Nummer archiefinventaris:
2.05.48.03
Inventaris van het archief van dr. H.M. Hirschfeld als lid van de Raad van Gedelegeerden van de Trustmaatschappij voor de Handel van Nederland met het Buitenland NV ('Erfenis Hirschfeld')
Auteur: R.T.G. Bos Nationaal Archief, Den Haag 1993 Copyright: cc0 This finding aid is written in Dutch.
2.05.48.03
Hirschfeld
3
I N H O U D S O P G A V E Beschrijving van het archief......................................................................................5
Aanwijzingen voor de gebruiker................................................................................................6 Openbaarheidsbeperkingen....................................................................................................... 6 Beperkingen aan het gebruik...................................................................................................... 6 Aanvraaginstructie...................................................................................................................... 6 Citeerinstructie............................................................................................................................ 6 Archiefvorming...........................................................................................................................7 Geschiedenis van de archiefvormer............................................................................................ 7 De Trustmaatschappij voor de Handel van Nederland met het Buitenland N.V...................7 Dr. H.M. Hirschfeld................................................................................................................. 7 Geschiedenis van het archiefbeheer........................................................................................... 8 Inhoud en structuur van het archief...........................................................................................9 Inhoud......................................................................................................................................... 9 Ordening van het archief............................................................................................................ 9 Verwant materiaal....................................................................................................................10 Afgescheiden archiefmateriaal.................................................................................................. 10
Beschrijving van de series en archiefbestanddelen................................................17
2.05.48.03
Hirschfeld
Beschrijving van het archief
BESCHRIJVING VAN HET ARCHIEF Naam archiefblok: Collectie Dr. H.M. Hirschfeld als Lid van de Raad van Gedelegeerden van de "Trustmaatschappij (...)" Periode: 1947-1949 Archiefbloknummer: Z26049 Omvang: 0,20 meter; 5 inventarisnummers. Taal van het archiefmateriaal: Het merendeel der stukken is in het Nederlands Soort archiefmateriaal: Normale geschreven, getypte en gedrukte documenten, geen bijzondere handschriften. Archiefbewaarplaats: Nationaal Archief, Den Haag Archiefvormers: Trustmaatschappij voor de Handel van Nederland met het Buitenland N.V. Samenvatting van de inhoud van het archief: In deze inventaris staan de reststukken beschreven die Hirschfeld heeft verzameld in zijn functie als lid van de Raad van Gedelegeerden van de "Trustmaatschappij voor de handel van Nederland met het buitenland N.V.". Het doel van deze op 21 januari 1947 te Amsterdam opgerichte maatschappij was het bevorderen van de handel van Nederland met het buitenland, in het bijzonder Duitsland. Tijdens een buitengewone algemene vergadering van aandeelhouders werd op 18 februari 1949 tot liquidatie van de maatschappij besloten.
5
6
Hirschfeld
2.05.48.03
Aanwijzingen voor de gebruiker
Aanwijzingen voor de gebruiker Openbaarheidsbeperkingen
OPENBAARHEIDSBEPERKINGEN Volledig openbaar Beperkingen aan het gebruik
BEPERKINGEN AAN HET GEBRUIK Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht. Aanvraaginstructie
AANVRAAGINSTRUCTIE Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen: 1. U maakt een profiel aan op www.gahetna.nl, en logt vervolgens in; 2. Via de archiefinventaris (alleen de beschrijvingen met rode nummers) selecteert u het gewenste archiefstuk door op de knop 'Reserveren' te klikken; 3. In het volgende scherm geeft u aan op welke dag u het archiefstuk wilt inzien; 4. Indien u zich bevindt in de studiezaal en een tafelnummer heeft ontvangen kunt u dit nummer vermelden. Als u geen tafelnummer heeft kunt u tafelnummer 777 laten staan; 5. Vervolgens bevestigt u uw reservering door deze te versturen. Citeerinstructie
CITEERINSTRUCTIE Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling. VOLLEDIG: Nationaal Archief, Den Haag, Collectie Dr. H.M. Hirschfeld als Lid van de Raad van Gedelegeerden van de 'Trustmaatschappij (...)', 1947-1949, nummer toegang 2.05.48.03, inventarisnummer ... VERKORT: NL-HaNA, Hirschfeld, 2.05.48.03, inv.nr. ...
2.05.48.03
Hirschfeld
7
Archiefvorming
Archiefvorming Geschiedenis van de archiefvormer
GESCHIEDENIS VAN DE ARCHIEFVORMER De Trustmaatschappij voor de Handel van Nederland met het Buitenland N.V.
DE TRUSTMAATSCHAPPIJ VOOR DE HANDEL VAN NEDERLAND MET HET BUITENLAND N.V. Het doel van deze op 21 januari 1947 te Amsterdam opgerichte maatschappij was het bevorderen van de handel van Nederland met het buitenland, in het bijzonder Duitsland. Tijdens een buitengewone algemene vergadering van aandeelhouders werd op 18 februari 1949 tot liquidatie van de maatschappij besloten. Gedurende deze periode bekleedde Hans Max Hirschfeld een functie als lid van de Raad van Gedelegeerden van de Trustmaatschappij. Dr. H.M. Hirschfeld
DR. H.M. HIRSCHFELD Hans Max Hirschfeld werd op 29 mei 1899 geboren als zoon van een joodse vader en half-joods moeder. Als gevolg van het feit dat zijn vader een scheepvaartkantoor in Rotterdam zou openen, groeide de jonge Hans in die stad op, alwaar hij, na de HBS doorlopen te hebben, economie ging studeren aan de Economische Hogeschool. Na reeds in 1922 gepromoveerd te zijn vertrok Hirschfeld nog in de twintiger jaren naar Indië, waar hij te Batavia een carrière zou opbouwen als chef van de economisch-statistische afdeling van de Javasche Bank. In het begin van de dertiger jaren echter keerde Hirschfeld naar Nederland terug in de functie van Directeur-Generaal Handel en Nijverheid van het departement van Arbeid, Handel en Nijverheid. Gedurende de rest van de jaren dertig bleek Hirschfeld zich steeds meer te bekwamen tot een geducht onderhandelaar betreffende economische problemen met Duitsland. Tijdens de bezetting vertolkte Hirschfeld als Secretaris-Generaal van het departement van Handel, Nijverheid en Scheepvaart een, zo mogelijk, nog belangrijker rol, alhoewel het wellicht enigszins vreemd lijkt dat de Duitse autoriteiten geen al te ernstige bezwaren koesterden tegen het feit dat een man als Hirschfeld (hij was immers volgens de nationaal-socialistische rassenleer jood) een dergelijke hoge positie bleef bekleden. Op 1 januari 1947 werd Hirschfeld, op eigen verzoek, eervol ontslag verleend, waarop hij werd benoemd als Regeringscommissaris in Algemene Dienst. Als zodanig was hij gedelegeerde bij de Economische Commissie voor Europa en voorzitter van de Raad voor de Economische Unie in 1948. Vooral bij de onderhandelingen speelde Hirschfeld een grote rol, hetgeen niet verwonderlijk genoemd kan worden gezien zijn zeer grote ervaring op dat terrein. In 1949 werd Hirschfeld benoemd tot Hoge Commissaris van het Koninkrijk der Nederlanden in Indonesië. Deze functie zou hij bekleden tot 15 september 1950, toen hij weer terugkeerde naar Nederland en benoemd werd tot groot-officier in de Orde van Oranje-Nassau. Tenslotte beëindigde Hirschfeld zijn functie als Regeringscommissaris op 15 oktober 1952. Tegelijkertijd werd deze functie afgeschaft, terwijl de werkzaamheden overgingen naar een nieuw Directoraat-Generaal van het departement van Buitenlandse Zaken, namelijk dat van
8
Hirschfeld
2.05.48.03
Economische en Militaire aangelegenheden (DGEM) onder leiding van drs. E.H. van der Beugel. Hierop aansluitend werd Hirschfeld onderscheiden met het grootkruis in de Orde van OranjeNassau. Gedurende de laatste periode van zijn leven was Hirschfeld nauwelijks meer in het nieuws. In 1953 werd hij benoemd tot lid van de arbitragecommissie betreffende Benelux-aangelegenheden. Vanaf 6 juli 1955 was Hirschfeld nog actief als, door de Kroon benoemde, voorzitter van de bestuurscolleges van het Reactor Centrum Nederland, welke functie hij zou bekleden tot 1 januari 1959. Aan het eind van zijn leven zou Hirschfeld nogmaals onderscheiden worden voor zijn werk tijdens de bezetting toen de vereniging van meelfabrikanten hem op 6 april 1961 een zilveren broodschaal aanbood. Op 4 november 1961 overleed Hans Max Hirschfeld te Den Haag, tweeënzestig jaar oud. Het doel van deze op 21 januari 1947 te Amsterdam opgerichte maatschappij was het bevorderen van de handel van Nederland met het buitenland, in het bijzonder Duitsland. Tijdens een buitengewone algemene vergadering van aandeelhouders werd op 18 februari 1949 tot liquidatie van de maatschappij besloten. Enkele publicaties van dr. H.M. Hirschfeld: • • • • •
Het ontstaan van het moderne bankwezen in Nederland, 1922. Nieuwe stromingen in het Nederlandse bankwezen, 1925. Actieve economische politiek in Nederland in de jaren 1929-1934, 1946. Herinneringen uit de jaren 1933-1939, 1959. Herinneringen uit de bezettingstijd, 1960.
Geschiedenis van het archiefbeheer
GESCHIEDENIS VAN HET ARCHIEFBEHEER De door Hirschfeld op het departement van Buitenlandse Zaken achtergelaten verzameling papieren bestond op 20 juli 1979 uit 18 archiefdozen ongeordend materiaal. Een aantal stukken werd overgedragen aan de Hoofdafdeling Onderzoek en Documentatie en het Geheim Archief van het Departement, terwijl een aanzienlijk deel van de verzameling vernietigd kon worden. De resterende stukken werden geborgen in het departementaal archief (zie Afgescheiden archiefmateriaal). Het restant-archief in kwestie is in 1993 overgedragen aan het Algemeen Rijksarchief. Er rusten geen openbaarheidsbeperkingen op. De omvang is 0,15 m'. De rechtstitel is (nog) onbekend
2.05.48.03
Hirschfeld
Inhoud en structuur van het archief
Inhoud en structuur van het archief Inhoud
INHOUD In deze inventaris staan de reststukken beschreven die Hirschfeld heeft verzameld in zijn functie als lid van de Raad van Gedelegeerden van de "Trustmaatschappij voor de handel van Nederland met het buitenland N.V.". Het doel van deze op 21 januari 1947 te Amsterdam opgerichte maatschappij was het bevorderen van de handel van Nederland met het buitenland, in het bijzonder Duitsland. Tijdens een buitengewone algemene vergadering van aandeelhouders werd op 18 februari 1949 tot liquidatie van de maatschappij besloten. Ordening van het archief
ORDENING VAN HET ARCHIEF De stukken zijn chronologisch geborgen.
9
10
2.05.48.03
Hirschfeld
Verwant materiaal
Verwant materiaal Afgescheiden archiefmateriaal
AFGESCHEIDEN ARCHIEFMATERIAAL Dossiers van de nagelaten papieren van dr. H.M. Hirschfeld die in het departementaal archief van het ministerie van Buitenlandse Zaken zijn gevoegd BD 131 PD
Mr.C.Th.C.Heyning
600
Duitsland
Economische reconstructie van Duitsland;contacten van Dr.W.Huender met Propst Grüber cs. betreffende de inschakeling van "resistance"Duitsers 1947. (geklapperde namen:KOEHLER,Friedrich en WOHLTAT,H).
610.31
Nederland/Marshallplan
Technical assistance bij de uitvoering van het hotelplan juni-augustus 1949.
611.7
Duitsland (West)
Bezoek Dr.Hirschfeld aan McCloy en eventueel bezoek McCloy aan Nederland 1949. (verwijzingen op afsluitblad:611.7 geallieerde kapitaalbelangen deel II 1949 en deel III 1949-1950).
611.7
Duitsland (West)
Rapportage van de Commissie voor Nederlandse Industriele belangen in Duitsland 19481950. (verwijzingen op afsluitblad:313.20;611.52 sanering; 611.7 overige dossiers;612.21 lastenausgleich; 613.020 nationalisatie;613.03 geallieerd beheer; 614.032 decartellisatie en 614.51 ontmanteling).
614.52
Duitsland
Correspondentie Dr.Hirschfeld over de belangen van Hoogovens en SHV in de Ruhrindustrie 1947-1950. (verwijzingen op afsluitblad:6l1.7 geallieerde kapitaalbelangen;614.032 decartellisatie;614.51 ontmanteling en 614.52 overige dossiers).
2.05.48.03
11
Hirschfeld
Dossiers van het departementaal archief van het ministerie van Buitenlandse Zaken waarin bescheiden nagelaten door dr. H.M. Hirschfeld zijn ingevoegd 111
Plannen tot ingebruikneming van het Paleis Noordeinde.
111
Smidswater deel I.
152.01
Postverbindingen en vertragingen.
313.0
Duitsland
Beeindiging staat van oorlog deel I 1949-1950. deel II 1950.
313.23
Duitsland
Restitutie geroofde diamanten 1947-1949.
313.23
Duitsland
Restitutie Nederlands spoorwegmateriaal 1945-1946.
313.23
Duitsland
Rapport betreffende Nederlandse haveninrichtingen in Duitsland.
313.23
Duitsland
Restitutie motorvoertuigen 1946.
313.23
Duitsland
Restitutie effecten deel I 19461950.
313.23
Duitsland
Restitutie schepen algemeen deel I 1945-1948.
313.23
Duitsland
Restitutie schepen ss "Schönfels" deel I 1954.
413.1
Duitsland/Nederland
Afschaffing visa deel I 19511953.
521.1
Duitsland (W)
Kanalen deel I o.a.Hansakanaal,AkenRijnkanaal.
552.5
Nederland
Transportorganisaties;NIWO/N ederlandse Internationale Wegvervoer Organisatie:oprichting en eerste vergaderingen 19451947.
552.5
Nederland
Transportorganisaties;NIWO/N ederlandse Internationale Wegvervoer Organisatie:overzichten,werkza amheden,jaarverslagen 19481954.
610.11
Nederland
Commissaris-Generaal der Nederlandse Economische
12
2.05.48.03
Hirschfeld
Belangen in Duitsland;rapporten afdeling beheer 1946-1947. 610.20
Algemeen
Conseil Tripartite/Plan Monnet 1945-1948.
610.20
Benelux
Benoemingen van leden van de raden en commissies en van wederzijdse ambtenaren deel I 1945,1947-1950.
610.20
Benelux
Interministerieel overleg in 1948.
610.300
VS/Marshallplan
Plannen en maatregelen in de VS ter uitvoering van het EHP 1947-1949.
610.31
Nederland/Marshallplan
Vertegenwoordigers van de Economic Cooperation Administration in Nederland A.Valentine en Cl.E. Hunter 1948-1949.
610.31
Nederland/Marshallplan
Nederlandse organisatie ter uitvoering van het Europese herstelprogramma 1948,1950.
610.33
Duitland (W)
Uitvoering van het Marshallplan in Duitsland 1948-1951.
610.33
Indonesie
Besprekingen en reis van de heren de Kat Angelino en Weyer te Londen en Washington inzake de economische rehabilitatie van Nederlands-Indie 1947.
610.33
Indonesie
Uitvoering van het Marshallplan in Indonesie 1948-1950.
611.442
Indonesie
Deviezenregelingen deel I 1950-1952.
611.52
Duitsland
Duitse geldsanering en geallieerde belangen deel II 1948.
611.7
Duitsland (W)
Belangen van Nederlandse scheepshypotheekbanken 1946-1949.
611.7
Duitsland (W)
Geallieerde kapitaalbelangen deel I 1948. deel II 1949.
2.05.48.03
13
Hirschfeld
deel III 1949-1950. 612.21
Duitsland (W)
"Lastenausgleich"-heffing en vrijstelling Nederlandse belangen deel I 1948-juni 1949.
613.021
Duitsland (O)
Nederlandse Bedrijfs Unie NV.Belangen in de Russische zone 1949-1950.
613.211.411
Sovjet-Rusland
Verdragspositie;overeenkomst betreffende goederen en betalingsverkeer;Moskou 2- 71948.
613.211.450/EWT
Meningen over de uitbreiding van handel met Oostblok deel I 1952-1954.
614.031
Duitsland
Nederlandse Bedrijfs Unie NV. (Brenninkmeyer); Reorganisatie van het Duitse C & A concern.
614.032
Duitsland
Decartellisatie:Vereinigte Glanzstofffabriken A.G. (dochteronderneming AKU).
614.032
Duitsland
Decartellisatie-wetgeving in Duitsland en Nederlandse belangen (I.G.Farben). deel I 1949.
614.032
Duitsland
Reorganisatie van de zware industrie en mijnbouw (decartellisatie) deel I 19461948. deel II 1949. deel III 1949-1950.
614.06
Algemeen
Oprichting en liquidatie van de European Coal Organisation 1946-1949.
614.1
Indonesie
Nederlandse agrarische problemen in Indonesie deel I.
614.51
Duitsland
Plan voor herstelbetalingen en vaststelling van het peil van de Duitse industrie deel I 19451947. deel II 1947-1948. deel III 1948-1949.
614.51
Duitsland (W)
Ontmanteling Duitse industrie algemeen deel I 1945-1949.
614.52
Duitsland
Internationaal Orgaan van de Ruhr deel I 1945-1949.
14
2.05.48.03
Hirschfeld
deel Ia 1949. deel III 1950-1951. 614.52
Duitsland
Ruhr Statuut;besprekingen en conferenties deel I 1947-1948 deel II 1949.
614.52
Duitsland
Economische en territoriale eisen t.a.v.Duitsland/Afspraak met Luxemburg inzake Duitse mijnen (concessie Nordstern en Eschweiler Bergwerksverein) deel I 1948-1951.
614.52
Duitsland
Nederlandse belangen bij de Duitse steenkoolmijnbow; Onderbeheerstelling i.h.b.Sophia Jacoba deel I 19461947.
614.52
Nederland
Schade door de Domaniale mijn in Duitsland aangericht 1946-1948.
822.22
Stichting Voorlichting Buitenland.
911.31
Indonesie
Communisme in Indonesie deel I 1947-1949.
912.103.2
RTC
Commissie voor financiele en economische aangelegenheden;tussentijdse rapportage en verslagen van subcommissies.
912.13
Duitsland (W)
Bezoek Dr.Hirschfeld aan de Britse zone van Duitsland maart 1947.
912.13
Duitsland (W)
Rapport Dr.Hirschfeld 7 december 1946;de economische vraagstukken van Duitsland en de vredesonderhandelingen.
912.13
Duitsland (W)
Brits-Nederlandse inspectietocht april-mei 1947 rapport.
912.13
Duitsland (W)/grenscorr.
Uitvoering, Nederlandse Interdepartementale Commissie 1948-1949.
912.13
Duitsland (W)/grenscorr.
Duitse reacties;bezoek Dr.Arnold april 1949.
912.13
Duitsland (W)/grenscorr.
Werkgroep inzake grenscorrecties;Parijs juli-
2.05.48.03
15
Hirschfeld
augustus 1948. 912.13
Duitsland (W)/grenscorr.
Duitse reacties op grenscorrecties deel I 19461948.
912.13
Duitsland (W)/grenscorr.
Nederlands standpunt deel III 1- 1-1947-31- 5-1948.
912.231
Duitsland
Missies geaccrediteerd bij de ACC;subdossier Nederlandse Militaire Missie 1945-1946.
912.233
Duitsland
Herstelbesprekingen Londen;deelname Beneluxlanden 1948.
912.233
Duitsland
Besprekingen grote drie Washington september 1951.
913.50
Parijs;conferentie grote vier deel III 1949.
996.4
OEEC
Verdrag inzake intra-Europese betalingen.
999.232.212
VN/ECE
Commissie voor steenkool deel I 1947-1948. deel II 1948-1950.
2.05.48.03
Hirschfeld
17
Beschrijving van de series en archiefbestanddelen
BESCHRIJVING VAN DE SERIES EN ARCHIEFBESTANDDELEN
1-5
Stukken betreffende de werkzaamheden van dr. H.M. Hirschfeld als lid van de Raad van Gedelegeerden van de "Trustmaatschappij voor de handel van Nederland met het buitenland N.V." 1947-1949 5 omslagen 1 1947 feb - 1947 mrt 2 1947 apr - 1947 sep 3 1947 okt - 1948 apr 4 1948 mei - 1948 dec 5 1949 jan - 1949 sep
