Hoofdstuk 8, augustus - oktober 2006. Operatie wentelteefje en verder. De vakantietijd breekt aan. Een lange zomervakantie, zoals voor ons gebruikelijk, zit er dit keer niet in. Is ook niet erg, want eigenlijk is het de hele zomer, net als het voor- en een deel van het najaar voor ons vakantie. Althans de uren dat we niet op de werf zijn. We zijn de trotste bezitters van een vrij luxe caravan met een staanplaats op Camping ’t Gors in Hellevoetsluis, naast onze eigen verenigingshaven. Een deel van het terrein voor passanten mag van de gemeente ook worden gebruikt als vaste standplaats. Daar mogen ook huisdieren kamperen. We waren er in april als eerste en zochten een plek uit naast de tennisbaan met verder rondom vrij uitzicht. Het is prachtig en hond Modo en kat Lodewijk vinden het geweldig.
Ons plekje op de camping.
Modo in de kantine op de werf.
Kat Lodewijk bewaakt de tent.
Modo gaat iedere dag mee naar de werf, Lodewijk past op de caravan . In de kantine heeft Modo zijn eigen mandje. Hij laat zichzelf zo nodig uit, scharrelt rond in de loods of komt soms nieuwsgierig kijken. Nu het zomer is, staan de grote schuifdeuren vaak open. Als we met z’n allen in de kantine aan koffie, thee of bier zitten, hoeven we niet op te letten of er onverlaten in de loods komen. Bij elke onbekende slaat Modo aan. Hij ruikt ze, terwijl hij toch rustig ergens (meestal bij Maurice, die gek op hem is) op een afgevallen stukje koek of boterham zit te wachten. Komen er bekenden binnen, dan geeft hij geen kik. De laatste fase van het injecteren van de romp aan de buitenkant is bepaald niet vlekkeloos gelopen. Er zijn fouten gemaakt, waardoor we veel te repareren hebben en dingen moeten worden overgedaan. Met de injectie van de kiel kon dat grotendeels worden hersteld. Maar ook dan gaat het fout, de kiel trekt niet helemaal vol. Ad van der Waal is er duidelijk niet meer bij met zijn hoofd. We hebben na afloop een wat je noemt stevig gesprek met als conclusie dat we niet meer samen verder gaan. Hij heeft te weinig of geen tijd voor ons en dat wreekt zich niet alleen in de planning maar ook in de kwaliteit.
Gelukkig zijn we na zijn afscheid wel zelf in staat ook de laatste fouten te herstellen. Maar voor de binnenkant van de romp moeten we iemand anders vinden. Marleen neemt wel vakantie. Ze wil al heel lang naar Marokko, omdat ze in haar werk veel met Marokkaanse vrouwen te maken heeft. Vriendin Marjan gaat graag mee. Ze verdwijnen samen voor twee weken in de blauwe lucht boven Amsterdam. Het geeft mij even gelegenheid voor een evaluatie van die eerste periode. Ik ben behoorlijk in mineur over de voortgang en de opgetreden problemen. Kom tot de conclusie dat het ook aan mezelf ligt. Ik heb te veel dingen laten lopen en niet grondig doorgesproken en opgeschreven. Ik moet de ingehuurde vakmensen meer op de huid zitten, hardere afspraken maken, zowel over tijd als honoraria. Bovendien moet ik me niet te veel laten afleiden door allerlei voorstellen en suggesties van de ‘beste stuurlui’ om me heen, maar afgaan op de kennis en kunde van Olivier en Wim. Ook al is voor hen deze bouwwijze bijna net zo nieuw als voor mij. Ondertussen werken we gestaag door aan de laatste reparatie en verfraaiingen van de romp. Er komen lange rvs strips van 3 mm. dik en 20 mm. breed, die in twee banen op de kielzool worden geschroefd. We beginnen met de voorbereidingen voor het keren van de romp en tenslotte zetten we de bovenkant, dus kiel en onderste huid, vast in de antifouling. We hebben gekozen voor een nieuw product: coppercoat. Het is epoxy vermengd met koperslijpsel dat in principe voor ten minste 10 jaar zijn werk moet doen. Het is duur maar vergeleken met om het jaar hellingen en gewone antifouling aanbrengen veel en veel goedkoper. Met man en macht gaat de romp in de coppercoat.
Wim en ik lossen onderwijl twee problemen op. Die van het keren van de romp en het lamineren van de binnenzijde. De kiem daarvoor is al gelegd in het vroege voorjaar, toen we samen bij Adri Peijnen op bezoek zijn geweest op Tholen. Adri bouwt voor zich zelf een snelle wedstrijdboot van schuim, glas en epoxy. Hij zal ons een vacuümpomp verhuren en er later een voor Wim bouwen. Hij is een eerste klas vakman. Zijn boot in aanbouw ziet er gelikt uit. De leidingen voor gas, water en elektriciteit zijn bijvoorbeeld weggewerkt in het schuim. Hij heeft er ook wat minder leidingen nodig dan wij. Het grootste deel van het vaste interieur wordt ook gebouwd van schuim en glas/epoxy.
Het schip moet zo licht mogelijk, want er moet worden gewonnen. Zijn werkplaats is helemaal ingericht op kunststof bouw met verwarmde zuurkasten voor harsen en harders, een aparte ijskast om aangemaakte expoxy plamuur resten (pindakaas) te kunnen bewaren tot de volgende dag, enzovoorts. We zijn allebei behoorlijk onder de indruk, dus later in de zomer besluiten we dan ook hem om hulp te vragen. Hij zegt toe dat hij ons zal begeleiden bij het lamineren van de binnenkant van de romp. Dat is ook een minder ingewikkelde klus. Hij geeft wel aan dat hij niet voor eind september opzijn vroegst kan komen. Het zij zo. Voor een ander probleem is dat voorjaar in de rit op en neer naar Tholen ook al het begin van een oplossing bedacht. Hoe keren we de romp? Wim denkt dat het te doen is met twee kranen. Later in het voorjaar zal ik, door veel andere suggesties, nog uren bezig zijn om speciale keerbanden te vinden die ergens in Nederland worden gebruikt en me over weer andere, nog buitenzinniger voorstellen buigen. Ik had mijn tijd beter kunnen gebruiken en toen al tegen Wim moeten zeggen: doe maar zoals je goeddunkt. En zo geschiedde. Op 31 augustus komen er na schafttijd twee kleine werkkranen van Maaskant Scheepswerven (zit om het hoekje) voorrijden. Er worden lange hijsbanden uitgepakt. Het bouwframe met daarop de romp is binnen op pantsertjes gezet: kleine stalen rupsbanden. Voorzichtig wordt het hele gevaarte door Maurice met zijn ‘geit’ naar buiten gesleept.
De romp in de hijsbanden.
De hijsbanden gaan onder het bouwframe door. Wim heeft twee zware balken besteld die aan beide zijden de hijsbanden uit elkaar houden. Precies tot het punt waar wij in de weken daarvoor houten steunen hebben gemaakt om de huid te beschermen tegen de hijsbanden. Die steunen klemmen aan de onderkant op een balk die aan de flens is vast gelamineerd en steken zo’n halve meter omhoog . Van achteren hebben ze de ronding van het schip, aan de voorkant zijn ze vlak. De banden worden strakgetrokken. De ene kraan heeft ze zo hoog mogelijk, de andere zo laag als kan. Dan op teken van Wim begint de ene kraan te hijsen en laat de andere de banden vieren. In hetzelfde tempo. En daar gebeurt het. De romp rolt als vanzelf om in de banden en hangt recht. In een paar luttele minuten! Iedereen, die de afgelopen maanden met eigen oplossingen is gekomen is nu ook aanwezig, met nog een handjevol andere belangstellenden.
Fototoestellen klikken, camera’s lopen. Ze kunnen nu met eigen ogen de meester aan het werk zien. Wim heeft een brede grijns op zijn gezicht, een van de zeldzame momenten dat hij volop zijn tevredenheid toont. Maurice heeft inmiddels de botenwagen aan de geit gekoppeld. Daarop prijken twee op maatgemaakte, grijs geschilderde cradles voor ons schip. Beplakt met oude vloerbedekking van mijn moeder. Hij schuift de botenwagen onder de kiel, de kraanmachinist laat de banden zakken en daar staat onze romp. Maurice kan hem voor vandaag naar binnen rijden, morgen gaat hij op een andere plaats. We zijn voor theetijd klaar. Dat komt goed uit want op de tafel in de kantine staan hapjes en drankjes om operatie ‘wentelteefje’ te vieren. Daarna wordt er niet veel meer gedaan….. Dit moet gevierd worden.
De volgende middag komt er nog voor even een kraan van Maaskant aan te pas om het bouwframe van de romp te lichten. Die ochtend hebben we dat losgemaakt. De romp gaat opnieuw naar buiten en het gevaarte aan balken wordt eraf gehaald. Onze romp wordt omgereden naar de andere kant van de loods. We komen voor de entresol te staan waar de timmerwerkplaats is. Zo kunnen we makkelijk in en uitstappen, alleen moeten we wel naar beneden klauteren in plaats van naar boven. Het bouwframe wordt in zijn geheel op de oude plaats gedeponeerd. We zullen het naderhand nalopen of het nog waterpas en haaks staat. Hierop wordt strakjes de opbouw dek, kajuit en stuurhut gemaakt. Ons wacht eerst de schone taak om de hulpspanten uit de romp te halen. De hele puzzel moet uit elkaar, zo voorzichtig mogelijk want de hulpspanten kunnen opnieuw worden gebruikt. Ze worden later opgeslagen bij Olivier. Spant voor spant verdwijnt met behulp van de elektrische lier in de timmerwerkplaats. Maar niet nadat we de romp eerst hebben vastgezet van boven met dikke balken overdwars op de plaats van de steunen voor het omdraaien. De romp is met alleen een buitenhuid nog vatbaar voor vervorming. Dat mag absoluut niet gebeuren. De romp wordt leeggemaakt.
De hele maand september zijn we bezig met het leeghalen van de romp, het schoonmaken, het verstevigen van de constructie.
Als de hulpspanten er uit zijn moet de romp grondig worden schoongemaakt en oneffenheden worden weggeschuurd. Die zitten vooral op de lijmnaden. De flens is inmiddels ook onder handen genomen. Hij wordt nu aan de onderkant, die nu de bovenkant is, met pindakaas luchtdicht aan de binnenromp verbonden en ettelijke keren in de epoxy gezet om hem zelf ook luchtdicht te krijgen. Begin oktober gaan we bij Adri Peijnen langs om verder afspraken te maken. We krijgen een nietapparaat op lucht mee en plastic nieten om het glaslegsel aan de binnenkant te kunnen vastzetten. Inmiddels is de romp weer verplaatst. We zijn een stukje opgeschoven. We bouwen er opnieuw een steiger om, zodat we aan en om de flens kunnen werken. Voor we kunnen beginnen met het aanbrengen van het glaslegsel moeten we eerst de kiel aan de binnenkant aan de romp vastzetten. Dat gebeurt met 3 lagen 600 grams EQX en 1 laag 450 grams EBX. Marleen en ik doen dat samen. We zijn inmiddels een geroutineerd team. We controleren of de romp waterpas staat en zorgen daarna dat het echt zo is. Aan de binnenkant hebben we de waterlijn op de romp kunnen merken, die merken zaten op de hulpspanten. We nemen spant voor spant de maat op vanaf de kiel, om die later aan de buitenkant te kunnen aanbrengen. Het vinden van de waterlijn op de spiegel is nog een hele puzzel maar het lukt. Marleen en ik maken een nieuwe vacuümzak voor de hele binnenkant. Het plakken doen we in Hellevoetsluis op de vloer van de zeilwerkplaats van Jan en Walter Bezemer, gaat gesmeerd. Daarna gaat het glaslegsel in de romp. Gerben helpt een paar dagen, net als Eric en er is een nieuwe stagiar Martijn. Het karwei is in een dag of vier geklaard. Stagiair Martijn bekijkt het resultaat.
Donderdag 19 oktober vertrek ik aan het einde van de dag naar huis. De auto ligt vol met hout. Allemaal watervast MDF en mahonie in kant en klare stukken om panelen en deurlijsten te maken. Ber van Meer wil dat graag voor zijn rekening nemen. We gaan de volgende week een aantal dagen naar hem toe. Naar Chazei, midden- Frankrijk. Maar eerst is er nog een bijzondere gebeurtenis. Leo en ik worden dit jaar 2006 allebei 60 jaar. Leo was al jarig op 10 september, ik word de 25-ste november 60. We hebben besloten om het samen te vieren met een groot feest in het zeemanshuis in Rotterdam. Passende omgeving dachten we zo. En dat doen we op zaterdag 21 oktober. Zo ongeveer in het midden. Samen zijn we 120. Om iedereen gelijk op het verkeerde been te zetten, beginnen we het feest met een door ons zelf geschreven en samengestelde potpouri van zeemansliederen en afwisselend Rotterdamse en Amsterdamse smartlappen, waarin we onze vriendschap beschrijven. Want zingen kunnen we, net als varen trouwens en bootjes bouwen.
Het beeldverslag.
De romp komt naar buiten.
Wat rest in de loods is de oude steiger.
Hij hangt in de banden.
De steunen voor de hijsbanden.
Wim (op de rug gezien) dirigeert de operatie.
De een laag, de ander hoog.
Het omdraaien begint.
Al een kwartslag gedraaid.
Halverwege.
Bijna om.
Hoera, gelukt.
Camera’s klikken en snorren.
De botenwagen gaat er onder.
De meester dirigeert..
Maurice wil zeker weten dat het goed komt.
Het bouwteam poseert trots voor de romp.
Bootje staat weer binnen.
Kijk Wim, zo ging ie.
Bouwframe gaat er af.
Botenbouwkunst.
Romp bevrijdt van balkenframe.
Naar binnen voor de timmerwerkplaats.
De meeste spantdelen zijn er uit.
Dwarsverbanden tegen vervorming.
