Patiënteninformatie
PsychiatrieObstetriePaediatrie (POP)-poli Informatie voor patiënten over de POP-poli van Tergooi.
Inhoudsopgave Pagina Inleiding 4 Psychiatrische aandoeningen en kinderwens of zwangerschap 4 Risicofactoren en risico’s 5 Symptomen 5 Voor wie is de POP-poli? 5 Wie kan u verwijzen naar de POP-poli? 6 Wie maakt deel uit van het POP-team? 6 Gynaecoloog 6 Kinderarts (paediater) 6 Psychiater 7 Wat kan u verwachten van de POP-poli? 7 Medicatie 8 Praktijkvoorbeelden 8 Voorbeeld 1 8 Voorbeeld 2 9 Tot slot 10
3
PsychiatrieObstetrie-Paediatrie (POP)-poli Informatie voor patiënten over de POP-poli van Tergooi. Inleiding Sinds 2010 heeft Tergooi een Psychiatrie-Obstetrie-Pediatrie (POP)-poli. Zwangere vrouwen of vrouwen met een kinderwens met psychiatrische aandoeningen kunnen worden verwezen naar de POP-poli. Afhankelijk van uw klachten en/of medicatiegebruik ontmoet u de gynaecoloog, psychiater en kinderarts die betrokken zijn bij het POP-team. We kijken samen met u (en uw partner) of het nodig is om extra afspraken te maken voor de zwangerschap en het kraambed. Vaak kan uw eigen verloskundige gewoon de zwangerschap, de baring en het kraambed begeleiden. In sommige gevallen, bijvoorbeeld als u medicatie gebruikt, is het advies om na de bevalling een aantal dagen in Tergooi te blijven. Soms is het wenselijk de zorg (altijd in overleg met u en uw verloskundige) helemaal in Tergooi te laten plaatsvinden.
Psychiatrische aandoeningen en kinderwens of zwangerschap Ongeveer twee op de tien zwangere vrouwen heeft psychiatrische klachten. Psychiatrische klachten uiten zich bijvoorbeeld in een depressie, angst of posttraumatische stressstoornis. Een psychiatrische aandoening kan gevolgen hebben voor de zwangere vrouw, het ongeboren kind, de zwangerschap, de bevalling, het kraambed en de pasgeborene.
4
Risicofactoren en risico’s Iedereen kan psychisch in de war raken maar sommige mensen hebben daar meer kans op. Zwangere vrouwen die in een eerdere zwangerschap of tijdens het kraambed werden geconfronteerd met een psychiatrische aandoening, of vrouwen die los van een zwangerschap bekend zijn met een psychiatrische aandoening, hebben een verhoogd risico op het opnieuw ontstaan of het verergeren van de klachten. Vrouwen die één of meerdere eerstegraads familieleden (ouders, broers of zussen) hebben met een psychiatrische aandoening blijken soms zelf ook meer vatbaar. Verder is bekend dat vrouwen die te vroeg bevallen of een traumatische bevalling hebben meegemaakt, meer kans hebben of psychische klachten in de periode nadat de baby is geboren.
Symptomen Zwangerschap en de komst van een kind betekenen een grote verandering in het leven van iedereen. Voor sommige mensen valt deze verandering zwaar. Slecht slapen, slecht eten en gevoelens van onzekerheid en zwaarmoedigheid kunnen dan invloed hebben op het dagelijkse leven. Het is altijd belangrijk om uw verloskundig zorgverlener te informeren als u zich in de zwangerschap of het kraambed slechter gaat voelen. Afhankelijk van de klachten kijken we dan samen met u of u extra zorg nodig heeft en waar die zorg uit moet bestaan.
Voor wie is de POP-poli? De POP-poli is voor vrouwen met een kinderwens (preconceptioneel) of zwangere vrouwen die: • een psychiatrische aandoening hebben of hebben gehad (depressieve stoornis, angststoornis, psychotische stoornis, bipolaire stoornis of persoonlijkheidsstoornis); • psychofarmaca (medicijnen tegen depressie, angst, paniek, psychose) gebruiken
5
Wie kan u verwijzen naar de POP-poli? U kunt worden verwezen door uw huisarts, verloskundige, externe psychiater/psycholoog of Bureau Jeugdzorg. In principe ontmoet u dan in eerste instantie één van de gynaecologen. Deze bekijkt met u de noodzaak tot het verwijzen naar de kinderarts en/of psychiater van Tergooi. Uw verwijzer ontvangt het met u besproken advies door middel van een brief.
Wie maakt deel uit van het POP-team? Gynaecoloog De gynaecoloog is, samen met de klinisch verloskundige, verantwoordelijk voor het obstetrisch (verloskundige) deel van de POP-poli. Wanneer u wordt verwezen naar de POP-poli, ontmoet u als eerste de gynaecoloog. Deze bekijkt met u of er, verloskundig gezien, reden is voor extra beleidsafspraken zoals bijvoorbeeld uitgebreid prenataal onderzoek van de baby, groei-echo’s of een verwijzing naar psychiater of kinderarts. Kinderarts (paediater) De kinderarts is ook een vast lid van het POP-team. De kinderarts zult u bijvoorbeeld zien als u in de zwangerschap medicatie (antidepressiva) gebruikt. Het gebruik van medicatie heeft invloed op het advies ten aanzien van waar en hoe lang uw baby na de bevalling extra controles nodig heeft en of u veilig borstvoeding kunt geven. Vaak is het advies dat, wanneer u antidepressiva gebruikt, uw baby twee tot vijf dagen op de kraamafdeling van Tergooi doorbrengt. De reden hiervoor is dat door het medicatiegebruik de baby na de geboorte last kan hebben van ontwenningsverschijnselen. Uw kind blijft in principe gewoon bij u op de kamer maar de verpleegkundige let goed op bepaalde symptomen en heeft nauw contact met de kinderarts.
6
Psychiater De psychiater verbonden aan Tergooi is een vast lid van het POP-team. Het is niet altijd nodig om de psychiater te ontmoeten omdat veel patiënten van de POP-poli een eigen zorgverlener (psycholoog, psychiater buiten Tergooi, psychotherapeut e.d.) hebben. Vaak bestaat er een goede vertrouwensband tussen u en uw zorgverlener. We vragen u of er informatie mag worden opgevraagd bij die zorgverlener om een compleet beeld te krijgen van uw klachten en om te weten te komen of uw zorgverlener bepaalde adviezen heeft ten aanzien van uw zwangerschap, baring of kraambed. De psychiater van Tergooi neemt deel aan de patiëntenbespreking en komt, wanneer dat nodig is, in consult; bijvoorbeeld wanneer uw klachten toenemen. De gynaecoloog verwijst u zo nodig naar de psychiater van Tergooi.
Wat kan u verwachten van de POP-poli? De POP-poli heeft tot doel om u, wanneer dat nodig is, ondersteuning te bieden in een periode van grote verandering (zwangerschap en aankomend ouderschap). Dit is voor iedereen een grote stap, maar bij sommige vrouwen zorgt het voor het ontstaan of een toename van psychiatrisch klachten. De POP-poli wilt u enerzijds extra steun bieden met behulp van groeiende expertise op dit gebied en anderzijds de verloskundige zorg optimaliseren in verband met specifieke risico’s. Zo krijgt u informatie over extra onderzoeken die gedaan kunnen worden in geval van bepaald medicijngebruik. Het voordeel om preconceptioneel of vroeg in de zwangerschap bij de POP-poli te komen voor advies is dat er dan op tijd een plan kan worden gemaakt dat aansluit bij uw behoeften en dat van uw ongeboren kind. In geval van toename van klachten, bent u reeds bij de POP-poli bekend en kan er doeltreffend worden gekeken naar aanpassingen van zorg.
7
Medicatie Misschien gebruikte u al medicatie voordat u zwanger werd en is het voor uw welzijn noodzakelijk om de medicijnen te blijven gebruiken. Bespreek dit met uw behandelend huisarts of psychiater. Laat u zo nodig verwijzen naar de POP-poli. Stop niet zonder overleg met uw medicatie! Misschien gebruikt uw geen medicatie, maar merkt u dat de komst van een kind en de zwangerschap uw zwaar vallen. In sommige gevallen bespreekt uw zorgverlener dan met u of het gebruik van medicatie een optie is; dit vrijwel altijd in combinatie met bijvoorbeeld niet medicamenteuze therapie. Wanneer u in de zwangerschap medicijnen gebruikt, dan kunt u vóór de bevalling worden uitgenodigd door de kinderarts. Deze bespreekt met u welk beleid er bij voorkeur wordt gevolgd na de geboorte van uw kind en waar de kinderarts na de geboorte van uw kind op zal letten.
Praktijkvoorbeelden Voorbeeld 1 Mevrouw X is zwanger van haar tweede kind. Haar verloskundige begeleidt de zwangerschap. Mevrouw is sinds lange tijd bekend met depressies maar heeft met behulp van gesprekken bij de psychiater en na het starten van antidepressiva de situatie goed onder controle. Zij is niet meer in therapie en de huisarts schrijft de medicatie voor. Tijdens de zwangerschap van haar eerste kind heeft mevrouw geprobeerd te stoppen met de medicatie, maar voelde zich weer toenemend somber. Mevrouw blijft dus haar medicatie gebruiken in de huidige zwangerschap. In verband met de medicatie laat zij zich in overleg met haar verloskundige verwijzen naar de gynaecoloog van het POP-team in Tergooi. Op die manier is mevrouw daar bekend en kan zij worden verwezen naar de kinderarts die haar informeert over het advies om na de bevalling 48 uur (de duur is afhankelijk van welke medicatie) in Tergooi door te brengen en de voor- en nadelen van medicatie en borstvoeding. Mevrouw blijft dus gewoon onder zorg bij haar eigen verloskundige en zij begeleidt idealiter ook haar bevalling. Het advies is echter wel om na de bevalling (thuis of poliklinisch in Tergooi) een klinisch kraambed in Tergooi te hebben opdat de baby extra kan worden gecontroleerd.
8
Voorbeeld 2 Mevrouw Y is zwanger van haar eerste kind. Zij is onder zorg bij de verloskundige. De zwangerschap valt haar zwaar ondanks het feit dat de baby gewenst is. Naarmate de zwangerschap vordert, zorgt mevrouw steeds minder goed voor zichzelf. Ze heeft zich ziek gemeld op haar werk en slaapt slecht door piekeren. Haar partner is geduldig en zorgzaam, maar het lukt het paar niet om samen uit de negatieve gedachtestroom te komen. Mevrouw trekt aan de bel bij haar verloskundige. Die bespreekt met mevrouw het bestaan van de POPpoli. Mevrouw wil graag worden verwezen, want zij herkent zichzelf niet meer en maakt zich zorgen over hoe het moet als de baby er is. Mevrouw ontmoet eerst de gynaecoloog en na het gesprek onderschrijft deze de ernst van de situatie en verwijst mevrouw naar de psychiater die verbonden is aan Tergooi. In overleg met de psychiater blijft mevrouw onder behandeling bij de psychiater omdat de therapie haar toenemend goed doet. De gynaecoloog ziet mevrouw nogmaals verder in de zwangerschap op consult basis. Voor de verloskundige zorg (zwangerschap, bevalling en kraambed) blijft mevrouw gewoon bij haar verloskundige tenzij er op andere (medische) gronden een indicatie ontstaat om de zorg over te nemen. Omdat mevrouw geen medicatie gebruikt, hoeft zij geen consult bij de kinderarts.
9
Tot slot Uw verloskundige of huisarts kan u verwijzen naar de POP-poli van Tergooi. Afspraken (met verwijzing) kunt u maken via de poli Gynaecologie, T 088 753 11 30.
© Tergooi 000734354 08012015
10
11
T 088 753 1 753 www.tergooi.nl Locatie Blaricum Rijksstraatweg 1 1261 AN Blaricum Locatie Hilversum Van Riebeeckweg 212 1213 XZ Hilversum Locatie Weesp C.J. van Houtenlaan 1b 1381 CN Weesp
