In dit geval zijn voorwaarden in verschillende EU-lidstaten grotendeels geharmoniseerd op basis van de EU-richtlijnen. De lengte van de wettelijk voorgeschreven annuleringsperiode hangt ook af van het feit of de klant goed geïnformeerd is over het recht op annuleren. In veel sectoren is het ook gebruikelijk om vrijwillig toe te geven aan het recht van de klant om zich terug te trekken uit het contract. Jane en Joe moeten daarom rekening houden met de volgende punten in hun Algemene Bedrijfsvoorwaarden die aangebracht zijn voor de bijbehorende contracten:

●● gevolgen van annulering en terugtrekking (ongedaan maken contract, tegenprestatie ontvangen door beide partijen, bijv. goederen en aankoopprijs en proportionele betalingen, afstand van voordelen, etc.); ●● schadevergoeding in het geval van kwaliteitsverlies van goederen; ●● kosten van retourzending. In de EU bestaat het recht om aankopen die gedaan zijn via internet binnen zeven dagen vanaf het moment van de ontvangst van goederen ongedaan te maken. Deze wachttijd van zeven dagen gaat in op de datum waarop de koper de gekochte goederen ontvangt. Binnen deze periode kan de bestelling om welke reden dan ook geannuleerd worden. De verkoper moet de aankoopprijs en de kosten binnen 30 dagen vanaf die datum restitueren. De gerestitueerde kosten zijn inclusief verzendkosten die bij de aankoop van de goederen betaald zijn. Dit geldt in alle gevallen waarin goederen buiten een winkel gekocht zijn, dus telefonisch, per fax, postorder of via het internet. De volgende producten zijn vrijgesteld van de annuleringsperiode van zeven dagen: vliegtickets en treinkaartjes, hotelreserveringen en etenswaren die regelmatig geleverd worden (bijv. leveringen van een zuiveldienst of supermarkt) en particuliere aankopen.

5. Bescherming tegen vorderingen Voor de overleving van het bedrijf van Jane en Joe is het belangrijk dat zij de contractueel overeengekomen betalingen ontvangen van hun klanten. Maar hoe kunnen Jane en Joe hun liquiditeit beschermen tegen wanbetaling van klanten? Zij kunnen waarschijnlijk (dit is echter afhankelijk van het relevante rechtssysteem of de betrokken sector of in bepaalde gevallen is dit ongebruikelijk of onmogelijk) de volgende middelen gebruiken voor schuldvorderingen. a. Eigendomsvoorbehoud Moeilijkheden met schuldvorderingen kunnen ontstaan wanneer de koper niet voldoet aan zijn/haar betalingsverplichtingen ondanks dat ze de goederen al hebben ontvangen en de eigendom ervan al hebben geclaimd – omdat de verkoper in dat geval alleen kan dagvaarden (via rechtsgeding) voor de betaling van de aankoopprijs en de teruggave van goederen niet meer kan eisen.

●● instructie betreffende annuleren (antwoordformulier, wachttermijn, geadresseerde); 13 Zie voor meer informatie: http://www.iccwbo.org/products-and-services/trade-facilitation/incoterms-2010/

In veel rechtssystemen bestaat er in dit geval de optie om een zogenaamd eigendomsbehoud overeen te komen: het eigendom van de gekochte producten wordt op deze manier alleen overgedragen aan de koper na de volledige betaling van de aankoopprijs.

23

24


In bepaalde omstandigheden vereist het aankoopcontract een bepaalde vorm (statutair of overeenkomst tussen beide partijen) – dit moet dan geobserveerd worden met betrekking tot (in meeste gevallen in de vorm van een contract) de overeenkomst van eigendomsbehoud.

In het geval dat de goederen die betaald zijn door de ontvanger niet beschikbaar zijn, moet de verkoper de koper hierover binnen 30 dagen informeren en het betaalde bedrag teruggeven.

In hoeverre een eenzijdige of post-hoc verklaring van eigendomsvoorbehoud mogelijk of toegestaan is door de wet zal afhangen – aangezien tevens de details betreffende verder contractontwerp variëren – van het relevante rechtssysteemm (14).

Extra kosten voor bepaalde betalingswijzen (bijv. creditcard betalingen) mogen alleen gefactureerd worden aan de klant als de onderneming hier daadwerkelijk kosten voor maakt.

Naast het louter overeenkomen van eigendomsvoorbehoud moet het contract tevens reguleren onder welke voorwaarden de verkoper de overdracht van het gekochte product aan de koper kan eisen, welke verdere juridische gevolgen dit met zich mee kan brengen, welke verplichtingen de koper heeft in dit geval en wie de kosten van het terugsturen van de goederen op zich neemt. Hoe gedetailleerder deze andere procedures gereguleerd worden, hoe effectiever het eigendomsvoorbehoud gebruikt kan worden als vorderingenbeheermiddel. b. Andere beschermingsopties Vrij zeldzaam maar toch mogelijk is de toekenning van bescherming d.m.v. onderpand, toekennen van inbare vorderingen, een borg, een borgstelling of pandrecht. Deze onderpandmiddelen zijn zeer ingewikkeld waardoor Jane en Joe in dit geval professioneel juridisch advies moeten inwinnen als zij een dergelijk onderpanddekking nodig achten.

6. Commerciële kredietbeoordelingsbureaus Vanwege de wetgeving inzake gegevensbescherming is de communicatie van kredietbeoordelingsinformatie niet altijd mogelijk. In sommige gevallen is het nodig om hiervoor goedkeuring te krijgen van de klant. Jane en Joe moeten daarom daarvoor een clausule opnemen – aangepast aan de werkelijke vereisten van de relevante voorwaarden met betrekking tot gegevensbescherming in hun contracten.

7. Rechtsmiddelen in het geval van het niet leveren van goederen Goederen die onder de EU-wet via het internet besteld zijn, moeten binnen 30 dagen na de besteldatum geleverd worden indien er geen overeenkomst is met de verkoper waarin dit anders bepaald is.

14

Raadpleeg hiervoor ook Hoofdstuk 2 / A. / II. / 1 hierboven.

III. Betalingsvoorwaarden 1. Respectieve belangensituatie Bij vorderingenbeheer spelen contractuele overeenkomsten van betalingsvoorwaarden een belangrijke rol aangezien het verwerken van betalingstransacties op deze manier opgesteld wordt. Hoewel de koper zo laat mogelijk zal willen betalen om hun eigen liquiditeit te handhaven, zal de verkoper baat hebben bij onmiddellijke betaling. Om het afschrikken van potentiële klanten te voorkomen, moeten deze belangen zorgvuldig afgewogen worden. De beslissende factoren zijn: ●● ●● ●● ●● ●●

kredietwaardigheid van de klant; gebruikelijke praktijken in de sector en betalingspraktijken; het werven van klanten en loyaliteitsaspecten (via handige betalingsopties); kosten van de individuele betalingswijzen; typische nationale praktijken.

2. Betalingswijzen Na een analyse van bestaande handelingsvrijheid voor de genoemde punten, kunnen de volgende configuratie-opties overwogen worden (vermeld op basis van de lengte van de tijdsinterval tot de ontvangst van de betaling of vervaldatum): ●● ●● ●● ●● ●●

vooraf betaling of aanbetaling (voorafgaand aan levering); betaling met creditcard (op het moment van de bestelling of levering); (contante) betaling bij levering; betaling (bij levering); debetnota (bij levering) – in veel rechtssystemen moet een verschil gemaakt worden tussen een automatische incasso en een directe betaling: het voordeel van een directe betaling is voor de schuldeiser dat de schuldenaar geen annuleringsrecht heeft terwijl betalingen via een automatische incasso door de schuldenaar

25

26


teruggedraaid kunnen worden, automatische incasso’s zijn dus niet volledig gegarandeerd; ●● betaling via bankcheque (bij levering) – in dit geval moeten alleen bankcheques van banken geaccepteerd worden die leiden tot directe betaling op de rekening van de verkoper (alleen een door de bank gecertificeerde cheque zorgt ervoor dat de vordering betaald wordt aangezien naast de uitgever ervan ook de bank aansprakelijk is voor de betaling van het bedrag op de cheque); ●● betaling op de bankrekening (na levering); ●● betaling op de bankrekening met een gespecificeerde betalingsdatum (na levering).

– naast het vaststellen van het aantal, het niveau en de vervaldatum van termijnbetalingen (eventueel met een aanbetaling) – moet in dit geval een voorwaarde over de rente die de klant moet betalen inbegrepen worden.

Het is mogelijk dat slechts één van deze betalingswijzen is toegestaan en dat de klant verschillende alternatieve oplossingen krijgt.

Om het concurrentievermogen van MKB’s te versterken werd op 16 februari 2011 de richtlijn laattijdige betalingen (16) bekendgemaakt die EU-lidstaten vóór 16 maart 2013 moeten implementeren in het nationaal recht. Deze vervangt richtlijn 2000/35/EC die tot die datum van toepassing was, en de bedoeling ervan is het creëren van een „cultuur van directe betaling”.

3. Looptijd Het is ook belangrijk om duidelijk overeen te komen wanneer de aankoopprijs betaald moet worden, d.w.z. de datum vanaf welke Jane en Joe de betaling van de aankoopprijs kunnen eisen van de koper.

4. Speciaal geval: betaling in termijnen Een andere belangrijke betalingsoptie bij commerciële zaken is de betaling in termijnen waarbij gelijke betalingen gemaakt worden op vastgestelde intervallen. In dit verband worden vaak leningen gegeven en banken kunnen op deze manier betrokken raken in het contract als kredietverstrekker. Ten aanzien van consumenten gelden, in het geval van het verstrekken van krediet, speciale wetten inzake consumentenbescherming. De details daarvan stammen af van het specifieke rechtssysteem en zijn deels geharmoniseerd door de implementatie van consumentenkrediet (15). Met betrekking tot contractontwerp

Opmerking De klant kan tevens stimulansen krijgen door te kiezen voor een betalingswijze waarmee Jane en Joe hun geld eerder ontvangen, zoals klanten korting te geven bij vroegtijdige betalingen.

5. Recht op compensatie en behoud Een ander aspect waar rekening mee gehouden moet worden bij zorgvuldig geconfigureerde betalingsvoorwaarden, is de vraag in hoeverre een schuldenaar recht heeft op compensatie en behoud.

6. Voorwaarden laattijdige betaling, inclusief de Richtlijn laattijdige betaling (richtlijn 2011/7/EU)

De doelen van de Richtlijn zijn onder andere: ●● harmonisatie van de wederzijdse betalingsvoorwaarden tussen bedrijven en tussen bedrijven en lokale overheden; ●● contractvrijheid in commerciële transacties (bedrijven moeten hun factuur binnen 60 dagen betalen in het geval er geen contract is en als deze voorwaarden niet oneerlijk zijn); en ●● compensatie totaalbedrag voor herstelkosten van 40 EUR voor bedrijven (die ook rente kunnen eisen bij laattijdige betalingen). Daarnaast wordt de wettelijke rente, onder de richtlijn laattijdige betalingen, verhoogd naar een minimum van acht procentpunten boven de rentetarieven van de Europese Centrale Bank. Lidstaten kunnen regelgevingen handhaven of aannemen die meer in het voordeel van de schuldeiser zijn dan de maatregelen die vereist zijn om te voldoen aan de nieuwe richtlijn (17).

16 Richtlijn 2011/7/EU van het Europese Parlement en de Raad van 16 februari 2011 inzake de bestrijding van laattijdige betalingen in commerciële transacties. 15 Richtlijn2008/48/EC van het Europese Parlement en de Raad van 23 april 2008 over kredietovereenkomsten voor consumenten en intrekking van richtlijn 87/102/EEC van de raad.

17 Er staat meer informatie op: http://ec.europa.eu/enterprise/policies/single-market-goods/ fighting-late-payments/index_en.htm

27

28


IV. Incorporatie van de algemene betalingsvoorwaarden or betalingsvoorwaarden 1. Bewoording Algemene bedrijfsvoorwaarden kunnen in veel rechtssystemen direct opgenomen worden in het hoofdcontract of gestructureerd worden als afzonderlijke tekst. In het laatste geval is het van uiterst belang dat de algemene bedrijfsvoorwaarden opgenomen worden in het contract. In hoeverre dit beschouwd wordt als gedaan, hangt af van de relevante regelgevingen in de individuele EU-lidstaten. In dit geval is het uitdrukkelijk vermelden in het hoofdcontract dat uw eigen algemene bedrijfsvoorwaarden van toepassing zijn en te vereisen dat de klant bevestigt dat hij/zij hiervan op de hoogte is de meeste veilige optie. Daarnaast kunnen Jane en Joe de tekst van hun algemene bedrijfsvoorwaarden toevoegen aan het hoofdcontract en de klant deze, indien mogelijk, beide te laten tekenen. Daarnaast moeten de algemene bedrijfsvoorwaarden niet alleen in het werkelijke contract opgenomen worden maar ook in de aanloop tot de afronding van het contract in alle prijsopgaven, voorstellen, bestellingen, opdrachten, etc. Dit is van toepassing op verdere (aanvullende) contracten die naast het hoofdcontract bestaan en op soortgelijke of gerelateerde documenten.

2. Clausules die de algemene voorwaarden van de andere partij uitdrukkelijk verwerpen Er kunnen problemen ontstaan wanneer zowel de offerte als de verklaring betreffende de aanvaarding ervan betrekking hebben op de toepassing van de algemene bedrijfsvoorwaarden van de partijen (B2C). Deze „strijd der formulieren” wordt in veel rechtssystemen opgelost door te bepalen dat de autoritaire algemene bedrijfsvoorwaarden de voorwaarden van de partij zijn die deze het meest recent heeft verstuurd of de toepasbaarheid daarvan („last shot-regel”) heeft bevestigd – normaal gesproken met een voorwaardelijke clausule waarin verklaard wordt dat de andere partij die voorwaarden uitdrukkelijk heeft geaccepteerd of impliciet door geen bezwaar te maken en/of het leveren van zijn/haar eigen diensten. De meest effectieve manier om de aanname van geïmpliceerde instemming met de algemene bedrijfsvoorwaarden van de andere partij te voorkomen, is door een clausule op te nemen in uw eigen algemene bedrijfsvoorwaarden of een zogenaamde „defense clausule” op te nemen in het hoofdcontract die de gelijktijdige toepasbaarheid van de concurrerende Algemene Bedrijfsvoorwaarden uitdrukkelijk uitsluit en het doel van de prioriteit van uw eigen algemene voorwaarden duidelijk uitdrukt. Het is aangewezen om niet zomaar „Toepasbaarheidclausules” te formuleren die alleen de toepasbaarheid van de eigen Algemene Bedrijfsvoorwaarden aangeven aangezien deze aanzienlijk zwakker zijn.

3. Verplichting om informatie over online handel te leveren Door de afzonderlijke configuratie van de algemene bedrijfsvoorwaarden kan het probleem ontstaan dat er vooral ten aanzien van consumenten aanzienlijk minder speelruimte is voor het formuleren van dergelijke clausules (bijvoorbeeld B2C) dan ten aanzien van andere bedrijven (bijv. B2B). In dit opzicht kunnen algemene bedrijfsvoorwaarden door middel van bijbehorende gedifferentieerde verwijzingen geïncorporeerd worden of kan de incorporatie van de algemene bedrijfsvoorwaarden ten aanzien van consumenten uitgesloten worden. In ieder geval worden thematisch coherente en zorgvuldig gestructureerde algemene bedrijfsvoorwaarden aanbevolen – de verbeterde helderheid van het overzicht zorgt ervoor dat misverstanden vermeden worden en daarom kunnen juridische geschillen in de definitieve analyse ook handig zijn voor vorderingenbeheer.

Online verkopers in de EU moeten de volgende informatie op de thuispagina van hun website hebben staan voorafgaand aan het plaatsen van een bestelling: ●● ●● ●● ●● ●● ●● ●● ●●

het postadres en e-mailadres van de verkoper; de essentiële kenmerken van de relevante goederen of diensten; de totaalprijs van de goederen of diensten inclusief alle belastingen, BTW; verzendkosten; betalingsprocedures; indicatie of de bestelling geannuleerd mag worden of niet; vervaldatum van de aanbieding of de prijs; minimale looptijd van het contract.

Dit geldt voor bestellingen die geplaatst worden bij online verkopers maar niet voor aankopen die gedaan worden op biedingswebsites.

29

30


V. Belangrijk: competent juridisch advies Voor het opstellen van speciale contracten of contractsjablonen moeten Jane en Joe zich eerst op de hoogte stellen van en instemmen met de meest belangrijke modaliteiten van het contract.

Facturering

Ze moeten professioneel juridisch advies inwinnen om ervoor te zorgen dat: ●● de opgestelde voorwaarden daadwerkelijke effectief zijn en voldoen aan de gewenste objectieven; ●● de voorwaarden vrij zijn van tegenstellingen; en ●● alle essentiële aspecten van de werkelijke situatie die gereguleerd moet worden gedekt zijn. Het is tevens belangrijk om ervoor te zorgen dat de bewoording duidelijk en nauwkeurig is om meerdere interpretaties van voorwaarden te voorkomen aangezien dit kan leiden tot geschillen en mogelijk tot rechtszaken. Contractontwerp is een belangrijke factor als het gaat om het garanderen van de tenuitvoerlegging van vorderingen: in het slechtste geval kan het gehele contract nietig verklaard worden, en zullen Jane en Joe hun vordering (in het gerecht) moeilijk kunnen afdwingen.

Jane en Joe moeten overwegen de factuur voor hun goederen door te sturen naar de klant op het moment van de levering of meteen daarna. Dit is vrij gewoon in commerciële transacties en vaak gewenst. Ze moeten ervoor zorgen dat alle relevante informatie vermeld staat op de factuur om mogelijke vertraging van de betaling te vermijden. In deze context is het ook nodig om erop te wijzen dat snelle facturering kan helpen bij het beschermen van liquiditeit en bij het voorkomen van misverstanden en daaruit voortkomende vragen.

A. Een typische factuur Een voorbeeldfactuur met alle benodigde onderdelen kan er als volgt uitzien:

31

32


B. Onderdelen factuur

Het kleine bedrijf van Joe en Jane Jane & Joe ←1 X-straat 5 4444 X-dorp Land A Telefoon: 00.0000000 Telefax: 00.000000 Email: info@joe&jane.com

1. Verzender Op een factuur moet de volledige naam en het adres van het leverende bedrijf vermeld staan (bijv. Jane en Joe’s bedrijf) inclusief de handelsnaam van het bedrijf en de vooren achternaam van de eigenaar. Deze gegevens moeten in de koptekst of voettekst van het zakelijke briefpapier staan afhankelijk van het ontwerp van de formulieren van het bedrijf of rechts op de factuur boven de tekst van de factuur.

4 → X-dorp, 1 januari 2013

Indien een inschrijving bij het handelsregister beschikbaar is, is het nodig om de volledige voornaam en achternaam van de directeur(en) en het nummer van het handelsregister vast te leggen. Dit kan in de kop gezet worden of, zoals in het voorbeeld, in de voettekst.

Klant xxxx Ltd. ← 3 5 XY Straat 77777 X-dorp Land B Factuurnr. 01/2013 ← 5 Beste klant xxxx, Bedankt voor het plaatsen van uw bestelling. De factuur voor onze diensten is als volgt: 6 → Datum Hoeveelheid Beschrijving/ Prijs per eenheid Totale prijs Productcode (EUR) (EUR) 01/01/2013 50 Kindertafels 100,00 eur 8 → 5 000,00 eur (grenen) nr. 82790 01/01/2013 200 Kindertafels 40,00 eur 8 → 8 000,00 eur (grenen) nr. 82778 01/01/2013 50 Tafellakens met 35,00 eur 8 → 1 750,00 eur Harry Potter-motief (met was) Subtotaal (excl. VAT) 8 → 14 750,00 eur BTW (19 %) 10 → 2 802,50 eur Totaal 11 → 17 552,50 eur 2 → Uw BTW-nummer B 00 0000 00 12 → BTW te voldoen door klant 13 → Betalingsvoorwaarden: contant vooraf 7 → Gelieven het bovenstaande bedrag binnen 20 dagen te betalen. Vermeld uw naam en het factuurnummer op de overschrijving. 14 → Tenzij anders aangegeven komt de factuurdatum overeen met de leveringsdatum. De levering is exclusief op basis van onze algemene bedrijfsvoorwaarden. Managing Directeuren 2→ BTW Nr. A 000 0000 00 15 → XX Bank Jane en Joe IBAN No.: 00 000 BIC: 000 000 00

Het volledige adres van de dienstverlener is ook een belangrijk deel van de factuur. Om follow-ups en contact eenvoudiger te maken, moet een telefoonnummer, faxnummer, of, indien van toepassing, een e-mailadres toegevoegd worden aan de adresinformatie. 2. Belasting Toegevoegde Waarde-identificatienummer (BTW-ID) Het is aangeraden het BTW-identificatienummer van de leverancier te vermelden op de factuur, normaal gesproken naast het adres van het bedrijf, hoewel dit niet nodig is bij facturen met kleine bedragen. Indien de ontvanger van de factuur, d.w.z. de klant of koper, woonachtig is in een ander EU-land en daar een geldig BTW-identificatienummer heeft, dan kan de factuur opgemaakt worden voor het nettobedrag (zie nr. 9), d.w.z. dat de diensten uitgesloten zijn van BTW. Beide BTW-identificatienummers moeten echter vermeld worden op de factuur. 3. Geadresseerde Om fouten te voorkomen bij het versturen van de factuur en de goederen naar de geadresseerde (bijv. de basisschool in land B) moet het volledige adres van de ontvanger aangegeven worden in het vak in de linkerbovenhoek van de factuur. Het is tevens handig om de naam van een mogelijke contactpersoon te vermelden om de verwerking van de factuur door de ontvanger te versnellen. 4. Vermelding van het dorp of de stad/datum De datum van de factuur is belangrijk voor nacalculatie met betrekking tot de diensten leveringsperioden.

33

34


5. Factuurnummer Het factuurnummer moet altijd vermeld worden tenzij het gaat om geringe bedragen. Strikt gesproken hoeft het factuurnummer niet opeenvolgend te zijn maar het moet toegewezen worden aan een gedefinieerde numerieke reeks. Een toegewezen reeks is de meest makkelijke manier om te traceren en voor het effectieve controleren van facturen, d.w.z. succesvolle controle van betalingen, wat zeer aan te raden is. Het is net zo belangrijk dat elk factuurnummer uniek is en slechts eenmaal gebruikt wordt. Indien nodig, en afhankelijk van de vereisten en de grootte van het bedrijf, kan tevens een klantnummer en/of volgnummer gegeven worden. 6. Inhoud factuur De inhoud van de factuur moet gepresenteerd worden in tabelvorm om te zorgen voor beter begrip van de individuele diensten, zeker als er veel zijn. 7. Periode van werkzaamheden De periode van levering of andere diensten of van de inzameling van betalingen moet ook vermeld worden als dit hetzelfde is als de uitgavedatum van de factuur. 8. Specificatie van individuele nettobedragen in het geval van meerdere producten De nettobedragen moeten individueel vermeld worden per hoeveelheid en het soort producten of diensten dat geleverd is met behulp van een standaard commerciële prijsopgave. Dit geldt zelfs voor kleine gefactureerde bedragen. Het is verplicht bij een opsomming van een nettovergoeding per BTW-tarief en individuele BTW-vrijstelling voor gefactureerde bedragen van meer dan 150 EUR. 9. Totaalprijs (netto) Het is gebruikelijk om de totale nettoprijs te vermelden van de individuele producten en voor het totale nettobedrag. 10. Omzetbelasting (BTW) Het geldende tarief moet altijd vermeld worden. In het geval van verschillende BTWtarieven moet elk van deze aangegeven worden samen met de basis van de berekening, het tarief en het berekende totaal. Terwijl het BTW-tarief altijd getoond moet worden, kan het BTW-bedrag weggelaten worden in het geval van kleine bedragen. Het is ook belangrijk om te kijken of de klant recht heeft op omzetbelastingaftrek (18). 18 Klik voor meer informatie op de volgende link: http://ec.europa.eu/taxation_customs/taxation/vat/traders/vat_refunds/index_en.htm

11. Totale prijs (bruto) Ten slotte moet de totale brutoprijs vermeld worden. Het gefactureerde berekende brutobedrag staat gelijk aan de totale nettoprijs plus het volledige vermelde BTW-bedrag. 12. Indicatie van rechtsgrondslag Indien een factuur met BTW-vrijstelling uitgegeven wordt aan een consument of een klant in een andere EU-lidstaat, dan moet de bijbehorende rechtsgrondslag altijd aangegeven worden. 13. Indicatie van wijze van betaling Om misverstanden te voorkomen moet de wijze van betaling altijd vermeld worden op de factuur. In dit voorbeeld staat naast de contante betaling de vrijwel risicovrije betalingswijze „vooraf betaling” vermeld. Hier wordt geen dienst verleend (of levering gemaakt) totdat het bedrag betaald is door de ontvanger van de dienst. Maar meestal worden vooral andere niet contante wijzen van betaling vermeld op facturen. Hieronder vallen: ●● ●● ●● ●●

bankoverschrijving na ontvangst van de dienst; cheque; creditcard; wisselbrief.

Afhankelijk van de wijze van betaling kan het zijn dat Jane en Joe contact op moeten nemen met de gepaste dienstverleners, bijvoorbeeld in het geval van handel op afstand, kan het zijn dat zij de klant verschillende betalingsplatformen moeten aanbieden. Dit is een regel die gekoppeld is aan een soort van commissie die normaal gesproken afgetrokken wordt bij de leverancier van de dienst. In dit geval moet hiermee rekening gehouden worden bij het berekenen van de prijs. Het is in deze context belangrijk, vooral met niet contante wijzen van betaling, dat een duidelijke deadline voor de betaling vastgesteld wordt. Onder de EU-richtlijn inzake laattijdige betaling bestaat een geharmoniseerde betalingsperiode die van toepassing is op betalingen tussen bedrijven of tussen bedrijven en openbare autoriteiten. Indien er geen betalingstermijn is vastgesteld wordt het bedrijf dat de goederen heeft gekocht 30 dagen na ontvangst van de factuur beschouwd als wanbetaler. Indien de ontvangst van de factuur niet met zekerheid bepaald kan worden, dan begint wanbetaling

35

36


30 dagen na ontvangst van de goederen of diensten. Er bestaan verschillende regels voor zakelijke transacties met openbare autoriteiten. Er is geen „minimum” tijdsperiode voor betaling. Indien een datum voor de betaling vastgesteld kan worden met de kalender („te betalen voor 10 januari 2013”) dan is er verder geen herinnering vereist om de debiteur (ontvanger van de dienst, in ons voorbeeld de basisschool) als wanbetaler aan te merken op die datum. Indien er echter op de factuur staat „te betalen binnen zeven (7) dagen na de factuurdatum” kan de vervaldatum niet bepaald worden door de kalender en daarom moet een herinnering gestuurd worden om de debiteur als wanbetaler aan te merken. Een tegenprestatie moet geregeld worden zodat de schuldenaar geen extra kosten krijgt. Een bankoverschrijving duurt maximaal drie werkdagen en daarom kan men een betalingsperiode van ten minste zeven dagen verwachten. 14. Leveringsdatum en incorporatie van algemene bedrijfsvoorwaarden Indien het relevante belastingkantoor ontdekt dat op een factuur een leveringsdatum ontbreekt tijdens een audit dan kan het bijvoorbeeld vereisen dat de BTW die al ontvangen is terugbetaald wordt. De kortste versie is: „datum betaling staat gelijk aan datum factuur” of „leveringsdatum staat gelijk aan datum factuur”. Indien de datum waarop de diensten uitgevoerd zijn of de leveringsdatum in dezelfde maand valt is het ook mogelijk om aan te geven „levering in dezelfde maandelijkse factuurperiode”. De term „leveringsdatum” verwijst normaal gesproken naar een levering en „prestatiedatum” naar de uitvoering van een dienst. Indicatie Algemene Bedrijfsvoorwaarden: Onder Verordening 93/13 beloven lidstaten bepaalde statutaire normen te bepalen die de consument beschermen tegen oneerlijke contractuele voorwaarden (19). Algemene Bedrijfsvoorwaarden worden in een ander hoofdstuk beschreven (Hoofdstuk 2). 15. Bankgegevens De bankgegevens van de dienstverlener (bijv. Jane en Joe) voor de betaling van facturen moeten duidelijk en ondubbelzinnig vermeld worden. Elke bankrekening in de

19 http://ec.europa.eu/consumers/cons_int/safe_shop/unf_cont_terms/index_en.htm

Europese Unie is precies gedefinieerd met een International Bank Account Number (IBAN). Geen enkel bankrekeningnummer is hetzelfde. De IBAN bestaat uit maximaal 34 alfanumerieke tekens. Een vaste lengte is vastgesteld voor elk land. De „Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunications” (SWIFT) reguleert internationale gegevensuitwisseling tussen banken. De Society beheert een wereldwijd lijnennetwerk en definieert berichtstandaarden. Elke deelnemende bank ontvangt een unieke code: de „Bank Identifier Code” (BIC). De BIC heeft acht of elf tekens.

37

38


I. Taalvereisten

Intern beheer – Effectieve controle betalingen De goederen zijn op tijd aangekomen en zijn erg populair. De factuur was correct qua vorm en met alle benodigde gegevens verstuurd samen met de bestelde goederen of snel daarna. Het is nu belangrijk voor Jane en Joe om een intern beheersysteem op te stellen en te gebruiken voor hun micro-onderneming dat dit en alle andere inkomende betalingen zal controleren en volgen zodat er geen te laattijdige betalingen of andere onregelmatigheden ongemerkt voorbij zullen gaan en – in het geval van moeilijkheden – kunnen zij meteen reageren. Om dit doel te bereiken, d.w.z. het kunnen controleren van betalingen van facturen, zijn een aantal organisatorische en andere maatregels nodig.

A. Technische vaardigheden van Jane en Joe

Het is ideaal als ondernemers naast hun moedertaal ook het Engels beheersen. Voor het opstellen van individuele documenten is het ook mogelijk om een aantal standaardformulieren te gebruiken in de officiële talen van de relevante doelmarkten. Opdat klanten en zakenpartners uit andere EU-lidstaten snel en makkelijk contact op kunnen nemen met Jane en Joe wordt hen aangeraden een eenvoudig en simpel e-mailadres te gebruiken en een simpele website toegankelijk te houden in hun eigen nationale taal of ook in het Engels. Het is ook goed als hun bedrijf snel gevonden kan worden via bruikbare zoekmachines. Dit bouwt vertrouwen op onder bestaande klanten en maakt het makkelijker om nieuw klanten te vinden (20).

II. Juridische vereisten Voor het aangaan van grensoverschrijdende transacties moet men geïnformeerd zijn over de meeste belangrijke juridische kwesties. Jane en Joe moeten daarom extra juridische vereisten toevoegen aan hun werkprocedures en er rekening mee houden dat de deadlines voor betalingen en betalingsverwerking in het buitenland anders zijn dan in hun eigen land. Het is ook belangrijk dat zij zich informeren of ze rekening hebben gehouden met alle regelgevende vereisten van de respectieve nationale wetgeving (in de andere EU-lidstaten). Vandaar dat de benodigde identificatienummer (bijv. BTW-nummer, IBAN, BIC/SWIFT) nodig zijn en dat bekend moet zijn welke organisaties hulp bieden met betrekking tot juridische vragen (21).

In relatie tot de dagelijkse werkstappen waar rekening mee gehouden moet worden voor facturen die in het thuisland uitgegeven worden, moet rekening gehouden worden met het volgende: ●● ●● ●● ●● ●● ●●

taalvereisten; juridische vereisten; werkstroombeheer; speciale vereisten die geplaatst worden in interne controlesoftware; boekhoudingskwesties; nieuwe kostenstructuur.

20 Er staat meer informatie onder de volgende link: https://e-justice.europa.eu/content_find_a_legal_translator_or_an_interpreter-116-nl.do?init=true or http://europa.eu/eu-law/index_nl.htm 21 Ga voor meer informatie naar: https://e-justice.europa.eu/home.do?action=home&plang=nl&init=true

39

40


B. Werkstroombeheer I. Database klanten Voor het controleren van betalingstromen kan een eenvoudig intern controlesysteem ontwikkeld worden. Een dergelijk systeem maakt snelle toegang tot de database van klanten makkelijker dus is het verstandig om er een op te zetten voor zowel nationale als grensoverschrijdende zaken in elektronische vorm (22). Op het moment dat een nieuwe klant een bestelling indient worden zijn/haar gegevens toegevoegd aan het elektronische klantenbestand conform de geldende richtlijnen voor gegevensbescherming. Joe en Jane moeten dit handmatig en snel doen. Gegevens kunnen geëxporteerd en overgedragen worden vanuit het bestelproces. De volgende gegevens moeten altijd bekend zijn: ●● het volledige adres van de klant (leveringsadres/factuuradres); ●● de bankgegevens van de klant (IBAN, BIC/SWIFT); ●● contactgegevens van de klant (telefoon/fax/e-mail/Twitter indien beschikbaar).

II. Elektronisch factuurbeheer Voor een eenvoudigere generatie en het verwerken kan een elektronisch systeem handig zijn om snel te zien welke facturen gegenereerd en verzonden zijn of betaald moeten worden. De volgende informatie is relevant voor een praktisch overzicht: ●● ●● ●● ●● ●● ●● ●●

naam van de klant; datum factuur/klantnummer/verzendnummer/ordernummer; datum factuur; vervaldatum; bedrag betaling; herinneringsdatum; datum betaling.

22 Klik op de onderstaande link om bedrijfsgegevens te controleren: http://www.ebr.org/section/2/index.html

Micro-ondernemingen worden aangeraden om de facturen altijd klaar te hebben en deze samen met de goederen of de dag erop naar de klant te sturen. De factuur moet in het pakket zitten of per post naar de klant gestuurd worden.

III. Retourbeheer Het is tevens verstandig om de werkcyclus aan te passen voor retourbeheer (voor zowel pakketten en onbestelbare brieven). Indien een factuur retour gezonden wordt als onbestelbaar, dan moet er op een andere manier contact opgenomen worden. Dit moet niet uitgesteld worden tot de vervaldatum van de betaling van de factuur.

IV. Controle van een speciale rekening voor internationale betalingen Indien binnen het bedrijf een bankrekening opgezet wordt voor buitenlandse betalingen, dan wordt aangeraden om ontvangen betalingen dagelijks te controleren, mogelijk met het gebruik van standaard bankiersoftware die voldoet aan de vereisten van SEPA. Indien een factuur betaald is, dan wordt de datum van de betaling en het betaalde bedrag ingevoerd in de elektronische lijst. Indien het betaalde bedrag afwijkt van het bedrag op de factuur dan moet de klant onmiddellijk op de hoogte gesteld worden.

V. Standaardformulieren Voor veel voorkomende zaken, kan het maken van sjablonen voor doellanden overwogen worden. Hiermee worden werkstromen economisch en snel uitgevoerd. Sjablonen kunnen normaal gesproken goedkoop en snel gemaakt worden door een plaatselijk vertaalbureau.

VI. Uitstaande items en versturen herinnering Het wordt aangeraden om een lijst bij te houden met uitstaande vorderingen die regelmatig, ten minste één keer per week, bijgewerkt moet worden. Jane en Joe hebben een vriendelijke betalingsherinnering toegevoegd aan hun werkstroom die vóór de gespecificeerde betalingsdatum verstuurd wordt. Op deze manier is het mogelijk om de klant te vragen of het geleverde product nog niet gemelde defecten vertoonde. Zo wordt de klant ook herrinnerd aan de betalingsdatum.

41

42


Wat moet er in de betalingsherinnering staan? ●● soort, omvang en datum van de levering/dienst; ●● referentie naar de factuur op factuurnummer en datum, en het te betalen bedrag. Het zou tevens handig zijn om een kopie van de factuur bij te sluiten; ●● verzoek tot betaling van de factuur; ●● bankgegevens; ●● het toevoegen van een al ingevulde overschrijving kan helpen bij het versnellen van de betaling van het bedrag van de factuur; ●● een opmerking dat de klant de herinnering moet negeren indien deze het bedrag al heeft betaald. Een betalingsherinnering mag het volgende niet bevatten: ●● V ijandige of agressieve woorden, instructie, emotioneel geladen bedreigingen of beledigingen aan de klant. De betalingsherinnering van Jane en Joe luidt als volgt: Factuurnr. 01/2013 Beste klant xxxx, Wij hebben op 1 januari 50 kindertafels, 200 kinderstoelen en 50 tafelkleden aan u geleverd. Wij hebben u al een factuur gestuurd voor deze levering voor een bedrag van 17 552,50 (gedateerd op 1 januari 2013). Uit onze bestanden blijkt dat we nog geen betaling hebben ontvangen voor de bovenstaande factuur. Voor het geval u de bovenstaande factuur bent vergeten, hebben wij een kopie daarvan en een ingevulde bankoverschrijving bijgesloten. Wij stellen het zeer op prijs als u deze factuur zo snel mogelijk wilt betalen. In het geval u deze betaling al hebt gedaan, vragen wij u deze brief als niet verzonden te beschouwen. Met vriendelijke groet, Jane en Joe

Indien de lijst met uitstaande vorderingen aangeeft dat de betaling, ondanks de vriendelijke betalingsherinnering, niet is betaald en de factuur formeel is overschreden, dan moet een kennisgeving van wanbetaling met een datum voor betaling meteen naar de klant gestuurd worden vanuit de elektronische database. De periode voor betaling moet de klant de tijd geven om te reageren. De herinnering moet per post verstuurd worden. Het kan tegelijkertijd ook per e-mail of fax verstuurd worden. Hoewel het in de meeste gevallen voldoende is om de herinneringen in het Engels te sturen, zou de kennisgeving van wanbetaling in de eigen taal van de klant handiger zijn.

C. Softwarevereisten Om een betrouwbaar vorderingenbeheer te ontwikkelen en handhaven is geen dure bemiddeling nodig. De benodigde werkprocessen kunnen uitgevoerd worden met behulp van een standaard softwarepakket zonder speciale aanpassingen. Het softwarepakket moet, ongeacht het besturingssysteem, een tekstverwerker en een werkbladtoepassing hebben voor het bijhouden van de hoofdgegevens en lijst met uitstaande vorderingen. Voor correspondentie per e-mail moet een persoonlijk informatiebeheerprogramma (PIM) gebruikt worden. De benodigde bankaanvraag kan verkregen worden bij de gewone bank van het bedrijf. De laatstgenoemde zal de verantwoordelijkheid nemen over het onderhoud en garanderen dat de SEPA-voorziening beschikbaar is.

D. Dagelijkse boekhouding Voor de dagelijkse boekhouding is het verstandig om deze gegevens regelmatig over te dragen aan een belastingadviseur die ervaring heeft in grensoverschrijdende handel. Om grensoverschrijdende handelstransacties te controleren, kunnen nieuwe rekeningen opgezet worden voor de boekhoudingsprocessen. De gekozen belastingadviseur moet bekend zijn moet de BTW-kwesties binnen de Europese Unie. Tijdens een eerste bijeenkomst voorafgaand aan de grensoverschrijdenden handel, wijst de belastingadviseur normaal gesproken op de speciale BTW-kwesties en controleert deze de factuursjabolen nogmaals en corrigeert deze indien dat nodig is.

43

44


De geselecteerde belastingadviseur dient de vereiste BTW-aangiften in bij de respectieve autoriteiten.

E. Nieuwe kostenstructuur In het geval dat de bedrijfsstructuur aangepast is, wat voorkomt bij leveringen aan klanten in het buitenland, kan in bepaalde omstandigheden de introductie van nieuwe kostenstructuren overwogen worden. Vooral in het geval van bankoverschrijvingen en logistieke bedrijven zijn er andere nieuwe kostenitems. Deze moeten opgenomen en gereflecteerd worden in de interne berekeningen.

Opties incasso van vorderingen A. Persoonlijke betrokkenheid Indien Jane en Joe nog steeds geen betalingsbewijs van de transactie hebben, zelfs nadat de extra periode voor de betaling verstreken is, zijn er een aantal opties beschikbaar om persoonlijk betrokken te raken om het te betalen bedrag te ontvangen, indien mogelijk zonder te veel vertraging en administratieve rompslomp. Om de goede relatie met klanten niet te schaden, is het vaak logisch om de zaak in eigen handen te nemen en zelf een werkprocedure te overwegen voor het verwerken van uitstaande facturen. Een proactieve aanpak kan gekozen worden Deze oplossing moet eerst schriftelijk gedaan worden omdat dit opgenomen kan worden bij het geautomatiseerd verwerken van betalingscontroles. Jane en Joe besluiten een tweefasig systeem te gebruiken voor het innen van achterstallige facturen. Het systeem bestaat uit de volgende twee brieven: ●● I. herinneringsbrief met klanttevredenheidsonderzoek met betrekking tot de prestatie van het bedrijf; ●● II. herinnering met betrekking tot de uitstaande factuur.

45

46


I. Herinneringsbrief met klanttevredenheidsonderzoek met betrekking tot de prestatie van het bedrijf Indien de betalingen van facturen van klanten regelmatig gecontroleerd worden en de gemiddelde kredietperiode van de klant vastgesteld is waaruit blijkt dat de vastgestelde waarde constant is en er niet veel variatie is in het verwerken van achterstallig facturen, dan kan een klantenonderzoek gepland worden op basis van die kredietperiode. Indien het bedrag van de uitstaande factuur hoger is dan de gemiddelde verzending, zal de brief automatisch voorgesteld worden door de database van klanten. De inhoud van de brief moet altijd geörienteerd zijn op het informeren naar de tevredenheid van de klant met de prestatie van het bedrijf en een vriendelijke referentie naar de aankomende betalingsdatum. Aan de ene kant krijgt de klant de indruk dat hij/zij serieus genomen wordt en aan de andere kant wordt hij/zij er vriendelijk op gewezen dat de factuur nog betaald moet worden. De klant kan daarom actief defecten in de goederen melden die nog niet doorgegeven zijn en zijn/haar bezorgdheden uiten. Deze brief kan per post, fax of e-mail naar de klant gestuurd worden. De klant kan snel en eenvoudig reageren. Jane en Joe kunnen, bijvoorbeeld, reeds geformuleerde mogelijke antwoorden maken op basis van hun dagelijkse ervaring. Het antwoord wordt als X ingevuld in een vakje. Jane en Joe hebben de volgende klantenquête opgesteld (zie blz. 47). Een dergelijke herinnering/formulier is vaak de eenvoudigste manier om verder te gaan en kan door de klant als aangenamer beschouwd worden dan telefonisch contact als de eerste stap na de factuur. Jane en Joe besluiten deze herinnering tevens te gebruiken omdat ze slechts beperkte kennis hebben van de taal in het doelland. De schriftelijke aanpak heeft als voordeel dat ook in dit geval vertaalde documenten en gestandaardiseerde antwoorden gebruikt kunnen worden.

Beste klant, Dit is een vriendelijke herinnering dat onze factuur van 1 januari 2013 (factuurnr. 01/2013) nog niet is betaald. Om u in de toekomst beter te helpen met uw bestellingen, vragen wij u onze prestatie te beoordelen omdat uw tevredenheid onze belangrijkste prioriteit is. Wij stellen het daarom zeer op prijs als u even de tijd neemt om deze enquête in te vullen. Dit zal ons helpen bij het beter en efficiënter uitvoeren van onze activiteiten. Stuur deze ingevulde enquête naar ons terug (u kunt de enquête ook scannen en het naar ons e-mailen in een bijlage). Hoe beoordeelt u… 1. de vriendelijkheid van de werknemer? € Goed € Gemiddeld € Slecht 2. de tijdsduur van het bestelproces? € Snel € Zoals verwacht/redelijk € Te langzaam 3. de kwaliteit van de goederen? € Goed € Gemiddeld € Slecht (voeg een persoonlijke opmerking toe op een apart blad) (…) 6. Ruimte voor interne opmerkingen: Wij danken u dat u de tijd heeft genomen om deze enquête in te vullen! Wij kijken ernaar uit in de toekomst zaken met u te doen. Met vriendelijke groet Jane en Joe

47

48


II. Kennisgeving van wanbetaling van de uitstaande factuur Er moet altijd verwacht worden dat er geen reactie komt op deze vriendelijke herinnering. De klant reageert niet met een kennisgeving van een defect of betaling van het uitstaande bedrag en stuurt de enquête niet terug. In dit geval moet een herinnering betreffende de uitstaande factuur gestuurd worden (na de vervaldatum). De herinnering moet slechts één keer verstuurd worden om de ernst van deze situatie te benadrukken. Juridische aspecten moeten beschouwd worden als kwestie van urgentie. Onderwerpen zoals de berekening van rente bij te late betaling voor de aanvraag van de kredietperiode of het berekenen van de kosten van de incasso moeten in de herinneringsbrief vermeld worden. De herinneringsbrief moet tevens de verdere gevolgen vermelden in het geval dat de klant de uitstaande factuur niet betaald. Het vaststellen van een eerlijke oplossingsvrije periode mag niet vergeten worden. Het wordt aangeraden om, voor een beter overzicht, in deze fase een tabelvormige lijst voor te bereiden met de belangrijke velden en informatie voor de herinneringsbrief. De volgende informatie moet in de lijst opgenomen worden: ●● ●● ●● ●● ●● ●● ●● ●● ●● ●● ●● ●●

naam van de klant en klantnummer; adres van de klant (factuuradres en/of verzendadres); factuurnummer en datum factuur; datum herinnering; deadline laatste betaling; opmerking betreffende rente bij te late betaling voor laattijdige betalingen; opmerking betreffende bijkomende vorderingskosten; opmerking betreffende bijkomende dwangmaatregelen; lijst met te betalen gefactureerde bedragen; lijst met goederen die verstuurd zijn naar klanten; eigen gegevens bankrekening; juridische vereisten van de wetgevende macht waaraan uw bedrijf onderhevig is (BTW, etc.).

Jane en Joe weten nu welke gegevens vereist zijn voor de herinneringsbrief. Ze formuleren een eerste herinneringsbrief en slaan deze op in hun geautomatiseerd systeem voor het controleren van betalingen. Afwijkende herinneringsteksten kunnen opgeslagen

49

worden als tekst (en indien nodig vertaald worden naar de taal van het doelland) en ingevoegd worden in de respectieve herinnering indien vereist in een bepaalde situatie. De volgende herinnering wordt gebruikt door Jane en Joe: Herinnering Levering en factuur gedateerd op 01 jan. 2013 Klantnummer Factuurnummer Nummer bestelling Leveringsdatum Xxx 01/2013 xxx 01 januari 2013 Beste klant xxxx, We hopen dat de goederen die wij u hebben geleverd goed zijn en u er tevreden over bent. Het kan u niet zijn ontgaan dat de goederen die u bij ons besteld heeft nog niet betaald zijn. De volgende goederen zijn aan u geleverd en staan hieronder nogmaals vermeld zodat u deze kunt bekijken: Item Hoeveelheid Beschrijving Prijs eenheid Totale prijs

1 50 kindertafels (grenen) 100,00 EUR 5 000,00 EUR (No. 82790) 2 200 kindertafels (grenen) 40,00 EUR 8 000,00 EUR (No. 82778) 3 50 tablecloth (Harry Potter) 35,00 EUR 1 750,00 EUR (Nr. 82510) Bedrag factuur (netto) 14 750,00 EUR 19 % BTW 2 802,50 EUR Totaal 17 552,50 EUR Wij verzoeken u het totale bedrijf, inclusief bijkomende kosten, over te maken vóór Datum Indien we het bedrag dat hierboven vermeld staat niet hebben ontvangen op de hierboven vermelde datum, dan zijn wij helaas genoodzaakt stappen te ondernemen. Wij willen u erop wijzen dat er verdere kosten bij kunnen komen aangezien we de vordering over zullen dragen aan derde partijen en dat deze kosten bij u in rekening gebracht worden. Met vriendelijke groet Jane en Joe

50


III. Verdere procedures na de herinneringsbrief: telefonische herinnering Indien de betalingsperiode die in de herinnering vermeld staat, verloopt zonder effect, dan moet de volgende stap genomen worden. Een stap die vaak genomen wordt, is het opbellen van de klant en hem/haar confronteren met de uitstaande betaling. In dit geval moet de taal van de klant beheerst worden of het moet zeker zijn dat de klant ook Engels spreekt. „Een telefonische herinnering” omvat altijd een evenwicht tussen het begrip voor de wanbetaler aan de ene kant en het belang van de schuldeiser aan de andere kant. En de partijen moeten ten eerste altijd een goede oplossing zoeken die de betaling voor de andere partij realistisch maakt. Een hoge concentratie en mentaal vermogen zijn hier een noodzakelijke voorwaarde. Een vriendelijk telefoontje met als doel de betaling van de diensten door de ontvanger, kan op een gestructureerde manier als volgt uitgevoerd worden: ●● Er mogen tijdens het telefoongesprek geen andere activiteiten uitgevoerd worden. Het wordt aangeraden dat u zich voorafgaand aan het gesprek in detail bekend maakt met de vordering die gebaseerd is op de goederen of diensten. Een precies overzicht van of de goederen of diensten wel of geen defecten vertoonden en wel of niet ontvangen zijn door de ontvanger moet gemaakt worden plus een controle van de zakelijke rekeningen voor mogelijke betalingen. ●● Kies een geschikt moment om te bellen. Voor B2B moeten normale kantooruren aangehouden worden terwijl het voor B2C vaak het best is om in de avond te bellen. Zorg er echter voor dat u niet belt tijdens „ongewenste tijden” zoals zeer vroeg ‘s ochtends of laat in de avond. ●● Indien u een contactpersoon kunt bereiken is het vanwege wetten inzake gegevensbescherming belangrijk dat u er absoluut zeker van bent dat u met de contactpersoon spreekt. Voor B2B is het juiste contact de afdeling boekhouding of het management van het bedrijf en voor B2C moet het gesprek gevoerd worden met de niet betalende klant. Vermijd in ieder geval het overdragen van informatie aan derde partijen, zoals buren, vrienden of familieleden die er niet bij betrokken zijn. ●● Tijdens het telefoongesprek moet u direct verwijzen naar de geleverde goederen/ diensten en vragen naar de redenen voor de vertraagde betaling – vooral of er een reden is dat de betaling vertraagd is waarvoor de niet betalende partij niet verantwoordelijk is. In dit geval kan de eventuele klacht van de consument aangepakt worden in een afzonderlijke procedure. Indien dit niet het geval is, moet het gesprek uitsluitend gericht zijn op de betaling van de vordering.

●● Daarna moet het specifieke bedrag van de vordering genoemd worden plus de oorspronkelijke betalingsdatum, en moet gevraagd worden wanneer de niet betalende partij de betaling zal doen. Sta erop dat u een concreet antwoord krijgt en wees absoluut zeker van de precieze datum en het niveau van de betalingen, vage verklaringen moeten ook voorkomen worden door specifiek te verzoeken om opheldering. ●● Indien de klant het volledige bedrag niet kan betalen, dan kunt u een voor u acceptabel termijnplan aanbieden. U moet er rekening mee houden dat dit extra werk en kosten met zich meebrengt. Termijnbetalingen moeten gecontroleerd worden. ●● Indien u uw doel hebt bereikt, beëindigt u het gesprek op een positieve manier. Haal de druk van de situatie af en maak het eenvoudiger voor u en voor de klant om de zakelijke relatie voort te zetten.

B. Inzet van derde partijen – buitengerechtelijke incasso I. Een incassobureau inschakelen 1. Incasso Indien klanten hun facturen laat of helemaal niet betalen, dan kunnen kleine en gemiddelde bedrijven, zoals het bedrijf van Jane en Joe, snel in een slechte financiële situatie terechtkomen. Het voornaamste risico is dat zij zich zelf niet kunnen houden aan de financiële deadline voor betalingen van hun eigen leveranciers. Jane en Joe hebben daarom de mogelijkheid om een incassobureau in te schakelen voor het ontvangen van uitstaande betalingen. Incassobureaus zijn gespecialiseerd in het inzamelen van vorderingen en het ontvangen van niet betaalde facturen namens de schuldeiser. Vooral voor kleine bedrijven zoals het bedrijf van Jane en Joe, dat zelfs niet over de middelen beschikt voor een uitgebreide incassoprocedure, is het aan te raden deze service uit te besteden. De verschillende diensten die incassobureaus aanbieden is uitgebreid en kunnen per land verschillen. Incassobureaus zijn waarschijnlijk georganiseerd in de volgende „procedurele fasen”: ●● o pname van de bestelling /verduidelijking van de vordering; ●● incasso; ●● indien nodig juridische tenuitvoerlegging van de vordering via het gerecht (hierbij moeten nationale verschillen overwogen worden, onder bepaalde omstandigheden is dit misschien niet mogelijk); ●● post-court incasso (indien de vordering wettelijk ten uitvoer gelegd was door het gerecht);

51

52


●● controleproces/lange termijn incasso. Bij het selecteren van een incassobureau is het belangrijk ervoor te zorgen dat het bureau geregistreerd is bij een registratiedienst. Dit is een voorwaarde om onder de respectieve nationale regelgevingen de incassodiensten wettelijk te kunnen leveren. Om deze reden en tevens om de nationale gewoonten met betrekking tot het inschakelen van incassobureaus te ontdekken, wordt het aangeraden de nationale industrieverenigingen ook te raadplegen. Hun websites bevatten meestal lijsten met lidmaatschappen waaruit gepaste bedrijven geselecteerd kunnen worden. Veel incassobureaus werken ook internationaal waardoor hun expertise in grensoverschrijdend vorderingenbeheer gegarandeerd wordt.

2. Verkoop van een vordering (bijv. factoring) Als alternatief voor het terugkrijgen van een vordering door een incassobureau, is het ook mogelijk om de vordering te verkopen aan een derde partij (bijv. een incassobureau of een factoringsbedrijf). Het is mogelijk om individuele vorderingen of volledige vorderingspakketten of portefeuilles te verkopen – bijvoorbeeld alle exportvorderingen of bepaalde andere vorderingen die anders gedefinieerd zijn (zoals per exportregie, productgroep, etc.) en geld te verkrijgen door deze te verkopen. Het verkopen van vorderingen kan eenmalig (of in het geval van acute nood individueel) en op regelmatige basis gebruikt worden. Het laatste wordt ook wel „factoring” genoemd maar alleen als de vordering is verkocht voor de vervaldatum. Het risico op oninbare vorderingen (na de vervaldatum) wordt over het algemeen gedragen door de koper van de vordering (de zogenoemde factor). De factor neemt ook regelmatig de verantwoordelijkheid voor vorderingenbeheer op zich, dus wat dat betreft wordt er wat werk uitgespaard. Indien Jane en Joe besluiten verder te gaan zoals hierboven beschreven staat, (hoofdstuk 4 en 5/A) kunnen zij alleen een „gewone” vorderingverkoop overwegen. De gedwongen vordering (d.w.z. de betaling van de klant is een wanbetaling en betaling kan niet meer verwacht worden) kan dan aan een derde partij verkocht worden, zoals een incassobureau, zodat Jane en Joe hier niet langer meer mee te maken hebben.

Opmerking > Aankoopprijs bij het verkopen van een vordering Indien een gedwongen vordering verkocht wordt, is de opbrengst daarvan meestal veel lager dan wanneer de vordering verkocht wordt aan een derde partij binnen een factoringcontext voordat deze betaald moet worden – dit is begrijpelijk omdat een vordering het volledige herinneringsproces al heeft doorlopen en daardoor een hoger risico op wanbetaling heeft dan een vordering die nog niet betaald hoeft te worden.

II. Een advocaat inschakelen Het inschakelen van een advocaat wordt aangeraden in grensoverschrijdende gevallen, vooral als het aannemelijk is dat de klant niet zal betalen en dat er een rechtszaak zal komen. Indien de klant een bezwaar indient tegen de vordering en zegt dat die niet bestaat (of slechts gedeeltelijk) of als hij/zij zegt dat er defecten zijn of een tegenvordering indient, dan is een advocaat de juiste keuze. Hoe kunt u de juiste advocaat vinden? Advocaten kunnen georganiseerd zijn in de EU-lidstaten in regionale of transregionale kamers. Lidmaatschap van deze kamers is verplicht dus u kunt hierover informatie vinden via de respectieve plaatselijke netwerkof lidmaatschaplijsten. Het is ook mogelijk om een advocaat te vinden via de database van de Raad van de balies van de Europese Unie (CCBE) (23). In het geval dat Jane en Joe besluiten een advocaat in te schakelen, moeten zij de kosten hiervan goed bekijken. Het is niet ongebruikelijk dat naast de kosten van de advocaat vertaalkosten in rekening gebracht worden aangezien brieven van een advocaat of correspondentie in een grensoverschrijdend geval ingediend moeten worden in de officiële taal van het doelland. Een uitgebreide controle moet uitgevoerd worden om te controleren of het inschakelen van een advocaat de moeite waard is of dat de kosten die er bij komen kijken hoger zijn dan de vordering die de advocaat gaat terugvorderen. Het moet ook bekeken en gecontroleerd worden of de kosten van een advocaat verhaald kunnen worden op de klant. Onder welke voorwaarden dit kan, wordt vastgesteld door het respectieve overheersende rechtssysteem (24). 23 http://www.ccbe.eu/index.php?id=140&L=0 24 Zie voor meer informatie hoofdstuk 2 / A. / II. /1.

53

54


De mogelijke steun van een advocaat kan gebruikt worden in het afdwingen van vorderingen in de loop van incasso via het gerecht en procedures van tenuitvoerlegging op de volgende gebieden: pre-court herinnering, verklaringen van de vorderingen, aanvraag van betaalbevel van een schuld, uitgifte van een executoriale titel, uitvoer van een aangevochten actie, tenuitvoerlegging via dwangmiddelen, d.w.z. bevestiging bij wijze van eedaflegging, tenuitvoerlegging van inbeslagname van roerend en onroerend goed.

I. Dagvaarding bij nationale rechtelijke instantie

De vuistregel is: Hoe meer vorderingen er zijn, hoe beter het is om regelmatig een incassobureau in te schakelen. In het geval van aangevochten goederen, bijvoorbeeld als de goederen in twijfel getrokken worden, of van tegenvorderingen in individuele gevallen, is een rechtszaak met de hulp van een advocaat praktischer.

Hetzelfde geldt als er geen rechtsgebied is overeengekomen en de „eigen” gerechten onder Brussel I bevoegd zijn (26). Zelfs als de vordering grensoverschrijdend is, is het toch mogelijk dat hun „eigen” erkende gerecht uitspraak kan doen over de zaak.

Opmerking > Overwegingen met betrekking tot kosten en de tijdsduur van een rechtszaak

Indien Jane en Joe met de klant een rechtsgebied overeengekomen zijn door deze op te nemen in hun algemene bedrijfsvoorwaarden ten gunste van hun eigen gerechten (in land A) (25), dan kunnen zij dit toepassen en daar verdergaan met de dagvaarding, d.w.z. een zaak beginnen tegen de klant.

In het geval van afwezigheid van een overeenkomst betreffende het rechtsgebied of vanwege de voorwaarden betreffende bevoegdheid in de Verordening Brussel I, gerechten in andere EU-lidstaat bevoegd zijn, dan is er geen andere mogelijkheid en moet de gekozen dagvaarding gehoord worden in een gerecht in dat land.

Indien een rechtszaak volgt, is het belangrijk om bijkomende kosten voor de rechtszaak en de advocaat te bekijken. Men moet weten dat de rechtszaak lang kan duren vooral als het geschil door verschillende niveaus van jurisdictie moet gaan.

Om te bepalen welk gerecht bevoegd is, zal zoals hierboven als gemeld, de judiciële atlas helpen bij het identificeren van het bevoegd gerecht (27).

In grensoverschrijdende geschillen moet echter een advocaat met ervaring op het gebied van grensoverschrijdende zaken gevraagd worden die in het beste geval bekend is met de wet van het specifieke geval; het wordt ook aangeraden om niet uw eigen zaak te verdedigen (als dat al mogelijk is).

Indien de uitspraak van het gerecht die gedaan wordt in een dagvaarding bij een nationaal gerecht uitgevoerd moet worden in een andere lidstaat, dan moet de Verordening Brussel I opgevolgd worden in dat EU-land (28). In veel gevallen is het mogelijk om vereenvoudigde procedures te gebruiken via de Europese executoriale titel (29).

II. Europese procedures C. Gerechtelijk afdwingen van de vordering Als laatste optie kunnen Jane en Joe hun vordering zelf afdwingen via het gerecht. Hiervoor bestaan verschillende opties. Het is, ongeacht welke van de onderstaande routes zij zullen nemen, belangrijk om met het volgende rekening te houden: Een gerechtelijke procedure betekent dat er aan het einde van de zaak een vonnis komt betreffende de erkenning van de schuld op basis waarvan – in het geval dat de zaak gewonnen wordt – het mogelijk is om stappen te ondernemen tegen de schuldenaar. U moet altijd rekening houden met het feit dat een dergelijke procedure consequenties met zich mee kan brengen voor wat betreft de zakelijke relaties met de klant.

Natuurlijk is het ook mogelijk om Europese procedures te kiezen om op deze manier erkenning van de schuld te verkrijgen tegen de klant. Het voordeel van al deze procedures is dat er in de andere lidstaten van de Europese Unie geen verklaring van tenuitvoerlegging vereist is.

25 Zie voor meer informatie hoofdstuk 2 / B. / II. / 1. / h. 26 Zie voor meer informatie hoofdstuk 2 / A. / II. / 2. 27 Zie voor meer informatie hoofdstuk 2 / A. / II. / 2. 28 Zie voor meer informatie de herziening Verordening Brussel I die de intermediaire procedures voor het toekennen van een van tenuitvoerlegging van buitenlands vonnis nietig maakt. 29 Zie voor meer informatie item II. / 1. hieronder.

55

56


Voorafgaand aan het inschakelen van diensten van een derde partij in het geval dat de klant nog steeds niet betaald, zijn er een aantal procedures voor grensoverschrijdend vorderingenbeheer die geleverd zijn door de Europese Unie, indien de klant nog steeds niet wil betalen. De volgende opties bestaan op Europees niveau, in willekeurige volgorde:

1. De Europese executoriale titel voor onbetwiste vorderingen De Europese executoriale titel is gebaseerd op EU-verordening nr. 805/2004 (30). Dit proces faciliteert de eenvoudige erkenning en tenuitvoerlegging van de – nationale – uitspraak over een onbetwiste vordering in een ander lidstaat (met uitzondering van Denemarken) (31). Een Europese executoriale titel kan zonder verdere formaliteiten afgedwongen worden door de autoriteiten van de andere lidstaten. Een vordering wordt beschouwd als onbetwiste vordering binnen de betekenis van de regelgeving, indien de schuldenaar ●● dit niet betwist heeft tijdens de gerechtelijke procedure; ●● hij/zij (of vertegenwoordiger) niet verschenen is tijdens een hoorzitting inzake de vordering, terwijl deze eerder de vordering betwiste tijdens de gerechtelijke procedure; ●● hij/zij er nadrukkelijk mee instemde door erkenning of via afwikkeling die overeengekomen is voor een gerecht; of ●● hij/zij de vordering uitdrukkelijk heeft erkend in een openbaar document. Een uitgebreid overzicht wordt geleverd door een praktische handleiding (32). a. Certificering van de uitspraak over de vordering Certificering van een uitspraak over een onbetwiste vordering in de vorm van een Europese executoriale titel kan door de aanvrager verkregen worden bij zijn/haar eigen gerecht waar

de uitspraak werd gedaan. De aanvraag voor de certificering kan ook ingediend worden met behulp van een standaardformulier voor Europese executoriale titel (33). b. Tenuitvoerlegging rechtelijke beslissingen De certificering van de Europese executoriale titel moet ingediend worden bij de autoriteiten van de EU-lidstaat waar de schuldenaar woont, samen met een officiële kopie van de originele beslissing met betrekking tot de onbetwiste vordering, indien nodig in de vorm van een vertaling in de taal die geaccepteerd is door de andere lidstaat. De titel mag alleen afgedwongen worden in de andere lidstaat onder de modaliteiten die daar gebruikelijk zijn (34).

2. De Europese betalingsbevelprocedure De Europese betalingsbevelprocedure is gebaseerd op EC Verordening nr. No. 1896/2006. (35) Bij dit alternatief voor de procedures die nationaal uitgevoerd kan worden, wordt er geen rechterlijke beslissing voor betaling uitgegeven op de klassieke manier, maar een Europees betalingsbevel. Het voordeel van deze procedures is de doelmatigheid: slechts een aanvraag is nodig. Het resultaat kan ook afgedwongen worden in andere EU-lidstaten met uitzondering van Denemarken. De vereiste voor een dergelijke aanvraag is dat het gaat om een grensoverschrijdende juridische kwestie. Er wordt voldaan aan deze vereiste wanneer de woonplaats van ten minste een van de partijen in een andere EU-lidstaat ligt dan de lidstaat van het gerecht waarnaar de zaak is doorverwezen. In tegenstelling tot de Europese procedure voor geringe vorderingen die alleen van toepassing is op vorderingen van niet meer dan 2 000 EUR (excl. rente), geldt er in deze procedures geen maximaal bedrag voor de vordering (36). U zult op het internet een „hulp” (zogenaamde „wizard”) vinden die u zal vertellen of in uw geval de aanvraag van een Europees betalingsbevel of een aanvraag voor de procedure voor geringe vorderingen ingediend moet worden (37).

33 De formulieren kunnen in alle talen gevonden worden op http://ec.europa.eu/justice_home/judicialatlascivil/html/rc_eeo_filling_nl.htm

30 Richtlijn 2011/805/EU van het Europese Parlement en de Raad van 21 april 2004, een Europese executoriale titel voor onbetwiste vorderingen. 31 Ga voor meer informatie naar: http://europa.eu/legislation_summaries/justice_freedom_security/ judicial_cooperation_in_civil_matters/l33190_nl.htm 32 http://ec.europa.eu/civiljustice/publications/docs/guide_european_enforcement_order_nl.pdf

34 Aanvullende informatie over de tenuitvoerlegging van rechterlijke beslissing kan gevonden worden op: https://e-justice.europa.eu/content_enforcement_of_judgments-51-nl.do?init=true. 35 http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:32006R1896:EN:NOT 36 Zie titel 3 hieronder. 37 https://e-justice.europa.eu/dynform_intro_taxonomy_action.do?1359976948831=&plang=en&init= true&refresh=1

57

58


Het is ook belangrijk te weten dat de Europese betalingsbevelprocedure alleen van toepassing is indien de monetaire vordering onbetwist en te laat is (op het moment dat de aanvraag ingediend wordt). Het exacte bedrag moet op de aanvraag vermeld staan. Op het moment waarop de schuldenaar tijdig een bezwaar indient op de vordering wordt de kwestie verwezen naar de bevoegde gerechten conform de regelgevingen die burgerlijke rechtsverordening reguleren. a. Aanvraag voor een Europese Betalingsbevelprocedure Om een Europese betalingsbevelprocedure aan te vragen moet eerst het relevante formulier A ingevuld worden. Dit formulier kan gedownload worden in de verschillende talen van de EU-lidstaten (38). Er moet rekening mee gehouden worden dat het formulier ingevuld moet worden in de officiële taal/talen van het EU-land waarin de aanvraag wordt ingediend. Daarom moet eerst duidelijk zijn welk gerecht in welk land bevoegd is. aa. Bepaling van jurisdictie Voor wat betreft waar de aanvraag ingediend moet worden is het opnieuw het beste om de justitiële atlas te raadplegen (39). Dit heeft een speciale sub-sectie waarin het bevoegde gerecht voor Europese procedures staat (40). De aanvraag moet ingediend worden bij het gerecht dat de jurisdictie heeft volgende Verordening Brussel I. Dit is over het algemeen de lidstaat waar de verweerder gevestigd is. Indien de kwestie een consumentencontract betreft (en de verweerder een consument is), dan zijn alleen gerechten in het land waar de consument gevestigd is bevoegd. bb. De aanvraag afronden De benodigde gegevens op de aanvraag voor de uitgifte van een Europees betalingsbevel en die ingevuld moeten worden op formulier A staan in de volgende gids (41) : Het invullen van de aanvraag duurt ongeveer 30 minuten.

b. Controle van de aanvraag en uitgifte van een Europees betalingsbevel Eenmaal ingediend wordt de aanvraag bekeken op volledigheid door het bevoegde gerecht en wordt indien nodig om aanvullende informatie gevraagd. Het gerecht controleert de gegevens die ingevuld zijn door de aanvrager verder niet. Over het algemeen geeft het gerecht een Europees betalingsbevel uit na 30 dagen (waarbij de dagen die de aanvrager krijgt om zijn/haar aanvraag aan te vullen/te wijzigen niet meetellen). c. Dagvaarding van een Europees betalingsbevel Het gerecht zal de verweerder dagvaarden met een Europees betalingsbevel. De laatstgenoemde kan dan het uitstaande bedrag betalen of een bezwaar indienen binnen 30 dagen. Het laatste zorgt ervoor dat de kwestie behandeld wordt door bevoegde gerechten conform de regel van burgerlijke rechtsvorderingen tenzij de aanvrager aangeeft dat hij/zij de kwestie niet verder wil behandelen in deze zaak. d. Dagvaarding van een Europees betalingsbevel Indien de schuldenaar geen bezwaar maakt op het Europees betalingsbevel, dan wordt deze legaal en uitvoerbaar in alle EU-lidstaten. Om ervoor te zorgen dat het bevel van kracht wordt, moet de aanvrager een officiële kopie van het Europees betalingsbevel indienen bij de autoriteiten van de EU-lidstaat waar het uitgevoerd moet worden (42).

3. De Europese procedure voor geringe vorderingen De Europese procedure voor geringe vorderingen is gebaseerd op EG-verordening nr. 861/2007 (43). Het doel van deze procedure is het vereenvoudigen en versnellen van de tenuitvoerlegging van geringe grensoverschrijdende vorderingen van minder dan 2 000 eur (exclusief rente). Een vonnis dat uitgesproken is binnen de context van dit proces wordt ook erkend als wettelijk en ten uitvoer gelegd in de andere lidstaten (met uitzondering van Denemarken) zonder een verklaring van tenuitvoerlegging.

38 Formulieren Europees betalingsbevel: https://e-justice.europa.eu/dynform_intro_form_action.do?refresh=1 &idTaxonomy=156&plang=nl&init=true&refresh=1 39 Aanvullende informatie over de bevoegdheid van gerechten (voor betwiste rechtsverordeningen kan hierboven gevonden worden in hoofdstuk 2 / A. / II. / 2. 40 http://ec.europa.eu/justice_home/judicialatlascivil/html/epo_courtsjurisd_nl.jsp#statePage0

42 Aanvullende informatie over de tenuitvoerlegging van de rechterlijke beslissingen staan hier: http://ec.europa.eu/civiljustice/enforce_judgement/enforce_judgement_gen_nl.htm

41 Richtlijnen voor het invullen van de aanvraagformulier staan op: https://e-justice.europa.eu/dynForms.do?1359977034631

43 Verordening (EC) nr. 861/2007 van het Europese Parlement en de raad van 11 juli 2007 een Europese procedure voor geringe vorderingen.

59

60


a. De aanvraag afronden Net zoals met de Europese betalingsbevelprocedure wordt de Europese procedure voor geringe vorderingen uitgevoerd door het schriftelijk indienen van een standaardformulier bij het bevoegde gerecht (44). De aanvraag – het zogenaamde aanvraagformulier – moet ingediend worden met alle ondersteunende documentatie, zoals bonnen, facturen, etc. De jurisdictie worden aan de hand daarvan bepaald onder de richtlijnen die de Europese betalingsbevelprocedure reguleren (45). b. Procedure Na de ontvangst van de aanvraag zal het respectieve gerecht het „antwoordformulier” invullen en de schuldenaar binnen 14 dagen na ontvangst dagvaarden met kopieën van de vordering en het antwoordformulier. De schuldenaar heeft dan 30 dagen om deze sectie van het antwoordformulier te voltooien waarvan het gerecht binnen 14 dagen een kopie moet sturen naar de aanvrager. Binnen nog eens 30 dagen nadat de schuldenaar zijn/haar reactie heeft gestuurd, zal het gerecht, ●● een vonnis doen met betrekking tot de geringe vordering; ●● de partijen vragen om schriftelijk aanvullende informatie te leveren; of ●● de partij een dagvaarding sturen. In veel gevallen is de aanvrager niet verplicht om vertegenwoordigd te worden door een advocaat of een andere juridische adviseur. Er bestaan verschillen tussen EU-lidstaten: het kan zijn dat de eisende partij alle documenten persoonlijk tekent terwijl in sommigen landen de handtekening van de advocaat vereist is, zelfs bij het indienen van de aanvraag. c. Tenuitvoerlegging van rechterlijke beslissingen Als het respectieve gerecht een rechterlijke beslissing heeft uitgesproken ten gunste van de aanvrager dan mag deze het gerecht vragen formulier D in te vullen als officiële bevestiging (46). 44 De formulieren staan op: https://e-justice.europa.eu/dynform_intro_form_action.do?refresh=1&idTaxonomy =177&plang=nl&init=true&refresh=1 45 Ga voor meer informatie naar: https://e-justice.europa.eu/content_small_claims-42-nl.do?init=true 46 U kunt dit formulier vinden op: https://e-justice.europa.eu/dynform_intro_form_action.do?refresh=1&idTaxo nomy=177&plang=nl&init=true&refresh=1

Met dat formulier (eventueel vertaald naar de officiële taal van de andere lidstaat) en een kopie van de uitspraak, wordt de uitspraak van het gerecht uitvoerbaar in alle andere EU-staten zonder extra formaliteiten.

61

62


Bijlage – Referenties voor meer informatie Europese procedures ●● Verordening Rome I – Verordening (EC) nr. 593/2008 van het Europees parlement en de Raad van 17 juni 2008 betreffende het recht dat van toepassing is op contractuele verbintenissen (Rome I)

●● Richtlijn2008/48/EC van het Europese Parlement en de raad van 23 april 2008 over kredietovereenkomsten voor consumenten en tot intrekking van richtlijn 87/102/EEC van de raad http://europa.eu/legislation_summaries/consumers/protection_of_consumers/co0001_nl.htm

●● Richtlijn 2011/7/EU van het Europese Parlement en de Raad van 16 februari inzake de bestrijding van laattijdige betalingen in commerciële transacties http://europa.eu/legislation_summaries/enterprise/business_environment/mi0074_nl.htm

●● Verordening (EC) nr. 805/2004 van het Europese Parlement en de raad van 21 april 2004, een Europese executoriale titel voor niet-betwistbare vorderingen http://europa.eu/legislation_summaries/justice_freedom_security/judicial_cooperation_in_civil_matters/ l33190_nl.htm

●● Verordening (EC) nr. 1896/2006 van het Europese Parlement en de raad van 12 december 2006, een Europees betalingsbevelprocedure http://europa.eu/legislation_summaries/justice_freedom_security/judicial_cooperation_in_civil_matters/ l16023_nl.htm

http://europa.eu/legislation_summaries/justice_freedom_security/judicial_cooperation_in_civil_matters/ jl0006_nl.htm

●● Verordening Brussel I – Verordening (EC) nr. 44/2001 van het Europese Parlement en de Raad van 22 december 2000 betreffende de rechtelijke bevoegdheid en de tenuitvoerlegging van beslissingen in burgerlijke en handelszaken (Brussel I)

●● Verordening (EC) nr. 861/2007 van het Europese Parlement en de raad van 11 juli 2007, een Europese procedure voor geringe vorderingen http://europa.eu/legislation_summaries/consumers/protection_of_consumers/l16028_en.htm

Meer richtlijnen

http://europa.eu/legislation_summaries/justice_freedom_security/judicial_cooperation_in_civil_matters/ 33054_nl.htm

●● Voetnoot 32: Praktijkhandleiding voor de aanvraag van de Verordening inzake de Europese executoriale titel

●● Verordening Brussel I – Verordening (EC) nr. 1215/2012 van het Europese Parlement en de Raad van 12 december 2000 betreffende de rechtelijke bevoegdheid en de tenuitvoerlegging van beslissingen in burgerlijke en handelszaken (hervorming)

●● Voetnoot 41: Handleiding voor het invullen van de aanvraag voor het uitgeven van een Europees betalingsbevel

http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2012:351:0001:0032:EN:PDF

https://e-justice.europa.eu/dynForms.do?1359977034631

http://ec.europa.eu/civiljustice/publications/docs/guide_european_enforcement_order_nl.pdf

63

64


Meer informatie

●● Voetnoot 19: Informatie over oneerlijke contractvoorwaarden http://ec.europa.eu/consumers/cons_int/safe_shop/unf_cont_terms/index_en.htm

●● Voetnoot 1: Informatie over de bevolking van de EU: Eurostat http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/eurostat/home

●● Voetnoot 2: Informatie over de SME Performance Review

●● Voetnoot 20: Informatie over het vinden van een beëdigde vertaling of tolk

https://e-justice.europa.eu/content_find_a_legal_translator_or_an_interpreter-116-nl.do?init=true

of http://europa.eu/eu-law/index_nl.htm

http://ec.europa.eu/enterprise/policies/sme/facts-figures-analysis/performance-review/index_en.htm

●● Voetnoot 21: Het Europees portaal voor e-justitie ●● Opmerking – Pagina 5: Europese code van beste praktijken die MKB’s toegang verschaffen aan openbare aanbesteding

https://e-justice.europa.eu/home.do?action=home&plang=nl&init=true

http://ec.europa.eu/internal_market/publicprocurement/other_aspects/index_en.htm#smes

●● Voetnoot 22: De website van het Europees handelsregister http://www.ebr.org/section/2/index.html

●● Opmerking – Pagina 5: Informatie over openbare contracten van de EU, de EER en andere landen: TED (Tender Electronically Daily)-database http://ted.europa.eu

●● Voetnoot 23: De website van de raad van balies van de Europese Unie (CCBE) is een handig middel om te zoeken naar een Europese advocaat http://www.ccbe.eu/index.php?id=140&L=0

●● Opmerking – Pagina 5: Informatiesysteem voor certificaten en verificaties voor aanbestedingen voor bedrijven en openbare opdrachtgevers: e-CERTIS http://ec.europa.eu/markt/ecertis/login.do

●● Voetnoot 33: Formulieren voor de Europese executoriale titel in de verschillende EU-lidstaten http://ec.europa.eu/justice_home/judicialatlascivil/html/rc_eeo_filling_nl.htm

●● Voetnoot 7: Europese judiciële atlas voor burgerlijke zaken http://ec.europa.eu/justice_home/judicialatlascivil/html/index_nl.htm

●● Voetnoot 34: Informatie over de tenuitvoerlegging van uitspraken van het gerecht https://e-justice.europa.eu/content_enforcement_of_judgments-51-nl.do?init=true

●● Voetnoot 8: Informatie over belastingen http://europa.eu/youreurope/business/managing-business/paying-taxes/index_nl.htm

●● Voetnoot 35: Informatie over de aanvraag voor het uitgeven van een Europese betalingsbevel

●● Voetnoot 12: Informatie over het online kopen van goederen

https://e-justice.europa.eu/dynform_intro_taxonomy_action.do?1359976948831=&refresh=

http://europa.eu/youreurope/citizens/index_nl.htm

●● Voetnoot 13: Website van de internationale kamer van koophandel met informatie over de internationale commerciële voorwaarden http://www.iccwbo.org/products-and-services/trade-facilitation/incoterms-2010/

●● Voetnoot 17: Informatie over mechanisme ter bestrijding van laattijdige betalingen http://ec.europa.eu/enterprise/policies/single-market-goods/fighting-late-payments/index_en.htm

1&plang=nl&init=true&refresh=1

●● Voetnoot 36: Formulieren Europees betalingsbevel https://e-justice.europa.eu/dynform_intro_form_action.do?refresh=1&idTaxonomy=156&plang=nl&init= true&refresh=1

●● Voetnoot 40: Informatie over gerechten met jurisdictie binnen het Europees betalingsbevel (Europese justitiële atlas) http://ec.europa.eu/justice_home/judicialatlascivil/html/epo_courtsjurisd_nl.jsp#statePage0

●● Voetnoot 18: Informatie over de aftrek van input-BTW en BTW-teruggave http://ec.europa.eu/taxation_customs/taxation/vat/traders/vat_refunds/index_en.htm

65

66

●● Voetnoot 42: Algemene informatie over de tenuitvoerlegging van uitspraken van het gerecht http://ec.europa.eu/civiljustice/enforce_judgement/enforce_judgement_gen_nl.htm

●● Voetnoot 44: Informatie over het indienen van een standaardformulier voor het uitoefenen van de Europese procedure voor geringe vorderingen https://e-justice.europa.eu/dynform_intro_form_action.do?refresh=1&idTaxonomy=177&plang=nl&init= true&refresh=1

●● Voetnoot 45: Informatie over de Europese procedure voor geringe vorderingen https://e-justice.europa.eu/content_small_claims-42-nl.do?init=true

●● Voetnoot 46: Informatie over het indienen van een formulier voor geringe vorderingen binnen de Europese procedure voor geringe vorderingen https://e-justice.europa.eu/dynform_intro_form_action.do?refresh=1&idTaxonomy=177&plang= nl&init=true&refresh=1

The ENTERPRISE & INDUSTRY MAGAZINE (http://ec.europa.eu/enterprise/magazine/ index_en.htm) behandelt kwesties in verband met kleine en middelgrote ondernemingen, innovatie, ondernemerschap, de interne markt voor goederen, concurrentievermogen en milieubescherming, industrieel beleid in een ruime waaier van sectoren, en meer.

Europese Commissie Praktische richtlijnen voor grensoverschrijdend krediet- en vorderingenbeheer Ondersteuning voor het MKB bij vorderingen in het buitenland Luxemburg: Bureau voor publicaties van de Europese Unie 2013 — 68 blz. — 14,8 x 21 cm ISBN 978-92-79-28877-7 doi:10.2769/83597

Europe Direct helpt u antwoord te vinden op uw vragen over de Europese Unie Gratis nummer (*):

00 800 6 7 8 9 10 11 (*) Als u mobiel of in een telefooncel of hotel belt, hebt u misschien geen toegang tot gratis nummers of kunnen kosten worden aangerekend.

HOE KOM IK AAN EU-PUBLICATIES?

Gratis publicaties: • bij EU Bookshop (http://bookshop.europa.eu); • bij de vertegenwoordigingen en delegaties van de Europese Unie. Ga voor de contactgegevens naar http://ec.europa.eu of stuur een fax naar +352 2929-42758.

Betaalde publicaties: • bij EU Bookshop (http://bookshop.europa.eu).

Betaalde abonnementen (bv. jaarreeksen van het Publicatieblad van de Europese Unie en de jurisprudentie van het Hof van Justitie van de Europese Unie): • via een van de verkoopkantoren van het Bureau voor publicaties van de Europese Unie (http://publications.europa.eu/others/agents/index_nl.htm).

NB-30-13-320-NL-C

Praktische richtlijnen voor grensoverschrijdend krediet- en vorderingenbeheer. Ondersteuning voor het MKB bij vorderingen in het buitenland

Recommend Documents