Pagina 1 van 8
Preekschets Efeze 5:22-33, dr. Paul Visser Thema: Royaler kan het niet!
5
10
15
20
25
30
35
Hoe leef je als man en vrouw over en weer de liefde en trouw? Dat is het thema dat Paulus hier aansnijdt. Zondermeer een gevoelig punt. Sowieso als ik denk -aan alleengaanden die er aan kunnen lijden dat hun verlangen naar deze liefde om die te geven en te ontvangen tot op heden niet vervuld werd. -Aan hen die gescheiden zijn en er de nodige pijn aan over hielden. -Aan weduwen en weduwnaren die sinds het verlies van hun geliefde dagelijks de leegte ervaren die ander achterliet -Maar niet minder ook aan al diegenen die er in hun huwelijk tegenop lopen dat liefhebben lastiger is dan het leek, en lang niet altijd aan elkaar beleven waarvan ze hadden gedroomd… ’t Zal overigens in de gemeente van Efeze niet veel anders geweest zijn dan onder ons. Maar net zo gevoelig gelegen hebben als nu. Niettemin weerhield dat P er niet van er uitgebreid aandacht aan te geven. En terecht. Want na de relatie met God Zelf is de relatie tussen man en vrouw zo ongeveer de belangrijkste die je op aarde kunt aangaan Ja sterker nog, door de hele bijbel heen
Pagina 2 van 8
40
45
50
55
60
65
70
hebben die twee alles met elkaar gemeen, zijn niks minder dan spiegelbeeld van elkaar. De relatie die God met ons aangaat is net zo intens als een huwelijk volgens Hos. 2:18 Terwijl andersom het huwelijk van twee mensen volgens Paulus net zo hecht zal zijn als de relatie van Christus met Zijn gemeente Paulus legt uit wat dit te betekenen heeft Hij deed daarmee een revolutionaire zet. Nam de hele huwelijksmoraal van toen en nu op de schop en zette die op zijn kop. Op het eerste gehoor heb je dat zomaar niet door ‘t Klinkt in onze oren eerder hopeloos achterhaald dan revolutionair: Vrouwen, schik u onder uw eigen man want de man is het hoofd van de vrouw… Nou ja… dat is toch volkomen uit de tijd! ’t Bevestigt slechts oude rolpatronen ’t is vrouwonvriendelijk tot en met, niet meer echt serieus te nemen… En velen doen dat dan ook niet. Mannen maken er vaak een grap van. Hun vrouw reageert geïrriteerd of lachend met een ‘zou je wel willen hè…’ Op zich een begrijpelijke reactie. Tegelijk, is dit een enorm misverstand. Wat wij erbij denken, heeft P nooit bedoeld. Hij is eropuit dat het weer wordt als in de beginne: net zo gaaf en goed, net zo vast en hecht. Die twee zullen één zijn… net als ooit (vs. 31)
Pagina 3 van 8
75
80
85
90
95
100
105
Om goed te begrijpen hoe goed en gaaf het is waar Paulus op aanstuurt moeten we begrijpen in welke context hij schrijft. Kort gezegd was het een Hellenistische cultuur, waarin het eigenbelang en de zelfzucht van de man in de regel centraal stonden. Als de eerste verliefdheid over was zag hij haar al gauw niet meer staan. Ze was goed om kinderen te baren en op te voeden. En verder vooral zijn gemak te dienen. Ze had zich te schikken naar zijn luimen en grillen. Het was heel gewoon dat hij naast haar één of meer andere liefjes erop na hield waar hij z’n seksueel vertier vond. Geen man die zich voor jou als vrouw inzette. Geen man die rekende met jouw gevoelens ervoor ging dat jij tot je recht kwam. Dus ook geen man om je aan over te geven jezelf aan toe te vertrouwen. Eerder een man van wie je afstand nam. Die innerlijk verzet opriep Bij wie jij je eenzaam voelde. Tegenover wie jij je afschermde en zo veel mogelijk je eigen terrein bevocht. ’t Is net iets te grof allemaal om de lijn zomaar door te trekken naar nu. En je moet ook oppassen voor generaliseren. Maar is het iets verfijnder niet herkenbaar? Zit ik er ver naast als ik zeg dat mannen zich nogal eens laten gelden, geneigd zijn om méér te nemen dan te geven? Moeten jouw dingen niet vaak voorgaan zodat je vrouw maar af moet wachten
Pagina 4 van 8
110
115
120
125
130
wat er dan voor haar nog overschiet? Schieten we ongemerkt niet tekort in aandacht, zorg, waardering, liefde? En wordt het genieten van elkaar niet maar al te vaak ingeruild voor een je vergapen aan van alles wat via één muisklik onder handbereik is Het overspelige lijkt al gewoner te worden De gevolgen zijn ernaar… net als toen! In dit alles zet de zonde zich steeds opnieuw door Ooit ging goede verhouding teloor. In plaats van elkaars tegenover te zijn kwamen we tegenover elkaar te staan. En zo gaaf als het was volgens Gen. 2:24 -die twee zullen één zijn in liefde en trouwzo scheef werd het daarna volgens Gen. 3:16: tot je man zal je begeerte uitgaan en hij zal over je heersen… Het kan gaan over begeerte om gezien te worden of over begeerte om hem eronder te krijgen. Maar hoe het ook zij, je voelt het drama. ’t Is een gevecht geworden om aandacht van elkaar en macht over elkaar.
135
140
Haaks daarop schrijft Paulus dan: zo zal het onder u niet wezen…! Het zal weer worden zoals God het bedoelde. Hoe? Door een voorbeeld te nemen aan de mooiste liefdesrelatie die er is. De relatie tussen Christus en Zijn gemeente. Vrouwen schik u onder uw man als onder de Here Want de man is het hoofd van de vrouw
Pagina 5 van 8
145
150
155
160
165
170
175
180
zoals Christus het hoofd is van Zijn gemeente. En in Christus’ geval betekende dat ‘hoofd-zijn’ dat Hij de eerste was in liefhebben. Het was Zijn leven om zich te geven voor Zijn gemeente, Zijn bruid, Zijn vrouw. Hij ging daarin tot het uiterste zette alles opzij voor haar behoud offerde zich op… opdat zij leven zou. Met dat Christus hier Hoofd wordt genoemd betekent dat vooral dat Hij in het liefhebben met kop en schouder boven ieder uitsteekt. Zo zal de man het hoofd zijn van zijn vrouw. Niet zoals iemand er eens spottend van maakte: ‘De man het hoofd en de vrouw de armen uit de mouwen’. Het staat haaks op de gedachte dat hij in alles over haar de baas speelt, maar haar in één ding sowieso de baas is: in het liefhebben.... Daar de eerste in is… én vooral ook blijft Wat dat zoal betekent? - Dat hij niet wacht tot zij om aandacht vraagt maar zelf geregeld het initiatief neemt om er voor haar te zijn met een open oor, met een open oog met een goed advies met een helpende hand. - Dat hij het initiatief neemt en er gericht invulling aan geeft, om samen te groeien en te bloeien in genade en kennis van Christus. - Dat hij haar zo hoog heeft dat hij zo nodig zichzelf en zijn ding
Pagina 6 van 8
185
190
195
200
205
210
215
ter wille van haar opzij zet (vs. 25) - En ja dat ook, dat hij net als Christus die met volle teugen geniet van de schoonheid van Zijn gemeente, eindeloos geniet van het lichaam van zijn vrouw. De vergelijking die Paulus hier maakt (vs. 26-28) heeft iets gewaagds, maar de bedoeling is zuiver. Je eigen vrouw, zij alleen zal je bekoren! Zij zal de enige voor je zijn, helemaal en altijd - Samengevat, komt het erop aan dat hij haar liefheeft als zichzelf En dat niet alleen maar in het begin, maar dagelijks… en dat je leven lang. Precies zoals je elke dag je eigen lichaam voedt en goed verzorgt (vs. 28,29) Met zo’n man ben je goed af. ’t Is er geen één bij wie het maar afwachten is. Maar één op wie je elke dag rekenen kunt. Echt een man om van te houden. En je aan toe te vertrouwen. Daar spoort Paulus de vrouwen in Efeze dan ook toe aan (vgl. vs22, 24, 33): Schik je onder je man… Heb ontzag voor hem… Je mag ook vertalen: Geef je aan hem over… Vertrouw je aan hem toe… Net zoals de gemeente zich overgeeft aan Christus. Die we liefhebben omdat Hij ons liefheft. Die we het voor het zeggen geven omdat we Hem vertrouwen. Zo zal het zijn. Als je man jou liefheeft, zegt Paulus
Pagina 7 van 8
220
225
230
235
240
245
250
zal zijn liefde de jouwe gaande maken. En die doet dan voor de zijne niet voor onder. Twee worden één… in een liefdevol over en weer Je bent hem nabij… Bent uit op zijn welzijn… Gaat zo nodig voor hem door het vuur… Je geeft hem ook de eer om voor jou een heer te zijn. Natuurlijk noem je hem niet meer zo zoals Sara het Abraham deed (1 Petrus 3:6). Dat is echt uit de tijd. Maar het idee dat je verlangt dat hij verantwoordelijkheid neemt zich tegenover jou als heer gedraagt dat lijkt me zo actueel als wat. Als je zo met elkaar leert omgaan maakt het op den duur niet meer uit wie er nu de eerste of de tweede is. Je wordt één… elkaars wederhelft. Precies zoals God het ooit bedoelde. Wat door de zonde teloor ging (Gen.2:24) wordt dankzij Christus door Zijn Geest opnieuw weer werkelijkheid (Ef. 5:30) Onlangs viel het me op in een nummer van Glamour dat speciaal gewijd was aan dertigers, dat er, bij alle gepropageerde vrijheid in relaties, tussen de regels door een hartstochtelijk verlangen werd verwoord – vooral door vrouwen – naar een vent die te vertrouwen is, die niet ‘vreemd’ gaat maar een leven lang gaat voor jou. Openlijk werden degenen die zo’n vent hadden tot geluksvogels uitgeroepen… Toen ik het las, dacht ik: al vinden we het al lastiger om zelf aan die norm te voldoen, het
Pagina 8 van 8
255
260
265
270
verlangen naar zo’n man/vrouw is blijkbaar onuitroeibaar. En daar word ik dan toch weer een beetje vrolijk van. Want dat betekent dat wat de bijbel bedoelt zo gek nog niet is: hoe tegendraads ook in onze cultuur, toch zo humaan als wat…! Paulus noemde het een groot geheimenis. ’t Is niet iets dat zomaar voor het oprapen ligt. Maar veelmeer iets wat in de navolging van Christus gaandeweg opengaat, al dieper en intenser. Iemand schreef: ‘Nergens in de wereldliteratuur wordt de liefde zo royaal uitgemeten als hier En nooit komen man én vrouw meer tot hun recht dan wanneer ze deze liefde samen leren leven.’ ’t Is iets om elke dag voor te knielen. Net als op die dag toen je samen begon…
