Pedagogisch beleidsplan. Stichting Haarlem Effect. Wij vinden het belangrijk dat uw peuter het bij ons naar de zin heeft!

Pedagogisch beleidsplan Stichting Haarlem Effect

Wij vinden het belangrijk dat uw peuter het bij ons naar de zin heeft!

Pedagogisch beleidsplan peuterspeelzalen Haarlem Effect 2012

Inhoudsopgave Inhoudsopgave ........................................................................................................................... 2 Inleiding ...................................................................................................................................... 3 Pedagogisch visie, pedagogische doelen en pedagogische middelen ....................................... 4 Pedagogische visie.................................................................................................................. 4 Pedagogische doelen.............................................................................................................. 4 Pedagogische middelen ......................................................................................................... 5 De peuterleiding, de groepsgrootte en de peuterleiding-kindratio .......................................... 7 De peuterleiding ..................................................................................................................... 7 De groepsgrootte en peuterleiding–kindratio ....................................................................... 7 Een ochtend op de peuterspeelzaal ........................................................................................... 8 Het brengen en halen ............................................................................................................. 8 Het programma ...................................................................................................................... 8 Voeding en beweging ............................................................................................................. 8 Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) ................................................................................ 9 Het Ouderbeleid ....................................................................................................................... 10 De ouders ............................................................................................................................. 10 Positief opvoeden volgens de methode Triple P ................................................................. 10 De oudercommissie .............................................................................................................. 10 Diversiteit en meertaligheid ..................................................................................................... 11 Diversiteit ............................................................................................................................. 11 Meertaligheid ....................................................................................................................... 11 Samenwerking met andere instanties bij zorgen of in voorbereiding naar school ................. 12 Zorgen over een peuter........................................................................................................ 12 Jeugdgezondheidszorg (JGZ) ................................................................................................ 13 Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) ..................................................................................... 13 Doorgaande lijn peuterspeelzaal naar basisschool: HOF ..................................................... 13 BIJLAGE 1 Missie, visie en doelstellingen van Haarlem Effect ................................................. 15 BIJLAGE 2 De ontwikkelingsgebieden ...................................................................................... 16 BIJLAGE 3 Het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) ................................................................. 17 BIJLAGE 4 Vrijwilligersbeleid ................................................................................................... 18

pag 2 van 18


Inleiding Voor u ligt het pedagogisch beleidsplan van de peuterspeelzalen van Haarlem Effect. Haarlem Effect is een welzijnsorganisatie die werkt aan een samenleving die als geheel sterker wordt als alle burgers delen in de verantwoordelijkheid om die samenleving vorm te geven. Haarlem Effect wil mensen verbinden vanuit hun kwaliteiten1. Haarlem Effect is een welzijnsorganisatie met acht peuterspeelzaallocaties in en rond de binnenstad van Haarlem. Op de peuterspeelzaal komen kinderen van 2 tot 4 jaar een aantal dagdelen per week gedurende 3 of 3,5 uur per dag2. Kerntaken van onze peuterspeelzalen zijn (samen) spelen, ontmoeten en ontwikkelen. Wij leveren hierdoor een bijdrage aan de opvoeding en ontwikkeling van het kind. Daarnaast zijn wij onderdeel van de keten jeugdbeleid3, wat zich vertaalt in buurtgerichte ontwikkelingsstimulering, volgen van kinderen, doorgaande lijn en laagdrempelige opvoedingsondersteuning. Onze locaties voldoen aan de wettelijke4 richtlijnen op het gebied van pedagogiek, veiligheid en hygiëne. Het pedagogisch beleidsplan van Haarlem Effect biedt een raamwerk met pedagogische uitgangspunten, waaraan elke locatie voldoet. Maar, omdat elke locatie een eigen sfeer en inrichting heeft, hebben onze peuterspeelzalen ook nog een ‘eigen’ pedagogisch werkplan. Hierin staat beschreven op welke wijze aan de pedagogische uitgangspunten in de praktijk wordt vormgegeven. In dit pedagogisch beleidsplan kunnen ouders5 kennis nemen van de pedagogische visie en werkwijze van de peuterspeelzalen van Haarlem Effect. Ouders delen immers de zorg voor en de opvoeding van hun kind in feite (gedeeltelijk) met ons. Het pedagogisch beleid is onderhevig aan veranderingen in de maatschappij en aan onze pedagogische inzichten. Derhalve dient het aan de basis te liggen van een voortdurende discussie over de wijze waarop wij onze doelstelling denken vorm te geven. Haarlem Effect is verantwoordelijk voor en streeft naar een zo hoog mogelijke kwaliteit van opvang en draagt daarmee een steentje bij aan de opvoeding en verzorging van de aan ons toevertrouwde kinderen. Op onze peuterspeelzalen werken professionele opvoeders. Ieder werkt met grote deskundigheid, veel plezier en een grote betrokkenheid op de peuterspeelzaal. De peuterleiding is zich uitermate bewust van de grote verantwoordelijkheid als professionele opvoeder.

1

Een nadere uitwerking van onze doelstelling en werkwijze, vindt u in Bijlage 1; zie ook www.haarlemeffect.nl Pinokkio, Oki Doki, Bijenkorfje en Madelief zijn 3 uur open. Paradijsje, Egelantier, Lieverdjes en Beertje Bas zijn 3,5 uur open 3 Onder de keten jeugdbeleid vallen bijv. organisaties als Jeugdgezondheidsdienst Kennemerland, GGD, basisonderwijs 4 Met “wettelijke richtlijnen/eisen”of “de Wet’ bedoelen wij de Wet Kinderopvang en kwaliteitseisen peuterspeelzalen, als ook de Beleidsregels kwaliteit kinderopvang en het Convenant kwaliteit peuterspeelzaalwerk. 5 Waar ‘ouders’ staat, wordt ook bedoeld ouder, verzorger of verzorgers 2

pag 3 van 18


Pedagogisch visie, pedagogische doelen en pedagogische middelen Pedagogische visie Wij vinden het belangrijk dat kinderen zichzelf kunnen zijn en het bij ons naar hun zin hebben! Elk kind dient de kans te krijgen om uit te groeien tot een mens met een positief zelfbeeld, die zich gelukkig voelt en zich bewust is van zijn (on)mogelijkheden. leder kind is uniek en wordt geboren met in aanleg bepaalde capaciteiten, eigenschappen en temperament. Elk kind ontwikkelt zich op eigen wijze, in eigen tempo en groeit naar een steeds verdergaande zelfstandigheid en zelfredzaamheid. Binnen zijn mogelijkheden krijgt een kind steeds meer verantwoordelijkheden en is zich daarvan bewust. Pedagogische doelen Onze pedagogische doelstelling is: “Vanuit respect voor het kind een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van kinderen, zodat zij zich ontwikkelen tot evenwichtige zelfstandige mensen, die hun eigen talenten onderkennen en benutten”. Wij streven deze doelstelling na door de kinderen een vertrouwde omgeving en sfeer te bieden, waarin ze zich veilig, geaccepteerd en gerespecteerd voelen. In de Wet OKE worden de volgende opvoedingsdoelen (mw prof. J.M.A. Riksen-Walraven) omschreven, welke iedere kinderopvangorganisatie en peuterspeelzaal dient na te streven. Het bieden van: a. voldoende (emotionele) veiligheid voor het kind b. gelegenheid tot het ontwikkelen van de persoonlijke competentie van het kind c. gelegenheid tot het ontwikkelen van de sociale competentie van het kind d. gelegenheid om zich waarden en normen, de “cultuur” van onze samenleving eigen te maken ad.a: Wij willen de kinderen een gevoel van (emotionele) veiligheid bieden Het bieden van een veilig gevoel is de basis van het handelen van onze peuterleiding. Vanuit een veilige basis durven en kunnen kinderen zich ontspannen, zichzelf zijn en kunnen ze nieuwe indrukken en ervaringen opdoen: ze kunnen de wereld gaan ontdekken en zich verder ontwikkelen! De vertrouwde omgeving, vaste peuterleiding, bekende groepsgenootjes, vaste rituelen, een vast ritme en duidelijke regels zijn belangrijke voorwaarden voor het verkrijgen van een veilig en vertrouwd gevoel. ad.b: Wij helpen de kinderen zichzelf te leren kennen, zelfstandig te worden en een positief zelfbeeld te ontwikkelen (persoonlijke competentie) De kinderen worden uitgedaagd, gestimuleerd en aangemoedigd eigen initiatieven te nemen, eigen keuzes te maken en zelf zaken op te lossen. Hierdoor wordt verdergaande zelfstandigheid en zelfredzaamheid gestimuleerd.

pag 4 van 18


De persoonlijke groei van het kind stimuleren wij in de volgende ontwikkelingsgebieden6: de lichamelijke, verstandelijke, sociale en emotionele ontwikkeling. Wij bieden de kinderen activiteiten en materialen aan die hun ontwikkeling stimuleren. ad.c: Wij bieden de kinderen gelegenheid om sociale ervaringen op te doen, hierdoor verkrijgen ze sociale vaardigheden (sociale competentie). Wij vinden het belangrijk dat de kinderen goed naar elkaar leren luisteren en dat ze rekening met elkaar houden. Wij stimuleren de kinderen om elkaar te helpen, samen feesten te vieren, zich in de ander te verplaatsen, anderen te helpen, conflicten op te lossen. Dit versterkt hen in het sociale gedrag en de waardering voor elkaar. Kinderen leren van én door elkaar. ad.d: Wij geven de kinderen de kans zich waarden en normen, de “cultuur” van onze samenleving, eigen te maken In de peuterspeelzaal komen kinderen in aanraking met de diversiteit van de samenleving en leefomgeving. Er komen kinderen met allerlei achtergronden. Door de wijze waarop de peuterleiding reageert, ervaart een kind wat wel en niet goed is, de peuterleiding heeft dus een belangrijke voorbeeldfunctie. Opvoeden gebeurt overal en altijd, door volwassenen maar ook door kinderen onderling. Waarden en normen worden op deze wijze overgedragen. Pedagogische middelen Om onze opvoedingsdoelen te realiseren, hanteren wij de volgende vijf pedagogische middelen. Het zijn in feite de bouwstenen om onze doelen te bereiken: 1. De peuterleiding-kind interactie 2. De groep 3. De fysieke omgeving, dat wil zeggen, de binnen- en buitenruimte 4. Activiteiten 5. Spelmateriaal ad.1: De peuterleiding-kind interactie De peuterleiding heeft een actieve, ondersteunende en stimulerende rol naar de kinderen. Zij/hij heeft een positieve benadering, met een rustige uitstraling naar de kinderen, met als doel een veilige plek voor de peuters te creëren. De basishouding van de peuterleiding wordt gekenmerkt door warmte en aandacht voor elk kind individueel én in de groep. ad.2: De groep Interactie tussen de kinderen onderling speelt een grote rol in hun ontwikkeling. Samen spelen is leren van elkaar, maar ook plezier hebben met elkaar. Op de peuterspeelzaal ontmoeten de kinderen andere kinderen, vaak met een totaal andere achtergrond. Sociale vaardigheden worden gestimuleerd, evenals integratie. De peuterleiding stimuleert de kinderen op een positieve manier met elkaar om te gaan.

6

Zie ook Bijlage 2 pag 5 van 18


ad.3: De fysieke omgeving: de binnen- en buitenruimte De ruimtes zijn veilig, uitdagend en overzichtelijk ingedeeld. De kinderen kunnen zelf kiezen waar(mee) ze willen spelen. ad.4: Activiteiten Wij werken met een vast programma. Dit geeft rust en structuur. Binnen het programma worden afwisselende activiteiten geboden, soms themagericht. Wij streven ernaar alle ontwikkelingsgebieden te stimuleren. De peuterleiding heeft een actieve rol in het aanbieden van activiteiten. Hierbij worden de peuters gestimuleerd om mee te doen. ad.5: Spelmateriaal Op de peuterspeelzaal is gevarieerd en veilig spelmateriaal. Het daagt de peuters uit en stimuleert hun ontwikkeling.

pag 6 van 18


De peuterleiding, de groepsgrootte en de peuterleiding-kindratio De peuterleiding De peuterleiding is het belangrijkste middel om onze opvoedingsdoelen te bereiken. De wijze waarop zij werken, is van wezenlijk belang in het uitvoeren van het pedagogisch beleid. Daarom verwachten wij van elke peuterleider dat hij/zij: - op een liefdevolle, respectvolle en positieve manier omgaat met zowel de peuters als hun ouders - een sfeer creëert waarin het kind zich prettig voelt, waar warmte, genegenheid, stimulans, veiligheid en duidelijkheid aanwezig is; - aansluit bij zowel het individuele kind, als de groep; - kennis heeft van de verschillende ontwikkelingsgebieden (sociale, verstandelijke, emotionele en lichamelijke ontwikkeling); - bekend is met het begrip ‘Positief Opvoeden’ volgens de methode TripleP7; - zich bewust is van zijn/haar eigen voorbeeldfunctie; - een professionele houding heeft; - ouders desgewenst steunt en adviseert in de opvoeding. Onze peuterleiding beschikt over de vereiste bevoegdheden conform de CAO Welzijn, ook zijn zij in het bezit van een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) en een certificaat kinder-EHBO. De peuterleiding heeft de training Positief Opvoeden voor Beroepsopvoeders gevolgd. De peuterleiding wordt ondersteund in het werk door tweemaandelijkse teamoverleggen met de leidinggevende, individuele gesprekken/werkbegeleiding en trainingen op het gebied van deskundigheidsbevordering. In de jaarlijkse ronde functioneringsgesprekken wordt meer op de individuele behoefte aan ondersteuning of ontplooiing ingegaan. Er staat vaste peuterleiding op de groep die dagelijks bestaat uit minimaal één beroepskracht. Afhankelijk van de locatie werkt deze samen met een andere beroepskracht (de VVE-zalen) of wordt hij/zij geassisteerd door een assistent-leid(st)er of vrijwillig(st)er8 (de reguliere zalen). Daarnaast werken wij zoveel mogelijk met vaste invalleiding, ook in het bezit van een VOG. Ook worden op de peuterspeelzalen stagiaires9 begeleid in hun opleiding. Deze opleiding kan variëren van VMBO (leerwerktraject zorg en welzijn) tot SPW2 (zorg en welzijn) of 3 (pedagogisch medewerker). De stagiaires vallen altijd onder de eindverantwoordelijkheid van een beroepskracht en we streven bij de inzet van stagiaires naar zoveel mogelijk continuïteit op de groep. Alle stagiaires zijn in bezit van een VOG.

De groepsgrootte en peuterleiding–kindratio Binnen de peuterspeelzalen hanteren wij de normen zoals vastgelegd in de Wet en de overgangsverordening voor het peuterspeelzaalwerk in de gemeente Haarlem. Dit houdt in dat op een groep maximaal 16 peuters geplaatst zijn en dat deze op de reguliere speelzaal 7

Zie voor nadere uitleg de betreffende paragraaf Haarlem Effect heeft tbv haar vrijwilligers een vrijwilligersbeleid 9 Haarlem Effect heeft een stagebeleid 8

pag 7 van 18


begeleid worden door één beroepskracht en één begeleid(st)er en op de VVE-zaal door twee beroepskrachten. Bij uitstapjes of feestjes kan meer assistentie gewenst zijn. Op het moment dat de peuterleiding incidenteel wordt geassisteerd door niet structureel ingezette personen (zoals ouders), krijgen deze personen een duidelijke instructie van de peuterleiding en vallen zij onder hun eindverantwoordelijkheid. Men staat nooit alleen op de groep. Mocht dit bij hoge uitzondering toch het geval zijn, dan is de leidinggevende peuterspeelzalen de achterwacht en in geval van nood, binnen 15 minuten aanwezig.

Een ochtend op de peuterspeelzaal Het brengen en halen Het brengen en halen zijn belangrijke momenten om als peuterleiding en ouders in gesprek te gaan over het kind. Het is leuk én belangrijk om uit te wisselen hoe het gaat met de peuter. Daarnaast ontmoeten ouders tijdens het brengen en halen andere ouders. Bij binnenkomst worden de peuter en zijn ouder persoonlijk begroet. Meestal blijft de ouder nog even, waardoor de overgang (van thuis naar de speelzaal) makkelijker verloopt. Er wordt op gelet dat er afscheid genomen wordt. Peuters moeten weten wanneer hun ouder er nog wel is en wanneer niet meer. Vertrekken zonder afscheid te nemen maakt angstig en onzeker. De peuterleiding zwaait, indien nodig, samen met het kind de ouder uit. Als de kinderen weer worden opgehaald zijn de activiteiten afgerond. Ook hier is het belangrijk dat het kind afscheid neemt van de peuterleiding. De ochtend wordt afgesloten én men weet wie er weggaat. Het programma Een vast programma geeft het kind houvast en vergroot het gevoel van veiligheid en vertrouwdheid. Op elke peuterspeelzaal wordt daarom gewerkt met een vaste dagindeling. Er zijn onderling kleine verschillen, maar overal is na het brengen en afscheid nemen altijd ruimte voor vrij spel. Er is een gezamenlijk gedeelte: de kring, hier wordt iets gedronken en gegeten, een liedje gezongen en/of voorgelezen. Het plassen en verschonen is een dagelijks terugkerend moment, voor of na de kring. Meestal wordt een gezamenlijke activiteit gedaan en er wordt dagelijks (mits het weer het toelaat) buiten gespeeld. Er wordt samen met de kinderen opgeruimd. Voeding en beweging Wij zijn ons bewust van het belang van gezonde voeding én voldoende beweging voor peuters. Veel bewegen is bovendien ook goed voor de motorische en sociale ontwikkeling van het kind. Op de peuterspeelzaal worden daarom veel bewegingsspelletjes gedaan en er wordt buiten gespeeld. De peuters nemen zelf fruit en drinken mee.

pag 8 van 18


Bij feestelijke gelegenheden wordt natuurlijk wel getrakteerd. Er wordt dan gelet op zo min mogelijk zoet, zout, vet en kleurstoffen. Wij hebben tips voor gezonde traktaties en bewegingsspelletjes voor peuters (te verkrijgen op de peuterspeelzaal). Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) Een aantal van onze peuterspeelzalen biedt een speciaal programma op het gebied van (taal) ontwikkeling: een VVE-programma. Een VVE-programma biedt een doorgaande lijn naar de basisschool. Het programma begint op de peuterspeelzaal en loopt door in de groepen 1 en 2 van de basisschool. In een VVE-programma wordt spelenderwijs aandacht besteed aan taalstimulering en stimulering van de andere ontwikkelingsgebieden. Als blijkt dat een kind extra individuele ondersteuning nodig heeft, wordt dit geboden. Op onze VVE-zalen wordt met verschillende programma’s gewerkt: Piramide en Puk & Ko. Op onze website kunt u lezen welke peuterspeelzalen dit betreft. Op de VVE-zalen werken speciaal hiervoor opgeleide, gediplomeerde peuterleiders. Het effect van een VVE-programma is groter bij regelmatige herhaling. Daarom kunnen de peuters met een risico op taalachterstand, drie of vier dagdelen komen (het 4e dagdeel is kosteloos). En daarom ook worden de ouders zoveel mogelijk bij het programma betrokken. Zij krijgen bijvoorbeeld informatie over het thema en de woorden waar de peuters mee bezig zijn, zodat ze thuis er verder mee kunnen.

pag 9 van 18


Het Ouderbeleid De ouders De ouders zijn de opvoeders en eindverantwoordelijk voor hun kind. Wij dragen de verantwoordelijkheid voor het welzijn van het kind op de peuterspeelzaal. Een goede relatie met de ouders vinden wij essentieel. We willen graag betrokken ouders. Een goede communicatie tussen de ouders en de peuterspeelzaal, wederzijds vertrouwen, openheid en respect voor elkaars mening is hierbij een voorwaarde. Wij betrekken de ouders bij (hun kind op) de peuterspeelzaal. Dit gebeurt middels een intakegesprek bij plaatsing, een goede overdracht bij het halen en brengen, koffieochtenden, ouderavonden en andere activiteiten, eventueel met de hulp van ouders. Eens in de 2 jaar houden wij een klanttevredenheidsonderzoek. Positief opvoeden volgens de methode Triple P Door het laagdrempelige karakter tijdens het halen/brengen bespreken ouders vrij gemakkelijk vragen, zorgen of andere opvoedingskwesties met de peuterleiding. De peuterleiding pakt dit dan op volgens de methode Positief Opvoeden volgens Triple P. Dit staat voor Positief Pedagogisch Programma. Op de meeste peuterspeelzalen werken medewerkers die geschoold zijn in het voeren van kortdurende adviesgesprekken met ouders, gericht op vragen over het gedrag of de ontwikkeling van hun kind. Deze gesprekken worden gedaan volgens de vijf basisprincipes van positief opvoeden. Alle peuterleiding heeft de training Positief Opvoeden voor Beroepsopvoeders gevolgd, de basisprincipes van Positief Opvoeden worden gehanteerd in het werk op de peuterspeelzaal. Deze vijf basisprincipes van Positief Opvoeden zijn: - Goed voor jezelf zorgen. - Kinderen een veilige en stimulerende omgeving bieden. - Kinderen laten leren door positieve ondersteuning. - Een aansprekende discipline hanteren. - Realistische verwachtingen hebben (zowel van het kind, als van jezelf als opvoeder). De peuterleiding weet hoe en waarheen men ouders kan verwijzen indien er meer ondersteuning nodig is. Voor meer informatie verwijzen wij naar: www.positiefopvoeden.nl De oudercommissie Wij vinden het belangrijk dat elke peuterspeelzaal een oudercommissie heeft. De oudercommissie kan ondersteuning bieden aan de peuterleiding en ons adviseren over de uitvoering van het pedagogische beleid. Mocht u meer willen weten, kunt u het Reglement van de Oudercommissie opvragen op de peuterspeelzaal.

pag 10 van 18


Diversiteit en meertaligheid Diversiteit Op de peuterspeelzaal komen kinderen met verschillende achtergrond, zowel qua land van herkomst (van ouders), samenlevingsvorm, levensbeschouwing, gezondheid als ook qua waarden en normen. Er komen autochtone kinderen én allochtone kinderen; er zijn kinderen met twee ouders en kinderen die met één ouder wonen; kinderen die wonen bij twee moeders maar soms ook bij opa en oma. Kinderen hebben gezonde ouders, maar soms is er ook sprake van een ernstig ziek familielid of een handicap. Kortom: heel divers. In feite is de peuterspeelzaal een afspiegeling van de maatschappij. Wij willen dat alle peuters, ongeacht hun achtergrond, zich thuis voelen bij ons. Dit wordt vergroot als er sprake is van herkenning, bijvoorbeeld door de inrichting en aankleding, speelgoed, posters, muziek of boekjes. Meertaligheid Er zijn kinderen die als ze op de peuterspeelzaal komen geen Nederlands spreken omdat hun ouders een andere moedertaal hebben. Deze kinderen groeien meertalig op. Een goede beheersing van de moedertaal legt een goede basis voor het leren beheersen van de Nederlandse taal. Ouders worden gestimuleerd veel met hun kind te praten in de taal die ze goed beheersen; dit is veelal hun moedertaal. Op de peuterspeelzaal is veel aandacht voor de taalontwikkeling. Er wordt voorgelezen, gepraat en gezongen. De peuterleiding praat Nederlands met de kinderen. Soms is het nodig een kind even in de eigen taal te woord te staan, bijvoorbeeld als het kind erg verdrietig is (dit kan uiteraard alleen als de peuterleiding de taal beheerst). De kinderen worden gestimuleerd ook samen zoveel mogelijk te praten. De peuterleiding maakt hierbij op natuurlijke wijze de koppeling naar de Nederlandse taal. Het is belangrijk dat de ouders en de peuterleiding weten van elkaar hoe ze omgaan met de taalontwikkeling van het kind, hierover ideeën uitwisselen en afspraken maken. In onze brochure “Meertalig opvoeden van peuters”10 staat beschreven hoe op de peuterspeelzalen van Haarlem Effect wordt omgegaan met peuters die een anderstalige achtergrond hebben. Ook staan er tips in voor ouders. Zoals u in de paragraaf ‘Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE)’ kunt lezen, bieden wij op sommige van onze peuterspeelzalen extra taalstimulering.

10

Deze brochure is beschikbaar op de peuterspeelzaal pag 11 van 18


Samenwerking met andere instanties bij zorgen of in voorbereiding naar school Zorgen over een peuter Soms maken wij ons zorgen over een kind, wanneer door observatie wordt gesignaleerd dat er misschien iets aan de hand is. Ook kan het zijn dat ouders hun zorg over het kind uitspreken. Deze zorg kan uiteen lopen van spraak- of gehoorproblemen tot afwijkend gedrag. Daardoor is elke zorg een vorm van maatwerk maar in algemene zin worden de volgende stappen ondernomen. 1. Observeren en terugkoppelen met de ouders 2. Overleg met leidinggevende en/of aandachtsfunctionaris 3. Gesprek met ouders 4. Beslissen welke aanpak het beste is 5. Monitoren van vervolg

Ad 1. Indien er zorgen over een kind zijn, gaat de peuterleiding met elkaar in overleg. Zij observeren het kind en bespreken de signalen waar ze zich zorgen over maken. Ze bespreken deze signalen met de ouders en vragen bijvoorbeeld of deze signalen in de thuissituatie ook voorkomen. Ad 2. Als na observatie en toetsing bij ouders blijkt dat de zorgen worden gedeeld, wordt dit besproken met de leidinggevende van de peuterspeelzalen. Bij zorgen die vallen onder de Meldcode Kindermishandeling en Huiselijk geweld, wordt direct ook de Aandachtsfunctionaris Huiselijk Geweld en Kindermishandeling van Haarlem Effect ingeschakeld. Dit eerste traject van observeren duurt niet langer dan een maand. In overleg met de leidinggevende (en eventueel Aandachtsfunctionaris) wordt vastgesteld of er in het vervolgtraject andere partijen zoals Jeugdgezondheidszorg (JGZ, zie kopje hierna) bij kunnen worden ingeschakeld en op wat voor manier. De ondersteuning kan zowel richting het kind als de leidsters gewenst zijn. Ad 3. In principe gaat vervolgens de peuterleiding -met eventuele ondersteuning van de leidinggevende- in gesprek met de ouders. In dit gesprek wordt aangegeven wat de zorgen zijn en voorgesteld welke aanpak/ondersteuning het beste zou zijn voor de peuter en met welke partners dit kan worden aangeboden. Ad 4. In aansluiting op het gesprek met de ouders wordt besloten welke ondersteuning kan worden aangeboden en wordt ermee gestart. Als JGZ erbij betrokken is, nemen zij in principe de leiding in het traject van ondersteuning. Een belangrijke rol van de peuterspeelzaal is, gedurende dit hele traject om een veilige omgeving te blijven bieden voor de peuter en de ouders. Ad 5. De (externe) ondersteuning wordt vervolgens in overleg met de ouders gevolgd en in ieder geval besproken in het regulier tweemaandelijks werkoverleg tussen leidinggevende en leid(st)ers. Mocht vaker overleg noodzakelijk zijn, plant de leidinggevende dit in. En

pag 12 van 18


mocht overleg met de partners nodig zijn, pakt de leidinggevende dit op. Als er opnieuw of nog steeds zorgen zijn, begint het traject opnieuw. Het initiatief voor een gesprek over de eventuele zorgen over een peuter kan zowel vanuit de ouders als vanuit de peuterleiding komen. Er wordt door ons niet buiten medeweten van ouders met derden over een kind gepraat, ook niet op aanvraag van hulpverlenende instellingen. Hierbij maken wij één uitzondering, namelijk bij een sterk vermoeden van kindermishandeling. Dan nemen wij contact op met het AMK. Maar ook hier is het uitgangspunt om de vermoedens eerst in een vroeg stadium te bespreken met de ouders. Wij maken dan gebruik van ons protocol11, welke is in te zien op de peuterspeelzaal. Jeugdgezondheidszorg (JGZ) Ieder team heeft twee maal per jaar een gesprek met de wijkverpleegkundige van de Jeugdgezondheidszorg Kennemerland12. In dit gesprek worden de diensten van JGZ besproken en kan de peuterleiding algemene vragen kwijt. Bij de registratie op een peuterspeelzaal wordt aan de ouders gevraagd of bij dit tweejaarlijks overleg de voortgang/groei van de peuter in algemene zin mag worden besproken tussen JGZ/consultatiebureau en de peuterleiding. Als uit het bezoek van de wijkverpleegkundige vervolgens blijkt dat JGZ en/of de peuterleiding deze voortgang met de ouders wil bespreken of verder wil onderzoeken, wordt dit direct met de ouders besproken. Bij vragen of zorgen over de opvoeding, ontwikkeling of het gedrag van een kind kan, in overleg met de ouders, de orthopedagoge van de JGZ geconsulteerd worden (zie ook Zorgen over een peuter). Zij kan, indien nodig, een gesprek met de ouders en peuterleiding voeren om de zorgen over het kind te bespreken. In dit gesprek kan ze advies geven. Ook kan JGZ ouders doorverwijzen naar ondersteunende instanties en specialisten zoals een logopedist of gedragstherapeut. JGZ kan zelf ook opvoedingsondersteuning bieden aan ouders. Ook biedt ze ondersteuning aan de peuterleiding bij de benadering van een kind. Deze ondersteuning kan door de peuterleiding in overleg met de leidinggevende worden aangevraagd. Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) Het CJG is dé plek waar alle (aanstaande) ouders, opvoeders, jongeren (tot 23 jaar) én professionals terecht kunnen voor informatie en advies over opgroeien, opvoeden en gezondheid. Wij zijn een samenwerkingspartner van het Centrum van Jeugd en Gezin13. Doorgaande lijn peuterspeelzaal naar basisschool: HOF Het Haarlems Overdracht Formulier (HOF) is het overdrachtformulier dat (na toestemming van de ouder) naar de basisschool wordt gestuurd waar het kind heen gaat.

11

Genaamd: “Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling” Zie het protocol: Wijzer Samenwerken tbv kinderen van 0-4 jaar; januari 2007 13 Zie Bijlage 3 voor meer informatie 12

pag 13 van 18


Aan de hand van het HOF wordt elke peuter rond het 3e en 4e jaar geobserveerd. Hierbij wordt geobserveerd hoe de ontwikkeling van het kind verloopt. De bevindingen worden met de ouders besproken als het kind naar de basisschool gaat. De peuterspeelzaal bereidt voor op de basisschool. De peuters zijn al gewend om zonder hun ouders te zijn en ze zijn gewend aan het deelnemen aan een groep kinderen. Dit en de ontwikkelingsstimulering, de observaties en tijdige signalering, het werken vanuit een duidelijke pedagogische visie maakt de peuterspeelzaal een goede voorbereiding op de basisschool.

pag 14 van 18


BIJLAGE 1 Missie, visie en doelstellingen van Haarlem Effect Missie en visie Wij werken aan een samenleving die als geheel sterker wordt als alle burgers delen in de verantwoordelijkheid om die samenleving vorm te geven. De meest kwetsbare groepen krijgen daartoe minder kansen en het respect voor elkaar neemt af. Beroepskrachten in het welzijnswerk signaleren achterstanden en ondersteunen burgers bij het proces van participatie en zelfbeheer in de woonomgeving, het aanleren van vaardigheden en signaleren van achterstanden. Zij maken geen onderscheid op gebied van leeftijd, sociaal-economische positie, beperking, woonadres of culturele en religieuze achtergrond. Haarlem Effect wil mensen verbinden vanuit hun kwaliteiten. Dit willen wij realiseren door: - ondersteuning te bieden aan de meest kwetsbare doelgroepen vanuit de benadering dat iedereen beschikt over kwaliteiten die nut hebben voor een ander; - de participatie van mensen te vergroten door hen te stimuleren, te trainen en te coachen en daar waar nodig bij te springen zodat er ook resultaten zichtbaar worden; - in te zetten op het verminderen van spanningen als gevolg van verharding binnen de maatschappij; - bij te dragen aan een optimaal opgroeiklimaat voor peuters, kinderen en jongeren in de buurt, nog vóór er problemen zijn (preventief); - extra aandacht voor zelfstandig wonende ouderen (75+); - een gezonde leefstijl te stimuleren bij risicogroepen; - talentontwikkeling te stimuleren bij jong en oud; - participatie van vrijwilligers. Doelstellingen a) het planmatig leveren van een bijdrage aan het welzijn van alle inwoners in het werkgebied te Haarlem; b) het scheppen van noodzakelijke en gewenste voorwaarden en mogelijkheden hiertoe; c) het bevorderen van samenhang en samenwerking binnen het welzijnswerk in het werkgebied; d) de stichting en de daarbij behorende faciliteiten open te stellen voor burgers en organisaties in het eigen werkgebied, voor zover ten dienste van de eigen welzijnsdoelstelling van de stichting.

zie ook www.haarlemeffect.nl

pag 15 van 18


BIJLAGE 2 De ontwikkelingsgebieden De ontwikkeling van het kind is in te delen in diverse ontwikkelingsgebieden. Deze ontwikkelingsgebieden kun je niet strikt van elkaar scheiden, ze lopen vaak in elkaar over. De ontwikkeling in het ene ontwikkelingsgebied gaat vaak samen met de ontwikkeling in een ander ontwikkelingsgebied. Tijdens het spelen worden verschillende ontwikkelingsgebieden tegelijk gestimuleerd. De verstandelijke ontwikkeling Voor peuters is spelen leren! Spelsituaties en spelmaterialen bieden het kind veel ervaringen als basis voor leren in de toekomst De verstandelijke ontwikkeling wordt spelenderwijs gestimuleerd, door aanbod van activiteiten en materialen die passen bij de leeftijd en de fase waarin het kind zit. Op de peuterspeelzaal lezen wij boekjes, zingen liedjes, beantwoorden ‘waarom vragen’ en leggen heel, heel veel uit. Als je dit doet, gebeurt er dat. Als wij dit nu afspreken, betekent dit dat … etc. De emotionele ontwikkeling Spelen is een natuurlijke manier om te leren omgaan met emoties. Door zelf te doen en problemen op te lossen, krijgt het kind inzicht in hoe de wereld in elkaar steekt en de mogelijkheid voor expressie van gedachten en gevoelens. Daarom bieden wij op de peuterspeelzaal verkleedkleren, stimuleren wij fantasiespel en doen wij creatieve activiteiten. Ook hechting speelt een belangrijke rol bij de emotionele ontwikkeling van een kind. Het helpt een kind om een eigen persoonlijkheid te ontwikkelen. Een veilig gehecht kind durft zolang het zich veilig voelt de wereld te verkennen. Wij bieden de kinderen daarom een veilige, vertouwde omgeving. De lichamelijke ontwikkeling Om de grove en fijne motorische vaardigheden te ontwikkelen, is het belangrijk dat een kind de mogelijkheid krijgt om allerlei bewegingen uit te proberen en te oefenen. Kinderen hebben plezier en bewegen en spelen bijna continue. Op de peuterspeelzaal bieden wij daarom gevarieerd spelmateriaal aan voor de ontwikkeling van zowel de fijne als de grove motoriek. Denk aan kralen rijgen, bouwmateriaal, blokkendozen, puzzels, fietsen, klimrek, etc. Ook streven wij ernaar om dagelijks met de kinderen buiten te spelen. Sociale ontwikkeling De groep is een belangrijk leermiddel in de sociale ontwikkeling van het kind. Heel jonge kinderen spelen alleen of naast elkaar. De behoefte aan spelen mét andere kinderen wordt groter. Het spelen ontwikkelt zich steeds meer naar sámen spelen. Wij bieden daarom diverse spelletjes en activiteiten aan die de kinderen samen kunnen doen. Peuters stellen zich steeds onafhankelijker op en krijgen steeds meer inzicht in wat wel of niet mag en in oorzaak en gevolg. Het belonen van gewenst gedrag en afkeuren van ongewenst gedrag is een middel om kinderen te helpen in hun ontwikkeling; het is geen doel op zich. Op de peuterspeelzaal zijn wij daarom duidelijk in het stellen van regels en grenzen en buigen wij zoveel mogelijk negatief gedrag om tot gewenst gedrag. pag 16 van 18


BIJLAGE 3 Het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) Het CJG is dé plek waar alle (aanstaande) ouders, opvoeders, jongeren (tot 23 jaar) én professionals terecht kunnen voor informatie en advies over opgroeien, opvoeden en gezondheid. Vanuit het CJG wordt op een laagdrempelige wijze opvoedingsondersteuning geboden. Het CJG is een samenwerkingsverband van bestaande organisaties binnen de jeugdgezondheidszorg, jeugdhulpverlening en welzijn. De kracht van het CJG zit in deze bundeling. Door deze samenwerking kan beter antwoord gegeven worden op vragen. Er zijn spreekuren van verschillende deskundigen. Ook worden er lezingen en cursussen over opvoeden en opgroeien gegeven. Op de volgende wijze kunt u in contact komen met het CJG in Haarlem: - bel tijdens kantooruren: 088 – 9958484 - mail naar: [email protected] - kom langs op één van de volgende locaties: > Haarlem Oost: Amsterdamstraat 71 > Haarlem Schalkwijk: Athenestraat 31 > Haarlem Noord, Jan Gijzenkade 305 B > Haarlem Noord, Colensostraat 11 > Haarlem Zuidwest, Koppestokstraat 87

Voor verdere informatie (o.a. de adressen) verwijzen wij naar: www.cjghaarlem.nl

pag 17 van 18


BIJLAGE 4 Vrijwilligersbeleid Vrijwilligersbeleid Peuterspeelzalen Op enkele van de peuterspeelzalen van Haarlem Effect wordt ter assistentie van de gediplomeerde peuterleiding met vrijwilligers gewerkt. Vrijwilligers verrichten aanvullende, ondersteunende werkzaamheden, direct of indirect ten behoeve van de peuters op de peuterspeelzaal. Door te werken met vrijwilligers wordt in het algemeen de betrokkenheid van ouders/verzorgers en andere buurtbewoners bij de speelzaal vergroot en kan de werklast voor de leid(st)er worden verlaagd. Het is daarnaast wettelijk verplicht om met twee volwassen personen een groep peuters te begeleiden. Er is een duidelijk verschil in taken van de peuterleiding en die van de vrijwilliger. De gediplomeerde leid(st)er draagt de eindverantwoordelijkheid voor het welzijn van de peuters, het uitvoeren van het pedagogisch beleid en het creëren van een veilige sfeer. De leid(st)er begeleidt de vrijwilliger bij zijn of haar taken en draagt zorg voor de uitvoering van het programma. Ter illustratie is hierna de profielschets van een vrijwilliger opgenomen.

Profiel vrijwillig(st)er peuterspeelzaal Inhoud van de functie Een vrijwilliger is de helpende hand van de vaste peuterleiding. De leid(st)er is eindverantwoordelijk voor de opvang, ontwikkeling en verzorging van de peuters tot 4 jaar. Vereisten • minimaal 18 jaar • opleiding minimaal vbo/vmbo niveau • geen specifieke peuter- opleiding vereist, bij voorkeur wel ervaring met peuters • gemotiveerd zijn voor het assisteren van de peuterleiding bij alle voorkomende werkzaamheden in de speelzaal, zowel tijdens de groepsuren als daarbuiten. • enthousiaste en betrokken inzet • draagt bij aan een gezellig, veilig, stimulerend en positief groepsklimaat • beschikbaarheid op de afgesproken tijd • bereidheid om onder leiding te werken • vermogen om, na een inwerkperiode, zelf initiatieven te ontplooien wanneer dat gewenst is • deelnemen aan werkoverleg indien gewenst • weten om te gaan met gevoelige informatie en deze niet verspreiden Overige vereisten • is aanwezig van een kwartier voor openingstijd tot een kwartier na openingstijd • bij voorkeur geen ouder van een kind in de betreffende groep • is bereid de verklaring omtrent gedrag te verstrekken aan het bestuur

pag 18 van 18

Pedagogisch beleidsplan. Stichting Haarlem Effect. Wij vinden het belangrijk dat uw peuter het bij ons naar de zin heeft!

Recommend Documents