EN
DE
BATEN >
DE
BATEN >
19‐9‐2012
EN
VAN BREEAM GREEN INSPIRATION BY
IGG Bointon de Groot
ABC Management Groep
VAN BREEAM GREEN INSPIRATION BY IGG Bointon de Groot ABC Management Groep
ORGANISATIE ABC Management Groep (www.abcmg.nl) Ivo Vonk, Projectmanager, BREEAM Expert, Nieuwbouw Willem Stein, Projectmanager, BREEAM Expert, In-Use
IGG Bointon de Groot (www.igg.nl Arno Vonk, directeur, bouweconomisch adviseur
EN
DE
BATEN >
Marc Onderwater, bouwkostenexpert, BREEAM Expert Nieuwbouw
VAN BREEAM GREEN INSPIRATION BY IGG Bointon de Groot ABC Management Groep
2
1
19‐9‐2012
INHOUD SEMINAR
EN
DE
BATEN >
1. 2. 3. 4. 5. 6.
Introductie De keuze voor de BREEAM in de praktijk In Use Kosten en baten, het overzicht Toelichting enkele Credits Vragenronde / netwerkborrel
VAN BREEAM GREEN INSPIRATION BY IGG Bointon de Groot ABC Management Groep
3
ABC Management Groep (re)creating shelter for life sinds 1949 herkennen, onderzoeken en implementeren van trends in bouw en vastgoed
EN
DE
BATEN >
Amsterdam, Assen, Arnhem
VAN BREEAM GREEN INSPIRATION BY IGG Bointon de Groot ABC Management Groep
2
19‐9‐2012
EN
DE
BATEN >
Stadskantoor Almelo Gemeente Almelo BREEAM Excellent
VAN BREEAM GREEN INSPIRATION BY IGG Bointon de Groot ABC Management Groep
5
EN
DE
BATEN >
Gasterra Groningen Greenlease bij Triodos Greencalc + , A++
VAN BREEAM GREEN INSPIRATION BY IGG Bointon de Groot ABC Management Groep
6
3
19‐9‐2012
EN
DE
BATEN >
Deloitte / AKD OVG Projectontwikkeling BREEAM Outstanding
VAN BREEAM GREEN INSPIRATION BY IGG Bointon de Groot ABC Management Groep
7
IGG Bointon de Groot Opgericht in 1988 als onafhankelijk adviesbureau Beheersen van kosten en de economische haalbaarheid Gevestigd in Wassenaar met 20 specialisten Bouwkostendeskundige Bouweconomen Duurzaamheidsexperts Aanbestedingsdeskundige Bekend van: Bouwkostenkompas en het KengetallenKompas
EN
DE
BATEN >
IGG: het financiële fundament onder uw bouwprojecten
VAN BREEAM GREEN INSPIRATION BY IGG Bointon de Groot ABC Management Groep
8
4
19‐9‐2012
EN
DE
BATEN >
First Rotterdam MAB / Maarsen Groep BREEAM Excellence
VAN BREEAM GREEN INSPIRATION BY IGG Bointon de Groot ABC Management Groep
9
EN
DE
BATEN >
Grotius Gebouw Radboud Universiteit Nijmegen
VAN BREEAM GREEN INSPIRATION BY IGG Bointon de Groot ABC Management Groep
10
5
19‐9‐2012
VAN BREEAM GREEN INSPIRATION BY IGG Bointon de Groot ABC Management Groep
11
BREEAM IN
EN
DE
BATEN >
DE PRAKTIJK
Waarom willen we een BREEAM certificaat?
EN
DE
BATEN > >
IJ-Dock Amsterdam ASR Vastgoedontwikkeling BREEAM Good
VAN BREEAM GREEN INSPIRATION BY IGG Bointon de Groot ABC Management Groep
12
6
19‐9‐2012
BREEAM-NL Certificeringsmethode Gaat verder dan alleen energiezuinigheid Aparte beoordeling voor: Nieuwbouw In Use Gebied
EN
DE
BATEN > >
Verschillende facetten (categorieën) De bewijslast is “maatgevend” en moet sluitend zijn VAN BREEAM GREEN INSPIRATION BY IGG Bointon de Groot ABC Management Groep
13
Stand van zaken 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0
EN
DE
**
***
****
*****
BATEN > >
* VAN BREEAM GREEN INSPIRATION BY IGG Bointon de Groot ABC Management Groep
14
7
19‐9‐2012
REDENEN Afweging / mix tussen de volgende redenen: Exploitatievoordelen
Minder onderhoud Lager energieverbruik
Direct meetbaar
Indirect meetbaar
Efficiënter werkproces Werksfeer
Zachte beoordeling
EN
DE
BATEN >
Betere verhuurbaarheid Uitstraling Restwaarde
VAN BREEAM GREEN INSPIRATION BY IGG Bointon de Groot ABC Management Groep
15
BEWEEGREDENEN Breeam Pass
Exploitatievoordelen Betere verhuurbaarheid / uitstraling
EN
DE
BATEN >
Efficiënter werkproces / werksfeer
VAN BREEAM GREEN INSPIRATION BY IGG Bointon de Groot ABC Management Groep
16
8
19‐9‐2012
BEWEEGREDENEN Breeam Very Good
Exploitatievoordelen Betere verhuurbaarheid / uitstraling
EN
DE
BATEN >
Efficienter werkproces / werksfeer
VAN BREEAM GREEN INSPIRATION BY IGG Bointon de Groot ABC Management Groep
17
BEWEEGREDENEN Breeam Outstanding
Exploitatievoordelen Betere verhuurbaarheid / uitstraling
EN
DE
BATEN >
Efficienter werkproces / werksfeer
VAN BREEAM GREEN INSPIRATION BY IGG Bointon de Groot ABC Management Groep
18
9
19‐9‐2012
EXPLOITATIEVOORDEEL Meerkosten investering voordeel op: Onderhoudskosten Juist gebruik van duurzame materialen zorgen voor een verlaging van de onderhouds- c.q. vervangingskosten
EN
DE
BATEN >
Energiekosten Een duurzaam gebouw verbruikt minder energie > besparing op de energiekosten
VAN BREEAM GREEN INSPIRATION BY IGG Bointon de Groot ABC Management Groep
19
EXPLOITATIEVOORDEEL 14 12 10 8
Basis
6
Breeam
4 2 0
EN
DE
BATEN >
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
VAN BREEAM GREEN INSPIRATION BY IGG Bointon de Groot ABC Management Groep
20
10
19‐9‐2012
VERHUURBAARHEID / UITSTRALING Betere verhuurbaarheid: Minder leegstand (6-7%) Meer uitstraling: Hogere huuropbrengst (2-3%) Meer restwaarde: Gebouw blijft actueel (16-17%)
EN
DE
BATEN >
Gelijk risico = hogere huuropbrengst Gelijke huuropbrengst = lager risico Hogere economische vastgoedwaarde
VAN BREEAM GREEN INSPIRATION BY IGG Bointon de Groot ABC Management Groep
21
VERHUURBAARHEID / UITSTRALING
EN
DE
BATEN >
Om te profiteren van betere verhuurbaarheid dient er exclusiviteit te zijn!
VAN BREEAM GREEN INSPIRATION BY IGG Bointon de Groot ABC Management Groep
breeam gecertificeerd
geen certificaat 22
11
19‐9‐2012
VERHUURBAARHEID / UITSTRALING Veel huurders zitten nog vast. Vervanging van contracten zal resulteren in een vergroting van de behoefte naar duurzame kantoren met meer uitstraling en beter leefmilieu.
EN
DE
BATEN >
Breeam (c.q. duurzaam) van wens naar must! VAN BREEAM GREEN INSPIRATION BY IGG Bointon de Groot ABC Management Groep
23
EN
DE
BATEN >
VERHUURBAARHEID / UITSTRALING
VAN BREEAM GREEN INSPIRATION BY IGG Bointon de Groot ABC Management Groep
24
12
19‐9‐2012
EFFICIENTER WERKPROCES Niet uit te drukken in de vastgoedmodellen: Bedrijfsmatig voordeel.
Minder ziekte verzuim (0,5% voordeel); Hogere productiviteit (kan oplopen tot 10%); Makkelijker mensen te vinden; Concurrentiepositie van het bedrijf verbetert; Goodwill.
EN
DE
BATEN >
Bij bewezen productiviteitsverbetering: “Verbeterende concurrentiepositie voor de gebouwen”.
VAN BREEAM GREEN INSPIRATION BY IGG Bointon de Groot ABC Management Groep
25
WAAROM BREEAM?
leegstandskosten Exploitatiekosten Investeringskosten
EN
DE
Breeam
BATEN > >
Standaard VAN BREEAM GREEN INSPIRATION BY IGG Bointon de Groot ABC Management Groep
26
13
BREEAM
EN
DE
BATEN >
IN USE
AANPAK BESTAAND EN KOSTEN
19‐9‐2012
VAN BREEAM GREEN INSPIRATION BY IGG Bointon de Groot ABC Management Groep
27
IN USE • Breeam in-use t.o.v. nieuwbouw • Wanneer in-use of nieuwbouw • Kosten traject
EN
DE
BATEN >
• Waarom doen?
VAN BREEAM GREEN INSPIRATION BY IGG Bointon de Groot ABC Management Groep
28
14
19‐9‐2012
IN USE VS NIEUWBOUW
Gezondheid
Energie
Transport
Water
Materiaal
Afval
Landgebruik en Ecologie
vervuiling
Gebouw Beheer Gebruik
Management
• Gebouw, beheer of gebruik apart te certificeren • Geldigheid certificaat • Geen verschil in de categorieën, wel in weging
0,0% 15,0% 12,0%
21,0% 15,0% 15,0%
25,0% 31,5% 19,5%
9,0% 0,0% 18,5%
8,0% 5,5% 3,5%
12,0% 7,5% 4,5%
3,0% 0,0% 11,5%
8,0% 12,5% 5,0%
14,0% 13,0% 10,5%
EN
DE
BATEN >
• Het gebouw in de gebruiksfase beoordelen, en verbeteren • Eenvoudiger certificeringstraject VAN BREEAM GREEN INSPIRATION BY IGG Bointon de Groot ABC Management Groep
WANNEER IN USE Kleinschalige renovaties Groot onderhoud
• •
Uitgesloten :
•
Grootschalige renovaties > 25% gebouwschil of > 25% waarde van gebouw Nieuwbouw uitbreiding van een bestaand gebouw
BATEN >
EN
DE
Renovaties die niet leiden tot een wijziging van de thermische schil en installaties Verandering van de gebruiksfunctie
VAN BREEAM GREEN INSPIRATION BY IGG Bointon de Groot ABC Management Groep
15
19‐9‐2012
KOSTEN Nul- meting = startpunt
•
€0
(nog) geen investeringen
•
Start certificeringstraject bij DGBC
€ 1.500
•
Honorarium BREEAM expert
€ 9.000 - € 15.000
Volstaat de aanwezig informatie als bewijslast Omvang van het gebouw Gebruik van het gebouw
Honorarium Assessor
•
€ 2.500 – € 4.000
EN
DE
BATEN >
Volledigheid van assessement Kwaliteit bewijslast VAN BREEAM GREEN INSPIRATION BY IGG Bointon de Groot ABC Management Groep
WAAROM • Het beperkt de negatieve invloed van het gebouw op het milieu • Het gebouw is te vergelijken met andere gelijkwaardige gebouwen op het gebied van duurzaamheid • Stimuleert de gebruiker bewust met het gebouw en installaties om te gaan
EN
DE
BATEN >
• (Commerciële meerwaarde) • (Toename productiviteit)
VAN BREEAM GREEN INSPIRATION BY IGG Bointon de Groot ABC Management Groep
16
EN
DE
BATEN >
KOSTEN & BATEN
OVERZICHT CREDITS
19‐9‐2012
VAN BREEAM GREEN INSPIRATION BY IGG Bointon de Groot ABC Management Groep
33
Hoe gaan wij te werk • Keuze voor credits is altijd een afweging – Kosten vs Baten – Winst qua duurzaamheid? – Breeam punten
EN
DE
BATEN >
• Optimum is situatie-afhankelijk
VAN BREEAM GREEN INSPIRATION BY IGG Bointon de Groot ABC Management Groep
IGG BOINTON DE GROOT | ABC MANAGEMENT GROEP
34
17
19‐9‐2012
UITGANGSPUNTEN Gemeentehuis 20.000 m² BVO 15 lagen Incl. parkeergarage 20 jaar exploitatie 2 x herindeling / verbouwing Hoge ambitie gebruiker
EN
DE
€ 15.000 - € 20.000 € 30.000 - € 50.000
VAN BREEAM
BATEN >
EN
DE
BATEN >
- Assessorkosten: - Expertkosten:
GREEN INSPIRATION BY IGG Bointon de Groot ABC Management Groep
35
VAN BREEAM GREEN INSPIRATION BY IGG Bointon de Groot ABC Management Groep
IGG BOINTON DE GROOT | ABC MANAGEMENT GROEP
36
18
19‐9‐2012
Kosten per credit
BATEN >
EN
DE
TRA 7 TRA 5 TRA 4 TRA 3 TRA 1 ENE 26 ENE 8 ENE 5 ENE 4 ENE 2 ENE 1 HEA 16 HEA 11 HEA 8 HEA 7 HEA 6 HEA 4 HEA 3 HEA 1 MAN 12 MAN 11 VAN BREEAM MAN 8 IGG Bointon de Groot MAN 3 MAN 1 GREEN INSPIRATION BY
ABC Management Groep
extra kosten bewijslast Investering per credit
IGG BOINTON DE GROOT | ABC MANAGEMENT GROEP
37
Kosten per credit
BATEN >
DE
POL 8 POL 5 POL 2 LE 6 LE4 LE 1 WST 5 WST 3 WST 2 WST 1 MAT 7 MAT 5 MAT 1 EXMP MAT 1 WAT 5 WAT 3 WAT 2 EXMP EN VAN BREEAM WAT 2 WAT 1 GREEN INSPIRATION BY IGG Bointon de Groot ABC Management Groep
extra kosten bewijslast Investering per credit
IGG BOINTON DE GROOT | ABC MANAGEMENT GROEP
38
19
19‐9‐2012
TRA 7 TRA 5 TRA 4 TRA 3 TRA 1 ENE 26 ENE 8 ENE 5 ENE 4 ENE 2 ENE 1 HEA 16 HEA 11 HEA 8 HEA 7 HEA 6 HEA 4 HEA 3 HEA 1 MAN 12 MAN 11 MAN 8 VAN BREEAM MAN 3 MAN 1
exploitatie per credit
EN
DE
BATEN >
Een greep uit de uitkomsten
GREEN INSPIRATION BY IGG Bointon de Groot ABC Management Groep
Investering per credit
IGG BOINTON DE GROOT | ABC MANAGEMENT GROEP
39
POL 8 POL 5
exploitatie per credit
POL 2
Investering per credit
LE 6 LE4 LE 1 WST 5 WST 3 WST 2 WST 1 MAT 7 MAT 5 MAT 1 EXMP MAT 1 WAT 5 BATEN >
WAT 3 WAT 2 EXMP EN
DE
VAN BREEAM
WAT 2
GREEN INSPIRATION BY IGG Bointon de Groot ABC Management Groep
WAT 1
40
20
19‐9‐2012
Relatieve weging Categorie & Weging: 1,20
1,00
0,80
0,60
0,40
0,20
VAN BREEAM GREEN INSPIRATION BY IGG Bointon de Groot ABC Management Groep
41
EN
DE
BATEN >
KOSTEN & BATEN
ENKELE CREDITS UITGELICHT
EN
DE
BATEN >
0,00
VAN BREEAM GREEN INSPIRATION BY IGG Bointon de Groot ABC Management Groep
42
21
19‐9‐2012
HEA 4: Hoogfrequente verlichting Doel: Verhoging van het visuele comfort door de toepassing van hoogfrequente fluorescente verlichting.
EN
DE
BATEN >
Bewijslast ontwerpfase PvE / technisch gespecificeerd verlichtingsplan. Bewijslast opleveringsfase Een rapport van een inspectie op locatie door de assessor en fotografisch bewijsmateriaal. VAN BREEAM GREEN INSPIRATION BY IGG Bointon de Groot ABC Management Groep
43
HEA 4: Hoogfrequente verlichting
EN
DE
BATEN >
Voordelen: 20 tot 50% besparing op energiekosten van de verlichting t.o.v. trad. TL-verlichting; HF verlichting gaan langer mee; Lampen geven minder warmte af: minder koeling; Prettig voor de ogen. Minder zoemend geluid
VAN BREEAM GREEN INSPIRATION BY IGG Bointon de Groot ABC Management Groep
44
22
19‐9‐2012
HEA 4: Hoogfrequente verlichting Kosten Extra kosten: € 5,00 / m² BVO = 100.000, Verlichtingsplan + bewijslast: 2.000.-
EN
DE
BATEN >
Baten Besparing energie: € 2,30 /m² / jaar (29,30 / m² / 20 jaar). Besparing onderhoud: € 1,75 / 20 jaar.
VAN BREEAM GREEN INSPIRATION BY IGG Bointon de Groot ABC Management Groep
45
HEA 4: Hoogfrequente verlichting 700.000 600.000 500.000 400.000 300.000 200.000 100.000 0
EN
DE
BATEN >
Kosten
Opbrengsten
VAN BREEAM GREEN INSPIRATION BY IGG Bointon de Groot ABC Management Groep
46
23
19‐9‐2012
HEA 4: Hoogfrequente verlichting 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0
EN
DE
BATEN >
Kosten
Opbrengsten
VAN BREEAM GREEN INSPIRATION BY IGG Bointon de Groot ABC Management Groep
47
ENE 1: Energie efficiëntie Doel: Een zo laag mogelijke CO2-emissie van het gebouw gebonden primaire energiegebruik in de gebruiksfase.
EN
DE
BATEN >
Bewijslast ontwerpfase Een EPC berekening met verbetering conform NEN Bewijslast opleveringsfase Een schriftelijke verklaring van het ontwerpteam dat er geen wijzigingen hebben plaatsgevonden na het indienen van de EPC berekening VAN BREEAM GREEN INSPIRATION BY IGG Bointon de Groot ABC Management Groep
48
24
19‐9‐2012
ENE 1: Energie efficiëntie Maximaal 15 pnt volgens onderstaande verbetering
EN
DE
BATEN >
EPC –verbetering / Pnt 1,00% 1 3,00 % 2 5,00 % 3 7,00 % 4 11,00 % 5 15,00 % 6 19,00 % 7 25,00% 8
EPC –verbetering / Punten 31,00 % 9 37,00 % 10 45,00 % 11 55,00 % 12 70,00 % 13 85,00 % 14 100,0 % 15
VAN BREEAM GREEN INSPIRATION BY IGG Bointon de Groot ABC Management Groep
49
ENE 1: Energie efficiëntie Kosten Extra bouwkosten: afhankelijk van de EPC verbetering Bewijslast: Nihil, EPC berekening altijd noodzakelijk Investeringskosten: extra advieskosten
EN
DE
BATEN >
Baten Besparing energie: afhankelijk van EPC verbetering Besparing onderhoud: (vaak) negatief
VAN BREEAM GREEN INSPIRATION BY IGG Bointon de Groot ABC Management Groep
50
25
19‐9‐2012
ENE 1: Energie efficiëntie
kosten baten
EN
DE
BATEN >
1
3
5
7
9
11
13
15
>punten
VAN BREEAM GREEN INSPIRATION BY IGG Bointon de Groot ABC Management Groep
51
TRA 3: Alternatief vervoer Doel: Het stimuleren van alternatief vervoer. 1 punt: Fietsenstalling voor 10% van het totaal aan gebouwgebruikers tot 500 gebruikers, 7% tot 1000, 5% vanaf 1.000.
EN
DE
BATEN >
2 punten: + douche , kleedkamer, kluisjes + plek voor het drogen van kleren.
VAN BREEAM GREEN INSPIRATION BY IGG Bointon de Groot ABC Management Groep
52
26
19‐9‐2012
TRA 3: Alternatief vervoer Bewijslast ontwerpfase - Tekening met daarbij behorende specificaties
EN
DE
BATEN >
Bewijslast opleveringsfase - Rapportage, steekproef + fotografische bewijsmateriaal.
VAN BREEAM GREEN INSPIRATION BY IGG Bointon de Groot ABC Management Groep
53
TRA 3: Alternatief vervoer Kosten (extra plekken: ca. 30 st) • Bouwkosten 1 punt: 22.500,- / 57.000,• Bouwkosten 2 punten: + 9.500,• Bijkomende kosten: nihil
EN
DE
BATEN >
Baten • Negatieve directe exploitatieopbrengsten, extra schoonmaak en onderhoud (€ 900,- NCW in 20 jr)
VAN BREEAM GREEN INSPIRATION BY IGG Bointon de Groot ABC Management Groep
54
27
19‐9‐2012
WST 2: Gebruik van secundair materiaal Doel: Het gebruik van gerecycled of herbruikbaar toeslagmateriaal in de bouw (25% in gewicht of volume van hoogwaardig product).
EN
DE
BATEN >
Aanvullende eisen Materiaal is verkregen: a. verkregen van de bouwplaats zelf; b. afvalverwerker binnen 30 km van de bouwplaats; c. als bij- of restproduct van een niet-bouwgerelateerde bijproductenbron. VAN BREEAM GREEN INSPIRATION BY IGG Bointon de Groot ABC Management Groep
55
WST 2: Gebruik van secundair materiaal Bewijslast ontwerpfase - Een kopie van het programma van eisen of de betreffende specificaties. Bewijslast opleveringsfase - Materiaalstaten en berekeningen van de constructeur waarin gewichten of volumes zijn bepaald van de gebruikte:
- totale hoeveelheden toeslagmaterialen; - totale hoeveelheden gerecyclede of secundaire toeslagmaterialen.
- Navolgende documentatie van derden:
EN
DE
BATEN >
- afleverbonnen of vrachtdocumenten van alle gerecyclede en secundaire toeslagstoffen waarmee wordt bevestigd: - de herkomst van de gerecyclede en secundaire toeslagstoffen.
VAN BREEAM GREEN INSPIRATION BY IGG Bointon de Groot ABC Management Groep
56
28
19‐9‐2012
WST 2: Gebruik van secundair materiaal Kosten • Directe bouwkosten € 0,40 / bvo: € 8.000,• AK aannemer: 60.000,-
VAN BREEAM GREEN INSPIRATION BY IGG Bointon de Groot ABC Management Groep
VRAGEN?
ABC Management Groep
GREEN INSPIRATION BY
VAN BREEAM
57
IGG Bointon de Groot
EN
DE
BATEN >
Baten • Nihil
OVER
VAN BREEAM GREEN INSPIRATION BY IGG Bointon de Groot ABC Management Groep
DE
EN
BATEN >
EN
BATEN >
DE
58
29
19‐9‐2012
Meer informatie / Contact
EN
DE
BATEN >
IGG Bointon de Groot Rijksstraatweg 354 a 2242AC Wassenaar Postbus 444 2240 AK Wassenaar T 070 514 54 20 F 070 514 32 31
[email protected] www.igg.nl
ABC Management Groep Joan Muyskenweg 128 1099 CK Amsterdam Postbus 94669 1090 GR Amsterdam 020 56 06 560 020 56 06 565
[email protected] www.abcmg.nl
VAN BREEAM GREEN INSPIRATION BY IGG Bointon de Groot ABC Management Groep
59
30
