Opendeurdagen weer of geen weer - u was er IN DIT NUMMER: met handige telefoonsticker

JAARGANG 5

12

zomer/herfst 2002

INFORMATIEBLAD VAN BP VOOR EINDHOUT, GROOT-VORST, OOSTERLO, PUNT, STELEN, WINKELOMHEIDE, ZAMMEL EN ZITTAART

Opendeurdagen

www.bpgeel.be

weer of geen weer - u was er

t me e dig han oonf tele ker stic

IN DIT NUMMER:

PP1-incident Stroomonderbreking zorgt voor overlast bij buren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .p3

www.bpgeel.be een eigen website voor BP in Geel . . . . . . . .p4

Opendeurdagen 2002 - het verslag 3000 bezoekers en alleen het weer zat tegen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .p6

Extra Muros Wim Houtmeyers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .p8

BP en het broeikaseffect Als ieder voor eigen deur veegt . . . . . . . . . .p10

www.bpgeel.be een eigen website voor bp in Geel

Buur-medewerker Steven Joos wordt betaald in springbonnen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .p12

Help, een crisis! t Is maar om te oefenen . . . . . . . . . . . . . .p13

Colofon Buren verschijnt driemaal per jaar en is een uitgave van: BP Chembel N.V. Amocolaan 2 2440 Geel Postadres & secretariaat: PR-secretariaat Lea Dries BP Amocolaan 2 2440 GEEL Tel: 014 86 43 45 e-mail: [email protected]

Open deur, eigen (web)stek

Verantwoordelijke Uitgever: Martin de Koning BP Amocolaan 2 2440 GEEL

Het was een mooi beeld: de gezichten van de nieuwsgierig rondkijkende bezoekers, de wapperende vlaggen, de tenten, de talrijke attracties, de eigen medewerkers-vrijwilligers in hun vrolijke, groene hemden, … En al die kinderen, zo’n ongewoon, maar o zo vrolijk zicht in onze fabriek. Hartverwarmend. Daarom vanwege alle BP‘ers en mezelf, heel erg bedankt voor uw bezoek aan onze opendeurdagen in mei. U was met zo’n 3000, waarvan de buren het gros uitmaakten. Het toont dat uw geïnteresseerd bent in wat er in uw omgeving gebeurt. U voelt zich terecht betrokken bij de fabriek en wij zijn fier ze aan u te tonen. Want we zijn ook fier op wat er hier gepresteerd wordt, fier op ons technologisch kunnen, fier op onze veiligheids- en milieuprestaties en de vele mensen, binnen en buiten de draad, die hun brood en beleg verdienen met de fabriek. De opendeurdagen krijgen de nodige aandacht verder in dit blad. En op onze pas gelanceerde website kunt u nog meer foto’s bekijken.

Foto’s: Eric De Vos Lea Dries I.V.-Fotoproducties Tine Gielis Cyriel Van Weynsberghe Scanning: 2View Kinderpagina: Wendy Onsea Vormgeving: Frank Mortelmans Druk: Meeus NV Productie: FokZ Communications GROENE TELEFOON 0800/134.59

www.bpgeel.be

Met die recent gestarte eigen website www.bpgeel.be heeft BP in Geel nu haar eigen plek op het World Wide Web. Niet dat dit op zich een doelstelling was: een webstek op het Internet is maar zinvol als het iets bijdraagt aan de communicatie en aan de relatie met ondermeer u, de omwonenden. Wij willen in de eerste plaats een instrument aanreiken waar u met een groot aantal vragen terecht kan. Vragen over veiligheid- en milieu, over wat we hier doen, wat we hier maken, hoe dingen zoals fakkels werken, … Inhoud dus - wij streven ernaar een zo volledig mogelijk informatie-aanbod aan te bieden. En dat in een zo begrijpelijk mogelijk Nederlands en zonder overbodige toeters en bellen. U kan er ook terecht om elektronisch te solliciteren, een bedrijfsbezoek aan te vragen of gewoon te weten te komen of er nog wat nieuws te rapen valt. Een van de grote voordelen van het Internet is immers de snelheid waarmee we de inhoud kunnen aanpassen en berichten kunnen publiceren. Als u er de weg naar vindt - en daar rekenen we op - kunnen we u sneller dan ooit bereiken. Wij van onze kant gaan alvast ons best doen om heel kort op de bal te spelen als er iets te melden valt. En we rekenen er ook op dat u via de website - via ‘contacteer ons’- uw mening laat horen, over de fabriek en over de website zelf. Gijs Meerburg gedelegeerd bestuurder BP in Geel

Bij de cover Op zaterdag 4 en zondag 5 mei opende BP in Geel opnieuw haar deuren voor het grote publiek alsook familie en vrienden van medewerkers. Dat de bezoekers het, ondanks het minder goede weer - we zijn mild in ons oordeel over de weergoden toch heel erg de moeite waard vonden, doet deugd aan het hart van de talrijke vrijwilligers. En dat sommige kleine bezoekertjes een wat vertekend beeld krijgen, nemen we voor lief: "Dat het onvergetelijk was, bewijzen de dagelijkse uitspraken van mijn bijna driejarig dochtertje. Als ik ga werken, gelooft ze nu steevast dat ik in grote, versierde tenten vertoef waar dagelijks clowns, vuurspuwers, artiesten, muzikanten, ... rondlopen." Lees verder over de indrukken van klein en groter op pagina 6.

2

Stroomonderbreking zorgt voor overlast bij buren Zondagavond 19 mei omstreeks 22 h was er een stroomonderbreking op de PP1-eenheid (polypropyleen) bij BP in Geel. Hierdoor viel de ganse eenheid stil en was er enkel nog noodspanning aanwezig waarmee de eenheid volgens de procedure veilig stilgelegd werd. Dit ging gepaard met een hevige fakkelactiviteit wat voor heel wat onrust zorgde bij de omwonenden van de fabriek. Een stroomuitval op PP1, een van beide polypropyleen-eenheden, zorgde voor een noodonderbrekening. Alle reactoren werden onmiddellijk stilgelegd, waardoor de overtollige gassen afgevoerd werden naar de fakkel. De chemische industrie past die methode toe om de gassen op een veilige en milieuverantwoorde wijze te verwijderen.

Heel wat buren lieten dan ook hun ongerustheid weten via de Groene Telefoon (0800/134.59). Gedelegeerd bestuurder Gijs Meerburg heeft met een brief BP's verontschuldigingen aangeboden voor het ongemak: "We realiseren ons dat het een zeer ongunstig tijdstip was, gezien de weersomstandigheden en het verlengde weekend."

Falende transformator Gelukkig zijn dergelijke onderbrekingen zeer zeldzaam. BP tracht die overigens te elimineren door intensief preventief onderhoud. Intern onderzoek heeft uitgewezen dat het incident te wijten was aan een kortsluiting in een van de transformatoren van de eenheid. Daardoor onderbrak de hoofdzekering de stroomtoevoer van de eenheid. Dit had dan weer voor gevolg dat de noodstop-procedure in werking trad. Die werkte perfect zodat de eenheid op een veilige manier stilgelegd werd. Een gevolg van de noodstop is wel dat de fakkel in werking trad met de bekende hinder als resultaat.

De fakkel van de PP1-eenheid

Aanpassingen Inmiddels zijn maatregelen genomen in de PP1-eenheid om bij dergelijke kortsluitingen de kans op een volledige stroomonderbreking naar de eenheid drastisch te verlagen. Bijkomend onderzoek van de andere transformatoren heeft uitgewezen dat deze zich nog in goede staat bevinden. Ook de noodprocedure voor het stilleggen van de eenheid werd onder de loep genomen om de hoeveelheid af te fakkelen gassen te verminderen bij een plotse stroomonderbreking.

Slechte externe communicatie Er was ook kritiek te horen op de falende externe communicatie vlak na het incident, voor een deel te wijten aan het tijdstip - het voorval gebeurde tijdens een verlengd weekend. BP erkent dit en zal de procedure voor het informeren van overheden, politie, brandweer en de omwonenden verbeteren. Dit moet leiden tot een snellere kennisgeving van alle betrokkenen. ■

Fakkelactiviteit zorgt voor overlast

Kleef deze sticker op uw telefoon Hierbij vindt u een sticker, geschikt om op (de hoorn van) uw telefoontoestel te kleven. Zo hoeft u niet te zoeken naar het nummer van de Groene Telefoon en kent u de betekenis van de noodsignalen van BP in Geel. Mocht de sticker in uw exemplaar van Buren ontbreken, geef ons een seintje op 014 864345 of per email op [email protected] en wij sturen er u graag een of meerdere op.

Dit plotse en hevige affakkelen zorgde voor een grote vlam en ging aanvankelijk gepaard met zwarte rookontwikkeling. Die werd zo snel mogelijk ongedaan gemaakt door het toevoegen van meer stoom. Die stoom verbetert de verbranding, verhindert rookontwikkeling, maar geeft dan weer aanleiding tot geluidsoverlast. Het resultaat was voor de omwonenden duidelijk te zien en te horen.

Bestendige Deputatie verlengt vergunning BP in Geel - Laakdal tekent beroep aan

Fakkels zijn veiligheidsinstrumenten, geen schouwen of afvalverbranders.

Groen licht

De Bestendige Deputatie van de provincie Antwerpen heeft in mei 2002 de vergunning van BP in Geel voor 20 jaar verlengd. Het college van burgemeester en schepenen van Laakdal tekende inmiddels echter beroep aan. Bijna drie decennia geleden, op 28 december 1972, kreeg het toenmalige Amoco een vergunning voor de gehele site. Die was geldig voor dertig jaar en loopt dus af op 28 december 2002. Op 8 november 2001 diende BP in Geel een aanvraagdossier in voor de hernieuwing. Er werden ook publieke hoorzittingen georganiseerd in Laakdal en Geel in het kader van het openbaar onderzoek. Dat gebeurde in december 2001.

Meer weten over fakkels, hun functie, wat ze wel en niet zijn? Surf naar www.bpgeel.be. ons bedrijf ... bedrijfsbezoeken hoe werkt het publicaties ...

koeltorens fakkels warmtekrachtkoppeling ...

De Bestendige Deputatie van de provincie Antwerpen gaf in mei 2002 het groen licht voor de hervergunning, zij het onder bepaalde voorwaarden. Die bijkomende voorwaarden handelen ondermeer over aanvullende verbeteringen van de milieuprestaties. Anderzijds voorziet de nieuwe vergunning wel in de mogelijkheid tot een beperkte uitbreiding van de productiecapaciteit.

Geel wel, Laakdal niet De Stad Geel heeft zich inmiddels akkoord verklaard met de hervergunning, maar het college van burgemeester en schepenen van Laakdal tekende beroep aan tegen de hervergunning. Het gevolg van dit protest is dat het onderzoek en de goedkeuringsprocedure nu gedeeltelijk moeten overgedaan worden, zij het op een hoger niveau. Met name de minister van Leefmilieu, Vera Dua, krijgt terzake beslissingsrecht (en niet langer de Bestendige Deputatie). Concreet betekent dit dat de hervergunning wordt opgeschort en de huidige vergunning zo lang blijft gelden. Een uitspraak wordt verwacht rond de jaar■ wisseling 2002-2003.

3

Eigen website voor BP in Geel

www.bpgeel.be Sinds kort heeft de fabriek in Geel een eigen website. Er is een jaar lang hard aan gewerkt en nu hij klaar is - voor zover een website ooit ‘klaar’ is -, nemen we u graag mee achter de schermen om te weten hoe hij tot stand kwam. Wie konden we beter om uitleg vragen dan Eric De Vos, die het project in goede banen leidde? Eric werkt al enkele jaren als zelfstandig communicatieconsulent voor ondermeer BP. Hij is ook de redacteur van het blad Buren, verzorgt de jaarverslagen voor BP in Geel en is voldoende buitenstaander om afstand te bewaren en een overkoepelende kijk te houden op het bedrijf.

"BP wilde niet zomaar een website, maar een middel dat daadwerkelijk bijdraagt tot de communicatie met buren, studenten, journalisten, contractors, sollicitanten en al wie geïnteresseerd is in het bedrijf. We hebben lang nagedacht over de bedoeling van de website. We wilden niet de fout begaan van nogal wat webstekken die teveel de nadruk leggen op toeters en bellen, elektronische snufjes en uit het oog verliezen waar het uiteindelijk over gaat: communicatie, informatieverstrekking en een bevrediging van een behoefte van de bezoeker," legt Eric uit.

Quasi volledig Eric: "Het streven is om op zowat elke vraag die iemand kan hebben over de fabriek een antwoord te bieden op de website, zodat die een echte referentie wordt. Dat is niet alleen goeie service, maar wat mij betreft

4

ook een belangrijke voorwaarde voor echte openheid. Als je als omwonende of journalist of wie dan ook, met een vraag zit over het bedrijf en je vindt daar vlot een bevredigend antwoord op via de website, dan weet je dat je vraag ernstig wordt genomen. Let op, het is geen makkelijke opgave om daaraan steeds tegemoet te komen. Het is een werk van lange en volgehouden adem, maar ik denk dat bedrijven zoals BP die weg op moeten, dat ze geen keuze hebben. Chemische fabrieken moeten glazen huizen worden, waar omstanders bijna écht kunnen binnen kijken om te zien wat er reilt en zeilt. Er is slechts zeer weinig informatie die geheimhouding behoeft omdat die bijvoorbeeld concurrentieel gevoelig is, de rest moet vlot toegankelijk zijn. Alleen zo kun je een goede en geloofwaardige relatie met de omwonenden opbouwen."

Overzichtelijk Wie de site vandaag bezoekt – op www.bpgeel.be – ziet meteen drie grote hoofdstukken: (1) ons bedrijf, (2) buren en partners en als laatste onderdeel, (3) gezondheid, veiligheid, milieu en kwaliteit. Die drie grote blokken bevatten op hun beurt een hele reeks onderwerpen. Als je daarop klikt, kan je zo naar specifieke informatie surfen. Kies je bijvoorbeeld voor ons bedrijf, dan kom je te weten wie BP in Geel is, wat er gebeurt, gemaakt wordt en dat soort zaken, maar ook praktisch, hoe je er de weg naartoe vindt of wat het centraal telefoonnummer is. Je kunt eveneens een aanvraagformulier vinden voor een bedrijfsbezoek of je kunt elektronisch solliciteren. Onder buren en partners zit bijvoorbeeld een rubriek communicatie, die je meteen linkt met info over publicaties, de Groene Telefoon, het Milieuforum, het Burenplatform, ….

Chemische fabrieken moeten glazen huizen worden, waar omstanders bijna écht kunnen binnen kijken om te zien wat er reilt en zeilt - een website is een uitstekend middel daartoe

Sobere look "De ‘look’ is sober, geeft een rustige en overzichtelijke aanblik en sluit volledig aan bij de huisstijl van BP," zegt Eric. "Zowat elk scherm is verlucht met foto’s, sfeerfoto’s van mensen en van de natuur, omdat dat elementen zijn die belangrijk zijn binnen de bedrijfscultuur van BP. Zowat het enige bewegend element dat je ziet, zijn de nieuwsfeiten - die blijven erop staan zolang ze relevant zijn. Die soberheid en nadruk op inhoud is de rode draad."

Praktisch Handig, vooral voor de buren, is de praktische informatie die je krijgt. Zo wordt bijvoorbeeld de sirenealarmering beschreven. Of de fakkels: waarom branden ze en waar is dat goed voor? En wat doet een koeltoren en waarom die rook? Is die schadelijk? Nee, want het is maar waterdamp. Wat is OPSIS? OPSIS is een permanent bewakingssysteem dat controleert of er geen benzeen ontsnapt... Dat alles en nog veel meer wordt glashelder en in mensentaal uitgelegd.

Niet zomaar een website, maar een middel dat daadwerkelijk bijdraagt tot de communicatie

Snel "Het voordeel van een website is dat je kort op de bal kunnen spelen," legt Eric verder uit. "Als er nieuws is, kunnen we dat meteen melden en als er informatie ver-

andert, kunnen we ze onmiddellijk aanpassen. BP in Geel is een open bedrijf: correct en goed communiceren met de buren vindt de onderneming belangrijk, en nu kan het ook zeer snel. We moeten de reflex intern nog wat ‘aankweken’ om relevant nieuws snel op het web te zetten, maar dat komt wel goed. Het is mijn hoop dat als er iets gebeurt dat met BP te maken heeft, mensen als eerste reactie even kijken op de website. Zeker bij een eventueel incident kunnen de buren snel en accuraat geïnformeerd worden."

Ook omgekeerd BP wil dus een site die een maximum aan informatie bevat en steeds actueel is. Bij het eind van 2002 zijn er tussen de 150 en 200 schermen klaar. Maar het mag duidelijk zijn dat dit geen eindpunt is - een website is immers nooit af. Eric: ‘Wat er nog meer op moet, mag best ook afhangen van de wensen van de surfers. Als mensen met een vraag zitten waarop ze geen antwoord hebben gevonden op de website, dan hoop ik dat ze me een mailtje sturen. Zo houden we de vinger aan de pols. Een website kan immers ook een contactpunt zijn, een forum, een plaats waar mensen terecht kunnen met vragen, suggesties, bedenkingen… over BP en over de website zelf. En toegegeven, vandaag beschikt misschien nog niet elk gezin over een computer en internetverbinding, maar dat zal snel veranderen. Het internet zal, net als een teevee of telefoon, vanzelfsprekend worden. ■

Topnavigatie: makkelijke toegang tot alle onderwerpen Nieuws: enig bewegend element

Informatie: meest gebruikte informatie al op homepage

Nieuwigheden: regelmatig iets nieuws op de website

Contacteer ons: website is ook contactpunt waar mensen terecht kunnen met vragen en suggesties over BP en over de website zelf.

Bodemnavigatie: snelle toegang tot verwante websites Zowat elk scherm is verlucht met foto’s, sfeerfoto’s van mensen en van de natuur, omdat dat elementen zijn die belangrijk zijn binnen de bedrijfscultuur van BP Eric De Vos: "Het is het ultieme streven om op zowat elke vraag die iemand kan hebben over de fabriek een antwoord te bieden op de website, zodat die een echte referentie wordt."

5

Opendeurdag 4 en 5 mei:

3000 bezoekers en alleen het weer zat tegen Op zaterdag 4 mei stonden de deuren open van BP in Geel voor het grote publiek. Bijna 2500 bezoekers gingen in op de uitnodiging. Op zondag 5 mei was het de dag voor de medewerkers en hun familie. Zo’n 750 mensen kwamen langs, aangevuld met een 300-tal externe bezoekers die weliswaar een dagje te laat kwamen, maar daarom niet minder welkom waren. BP is alleszins zeer tevreden met de opkomst, zeker gezien het bijwijlen barslechte weer.

Sommige bezoekertjes naar huis met licht vertekend beeld van BP

"Ik zal nooit meer naar Euro-Disney hoeven ik werk er al!" Veiligheidsingenieur Dirk Vielfont was een van de medewerkers die zijn gezin meenam naar de opendeurdagen. In een mail naar de organisatoren bedankte hij iedereen die haar/zijn beste beentje heeft voorgezet voor, tijdens en na de voorbije ODD. Dirk Vielfont: "Dat het onvergetelijk was, bewijzen de uitspraken van mijn bijna driejarig dochtertje. Als ik ga werken, gelooft ze nu steevast dat ik in grote, versierde tenten vertoef waar dagelijks clowns, vuurspuwers, artiesten, muzikanten, ... rondlopen. Waar kinderen achter elkaar rondhollen om te spelen - waar je heel de dag geschminkt mag lachen en snoep mag eten zoveel je wil. ‘Papa gaat werken bij die meneerkes en mevrouwkes’. De kinderlijke verbeelding doet me inzien dat ik nooit meer naar Euro-Disney zal hoeven - ik werk er al!" ■

Opendeurdagen zijn grote evenementen en een belangrijke component in de communicatie met de omwonenden en andere geïnteresseerden. BP in Geel nam reeds deel in 1995 en 1998 en nu dus weer in 2002. Fedichem, de Federatie van de Chemische Industrie in België, nam het initiatief voor dit gezamenlijk evenement waarop tijdens het weekend van 4 en 5 mei in heel België bijna 70.000 bezoekers afkwamen. ■

Bijwijlen barslecht weer

Laatstejaars OPR maken er een BP-jaar van De laatstejaars van de richting Onthaal en Public Relations (OPR) van het Immaculata-instituut uit Oostmalle maakten van het schooljaar 2001-2002 een beetje een BP-jaar. Hun geïntegreerde proef bestond uit een werk rond BP en dan vooral over de opendeurdagen en alles wat daarbij komt kijken. Als kers op de taart draaiden ze tijdens het open weekend zelf mee in de organisatie, een inspanning die BP zeer apprecieerde. Daarom, ook bij wijze van dank, hun foto in Buren. ■

BP...waar je heel de dag geschminkt mag lachen en snoep mag eten zoveel je wil.

6

Vooraan: Pieter-Jan Bastiaensen, Annelies Croon, Nathalie Schepers, Nicky Vervloet, Sofie Scheyltjens. Achteraan : Laurent Mertens, Wendy Mendonck, Melody Smagge, Greet Van den Bosch (leerkracht), Ann Geentjens (leerkracht) en Olivier Faelens.

Voor meer foto’s zie

www.bpgeel.be

Getuigenis van een buitenstaander

Over drummende vissen, Mongoolse keelzangers en plastic bekertjes "Het was de eerste en zowat enige zon die ik zag die dag. Het nieuwe logo van BP, op de installaties van de fabriek en goed zichtbaar vanaf de autoweg, is oogstrelend en hartverwarmend op een koude, regenachtige dag in mei als deze. Het is dan ook met een opgewekt gemoed dat ik de ingangspoort binnenwandel en automatisch geleid wordt naar de witte tenten, die stilaan een vertrouwd gezicht worden op grote, en meestal ook leuke, evenementen. In de eerste tent is er het introductiefilmpje, dat ik, door mijn legendarische gebrek aan geduld, niet helemaal uitkijk. Jammer, want het zag er wel goedgemaakt uit, met originele invalshoeken om onvermoede- producten uit de chemische industrie voor te stellen.

Sprookje Maar goed, ik open dus de deur aan het eind van het wat verduisterde introductietentje en kom tot mijn verbazing in een soort Land van Oz terecht. De Mongoolse keelzangers zijn op zijn minst onverwacht en wat bevreemdend in deze omgeving, maar het is wel wondermooie muziek. In de stand recht tegenover de muzikanten staat dan weer Groene Fons (Fons Lommelen, operator nutsvoorzieningen - red.), de populaire milieumedewerker van BP. Als overtuigd groene jongen is Fons maar wat blij te kunnen zeggen dat het gezuiverde afvalwater van BP in Geel veel properder is dan het water van de meeste rivieren in België. Het is

zelfs zo schoon dat de karpers uit de Nete, op zoek naar zo zuiver mogelijk water, proberen om de waterzuivering in te zwemmen via de lozingsverbindingen. Maar dat kan dus niet.

Boeiende standjes Wat verderop, bij de stands van allerlei afdelingen, diensten en onderaannemers van BP word ik wat overdonderd door de veelzijdigheid. Er komt wat bij kijken om zo’n fabriek te runnen - dat is het minste wat je kan zeggen. Zelfs veilig autorijden. In een tent ontwaar ik een nieuwe Mini Cooper. De auto heeft, op zich, niks met BP te maken, behalve dan dat hij gebruikt wordt als testauto voor vervolmakings-rijlessen, waarvoor zich BP-medewerkers kunnen melden. Veiligheid is een beetje een obsessie hier. En een nieuwe auto blijft toch nog altijd een publiekstrekker van formaat. En mannen blijven mannen.

Bustreintje komt zo Terug naar de chemie. Ik klim op het bustreintje om de rondleiding in de fabriek te krijgen. We rijden langs de 8ste straat. Ik wacht op de kruising met Park Avenue, maar die komt er niet. We stappen een productieruimte binnen. Dus hier komen al die gekleurde bekertjes vandaan waar iedereen mee rondloopt. "Dit maken wij hier", hoor ik een trotse vader vertellen

tegen zijn kinderen. Tegelijkertijd grijpt hij in een ton met kleine, witte plastic bolletjes. Hebben ze daarvoor zo’n immense fabriek nodig, was daarop mijn eerste gedachte. Ja dus, bleek al gauw. De bolletjes blijken polypropyleen te zijn, een grondstof voor toepassingen in bijvoorbeeld tapijten, voedselverpakking en… plastic bekers. Het is één van de hoofdproducten die hier in Geel worden gemaakt, naast nog enkele bijproducten.

Cadeautjes Terug in het tentendorp blijf ik nog even plakken bij de kinderstand. Hier kan je zelf lippenbalsem en shampoo maken. Leuk, chemie op kindermaat. Na een frietje en een pintje zit mijn bezoek erop. Bij de uitgang worden me met een brede glimlach nog een paar cadeautjes in de handen gestopt: een prettig, lekker ouderwets aandoend doosje met pepermuntjes, en een fles gedemineraliseerd water. BP maakt er stoom mee, thuis kan je het gebruiken voor je stoomstrijkijzer. Niet drinkbaar, staat er op, in grote duidelijke letters. Maar daar heb ik ook helemaal geen behoefte aan. Aan drank was er ook al geen gebrek geweest in de feesttent. Opendeurdagen, het is, zoals ze zeggen, eten en drinken."

Jeroen - bezoeker nummer 1566 of daaromtrent

Fotograaf: Cyriel Van Weynsberghe

7

In de rubriek Extra Muros,wat zoveel betekent als buiten de muren,gaat Buren op bezoek bij iemand die geen medewerker is van BP maar wel,van min of meer dichtbij,betrokken is bij de onderneming. Een mens die als het ware van buiten de muren naar binnen kijkt. Voor dit nummer van Buren hebben we een gesprek met Wim Houtmeyers,van Boomkwekerij Houtmeyers die de groenpartijen bij BP in Geel onderhoudt en verzorgt.

Wim Houtmeyers "Gewoon afrit 24 Geel-Laakdal nemen en dan 300 meter verder op je linkerkant", had Wim me gezegd toen ik vroeg waar ik moest zijn voor onze babbel. "Van ver zie je... euh... veel bomen!"

Wim is meteen de eerste die ik tegenkom. Vader Louis is verderop bezig met een klant. We zetten ons even in het kantoortje. Tegen de gevel, in volle zon, hangen zomaar kiwi’s aan een boom. Nog nooit gezien!

Familiebedrijf

Het bedrijf bestaat 76 jaar, vandaag werkt de derde generatie mee

Wim Houtmeyers: "Wat we voor BP doen, doen we voor geen enkel ander bedrijf. Noem het service verlenen, omdat we mekaar al zo lang kennen."

Het gezin Houtmeyers – zus zit ook in de zaak – is gekend in de regio. En in de sector. Het bedrijf bestaat 76 jaar, vandaag werkt de derde generatie mee en vader is voorzitter van de Boomtelersfederatie NoordBelgië. "Wij hebben ons steeds gespecialiseerd in eigen kweek. Wij telen bomen, fruitbomen, bosbomen, sierbomen maar ook vaste, winterharde planten. Verder ook rozen, klimplanten, hagen, borderplanten, coniferen, dennen en sparren. In totaal zo’n 4000 soorten. De kweek gebeurt zowel in volle grond (35 ha) als in container (10 ha). En onze afzet gaat voornamelijk naar particulieren", zo vat Wim hun activiteiten samen. "Wij hebben bewust gekozen om ons te beperken tot dat vakgebied. Bij ons moet je dus geen vazen, theelichtjes en andere prullaria verwachten."

Liefde en kennis

plant- en verzorgingstips. Je kunt het vergelijken met de wijnrayon in de supermarkt. "Daar zijn we voor gekend", zegt Wim. "We vinden het belangrijk om mensen tips en goede raad te geven. We doen daar ook echt moeite voor. Onze catalogi zijn met zorg samengesteld en onze tuinkalender, die uitlegt wat er maand na maand in de tuin moet gebeuren, is erg populair." (Op dat moment komt er een dame binnen die vraagt wanneer ze Pieris moet snoeien. "Vóór de langste dag", is het simpel antwoord van Wim.)

Erkenning Die klantgerichte aanpak heeft het familiebedrijf vorig jaar de eerste prijs ‘Innoverend Ondernemen’ opgeleverd. Een initiatief waarmee de Cera Foundation innoverende projecten op het vlak van land- en tuinbouw aanmoedigt. Een ander aspect dat beslist meegespeeld heeft bij het aanduiden van de laureaat, is de milieuvriendelijke manier van werken bij Houtmeyers. Zowel vader als zoon zijn ervan overtuigd dat je het gebruik van onkruidverdelgers en schimmelremmers kunt beperken of zelfs uitsluiten.

De groene vingers zijn bij Wim duidelijk aangeboren. Zijn graduaatsop- Milieu leiding land- en tuinbouw zorgde voor een extra duwtje in de richting. Wim legt uit hoe je milieuvriendeElk weekend, elke vakantie bracht lijk kan werken: "Door een biotoop hij door tussen de bomen en de te creëren waarin nuttige en planten. Dat maakt dat hij – vandaag 29 jaar – al heel wat ervaring heeft en dat voel je. Wim praat met liefde en kennis over zijn vak. Hij volgt zijn vader in zijn voetsporen en geeft zelf al les tijdens de studiedagen die de federatie organiseert.

Helder Wat meteen opvalt als je rondwandelt bij Houtmeyers, zijn de heldere tekstbordjes met productinformatie,

8

Klantgerichte aanpak heeft het familiebedrijf vorig jaar de eerste prijs ‘Innoverend Ondernemen’ opgeleverd

schadelijke insecten elkaar kunnen vinden. Lieveheersbeestjes zijn bijvoorbeeld dol op bladluizen en de taxuskever heeft geen schijn van kans als er merels in de buurt zijn. We zijn begonnen met de hoge randbeplantingen die vogels aantrekken en hier houden. Hier en daar hebben we koolzaad of zomertarwe tussen de planten gezaaid en we hebben zelfs kippen uitgezet!" Er lopen hier inderdaad een hoop kuikentjes rond!

Vertrouwen "Wat we voor BP doen, doen we voor geen enkel ander bedrijf. Noem het service verlenen, omdat we mekaar al zo lang kennen. Mijn vader legde ooit de eerste contacten en vandaag blijven we het groen rond de fabriek verzorgen. We hebben ook advies gegeven bij de latere aanplantingen. Want groen rondom een bedrijf, moet aan specifieke eisen voldoen. Het moet liefst snel toegegroeid zijn, mag niet te breed of te hoog worden, moet onderhoudsvriendelijk zijn, liefst groenblijvend en in het geval van BP ook graag geluidsdempend. Je begrijpt dat dit niet zo’n makkelijke opdracht is." "Verder leveren we ook wel eens planten aan BP, als decoratie tijdens een opendeurdag of een ander evenement. We lenen die planten gewoon uit en krijgen ze na afloop terug. We werken in vertrouwen en hopen dat nog lang te mogen blijven doen." ■

s p Ti

uit Operatie Veiligheid september 2000

thuis en elders

voor

Veilig naar school De weg naar en van school is niet zonder gevaren. Maak uw kinderen zo weerbaar mogelijk in het verkeer en leer ze veilig gedrag aan. Ongetwijfeld kent u de meeste van deze tips. Bekijk deze lijst dan ook eerder als een checklijst zodat u niets vergeet.

Te voet • blijf op de stoep en als er geen stoep is, loop dan aan de linkerkant van de weg, tegen het verkeer in • gebruik de zebrapaden en steek ze in rechte lijn over • neem de verkeerslichten in acht • steek rustig over, kijk vooraf eerst links, dan rechts en dan weer links • ben je met vriendjes, maak er geen spelletje van om elkaar te duwen • als een onbekende je aanspreekt, ga dan nooit met hem mee en laat een onbekende je nooit vergezellen. Word je gedwongen, begin te roepen.

Op de fiets • • • • • • • • •

gebruik een fiets op maat hou goed rechts gebruik fietspaden als die er zijn rij niet tussen de auto's door als je van richting wil veranderen, steek dan vooraf je arm uit maak je boekentas goed vast regen, sneeuw en gevallen bladeren maken het wegdek extra glad reflecterende strips zorgen ervoor dat je beter zichtbaar bent rij achter elkaar en doe geen acrobatie

Met de bus • speel niet aan de bushalte • als je klein van gestalte bent, stap dan bij voorkeur vooraan op • let op voor dichtgaande deuren zorg dat je vingers niet geklemd raken • als je afgestapt bent wacht dan tot de bus de halte verlaten heeft alvorens de straat over te steken. Kijk hierbij goed uit of er geen ander verkeer is.

Met de auto • • • • • •

stap in aan stoepzijde zet je op de achterzetel doe je veiligheidsgordel om wees rustig in de auto kinderslot op hang niet uit het venster, steek je arm niet naar buiten • stap aan stoepzijde uit

Minister Jaak Gabriels op bezoek Op 8 juli bezocht Jaak Gabriels BP in Geel. Gabriels is minister van Economie, Buitenlandse Handel, Buitenlands Beleid en Huisvesting in de Vlaamse regering. Zijn aanwezigheid kaderde in een continue dialoog die BP wil hebben met lokale en Vlaamse politici. De minister kreeg een uitgebreide presentatie over de site en bracht vervolgens een bezoek aan de fabriek. Nadien liet hij zich informeren over de groeiplannen van BP in Geel en zegde toe deze plannen te ondersteunen. Ook het Kyoto-protocol voor Vlaanderen was een agendapunt. Aan het eind van de namiddag was er een persconferentie. "Wij zijn bijzonder verheugd met dit bezoek en de toezegging van Minister Gabriels om de groei van de chemische site van BP in Geel te ondersteunen", aldus gedelegeerd bestuurder Gijs Meerburg. "BP heeft in Geel een ultramoderne fabriek die qua productiviteit en milieuprestaties tot de beste in de wereld behoort. Het verder bestaan van deze site wordt bepaald door een blijvende groei, ook om de werkgelegenheid voor de toekomst veilig te stellen." ■ Bezoek Gabriels aan BP in Geel in het TV1-avondnieuws

Dagboek van Gijs Meerburg in VEV snelbericht Op 28 mei debatteerden een twintigtal ondernemers en academici over ‘Ondernemen in 2020’. Een van hen was Gijs Meerburg, gedelegeerd bestuurder van BP in Geel. Het was Vlaams minister-president Dewael die de ondernemers en academici uitnodigde om na te denken over Vlaanderen in 2020. Het debat kaderde in het toekomstproject ‘Kleurrijk Vlaanderen’. Alle aanwezige academici en ondernemers schreven een visietekst rond het thema. Het gefingeerde dagboek van Gijs Meerburg, anno 2020, werd gepubliceerd in het VEV-snelbericht 11, van 07-20 juni. U kunt de volledige tekst downloaden via de website van BP in Geel (www.bpgeel.be). Klik op nieuws. ■

Nieuw record periode zonder arbeidsongevallen met werkverlet bij BP in Geel Op maandag 10 juni 2002 verbeterde BP in Geel het vorige record van 446 dagen zonder arbeidsongeval met werkverlet. Dat vorige record dateerde van 22 maart 1995. Toen kwam er een spijtig einde aan die lange periode. Het meest recente ongeval met werkverlet dateert van 20 maart 2001. Sindsdien, en dat op 10 juni dus al 447 dagen of één jaar en bijna drie maanden lang, kende BP in Geel geen ongevallen met werkverlet meer. Voor alle duidelijkheid: we spreken over een ongeval met werkverlet wanneer iemand een ongeval heeft op de werkplek en daardoor langer dan één dag thuis moet blijven. BP maakt ter zake overigens geen verschil tussen eigen medewerkers, interims en de zogenaamde huiscontractors - medewerkers van partnerfirma's. ■ Het is veilig werken bij BP

9

BP en het broeikaseffect

ieder voor zijn eigen deur veegt,... Als

Met de Kyoto-akkoorden (1997) werd besloten om concreet werk te maken van de broeikasproblematiek. De afspraak was om de uitstoot van koolstofdioxide als ‘een van de boosdoeners voor de atmosfeer’ tegen 2010 wereldwijd te verminderen met 5 % in vergelijking met referentiejaar 1990. BP wil echter verder gaan.

Jef Reumers: "Terwijl een aantal bedrijven nog twijfelen aan de reële ernst van de problematiek, vond BP dat zij dit risico serieus moest nemen."

Niet alleen de industrie Sommigen denken nog steeds dat energiebewust produceren handen vol geld kost. Het omgekeerde is waar. Doordat het brandstofverbruik afneemt en het rendement verhoogt, wordt de energierekening kleiner. En het is niet alleen de industrie (19 %) en de energiesector (30 %) die met de vinger mogen gewezen te worden. Verkeer en vervoer (17 %), landbouw (12 %) maar ook gezinnen (19 %) zijn samen voor bijna de helft mee verantwoordelijk voor de door de mens veroorzaakte opwarming van de aarde. Anders gesteld, wij kunnen allemaal ons part doen om het milieu voor kinderen en kleinkinderen te sparen. Alle beetjes helpen: door niet overmatig te verwarmen, door meer de fiets te nemen, het licht niet overal tegelijk te laten branden, door voor spaarlampen te kiezen.,… Op je eentje zal je het broeikaseffect niet kunnen omkeren, maar als ieder voor zijn ■ eigen deur veegt,...

10

"Terwijl een aantal bedrijven nog twijfelen aan de reële ernst van de problematiek, vond BP dat zij dit risico serieus moest nemen", vertelt Jef Reumers die zich binnen de site in Geel bezig houdt met deze materie. "Daarom verbond John Browne, de grote baas bij BP, zich in 1998 tot een vermindering van de uitstoot van schadelijke gassen met 10 %. Ambitieuze plannen, zeker als je bedenkt dat BP ook wil blijven groeien en dus meer produceren. Maar de uitstoot van broeikasgassen moet verminderen. Elke BP-vestiging kreeg dan ook een performance contract - een afspraak waarin elke site zich engageert om steeds beter te doen en concrete resultaten te behalen."

schonere verbranding. Concreet is meer dan 40 % van de gebruikte brandstof bij BP nu aardgas, wat maar half zoveel emissies geeft als bijvoorbeeld stookolie. Brandstof werd schoner en BP werkt samen met autofabrikanten om motoren met een lager en efficiënter energieverbruik te ontwikkelen. Tegen 2007 installeert BP 300 megawatt aan zonnepanelen, samen goed voor de energievraag van vijf miljoen mensen.

Minder en anders

Opdracht al volbracht?

BP nam ondertussen tal van initiatieven. Om te beginnen werd aan de efficiëntie gesleuteld: zuiniger energiegebruik, vermindering van affakkelen van aardgas en vermijden van lekkages. Waar mogelijk kozen BP-vestigingen voor alternatieve energiebronnen. In plaats van fossiele brandstoffen, ging de keuze naar hernieuwbare energiebronnen zoals water- en windkracht en zonne-energie. Bij de fossiele brandstoffen kreeg aardgas de voorkeur omwille van de

Vandaag, vijf jaar later, heeft BP haar doelstellingen eigenlijk al behaald. We willen nu onze grenzen opnieuw verleggen.

Jef Reumers: "Vandaag, vijf jaar later, heeft BP haar doelstellingen eigenlijk al behaald. In theorie zijn we klaar, maar zo werkt het niet bij BP. We hebben bewezen dat het kan en willen nu onze grenzen opnieuw verleggen. Terwijl we ons eerst toegespitst hebben op het soort brandstoffen, gaan we nu sleutelen aan het verbruik ervan. Vanaf nu tot in 2010 streven we naar 10 tot 15 % minder energieverbruik. Dat is ons nieuw streefdoel."

Jef Reumers: "Het aandeel van de vestiging van Geel in het totaal van de broeikasgasemissies van BP is lager dan 1 %. Toch dragen ook wij een serieuze steen bij in de vermindering.

Ook in Geel Jef Reumers: "Het aandeel van de vestiging van Geel in het totaal van de broeikasgasemissies van BP is lager dan 1 %. Toch dragen ook wij een serieuze steen bij in de vermindering. Door de invoering van nieuwe technologie zoals het gasfaseproces in de PP2-eenheid verbruiken we daar 75 % minder energie. In de PTA3-eenheid konden we een besparing optekenen van 40 %. Ook de toepassing van warmtekrachtkoppeling en de verhoging van de opbrengst van de turbogenerator in OSBL, onze nutsvoorzieningen, waren belangrijke stappen in de goeie richting. Proceswijzigingen ten slotte, zoals de uitschakeling van een zuiveringsstap in de PP1eenheid en de herwinning van procesgas in de PX-eenheid zijn weer andere voorbeelden. En er staan nog veel meer projecten op stapel die tot doel hebben efficiënter, schoner en milieuvriendelijker te produceren." ■

Wat is dat, het broeikaseffect?

Een te dikke deken van broeikasgassen kan voor problemen zorgen

In de atmosfeer die de aarde omringt, zitten gassen die de invallende zonnestralen doorlaten, maar tegelijk de warmte van het opgewarmde aardoppervlak tegenhouden. Je kunt het vergelijken met een soort deken die de aarde warm houdt. Zonder die ‘deken’ zouden we allemaal in de kou zitten, maar als er teveel gassen aanwezig zijn, wordt er teveel warmte tegengehouden en komen we in de problemen. Grote boosdoeners voor die opwarming zijn de emissies van koolstofdioxide (wat ondermeer vrijkomt na de verbranding van fossiele brandstoffen, de uitlaatgassen van je auto bijvoorbeeld), methaan (van ondermeer landbouw en afvalstorten) en chloorfluorkoolwaterstoffen, de zogenaamde CFK’s, (het drijfgas dat onder meer in spuitbussen zit). Op lange termijn kan de opwarming van de aarde verregaande gevolgen hebben voor plant, dier en mens. De ijskappen zullen meer smelten waardoor het waterpeil van zeeën en oceanen stijgt, met toenemend overstromingsgevaar. Het klimaat zal ernstige wijzigingen ondergaan. Bepaalde diersoorten zullen uitsterven omdat bijvoorbeeld de vegetatie die voor hun voedsel zorgt, verdwijnt of op een ander tijdstip rijp is. Wetenschappers hebben berekend dat als er geen maatregelen getroffen worden, in 2100 de gemiddelde temperatuur op aarde 2 °C hoger ligt en het ■ zeepeil zal stijgen met 50 cm.

Vierde VITOrapport benzeen-

immissies Voor alweer de vierde keer heeft VITO (Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek ) een meetcampagne naar benzeen uitgevoerd in de omgeving van de fabriek. die campagne ging door van januari tot april 2002.

Kleine rioolbrand op PTA2-eenheid. Op 15 april 2002, om 13.20 h was er een brand in de PTA2-eenheid. Het betrof een kleine rioolbrand, ontstaan tijdens onderhoudswerkzaamheden. De brand was binnen enkele minuten geblust door het eigen interventieteam. Evacuatie was niet nodig. Er zijn geen gewonden gevallen, de eenheid heeft geen schade opgelopen en de productie is niet stopgezet. Er is geen enkel moment gevaar geweest voor de werknemers, omwonenden of het milieu. De externe hulpdiensten zijn verwittigd maar moesten niet ter plaatse komen. BP heeft ook de verantwoordelijke autoriteiten op de hoogte gebracht. ■

Herman Dauwen naar Nerefco in Nederland

Lagere benzeenwaarden door waarschijnlijk de zachte winter en een algemene daling in de benzeenwaarden

Volgens de afspraken voert VITO regelmatig immissiemetingen (*) uit in de omgeving van de fabriek naar de aanwezigheid van benzeen (en andere koolwaterstoffen) in de atmosfeer.

Lager De waarden lagen lager dan bij de vorige meting: er werd dus minder benzeen gemeten dan bij de vorige, derde, campagne die in de zomer van 2001 doorging. Een beetje in tegenstelling tot wat je zou kunnen verwachten, want in de winter liggen de waarden doorgaans hoger door meer uitstoot van het verkeer en vooral de huisverwarming. Dat de resultaten toch lager lagen, heeft waarschijnlijk te maken met de zachte winter dan stoken de mensen minder. VITO stelt ook vast dat zowat overal in het land de ben-

zeenwaarden verminderen, ondermeer dankzij het dalend aandeel benzeen in de motorbrandstoffen en de lagere uitstoot van de auto’s door de inzet van schonere motoren (denk maar aan de katalysator).

Het gezicht van de veiligheid bij BP in Geel, safety supervisor Herman Dauwen, verlaat de fabriek. Hij blijft in dienst bij BP en wordt in de Rotterdamse haven HSEQ Manager (HSEQ staat voor Health, Safety, the Environment and Quality of gezondheid, veiligheid, milieu en kwaliteit) bij de raffinaderij Nerefco. Nerefco staat voor Netherlands Refining Company en het bedrijf is een joint venture van BP en Chevron-Texaco. ■ Herman Dauwen naar Nederland - Geel zendt zijn zonen uit

Concreet

Paul Smedts is nieuwe HSE-manager

De gemiddelde concentraties lagen met 0,8 ruimschoots onder de 5 microgram per kubieke meter. Die 5 microgram is de norm van het WHO (Wereld Gezondheids-Organisatie) die ten laatste in 2010 in voege treedt (de huidige norm is 10 microgram per kubieke meter). Voor BP zijn de resultaten ook een bevestiging dat zowel de bediening en bewaking van de installaties die met benzeen te maken hebben als de eigen metingen (waaronder OPSIS) betrouwbaar zijn. ■

Paul Smedts is sinds 1 april 2002 gepromoveerd tot HSE Manager van BP in Geel (HSE staat voor Health, Safety and the Environment of gezondheid, veiligheid en milieu). Paul was tot dan manufacturing team leader Chemicals Intermediates en heeft een grote proces- en productie-ervaring. Hij rapporteert in deze nieuwe job aan gedelegeerd bestuurder Gijs Meerburg. De nieuwe HSE-manager krijgt de diensten veiligheid en milieu onder zich en ook de shift supervisors rapporteren direct aan hem. ■

(*) Een immissie is wat er ‘toekomt’. Met andere woorden een immissiemeting of -onderzoek van benzeen is een meting bij de ‘ontvangers’, meestal woonkernen. Dit in tegenstelling tot een emissiemeting waarbij gemeten wordt aan de bron van de uitstoot. Dat laatste gebeurt om de bijdrage te bepalen van die ene bron aan het geheel van de immissies.

Vier op rij De hier besproken campagne ging door in de periode van 29 januari tot 24 april 2002 en was de vierde op rij. De vorige drie meetmomenten waren (1) voor de opstart van de PTA3-eenheid, (2) voor de opstart van de PX-eenheid en (3) na de opstart van diezelfde eenheid. Deze vierde meetcampagne was opzettelijk voor de winter gepland. De vorige, derde campagne had plaats in de zomer en met de recentste meting wilde VITO precies de invloed van het seizoen bepalen. Heel wat bronnen van benzeenuitstoot variëren namelijk met het moment: het verkeer, de huisverwarming, … ■

HSE-manager Paul Smedts - sporen verdiend in proces en productie

Gordon Haire weg uit BP in Geel Gordon Haire verliet Geel op 1 mei 2002 voor een nieuwe job als business development manager in Sunbury (GrootBrittannië). Gordon is van Schotse afkomst en streek op 2 november 1999 in Geel neer. Hij maakte deel uit van het directieteam en was het grootste gedeelte van zijn verblijf verantwoordelijk voor de PX-eenheid. Die verantwoordelijkheid ligt nu bij Mike Olbrich, die als A & D manufacturing manager de eenheden PTA, PIA en PX, alsook OSBL/ Waterzuivering onder zich heeft. ■ Gordon Haire verhuist naar Sunbury in Engeland

11

Adres: Kasterlee • Werkgever: BP

betaald in springbonnen Ik word

Steven Joos woont bij zijn ouders in een mooie, rustige tuinwijk in Kasterlee. "Het feit dat ik nog thuis woon", vertelt hij, "maakt het me mogelijk om vrij veel geld aan mijn hobby uit te geven". Die hobby is parachutespringen. Het is eigenlijk meer dan een hobby, het is een passie. We zijn nog maar net het gesprek begonnen, of hij loopt al om zijn foto’s. Vervelend, want we hebben nog maar net onze cassetterecorder voor de tweede keer gestart, of hij loopt alweer weg, dit keer om zijn uitrusting. "Dit is mijn helm. En hier past deze videocamera. Ik heb opnames van praktisch al mijn sprongen. Dit jaar ga ik trouwens opnieuw naar Australië. Een weekje springen, in internationaal gezelschap. Vooral voor de leuke sfeer die er dan hangt". Laat het duidelijk zijn, dit is een man die niet enkel voor zijn werk leeft.

Goede collega’s "Ik moet het toegeven, ik heb goede collega’s. Zij begrijpen me. Ik werk in ploegen. In principe betekent dat per maand, drie weekends werken. Aangezien ik alleen maar tijdens het weekend kan gaan springen, probeer ik daar zoveel mogelijk van af te raken en dat is niet meer zo gemakkelijk sinds we een maandloon ontvangen. Toen we nog per uur betaald werden, brachten weekends heel goed op, en dus waren ze vrij makkelijk door te schuiven naar een collega. Dat is, met dat maandloon, veranderd, maar ik kan nog altijd op heel wat goodwill rekenen."

12

Die ene sprong heeft mijn leven veranderd.

Het zenuwcentrum "Ik werk als operator in OSBL, de nutsvoorzieningen zeg maar. Zonder ons kunnen de andere eenheden van de fabriek niet draaien. Wij leveren lucht, water, stikstof, waterstof, stoom, gedemineraliseerd water, grondstoffen,… het vertrekt allemaal van bij ons. BP is niet mijn eerste werkgever. Ik heb, na mijn graduaat elektromechanica, eerst een aantal maanden bij Electrabel gewerkt. Maar BP – toen nog Amoco - was veel dichterbij, 19 kilometer van bij mij thuis, dus dat was interessanter."

De (hobby) passie "Met parachutespringen ben ik zowat zes jaar geleden begonnen. Ik zat toen in mijn laatste jaar op school. Er was hier een vliegveldje vlak in de buurt, in Oud-Turnhout. Ik had daar al een paar keer de parachutisten aan het werk gezien en ik kon mijn ouders ertoe overhalen om me ook eens één sprong te laten doen. De vergissing van hun leven, want die ene sprong heeft, met een

beetje zin voor overdrijving, mijn leven veranderd. Ik ben onmiddellijk al mijn spaargeld van de bank gaan halen, dat was toen zowat 40.000 frank, en ik heb me ingeschreven voor de volledige cursus."

Springbonnen "De opleiding, dat waren zeven sprongen, zeven levels, zoals dat ook wordt genoemd. Je springt altijd met instructeurs, die, als je te betoverd bent door de meeslependheid van de vrije val (eufemisme voor als je verstijfd bent van de schrik - red.), de parachute dan wel in jouw plaats open trekken. Je hebt trouwens ook altijd een reserveparachute, of reservekoepel, zoals wij dat noemen. Sinds vorig jaar mag ik zelf ook al tandems doen. Dat wil zeggen dat ik iemand mag meenemen, die aan mij en dus ook aan mijn parachute hangt. Het is voor buitenstaanders de goedkoopste en snelste manier om ook eens een vrije val mee te maken. Je krijgt een kwartiertje uitleg over wat je wel en niet mag doen (je mag bijvoorbeeld tijdens de vrije

val niet vragen of je er alsnog van tussenuit kan - red.), en dan kan je mee de lucht in. Ik kan op die manier wat van mijn investeringen terugverdienen. Ik word wel betaald in springbonnen, niet in geld. Eén tandem brengt zowat 25 euro aan springbonnen op. Met zo’n bon kan ik dan op mijn beurt een gratis sprong doen."

Icarus "Je hebt verscheidene disciplines. Er is precisielanden, op een schijfje van drie centimeter doorsnee. Er is formatievliegen, met of zonder open parachute. Skysurfen is springen met een plank aan je voeten bevestigd. maar er is ook free flying, en dat is wat ik nu beoefen. Free flying is verticaal springen, met het hoofd naar beneden. Speedskydiving is dan weer een andere discipline waarbij op kampioenschappen snelheden gehaald worden van meer dan 400 km per uur. De laatste tijd is er ook de bird suit, of wing suit, bijgekomen (wijst op een foto van zichzelf, met een pak waarin hij lijkt op een combinatie van comic-superhelden; met opengesperde armen en benen verschijnen er vleugels - red.). Dit geeft "echt" het gevoel van te vliegen. Als al de rest al geland is, ben jij nog altijd aan het zweven op een hoogte van 6000 voet, zowat 2 kilometer. Ik heb er zowat 50 sprongen mee gedaan."

Vergane glorie "Het vliegveld in Oud-Turnhout bestaat niet meer. Ze hebben het drie, of vier jaar geleden moeten sluiten, omdat er protest kwam van de buurtbewoners. Heel spijtig, want het was een heel gezellige club. Ik ben er onlangs nog eens gaan kijken. Het was triestig om zien. Alle Met parachutespringen ben ik zowat zes jaar geleden begonnen. Ik zat toen nog in mijn laatste jaar op school.

‘t Is maar om te oefenen

Help, een

crisis! Het recent opgerichte eigen rescue team aan het werk

Ik werk als operator in OSBL. Zonder ons kunnen de andere eenheden van de fabriek niet draaien

Op 25 juni, omstreeks 14.05 uur, loeiden de sirenes op BP Geel. Het staat er te verkommeren, de ruiten was de start van een van de kantine zijn ingeslagen. Nu crisisoefening die elk ga ik naar Schaffen, bij Diest, de jaar opnieuw wordt militaire luchthaven. Ik heb er heel georganiseerd. Dit jaar veel vrienden. Soms gaan we naar was de precieze datum Frankrijk, omdat je daar de hele week door kan springen, zeven vooraf een goed dagen op zeven. Als jij en ik daar nu bewaard geheim naartoe zouden rijden, zouden we gebleven, kwestie van meteen de lucht in kunnen." zo realistisch mogelijk te peilen naar de reacIk knik instemmend, maar begrijp tie van de medewerdan plots dat het tijd wordt om te kers. Die wisten wel vertrekken. Voor je het wel en goed dat er iets ging gebeubeseft, hang je bij Steven Joos in de ren, maar niet wanneer gordel, kop naar beneden, op 5000 en wat precies. Toch voet, tegen een snelheid van 400 kilometer per uur naar de aarde een beetje spannend. suizend. We nemen afscheid, krachtig maar kort de hand schuddend. Het is een veilige sport!, roept hij me nog na. Ik wil hem best geloven, maar je zal altijd zien dat net in mijn rugzak niet de parachute, maar wel de boterhammenlunch zit van de jongen die de parachutes moet opvouwen. Dat kan niet gebeuren!, roept Steven nog, alsof hij mijn gedachten kon lezen, maar ik zit al veilig op de autoweg. In de file, er is een ongeval gebeurd. ■

Het scenario voorzag dat een gaslek aan een vat in de PX-eenheid na enkele minuten in een brand ontaardde. De hitte van het vuur bedreigde enkele drukvaten in de onmiddellijke omgeving. De snel opgeroepen eigen interventieploeg moest die met grote hoeveelheden water koelen om ontploffingen en een verspreiding van de brand te voorkomen.

Alle hens aan dek

Free flight is ondersteboven springen Steven staat (hangt? valt?) rechts op de foto

De laatste tijd is er ook de "bird suit" bijgekomen. Ik heb er al zowat 50 sprongen mee gedaan. De besturing gebeurt met je lichaam, de parachute op de rug dient om te landen

Ondertussen werd de hele fabriek ontruimd en in de verschillende eenheden werden noodstops gesimuleerd. De brandweer van Geel, de dienst 100 en andere overheidsdiensten werden op de hoogte gebracht. Ondertussen startte het rescue team van de interventieploeg met de zoektocht naar slachtoffers. Het crisisbeheersteam was inmiddels ook aangerukt en had het dito centrum in dienst genomen. Ook de telefoonteams van HR en PR (personeelszaken en public relations) waren ter plaatse gekomen om oproepen te beantwoorden van familieleden, buren, pers en andere verontrustte mensen. Die werden gesimuleerd door een tiental medewerkers die de telefoonteams het vuur aan de schenen legden - figuurlijk dan - met agressieve, emotionele en lastige oproepen.

Yves Wilms en Dirk Vansant: "De voorbereiding van een crisisoefening begint al bij de evaluatie van de vorige."

Alles kan beter Rond 16.30 h werd de oefening afgeblazen en kon de evaluatievergadering beginnen, misschien wel het belangrijkste element van een dergelijke crisisoefening. Daar komen immers alle betrokkenen samen om hun ervaringen uit te wisselen en problemen aan te kaarten. Later worden de aangehaalde opmerkingen besproken binnen een overlegcomité die dan actie neemt. Want alles kan beter, niet alleen op teevee. Ja toch, shift supervisors en bedenkers/organisatoren Yves Wilms en Dirk Vansant? "De voorbereiding van een crisisoefening begint al bij de evaluatie van de vorige. Wat is er misgegaan? Wat kan er bijgeschaafd worden? Waar moeten we in het vervolg op letten? Wat moeten we nog beter inoefenen? Dat soort vragen geeft aanleiding tot de verbetering van procedures, training, interventiemiddelen,… Een bedrijf als het onze is voortdurend in ontwikkeling en onze noodprocedures moeten volgen. En die moeten we dan op regelmatige basis weer testen."

Tussentitel Om de twee tot drie jaar wordt er een heuse Seveso-oefening gehouden - de laatste was in 2001 - en dan wordt er samen met de externe hulpdiensten geoefend. Dit jaar was het ‘slechts’ een interne oefening om het noodplan en de volledige ontruiming van de fabriek uit te testen. Dirk en Yves: "Dat heeft ons de kans gegeven om het recente opgerichte, eigen rescue team op de proef te stellen, de eigen interventiedienst te trainen in combinatie met de ganse crisiscel, de interne communicatie uit te testen, het materiaal en de noodprocedures aan de tand te voelen, peilen naar de kennis van het noodplan binnen de BP-groep en contractors, … Werk genoeg en opnieuw hebben we onvolkomenheden gevonden. Die gaan we dan aanpakken en dan testen zodat er volgend jaar weer een oefening is om naar uit te kijken." ■

Rode slemlaag op de Amocolaan In het kader van een verhoogde veiligheid op de volledige Industrieweg werd er einde juni, begin juli 2002 werk gemaakt van de aanleg van een zogenaamde slemlaag. Dat is een rode baksteenkleurige bestrijking van het fietspad. Die slemlaag moet een optisch onderscheid maken tussen autorijweg en fietspad. Als het van BP afhangt, is dit slechts een eerste stap in het meer zichtbaar en veiliger maken van het fietsverkeer langsheen deze weg. Verkeerslichten ter hoogte van de hoofdingang, de maximum snelheid terugbrengen van 90 naar 70 km per uur, zebrapaden, onbewaakte camera’s en meer politietoezicht staan ook op het wenslijstje. Handige computerjongens hebben alvast een foto aangepast zodat een deel van die wensen duidelijk wordt. ■

13

Vraag en antwoord Hieronder de vragen gesteld en antwoorden gegeven op het Milieuforum, voor zover de antwoorden niet al in andere artikels geformuleerd werden of worden.

In verband met het PP1-incident (zie ook p. 3)

Op 29 mei 2002 ging het 25ste Milieuforum door, naar gewoonte in het clubhuis van BP. We berichten hier over die punten die niet al elders in deze of vorige edities van Buren werden behandeld.

Roger Van Wezemael stelt dat met zulke incidenten de ongerustheid bij de omwonenden toeneemt waardoor het maatschappelijk draagvlak wordt aangetast. Hij geeft er daarnaast de voorkeur aan om de ingrepen nodig tijdens het incident op de meest milieuvriendelijke manier te nemen. Dat betekent in deze: meer stoom toevoegen, ook al veroorzaakt dit geluidshinder. Hij vraagt zich ook af of het mogelijk is dat het incident reeds de zaterdag tevoren smeulende was vermits er toen een lichte geurhinder waar te nemen viel. Gijs Meerburg ontkent dat dit mogelijk was. Het incident is ontstaan door het plots optreden van een kortsluiting. Roger Van Wezemael vraagt of een tweede transformator kan ingeschakeld worden die dan kan fungeren als een soort back-up. Gijs Meerburg stelt dat dit waarschijnlijk technisch mogelijk is. Het onderzoek zal dit uitwijzen.

• Voorstelling Jaarverslag 2001 Medewerkers, Milieu & Veiligheid door de nieuwe HSE-manager Paul Smedts (zie ook p. 11) Paul Smedts stelt het nieuwe Jaarverslag 2001 voor en wijst ondermeer op de grote hoeveelheid training die er gevolgd is. Op milieugebied vestigt hij de aandacht op het verlenen van de vergunning voor de uitbreiding van PTA3 alsook op de voorbereiding van de hervergunning voor de hele vestiging. Hij licht de realisatie van de geluidsmuur toe en het behalen van het ISO 14001-certificaat. Op het gebied van veiligheid springt het veiligheidsresulJaarverslag 2001 toegetaat in het oog, vooral omdat er in 2001 drie grote onderhoudsbeurten plaats vonden. licht door Paul Smedts • Opvolging benzeenmetingen Het VMM-meetstation in Winkelomheide is sinds 6 mei operationeel. Het halfjaarlijks rapport van OPSIS wijst uit dat er het laatste half jaar geen overschrijding van de informatiedrempel was.

Antwoord: Via interne crisisoefeningen wordt aan de leden van het crisisteam de kans gegeven om de parate kennis om te zetten in praktijk om zo hun kennis te meten.

In verband met broeikasgassen en CO2- uitstoot Roger Van Wezemael: waar produceert BP zonnepanelen? BP produceert deze panelen in Spanje.

In verband met de demo van website van BP in Geel Roger Van Wezemael bevestigt dat dit een zeer goed initiatief is en hij looft de open bedrijfspolitiek van het bedrijf. Frans De Peuter stelt voor om een hyperlink te maken naar de drie gemeentes en omgekeerd.

VMM-meetstation in Winkelomheide operationeel sinds 6 mei 2002

• Geluidswal E313 - overzicht stand van zaken De voorgeschiedenis: na de opstart van de PTA3 was er een geluidsoverschrijding. Verschillende saneringsprojecten werden uitgevoerd waaronder het plaatsen van de interne geluidswal ter hoogte van de koeltoren van PTA3. Gelijktijdig werd er toen op nationaal niveau beslist om ook een geluidswal langs de E313 te bouwen, te beginnen van de brug naar Eindhout ter hoogte van BP tot de volgende brug ter hoogte van de oprit van de E313 in Laakdal. De interne geluidswal staat er reeds sinds april 2001. In overleg met de overheid van Geel en Laakdal, besliste BP de helft van de kosten voor de beide gemeentes te dragen. Tegelijk voorzagen de respectieve overheden de nodige budgetten. Voor zover bekend is tot op heden de aanbesteding nog niet uitgevoerd. Jos Sannen bevestigt dat Geel bijkomende gegevens heeft doorgestuurd aan de Administratie van Wegen en Verkeer. De gemeenten en BP volgen op en nemen actie waar mogelijk. PTA3-geluidsmuur staat er al meer dan een jaar - wanneer die aan de E313? • Dodehoekspiegels voor vrachtwagens BP’s transportafdeling onderhandelt hierover met verschillende transportfirma’s. In de contracten zal opgenomen worden dat de dodehoekspiegel een verplichting is in zover dit overeenstemt met de wetten van het land waar de transportfirma gevestigd is. Vanaf oktober 2002 zal dit van toepassing zijn. Er zal een overgangsperiode ingelast worden om de dodehoekspiegels te installeren.

14

Mia Van Hirtum stelt in vraag of de noodprocedures voldoende sterk uitgewerkt worden.

Mia Van Hirtum stelt voor om bij crisis de informatie via de website te communiceren. Zij maant aan alert te blijven voor het updaten van de site.

• Stand van zaken geurhinder waterzuivering? (vraag van W. Verreycken) Linda Bets: Er zijn reeds verschillende kleine maatregelen in het proces genomen, maar deze blijken onvoldoende om de gewenste resultaten te bekomen. Twee mogelijkheden (projecten) voor de aanpak van de waterzuiveringseenheid zelf werden onderzocht, maar bleken technisch niet haalbaar. BP zoekt verder. • Volgende punten werden besproken, maar komen of kwamen elders in Buren aan bod: - PP1-incident (zie artikel ‘Stroomonderbreking zorgt voor overlast bij buren’ - Hervergunning site - Update milieuzaken: geluidsmetingen en scheepslossingen - Broeikasgassen en CO2- uitstoot - standpunt BP - Demo website van BP in Geel - Benzeenmetingen door VITO - Opendeurdagen 4 & 5 mei ■ Nieuw! Het volledige verslag en de presentaties van dit Milieuforum kan u downloaden via de website van BP in Geel

(www.bpgeel.be): buren en partners ... organisaties communicatie Milieuforum Verslagen Milieuforum

Resultaten 2002 vergelijkbaar met of lager dan cijfers 2001

Stolt Basel binnen

Geluid rondom fabriek opnieuw gemeten

geluidsnorm

Elk jaar voert een onafhankelijk onderzoeksbureau (AIBVinçotte) een immissie-onderzoek (*) uit in verband met geluid in de omgeving van BP in Geel. Ook in 2002, en wel van 6 mei tot 3 juni, is dat weer gebeurd.

Hoe zou het zijn met de Stolt Basel, het schip dat uitsluitend voor de fabriek van BP in Geel vaart en de grondstof voor de PX-eenheid (xylenen) aanvoert? Het maakte teveel lawaai zodat het enkel overdag mocht lossen - economisch gezien, geen ideale oplossing. We belden Harry Van den Vonder, senior logistics analyst, op.

twee jaar mee bezig geweest, maar het heeft geloond. Op 16 mei 2002 heeft het erkend organisme AIB-Vinçotte geluidsmetingen uitgevoerd. Die waren positief, het schip werkt nu binnen de geluidsnorm. De resultaten van dat onderzoek zijn doorgegeven aan de Milieu-inspectie en ook de buurt is op de hoogte gebracht. Het schip mag sinds half juni opnieuw ‘s nachts lossen. De Stolt Basel is overigens de enige die dat mag, de overige binnenschepen moeten zich houden aan de daguren, van 7 tot 19 h."

Harry Van den Vonder : "Het was technisch - geen makkelijke opdracht, maar het is gelukt. De pompen zijn geluidsarmer gemaakt, de generator is vernieuwd, leidingen zijn anders bevestigd zodat ze minder trillingen veroorzaken, … Wij zijn daar

Resultaten In hun rapport van juli 2002 geeft AIB-Vinçotte aan dat de resultaten vergelijkbaar of lager zijn dan de cijfers van 2001. Dit zijn de cijfers: meetpunt A - Wilgenstraat 14: 51 - 52 dB(A) meetpunt B - Toekomststraat 28: 49 - 51 dB(A) meetpunt F - Bremstraat 12: 48 - 49 dB(A) meetpunt G - Heikantstraat 39: 49 - 50 dB(A) De cijfers zijn gebaseerd op metingen, ‘s nachts uitgevoerd en dat bij een windrichting van het bedrijf naar het immissiepunt. De specifieke impact van BP kan op die manier immers het meest worden benaderd, omdat BP een continu proces heeft en het aandeel van de andere bronnen dan geminimaliseerd wordt." (*) Een immissie is wat er ‘toekomt’. Met andere woorden een immissiemeting of -onderzoek van geluid is een meting bij de ‘ontvangers’, meestal woonkernen. Dit in tegenstelling tot een emissiemeting waarbij gemeten wordt aan de bron van de uitstoot. Dat laatste gebeurt om de bijdrage te bepalen van die ene bron aan het geheel van de immissies.

Harry Van den Vonder: "De Stolt Basel mag als enige sinds half juni opnieuw ‘s nachts lossen."

Winnaars slipcursus Tijdens de opendeurdagen konden de bezoekers een slipcursus bij de firma Jesco winnen. De hierna opgesomde winnaars zijn persoonlijk verwittigd.

Alfons Van Rompaey - Geel An Van Rompaey - Mol Frans Boonen - Geel Frans Faveere - Zwevegem G. Van Der Velde - Meerhout Geert Peeters - Eindhout-Laakdal Greet Belmans - Geel Hubert Moerman - Vilvoorde Jef Renders - Geel Jimmy De Laet - Lummen Johan Kenis - Mol Jozef Loozen -Lummen Maddy Engelen - Eindhout-Laakdal Magda Belmans - Eindhout-Laakdal Martina Claes - Mol Martine Vos - Dessel

Op de vier meest kritieke punten (zie hierna) in de omgeving voerden de mensen van het onafhankelijk onderzoeksbureau tijdens die periode continu geluidsmetingen uit. De bedoeling van die jaarlijkse campagne is te peilen naar het totaal van het geluid dat toekomt op de meetpunten. Voor alle duidelijkheid: de cijfers geven weer wat er ‘binnenkomt’ ongeacht de bron, dus zowel geluid afkomstig van de fabriek als van de autosnelweg, het nabije verkeer en andere bronnen. Wel tracht BP met behulp van wiskundige modellen een idee te krijgen van het aandeel van de fabriek.

Thuis en onderweg veel meer risico dan op werk

De kans dat een BP-werknemer een ongeval met werkverlet opliep, was in 2001 thuis tien keer zo hoog als op het werk.

Het blijft vreemd: hoewel de chemische industrie voor velen de reputatie heeft onveilig te zijn, blijkt het risico op ongevallen thuis veel groter. In 2001 waren er bij BP in Geel twee ongevallen die resulteerden in werkverlet. Maar zomaar eventjes twintig BP-medewerkers hadden in datzelfde jaar een ongeval in de privésfeer dat resulteerde in werkverlet. Met andere woorden: de kans dat een BP-werknemer een ongeval met werkverlet opliep, was in 2001 thuis tien keer zo hoog als op het werk.

Mon Didden - Zichem Monique Caeyers - Geel Myriam Raeymaekers -Mol Nathalie De Wijngaert - Schriek Nico Boogaerts - Balen Rita Vandenbosch - Scherpenheuvel Sofie Vanuytsel -Leuven Willy Delien - Westerlo

BP is daarvan geschrokken en hoewel het in de privésfeer ligt, meende de werkgever hierop toch aandacht te moeten vestigen. Een en ander resulteerde alvast in een discussie omtrent veiligheid. Iedere medewerker werd uitgenodigd na te denken over de vraag, hoe de veiligheid thuis, bij 't sporten en in 't verkeer kan verhoogd worden. De ideeën, suggesties die daaruit voortsproten waren talrijk. We noteren alvast dat ook dit blad Buren met een taak bedacht werd: het voortzetten van de reeks rond ‘tips voor thuis en elders’. Die loopt ondertussen al sinds nummer 9 en zal verdergezet worden. ■

15

Zandkasteel te huur Ken je het gevoel dat je een zelfgemaakt zandkasteel op het strand moet achterlaten om naar huis te gaan? Weet dan, dat het misschien op een dag toch bewoond zal zijn … Duizenden jaren heen hier veel steenworpen vandaan nauwelijks vel over been op een doordeweekse dag in het mummiebestaan Lag een man ongeduldig te wachten in een van die mooie sarcofagen en om zijn lot wat te verzachten speelde hij met z'n kat een spelletje harten-jagen

‘T BUURTJE Over zandkastelen gesproken! De Egyptenaren waren een kei in het bouwen van zandkastelen. Ze maakten heuse piramides, waarin ze hun koningen (farao's) te ruste legden. Maar eerst werd de farao klaargemaakt voor zijn reis naar de 'andere wereld'.

Het trouwe huisdier had hem vergezeld op z'n hiernamaalse reis een nieuw leven was immers besteld en de kat zag meteen 't muizenparadijs

Wist je dat?

Maar 't rusten in het luxegraf bracht zijn baasje niet de beloofde pracht en praal en alhoewel hij van dag of nacht niet veel zag 't duurde hem veel te lang allemaal

• ... farao's in hun graf ook eten en hun huisdieren meenamen? • ... ogen van mummies beschilderde uien waren (de échte ogen haalden ze eruit)? • ... de Egyptenaren een leven lang doeken spaarden voor hun mummiepak later?

Maar na weken zeeziek zijn verlangden ze naar vasteland het aardse leven deed nu pijn en de man miste zijn knus grafledikant Gelukkig meerden ze in Zeebrugge aan te midden van enorme zandsculpturen ze zagen grote piramides staan gemaakt van goudbruine zandmuren Hier maakten ze opnieuw een thuis in de fraaiste tombe de kat lustte ook Belgische muis en de man verliet nooit nog de catacombe!

Zoek de woordjes. De eerste letters van elk woord vormen samen een nieuw woord. 1. 2. 3. 4. 5. 6.

vrouwelijke god zonnegod bij de Egyptenaren sieraad dat tegen boze geesten beschermde koning bij de Egyptenaren heel bekende, mysterieuze farao. Zijn graf werd beschadigd. daarmee werd het lichaam van de farao's ingesmeerd om langer te bewaren. (maar je kan er ook een ei in bakken) 7. met doeken ingerolde dode 8. met linnen doeken omhullen 9. kregen de farao's mee in het graf tegen de honger

1. godin 2. re 3. amulet 4. farao 5. toetanchamon 6. olie 7. mummie 8. balsemen 9. eten

Ze kozen voor het zilte water verstopt in de buik van een boot het felle zonlicht bewaarden ze voor later het maakte hun ogen voortaan rood

Woordpuzzel

Het woord is dus: graftombe

Dus stapte hij beslist uit de versierde kist de kat ging dralend mee met aan elke poot een muis uit de bedstee

Oplossing Doe mee! Je kan ons steeds een tekening, gedichtje of verhaal opsturen en een bon van 13 EUR verdienen. Stuur je werkstuk naar: REDACTIE BUREN - jeugdwedstrijd BP - PR-secretariaat Amocolaan 2 2440 GEEL Vergeet je naam, adres en leeftijd niet te vermelden! De winnaars worden schriftelijk verwittigd.

16