Prepair model Proces,Risico En Partijen Analyse Instrument Distributie /
Hulpmiddel voor proces- en risicoanalyse bij realisatie van stedelijke distributie oplossingen voor gemeenten
1
Inhoudsopgave Inhoudsopgave .................................................................................................................................................................................................................. 1 Inhoudsopgave .................................................................................................................................................................................................................. 2 1. Toelichting Handleiding ................................................................................................................................................................................................ 3 2. Maatregelen, betrokken partijen en risico’s ................................................................................................................................................................ 6 2.1 LEVERANCIERSSAMENWERKING ........................................................................................................................................................................ 6 2.2 VERVOEDERSSAMENWERKING .......................................................................................................................................................................... 7 2.3 VERRUIMEN RESTRICTIES ................................................................................................................................................................................... 8 2.4 BEVOORRADINGSSERVICE .................................................................................................................................................................................. 9 2.5 GROTER VOERTUIG ............................................................................................................................................................................................ 10 2.6 ANDERE MODALITEIT .......................................................................................................................................................................................... 11 2.7 DAGRANDDISTRIBUTIE ....................................................................................................................................................................................... 12 2.8 STRAATMANAGEMENT ....................................................................................................................................................................................... 13 2.9 ONTVANGST OP ANDERE LOCATIE................................................................................................................................................................... 14 2.10 ONTVANGST DOOR DERDEN ........................................................................................................................................................................... 15 2.11 PRIVILEGES ........................................................................................................................................................................................................ 16 2.12 SCHONER VOERTUIG........................................................................................................................................................................................ 17 2.13 VERGROTEN CAPACITEIT LAAD- EN LOSPLEKKEN ...................................................................................................................................... 18 2.14 OPTIMALISEREN VRI'S ...................................................................................................................................................................................... 19 2.15 MILIEUZONE ....................................................................................................................................................................................................... 20 BIJLAGE I Toelichting gevolgde aanpak Logical Framework analyse ....................................................................................................................... 21
2
1. Toelichting Handleiding Achtergrond Connekt reikt al enkele jaren de Lean and Green Award uit aan bedrijven. Bedrijven komen in aanmerking voor deze Award indien ze aannemelijk kunnen maken dat ze hun CO²-uitstoot fors reduceren (20% reductie). Sinds 2010 komen ook gemeenten in aanmerking voor een Leanand Green Award. Hierbij ligt de focus niet op CO² reductie, maar op een duurzame stedelijke distributieaanpak. CO² reductie speelt hierbij een rol, maar ook de verbetering van luchtkwaliteit, bereikbaarheid, veiligheid en leefbaarheid in de stad. Om in aanmerking te komen voor een Lean and Green Award stellen gemeenten een plan van aanpak op gericht op verbetering van de stedelijke distributie. Dit plan van aanpak bevat een pakket van maatregelen, dat er op gericht is om daadwerkelijk “lean and green” te zijn. De maatregelen kunnen betrekking hebben op de eigen inspanningen van een gemeente, maar ook op de gezamenlijke inspanningen met het bedrijfsleven. De Award vormt de erkenning voor een goed, integraal plan voor duurzame stedelijke distributie in de stad. Uit de praktijkervaringen op het gebied van stedelijke distributie is de afgelopen jaren gebleken dat veel maatregelen “eerde r gezegd dan gedaan” zijn. De uitvoering van maatregelen kan veel voeten in de aarde hebben; zowel qua inzet als qua kosten. Daarnaast zijn voor een succesvolle realisatie van maatregelen vaak andere partijen dan de gemeente zelf van doorslaggevend belang. Winkeliers, vervoerders en/of leveranciers, maar ook bewoners of bezoekers kunnen de realisatie van maatregelen versoepelen of bemoeilijken. Om tot een reëel en robuust pakket van maatregelen te komen is het raadzaam om al bij het opstellen van een maatregelpakket inzicht te hebben in welke betrokken partijen een rol spelen en welke risico’s zich kunnen voordoen. In deze handleiding wordt voor de meest voorkomende stedelijke distributiemaatregelen aangegeven welke betrokken partijen betrokken (moeten) zijn, aan welke voorwaarden moet worden voldaan en welke risico’s zich kunnen voordoen. Hiermee wordt aan gemeenten een handvat geboden om in een vroeg stadium de consequenties van maatregelen te overzien. Dit is nuttig om tot een juiste keuze voor maatregelen te komen, de juiste partijen hierbij te betrekken en risico’s zo veel mogelijk te beperken.
Doelgroep: gemeenten die resultaat willen boeken met stedelijke distributie De doelgroep van deze handleiding is breder dan de gemeenten die participeren in de Lean and Green Award. De handleiding is nuttig voor elke gemeente die resultaat wil boeken op het gebied van stedelijke distributie.
3
Leeswijzer In het vervolg van dit document zijn de meest voorkomende stedelijke distributiemaatregelen toegelicht. De maatregelen zijn onderverdeeld naar drie type doelstellingen, namelijk maatregelen gericht op: Minder voertuigbewegingen Minder uitstoot per voertuigbeweging Voertuigbewegingen op een andere tijd of plaats. In tabel 1 zijn de maatregelen weergegeven. Deze zijn ingedeeld in de kolom met de primaire doelstelling van de desbetreffende maatregel. In de volgende hoofdstukken worden de maatregelen kort toegelicht. Tabel 1: Overzicht maatregelen minder bewegingen verladersamenwerking leveranciers samenwerking vervoerders vervoerders verruimen restricties gemeente bevoorradingsservice vervoerder groter voertuig
andere tijd / plaats
minder uitstoot
verruimen restricties gemeente
vervoerder andere modaliteit vervoerder
ontvangst door derden ontvanger privileges gemeente
vergroten capaciteit losplekken gemeente, ontvanger
dagranddistributie vervoerder, ontvanger straatmanagement ontvangers, vervoerders andere ontvangstlocatie ontvanger ontvangst door derden ontvanger
straatmanagement ontvangers, vervoerders
privileges gemeente inzet schoner voertuig vervoerder vergroten capaciteit losplekken gemeente, ontvanger optimaliseren VRI’s gemeente milieuzone gemeente
4
In de volgende hoofdstukken wordt telkens één maatregel toegelicht. Eerst wordt een korte beschrijving gegeven. Vervolgens zijn aannamen weergegeven waaraan moet worden voldaan om de maatregel succesvol te realiseren. Per aanname zijn daarbij ook de meest voorkomende risico’s benoemd. Risico’s zijn gespecificeerd naar type partij: Ontvangers: de winkeliers of horecaondernemers die goederen in ontvangst nemen. Leveranciers: de partij die producten verkoopt aan de ontvanger. De leverancier kan goederen zelf vervoeren (“eigen vervoer”) of vervoer uitbesteden. Vervoerders: de partij die vervoer verzorgd. Dit kan “eigen vervoer” zijn door de leverancier, of uitbesteed vervoer. Gemeente: gemeentelijke overheid. Voertuigfabrikanten: fabrikant van vracht- of bestelvoertuigen. Consumenten en bewoners: winkelend publiek en bewoners in de stad. Chauffeurs: als aparte categorie benoemd omdat de wensen van de chauffeurs niet altijd overeenkomen met de wensen de van de vervoerder. Verantwoording Voor deze handleiding is gebruik gemaakt van de methode Logical Framework Analysis (LFA). Eén van de kerngedachten van de LFA is dat (impliciete) aannamen bepalen of maatregelen worden gerealiseerd. Door impliciete aannamen expliciet te maken en risicofactoren te identificeren die deze aannamen in de weg staan, wordt inzicht geboden in de activiteiten van de verschillende betrokken partijen die minimaal benodigd zijn om deze maatregel te realiseren. De inventarisatie van maatregelen, betrokken partijen, aannames en risico’s is opgesteld door DHV in samenspraak met Connekt. Vervolgens zijn per maatregel de aannamen en risico’s getoetst aan de praktijk door middel van interviews met partijen uit het stedelijke distributieveld: winkeliers, horeca, vervoerders, verladers en gemeenten. Zie bijlage I voor een uitgebreidere toelichting op de gehanteerde onderzoeksmethodiek.
5
2. Maatregelen, betrokken partijen en risico’s 2.1 VERLADERSSAMENWERKING Leveranciers bundelen leveringen en laten deze door één vervoerder (of één van beide zelf via eigen vervoer) verzorgen.
1
Aanname Er is inzicht in kosten / baten van de huidige leveringen en eventuele uitbestedingen
2
Lading kan worden uitbesteed
3
Ontvanger en eventueel vervoerder staan levering in opdracht van andere leverancier toe
Risico Leverancier heeft onvoldoende inzicht in leveringen in de stad Leverancier weet niet precies wat een levering per km kost Onvoldoende informatie over mogelijke partners Onvoldoende inzicht in tarieven bij andere vervoerders / leveranciers Leverancier wil klantencontact houden Leverancier vindt goederen te waardevol Leverancier levert naast een product ook een dienst en wil daarom ontvanger blijven zien Afgifte goederen vereist specialistische kennis / kunde (bijvoorbeeld zware goederen) Leverancier kan verzekeringtechnisch goederen niet bij derden afleveren Leverancier heeft (lopend) contract met vervoerder en kan goederen niet door derden laten leveren Leverancier wil met eigen voertuig zichtbaar blijven in de straat Leverancier zit zelf in de stad - te weinig winst door uitgespaarde km's Leverancier rijdt al met volle wagen de stad in Leverancier wil zicht houden op real time status levering (track / trace) Kosten uitbesteding vervoer te hoog Kosten vervoer voor vervoerder te hoog Vervoerder heeft concurrentiebeding en mag niet voor andere leverancier rijden Ontvanger ontvangt naast een product ook een dienst en wil daarom leverancier blijven zien
Legenda ontvanger vervoerder leverancier
6
2.2 VERVOEDERSSAMENWERKING Vervoerder A besteedt levering in de stad uit aan Vervoerder B. Achterliggende gedachte is dat vervoerder A niet meer voor één of enkele (kleine) leveringen de stad in moet, maar dat vervoerder B – die al frequent in de stad bezorgt – deze levering overneemt en bundelt met de eigen leveringen.
1
Aanname Er is inzicht in kosten / baten van de huidige leveringen en eventuele uitbestedingen
2
Lading kan worden uitbesteed
3
Ontvanger en leverancier staan levering door andere vervoerder toe
Risico Vervoerder heeft onvoldoende inzicht in leveringen in de stad Vervoerder weet niet precies wat een levering per km kost Onvoldoende informatie over mogelijke partners Onvoldoende inzicht in tarieven bij andere vervoerders Vervoerder wil klantencontact houden Vervoerder vindt goederen te waardevol Vervoerder levert naast een product ook een dienst en wil daarom ontvanger blijven zien Afgifte goederen vereist specialistische kennis / kunde (bijvoorbeeld zware goederen) Vervoerder kan verzekeringtechnisch goederen niet bij derde afleveren Vervoerder wil zicht houden op real time status levering (track / trace) Vervoerder wil met eigen voertuig zichtbaar blijven in straat Vervoerder zit zelf in de stad - te weinig winst door uitgespaarde kilometers Vervoerder rijdt stad toch al in voor andere leveringen Chauffeurs vervoerder B niet getraind / capabel voor klantcontact vervoerder A Kosten uitbesteding vervoer te hoog Ontvanger ontvangt naast product ook een dienst en wil daarom leverancier blijven zien Leverancier staat afgifte goederen aan derde niet toe
Legenda overheid ontvanger vervoerder leverancier bewoner / consument chauffeur autofabrikant
7
2.3 VERRUIMEN RESTRICTIES Gemeente verruimt eventuele restricties zoals venstertijden, voertuigbeperkingen, rijverboden of andere verkeersregels ten behoeve van goederenvervoer.
Aanname Er zijn momenteel restricties die worden gehandhaafd
Risico Geen venstertijden, voertuigbeperkingen en / of Algemene Plaatselijke Verordening (APV) Wel regels, geen handhaving Wel handhaving maar slechte naleving door chauffeurs Gemeente is geen wegbeheerder
2
Er is draagvlak bij ontvangers, bewoners en Gemeente voor verruimen van restricties
3
Verruimde restricties worden ook "gebruikt"
Winkeliers zijn tegen verruiming: angst voor omzetderving als gevolg van voertuigen in de straat Winkeliers / bewoners zijn tegen verruiming: men vreest verkeersonveiliger situatie Enkele wethouders / afdelingen zijn tegen Vervoerders niet tijdig op de hoogte; ruimere mogelijkheden geen effect Vervoerder heeft geen voordeel (bijvoorbeeld avondvenster: past niet in ritplanning omdat het niet aansluitend is op bestaande rit) Ontvanger niet bereid tijden aan te passen: ruimere venstertijden geen effect Ontvanger is niet aanwezig (bijvoorbeeld venstertijden in avond)
1
Legenda overheid ontvanger vervoerder leverancier bewoner / consument chauffeur autofabrikant
8
2.4 BEVOORRADINGSSERVICE Bevoorradingsconcept waarbij tekenbevoegdheid van ontvanger wordt overgenomen door “bevoorradingsservice”
1 2
Aanname Er is een trekkende partij Ontvanger is bereid zijn goederen door bevoorradingsservice te laten ontvangen
Risico Er is geen initiatiefnemer, mogelijkheden worden niet onderzocht Ontvanger wil zelf goederen in ontvangst nemen Ontvanger wil niet betalen voor extra service Bevoorradingsservice Ontvanger vertrouwt chauffeur bevoorradingsservice niet die goederen levert in winkel, magazijn Ontvanger wil niet alles in één keer ontvangen (te weinig ruimte, te weinig personeel) Ontvanger heeft waren op verschillend tijdstip nodig (bijv. vlees 11u i.v.m. marinade, groente pas middag), past niet in schema bevoorradingsservice Ontvanger wil controle ontvangst zelf doen: te dure of speciale goederen Ontvanger wil gezien kwaliteit controle goederen zelf doen (mn versproducten) Ontvanger is niet bereid te betalen voor leveringen bevoorradingsservice
3
4
Leverancier / vervoerder is bereid goederen af te leveren bij bevoorradingsservice
Bevoorradingsservice is bereid om goederen in ontvangst te nemen
Leverancier wil gezien kwaliteit producten levering zelf doen Leverancier wil klantcontact houden met ontvanger Leverancier vindt goederen te waardevol, et cetera Leverancier vertrouwt bevoorradingsservice niet (met name bij retourgoederen, emballage) Leverancier levert naast product ook een dienst en wil daarom ontvanger blijven zien Afgifte goederen vereist specialistische kennis / kunde (bijv. zware goederen) Leverancier wil met eigen voertuig zichtbaar blijven in straat Leverancier kan verzekeringtechnisch goederen niet bij derde afleveren Kosten gebruik bevoorradingsservice voor leverancier te hoog Kosten gebruik bevoorradingsservice voor vervoerder te hoog Vervoerder maakt extra kosten voor levering bij bevoorradingsservice Vervoerder levert naast product ook een dienst en wil daarom ontvanger blijven zien Vervoerder is niet bereid te betalen voor diensten bevoorradingsservice (zit bij zelf in stad, of doet zelf 1 rit per stad) Goederenontvangst vergt te specifieke kwaliteitscontrole Goederen te groot / zwaar of te waardevol 9
Legenda
ontvanger
vervoerder
leverancier
2.5 GROTER VOERTUIG Vervoerder zet groter voertuig in waardoor minder voertuig(beweging)en nodig zijn om dezelfde hoeveelheid goederen te leveren.
1
Aanname Er is behoefte aan inzet groter voertuig
2
Groter voertuig is beschikbaar en inzetbaar in gebied / stad
Risico Vervoerder heeft onvoldoende inzicht in leveringen in stad (bijvoorbeeld als gevolg van subcontracting) Grootst beschikbare materiaal (op markt) wordt al ingezet Te weinig lading - groter voertuig komt niet vol Type lading kan niet worden gecombineerd in een voertuig (bijvoorbeeld vers / diepvries) Vervoerder heeft geen grotere voertuigen Voertuigfabrikant kan geen groter voertuig leveren Voertuigbeperkingen Gemeente belemmeren inzet groter voertuig Tijdsvensters te krap - toch 2 voertuigen inzetten Bestemming is fysiek ontoegankelijk Chauffeur heeft niet juiste rijbevoegdheid of -vaardigheden Chauffeur heeft onvoldoende ervaring Kosten inzet groter voertuig te hoog
Legenda overheid ontvanger vervoerder leverancier bewoner / consument chauffeur autofabrikant
10
2.6 ANDERE MODALITEIT Inzetten van schip, fiets, tram of andere modaliteit dan een auto voor het bezorgen van goederen.
1
Aanname Type lading kan via andere modaliteit
2
Andere modaliteit is beschikbaar en inzetbaar in gebied / stad
3
Indien andere modaliteit niet beschikbaar: vervoerder besteedt uit
Risico Vervoerder heef onvoldoende inzicht in leveringen in stad Lading is te groot, te zwaar, te tijdskritisch, te gevoelig, etc Type lading kan niet worden gecombineerd (bijvoorbeeld vers / diepvries) Leverancier stelt te hoge eisen: bijvoorbeeld tijdskritisch, kwaliteit Ontvanger stelt te hoge eisen: bijvoorbeeld tijdskritisch, kwaliteit Vervoerder heeft geen andere modaliteit beschikbaar Service- en onderhoudscontracten andere modaliteit nog niet voldoende op niveau Afhaaladres leverancier is niet per water bereikbaar Distributiecentrum vervoerder niet per water bereikbaar Ontvanger zit niet aan het water of te ver weg van water Ontvanger zit aan water maar vindt gebruik kade niet wenselijk (bijvoorbeeld terras) Beperkingen gemeente met betrekking tot herkomst / bestemmingslocatie (bijvoorbeeld aanlegvergunning) Beperkingen gemeente met betrekking tot gebruik water (bijvoorbeeld exploitatievergunning om over water te vervoeren) Bewoners klagen over overlast / hinder (bijv. geen ruimte voor pleziervaart) Kosten inzet andere modaliteit te hoog Personeel heeft onvoldoende kwalificaties voor inzet op andere modaliteit Zie: "Vervoerderssamenwerking"
Legenda overheid ontvanger vervoerder leverancier bewoner / consument chauffeur autofabrikant
11
2.7 DAGRANDDISTRIBUTIE Het leveren van goederen in de dagranden of in de nacht. Hieronder wordt verstaan het leveren van goederen in die perioden op de dag dat geluidsnormen gelden, namelijk tussen 19:00 uur ’s avonds en 7:00 ’s ochtends.
1 2
Aanname Ontvanger is in staat om in dagranden te ontvangen Vervoerder (of leverancier) is in staat om in dagranden te leveren
3
Aflevervestiging is bereikbaar voor voertuigen
4
Geen overlast in praktijk
Risico Geen of te weinig personeel aanwezig Inzet personeel in dagranden te duur Geen stil materieel / materiaal in bezit Stil materieel / materiaal niet leverbaar (niet beschikbaar) Aanschaf (stil materieel / materiaal) te duur Inzet geluidsarm materieel te duur (bijvoorbeeld extra planningsopgave geluidsarme rolcontainers) Inzet personeel in dagranden te duur Locatie is (sociaal) onveilige omgeving voor chauffeur Geen mogelijkheid om in nacht / dagrand goederen uit te leveren Inzet personeel in dagranden te duur Fysieke kenmerken (bijvoorbeeld klinkerverharding, nabijheid gevels) maken halen geluidsnormen onmogelijk Vestiging onbereikbaar in dagranden, bijvoorbeeld door venstertijden of voertuigbeperkingen Bewoners ondervinden hinder Geluidsarm materieel wordt niet daadwerkelijk, altijd ingezet Chauffeurs zijn te luidruchtig Ontvangers (ontvangend personeel) zijn (is) te luidruchtig
Legenda overheid ontvanger vervoerder leverancier bewoner / consument chauffeur autofabrikant
12
2.8 STRAATMANAGEMENT Het opstellen en naleven van een afsprakenset (“spelregels”) van gebruikers van de winkelstraat. Er worden afspraken gemaakt om de bevoorrading zo soepel mogelijk te laten verlopen. Hierbij valt te denken aan zaken als aan één zijde van de weg laden en lossen, het tijdstip va n uitstallen van terrassen of uitrollen van gevels.
1
Aanname Ontvangers, vervoerders en bewoners zien noodzaak voor participatie
Risico Ontvanger(s) zien geen noodzaak om openbare ruimte te verbeteren Onvoldoende organisatie ontvangers (bijvoorbeeld geen ondernemersvereniging) Lasten ontvanger wegen niet op tegen baten (bijvoorbeeld later terras opbouwen kost omzet) Vervoerder ondervindt geen winst van nakomen afspraken Bewoners niet akkoord (bijv. straatmanagement gaat ten koste van parkeren bewoners)
2
Ontvangers, vervoerders en bewoners houden zich aan afspraken
Ontbreken groepsgevoel Ontvanger heeft te weinig grip op personeel (bijvoorbeeld veel uitzendkrachten) Chauffeurs houden zich niet aan gedragsregels Te hoge roulatie chauffeurs (telkens andere chauffeur in de straat) Onvoldoende capaciteit bij uitvoerende diensten gemeenten (bijvoorbeeld straatmanager, handhaving)
Legenda overheid ontvanger vervoerder leverancier bewoner / consument chauffeur autofabrikant
13
2.9 ONTVANGST OP ANDERE LOCATIE De ontvanger neemt de goederen niet in ontvangst in de winkel maar op locatie daar vlak bij, bijvoorbeeld achterzijde winkel of een (centraal) expeditiehof. Achterliggende gedachte is dat deze alternatieve ontvangstlocatie beter toegankelijk is in tijd of qua ruimte (bijvoorbeeld geen venstertijden, meer fysieke ruimte).
1
2 3
4
Aanname Er is een alternatieve ontvangstlocatie (bijvoorbeeld achterzijde, expeditiehof)
Bewoners / consumenten ondervinden geen overlast Ontvanger is bereid op andere locatie in ontvangst te nemen Vervoerder is bereid op andere locatie te leveren
Risico Er is geen andere ontvangstlocatie Locatie als gevolg van regelgeving gemeente niet bereikbaar (bijvoorbeeld vrachtwagenverbod) Hinder bij bewoners / consumenten Te ver lopen Te sociaal onveilig Vervoerder moet te ver omrijden Vervoerder vindt afgifteplek te onveilig
Legenda overheid ontvanger vervoerder leverancier bewoner / consument chauffeur autofabrikant
14
2.10 ONTVANGST DOOR DERDEN Goederenontvangst vindt plaats door andere persoon dan winkelier zelf (bijvoorbeeld buurman, andere winkelier in de straat of via goederen afgiftepunt).
1
Aanname Ontvanger A is bereid zijn goederen door derde te laten ontvangen
2
Ontvanger B is bereid om goederen in ontvangst te nemen
3
Leverancier / vervoerder is bereid goederen bij ontvanger B af te leveren
Risico Ontvanger A wil zelf goederen in ontvangst nemen (bijvoorbeeld kwaliteit checken van geleverde goederen) Aard goederen staat tijdelijke toeslag niet toe (bijvoorbeeld wettelijke normen voor koeling vers) Ontvanger A is niet in staat / bereid (bijv. goederen zijn te groot voor ontvanger A om zelf te halen, ontvanger B is te ver weg) Ontvanger ontvangt naast product ook een dienst en wil daarom leverancier blijven zien Ontvanger B heeft geen tijd voor extra goederenontvangst Ontvanger B heeft geen ruimte, of geconditioneerde ruimte Leverancier wil klantencontact houden Leverancier vindt goederen te waardevol leverancier levert naast product ook een dienst en wil daarom ontvanger blijven zien Afgifte goederen vereist specialistische kennis / kunde (bijvoorbeeld zware goederen) Leverancier kan verzekeringtechnisch goederen niet bij derde afleveren Vervoerder maakt extra kosten voor levering bij ontvanger B Vervoerder levert naast product ook een dienst en wil daarom ontvanger blijven zien
Legenda overheid ontvanger vervoerder leverancier bewoner / consument chauffeur autofabrikant
15
2.11 PRIVILEGES Aan bepaalde (categorieën) voertuigen (bijvoorbeeld extra schoon of efficiënt beladen) worden privileges verleend. Privileges zijn vrijstellingen van bepaalde (verkeers)regels. Te denken valt aan medegebruik doelgroepstroken of ruimere venstertijden.
1
2
Aanname Voldoende draagvlak en middelen binnen Gemeente om privileges in te voeren en te handhaven Eisen voor privileges zijn eenduidig vast te stellen en handhaafbaar
3
Voor vervoerder is privilege interessant genoeg om schoner voertuig in te zetten
4
Privileges leiden niet tot sterke nadelige effecten bij andere betrokken partijen
Risico Wegbeheerder kent geen restricties (bijvoorbeeld geen busbanen, venstertijden) , voertuigbeperkingen) Gemeente is geen wegbeheerder Eén of enkele wethouders / ambtelijke afdelingen zijn tegen Onvoldoende capaciteit bij uitvoerende diensten gemeenten (bijvoorbeeld ontheffingen, handhaving) Eisen zo moeilijk vast te stellen / handhaafbaar (bijvoorbeeld beladingsgraad) dat uitvoering onmogelijk is Kosten (administratief) vervoerder, om aan te tonen dat men in aanmerking komt voor privilege, zijn te hoog Privilege is geen trigger om schoner voertuig in te zetten (privileges te klein) Privileges worden niet gebruikt (privileges levert geen meerwaarde op) Eisen aan privileges zijn te streng: te weinig voertuigen voldoen Winkeliers zijn tegen privileges (bijvoorbeeld angst voor aantasting winkelklimaat) Bewoners zijn tegen privileges (bijvoorbeeld angst voor minder parkeerplaatsen) Ontvangers ondervinden nadeel (bijvoorbeeld minder ruimte parkeren bezoekers) Vervoerders zonder privileges ondervinden nadeel (bijvoorbeeld losplekken voor schone voertuigen gaan ten koste van reguliere losplekken)
Legenda overheid ontvanger vervoerder leverancier bewoner / consument
16
2.12 SCHONER VOERTUIG Voertuigeigenaren zetten schonere voertuigen in (bijvoorbeeld elektrisch, aardgas).
1
Aanname Schoner voertuig is beschikbaar
2
Schoner voertuig kan worden ingezet in gebied / stad
Risico Voertuigfabrikant kan geen schoner voertuig leveren Schoner voertuig is te duur Brandstof / elektriciteit voor schoner voertuig is niet beschikbaar Brandstof / elektriciteit voor schoner voertuig is niet beschikbaar (bijvoorbeeld geen lpg-tankstation in regio) Schoner voertuig sluit niet aan niet met andere vereisten (bijvoorbeeld wel elektrisch, maar te klein) Service- en onderhoudscontracten schoner voertuig nog niet voldoende op niveau Schoner voertuig voldoet niet aan voertuigbeperkingen gemeente (bijvoorbeeld te groot, te zwaar) Voertuig heeft onvoldoende actieradius om alle bestemmingen te bereiken Chauffeur heeft onvoldoende kennis / ervaring van schoner voertuig Chauffeur wil niet elektrisch rijden (image) Kosten inzet schoner voertuig te hoog
Legenda overheid ontvanger vervoerder leverancier bewoner / consument chauffeur autofabrikant
17
2.13 VERGROTEN CAPACITEIT LAAD- EN LOSPLEKKEN De capaciteit van laad- en losplaatsen wordt vergroot; door meer plaatsen te creëren of door de beschikbaarheid van laad- en losplaatsen te vergroten (door foutparkeerders tegen te gaan).
1
Aanname Er is inzicht in aard / omvang probleem en mogelijke maatregelen
2
Voldoende draagvlak om maatregelen te nemen
3
Maatregelen worden niet nageleefd
Risico Geen capaciteitstekort: voldoende capaciteit Vervoerders kunnen lasten niet (kwantitatief) inschatten Ontvangers zien geen capaciteitstekort (wellicht parkeren ze zelf de auto wel op de losplek) Geen inzicht in mogelijke maatregelen en (kosten)effectiviteit daarvan Onvoldoende draagvlak om extra laad- en losplekken te creëren Onvoldoende geld voor handhaving Bewoners zijn tegen extra laad- /losplekken of strengere handhaving Ontvangers zijn tegen extra laad-/ losplekken of strengere handhaving (bijvoorbeeld omdat dit ten koste gaat van consumenten parkeren) Ontvanger kent situatie te goed en weet dat er beperkt gehandhaafd wordt (parkeren op losplek) Bezoeker / bewoner kent situatie te goed en weet dat er beperkt gehandhaafd wordt (parkeren op losplek) Chauffeur gebruikt vrijgekomen capaciteit voor parkeren
Legenda overheid ontvanger vervoerder leverancier bewoner / consument chauffeur autofabrikant
18
2.14 OPTIMALISEREN VRI'S Optimaliseren van de instellingen van VRI’s (verkeersregelinstallaties) waardoor de doorstroming voor goederenvervoer verbetert.
1
Aanname Er is inzicht in aard / omvang probleem en mogelijke maatregelen
Risico Geen inzicht in waar veel vrachtverkeer rijdt Gemeente is wegbeheerder
2
Voldoende draagvlak en middelen om maatregelen te nemen
Afdelingen zijn tegen: gaat ten koste van OV Afdelingen zijn tegen: gaat ten koste van langzaam verkeer Afdelingen zijn tegen: gaat ten koste van (kruisend) autoverkeer Technisch geen winst te behalen (bijvoorbeeld te complexe verkeerssituatie) Reistijdverlies (OV, langzaam verkeer, autoverkeer) bewoners, consumenten Reistijdverlies vervoerders op kruisende routes
Legenda overheid ontvanger vervoerder leverancier bewoner / consument chauffeur autofabrikant
19
2.15 MILIEUZONE Het instellen van een milieuzone vereist een eigen systematiek en stappenplan. Voor aannamen en risico’s wordt verwezen naar het Convenant. Milieuzones Vrachtverkeer en het Convenant Milieuzones Bestelverkeer. Via www.milieuzones.nl is deze informatie beschikbaar.
20
BIJLAGE I
Toelichting gevolgde aanpak Logical Framework analyse
Voor deze handleiding is gebruik gemaakt van de methode Logical Framework Analysis (LFA). Eén van de kerngedachten van de LFA is dat (impliciete) aannamen bepalen of maatregelen worden gerealiseerd. Door impliciete aannamen expliciet te maken en risicofactoren te identificeren die deze aannamen in de weg staan, wordt inzicht geboden in de activiteiten van de verschillende betrokken partijen die minimaal benodigd zijn om deze maatregel te realiseren. De Logical Framework Analysis (LFA) is uitgevoerd door DHV in samenspraak met Connekt. Hierbij zijn de volgende activiteiten ondernomen: 1. Benoemen te inventariseren maatregelen 2. Per maatregel in kaart brengen: a. Stappenplan bestaande uit: i. oriëntatiefase – waarin wordt bezien of maatregel interessant / relevant is in betreffende gemeente / stad ii. voorbereidingsfase – waarin voorbereidingen worden getroffen voor implementatie van de maatregel iii. realisatiefase – waarin maatregel een feit is en evaluatie en monitoring plaatsvindt iv. opschalingsfase – (indien relevant) waarin bereik van de maatregel wordt opgeschaald (bijvoorbeeld meer participerende partijen, groter gebied, e.d.) b. Subresultaten per fase: benoemen tussenresultaten die noodzakelijk zijn om tot realisatie te komen. c. Activiteiten per tussenresultaat: benoemen activiteiten die nodig zijn om tot tussenresultaat te komen. d. Aanname per activiteit: benoemen aannamen die gedaan worden om de activiteit mogelijk te maken. e. Risico’s bij de aanname: benoemen risico’s die een aanname in de weg kunnen staan. f. Betrokken partij: toedelen van risico naar betrokken partij. 3. Toetsen van stap 2 in de praktijk. Per maatregel zijn de aannamen en risico’s getoetst door middel van interviews met partijen uit het stedelijke distributieveld: winkeliers, horeca, vervoerders, verladers en gemeenten. De volgende partijen zijn bevraagd: TNT Innight Stadsdistributie020 Nabuurs Heineken Kookstudio Bazaar (Utrechtsestraat, Amsterdam) Restaurant TempoDoeloe (Utrechtsestraat, Amsterdam) Marqt (Utrechtsestraat, Amsterdam) Gemeente Amsterdam Een voorbeeld van de uitwerking van bovenstaande stappen voor een specifieke maatregel is in onderstaande tabel gegeven voor de maatregel “ontvangst door derden”. De uitwerking van alle maatregelen is opgenomen in een separate, digitale bijlage.
21
FASE
RESULTATEN
ACTIVITEITEN
AANNAMEN
RISICO's
oriëntatie
ontvangers hebben mogelijkheden voor ontvangst door andere ontvanger in kaart gebracht
verkennende gesprekken met andere ontvangers in het gebied
ontvanger ziet potentieel voordeel
er is geen initiatiefnemer, mogelijkheden worden niet onderzocht
ontvangers hebben onderling afspraken gemaakt
ontvangers maken afspraken onderling
ontvanger A is bereid zijn goederen door derde te laten ontvangen
ontvanger B is bereid om goederen in ontvangst te nemen
ontvanger A is bereid / in staat zelf de goederen bij ontvanger B op te halen
voorbereiding ontvangers hebben afspraken gemaakt met leveranciers
eventuele vervoerder is op de hoogte van rechtsgeldigheid handtekening ontvanger B
ontvangers maken afspraken met leveranciers
leverancier is bereid goederen bij ontvanger B af te leveren
ontvanger A draagt tekenbevoegdheid over aan ontvanger B
ontvanger B mag tekenen namens ontvanger A
leverancier maakt afspraak met vervoerder
vervoerder accepteert tekenbevoegdheid ontvanger B
ontvanger A wil zelf goederen in ontvangst nemen (bijvoorbeeld kwaliteit checken van geleverde goederen) aard goederen staat tijdelijke toeslag niet toe (bijvoorbeeld vers, HACCP) ontvanger B heeft geen tijd voor extra goederenontvangst ontvanger B heeft geen ruimte, of geconditioneerde ruimte ontvanger ontvangt naast product ook een dienst en wil daarom leverancier blijven zien ontvanger B is niet bereid: wil geen risico lopen (bijvoorbeeld waardevolle goederen) ontvanger A is niet in staat / bereid (bv goederen zijn te groot voor ontvanger A om zelf te halen, ontvanger B is te ver weg) Leverancier wil klantcontact houden leverancier vindt goederen te waardevol leverancier levert naast product ook een dienst en wil daarom ontvanger blijven zien afgifte goederen vereist specialistische kennis / kunde (bijvoorbeeld zware goederen) leverancier kan verzekeringtechnisch goederen niet bij derde afleveren vervoerder maakt extra kosten voor levering bij ontvanger B vervoerder levert naast product ook een dienst en wil daarom ontvanger blijven zien
realisatie opschaling
leverancier geeft voortaan goederen ontvanger A af bij ontvanger B
leverancier geeft goederen ontvanger A af bij ontvanger B leverancier geeft goederen ontvanger A, Z, Y, X, et cetera af bij ontvanger B
aan voorgaande aannamen is voldaan ontvanger B kan vraag van andere ontvangers ook aan
Legenda kleurstelling overheid ontvanger
vervoerder leverancier
ontvanger B heeft onvoldoende tijd / ruimte om voor alle extra ontvangers goederen in ontvangst te nemen
bewoner / consument chauffeur
22