Pensioen Opbouw. Fonds voor gemene rekening

Pensioen Opbouw Fonds voor gemene rekening

Halfjaarbericht juni 2015

Inhoudsopgave Algemene informatie

4

Kerncijfers

5

Verslag van de beheerder Algemene inleiding Beleggingsresultaat Beleggingsbeleid Sustainability investing

8 8 10 10 11

Halfjaarcijfers Balans Winst- en verliesrekening Kasstroomoverzicht Toelichtingen Algemeen Risico’s financiële instrumenten Grondslagen voor waardering en bepaling van het resultaat Toelichting op de balans Toelichting op de winsten verliesrekening Valutatabel Spreiding van het vermogen

13 13 17 19 20 20 20 22 23 32 35 36

Overige gegevens Accountant

66 66

Pensioen Opbouw 2

Pensioen Opbouw (besloten fonds voor gemene rekening in de zin van de Wet op de vennootschapsbelasting 1969, met de structuur van een paraplufonds, gevestigd ten kantore van de beheerder te Rotterdam, Nederland) Contactgegevens Coolsingel 120 Postbus 973 NL–3000 AZ Rotterdam Tel. 010 – 224 1 224 Fax 010 – 411 5 288 Internet: www.robeco.com Beheerder Robeco Institutional Asset Management B.V. Directieleden: Drs. L.M.T. Boeren Drs. H.W.D.G. Borrie Drs. H.A.A. Rademaker Bewaarder Citibank International plc Schiphol Boulevard 257 1118 BH te Schiphol Fondsmanager Drs. J.S. Blokland Accountant KPMG Accountants N.V. Rijnzathe 14 3454 PV De Meern

Pensioen Opbouw 3

Algemene informatie Juridische en fiscale aspecten Pensioen Opbouw (het “fonds”) is een besloten fonds voor gemene rekening in de zin van de Wet op de vennootschapsbelasting 1969 en als zodanig fiscaal transparant. Dit impliceert dat de inkomsten uit het fonds direct worden toegerekend aan de participanten. Het fonds wordt gevormd door het fondsvermogen, dat wordt bijeengebracht door stortingen door participanten, rechtgevend op participatie in het fondsvermogen.

Uitgifte en inkoop participaties Uitgifte en inkoop van participaties is uitsluitend mogelijk door het fonds, en wel volgens de bepalingen van de voorwaarden voor beheer en bewaring. De beheerder brengt bij toetreding of uitbreiding en (gedeeltelijke) beëindiging, ter dekking van de daarmee gepaard gaande transactiekosten, een vergoeding in rekening ten laste van de inbreng respectievelijk ten laste van de verkoopwaarde. Deze vergoedingen komen ten goede aan het fonds. De vastgestelde vergoeding is maximaal 0,35% van de intrinsieke waarde.

Voorwaarden voor beheer en bewaring en de Essentiële Beleggersinformatie De voorwaarden voor beheer en bewaring en de Essentiële Beleggersinformatie van het fonds zijn verkrijgbaar op het adres van het fonds.

De subfondsen Het beleggingsbeleid van de Pensioen Opbouw subfondsen is gebaseerd op life cycle–beleggen. De beheerder wordt hierin geadviseerd door PGGM Vermogensbeheer B.V. De beleggingsmix loopt terug van meer risicovolle beleggingen voor deelnemers met een periode van meer dan 20 jaar tot aan de pensioendatum naar voornamelijk beleggingen met een laag risico voor deelnemers die de pensioendatum naderen.

Wijzigingen in het fonds Fusie subfondsen

Op 8 mei 2015 is een aantal subfondsen samengevoegd door middel van een Switch in Kind, waarbij de beleggingen van de verdwijnende subfondsen overgedragen worden aan het opnemende subfonds tegen uitkering van participaties in het opnemende subfonds. De naam van het subfonds Pensioen Opbouw 2016-2018 is tegelijkertijd gewijzigd in Pensioen Opbouw 2013-2018. De naam van het subfonds Pensioen Opbouw 2043-2045 is tegelijkertijd gewijzigd in Pensioen Opbouw 2043-2070. De subfondsen die samengevoegd worden staan in onderstaande tabel. Verdwijnend subfonds

Opnemend subfonds

Pensioen Opbouw 2013-2015












Pensioen Opbouw 4

Kerncijfers Overzicht 2012 - 2015 Pensioen Opbouw 2013-2015 01/01/2015– 08/05/2015 2

2014

15/11/2012– 31/12/2013

Gemiddeld

3,5 3,4

20,1 20,4

0,0 –0,2

9,2 9,2

0

1.572

1.497

01/01/2015– 30/06/2015 3

2014

15/11/2012– 31/12/2013

Gemiddeld

–1,3 –1,6

20,3 20,7

0,1 –0,1

6,8 6,7

1.785

1.546

1.535

01/012015– 30/06/2015

2014

15/11/2012– 31/12/2013

Gemiddeld

- Intrinsieke waarde 1

–1,1

17,5

1,2

6,4

- Transactieprijs 1

–1,1

17,5

1,1

6,3

2.329

1.915

1.562

01/01/2015– 30/06/2015

2014

15/11/2012– 31/12/2013

Gemiddeld

Performance in % op basis van: - Intrinsieke waarde 1 - Transactieprijs 1 Vermogen in EUR x duizend Overzicht 2012 - 2015 Pensioen Opbouw 2013-2018


Performance in % op basis van:

Vermogen in EUR x duizend Overzicht 2012 - 2015 Pensioen Opbouw 2022-2024

Performance in % op basis van: - Intrinsieke waarde 1

0,2

15,1

2,2

6,4

–0,2 3.641

15,5 2.698

2,0 1.579

6,4

01/01/2015– 30/06/2015

2014

15/11/2012– 31/12/2013

Gemiddeld

1,2

12,6

3,7

6,6

1,1 4.554

12,8 2.691

3,5 863

6,5

01/01/2015– 30/06/2015

2014

15/11/2012– 31/12/2013

Gemiddeld

1,8

10,7

4,9

6,6

1,4 4.289

11,2 2.395

4,6 888

6,5

01/01/2015– 30/06/2015

2014

15/11/2012– 31/12/2013

Gemiddeld


2,8

9,3

6,6

7,1

- Transactieprijs 1

2,7

9,6

6,3

7,1

6.007

3.237

912

- Transactieprijs 1 Vermogen in EUR x duizend Overzicht 2012 - 2015 Pensioen Opbouw 2025-2027



Vermogen in EUR x duizend

Pensioen Opbouw 5

Overzicht 2012 - 2015 Pensioen Opbouw 2034-2036 01/01/2015– 30/06/2015

2014

15/11/2012– 31/12/2013

Gemiddeld


4,3

9,1

8,2

8,2

- Transactieprijs 1

3,8

9,8

7,9

8,2

6.469

3.630

993

01/01/2015– 30/06/2015

2014

15/11/2012– 31/12/2013

Gemiddeld

4,4

9,3

10,1

9,1

3,9 6.214

10,0 3.185

9,7 956

9,0

01/01/2015– 30/06/2015

2014

15/11/2012– 31/12/2013

Gemiddeld




4,2

9,3

10,2

9,0

- Transactieprijs 1

3,7

10,1

9,8

8,9

5.569

2.610

926

01/01/2015– 30/06/2015 3

2014

15/11/2012– 31/12/2013

Gemiddeld


4,5

9,2

10,2

9,1

- Transactieprijs 1

4,0

9,9

9,8

9,0

13.857

2.276

915

01/01/2015– 08/05/2015 2

2014

15/11/2012– 31/12/2013

Gemiddeld

5,8 5,2

9,3 10,0

10,2 9,8

10,3 10,2

–

1.998

918

01/01/2015– 08/05/2015 2

2014

15/11/2012– 31/12/2013

Gemiddeld

6,0 5,4

9,5 10,3

10,3 9,8

10,5 10,3

–

1.414

887

01/01/2015– 08/05/2015 2

2014

15/11/2012– 31/12/2013

Gemiddeld

6,1 5,6

9,5 10,3

10,3 9,9

10,6 10,5

–

987

876





Performance in % op basis van: - Intrinsieke waarde 1 - Transactieprijs 1 Vermogen in EUR x duizend

Pensioen Opbouw 6

Overzicht 2012 - 2015 Pensioen Opbouw 2055-2057 01/01/2015– 08/05/2015 2

2014

15/11/2012– 31/12/2013

Gemiddeld


5,6

9,4

10,4

10,4

- Transactieprijs 1

5,3

10,2

10,0

10,3

–

843

853

01/01/2015– 08/05/2015 2

2014

04/03/2013– 31/12/2013

Gemiddeld



5,6

9,6

5,6

8,7

- Transactieprijs 1 Vermogen in EUR x duizend

5,3 –

10,3 781

5,2 801

8,8

1 Een mogelijk verschil tussen de performance op basis van de Transactieprijs en de intrinsieke waarde wordt veroorzaakt doordat de laatste Transactieprijs van de rapportageperiode en de intrinsieke waarde op een verschillend tijdstip worden vastgesteld. De laatste Transactieprijs van de rapportageperiode wordt vastgesteld op de laatste beursdag van de desbetreffende rapportageperiode, waarbij de om 6 uur ’s morgens bekende gegevens met betrekking tot de waardering worden gehanteerd. De intrinsieke waarde is gebaseerd op de waarderingen zoals bekend aan het einde van die beursdag. 2 Dit subfonds is de verslagperiode samengevoegd met een of meer andere subfondsen. Voor meer informatie zie pagina 4. 3

Dit subfonds heeft gedurende de verslagperiode een of meerdere subfondsen opgenomen. Tevens is de naam gewijzigd. Voor meer informatie zie pagina 4.

Pensioen Opbouw 7

Verslag van de beheerder Algemene inleiding Economie De wereldeconomie kende een onverwacht zwak eerste kwartaal. Dit werd vooral veroorzaakt door zwakte in NoordAmerika als gevolg van een ongewoon strenge winter en langdurige stakingen in havens aan de Oostkust, maar ook door teruglopende investeringen in de oliesector onder invloed van de gedaalde olieprijs. De groei herpakte zich in het tweede kwartaal. Niettemin zal de groei van de wereldeconomie dit jaar naar verwachting in lijn liggen met de groei in de afgelopen twee jaar en laat een acceleratie nog steeds op zich wachten. De Verenigde Staten laten een gestage verbetering van de arbeidsmarkt zien. De werkloosheid is gedaald naar niveaus van voor de grote recessie. De loongroei is echter nog steeds gematigd, al is er inmiddels sprake van enige loondruk. Een eerste stap om het ultra-ruime monetaire beleid in te perken komt hierdoor op de agenda. De feitelijke inflatie is weliswaar vrijwel nihil, maar de onderliggende inflatie ligt net onder de 2,0%. Een ontwikkeling met belangrijke middellange termijn-implicaties is de recente ‘dooi’ in de betrekkingen tussen Iran en de VS. Na het beëindigen van de succesvol gebleken sancties wil Iran de olieproductie verhogen van de huidige 2,9 miljoen vaten per dag naar 4,7 miljoen vaten. Gecombineerd met de recordproductie van Saoedi-Arabië, bedoeld om marktaandeel te behouden, en de toenemende productie van de VS, resteert een overtollig aanbod op de oliemarkt dat lagere prijzen nodig heeft om vraag en aanbod in evenwicht te brengen. De Chinese economie toont tekenen van vertraging, wat een logisch gevolg is van een omschakeling naar een groeimodel dat meer op binnenlandse consumptie en minder op investeringen en export is gebaseerd. In het belang van de maatschappelijke stabiliteit proberen de Chinese autoriteiten echter met een reeks van stimuleringsmaatregelen de groei op 7% te houden. Dankzij de gedeprecieerde euro, de gedaalde olieprijs en een meer neutraal in plaats van een negatief begrotingsbeleid trekt de economische groei in de eurozone aan. De langdurige schermutselingen tussen Griekenland (minder dan 2% van eurozone-economie) en zijn schuldeisers hadden tot dusver nauwelijks invloed op de reële economie van de eurozone. Het in gang gezette beleid van kwantitatieve verruiming door de Europese Centrale Bank zal vooralsnog worden voortgezet. Deflatie was van korte duur (vier maanden), maar de feitelijke inflatie ligt tegen de 0% (met onderliggend 0,8% ook vrij laag). De werkloosheid daalt, maar is met 11,1% nog hoog. De Japanse economie kende een onverwacht sterk eerste kwartaal, maar kwam in het tweede kwartaal bijna tot stilstand. Het beeld blijft fragiel. Het beleid van de Japanse regering steunt nog steeds eenzijdig op de monetaire pijler. Structurele hervormingen om de groeivoet op te vijzelen blijven uit. Het Internationaal Monetair Fonds waarschuwde onlangs dat de overheidsschuldquote bij ongewijzigd beleid tegen 2030 wel eens boven de 300% BBP uit zou kunnen komen. Nu het effect van de BTW-verhoging van vorig jaar weer uit de inflatiecijfers is gelopen en een aantal door de overheid vastgestelde tarieven als gevolg van lagere olieprijzen negatief wordt bijgesteld, kan er in de tweede jaarhelft gemakkelijk weer sprake zijn van een terugkeer van milde deflatie. Dit kan de Japanse centrale bank aanzetten tot een nog agressiever beleid van kwantitatieve verruiming. Opkomende markten laten over het algemeen een afzwakkende groei zien waarbij lagere grondstofprijzen, de omschakeling in het Chinese groeimodel en geopolitieke spanningen een belangrijke rol spelen. Vooruitzichten aandelenmarkten De eerste helft van 2015 kenmerkte zich door een gunstige omgeving voor aandelenmarkten, mede door de aanhoudend accomoderende invloed van centrale banken. Vooral Europese aandelen kenden een voortvarende start, waarbij de door de ECB geïnitieerde kwantitatieve verruiming in januari een sleutelrol speelde. Deze monetaire stimulans zorgde voor een depreciatie van de euro, waardoor het externe concurrentievermogen van Europa terrein won. Tevens zorgden een opverend producentenvertrouwen en lagere olieprijzen voor wind in de zeilen van de Europese aandelenmarkten. Het besluit van de Griekse regering om weg te lopen van de onderhandelingstafel en een referendum uit te vaardigen, zette beurzen wereldwijd echter lager. Niettemin noteert de Europese beursgraadmeter Eurostoxx nog een historisch bovengemiddeld rendement sinds de start van 2015 van 13,4% in euro. De globale MSCI AC World Index noteert een rendement van 13,3% in euro.

Pensioen Opbouw 8

Vooruitblikkend zullen een aantal thema’s de aandelenmarkten het resterende jaar domineren. Centraal staat de eerste renteverhoging van de beleidsrente sinds 2006 door de Fed, de centrale bank van de VS. In onze visie zal deze renteverhoging hoofdzakelijk een zijwaartse beweging in aandelen tot gevolg hebben. Beleggers zijn in het traject naar deze renteverhoging door de Fed aan de hand genomen en verwachten een gematigde cyclus waarin de Fed sterk leunt op achtereenvolgens beschikbaar komende economische cijfers. In tegenstelling tot de jaren ’70 en ’80 heeft de Fed niet de behoefte om de markten te verrassen. Tevens is de renteverhoging vooreerst een bevestiging dat de economie voldoende is aangesterkt om een renteverhoging te kunnen dragen. De bedrijfswinsten zullen in onze visie op peil blijven, mede door hoge winstmarges, en de afzetgroei zal stijgen door hogere consumentenbestedingen, vooral in de VS. Winstmarges zijn historisch hoog, maar wij verwachten op korte termijn geen significante correctie gezien de vooralsnog gematigde loongroei. We signaleren een aantal risico’s. Aandelen zijn na jaren van ruimhartig monetair beleid aan de prijs, met een waardering die voor de MSCI AC World Index 24% boven het historisch gemiddelde ligt. Hoewel per saldo het mondiale monetaire beleid accomoderend blijft, maakt monetaire verkrapping door de Fed activa met opgerekte waarderingen wel meer ontvankelijk voor een correctie. Dit geldt naar onze mening echter in hogere mate voor staatsobligaties dan voor aandelen. De ontwikkelingen op de grondstoffenmarkten in samenhang met de groeivertraging van opkomende markten vragen in onze visie om aandacht. Na een herstel van de scherpe daling in 2014 zorgde aanhoudend overtollig aanbod voor een hernieuwde correctie in de grondstoffensector. Het overtollig aanbod werd tevens verscherpt door voortschrijdende vraaguitval in China. De hinder die opkomende markten ondervinden van een sterke dollar, een vertraging in de wereldhandel, een kwakkelend China en een dalende grondstoffenmarkt kunnen het sentiment op de mondiale aandelenmarkten negatief beïnvloeden. De huidige onrust over een vermeend structureel lagere globale productiviteitsgroei, die uiteindelijk de winstgevendheid aantast, kan zorgen voor verslechtering van het sentiment op de financiële markten. Wij delen deze zorg echter in mindere mate en zien voldoende investeringsgroei om productiviteitsverhogende innovaties te verwachten. De continuering van een gematigde economische expansie, een per saldo accomoderend monetair beleid en een seizoenseffect dat aan het einde van het jaar weer positief zal worden, sterken ons in de stellige verwachting dat aandelen aan het einde van het jaar hoger zullen staan dan de huidige niveaus. Hierbij wordt echter wel opgemerkt dat de afzwakking van de Chinese economie, de hernieuwde olieprijsdaling en aanhoudende onzekerheid over Griekenland voor tussentijdse volatiliteit kunnen zorgen. Vooruitzichten obligatiemarkten Groei- en inflatieverwachtingen zijn de fundamentele krachten die obligatiemarkten sturen. Het veelomvattende opkoopprogramma van de ECB heeft er vooralsnog toe geleid dat langetermijn inflatieverwachtingen binnen de eurozone wat zijn genormaliseerd. Ook de weer gestegen energieprijzen hebben daartoe bijgedragen. De weerslag hiervan is zichtbaar geweest in een oplopende kapitaalmarktrente nadat eerder in het jaar de Duitse 10-jaars rente nog de nulgrens naderde. Het ligt in de lijn der verwachtingen dat de lange rente in Europa nog wat verder kan oplopen. De economische groei in de regio zal geleidelijk aantrekken, daarbij ook geholpen door de verzwakking van de euro. Natuurlijk is de situatie rondom Griekenland een risicofactor die dit scenario kan doorkruisen. Het is onwaarschijnlijk dat er snel een definitieve oplossing voor de problemen wordt gevonden. Tegelijkertijd oogt een Grexit, een vertrek van Griekenland uit de eurozone, op de korte termijn ook niet aannemelijk. De voortdurende onzekerheid zal naar onze mening wel een belemmering vormen voor de andere perifere staatsleningenmarkten om grote koerswinsten te boeken. In de VS zijn alle ogen gericht op de Fed. Grote vraag is of dit jaar een start gemaakt wordt met het normaliseren van de officiële korte rente. Het gestage herstel van de arbeidsmarkt heeft daartoe de voorwaarden geschapen. Tegelijkertijd ontbreekt het aan een urgente noodzaak, gezien de gematigde inflatievooruitzichten. Ondanks de gedaalde werkloosheid zijn de loonkostenstijgingen nog zeer beperkt. Omdat de financiële markten niet echt rekening

Pensioen Opbouw 9

houden met monetaire verkrapping, ogen kortlopende Amerikaanse obligaties weinig aantrekkelijk. Voor langlopende obligaties ligt dit anders. De kapitaalmarktrente in de VS is in vergelijking met de eurozone niet laag te noemen. Voor bedrijfsobligaties geldt dat de goede prestaties van de afgelopen jaren lastig te repliceren zullen zijn. Bedrijven, vooral in de VS, richten zich in toenemende op het creëren van aandeelhouderswaarde. Dit blijkt uit meer fusie- en overnameactiviteiten, maar ook uit een toename in de opkoop van eigen aandelen. Voor obligatiebeleggers is dit een trend om in de gaten te houden. Ook een eventuele renteverhoging in de VS kan tot meer volatiliteit leiden. Tegelijkertijd voeren de centrale banken van de eurozone, Japan en China nog altijd een heel stimulerend beleid. De liquiditeiten die in het systeem worden gebracht, zullen deels hun weg vinden naar (bedrijfs)obligatiemarkten. Ook verwachten wij dat het faillissementsrisico voor de meeste bedrijven uit het universum voorlopig laag blijft. Binnen de categorie bedrijfsleningen kennen wij de beste vooruitzichten toe aan de achtergestelde leningen die zijn uitgegeven door financiële instellingen. De sector ondergaat structurele veranderingen, deels afgedwongen door nieuwe regelgeving. Meer transparantie en minder nadruk op risicovolle activiteiten zijn vanuit het perspectief van de obligatiebelegger gunstige ontwikkelingen. Schuldtitels uit opkomende markten ogen voorlopig nog niet heel aantrekkelijk. De meeste landen uit het universum kennen een teruglopende economische ontwikkeling. Achterblijvende hervormingen en kans op neerwaartse bijstellingen van de kredietstatus vergroten het risico verder. Daar staat tegenover dat beleggers in toenemende mate voor deze risico’s worden gecompenseerd. De renteopslag ten opzichte van andere obligaties is de afgelopen jaren fors toegenomen.

Beleggingsresultaat In de eerste helft van 2015 ontwikkelden de transactieprijs en de intrinsieke waarde van de participaties in de verschillende Pensioen Opbouw subfondsen zich als volgt: Beleggingsresultaat per subfonds Subfonds Pensioen Opbouw 2013-2015 * Pensioen Opbouw 2013-2018 Pensioen Opbouw 2019-2021 Pensioen Opbouw 2022-2024 Pensioen Opbouw 2025-2027 Pensioen Opbouw 2028-2030 Pensioen Opbouw 2031-2033 Pensioen Opbouw 2034-2036 Pensioen Opbouw 2037-2039 Pensioen Opbouw 2040-2042 Pensioen Opbouw 2043-2070 Pensioen Opbouw 2046-2048 * Pensioen Opbouw 2049-2051 * Pensioen Opbouw 2052-2054 * Pensioen Opbouw 2055-2057 * Pensioen Opbouw 2058-2060 *

Koers 30/06/2015

Koers 31/12/2014

Beleggingsresultaat

124,34 118,72 117,44 117,62 118,00 118,05 119,61 122,94 125,37 125,23 125,54 127,10 127,64 127,98 127,54 122,26

120,24 120,59 118,77 117,82 116,76 116,38 116,5 118,46 120,72 120,80 120,71 120,85 121,09 121,21 121,15 116,06

3,4 –1,6 –1,1 –0,2 1,1 1,4 2,7 3,8 3,9 3,7 4,0 5,2 5,4 5,6 5,3 5,3

Intrinsieke waarde 30/06/2015 124,28 118,86 117,60 117,82 118,22 118,27 119,82 123,16 125,60 125,46 125,77 127,41 127,96 128,30 127,62 122,19

Intrinsieke waarde 31/12/2014 120,02 120,41 118,88 117,63 116,82 116,15 116,51 118,10 120,32 120,40 120,33 120,47 120,74 120,92 120,82 115,70

Beleggingsresultaat

* Betreft de koers/waarde op de opheffingsdatum, 8 mei 2015 en het beleggingsresultaat over de periode 1 januari 2015 tot en met 8 mei 2015.

Beleggingsbeleid Strategische Mix Het beleggingsbeleid van de Pensioen Opbouw subfondsen is gebaseerd op life cycle-beleggen. De beheerder wordt hierin geadviseerd door PGGM Vermogensbeheer B.V. De beleggingsmix loopt terug van meer risicovolle beleggingen voor deelnemers met een periode van meer dan 20 jaar tot aan de pensioendatum naar voornamelijk beleggingen met een laag risico voor deelnemers die de pensioendatum naderen. Aan het begin van dit jaar zijn de strategische mixen voor de verschillende jaren aangepast. De belangrijkste verandering betreft de uitsluiting van de categorie grondstoffen. De spreidende werking van deze beleggingscategorie is de voorbije jaren flink teruggelopen met als resultaat dat grondstoffen niet langer deel uitmaken van de strategische mixen. Daarnaast is het gewicht van zakelijke

Pensioen Opbouw 10

3,5 –1,3 –1,1 0,2 1,2 1,8 2,8 4,3 4,4 4,2 4,5 5,8 6,0 6,1 5,6 5,6

waarden iets omhoog gegaan en begint de afbouw van risico nu 20 jaar voordat de pensioengerechtigde leeftijd is bereikt. Dit was voorheen 25 jaar. De onderstaande figuur toont schematisch het verloop van de nieuwe strategische allocatie.

Zoals uit de figuur kan worden afgeleid, beleggen de Pensioen Opbouw subfondsen in alle getoonde beleggingscategorieën; alleen de gewichten verschillen per subfonds. Eenmaal per jaar worden de wegingen van de subfondsen aangepast naar een nieuwe strategische mix die de afbouw van het risico waarborgt. Daarnaast vindt er op kwartaalbasis een mechanische herbalancering plaats die exact hetzelfde is voor alle subfondsen. Voorheen vond deze herbalancering op maandbasis plaats. Er is voorts geen sprake van tactisch beleid. Als gevolg van de sterke overeenkomsten tussen de verschillende Pensioen Opbouw subfondsen – alleen de gewichten wijken af – gaan we hier verder in op het algemene beleggingsbeleid zoals dat voor alle subfondsen geldt. Herbalancering De doelstelling van het herbalanceringsbeleid is het kostenefficiënt bijsturen van de gewichten, zodat de daadwerkelijke mix niet te ver afwijkt van de doelgewichten volgens de life cycle. Vanaf het begin van 2015 wordt op kwartaalbasis geherbalanceerd. Deze keuze is gemaakt vanwege de kosten die hiermee samenhangen, aangezien daarmee het aantal kleine transacties enigszins wordt beperkt. Voor het beleid maakt het niet uit of er maandelijks dan wel per kwartaal wordt geherbalanceerd. Gewenste rente- en inflatie posities Vastrentende waarden bestaan uit nominale en inflatiegerelateerde staatsobligaties, investment grade bedrijfsobligaties en kas. De duration van deze totale portefeuille in het life cycle fonds wordt kort voor de pensionering gericht op de rentegevoeligheid van de inkoopfactoren bij de verzekeraar. De duration van de pensioeninkoop bedraagt ongeveer 10 jaar. Daarmee is 10 jaar de gewenste duration voor de totale portefeuille vlak voor pensionering. Aan het begin van de life cycle (ver voor pensionering) ligt de nadruk niet op het afdekken van het renterisico, maar op het verlagen van het beleggingsrisico. Hier wordt niet actief gestuurd op het verhogen van de duration van de vastrentende waarden. Tussen de 20 en 6 jaar voor de pensionering wordt het renterisico lineair naar een volledige afdekking opgebouwd. De duration wordt binnen de beleggingsfondsen met renteswaps verhoogd wanneer de reguliere vastrentende waarden beleggingen te weinig duration bieden. Als de vastrentende waarden méér duration leveren, dan wordt de duration niet verlaagd. Afdekking valutarisico Binnen het subfonds worden valutarisico’s grotendeels afgedekt. Valuta’s uit opkomende landen worden niet afgedekt. Om een kostenefficiënte afdekking te realiseren wordt een ondergrens gehanteerd voor valutatransacties.Voor nadere kwantitatieve informatie over het valutarisico wordt verwezen naar de valutaire verdeling in de Spreiding van het vermogen, onderdeel van het hoofdstuk Toelichtingen op pagina 36 tot en met 65.

Sustainability investing Sustainability investing in de fondsen bij Robeco wordt met minimale beperkingen aan het beleggingsuniversum uitgevoerd en bestaat uit een combinatie van effectieve instrumenten: • uitoefening stemrechten • engagement • uitsluitingen

Pensioen Opbouw 11

•

1

integratie ESG–factoren in beleggingsprocessen

Uitoefening stemrechten De beheerder heeft het streven om wereldwijd het stemrecht uit te oefenen op door het fonds gehouden aandelen. De beheerder doet dit vanuit de overtuiging dat ‘good corporate governance’ op de lange termijn goed is voor de aandeelhouderswaarde. Het corporate governance beleid van de beheerder is gebaseerd op de internationaal geaccepteerde principes van het International Corporate Governance Network (ICGN). De beheerder heeft de opvatting dat lokale wetten en codes voor ondernemingsbestuur, zoals de Corporate Governance Code in Nederland, het leidende kader voor de corporate governance praktijk en het stemgedrag vormen. Deze aanpak is in lijn met de ICGN Global Governance Principles. Engagement Engagement is het actief gebruiken van de rechten van beleggers om invloed uit te oefenen op bedrijven. Robeco treedt in actieve dialoog met ondernemingen over verantwoord ondernemerschap en een maatschappelijk verantwoord ondernemingsbeleid. Dit verhoogt naar onze mening op de langere termijn de aandeelhouderswaarde voor onze klanten. Wij hanteren hierbij een geïntegreerde aanpak waarbij kennis van onze beleggingsanalisten, onze sustainability investing research analisten en onze engagement specialisten wordt gecombineerd. Door financiële materialiteit als uitgangspunt te nemen voor onze dialoog streven we ernaar dat de dialoog waarde toevoegt en resulteert in een beter risico–rendement profiel van de aandelen. Hiermee creëren we zowel waarde voor onze klanten als voor de maatschappij. Uitsluitingen Het uitsluitingenbeleid van Robeco bestaat uit drie onderdelen. Ten eerste worden ondernemingen uitgesloten die controversiële wapens of essentiële onderdelen daarvan produceren of omzet realiseren met de verkoop of transport van deze wapens. Sinds 1 januari 2013 is er nieuwe Nederlandse wetgeving in werking getreden rondom het investeren in clustermunitie- bedrijven, en wij baseren ons op deze wet voor wat het niet investeren in deze ondernemingen betreft. Ten tweede is er een beleid voor het uitsluiten van landen. Volgens Robeco is een land controversieel als de regering van het land systematisch de mensenrechten schendt van haar eigen burgers. Deze uitsluitingen hebben betrekking op investeringsgerelateerde sancties die door de VN of de EU worden opgelegd. Ten derde kan een niet-succesvolle dialoog op termijn leiden tot uitsluiting van een onderneming van het beleggingsuniversum. Het gaat hierbij om een dialoog waarbij wij spreken met ondernemingen over ernstige en structurele schendingen van internationaal breed geaccepteerde richtlijnen voor verantwoord ondernemen. In het bijzonder richt Robeco zich hierbij op het United Nations Global Compact. De uiteindelijke bevoegdheid om ondernemingen en landen op de uitsluitingslijst te plaatsen ligt bij de directie van de Robeco Groep. Robeco Institutional Asset Management B.V. in haar hoedanigheid van beheerder past deze uitsluitingslijst toe. Integratie ESG–factoren in beleggingsprocessen De Pensioen Opbouw subfondsen beleggen hoofdzakelijk in fondsen van de Robeco Groep. Robeco streeft actief naar verantwoord beleggen, waarbij ESG–integratie onderdeel uitmaakt van dit beleid en daarom al voltooid is voor een zeer groot deel van de Robecofondsen waarin wordt belegd. Het streven is om ESG–integratie voor het totale fondsenpalet door te voeren. Duurzaamheid kan een doorslaggevend selectiecriterium zijn bij de keuze om fondsen op te nemen. De Pensioen Opbouw subfondsen kunnen gebruik maken van niet–Robeco producten indien voor een beleggingscategorie geen representatief Robeco fonds beschikbaar is. Deze producten vallen in die hoedanigheid buiten het verantwoord beleggen beleid van Robeco. Voor deze producten vindt momenteel geen expliciete duurzaamheidsscreening plaats.

Rotterdam, 31 augustus 2015 De beheerder

1

ESG staat voor Environmental, Social and Corporate Governance; in het Nederlands: milieu, maatschappij en goed bestuur.

Pensioen Opbouw 12

Halfjaarcijfers Balans Pensioen Opbouw 2013-2015 Voor resultaatbestemming, EUR x 1




30/06/15

31/12/14

30/06/15

31/12/14

30/06/15

31/12/14

30/06/15

31/12/14

1

–

52.710

31.467

49.895

41.104

60.737

83.390

123.893

2

–

1.484.390

1.657.345

1.439.704

2.170.894

1.831.801

3.379.155

2.548.556

3

–

–

–

–

–

–

74

138

–

1.537.100

1.688.812

1.489.599

2.211.998

1.892.538

3.462.619

2.672.587

–

4.120

1.262

26.589

986

4.357

2.097

403.839

–

4.120

1.262

26.589

986

4.357

2.097

403.839

5

–

32.147

111.102

31.609

116.714

80.640

177.608

168.369

3

–

1.159

336

1.280

666

1.794

1.281

3.264

Schulden aan kredietinstellingen

6

–

–

–

–

–

–

–

–

Overige schulden

7

–

27

15.564

142

–

60.678

105

543.911

–

27

15.564

142

–

60.678

105

543.911

–

36.240

96.800

58.056

117.700

24.319

179.600

28.297

–

1.572.181

1.785.276

1.546.375

2.329.032

1.915.063

3.640.938

2.697.620

ACTIVA Beleggingen Financiële beleggingen Aandelen Beleggingen in fondsen van de Robeco Groep Derivaten Som der beleggingen

Vorderingen Overige vorderingen

4

Overige activa Liquide middelen

PASSIVA Beleggingen Derivaten

Kortlopende schulden

Vorderingen en overige activa minus kortlopende schulden Fondsvermogen

Pensioen Opbouw 13

8,9

Balans Pensioen Opbouw 2025-2027 Voor resultaatbestemming, EUR x 1

30/06/15

31/12/14

Pensioen Opbouw 2028-2030 30/06/15

31/12/14


31/12/14


31/12/14

ACTIVA Beleggingen Financiële beleggingen Aandelen Beleggingen in fondsen van de Robeco Groep Derivaten

1

177.876

158.346

257.337

178.405

569.835

316.683

891.792

423.595

2

4.182.789

2.448.527

3.816.041

2.059.319

5.177.989

2.866.529

5.325.386

2.990.787

135

–

199

–

473

–

825

25

4.360.800

2.606.873

4.073.577

2.237.724

5.748.297

3.183.212

6.218.003

3.414.407

3.158

13.111

4.003

117.080

7.647

8.667

11.497

117.143

3.158

13.111

4.003

117.080

7.647

8.667

11.497

117.143

5

205.716

117.653

215.752

84.305

291.413

148.301

311.522

152.513

3

2.873

4.160

4.431

4.931

9.118

8.946

14.270

12.656

3

Som der beleggingen


4



Kortlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen

6

–

–

–

–

–

–

–

–

Overige schulden

7

12.996

42.681

70

38.731

31.123

94.297

57.487

40.960

12.996

42.681

70

38.731

31.123

94.297

57.487

40.960


Pensioen Opbouw 14

8,9

195.878

88.083

219.685

162.654

267.937

62.671

265.532

228.696

4.553.805

2.690.796

4.288.831

2.395.447

6.007.116

3.236.937

6.469.265

3.630.447


30/06/15

31/12/14



31/12/14

30/06/15

390.191


31/12/14

30/06/15

31/12/14

1.911.159

337.646

–

292.679

2.074.138 11.384.447

1.815.750

–

1.543.795

1.911

26

–

26

2.464.355 13.297.517

2.153.422

–

1.836.500


1

858.965

458.822

770.214

2

5.095.232

2.612.900

4.585.743

877

26

750

5.955.074

3.071.748

5.356.707

10.939

48.172

9.748

83.255

33.931

72.809

–

113.169

10.939

48.172

9.748

83.255

33.931

72.809

–

113.169

5

311.243

120.487

255.321

101.244

683.517

87.680

–

76.596

3

13.384

13.515

11.945

12.082

30.017

9.864

–

8.784

3

Som der beleggingen

26


4



Kortlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen

6

–

–

–

–

–

–

–

8.228

Overige schulden

7

50.151

42.177

40.980

26.963

128.250

27.714

–

11.351

50.151

42.177

40.980

26.963

128.250

27.714

–

19.579

157.536

589.198

132.775

–

170.186

2.609.809 13.856.698

2.276.333

–

1.997.902


Pensioen Opbouw 15

8,9

272.031

126.482

224.089

6.213.721

3.184.715

5.568.851


30/06/15




Samengevoegd

31/12/14

30/06/15

31/12/14

30/06/15

31/12/14

30/06/15

31/12/14

30/06/15

31/12/14


1

–

209.070

–

138.911

–

122.597

–

116.158

5.593.139

3.430.338

2

–

1.115.706

–

768.342

–

657.629

–

630.910 46.775.021

28.888.783

3

–

–

–

–

–

–

–

–

1.324.776

–

907.253

–

780.226

–

–

65.721

–

54.090

–

38.374

–

13.296

85.268

1.183.792

–

65.721

–

54.090

–

38.374

–

13.296

85.268

1.183.792

5

–

55.226

–

49.654

–

28.682

–

24.527

2.679.908

1.359.633

3

–

5.440

–

3.365

–

3.716

–

3.920

88.321

98.876

Schulden aan kredietinstellingen

6

–

0

–

4.114

–

0

–

3

–

12.345

Overige schulden

7

–

26.386

–

16.370

–

105

–

322

336.726

972.815

–

26.386

–

20.484

–

105

–

325

336.726

985.160

–

94.561

–

83.260

–

66.951

–

37.498

2.428.450

1.558.265

–

1.413.897

–

987.148

–

843.461

–

Som der beleggingen

–

5.244

267

747.068 52.373.404 32.319.388


4



Kortlopende schulden


8,9

De bij de posten vermelde nummers verwijzen naar de desbetreffende nummers in de toelichting.

Pensioen Opbouw 16

780.646 54.713.533 33.778.777

Winst- en verliesrekening Pensioen Opbouw 2013-2015 01/0101/0108/05/15 30/06/14

EUR x 1

Pensioen Opbouw 2013-2018 01/0101/0130/06/15 30/06/14

Pensioen Opbouw 2019-2021 01/0101/0130/06/15 30/06/14

Pensioen Opbouw 2022-2024 01/0101/0130/06/15 30/06/14

Opbrengsten Dividenden Renteinkomsten Gerealiseerde winsten op beleggingen Ongerealiseerde winsten op beleggingen Gerealiseerde verliezen op beleggingen Ongerealiseerde verliezen op beleggingen

73

1.171

1.191

1.374

1.615

1.738

3.951

–68

–79

–32

17

–54

–48

–81

2.227 –58

322.774

10.536

114.383

11.478

85.724

14.012

86.093

17.238 138.007

11.123

146.497

16.071

155.777

17.749

148.824

43.716

–24.182

–3.418

–20.394

–4.912

–28.600

–6.311

–47.713

–7.979

–249.596

–5.217

–140.046

–6.071

–131.281

–7.668

–120.181

–10.017

60.124

149.490

–28.827

157.663

–54.847

150.547

–34.215

139.418 2.568

Kosten

12

Beheerkosten

13

1.543

2.258

2.388

2.389

3.118

2.502

4.671

Service fee

13

639

935

988

988

1.290

1.035

1.933

1.062

2.182

3.193

3.376

3.377

4.408

3.537

6.604

3.630

57.942

146.297

–32.203

154.286

–59.255

147.010

–40.819

135.788

Nettoresultaat

Pensioen Opbouw 2025-2027 01/0101/0130/06/15 30/06/14

EUR x 1

Pensioen Opbouw 2028-2030 01/0101/0130/06/15 30/06/14

Pensioen Opbouw 2031-2033 01/0101/0130/06/15 30/06/14

Pensioen Opbouw 2034-2036 01/0101/0130/06/15 30/06/14

Opbrengsten Dividenden

7.654

1.901

11.426

2.668

24.070

3.567

36.966

Renteinkomsten

–106

4

–77

–36

–144

–34

–170

–12

95.907

11.401

70.249

14.294

112.504

18.261

211.969

25.552

68.230

77.518

77.040

74.053

133.518

71.910

190.542

81.632

Gerealiseerde winsten op beleggingen Ongerealiseerde winsten op beleggingen Gerealiseerde verliezen op beleggingen Ongerealiseerde verliezen op beleggingen

5.160

–62.326

–5.958

–77.844

–8.715

–142.583

–11.813

–233.658

–17.416

–125.897

–6.728

–84.050

–8.452

–93.193

–10.500

–92.999

–13.446

–16.538

78.138

–3.256

73.812

34.172

71.391

112.650

81.470 1.912

Kosten

12

Beheerkosten

13

5.489

1.588

4.947

1.640

6.899

1.691

7.570

Service fee

13

2.271

657

2.047

679

2.855

699

3.133

791

7.760

2.245

6.994

2.319

9.754

2.390

10.703

2.703

–24.298

75.893

–10.250

71.493

24.418

69.001

101.947

78.767

Nettoresultaat

Pensioen Opbouw 2037-2039 01/0101/0130/06/15 30/06/14

EUR x 1

Pensioen Opbouw 2040-2042 01/0101/0130/06/15 30/06/14

Pensioen Opbouw 2043-2070 01/0101/0130/06/15 30/06/14

Pensioen Opbouw 2046-2048 01/0101/0108/05/15 30/06/14

Opbrengsten Dividenden Renteinkomsten Gerealiseerde winsten op beleggingen Ongerealiseerde winsten op beleggingen Gerealiseerde verliezen op beleggingen Ongerealiseerde verliezen op beleggingen

35.235

5.979

31.751

5.926

76.471

5.612

932

–134

–19

–126

–36

–201

–25

–57

5.459 –25

149.698

31.085

127.334

30.626

198.131

29.586

395.152

29.818

187.106

80.589

164.377

76.065

78.269

73.388

36.079

72.678

–210.471

–21.057

–195.419

–20.470

–236.714

–19.719

–145.070

–19.677

–72.734

–16.443

–61.320

–16.411

–170.244

–16.461

–182.152

–16.804

88.700

80.134

66.597

75.700

–54.288

72.381

104.884

71.449 1.620

Kosten

12

Beheerkosten

13

6.952

1.816

6.249

1.695

8.963

1.643

2.633

Service fee

13

2.877

752

2.586

701

3.709

680

1.090

671

9.829

2.568

8.835

2.396

12.672

2.323

3.723

2.291

78.871

77.566

57.762

73.304

–66.960

70.058

101.161

69.158

Nettoresultaat

Pensioen Opbouw 17

Winst- en verliesrekening Pensioen Opbouw Pensioen Opbouw Pensioen Opbouw 2049-2051 2052-2054 2055-2057 01/0101/0101/0101/0101/0101/0108/05/15 30/06/14 08/05/15 30/06/14 08/05/15 30/06/14

EUR x 1

Pensioen Opbouw 2058-2060 01/0101/0108/05/15 30/06/14

Samengevoegd 01/0130/06/15

01/0130/06/14 59.723

Opbrengsten Dividenden

678

4.880

455

4.565

283

3.897

248

3.599

232.999

Renteinkomsten

–40

–28

–31

–38

–16

37

–13

–57

–1.350

–437

291.303

28.362

214.541

27.823

199.406

26.990

186.515

20.141

2.861.683

347.203

Gerealiseerde winsten op beleggingen Ongerealiseerde winsten op beleggingen Gerealiseerde verliezen op beleggingen Ongerealiseerde verliezen op beleggingen

23.938

66.924

16.745

63.833

16.950

57.743

16.735

51.661

1.098.188

1.437.099

–99.401

–17.909

–68.726

–17.218

–56.019

–15.815

–52.405

–14.758

–1.701.525

–213.145

–137.691

–16.443

–107.899

–16.440

–117.903

–16.404

–108.778

–10.214

–1.995.964

–193.719

78.787

65.786

55.085

62.525

42.701

56.448

42.302

50.372

494.031

1.436.724

Kosten

12

Beheerkosten

13

1.906

1.501

1.324

1.442

851

1.315

785

1.187

66.288

28.767

Service fee

13

789

621

548

596

352

544

325

491

27.432

11.902

2.695

2.122

1.872

2.038

1.203

1.859

1.110

1.678

93.720

40.669

76.092

63.664

53.213

60.487

41.498

54.589

41.192

48.694

400.311

1.396.055

Nettoresultaat

De bij de posten vermelde nummers verwijzen naar de desbetreffende nummers in de toelichting.

Pensioen Opbouw 18

Kasstroomoverzicht Pensioen Opbouw Pensioen Opbouw Pensioen Opbouw Pensioen Opbouw 2013-2015 2013-2018 2019-2021 2022-2024 01/0101/0101/0101/0101/0101/0101/0101/0108/05/15 30/06/14 30/06/15 30/06/14 30/06/15 30/06/14 30/06/15 30/06/14

Indirecte methode, EUR x 1 Kasstroom uit beleggingsactiviteiten Kasstroom uit financieringsactiviteiten Netto kasstroom Koers- en omrekeningsverschillen op geldmiddelen Toename(+)/afname(-) geldmiddelen*

5,6

Kasstroom uit beleggingsactiviteiten

Netto kasstroom Koers- en omrekeningsverschillen op geldmiddelen 5,6

–101.711

–391.421

–220.141

–555.824

–312.482

293.593

110.927

427.091

217.147

564.959

310.352

–35.223

–4.357

79.663

9.216

35.670

–2.994

9.135

–2.130

3.076

466

–170

594

404

758

104

1.023

–32.147

–3.891

79.493

9.810

36.074

–2.236

9.239

–1.107

–605.505 –1.862.170

Kasstroom uit beleggingsactiviteiten

–496.930 –2.686.237

–633.705

654.535

1.993.923

562.104

2.697.274

497.398

2.848.867

666.217

88.435

49.030

131.753

26.744

145.257

468

162.630

32.512

–372

691

–306

912

–2.145

1.298

–3.621

2.093

88.063

49.721

131.447

27.656

143.112

1.766

159.009

34.605

–2.794.268

Kasstroom uit financieringsactiviteiten Netto kasstroom Koers- en omrekeningsverschillen op geldmiddelen 5,6

–575.301 –2.823.658

–486.633 –11.123.306 478.263 11.715.163

–418.703

1.924.876

–384.935

428.862 –1.990.712

400.574

2.985.956

573.054

2.979.522

191.688

–2.247

155.864

–8.370

591.857

10.159

–65.836

15.639

–932

2.422

–1.787

2.157

3.980

2.081

–2.532

2.200

190.756

175

154.077

–6.213

595.837

12.240

–68.368

17.839

Pensioen Opbouw Pensioen Opbouw Pensioen Opbouw Pensioen Opbouw Samengevoegd 2049–2051 2052–2054 2055–2057 2058–2060 01/01– 01/01– 01/01– 01/01– 01/01– 01/01– 01/01– 01/01– 01/01– 01/01– 08/05/15 30/06/14 08/05/15 30/06/14 08/05/15 30/06/14 08/05/15 30/06/14 30/06/15 30/06/14

Indirecte methode, EUR x 1 Kasstroom uit beleggingsactiviteiten Kasstroom uit financieringsactiviteiten Netto kasstroom Koers- en omrekeningsverschillen op geldmiddelen 5,6

1.386.174

–284.980

952.269

–216.276

822.136

–112.927

788.836

–1.439.454

284.357

–995.920

225.226

–850.295

110.790

–813.188

–53.280

–623

–43.651

8.950

–28.159

–2.137

–24.352

–1.946

1.787

–1.889

1.677

–523

1.646

–172

1.443

–8.831

23.248

–55.226

1.164

–45.540

10.627

–28.682

–491

–24.524

4.019

1.332.620

155.684

De bij de posten vermelde nummers verwijzen naar de desbetreffende nummers in de toelichting. * De geldmiddelen betreffen de liquide middelen en de schulden aan kredietinstellingen.

Pensioen Opbouw 19

–535.360 –2.552.017

1.876.013

Pensioen Opbouw Pensioen Opbouw Pensioen Opbouw Pensioen Opbouw 2037–2039 2040–2042 2043–2070 2046–2048 01/01– 01/01– 01/01– 01/01– 01/01– 01/01– 01/01– 01/01– 30/06/15 30/06/14 30/06/15 30/06/14 30/06/15 30/06/14 08/05/15 30/06/14

Indirecte methode, EUR x 1

Toename(+)/afname(-) geldmiddelen*

–213.930

2.709

–1.787.578

Kasstroom uit financieringsactiviteiten


–7.066

Pensioen Opbouw Pensioen Opbouw Pensioen Opbouw Pensioen Opbouw 2025–2027 2028–2030 2031–2033 2034–2036 01/0101/0101/0101/0101/0101/0101/0101/0130/06/15 30/06/14 30/06/15 30/06/14 30/06/15 30/06/14 30/06/15 30/06/14

Indirecte methode, EUR x 1


1.594.900 –1.630.123

–17.025 –19.321.218 –5.409.680 19.601 20.662.669 2.576

1.341.451

5.542.116 132.436

Toelichtingen Algemeen De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met Titel 9 van Boek 2 van het Nederlands Burgerlijk Wetboek en de Wft. Het boekjaar is gelijk aan het kalenderjaar. Per balansdatum waren de volgende participaties uitgegeven: Pensioen Opbouw 2013–2018 Pensioen Opbouw 2019–2021 Pensioen Opbouw 2022–2024 Pensioen Opbouw 2025–2027 Pensioen Opbouw 2028–2030 Pensioen Opbouw 2031–2033 Pensioen Opbouw 2034–2036 Pensioen Opbouw 2037–2039 Pensioen Opbouw 2040–2042 Pensioen Opbouw 2043–2070

Risico’s financiële instrumenten Beleggingsrisico De waarde van beleggingen kan fluctueren. In het verleden behaalde rendementen bieden geen garantie voor de toekomst. De intrinsieke waarde van het fonds is afhankelijk van ontwikkelingen op de financiële markten en kan zowel stijgen als dalen. Aandeelhouders lopen het risico dat zij minder of niets terugkrijgen van hetgeen zij hebben ingelegd. Het algemeen beleggingsrisico kan ook worden gekenmerkt als marktrisico. Marktrisico Binnen marktrisico wordt er een onderscheid gemaakt tussen renterisico, kredietrisico, prijsrisico, concentratierisico en valutarisico. Marktrisico’s worden begrensd door middel van limieten op kwantitatieve risicomaatstaven zoals tracking– error, volatiliteit of value–at–risk. Indirect worden hierdoor ook, afhankelijk van het type risicomaatstaf, één, meerdere of alle van de onderliggende risicotypes (renterisico, kredietrisico, prijsrisico, concentratierisico en valutarisico) begrensd. Renterisico Schommelingen in interestvoeten kunnen van invloed zijn op de waarde van de vastrentende beleggingen. Renterisico kan worden afgedekt door middel van futures. Kredietrisico Een uitgever van een obligatie of ander vastrentend financieel instrument kan tekortschieten in de nakoming van haar financiële verplichtingen. Op grond van zijn beleggingsbeleid kan het fonds beleggen in instrumenten die blootgesteld zijn aan dit zogenaamde kredietrisico. Kredietrisico’s kunnen worden begrensd door middel van (relatieve) concentratielimieten op bijvoorbeeld landenconcentraties of (credit) ratingconcentraties. Prijsrisico De intrinsieke waarde van het fonds is gevoelig voor marktbewegingen. Daarnaast dienen beleggers zich bewust te zijn van de mogelijkheid dat de waarde van beleggingen kan variëren als gevolg van wijziging in politieke, economische of marktomstandigheden, alsmede door een veranderde individuele bedrijfssituatie. Concentratierisico Op grond van zijn beleggingsbeleid kan het fonds beleggen in financiële instrumenten van uitgevende instellingen die (hoofdzakelijk) opereren binnen dezelfde sector, regio, of op dezelfde markt. Bij geconcentreerde beleggingsportefeuilles hebben gebeurtenissen binnen de sectoren, regio’s of markten waarin wordt belegd een sterkere invloed op het fondsvermogen dan bij minder geconcentreerde beleggingsportefeuilles. Concentratierisico’s kunnen worden begrensd door middel van relatieve of absolute landen– of sectorconcentratielimieten. Voor nadere kwantitatieve informatie over het concentratierisico wordt verwezen naar de geografische verdeling en de sectorverdeling in de Spreiding van het vermogen, onderdeel van het hoofdstuk Toelichtingen op pagina 36 tot en met 65. Valutarisico De gehele of een deel van de effectenportefeuille van het fonds kan worden belegd in (financiële instrumenten luidende in) andere valuta’s dan de euro. Valutakoersschommelingen kunnen daardoor zowel een negatieve als een positieve invloed hebben op het beleggingsresultaat van het fonds. Valutarisico’s kunnen worden afgedekt door middel van valutatermijncontracten en valutaopties. Valutarisico’s kunnen worden begrensd door middel van relatieve of

Pensioen Opbouw 20

absolute valuta concentratielimieten. Voor nadere kwantitatieve informatie over het valutarisico wordt verwezen naar de valutaire verdeling in de Spreiding van het vermogen, onderdeel van het hoofdstuk Toelichtingen op pagina 36 tot en met 65. Tegenpartijrisico Tegenpartijrisico is een onopzettelijke vorm van risico, dat een consequentie is van het gevoerde beleggingsbeleid. Tegenpartijrisico manifesteert zich als een tegenpartij van het fonds tekortschiet in de nakoming van zijn financiële verplichtingen uit hoofde van financiële transacties jegens het fonds. Het tegenpartijrisico wordt zoveel mogelijk beperkt door het in acht nemen van de nodige voorzichtigheid bij de selectie van tegenpartijen. Bij de selectie van tegenpartijen wordt rekening gehouden met het oordeel van onafhankelijke rating bureaus en andere relevante indicatoren. Daar waar het in de markt gebruikelijk is, worden door het fonds zekerheden gevraagd en verkregen om het tegenpartijrisico te beperken. In onderstaande tabel staat het bedrag dat het beste het maximale kredietrisico weergeeft dat wordt gelopen. Tegenpartijrisico 30/06/2015

Subfonds Ongerealiseerde winst op derivaten In % van In EUR het vermogen

In EUR

Vorderingen

Liquide middelen

In % van het vermogen


In EUR

31/12/2014 Ongerealiseerde winst op derivaten In % van In EUR het vermogen

Vorderingen

Liquide middelen

In EUR


In EUR


Pensioen Opbouw 2013 - 2015

–

–

–

–

–

–

–

–

4.120

0,3

32.147

2,0


–

–

1.262

0,1

111.102

6,2

–

–

26.589

1,7

31.609

2,0

–

4.357

0,2


–

–

986

0,0

116.714

5,0

–


74

0,0

2.097

0,1

177.608

4,9

138


135

0,0

3.158

0,1

205.716

4,5

–

–

13.111


199

0,0

4.003

0,1

215.752

5,0

–

–

117.080


473

0,0

7.647

0,1

291.413

4,9

–

–

8.667


825

0,0 11.497

0,2

311.522

4,8

25

0,0 117.143

3,2 152.513

4,2


877

0,0 10.939

0,2

311.243

5,0

26

0,0

48.172

1,5 120.487

3,8


750

0,0

9.748

0,2

255.321

4,6

26

0,0

83.255

3,2 101.244

3,9


1.911

0,0 33.931

0,2

683.517

4,9

26

0,0

72.809

3,2

87.680

3,9


–

–

–

–

–

–

26

0,0 113.169

5,7

76.596

3,8


–

–

–

–

–

–

–

–

65.721

4,6

55.226

3,9


–

–

–

–

–

–

–

–

54.090

5,5

49.654

5,0


–

–

–

–

–

–

–

–

38.374

1,7

28.682

3,1


–

–

–

–

–

–

–

–

13.296

1,7

24.527

3,1

0,0 403.839

Bij de berekening van het maximale kredietrisico is geen rekening gehouden met eventuele ontvangen onderpanden. Tegenpartijrisico’s worden begrensd door middel van limieten op de blootstelling per tegenpartij uitgedrukt als percentage van het fondsvermogen. Er zijn geen tegenpartijen met een blootstelling van meer dan 5% van het fondsvermogen. Liquiditeitsrisico Liquiditeitsrisico is een onopzettelijke vorm van risico, dat een consequentie is van het gevoerde beleggingsbeleid. Liquiditeitsrisico manifesteert zich als financiële instrumenten niet tijdig verkocht kunnen worden zonder daarvoor additionele kosten te maken. Liquiditeitsrisico laat zich in twee categorieën opsplitsen: toe– en uittredingsrisico en liquiditeitsrisico van financiële instrumenten. Toe– en uittredingsrisico Toe– en uittredingsrisco’s materialiseren zich wanneer door het toe– of uittreden van één of meerdere klanten de waardering van het fonds negatief beïnvloed wordt, waardoor bestaande klanten worden benadeeld. De mate waarin de waardering van het fonds negatief beïnvloed kan worden is afhankelijk van de liquiditeit van de financiële instrumenten in de portefeuille, alsmede de concentratie van klanten. Toe– en uittredingsrisico’s worden beheerst door middel van het meten van klantconcentraties in het fondsvermogen. Liquiditeitsrisico van financiële instrumenten

Pensioen Opbouw 21

80.640

4,2

15,0 168.369

6,2

0,5 117.653

4,4

4,9

84.305

3,5

0,3 148.301

4,6

De hoogte van feitelijke aan– en verkoopkoersen van financiële instrumenten waarin het fonds belegt, is mede afhankelijk van de liquiditeit van de betreffende financiële instrumenten. Het is mogelijk dat een ten behoeve van het fonds ingenomen positie niet tijdig tegen een redelijke prijs kan worden geliquideerd vanwege gebrek aan liquiditeit in de markt in het kader van vraag en aanbod. Om dit risico te beperken, belegt het fonds voornamelijk in dagelijks verhandelbare financiële instrumenten. Bovendien worden liquiditeitsrisico’s van financiële instrumenten begrensd door middel van limieten op het niet liquide deel van de effectenportefeuille. Risico beleggen in andere beleggingsinstellingen Bij beleggen in andere beleggingsinstellingen wordt het fonds mede afhankelijk van de kwaliteit van dienstverlening en het risicoprofiel van de beleggingsinstellingen waarin het fonds belegt. Dit risico wordt beperkt door zorgvuldige selectie van de beleggingsinstellingen waarin het fonds zal beleggen. Paraplurisico Het fonds is een juridische entiteit met een ongedeeld vermogen. Dit brengt met zich mee dat een negatief subfondsvermogen van invloed kan zijn op de andere subfondsvermogens. Indien vereffening van een subfonds of het doen van uitkeringen resulteert in een negatief vermogenssaldo van een subfonds, zal het tekort worden omgeslagen over de andere subfondsen. Beheerder Robeco Institutional Asset Management B.V. (“RIAM”) is de beheerder van het fonds. RIAM neemt in die hoedanigheid het vermogensbeheer, de administratie en de marketing en distributie van het fonds voor haar rekening. RIAM beschikt over een AIFMD- vergunning als bedoeld in artikel 2:65 Wft. Daarnaast beschikt RIAM over een vergunning als bedoeld in artikel 2:69b Wft en staat onder toezicht van de Stichting Autoriteit Financiële Markten (“AFM”). Het fonds is door de beheerder geregistreerd bij de AFM. RIAM is een 100%-dochteronderneming van Robeco Groep N.V. Robeco Groep N.V. is onderdeel van ORIX Corporation. ORIX Corporation bezit 90,01% van de aandelen van Robeco Groep N.V. Rabobank Groep bezit 9,99% van de aandelen. Gelieerde maatschappijen Het fonds en de beheerder kunnen gebruik maken van de diensten van en transacties verrichten met aan het fonds gelieerde maatschappijen als bedoeld in het BGfo, zoals onder meer Robeco Institutional Asset Management B.V., Robeco Nederland B.V en ORIX Corporation. De diensten betreffen het uitvoeren van aan deze maatschappijen uitbestede werkzaamheden, zoals (1) het uitlenen van effecten, (2) het inlenen van personeel en (3) plaatsing en opname van aandelen in het fonds. Onder andere de volgende transacties kunnen worden verricht met gelieerde maatschappijen: treasury management, derivatentransacties, bewaring van financiële instrumenten, uitlenen van financiële instrumenten, kredietverstrekking en het aan- en verkopen van financiële instrumenten op een gereglementeerde markt of multilaterale handelsfaciliteit. Alle diensten en transacties vinden plaats tegen marktconforme tarieven.

Grondslagen voor waardering en bepaling van het resultaat Algemeen De grondslagen voor de waardering van activa, passiva en resultaatbepaling zijn ongewijzigd en derhalve conform de weergave in de meest recente jaarrekening. Tenzij anders vermeld, zijn de in het halfjaarbericht opgenomen posten gewaardeerd op nominale waarde en luiden de bedragen in duizenden euro’s.

Pensioen Opbouw 22

Toelichting op de balans 1 Aandelen De aandelen zijn hieronder gespecificeerd. Aandelenoverzicht Per 30 juni 2015

iShares MSCI EAFE Value Index

Vanguard Value ETF

Totaal

Aantal

Marktwaarde

Aantal

Marktwaarde

Marktwaarde

Pensioen Opbouw 2013-2018 Pensioen Opbouw 2019-2021 Pensioen Opbouw 2022-2024 Pensioen Opbouw 2025-2027 Pensioen Opbouw 2028-2030 Pensioen Opbouw 2031-2033 Pensioen Opbouw 2034-2036 Pensioen Opbouw 2037-2039 Pensioen Opbouw 2040-2042 Pensioen Opbouw 2043-2070

259 281 807 1.452 2.255 4.614 7.810 7.307 6.577 16.412

12.164 13.198 37.902 68.195 105.909 216.703 366.808 343.184 308.898 770.813

258 373 608 1.466 2.024 4.720 7.017 6.894 6.166 15.242

19.303 27.906 45.488 109.681 151.428 353.132 524.984 515.781 461.316 1.140.346

31.467 41.104 83.390 177.876 257.337 569.835 891.792 858.965 770.214 1.911.159

Totaal

47.774

2.243.774

44.768

3.349.365

5.593.139

2 Beleggingen in fondsen van de Robeco Groep Overzicht beleggingen in fondsen van de Robeco Groep Reële waarde, EUR x 1

Pensioen Opbouw 2013–2015




30/06/15

31/12/14

30/06/15

31/12/14

30/06/15

31/12/14

30/06/15

31/12/14

Robeco Inst. Core Euro Government Bonds Fund

–

351.965

389.587

283.148

604.633

450.750

1.188.574

670.742

Robeco Inst. Liability Driven Euro Core Govt Bond 40

–

369.612

303.109

386.815

298.722

353.528

192.030

375.981

Robeco Institutioneel Global Enhanced Index Fonds

–

58.959

61.503

63.209

85.344

88.118

185.635

194.393

Robeco Institutional Conservative Equity Fund

–

32.834

33.366

29.755

41.775

46.124

85.010

94.114

Robeco Investment Grade Corporate Bonds ZH EUR

–

285.514

376.699

285.982

490.649

375.689

718.285

486.241

Robeco Euro Government Bonds IHHI EUR

–

284.780

372.371

284.994

484.742

373.425

709.582

483.911

Robeco Emerging Debt Z USD

–

40.187

45.315

43.153

67.356

60.874

107.846

88.381

Robeco High Yield Bonds ZH EUR

–

37.221

48.489

38.750

66.542

54.631

121.070

82.510

Robeco Quant Emerging Markets Equities Z EUR

–

17.119

18.752

16.686

25.599

23.728

53.251

56.342

Robeco Emerging Conservative Equities Z EUR

–

6.199

8.154

7.212

5.532

4.934

17.872

15.941

–

1.484.390

1.657.345

1.439.704

2.170.894

1.831.801

3.379.155

2.548.556

Robeco Capital Growth Funds 1

Reële waarde, EUR x 1





30/06/15

31/12/14

30/06/15

31/12/14

30/06/15

31/12/14

30/06/15

31/12/14

1.570.822

708.258

1.167.720

604.811

1.049.733

755.209

309.215

603.812


11.425

204.413

–

67.800

–

13.661

–

–


359.913

212.962

533.583

242.183

1.129.420

440.063

1.717.054

593.497


176.280

107.252

256.791

122.372

563.303

219.601

858.569

297.551


799.906

471.953

629.381

375.337

655.509

481.438

393.897

453.567


790.319

469.458

621.769

372.783

647.502

478.986

388.780

450.508


149.020

94.239

167.134

89.420

282.514

147.550

381.227

168.459


195.727

96.943

237.468

96.383

433.611

159.838

603.419

200.256


94.910

63.818

157.941

70.644

320.229

128.937

512.946

173.035


34.467

19.231

44.254

17.586

96.168

41.246

160.279

50.102

4.182.789

2.448.527

3.816.041

2.059.319

5.177.989

2.866.529

5.325.386

2.990.787



1

Onderdeel van het paraplufonds Robeco Capital Growth Funds. Dit fonds heeft een UCITS IV–status en staat onder Luxemburgs toezicht. Het laatst gepubliceerde jaarverslag en halfjaarbericht zijn verkrijgbaar op het adres van Pensioen Opbouw. Op dit fonds kan swing pricing van toepassing zijn.

Pensioen Opbouw 23

Overzicht beleggingen in fondsen van de Robeco Groep Pensioen Opbouw 2037–2039 30/06/15 31/12/14



Pensioen Opbouw 2040–2042 30/06/15 31/12/14

Pensioen Opbouw 2043–2070 30/06/15 31/12/14

Pensioen Opbouw 2046–2048 08/05/15 31/12/14

306.040

308.788

275.491

181.920

681.299

157.835

–


–

–

–

–

–

–

–

–


1.640.771

651.193

1.476.074

555.848

3.679.162

485.077

–

417.979

818.661

329.547

736.239

282.273

1.835.454

248.190

–

209.354


377.235

341.493

337.350

257.759

833.636

223.914

–

187.962


372.804

339.487

333.562

256.088

824.409

222.577

–

186.820


574.531

209.472

517.423

178.692

1.288.477

155.414

–

132.945


482.638

191.671

436.994

166.101

1.078.421

144.539

–

123.194


366.386

177.356

326.657

149.404

807.180

130.126

–

110.921


156.166

63.893

145.953

46.053

356.409

48.078

–

39.095

5.095.232

2.612.900

4.585.743

2.074.138

11.384.447

1.815.750

–

1.543.795


135.525


Pensioen Opbouw 2049–2051 08/05/15 31/12/14


Pensioen Opbouw 2052–2054 08/05/15 31/12/14

Pensioen Opbouw 2055–2057 08/05/15 31/12/14

Pensioen Opbouw 2058–2060 08/05/15 31/12/14


–

299.306

–

207.841

–

178.095

–

184.537


–

153.616

–

104.769

–

90.399

–

90.906


–

97.898

–

66.819

–

56.940

–

50.947


–

–

–

–

–

–

–

–


–

138.307

–

94.625

–

80.689

–

75.302


–

137.358

–

93.999

–

80.081

–

70.338


–

95.949

–

65.607

–

55.829

–

48.587


–

88.955

–

60.784

–

51.141

–

51.683


–

80.152

–

54.794

–

46.489

–

43.301


–

24.165

–

19.104

–

17.966

–

15.309

–

1.115.706

–

768.342

–

657.629

–

630.910


Overzicht beleggingen in fondsen van de Robeco Groep Reële waarde EUR x 1

2

Rendement in % 01/01/142013 30/06/14 -11,5 29,1

3

Lopende kosten in % 01/07/1401/07/1330/06/15 30/06/14 0,45 0,45

30/06/15

31/12/14


224,03

252,99


98,70

89,58

11,7

7,6

0,32

0,62

109,50

110,99

-1,4

5,8

0,27

0,20 4

146,31

133,98

9,8

9,9

0,72

0,72

Robeco High Yield Bonds Class ZH EUR

177,56

172,13

3,2

4,9

0,01

0,02


141,84

126,46

12,2

9,1

0,07

0,07


115,61

117,11

-1,3

4,9

0,02

0,01


84,80 5

89,72 5

-5,5

6,1

0,05

0,04


107,22

107,06

0,1

5,8

0,50

0,45


120,75

108,35

11,4

7,5

0,09

0,14


4

Robeco Institutional Conservative Equity Fund Robeco Capital Growth Funds

1

1

Onderdeel van het paraplufonds Robeco Capital Growth Funds. Dit fonds heeft een UCITS IV–status en staat onder Luxemburgs toezicht. Het laatst gepubliceerde jaarverslag en halfjaarbericht zijn verkrijgbaar op het adres van Pensioen Opbouw. Op dit fonds kan swing pricing van toepassing zijn. 2 Per aandeel/ participatie. 3 Beheer– en servicekosten worden door de beheerder van genoemde fondsen niet in rekening gebracht bij, of gerestitueerd aan Pensioen Opbouw. De overige kosten van de genoemde fondsen worden door de beheerder gerestitueerd aan Pensioen Opbouw. 4 Dit fonds is opgericht op 6 december 2013. 5 Koers in US dollar.

Pensioen Opbouw kan dagelijks in– en uitstappen in voornoemde fondsen van de Robeco Groep tegen de op die dag geldende koersen. De beheerder van Robeco Institutioneel Global Enhanced Index Fonds, Robeco Institutional Liability Driven Euro Core Government Bond 40 Fund en Robeco Institutional Conservative Equity Fund brengt bij toetreding of uitbreiding en (gedeeltelijke) beëindiging, ter dekking van de daarmee gepaard gaande transactiekosten, een

Pensioen Opbouw 24

vergoeding in rekening ten laste van de inbreng– respectievelijk de verkoopwaarde. Voor de overige fondsen zijn geen in– en uitstapkosten van toepassing. Swing pricing De werkelijke kosten van het aankopen of verkopen van activa en beleggingen voor een fonds kunnen afwijken van de meest recente beschikbare prijs of, indien van toepassing, intrinsieke waarde die wordt gebruikt bij het berekenen van de intrinsieke waarde per participatie. Dit kan het gevolg zijn van heffingen, kosten en verschillen tussen aankoop– en verkoopprijzen van de onderliggende beleggingen (‘spreads’). Deze kosten hebben een negatief effect op de waarde van een fonds, dat wordt aangeduid als ‘verwatering’. Om de verwateringseffecten te verzachten kan de directie naar eigen goeddunken de intrinsieke waarde per participatie aanpassen binnen een daarvoor aangegeven bandbreedte. De directie behoudt het recht om te bepalen onder welke omstandigheden zij tot een dergelijke verwateringsaanpassing wil overgaan. 3 Derivaten De presentatie van de derivaten in de balans is gebaseerd op de verplichtingen en vorderingen per contract.. Presentatie derivaten in de balans Pensioen Opbouw 2013–2015 Onder activa Onder passiva

EUR x 1 30/06/15

31/12/14

30/06/15

Valutatermijncontracten

–

–

Totaal

–

–

Pensioen Opbouw 2013–2018 Onder activa Onder passiva


31/12/14

30/06/15

31/12/14

30/06/15

31/12/14

30/06/15

31/12/14

30/06/15

31/12/14

–

1.159

–

–

336

1.280

–

–

666

1.794

–

1.159

–

–

336

1.280

–

–

666

1.794

Soort derivaat


EUR x 1 30/06/15

31/12/14


74

–

Totaal

74

–

30/06/15


31/12/14

30/06/15

31/12/14

1.281

3.126

135

1.281

3.126

135


30/06/15

31/12/14

30/06/15

31/12/14

30/06/15

31/12/14

–

2.873

4.160

199

–

2.873

4.160

199

–

4.431

4.931

–

4.431

4.931

Soort derivaat


EUR x 1 30/06/15

31/12/14


473

–

Totaal

473

–

30/06/15



31/12/14

30/06/15

31/12/14

30/06/15

31/12/14

30/06/15

31/12/14

30/06/15

31/12/14

9.118

8.946

825

25

14.270

12.656

877

26

13.384

13.515

9.118

8.946

825

25

14.270

12.656

877

26

13.384

13.515

Soort derivaat


EUR x 1 30/06/15

31/12/14

30/06/15

31/12/14


750

26

11.945

Totaal

750

26

11.945



30/06/15

31/12/14

30/06/15

31/12/14

30/06/15

31/12/14

30/06/15

31/12/14

12.082

1.911

26

30.017

9.864

–

26

–

8.784

12.082

1.911

26

30.017

9.864

–

26

–

8.784

Soort derivaat


EUR x 1 30/06/15

31/12/14

30/06/15


–

–

Totaal

–

–



31/12/14

30/06/15

31/12/14

30/06/15

31/12/14

30/06/15

31/12/14

30/06/15

31/12/14

–

5.440

–

–

–

3.365

–

–

–

3.716

–

5.440

–

–

–

3.365

–

–

–

3.716

Soort derivaat

Pensioen opbouw 2058–2060 Onder activa Onder passiva

EUR x 1 30/06/15

31/12/14

30/06/15

Soort derivaat Valutatermijncontracten

–

–

–

Totaal

–

–

–

Pensioen Opbouw 25

31/12/14

Onder activa

Samengevoegd Onder passiva

30/06/15

31/12/14

30/06/15

31/12/14

3.920

5.244

129

88.321

98.738

3.920

5.244

129

88.321

98.738

Valutatermijncontracten Details van de per balansdatum lopende valutatermijncontracten zijn in de onderstaande tabel vermeld. Valutatermijncontracten Aankopen Valuta

Verkopen

Expiratie-

Niet–gerealiseerd

datum

resultaat

Bedrag Valuta

EUR x 1

Pensioen Opbouw 2013-2018 EUR

14.040 GBP

9.987

27/07/2015

–49

EUR

49.106 USD

55.051

27/07/2015

–287

Totaal

–336


18.640 GBP

13.206

27/07/2015

–65

EUR

10.145 JPY

1.383.221

27/07/2015

–187

EUR

70.916 USD

79.014

27/07/2015

–414

Totaal

–666


10.732 CAD

14.835

27/07/2015

Totaal

74 74

EUR

10.363 AUD

15.052

27/07/2015

–1

EUR

11.627 CHF

12.142

27/07/2015

–40

EUR

24.387 GBP

17.346

27/07/2015

–85

EUR

12.971 JPY

1.800.930

27/07/2015

–239

EUR

156.863 USD

175.856

27/07/2015

Totaal

–916 –1.281


19.439 CAD

26.871

27/07/2015

Totaal

135 135

EUR

305.270 USD

342.232

27/07/2015

–1.783

EUR

52.907 GBP

37.632

27/07/2015

–185

EUR

41.300 JPY

5.734.292

27/07/2015

–760

EUR

10.418 AUD

15.132

27/07/2015

–1

EUR

22.437 CHF

23.431

27/07/2015

–77

EUR

14.347 USD

16.066

27/07/2015

–67

Totaal

–2.873


11.979 SEK

110.577

27/07/2015

17

EUR

26.151 CAD

36.148

27/07/2015

182

Totaal

199

EUR

12.378 HKD

EUR

12.667 JPY

107.550

27/07/2015

–70

1.735.186

27/07/2015

EUR

–60

27.901 AUD

40.526

27/07/2015

EUR

–4

29.002 USD

32.476

27/07/2015

–136

EUR

31.698 CHF

33.101

27/07/2015

–109

EUR

455.184 USD

510.297

27/07/2015

–2.658

EUR

58.172 JPY

8.076.777

27/07/2015

–1.070

EUR

92.799 GBP

66.006

27/07/2015

Totaal

Pensioen Opbouw 26

–324 –4.431

Valutatermijncontracten Aankopen Valuta

Verkopen

Expiratie-

Niet–gerealiseerd

datum

resultaat

Bedrag Valuta

EUR x 1


25.567 SEK

235.995

27/07/2015

36

EUR

62.902 CAD

86.949

27/07/2015

437

Totaal

473

EUR

124.006 JPY

17.217.340

27/07/2015

–2.281

EUR

193.429 GBP

137.582

27/07/2015

–675

EUR

20.172 JPY

2.763.257

27/07/2015

–96

EUR

26.227 HKD

227.880

27/07/2015

–149

EUR

47.428 USD

53.109

27/07/2015

–222

EUR

50.724 AUD

73.676

27/07/2015

–7

EUR

58.248 CHF

60.826

27/07/2015

–201

EUR

939.687 USD

1.053.464

27/07/2015

Totaal

–5.488 –9.118


113.187 CAD

156.456

27/07/2015

EUR

26.735 SEK

246.778

27/07/2015

Totaal

787 37 825

EUR

100.506 CHF

104.955

27/07/2015

–347

EUR

1.427.596 USD

1.600.448

27/07/2015

–8.337

EUR

16.681 DKK

124.432

27/07/2015

–4

EUR

18.399 AUD

26.756

27/07/2015

–25

EUR

19.894 CHF

20.705

27/07/2015

–1

EUR

201.721 JPY

28.007.617

27/07/2015

–3.710

EUR

22.549 JPY

3.088.870

27/07/2015

–107

EUR

23.349 CAD

32.540

27/07/2015

–28

EUR

280.992 GBP

199.864

27/07/2015

–980

EUR

28.377 HKD

246.565

27/07/2015

–161

EUR

34.971 GBP

24.875

27/07/2015

–124

EUR

89.597 AUD

130.138

27/07/2015

–12

EUR

92.442 USD

103.515

27/07/2015

–433

Totaal

–14.270


121.406 CAD

167.817

27/07/2015

EUR

23.524 SEK

217.141

27/07/2015

Totaal

844 33 877

EUR

1.371.528 USD

1.537.591

27/07/2015

EUR

15.284 DKK

114.011

27/07/2015

–8.010 –4

EUR

184.918 JPY

25.674.544

27/07/2015

–3.401 –27

EUR

19.975 AUD

29.048

27/07/2015

EUR

21.598 CHF

22.478

27/07/2015

–2

EUR

25.017 HKD

217.367

27/07/2015

–142

EUR

26.979 JPY

3.695.712

27/07/2015

–128

EUR

282.254 GBP

200.762

27/07/2015

–985

EUR

80.839 USD

90.522

27/07/2015

–378

EUR

82.055 AUD

119.183

27/07/2015

–11

EUR

86.038 CHF

89.847

27/07/2015

–297

Totaal

Pensioen Opbouw 27

–13.384

Valutatermijncontracten Aankopen

Verkopen

Valuta

Expiratie-

Niet–gerealiseerd

datum

resultaat

Bedrag Valuta

EUR x 1


101.324 CAD

140.058

27/07/2015

705

EUR

32.107 SEK

296.368

27/07/2015

45

Totaal

750

EUR

1.236.908 USD

1.386.671

27/07/2015

EUR

13.992 DKK

104.374

27/07/2015

–7.223 –4

EUR

161.294 JPY

22.394.621

27/07/2015

–2.967

EUR

16.428 AUD

23.890

27/07/2015

–22

EUR

17.627 JPY

2.414.631

27/07/2015

–84

EUR

17.762 CHF

18.486

27/07/2015

–1

EUR

242.778 GBP

172.683

27/07/2015

–847

EUR

32.956 HKD

286.353

27/07/2015

–187

EUR

66.077 USD

73.992

27/07/2015

–309

EUR

73.250 AUD

106.395

27/07/2015

–10

EUR

84.273 CHF

88.004

27/07/2015

Totaal

–291 –11.945


261.051 CAD

360.846

27/07/2015

EUR

68.582 SEK

633.046

27/07/2015

Totaal

1.815 96 1.911

EUR

10.921 DKK

81.466

27/07/2015

–3

EUR

174.773 AUD

253.855

27/07/2015

–23

EUR

196.575 CHF

205.277

27/07/2015

–679

EUR

206.857 USD

231.635

27/07/2015

–968

EUR

3.056.050 USD

3.426.073

27/07/2015

–17.847

EUR

41.038 GBP

29.191

27/07/2015

–145

EUR

411.196 JPY

57.091.773

27/07/2015

–7.563 –56

EUR

42.199 AUD

61.367

27/07/2015

EUR

45.628 CHF

47.487

27/07/2015

–3

EUR

53.103 JPY

7.274.303

27/07/2015

–253

EUR

60.971 HKD

529.771

27/07/2015

–346

EUR

610.985 GBP

434.582

27/07/2015

–2.132

Totaal

4 Overige vorderingen Dit betreft vorderingen uit hoofde van te ontvangen dividenden en bronbelasting, vorderingen uit hoofde van restitutie management fee en service fee van beleggingen in fondsen van de Robeco Groep, vorderingen uit hoofde van restitutie overige kosten vergoed door de beheerder aan het fonds en vorderingen uit hoofde van plaatsingen eigen participaties. 5 Liquide middelen Dit betreft de directe opeisbare banktegoeden en eventuele callgelden. 6 Schulden aan kredietinstellingen Dit betreft debetstanden op bankrekeningen. 7 Overige schulden Dit betreft schulden uit hoofde van opnamen eigen participaties, schulden uit hoofde van effectentransacties en te betalen management fee en service fee.

Pensioen Opbouw 28

–30.017

8 Fondsvermogen Samenstelling en verloop fondsvermogen EUR x 1

Pensioen Opbouw 2013– 2015 01/01– 01/01– 08/05/15 30/06/14

Pensioen Opbouw 2013– 2018 01/01– 01/01– 30/06/15 30/06/14

Pensioen Opbouw 2019– 2021 01/01– 01/01– 30/06/15 30/06/14

Pensioen Opbouw 2022– Pensioen Opbouw 2025– 2024 2027 01/01– 01/01– 01/01– 01/01– 30/06/15 30/06/14 30/06/15 30/06/14

Participantenkapitaal Stand begin boekjaar

1.279.362

1.500.000

1.229.047

1.535.846

1.603.752

1.545.579

2.394.412

1.547.622

2.475.029

825.259

Ontvangen op geplaatste participaties

3.833

4.644

825.302

126.739

1.154.232

263.318

1.005.222

387.880

1.906.973

729.753

Betaald op ingekochte participaties Betaald op ingekochte participaties bij fusie

–1.634.423

–

–554.198

–639

–681.008

–3.969

–21.085

–16.908

–19.666

–9.173

351.228

–

–

–

–

–

–

–

–

–

0

1.504.644

1.500.151

1.661.946

2.076.976

1.804.928

3.378.549

1.918.594

4.362.336

1.545.839

Stand per 30 juni Algemene reserve Stand begin boekjaar Toevoeging resultaat lopend boekjaar Toevoeging resultaat voorgaand boekjaar Verrekening Overige Reserves op ingekochte participaties bij fusie

–741

–

695

–

18.139

–

33.221

–

39.485

–

57.942

–

–

–

–

–

–

–

–

–

293.560

–741

316.633

695

293.172

18.139

269.987

33.221

176.282

39.485

–350.761

–

–

–

–

–

–

–

–

–

0

–741

317.328

695

311.311

18.139

303.208

33.221

215.767

39.485

293.560

–741

316.633

695

293.172

18.139

269.987

33.221

176.282

39.485

–

146.297

–32.203

154.286

–59.255

147.010

–40.819

135.788

–24.298

75.893

–293.560

741

–316.633

–695

–293.172

–18.139

–269.987

–33.221

–176.282

–39.485

Stand per 30 juni

0

146.297

–32.203

154.286

–59.255

147.010

–40.819

135.788

–24.298

75.893

Stand per 30 juni

0

1.650.200

1.785.276

1.816.927

2.329.032

1.970.077

3.640.938

2.087.603

4.553.805

1.661.217

Stand per 30 juni Onverdeeld resultaat Stand begin boekjaar Nettoresultaat Toevoeging algemene reserve

EUR x 1

Pensioen Opbouw 2028– 2030 01/01– 01/01– 30/06/15 30/06/14

Pensioen Opbouw 2031– 2033 01/01– 01/01– 30/06/15 30/06/14

Pensioen Opbouw 2034– 2036 01/01– 01/01– 30/06/15 30/06/14

Pensioen Opbouw 2037– 2039 01/01– 01/01– 30/06/15 30/06/14

Pensioen Opbouw 2040– 2042 01/01– 01/01– 30/06/15 30/06/14


2.214.521

851.241

3.049.259

862.280

3.405.147

929.366

2.958.515

878.441

2.396.493

849.321


1.925.083

577.746

2.776.221

607.954

2.772.500

791.722

2.969.390

689.137

2.930.504

574.639


–21.449

–15.702

–30.460

–17.562

–35.629

–19.203

–19.255

–21.904

–29.224

–11.224

–

–

–

–

–

–

–

–

–

–

4.118.155

1.413.285

5.795.020

1.452.672

6.142.018

1.701.885

5.908.650

1.545.674

5.297.773

1.412.736

37.860

0

51.253

0

64.618

0

78.882

0

78.548

0

–

–

–

–

–

–

–

–

–

–

143.066

37.860

136.425

51.253

160.682

64.618

147.318

78.882

134.768

78.548

–

–

–

–

–

–

–

–

–

–

180.926

37.860

187.678

51.253

225.300

64.618

226.200

78.882

213.316

78.548

Stand begin boekjaar

143.066

37.860

136.425

51.253

160.682

64.618

147.318

78.882

134.768

78.548

Nettoresultaat

–10.250

71.493

24.418

69.001

101.947

78.767

78.871

77.566

57.762

73.304

–143.066

–37.860

–136.425

–51.253

–160.682

–64.618

–147.318

–78.882

–134.768

–78.548

Stand per 30 juni

–10.250

71.493

24.418

69.001

101.947

78.767

78.871

77.566

57.762

73.304

Stand per 30 juni

4.288.831

1.522.638

6.007.116

1.572.926

6.469.265

1.845.270

6.213.721

1.702.122

5.568.851

1.564.588

Stand per 30 juni Algemene reserve Stand begin boekjaar Toevoeging resultaat lopend boekjaar Toevoeging resultaat voorgaand boekjaar Verrekening Overige Reserves op ingekochte participaties bij fusie Stand per 30 juni Onverdeeld resultaat

Toevoeging algemene reserve

Pensioen Opbouw 29

Samenstelling en verloop fondsvermogen EUR x 1

Pensioen Opbouw 2043– 2070 01/01– 01/01– 30/06/15 30/06/14

Pensioen Opbouw 2046– 2048 01/01– 01/01– 08/05/15 30/06/14

Pensioen Opbouw 2049– 2051 01/01– 01/01– 08/05/15 30/06/14

Pensioen Opbouw 2052– 2054 01/01– 01/01– 08/05/15 30/06/14

Pensioen Opbouw 2055– 2057 01/01– 01/01– 08/05/15 30/06/14


2.069.090

837.531

1.792.494

840.453

1.222.888

810.544

805.779

798.487

678.091

775.120


11.697.736

508.284

1.215.966

467.970

928.731

342.889

676.753

268.867

329.699

114.256


–50.411

–5.888

–3.315.100

–7.643

–2.418.634

–8.089

–1.717.093

–5.577

–1.214.822

–3.470

–

–

306.640

–

267.015

–

234.561

–

207.032

–

13.716.415

1.339.927

–

1.300.780

–

1.145.344

–

1.061.777

–

885.906

78.795

–

Stand per 30 juni Algemene reserve Stand begin boekjaar

–

78.606

–

78.255

–

78.406

–

78.778

Toevoeging resultaat lopend boekjaar Toevoeging resultaat voorgaand boekjaar Verrekening Overige Reserves op ingekochte participaties bij fusie

–

–

101.161

–

76.092

–

53.213

–

41.498

–

128.448

78.795

126.802

78.606

112.754

78.255

102.963

78.406

86.592

78.778

–

–

–306.569

–

–267.101

–

–234.582

–

–206.868

–

Stand per 30 juni

207.243

78.795

–

78.606

–

78.255

–

78.406

–

78.778


128.448

78.795

126.802

78.606

112.754

78.255

102.963

78.406

86.592

78.778

Nettoresultaat

–66.960

70.058

69.158

0

63.664

–

60.487

–

54.590

–128.448

–78.795

–126.802

–78.606

–112.754

–78.255

–102.963

–78.406

–86.592

–78.778

Stand per 30 juni

–66.960

70.058

–

69.158

–

63.664

–

60.487

–

54.590

Stand per 30 juni

13.856.698

1.488.780

–

1.448.544

–

1.287.263

–

1.200.670

–

1.019.274

Onverdeeld resultaat

Toevoeging algemene reserve

Samenstelling en verloop fondsvermogen EUR x 1

Pensioen Opbouw 20582060 01/01– 01/01– 08/05/15 30/06/14

Samengevoegd 01/01– 30/06/15

01/01– 30/06/14


660.784

759.186

30.234.663

16.146.276

82.523

24.877

6.480.675

–904.961

–140

33.200.668 – 12.667.418

161.654

–

1.528.130

–

0

783.923

52.296.043

22.479.860


42.344

–

837.144

–

Toevoeging resultaat lopend boekjaar Toevoeging resultaat voorgaand boekjaar Verrekening Overige Reserves op ingekochte participaties bij fusie

41.192

–

371.098

–

77.518

42.344

2.706.970

837.144

–161.054

–

–1.526.935

–

0

42.344

2.388.277

837.144

77.518

42.344

2.706.970

837.144

–

48.694

29.213

1.396.056

Ontvangen op geplaatste participaties Betaald op ingekochte participaties Betaald op ingekochte participaties bij fusie Stand per 30 juni

–147.091

Algemene reserve

Stand per 30 juni Onverdeeld resultaat Stand begin boekjaar Nettoresultaat Toevoeging algemene reserve

–77.518

–42.344

–2.706.970

–837.144

Stand per 30 juni

0

48.694

29.213

1.396.056

Stand per 30 juni

0

874.961

54.713.533

24.713.060

Pensioen Opbouw 30

9 Fondsvermogen, uitstaande participaties en intrinsieke waarde per participatie Fondsvermogen, uitstaande participaties en intrinsieke waarde per participatie Pensioen Opbouw 2013–2015 Vermogen in EUR x 1 Aantal uitstaande participaties Intrinsieke waarde per participatie in EUR x 1



08/05/15

31/12/14

30/06/15

31/12/14

30/06/15

31/12/14

30/06/15

31/12/14

–

1.572.181

1.785.276

1.546.375

2.329.032

1.915.063

3.640.938

2.697.620

–

13.100

15.020

12.843

19.805

16.109

30.904

22.934

124,28 1

120,01

118,86

120,41

117,60

118,88

117,82

117,63

Pensioen Opbouw 2025–2027 Vermogen in EUR x 1





30/06/15

31/12/14

30/06/15

31/12/14

30/06/15

31/12/14

30/06/15

31/12/14

4.553.805

2.690.796

4.288.831

2.395.447

6.007.116

3.236.937

6.469.265

3.630.447

Aantal uitstaande participaties

38.520

23.033

36.263

20.624

50.134

27.782

52.528

30.742

Intrinsieke waarde per participatie in EUR x 1

118,22

116,82

118,27

116,15

119,82

116,51

123,16

118,09





30/06/15

31/12/14

30/06/15

31/12/14

30/06/15

31/12/14

08/05/15

31/12/14

1.997.902

6.213.721

3.184.715

5.568.851

2.609.809

13.856.698

2.276.333

–


49.474

26.469

44.387

21.676

110.176

18.918

–

16.584

Intrinsieke waarde per participatie in EUR x 1

125,60

120,32

125,46

120,40

125,77

120,33

127,41 1

120,47

Vermogen in EUR x 1





08/05/15

31/12/14

08/05/15

31/12/14

08/05/15

31/12/14

08/05/15

31/12/14

Vermogen in EUR x 1

–

1.413.897

–

987.148

–

843.461

–

780.646


–

11.710

–

8.163

–

6.981

–

6.747

127,96 1

120,74

128,30 1

120,93

127,62 1

120,82

122,19 1

115,70

Intrinsieke waarde per participatie in EUR x 1 1

Betreft de koers op de opheffingsdatum, 8 mei 2015.

Pensioen Opbouw 31

Toelichting op de winsten verliesrekening 10 Dividenden Dit betreft ontvangen netto dividenden, terug te vorderen dividendbelasting en ontvangen dividendvervangende betalingen op uitgeleende posities. 11 Rente Dit betreft het saldo van ontvangen en betaalde rente op banktegoeden. 12 Lopende kosten Lopende kosten In %

Pensioen Opbouw 2013–2015 01/01– 01/01– 08/05/15 30/06/14

Pensioen Opbouw 2013–2018 01/01– 01/01– 30/06/15 30/06/14

Pensioen Opbouw 2019–2021 01/01– 01/01– 30/06/15 30/06/14

Pensioen Opbouw 2022–2024 01/01– 01/01– 30/06/15 30/06/14

Kostensoort Beheerkosten Service fee

0,25 0,10

0,29 0,12

0,29 0,12

0,29 0,12

0,29 0,12

0,29 0,12

0,29 0,12

0,29 0,12

Totaal

0,35

0,41

0,41

0,41

0,41

0,41

0,41

0,41

Pensioen Opbouw 2025–2027 01/01– 01/01– 30/06/15 30/06/14

Pensioen Opbouw 2028–2030 01/01– 01/01– 30/06/15 30/06/14

Pensioen Opbouw 2031–2033 01/01– 01/01– 30/06/15 30/06/14

Pensioen Opbouw 2034–2036 01/01– 01/01– 30/06/15 30/06/14


0,29 0,12

0,29 0,12

0,29 0,12

0,29 0,12

0,29 0,12

0,29 0,12

0,29 0,12

0,29 0,12

Totaal

0,41

0,41

0,41

0,41

0,41

0,41

0,41

0,41

Pensioen Opbouw 2037–2039 01/01– 01/01– 30/06/15 30/06/14

Pensioen Opbouw 2040–2042 01/01– 01/01– 30/06/15 30/06/14

Pensioen Opbouw 2043–2070 01/01– 01/01– 30/06/15 30/06/14

Pensioen Opbouw 2046–2048 01/01– 01/01– 08/05/15 30/06/14


0,29 0,12

0,29 0,12

0,29 0,12

0,29 0,12

0,29 0,12

0,29 0,12

0,25 0,10

0,29 0,12

Totaal

0,41

0,41

0,41

0,41

0,41

0,41

0,35

0,41

Pensioen Opbouw 2049–2051 01/01– 01/01– 08/05/15 30/06/14

Pensioen Opbouw 2052–2054 01/01– 01/01– 08/05/15 30/06/14

Pensioen Opbouw 2055–2057 01/01– 01/01– 08/05/15 30/06/14

Pensioen Opbouw 2058–2060 01/01– 01/01– 08/05/15 30/06/14


0,25 0,10

0,29 0,12

0,25 0,10

0,29 0,12

0,25 0,10

0,29 0,12

0,25 0,10

0,29 0,12

Totaal

0,35

0,41

0,35

0,41

0,35

0,41

0,35

0,41

Het percentage van de lopende kosten is gebaseerd op het gemiddelde subfondsvermogen. De lopende kosten omvatten alle kosten die in de verslagperiode ten laste van het subfondsvermogen zijn gebracht, exclusief de kosten van transacties in financiële instrumenten en interestkosten. In de lopende kosten zijn evenmin opgenomen de kosten verband houdend met de plaatsingen en opnamen van eigen participaties. Uit de beheerkosten worden bekostigd alle lopende kosten die voortvloeien uit het beheer en de marketing van het fonds. Indien de beheerder door haar te verrichten werkzaamheden aan derden uitbesteedt, worden de hieraan verbonden kosten uit de beheervergoeding voldaan. Uit de beheerkosten worden mede bekostigd de kosten voor het aanbrengen van deelnemers in het fonds. Uit de service fee worden bekostigd de administratie, de kosten voor de externe accountant, overige externe adviseurs, toezichthouders, de kosten met betrekking tot wettelijke rapportages waaronder jaar– en halfjaarberichten en de kosten voor vergaderingen van participanten. De kosten voor de externe accountant voor het fonds worden vanuit de service fee door RIAM betaald. Derhalve zijn er in het resultaat van het fonds geen kosten voor de externe accountant opgenomen. Het bewaarloon en de overige kosten zijn door de beheerder aan de sub–fondsen vergoed en derhalve nihil. Aan Pensioen Opbouw worden geen beheerkosten en service fee van beleggingen in fondsen van de Robeco Groep in rekening gebracht door de beheerder van deze fondsen. De overige kosten van deze beleggingen en de kosten van de fondsen van derden zijn door de beheerder vergoed aan de sub–fondsen en derhalve nihil.

Pensioen Opbouw 32

13 Beheerkosten en service fee De beheerkosten betreffen uitsluitend de beheervergoeding van 0,29% per jaar voor alle sub fondsen. De service fee bedraagt 0,12% per jaar voor alle subfondsen. De beheervergoeding en service fee worden in rekening gebracht door de beheerder. De vergoedingen worden dagelijks berekend op basis van het subfondsvermogen. 14 Performance fee Pensioen Opbouw is niet onderworpen aan een performance fee. 15 Transactiekosten De brokerkosten en beursbelastingen van de beleggingstransacties zijn verdisconteerd in de kostprijs c.q. de opbrengstwaarde van de beleggingen. Deze kosten en belastingen komen ten laste van het resultaat uit hoofde van waardeveranderingen. De kwantificeerbare transactiekosten zijn hieronder opgenomen. Transactiekosten Pensioen Opbouw 2013–2015 01/01– 01/01– 08/05/15 30/06/14

Pensioen Opbouw 2013–2018 01/01– 01/01– 30/06/15 30/06/14

Pensioen Opbouw 2019–2021 01/01– 01/01– 30/06/15 30/06/14

Pensioen Opbouw 2022–2024 01/01– 01/01– 30/06/15 30/06/14

Transactiesoort Aandelen Beleggingen in fondsen van de Robeco Groep

61 194

528 38

Pensioen Opbouw 2025–2027 01/01– 01/01– 30/06/15 30/06/14

75 554

528 38

Pensioen Opbouw 2028–2030 01/01– 01/01– 30/06/15 30/06/14

43 514

432 59

Pensioen Opbouw 2031–2033 01/01– 01/01– 30/06/15 30/06/14

114 633

447 72

Pensioen Opbouw 2034–2036 01/01– 01/01– 30/06/15 30/06/14


67

448

77

449

125

577

174

643

852

217

890

157

1.786

203

2.753

336

Pensioen Opbouw 2037–2039 01/01– 01/01– 30/06/15 30/06/14

Pensioen Opbouw 2040–2042 01/01– 01/01– 30/06/15 30/06/14

Pensioen Opbouw 2043–2070 01/01– 01/01– 30/06/15 30/06/14

Pensioen Opbouw 2046–2048 01/01– 01/01– 08/05/15 30/06/14


174

646

165

646

740

450

168

643

2.311

330

2.126

284

2.402

432

2.485

236

Pensioen Opbouw 2049–2051 01/01– 01/01– 08/05/15 30/06/14

Pensioen Opbouw 2052–2054 01/01– 01/01– 08/05/15 30/06/14

Pensioen Opbouw 2055–2057 01/01– 01/01– 08/05/15 30/06/14

Pensioen Opbouw 2058–2060 01/01– 01/01– 08/05/15 30/06/14


33 1.808

584 159

159 1.303

241 447

79 533

16 Omloopfactor De omloopfactor geeft een indicatie van de omloopsnelheid van de portefeuille van het fonds en is een maatstaf voor de gemaakte transactiekosten als gevolg van het portefeuillebeleid en de daaruit voortkomende beleggingstransacties. De omloopfactor wordt bepaald door het bedrag van de turnover uit te drukken in een percentage van het gemiddelde fondsvermogen. Het gemiddeld fondsvermogen wordt op dagbasis berekend. Het bedrag van de turnover wordt bepaald door de som van de aan– en verkopen van de beleggingen te verminderen met de som van de plaatsingen en opnamen van eigen participaties. Omloopfactor 01/07/14– 30/06/15 12

01/01– 30/06/14 5


60

3


–39

3


–4

2


–7

0


–20

1

In % Pensioen Opbouw 2013-2015*

Pensioen Opbouw 33

467 16

83 167

308 1

Omloopfactor


01/07/14– 30/06/15 –2

01/01– 30/06/14 2


23

5


4

6


–5

6


–13

10

Pensioen Opbouw 2046-2048*

–3

9


–5

9


–8

10


–46

9


7

11

In %

* Betreft de periode 1 januari tot en met 8 mei 2015. 17 Transacties met gelieerde maatschappijen Van het transactievolume over de verslagperiode is een gedeelte uitgevoerd met gelieerde maatschappijen. Hieronder is een tabel opgenomen met de verschillende transactiesoorten waar hiervan sprake is geweest. Transacties met gelieerde maatschappijen

Gedeelte van het totaal volume in % Transactiesoort Beleggingen in fondsen van de Robeco Groep

Gedeelte van het totaal volume in %

Pensioen Opbouw 2013– 2015 01/01– 01/01– 08/05/15 30/06/14 100,0

100,0

Pensioen Opbouw 2025– 2027 01/01– 01/01– 30/06/15 30/06/14

Pensioen Opbouw 2013– 2018 01/01– 01/01– 30/06/15 30/06/14 100,0

100,0

Pensioen Opbouw 2028– 2030 01/01– 01/01– 30/06/15 30/06/14

Pensioen Opbouw 2019– 2021 01/01– 01/01– 30/06/15 30/06/14 100,0

100,0

Pensioen Opbouw 2031– 2033 01/01– 01/01– 30/06/15 30/06/14

Pensioen Opbouw 2022– 2024 01/01– 01/01– 30/06/15 30/06/14 100,0

100,0

Pensioen Opbouw 2034– 2036 01/01– 01/01– 30/06/15 30/06/14

Transactiesoort Beleggingen in fondsen van de Robeco Groep


100,0

100,0

Pensioen Opbouw 2037– 2039 01/01– 01/01– 30/06/15 30/06/14

100,0

100,0

Pensioen Opbouw 2040– 2042 01/01– 01/01– 30/06/15 30/06/14

100,0

100,0

Pensioen Opbouw 2043– 2070 01/01– 01/01– 30/06/15 30/06/14

100,0

100,0

Pensioen Opbouw 2046– 2048 01/01– 01/01– 08/05/15 30/06/14



100,0

100,0

Pensioen Opbouw 2049– 2051 01/01– 01/01– 08/05/15 30/06/14

100,0

100,0

Pensioen Opbouw 2052– 2054 01/01– 01/01– 08/05/15 30/06/14

100,0

100,0

Pensioen Opbouw 2055– 2057 01/01– 01/01– 08/05/15 30/06/14

100,0

100,0

Pensioen Opbouw 2058– 2060 01/01– 01/01– 08/05/15 30/06/14


100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

De bedragen die de beheerder, RIAM, heeft ontvangen aan management en service fee zijn separaat opgenomen in de winsten verliesrekening. 18 Personeelskosten Het fonds heeft geen personeel in dienst. Robeco Nederland B.V. is werkgeefster van de voor (het bestuur van) het fonds in Nederland werkzame personen. De beloning van deze personen geschiedt uit de beheerkosten. Het beloningsbeleid van Robeco Nederland B.V. bestaat voor fondsmanagers uit enerzijds het vaste inkomen en anderzijds het variabele inkomen. Het secundaire arbeidsvoorwaardenpakket ligt in lijn met wat gebruikelijk is binnen de financiële dienstverlening. Het variabele inkomen biedt de fondsmanager een beloning voor zijn meerjarige outperformance. De systematiek is gerelateerd aan de outperformance ten opzichte van een vooraf gesteld target. Het trackrecord over een periode van 1 jaar, 3 jaar en 5 jaar wordt meegewogen in de vaststelling van de variabele beloning. Bij de bonusbepaling zijn tevens van belang de mate waarin team en individuele kwalitatieve doelstellingen behaald worden alsmede de mate waarin de Robeco corporate values worden nageleefd. Daarnaast wordt de bijdrage van de fondsmanager aan diverse organisatiedoelstellingen meegewogen. Bij goede performance kan de variabele

Pensioen Opbouw 34

100,0

100,0

beloning hoger zijn dan het vastgestelde drempelbedrag, waarna de uitbetaling van de variabele beloning gefaseerd plaats vindt over vier of vijf jaar. De nog uitstaande bedragen bewegen mee met de toekomstige bedrijfsresultaten. Conform de Code Banken en Regeling Beheerst Beloningsbeleid wordt de variabele beloning goedgekeurd door de raad van commissarissen van Robeco Groep N.V.. De beheerder van het fonds heeft sinds 22 juli 2014 een AIFMDvergunning. De herziening van het beloningsbeleid conform AIFMD-eisen is per 1 januari 2015 volledig geïmplementeerd. In het jaarverslag over 2015 zal dan ook voor het eerst kwantitatieve informatie worden verstrekt over het gehele boekjaar.

Valutatabel Valutakoersen Aantal eenheden vreemde valuta

30/06/2015

31/12/2014

AED

1

4,0917

4,4444

AUD

1

1,4497

1,4786

BRL

1

3,4614

3,2165

CAD

1

1,3910

1,4015

CHF

1

1,0413

1,2024

CNY

1

6,9109

7,5075

DKK

1

7,4571

7,4460

GBP

1

0,7085

0,7760

HKD

1

8,6356

9,3809

IDR

1.000

14,8588

14,9925

ILS

1

4,2034

4,7081

INR

1

70,9220

76,3359 1,4507

EUR 1

JPY

100

1,3633

KRW

1.000

1,2429

1,3300

MXN

1

17,4825

17,8253

MYR

1

4,2034

4,2301

NOK

1

8,7642

9,0744

NZD

1

1,6474

1,5482

PHP

1

50,2513

54,0541

PLN

1

4,1911

4,2974

QAR

1

4,0568

4,4053

SEK

1

9,2421

9,4697

SGD

1

1,5002

1,6033

THB

1

37,5940

39,8406

TRY

1

2,9851

2,8289

TWD

1

34,3643

38,1679

USD

1

1,1142

1,2101

ZAR

1

13,5318

14,0056

Pensioen Opbouw 35

Spreiding van het vermogen De spreiding van het vermogen is opgesteld aan de hand van de samenstelling van de beleggingen van de fondsen van de Robeco Groep met inachtneming van het relatieve belang die de Pensioen Opbouw subfondsen van hun vermogen beleggen in die fondsen.


Spreiding van het vermogen Geografische en valutaire verdeling Aandelen

Geografisch Aandelen + derivaten 1

Valutair

30/06/2015

30/06/2015

31/12/2014

30/06/2015

31/12/2014

30/06/2015

31/12/2014

EUR x duizend

in %

in %

in %

in %

in %

in %

156

8,7

8,3

8,4

8,1

2,4

1,8

Brazilië

12

0,7

0,8

0,7

0,8

0,2

0,4

Mexico

10

0,6

0,6

0,6

0,6

0,3

0,3

Canada

6

0,4

0,4

0,3

0,4

0,3

0,4

Colombia

2

0,1

0,2

0,1

0,2

0,1

–

Chili

1

–

–

0,1

–

–

–

Peru

–

–

–

–

–

0,1

0,1

Duitsland

441

24,7

22,2

25,4

20,7

–

–

Nederland

297

16,6

18,0

16,6

18,0

–

–

Frankrijk

Naar landen

2

Amerika (10,5%) Verenigde Staten

Europa (76,4%)

266

14,9

12,8

16,3

12,8

–

–

Italië

85

4,7

5,6

4,7

5,7

–

–

België

72

4,0

4,3

4,0

4,3

–

–

Verenigd Koninkrijk

56

3,2

3,1

–2,8

4,1

–0,5

–0,4

Spanje

49

2,7

4,8

2,7

4,8

–

–

Oostenrijk

26

1,5

1,8

1,5

1,8

–

–

Ierland

24

1,4

1,4

1,4

1,4

–

–

Denemarken

16

0,9

0,7

0,9

0,7

–

–

Zwitserland

6

0,3

0,3

0,3

0,3

0,2

0,2

Zweden

6

0,3

0,3

0,3

0,3

0,1

0,1

Finland

6

0,3

1,0

0,3

0,9

–

–

Turkije

4

0,2

0,3

0,2

0,3

0,2

0,3

Noorwegen

3

0,2

0,1

0,2

0,1

–

–

Rusland

3

0,2

0,1

0,2

0,1

0,1

0,1

Polen

2

0,1

0,3

0,2

0,3

0,3

0,3

Hongarije

1

0,1

0,1

0,1

0,1

0,1

0,2

Griekenland

1

0,1

–

0,1

–

–

–

Luxemburg

–

–

1,4

0,1

1,4

–

–

Portugal

–

–

0,6

–

0,6

–

–

Tsjechië

–

–

–

–

–

–

–

Roemenië

–

–

–

–

–

0,1

–

Euro

–

–

–

–

–

93,4

93,2

Pensioen Opbouw 36



Valutair

30/06/2015

30/06/2015

31/12/2014

30/06/2015

31/12/2014

30/06/2015

31/12/2014

EUR x duizend

in %

in %

in %

in %

in %

in %

Japan

16

0,9

0,8

0,8

0,8

0,4

0,4

India

7

0,4

0,4

0,4

0,4

0,1

0,1

China

6

0,3

0,3

0,3

–

–

–

Indonesië

6

0,3

0,3

0,4

0,3

0,2

0,3

Korea

4

0,2

0,2

0,2

0,4

0,2

0,2

Taiwan

4

0,2

0,2

0,2

0,2

0,2

0,2

Maleisië

4

0,2

0,3

0,2

0,3

0,3

0,4

Thailand

3

0,2

0,2

0,2

0,2

0,2

0,2

Hongkong

2

0,1

0,1

0,1

0,1

0,4

0,4

Singapore

1

0,1

0,1

0,1

0,1

0,1

0,1

Israël

1

0,1

–

–

–

–

–

14

0,8

0,8

0,8

0,8

0,2

0,3

Zuid-Afrika

5

0,3

0,4

0,3

0,4

0,3

0,4

Verenigde Arabische Emiraten

1

–

0,1

–

0,1

–

–

160

9,0

6,3

13,1

7,1

–

–

1.785

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

Naar landen

2

Azië (3,0%)

Australië (0,8%) Australië

Afrika (0,3%)

Overige activa en passiva (9,0%) Totaal

1 Naast de beleggingen in aandelen kan de portefeuille ook posities in derivaten bevatten. Het totaal van beide geeft de totale exposure van de beleggingen aan, zowel per land als in totaal. Per 30/06/2015, evenals per 31/12/2014, bevatte de portefeuille derivaten, in casu indexfutures, welke zijn verwerkt in deze geografische verdeling en valutatermijntransacties, welke zijn verwerkt in de valutaire verdeling. 2

De achter de regio’s genoemde percentages zijn inclusief posities in derivaten.

Pensioen Opbouw 37

Sectorverdeling In %

30/06/2015

31/12/2014

Financiële dienstverlening

1,5

1,7

Informatietechnologie

0,7

0,9

Farmacie en gezondheidszorg

0,7

0,9

Consument cyclisch

0,6

0,7

Consument defensief

0,6

0,8

Industrie en dienstverlening

0,6

0,7

Telecom

0,4

0,5

Energie

0,3

0,5

Basismaterialen

0,3

0,3

Nutsbedrijven

0,3

0,4

Staatsobligaties

61,7

64,5

Bedrijfsobligaties

21,5

18,6

1,8

3,2

Aandelen

Vastrentende waarden

Overige beleggingen

Overige activa en passiva Totaal

Pensioen Opbouw 38

9,0

6,3

100,0

100,0



Naar landen

2


Valutair

30/06/2015

30/06/2015

31/12/2014

30/06/2015

31/12/2014

30/06/2015

31/12/2014

EUR x duizend

in %

in %

in %

in %

in %

in %


207

9,0

9,0

8,7

8,8

2,1

1,5

Brazilië

16

0,7

0,8

0,7

0,8

0,2

0,4

Mexico

14

0,6

0,6

0,6

0,6

0,3

0,4

Canada

8

0,3

0,5

0,3

0,5

0,3

0,5

Colombia

3

0,1

0,2

0,1

0,2

0,2

0,3

Chili

1

–

0,1

–

0,1

–

–

Peru

–

–

–

–

–

–

0,1

Duitsland

568

24,4

21,0

25,2

19,0

–

–

Frankrijk

375

16,1

14,8

17,2

14,8

–

–

Nederland

358

15,4

16,0

15,4

16,0

–

–

Italië

110

4,7

6,0

4,7

6,0

–

–

België

103

4,4

5,1

4,4

5,1

–

–

Verenigd Koninkrijk

74

3,2

3,4

–5,4

–0,6

–0,5

–0,4

Spanje

64

2,7

5,0

2,7

5,0

–

–

Oostenrijk

38

1,6

2,2

1,6

2,2

–

–

Ierland

32

1,4

1,5

1,4

1,5

–

–

Denemarken

21

0,9

0,7

0,9

0,7

–

0,1

Zwitserland

8

0,4

0,3

0,4

0,3

0,2

0,2

Zweden

7

0,3

0,3

0,3

0,3

0,1

0,1

Finland

7

0,3

1,2

0,3

1,2

0,3

–

Turkije

7

0,3

0,3

0,3

0,3

–

0,3

Noorwegen

4

0,2

0,1

0,2

0,1

–

–

Rusland

4

0,2

0,1

0,2

0,1

0,1

0,1

Polen

4

0,2

0,3

0,2

0,3

0,3

0,3

Luxemburg

1

–

1,5

–

1,6

–

–

Hongarije

1

–

0,1

–

0,1

0,1

0,2

Portugal

–

–

0,7

–

0,7

–

–

Roemenië

–

–

–

–

–

0,1

–

Euro

–

–

–

–

–

94,1

93,1

Japan

21

0,9

0,9

0,8

0,9

–0,1

–

India

Europa (76,7%)

Azië (3,0%)

10

0,4

0,4

0,4

0,4

0,3

0,1

Indonesië

9

0,4

0,4

0,4

0,4

0,1

0,4

China

8

0,3

0,3

0,3

0,3

–

–

Maleisië

5

0,2

0,3

0,2

0,3

0,3

0,4

Korea

4

0,2

0,2

0,2

0,4

0,2

0,2

Taiwan

4

0,2

0,2

0,2

0,2

0,2

0,2

Pensioen Opbouw 39


Naar landen

2


Valutair

30/06/2015

30/06/2015

31/12/2014

30/06/2015

31/12/2014

30/06/2015

31/12/2014

EUR x duizend

in %

in %

in %

in %

in %

in %

Thailand

4

0,2

0,2

0,2

0,2

0,2

0,3

Hongkong

3

0,1

0,1

0,1

0,1

0,4

0,4

Singapore

2

0,1

0,1

0,1

0,1

–

0,1

19

0,8

0,9

0,8

0,9

0,2

0,3

Zuid-Afrika

6

0,2

0,4

0,2

0,4

0,3

0,4


1

0,1

0,1

0,1

0,1

–

–

Qatar

1

–

–

–

–

–

–

197

8,5

3,7

15,6

9,6

–

–

2.329

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

Australië (0,8%) Australië

Afrika (0,3%)




Pensioen Opbouw 40


30/06/2015

31/12/2014


1,5

1,9


0,7

1,0


0,7

0,9

Consument cyclisch

0,6

0,8

Consument defensief

0,6

0,9


0,5

0,8

Energie

0,4

0,6

Telecom

0,4

0,5

Basismaterialen

0,3

0,4

Nutsbedrijven

0,3

0,5

Staatsobligaties

62,1

65,0

Bedrijfsobligaties

21,7

19,9

Overige beleggingen

1,7

3,1

Overige activa en passiva

8,5

3,7

100,0

100,0

Aandelen


Totaal

Pensioen Opbouw 41




Valutair

30/06/2015

30/06/2015

31/12/2014

30/06/2015

31/12/2014

30/06/2015

31/12/2014

EUR x duizend

in %

in %

in %

in %

in %

in %

Duitsland

839

23,0

19,0

24,1

16,8

–

–

Frankrijk

642

17,6

14,7

18,1

14,7

–

–

Nederland

462

12,7

13,8

12,7

13,8

–

–

België

179

4,9

5,1

4,9

5,1

–

–

Italië

162

4,4

5,6

4,4

5,6

–

–

Verenigd Koninkrijk

116

3,2

3,4

–9,2

–2,1

–0,2

–

Spanje

94

2,6

4,7

2,6

4,7

–

–

Oostenrijk

68

1,8

2,3

1,9

2,3

–

–

Ierland

47

1,3

1,4

1,3

1,4

–

–

Denemarken

32

0,9

0,7

0,9

0,7

0,1

0,1

Zwitserland

14

0,4

0,4

0,4

0,4

–0,1

0,4

Finland

13

0,4

1,2

0,3

1,2

–

–

Zweden

11

0,3

0,3

0,3

0,3

0,1

0,1

Turkije

10

0,3

0,3

0,3

0,3

0,3

0,4

Rusland

7

0,2

0,1

0,2

0,1

0,1

0,2

Polen

6

0,2

0,3

0,2

0,3

0,3

0,4

Noorwegen

6

0,2

0,1

0,2

0,1

–

0,1

Hongarije

2

0,1

0,1

–

0,1

0,1

0,2

Portugal

1

–

0,6

–

0,6

–

–

Griekenland

1

–

–

–

–

–

–

Luxemburg

1

–

2,1

–

2,2

–

–

Roemenië

–

–

–

–

–

0,1

–

Euro

–

–

–

–

–

93,4

87,5

Naar landen

2

Europa (74,5%)


378

10,4

12,1

10,0

11,9

2,2

5,0

Brazilie

27

0,7

0,9

0,7

0,9

0,3

0,5

Mexico

22

0,6

0,7

0,6

0,7

0,3

0,4

Canada

16

0,4

0,8

0,4

0,8

0,1

0,3

Colombia

5

0,2

0,2

0,2

0,2

0,2

0,3

Chili

2

0,1

0,1

0,1

0,1

–

–

Peru

–

–

–

–

–

–

0,1

Japan

37

1,0

1,1

0,9

1,1

0,1

0,3

China

17

0,5

0,5

0,5

0,5

–

–

Indonesië

16

0,4

0,4

0,4

0,4

0,3

0,4

India

16

0,4

0,5

0,4

0,5

0,1

0,2

Taiwan

10

0,3

0,4

0,3

0,4

0,3

0,4

Korea

9

0,3

0,4

0,3

0,6

0,3

0,4

Azië (3,6%)

Pensioen Opbouw 42


Naar landen

2


Valutair

30/06/2015

30/06/2015

31/12/2014

30/06/2015

31/12/2014

30/06/2015

31/12/2014

EUR x duizend

in %

in %

in %

in %

in %

in %

Maleisië

9

0,2

0,4

0,3

0,4

0,3

0,5

Thailand

7

0,2

0,3

0,2

0,3

0,3

0,3

Hongkong

6

0,2

0,2

0,1

0,2

0,5

0,7

Singapore

3

0,1

0,1

0,1

0,1

0,1

0,1

Israël

1

–

0,1

–

0,1

–

–

Filippijnen

1

–

–

–

–

–

–

31

0,9

1,0

0,9

1,0

–

0,1

1

–

–

–

–

–

–

Australië (0,9%) Australië Nieuw-Zeeland

Afrika (0,4%) Zuid-Afrika

11

0,3

0,6

0,3

0,6

0,4

0,6


2

0,1

0,1

0,1

0,1

–

–

Qatar

1

–

0,1

–

0,1

–

–

300

8,2

2,8

19,6

10,4

–

–

3.641

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0




Pensioen Opbouw 43


30/06/2015

31/12/2014


2,0

3,2


1,0

1,6


0,9

1,4

Consument defensief

0,9

1,3

Consument cyclisch

0,8

1,3


0,8

1,2

Telecom

0,5

0,8

Energie

0,5

0,9

Nutsbedrijven

0,4

0,8

Basismaterialen

0,4

0,6

Staatsobligaties

60,4

60,4

Bedrijfsobligaties

20,9

18,8

2,3

4,9

Aandelen


Overige beleggingen


Pensioen Opbouw 44

8,2

2,8

100,0

100,0




Valutair

30/06/2015

30/06/2015

31/12/2014

30/06/2015

31/12/2014

30/06/2015

31/12/2014

EUR x duizend

in %

in %

in %

in %

in %

in %

Duitsland

945

20,8

16,1

21,9

14,1

–

–

Frankrijk

797

17,5

15,0

17,6

15,0

–

–

Nederland

466

10,2

11,0

10,2

11,0

–

–

België

223

4,9

5,2

4,9

5,2

–

–

Italië

184

4,0

5,5

4,0

5,5

–

–

Verenigd Koninkrijk

148

3,3

3,5

–10,5

–5,6

–0,5

–0,1

Spanje

Naar landen

2

Europa (69,2%)

107

2,3

4,6

2,3

4,6

–

–

Oostenrijk

85

1,9

2,4

1,9

2,4

–

–

Ierland

53

1,1

1,4

1,1

1,4

–

–

Denemarken

37

0,8

0,7

0,8

0,7

0,1

0,1

Zwitserland

22

0,5

0,5

0,5

0,5

–0,2

0,4

Finland

17

0,4

1,3

0,4

1,3

–

–

Zweden

15

0,3

0,4

0,3

0,4

0,2

0,2

Turkije

15

0,3

0,4

0,3

0,4

0,3

0,4

Rusland

11

0,2

0,2

0,2

0,2

0,1

0,2

Noorwegen

9

0,2

0,1

0,2

0,1

0,1

0,1

Polen

9

0,2

0,4

0,2

0,4

0,4

0,4

Luxemburg

2

0,1

2,3

0,1

2,3

–

–

Hongarije

2

0,1

0,1

0,1

0,1

0,1

0,1

Portugal

2

0,1

0,6

0,1

0,6

–

–

Griekenland

1

–

–

–

–

–

–

Kazachstan

1

–

–

–

–

–

–

Tsjechië

1

–

–

–

–

–

–

Roemenië

–

–

–

–

–

0,1

–

Euro

–

–

–

–

–

91,7

88,90

646

14,2

13,6

13,9

13,6

2,9

3,5

Brazilie

38

0,8

1,0

0,8

1,0

0,3

0,5

Canada

31

0,7

0,9

0,7

0,9

0,1

0,5

Mexico

30

0,6

0,7

0,6

0,7

0,4

0,4

Colombia

8

0,2

0,2

0,2

0,2

0,2

0,3

Chili

3

0,1

0,1

0,1

0,1

–

–

Peru

0

–

–

–

–

0,1

0,1

Japan

60

1,3

1,2

1,1

1,2

–0,1

–

China

30

0,7

0,6

0,7

0,6

–

–

Indonesië

22

0,5

0,5

0,5

0,5

0,3

0,4

India

21

0,4

0,5

0,4

0,5

0,2

0,2


Azië (4,7%)

Pensioen Opbouw 45


Naar landen

2


Valutair

30/06/2015

30/06/2015

31/12/2014

30/06/2015

31/12/2014

30/06/2015

31/12/2014

EUR x duizend

in %

in %

in %

in %

in %

in %

Taiwan

19

0,4

0,5

0,4

0,4

0,4

0,5

Korea

17

0,4

0,4

0,4

0,7

0,4

0,4

Maleisië

15

0,3

0,4

0,3

0,4

0,4

0,5

Hongkong

10

0,2

0,2

0,2

0,2

0,8

0,8

Thailand

10

0,2

0,3

0,2

0,3

0,3

0,3

Singapore

6

0,1

0,1

0,1

0,1

0,1

0,1

Filippijnen

2

0,1

–

0,1

–

–

–

Israël

2

0,1

0,1

0,1

0,1

–

–

46

1,0

1,1

1,0

1,1

0,2

0,2

2

0,1

–

0,1

–

0,1

–



18

0,4

0,6

0,4

0,6

0,5

0,6


3

0,1

0,1

0,1

0,1

–

–

Qatar

2

–

0,1

–

0,1

–

–

Egypte

1

–

–

–

–

–

–

360

7,9

5,1

21,0

16,0

–

–

4.554

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0




Pensioen Opbouw 46


30/06/2015

31/12/2014


3,2

3,4


1,5

1,8


1,5

1,6

Consument defensief

1,4

1,5

Consument cyclisch

1,3

1,5


1,2

1,4

Telecom

0,8

0,9

Energie

0,7

1,0

Nutsbedrijven

0,7

0,9

Basismaterialen

0,5

0,6

Staatsobligaties

55,5

55,6

Bedrijfsobligaties

19,9

18,8

3,9

5,9

Aandelen


Overige beleggingen


Pensioen Opbouw 47

7,9

5,1

100,0

100,0




Valutair

30/06/2015

30/06/2015

31/12/2014

30/06/2015

31/12/2014

30/06/2015

31/12/2014

EUR x duizend

in %

in %

in %

in %

in %

in %

Duitsland

724

16,9

13,4

17,7

11,2

–

–

Frankrijk

621

14,5

14,0

14,4

14,0

–

–

Nederland

360

8,4

8,3

8,4

8,3

–

–

België

170

4,0

4,9

4,0

4,9

–

–

Italië

151

3,5

5,0

3,5

5,0

–

–

Verenigd Koninkrijk

146

3,4

3,5

–8,0

–7,0

–1,1

–0,3

Spanje

88

2,1

4,1

2,0

4,1

–

–

Oostenrijk

65

1,5

2,3

1,5

2,3

–

–

Ierland

43

1,0

1,3

1,0

1,3

–

–

Denemarken

32

0,7

0,7

0,7

0,7

0,1

0,1

Zwitserland

28

0,6

0,6

0,7

0,6

–0,2

0,1

Turkije

17

0,4

0,4

0,4

0,4

0,4

0,4

Zweden

17

0,4

0,4

0,4

0,4

–0,1

0,2

Finland

16

0,4

1,3

0,4

1,3

–

–

Rusland

14

0,3

0,2

0,3

0,2

0,1

0,2

Polen

Naar landen

2

Europa (58,8 %)

11

0,3

0,4

0,3

0,4

0,5

0,4

Noorwegen

9

0,2

0,1

0,2

0,1

0,1

0,1

Hongarije

3

0,1

0,1

0,1

0,1

0,2

0,2

Portugal

2

0,1

0,6

0,1

0,6

–

–

Luxemburg

2

–

2,6

0,1

2,6

–

–

Griekenland

2

–

–

–

–

–

–

Tsjechië

1

–

–

–

–

–

–

Kazachstan

1

–

–

–

–

–

–

Roemenië

–

–

–

–

–

0,1

–

Euro

–

–

–

–

–

89,4

87,0

840

19,6

16,7

19,3

16,7

4,4

5,1

Brazilie

45

1,0

1,1

1,0

1,1

0,3

0,1

Canada

44

1,0

1,1

1,0

1,1

0,4

0,5

Mexico

33

0,8

0,8

0,8

0,8

0,5

0,5

Colombia

9

0,2

0,3

0,2

0,3

0,2

0,3

Chili

3

0,1

0,1

0,1

0,1

–

–

Peru

1

–

–

–

–

0,1

0,1

Japan

78

1,8

1,4

1,5

1,4

–0,4

–

China

47

1,1

0,7

1,1

0,7

–

–

Taiwan

28

0,7

0,5

0,7

0,5

0,6

0,6

Korea

27

0,6

0,5

0,6

0,8

0,6

0,5

Amerika (22,7 %) Verenigde Staten

Asia (6,8 %)

Pensioen Opbouw 48


Naar landen

2


Valutair

30/06/2015

30/06/2015

31/12/2014

30/06/2015

31/12/2014

30/06/2015

31/12/2014

EUR x duizend

in %

in %

in %

in %

in %

in %

Indonesië

26

0,6

0,5

0,6

0,5

0,4

0,5

India

24

0,6

0,5

0,6

0,5

0,3

0,3

Maleisië

18

0,4

0,4

0,4

0,4

0,5

0,6

Hong Kong

15

0,3

0,3

0,3

0,3

1,0

1,0

Thailand

13

0,3

0,3

0,3

0,3

0,4

0,3

Singapore

8

0,2

0,2

0,2

0,2

0,2

0,2

Israël

3

0,1

0,1

0,1

0,1

–

–

Filippijnen

2

0,1

–

0,1

–

0,1

–

54

1,2

1,2

1,2

1,2

0,1

0,3

3

0,1

–

0,1

–

–

–


Afrika (0,8 %) Zuid-Afrika

25

0,6

0,7

0,6

0,7

0,7

0,7


4

0,1

0,1

0,1

0,1

–

–

Qatar

3

0,1

0,1

0,1

0,1

0,1

–

Egypte

1

–

–

–

–

–

–

412

9,6

8,2

20,8

20,6

–

–

4.289

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0




Pensioen Opbouw 49


30/06/2015

31/12/2014


5,0

4,3


2,4

2,3


2,3

2,0

Consument defensief

2,2

1,9

Consument cyclisch

2,0

1,9


1,8

1,7

Telecom

1,3

1,2

Energie

1,2

1,3

Nutsbedrijven

1,1

1,1

Basismaterialen

0,9

0,8

Staatsobligaties

45,5

48,2

Bedrijfsobligaties

18,5

17,7

6,0

7,4

Aandelen


Overige beleggingen


Pensioen Opbouw 50

9,6

8,2

100,0

100,0




Valutair

30/06/2015

30/06/2015

31/12/2014

30/06/2015

31/12/2014

30/06/2015

31/12/2014

EUR x duizend

in %

in %

in %

in %

in %

in %

Duitsland

715

11,9

11,9

12,4

9,8

–

–

Frankrijk

630

10,5

13,4

10,5

13,4

–

–

Nederland

367

6,1

6,8

6,1

6,8

–

–

Verenigd Koninkrijk

219

3,6

3,8

–4,5

–7,5

–1,6

–0,6

Italië

170

2,8

4,8

2,8

4,8

–

–

België

164

2,7

4,6

2,7

4,6

–

–

Spanje

99

1,7

4,0

1,7

4,0

–

–

Oostenrijk

62

1,0

2,1

1,0

2,1

–

–

Zwitzerland

53

0,9

0,7

0,9

0,7

–0,2

0,4

Ierland

48

0,8

1,2

0,8

1,2

–

–

Denemarken

40

0,7

0,7

0,7

0,7

0,2

0,1

Turkije

31

0,5

0,5

0,5

0,5

0,5

0,6

Zweden

29

0,5

0,5

0,5

0,5

–0,1

0,3

Rusland

26

0,4

0,2

0,5

0,2

0,2

0,2

Finland

23

0,4

1,2

0,4

1,2

–

–

Polen

20

0,3

0,5

0,3

0,5

0,6

0,6

Noorwegen

14

0,2

0,2

0,2

0,2

0,1

0,1

Hongarije

5

0,1

0,1

0,1

0,1

0,2

0,2

Portugal

4

0,1

0,6

0,1

0,6

–

–

Griekenland

4

0,1

–

0,1

–

–

–

Luxemburg

4

0,1

3,2

0,1

3,3

–

–

Tsjechië

2

–

–

–

–

–

–

Kazachstan

1

–

–

–

–

–

–

Roemenië

–

–

–

–

–

0,1

–

Euro

–

–

–

–

–

84,4

82,5

1.677

27,9

21,7

27,5

21,6

7,0

6,8

Canada

94

1,6

1,3

1,6

1,3

0,3

0,7

Brazilië

76

1,3

1,5

1,3

1,5

0,5

0,6

Mexico

55

0,9

0,9

0,9

0,9

0,6

0,6

Colombia

0,4

Naar landen

2

Europa (45,4%)


15

0,3

0,3

0,3

0,3

0,3

Chili

7

0,1

0,1

0,1

0,1

–

–

Peru

1

–

–

–

–

0,1

0,1

Jamaica

1

–

–

–

–

–

–

Japan

152

2,5

1,7

2,1

1,8

–0,5

–

China

95

1,6

1,0

1,6

1,0

–

–

Taiwan

59

1,0

0,8

1,0

0,8

1,0

0,8

Azië (9,4%)

Pensioen Opbouw 51


Naar landen

2


Valutair

30/06/2015

30/06/2015

31/12/2014

30/06/2015

31/12/2014

30/06/2015

31/12/2014

EUR x duizend

in %

in %

in %

in %

in %

in %

Korea

55

0,9

0,7

0,9

1,0

0,9

0,7

Indonesië

45

0,7

0,6

0,7

0,6

0,5

0,4

India

41

0,7

0,6

0,7

0,6

0,4

0,4

Maleisië

34

0,6

0,6

0,6

0,6

0,7

0,8

Hongkong

31

0,5

0,3

0,5

0,3

1,5

1,3

Thailand

23

0,4

0,4

0,4

0,4

0,5

0,4

Singapore

17

0,3

0,2

0,3

0,2

0,2

0,2

Israël

7

0,1

0,1

0,1

0,1

–

–

Filippijnen

5

0,1

0,1

0,1

0,1

0,1

0,1

Pakistan

1

–

–

–

–

–

–

98

1,6

1,4

1,6

1,4

0,3

0,3

6

0,1

–

0,1

–

0,1

–

49

0,9

0,9

0,8

0,9

1,0

0,9

Qatar

7

0,1

0,1

0,1

0,1

–

0,1


6

0,1

0,1

0,1

0,1

0,1

–

Egypte

1

–

–

–

–

–

–

619

10,3

3,6

18,7

16,6

–

–

6.007

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0




1

Naast de beleggingen in aandelen kan de portefeuille ook posities in derivaten bevatten. Het totaal van beide geeft de totale exposure van de beleggingen aan, zowel per land als in totaal. Per 30/06/2015, evenals per 31/12/2014, bevatte de portefeuille derivaten, in casu indexfutures, welke zijn verwerkt in deze geografische verdeling en valutatermijntransacties, welke zijn verwerkt in de valutaire verdeling. 2


Pensioen Opbouw 52


30/06/2015

31/12/2014


7,6

5,4


3,7

3,2


3,6

2,7

Consument defensief

3,4

2,6


3,1

2,4

Consument cyclisch

2,8

2,6

Telecom

2,0

1,6

Energie

1,8

1,7

Nutsbedrijven

1,6

1,5

Basismaterialen

1,3

1,1

Staatsobligaties

32,6

43,8

Bedrijfsobligaties

16,8

17,9

9,5

9,9

10,3

3,6

100,0

100,0

Aandelen


Overige beleggingen


Pensioen Opbouw 53



Naar landen

2


Valutair

30/06/2015

30/06/2015

31/12/2014

30/06/2015

31/12/2014

30/06/2015

31/12/2014

EUR x duizend

in %

in %

in %

in %

in %

in %


2.458

38,0

25,4

37,6

25,4

9,7

7,9

Canada

143

2,2

1,8

2,2

1,8

–0,1

0,4

Brazilië

106

1,7

1,4

1,7

1,4

0,7

0,8

Mexico

74

1,1

1,0

1,1

1,0

0,8

0,6

Colombia

21

0,3

0,3

0,3

0,3

0,3

0,4

Chili

10

0,2

0,1

0,2

0,1

0,1

–

Peru

2

–

–

–

–

0,1

0,1

Jamaica

1

–

–

–

–

–

–

Duitsland

351

5,4

9,0

5,5

7,7

–

–

Frankrijk

342

5,3

10,7

5,3

10,7

–

–

Verenigd Koninkrijk

254

3,9

3,8

–

–5,6

–2,5

–0,7

Nederland

203

3,1

5,2

3,1

5,3

–

–

Italië

125

2,0

4,2

1,9

4,2

–

–

Zwitserland

76

1,2

0,9

1,2

0,9

–0,7

0,2

Spanje

74

1,1

3,4

1,1

3,4

–

–

België

72

1,1

3,6

1,1

3,6

–

–

Turkije

43

0,7

0,5

0,7

0,5

0,7

0,6

Rusland

39

0,6

0,3

0,6

0,3

0,2

0,2

Zweden

37

0,6

0,5

0,6

0,5

0,1

0,1

Denemarken

36

0,6

0,6

0,6

0,6

–

0,2

Ierland

34

0,5

1,1

0,6

1,1

–

–

Polen

29

0,4

0,5

0,4

0,5

0,8

0,6

Oostenrijk

27

0,4

1,5

0,4

1,5

–

–

Finland

25

0,4

1,0

0,4

1,0

–

–

Noorwegen

17

0,3

0,2

0,3

0,2

0,2

0,1

Hongarije

7

0,1

0,1

0,1

0,1

0,3

0,3

Portugal

6

0,1

0,5

0,1

0,5

–

–

Griekenland

6

0,1

0,1

0,1

0,1

–

–

Luxemburg

5

0,1

3,7

0,1

3,7

–

–

Tsjechië

3

–

–

–

–

–

–

Kazachstan

1

–

–

–

–

–

–

Roemenië

–

–

–

–

–

0,1

–

Euro

–

–

–

–

–

79,8

80,9

Japan

219

3,4

2,0

2,8

2,0

–0,8

0,2

China

153

2,4

1,2

2,3

1,2

–

–

Taiwan

96

1,5

0,9

1,5

0,9

1,5

0,9

Europa (28,0%)

Azië (13,2%)

Pensioen Opbouw 54


Naar landen

2


Valutair

30/06/2015

30/06/2015

31/12/2014

30/06/2015

31/12/2014

30/06/2015

31/12/2014

EUR x duizend

in %

in %

in %

in %

in %

in %

Korea

88

1,3

0,9

1,4

1,1

1,4

0,8

Indonesië

63

1,0

0,6

1,0

0,6

0,7

0,6

India

57

0,9

0,7

0,9

0,7

0,6

0,4

Maleisië

51

0,8

0,6

0,8

0,6

0,9

0,8

Hongkong

47

0,7

0,4

0,7

0,4

2,4

1,2

Thailand

34

0,5

0,4

0,5

0,4

0,7

0,5

Singapore

25

0,4

0,2

0,4

0,2

0,3

0,2

Israël

10

0,2

0,1

0,2

0,1

–

–

Filippijnen

8

0,1

0,1

0,1

0,1

0,1

0,1

Pakistan

1

–

–

–

–

–

–

134

2,1

1,5

2,1

1,5

–0,1

0,5

10

0,1

–

0,1

–

0,2

–

Zuid-Afrika

77

1,2

1,0

1,2

1,0

1,4

1,0

Qatar


Afrika (1,5%)

10

0,2

0,1

0,2

0,1

0,1

0,1


9

0,1

0,1

0,1

0,1

–

–

Egypte

2

–

–

–

–

–

–

748

11,6

7,8

16,4

18,2

–

–

6.469

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0


1



Pensioen Opbouw 55


30/06/2015

31/12/2014

10,9

7,0


5,3

3,8


5,0

3,2

Consument defensief

4,8

3,1

Consument cyclisch

4,4

3,0


4,0

2,7

Telecom

2,9

1,9

Energie

2,6

2,0

Nutsbedrijven

2,3

1,7

Basismaterialen

1,9

1,3

Staatsobligaties

15,9

34,3

Bedrijfsobligaties

14,6

16,4

Overige beleggingen

13,8

11,8

Overige activa en passive

11,6

7,8

100,0

100,0

Aandelen Financiële dienstverlening


Totaal

Pensioen Opbouw 56



Naar landen

2


Valutair

30/06/2015

30/06/2015

31/12/2014

30/06/2015

31/12/2014

30/06/2015

31/12/2014

EUR x duizend

in %

in %

in %

in %

in %

in %


2.354

37,9

31,1

37,4

31,2

1–

10,8

Canada

136

2,2

2,2

2,2

2,2

–

0,6

Brazilië

102

1,7

1,6

1,7

1,6

0,8

0,8

Mexico

71

1,1

1,2

1,1

1,2

0,8

0,8

Colombia

20

0,3

0,4

0,3

0,4

0,3

0,5

Chili

9

0,2

0,2

0,2

0,2

0,1

0,1

Peru

2

–

–

–

–

0,1

0,1

Jamaica

1

–

–

–

–

–

–

Duitsland

340

5,4

6,8

5,5

6,1

–

–

Frankrijk

330

5,3

8,2

5,3

8,2

–

–

Verenigd Koninkrijk

243

3,9

4,1

–

–3,8

–2,2

–0,8

Nederland

196

3,2

4,0

3,2

4,0

–

–

Italië

120

1,9

3,8

2,0

3,8

–

–

Zwitzerland

73

1,2

1,0

1,2

1,0

–0,6

0,3

Spanje

71

1,2

3,0

1,1

3,0

–

–

Belgie

70

1,1

2,6

1,1

2,6

–

–

Turkije

41

0,7

0,6

0,7

0,6

0,6

0,7

Rusland

37

0,6

0,3

0,6

0,3

0,2

0,3

Zweden

35

0,6

0,6

0,6

0,6

0,1

0,1

Denemarken

34

0,5

0,6

0,5

0,6

–

0,2

Ierland

33

0,5

1,0

0,6

1,0

–

–

Polen

28

0,5

0,6

0,4

0,6

0,8

0,7

Oostenrijk

26

0,4

1,0

0,4

1,0

–

–

Finland

24

0,4

0,7

0,4

0,7

–

–

Norwegen

17

0,3

0,3

0,3

0,3

0,2

0,2

Hongarije

6

0,1

0,1

0,1

0,1

0,3

0,3

Portugal

6

0,1

0,4

0,1

0,4

–

–

Griekenland

5

0,1

0,1

0,1

0,1

–

–

Luxemburg

5

0,1

4,4

0,1

4,5

–

–

Tsjechië

3

–

–

–

–

–

–

Kazachstan

1

–

–

–

–

–

–

Roemenië

–

–

–

–

–

0,1

–

Euro

–

–

–

–

–

79,0

74,4

Japan

209

3,3

2,4

2,7

2,4

–0,7

0,7

China

145

2,3

1,5

2,3

1,5

–

–

Taiwan

91

1,5

1,1

1,5

1,1

1,5

1,2

Europa (28,1%)

Azië (13,0%)

Pensioen Opbouw 57


Naar landen

2


Valutair

30/06/2015

30/06/2015

31/12/2014

30/06/2015

31/12/2014

30/06/2015

31/12/2014

EUR x duizend

in %

in %

in %

in %

in %

in %

Korea

83

1,3

1,1

1,3

1,4

1,3

1,1

Indonesië

60

1,0

0,8

1,0

0,8

0,7

0,7

India

55

0,9

0,8

0,9

0,8

0,6

0,5

Maleisië

49

0,8

0,8

0,8

0,8

0,9

1,0

Hongkong

45

0,7

0,5

0,7

0,5

2,4

1,6

Thailand

32

0,5

0,5

0,5

0,5

0,7

0,6

Singapore

24

0,4

0,3

0,4

0,3

0,3

0,3

Israël

10

0,2

0,2

0,2

0,2

–

–

Filippijnen

7

0,1

0,1

0,1

0,1

0,1

0,1

Pakistan

1

–

–

–

–

–

–

128

2,1

1,8

2,1

1,8

–0,1

0,5

9

0,1

0,1

0,1

0,1

0,2

0,1

73

1,2

1,3

1,2

1,3

1,3

1,3

Qatar

9

0,2

0,1

0,2

0,1

0,2

0,1


9

0,1

0,2

0,1

0,2

–

0,1

Egypte

2

–

–

–

–

–

–

734

11,8

5,5

16,7

13,6

–

–

6.214

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0




1



Pensioen Opbouw 58


30/06/2015

31/12/2014

10,8

8,9


5,2

4,8


5,0

4,1

Consument defensief

4,8

3,9

Consument cyclisch

4,4

3,8


4,0

3,4

Telecom

2,9

2,4

Energie

2,6

2,6

Nutsbedrijven

2,3

2,2

Basismaterialen

1,9

1,7

Staatsobligaties

16,1

26,3

Bedrijfsobligaties



14,5

16,0

Securitisaties

0,0

0,0

Vastrentend overig

0,0

0,0

Overige beleggingen

13,8

14,4

Overige activa en passiva

11,8

5,5

100,0

100,0

Totaal

Pensioen Opbouw 59



Naar landen

2


Valutair

30/06/2015

30/06/2015

31/12/2014

30/06/2015

31/12/2014

30/06/2015

31/12/2014

EUR x duizend

in %

in %

in %

in %

in %

in %


2.115

38,1

32,3

37,6

32,3

1–

10,2

Canada

122

2,2

2,3

2,2

2,3

0,1

0,3

Brazilië

91

1,7

1,6

1,6

1,6

0,8

0,8

Mexico

63

1,1

1,2

1,1

1,2

0,8

0,8

Colombia

18

0,3

0,4

0,3

0,4

0,3

0,5

Chili

9

0,2

0,2

0,2

0,2

0,1

0,1

Peru

2

–

–

–

–

0,1

0,1

Jamaica

1

–

–

–

–

–

–

Duitsland

305

5,4

5,8

5,5

5,3

–

–

Frankrijk

296

5,3

7,2

5,4

7,1

–

–

Verenigd Koninkrijk

218

3,9

4,1

–

–3,0

–2,0

–0,9

Nederland

176

3,2

3,5

3,2

3,5

–

–

Italië

107

1,9

3,5

1,9

3,6

–

–

Zwitserland

65

1,2

1,1

1,2

1,1

–0,7

0,2

Spanje

64

1,1

2,8

1,1

2,8

–

–

België

63

1,1

2,1

1,1

2,1

–

–

Turkije

37

0,7

0,7

0,7

0,7

0,6

0,7

Rusland

33

0,6

0,4

0,6

0,4

0,2

0,3

Zweden

32

0,6

0,6

0,6

0,6

–0,1

–

Denemarken

31

0,6

0,6

0,5

0,6

–

0,2

Ierland

30

0,5

0,9

0,6

0,9

–

–

Polen

25

0,4

0,6

0,4

0,6

0,8

0,7

Oostenrijk

24

0,4

0,8

0,4

0,8

–

–

Finland

21

0,4

0,6

0,4

0,6

–

–

Noorwegen

15

0,3

0,3

0,3

0,3

0,2

0,2

Hongarije

6

0,1

0,1

0,1

0,1

0,3

0,3

Portugal

5

0,1

0,4

0,1

0,4

–

–

Griekenland

5

0,1

0,1

0,1

0,1

–

–

Luxemburg

5

0,1

4,6

0,2

4,6

–

–

Tsjechië

3

0,1

–

–

–

–

–

Kazachstan

1

–

–

–

–

–

–

Roemenië

0

–

–

–

–

0,2

–

Euro

0

–

–

–

–

78,8

75,9

Japan

188

3,4

2,4

2,7

2,5

–0,5

0,4

China

131

2,3

1,6

2,4

1,6

–

–

Taiwan

83

1,5

1,1

1,5

1,1

1,5

1,2

Europa (28,1%)

Azië (13,2%)

Pensioen Opbouw 60


Naar landen

2


Valutair

30/06/2015

30/06/2015

31/12/2014

30/06/2015

31/12/2014

30/06/2015

31/12/2014

EUR x duizend

in %

in %

in %

in %

in %

in %

Korea

76

1,4

1,1

1,4

1,5

1,4

1,1

Indonesië

54

1,0

0,8

1,0

0,8

0,7

0,8

India

50

0,9

0,8

0,9

0,8

0,6

0,5

Maleisië

45

0,8

0,8

0,8

0,8

0,9

1,0

Hongkong

40

0,7

0,5

0,7

0,5

2,3

1,6

Thailand

29

0,5

0,5

0,5

0,5

0,7

0,6

Singapore

21

0,4

0,3

0,4

0,3

0,3

0,3

Israël

9

0,2

0,2

0,2

0,2

–

–

Filippijnen

7

0,1

0,1

0,1

0,1

0,1

0,1

Pakistan

1

–

–

–

–

–

–

115

2,1

1,8

2,1

1,8

–

0,4

8

0,1

0,1

0,1

0,1

0,1

0,1

66

1,2

1,3

1,2

1,3

1,3

1,3

Qatar

9

0,2

0,1

0,2

0,1

0,1

0,1


8

0,1

0,2

0,1

0,2

–

0,1

Egypte

2

–

–

–

–

–

–

639

11,4

7,5

16,3

14,6

–

–

5.569

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0




1



Pensioen Opbouw 61


30/06/2015

31/12/2014


10,9

9,3


5,3

4,9


5,0

4,4

Consument defensief

4,8

4,0

Consument cyclisch

4,4

4,0


4,0

3,6

Telecom

2,9

2,5

Energie

2,6

2,5

Nutsbedrijven

2,3

2,3

Basismaterialen

1,9

1,7

Staatsobligaties

16,1

22,8

Bedrijfsobligaties

14,5

15,6

Overige beleggingen

13,9

14,9



Pensioen Opbouw 62

11,4

7,5

100,0

100,0



Naar landen

2


Valutair

30/06/2015

30/06/2015

31/12/2014

30/06/2015

31/12/2014

30/06/2015

31/12/2014

EUR x duizend

in %

in %

in %

in %

in %

in %


5.262

38,1

32,2

37,6

32,2

9,5

10,5

Canada

305

2,2

2,3

2,2

2,3

0,1

0,6

Brazilië

226

1,6

1,7

1,6

1,7

0,7

1,0

Mexico

157

1,1

1,2

1,1

1,2

0,8

0,7

Colombia

44

0,3

0,4

0,3

0,4

0,3

0,5

Chili

21

0,2

0,2

0,2

0,2

0,1

0,1

Peru

5

–

–

–

–

0,1

0,1

Jamaica

2

–

–

–

–

–

–

Duitsland

755

5,5

5,9

5,5

5,4

–

–

Frankrijk

734

5,3

7,1

5,3

7,1

–

–

Verenigd Koninkrijk

543

3,9

4,1

0,1

–3,0

–2,4

–0,2

Nederland

435

3,2

3,5

3,2

3,5

–

–

Italië

267

1,9

3,5

1,9

3,5

–

–

Zwitzerland

162

1,2

1,1

1,2

1,1

–0,6

–

Spanje

158

1,1

2,8

1,1

2,8

–

–

België

156

1,1

2,1

1,1

2,1

–

–

Turkije

92

0,7

0,7

0,7

0,7

0,6

0,7

Rusland

82

0,6

0,4

0,6

0,4

0,2

0,3

Zweden

79

0,6

0,6

0,6

0,6

–

–

Denemarken

76

0,5

0,6

0,6

0,6

0,2

0,2

Ierland

73

0,5

0,9

0,5

0,9

–

–

Polen

62

0,4

0,6

0,4

0,6

0,8

0,7

Oostenrijk

58

0,4

0,7

0,4

0,7

–

–

Finland

53

0,4

0,6

0,4

0,6

–

–

Noorwegen

37

0,3

0,3

0,3

0,3

0,2

0,2

Hongarije

14

0,1

0,1

0,1

0,1

0,3

0,3

Portugal

13

0,1

0,4

0,1

0,4

–

–

Griekenland

12

0,1

0,1

0,1

0,1

–

–

Luxemburg

11

0,1

4,6

0,1

4,7

–

–

Tsjechië

6

–

–

–

–

–

–

Kazachstan

3

–

–

–

–

–

–

Roemenië

0

–

–

–

–

0,1

–

Euro

0

–

–

–

–

79,4

74,1

Japan

468

3,4

2,5

2,8

2,6

–0,6

0,9

China

324

2,3

1,6

2,3

1,6

–

–

Taiwan

205

1,5

1,2

1,5

1,2

1,5

1,3

Europa (28,0%)

Azië (13,1%)

Pensioen Opbouw 63


Naar landen

2


Valutair

30/06/2015

30/06/2015

31/12/2014

30/06/2015

31/12/2014

30/06/2015

31/12/2014

EUR x duizend

in %

in %

in %

in %

in %

in %

Korea

187

1,3

1,2

1,3

1,5

1,3

1,1

Indonesië

133

1,0

0,8

1,0

0,8

0,7

0,8

India

122

0,9

0,8

0,9

0,8

0,6

0,5

Maleisië

110

0,8

0,8

0,8

0,8

0,9

1,0

Hongkong

100

0,7

0,5

0,7

0,5

2,4

1,6

Thailand

72

0,5

0,5

0,5

0,5

0,7

0,6

Singapore

53

0,4

0,3

0,4

0,3

0,3

0,3

Israël

22

0,2

0,2

0,2

0,2

–

–

Filippijnen

16

0,1

0,1

0,1

0,1

0,1

0,1

3

–

–

–

–

–

–

287

2,1

1,8

2,1

1,8

–

0,4

21

0,1

0,1

0,1

0,1

0,2

0,1

163

1,2

1,3

1,2

1,3

1,3

1,3

Qatar

21

0,2

0,1

0,2

0,1

0,2

0,1


20

0,1

0,2

0,1

0,2

–

0,1

4

–

–

–

–

–

–

1.623

11,7

7,3

16,5

14,4

–

–

13.857

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

Pakistan



Egypte


1



Pensioen Opbouw 64


30/06/2015

31/12/2014


10,9

9,4


5,3

5,0


5,0

4,3

Consument defensief

4,8

4,1

Consument cyclisch

4,4

4,0


4,0

3,6

Telecom

2,9

2,5

Energie

2,6

2,7

Nutsbedrijven

2,3

2,3

Basismaterialen

1,9

1,7

Staatsobligaties

16,0

22,7

Bedrijfsobligaties

14,5

15,5

Overige beleggingen

13,8

14,9



Rotterdam, 31 augustus 2015 De directie Robeco Institutional Asset Management B.V.: Drs. L.M.T. Boeren Drs. H.W.D.G. Borrie Drs. H.A.A. Rademaker

Pensioen Opbouw 65

11,7

7,3

100,0

100,0

Overige gegevens Accountant Er heeft geen accountantscontrole plaatsgevonden.

Pensioen Opbouw 66

Pensioen Opbouw. Fonds voor gemene rekening

Recommend Documents