PENGEMBANGAN STASIUN KERETA API MEDAN BAMBANG HERAWAN

PENGEMBANGAN STASIUN KERETA API MEDAN ( ARSITEKTUR HIGH-TECH )

LAPORAN PERANCANGAN TKA 490 - TUGAS AKHIR SEMESTER A TAHUN AJARAN 2010 / 2011

Sebagai Persyaratan Untuk Memperoleh Gelar Sarjana Arsitektur

Oleh

BAMBANG HERAWAN 070406005

DEPARTEMEN ARSITEKTUR FAKULTAS TEKNIK UNIVERSITAS SUMATERA UTARA 2011

Universitas Sumatera Utara

Arsitektur High-Tech

Pengembangan Stasiun Kereta Api Medan

PENGEMBANGAN STASIUN KERETA API MEDAN ( ARSITEKTUR HIGH-TECH )

Oleh : BAMBANG HERAWAN 07 0406 005

Medan,

Juni 2011

Disetujui Oleh :

Ir. Nurlisa Ginting, Msc

Ir. Novrial M.Eng

Pembimbing I

Pembimbing II

Ketua Departemen Arsitektur

Ir. N Vinky Rahman, MT Bambang Herawan ( 070406005 ) Universitas Sumatera Utara



NIP. 196606221997021001 SURAT HASIL PENILAIAN PROYEK TUGAS AKHIR (SHP2A)

Nama

: Bambang Herawan

NIM

: 07 0406 005

Judul Proyek Tugas Akhir

: Pengembangan Stasiun Kereta Api Medan

Tema

: Arsitektur High-Tech

Rekapitulasi Nilai :

A

B+

B

C+

C

D

E

Dengan ini mahasiswa yang bersangkutan dinyatakan : Waktu No.

Status

Pengumpulan Laporan

1.

Lulus Langsung

2.

Lulus Melengkapi

3.

Perbaikan Tanpa

Paraf

Paraf

Koordinator

Pembimbing I

Pembimbing II

TKA-490

Sidang 4.

Perbaikan Dengan Sidang

5.

Tidak Lulus

Medan,

Juni 2011

Ketua Departemen Arsitektur,

Koordinator TGA-490,

Ir. N Vinky Rahman, MT

Ir. Nurlisa Ginting, Msc

NIP: 196606221997021001 Bambang Herawan ( 070406005 )

NIP: 196201091987012011 Universitas Sumatera Utara



KATA PENGANTAR Segala puji dan syukur bagi Allah SWT yang telah memberikan penulis kekuatan Rahmat dan HidayahNya, sehingga dapat menyelesaikan seluruh proses penyusunan Laporan Tugas Akhir ini sebagai persyaratan untuk memperoleh gelar Sarjana Teknik Arsitektur, Departemen Arsitektur, Universitas Sumatera Utara.

Proses panjang dan penuh suka duka ini tidak bisa dilalui tanpa dukungan, doa, semangat, dan perhatian tiada henti dari Orang tua, kakak, abang, adik dan terutama kakanda Sri Malinda, ST yang sangat mendukung saya. Juga buat teman saya M. Faisal Imansyah, Angga Kim Prapta yang membantu proses Tugas Akhir saya.

Pada kesempatan ini, dengan tulus dan kerendahan hati, penulis juga menyampaikan rasa hormat dan terima kasih serta penghargaan sebesar-besarnya kepada pembimbing 1 tugas akhir Ibu Ir. NurlisaGinting, Msc dan kepada Bapak Ir. Novrial, M.Eng sebagai pembimbing 2 tugas akhir, atas kesediaannya membimbing, memberikan motivasi, pengarahan dan waktu beliau kepada penulis, sehingga penulis dapat menyelesaikan tugas akhir ini. Rasa hormat dan terima kasih yang sama juga saya tunjukan kepada:  Bapak Ir. N Vinky Rahman, MT ketua Departemen Arsitektur, Fakultas Teknik, Universitas Sumatera Utara.  Ibu Wahyuni Zahra, ST. MSi sebagai dosen penguji yang telah memberikan saya banyak masukan ilmu dan dukunganya.  Bapak dan Ibu dosen staff pengajar Departemen Arsitektur, Fakultas Teknik, Universitas Sumatera Utara.  Seluruh staff tata usaha Departemen Arsitektur, Fakultas Teknik, Universitas Sumatera Utara.  Terima kasih saya untuk sahabat-sahabatku Raha, Imam, Gredi, Emir, rikom, Guntur, Ucup Opan, Banenk, Hadli, Udin, Sayhril, Singkil, Panjul, Tenia, Fandha, Dewi, Fitri, Vivi, Diana yang banyak mengajarkanku tentang kebersamaan, juga buat teman-teman Angkatan 2007.  Semua teman-teman terbaikku jemarin, abel, rizki fauzi, amek, al-amin, mardhani, tina, sengau dan abang-abang, kakak-kakak 2004, 2005, 2006 juga adik-adik 2008, 2009, 2010 terima kasih atas dukungannya. Bambang Herawan ( 070406005 ) Universitas Sumatera Utara



 Dan seluruh pihak yang banyak membantu saya untuk menyelesaikan penyusunan laporan tugas akhir ini. Saya berdoa kiranya Allah SWT memberikan Rahmat dan HidayahNya bagi mereka atas bantuan dan dukungan untuk saya.

Akhir kata, saya mengharapkan saran dan kritik yang membangun demi kesempurnaan penulisan laporan ini. Sehingga laporan ini dapat bermanfaat bagi kita semua khususnya di lingkungan Departemen Arsitektur USU.

Medan, 24 Juni 2011

Bambang Herawan NIM. 07 0406 005

Bambang Herawan ( 070406005 ) Universitas Sumatera Utara



DAFTAR ISI HALAMAN KATA PENGANTAR ................................................................................................................

i

DAFTAR ISI.............................................................................................................................. iii DAFTAR TABEL ...................................................................................................................... vi DAFTAR GAMBAR.................................................................................................................. vii DAFTAR DIAGRAM ................................................................................................................ x

BAB I PENDAHULUAN.......................................................................................................... 1 I.1. Latar Belakang ..................................................................................................................... 1 I.2. Maksud dan Tujuan Perencanaan .......................................................................................... 2 I.3. Perumusan Masalah.............................................................................................................. 3 I.4. Pendekatan Perancangan ...................................................................................................... 3 I.5. Lingkup dan Batasan Perancangan........................................................................................ 4 I.6. Kerangka Berpikir ................................................................................................................ 4 I. 7. Sistematika Laporan ............................................................................................................ 6

BAB II DESKRIPSI PROYEK ................................................................................................ 7 II.1. Deskripsi Umum Proyek ..................................................................................................... 7 II.2. Lokasi Proyek ..................................................................................................................... 7 II.2.1 Terminologi Judul ..................................................................................................... 9 II.3. Sejarah Kereta Api Indonesia .............................................................................................. 9 II.3.1. Tinjauan Umum Mengenai Stasiun Kereta Api.......................................................... 10 II.3.1.1 Pengertian Stasiun Kereta Api ....................................................................... 10 II.3.1.2 Sejarah Kereta Api Kota Medan .................................................................... 15 II.3.1.3 Struktur Organisasi Pengelola Stasiun Kereta Api ......................................... 16 II.3.1.4 Jaringan Eksisting Kereta Api Medan ............................................................ 18 II.3.1.5 Aktivitas di Stasiun Kereta Api Medan .......................................................... 20 II.3.1.6 Hal-hal yang dapat dipelajari ......................................................................... 20 II.4 Studi Banding Proyek Sejenis.............................................................................................. 20

BAB III ELABORASI TEMA ................................................................................................. 39 III.1. Pengertian Tema ................................................................................................................ 39 III.1.1. Arsitektur ................................................................................................................ 39 III.1.2. High Tech ............................................................................................................... 40 III.2. Latar Belakang Pemilihan Tema ........................................................................................ 42 III.3. Interprestasi Tema ............................................................................................................. 42




III.3.1. Ciri arsitektur High Tech ......................................................................................... 42 III.3.2. Sejarah singkat High Tech ....................................................................................... 43 III.3.3. Fungsi dan Representasi .......................................................................................... 44 III.3.4. Struktur dan Zona Servis ......................................................................................... 45 III.3.5. Ruang dan Fleksibilitas ............................................................................................ 45 III.3.6. Arsitektur High Tech dan Kota ................................................................................ 46 III.3.7. Dampak Bangunan Berdinding Kaca ....................................................................... 47 III.3.8. Transmisi Radiasi Lewat Kaca ................................................................................. 48 III.3.9. Pengaruh Bangunan Kaca Pada Lingkungan ............................................................ 50 III.3.10. Upaya Mengurangi Dampak .................................................................................. 50 III.3.11. Penerapan Penggunaan Baja pada Bangunan .......................................................... 52 III.4. Keterkaitan Tema Dengan Judul ........................................................................................ 53 III.5. Studi Banding Tema Sejenis .............................................................................................. 53

BAB IV ANALISA PERANCANGAN .................................................................................... 62 IV.1. Pengantar .......................................................................................................................... 62 IV.2. Analisa FIsik Tapak dan Lingkungan ................................................................................. 62 IV.3. Analisa Non Fisik/ Fungsional ........................................................................................... 67 IV.3.1. Analisa Kebutuhan Ruang Stasiun Kereta Api ......................................................... 71 IV.3.2. Program Ruang ....................................................................................................... 72 IV.4. Analisa Bentuk .................................................................................................................. 76 IV.5. Analisa Utilitas Bangunan ................................................................................................. 77 IV.6 Sirkulasi dan penzoningan ................................................................................................. 79

BAB V KONSEP PERANCANGAN ....................................................................................... 81 IV.1 Pengantar .......................................................................................................................... 81 V.2 Konsep Bentuk Massa ........................................................................................................ 81 V.2 .1 Konfigurasi .............................................................................................................. 81 V.2 .2 Bentuk Massa ........................................................................................................... 81 V.3 Konsep Ruang Dalam ........................................................................................................ 82 V.3.1 Sirkulasi Vertikal ..................................................................................................... 82 V.3.1 Sirkulasi Horizontal .................................................................................................. 82 V.4 Konsep Ruang Luar ........................................................................................................... 83 V.4.1 Perzoningan, Open Space, Entrace............................................................................ 83 V.4.2 Sirkulasi Kendaraan ................................................................................................. 84 V.5 Konsep Aliran Udara Dalam Ruangan ................................................................................ 85 V.6 Konsep Penerapan Pada Tema............................................................................................ 86




BAB VI GAMBAR KERJA ..................................................................................................... 87 VI.1 Gambar Perancangan ........................................................................................................ 87 VI.1.1 Site Plan.................................................................................................................. 87 VI.1.2 Ground Plan ............................................................................................................ 88 VI.1.3 Denah A Lantai 2 .................................................................................................... 89 VI.1.4 Denah B Lantai 2 .................................................................................................... 90 VI.1.5 Denah Lantai Mezanin ........................................................................................... 91 VI.1.6 Potongan AA & BB ................................................................................................ 92 VI.1.7 Potongan CC ........................................................................................................... 93 VI.1.8 Tampak Depan Massa A ......................................................................................... 94 VI.1.9 Tampak Depan Massa B.......................................................................................... 95 VI.1.10 Tampak Samping .................................................................................................. 96 VI.1.11 Rencana Pondasi ................................................................................................... 97 VI.1.12 Rencana Pembalokan Lantai 2(A)......................................................................... 98 VI.1.13 Rencana Pembalokan Lantai 2(B) ......................................................................... 99 VI.1.14 Rencana Pembalokan Mezanin(B) ........................................................................ 100 VI.1.15 Rencana Atap ....................................................................................................... 101 VI.1.16 Sky Cross ............................................................................................................. 102 VI.1.17 Detail ................................................................................................................... 103 VI.1.18 Rencana Eletrikal ................................................................................................. 107 VI.1.19 Rencana Sanitasi .................................................................................................. 108 VI.1.20 Rencana AC ......................................................................................................... 109 VI.1.21 Rencana Kebakaran .............................................................................................. 110 VI.2 Interior Bangunan ............................................................................................................. 111 VI.2 Eksterior Bangunan .......................................................................................................... 113 VI.2 Maket ............................................................................................................................... 117

DAFTAR PUSTAKA ............................................................................................................... 118




DAFTAR TABEL HALAMAN Tabel 2.1 Karakteristik Fisik Commuter Rail ............................................................................ 10 Tabel 2.2 Jumlah Personel Pengelola ........................................................................................ 17 Tabel 2.3 Kesimpulan studi banding Proyek Sejenis ................................................................. 38 Tabel 3.1 Proporsi energi matahari............................................................................................ 48 Tabel 3.2 Posisi peneduh dan jenis pelindung ........................................................................... 49 Tabel 4.1 Analisa Fisik Tapak dan Lingkungan......................................................................... 62 Tabel 4.2 Proyeksi Jumlah Penduduk Tahun 2006-2036 ........................................................... 68 Tabel 4.3 Jumlah penumpang dan barang yang diangkut melalui stasiun KA Medan ................. 68 Tabel 4.4 Jumlah penumpang Internasional dan Domestik yang diangkut Bandara Polonia ....... 68 Tabel 4.5 Kebutuhan Ruang Stasiun ......................................................................................... 71 Tabel 4.6 Kebutuhan Ruang Halte ............................................................................................ 72 Tabel 4.7 Program Ruang ......................................................................................................... 72 Tabel 4.8 Bentuk Dasar Bangunan ............................................................................................ 76 Tabel 4.9 Analisa utilitas bangunan .......................................................................................... 77 Tabel 4.10 Analisa Sirkulasi dan Penzoningan ............................................................................ 79


PENGEMBANGAN STASIUN KERETA API MEDAN BAMBANG HERAWAN

Recommend Documents