REUMA EN WERK BETREFT:
WEBSITE INTERVENTIESNAARWERK.NL
Beschrijving van de interventie
Reuma en Werk
Datum beoordeling panel: Datum eerste herziening: Datum tweede herziening: www.interventiesnaarwerk.nl
[16-12-2008] [dd-mm-jjjj] / nvt [dd-mm-jjjj] / nvt
1
Inhoudsopgave 1.1 Kernachtige omschrijving interventie.......................................................................................... 3 1.2 Doel van de interventie .......................................................................................................... 3 1.3 Doelgroep van de interventie ................................................................................................. 3 1.4 Omschrijving van de interventie ............................................................................................ 4 1.4.1 Methodiek .......................................................................................................................... 4 1.4.2 Onderbouwing: Probleem- of risicoanalyse....................................................................... 6 1.4.3 Onderbouwing: verantwoording doelen en aanpak............................................................ 7 1.4.4 Eisen begeleiding, uitvoering en borging .......................................................................... 8 1.5 Overige voorwaarden voor toepassing ............................................................................. 8 1.6 Beschrijving onderzoek effectiviteit ................................................................................. 8 1.7 Beoordeling onderbouwing & onderzoek effectiviteit................ Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 1.8 Overige informatie ............................................................................................................... 11
www.interventiesnaarwerk.nl
2
1. Beschrijving van de interventie 1.1
Kernachtige omschrijving
Naam interventie: Reuma en Werk Kernachtige omschrijving interventie: Reuma en Werk is een initiatief van de Reumapatiëntenbond. Mensen met reuma worden via een speciaal traject begeleid bij het verkrijgen of behouden van werk. Kern van Reuma en Werk is het streven de patiënt te ondersteunen bij zijn streven weer een actief persoon met eigen verantwoordelijkheid en eigen wilskracht te worden. Die ondersteuning vindt plaats door ervaringsdeskundigen van de Reumapatiëntenbond (zelf reumapatiënten). Met een specifieke gespreksvorm wordt nagestreefd dat deelnemers een gewijzigde levensdoelstelling herontdekken, zichzelf losmaken van hun rol als zieke en weer zelf de verantwoordelijkheid over het eigen leven durven te dragen. Parallel hieraan vindt loopbaanbegeleiding plaats vanuit een re-integratiebedrijf. In de financiering van Reuma en Werk wordt voorzien met een Individuele Re-integratie Overeenkomst (IRO) of een IRO+ voor uitkeringsgerechtigden bij het UWV. Voor werknemers kan een Persoonsgebonden Re-integratie Budget (PRB) worden aangewend. Sinds 2005 wordt de interventie landelijk aangeboden, na drie jaren waarin het regionaal in de vorm van een pilot draaide. Er wordt samengewerkt met drie re-integratiebureaus die ervaring hebben in de begeleiding van mensen met een chronische ziekte en die bovendien kennis hebben van de (regionale) arbeidsmarkt. Het gaat om de bureaus Sallcon, Beekmans & van de Ven en USG-Restart.
1.2
Doel van de interventie
Doel van de interventie is het re-integreren van reumapatiënten in loonvormende arbeid. Bij de landelijke start in september 2005 was het streven 200 per jaar te begeleiden. Dit is begin 2007 bijgesteld naar 120 per jaar. Het streef-plaatsingspercentage bedraagt 45 procent. Toets beschikbare informatie tbv beschrijving en overdraagbaarheid Is er documentatie over de doelen van de interventie?
Ja X
Nee
Toets theoretische onderbouwing Zijn er expliciete doelen geformuleerd?
Ja X
Nee
1.3
Doelgroep van de interventie
Voor wie is de interventie bedoeld? De interventie is bedoeld voor mensen met reuma. Het kan gaan om mensen met een WAO-, WIA, Wajong, ZW- of WW-uitkering. Daarnaast wordt de deskundigheid gevraagd bij het behouden van bestaand werk en bij het herplaatsen van werknemers met reuma. Onder de noemer reuma vallen diverse ziektebeelden. Overeenkomstige kenmerken die van belang zijn bij het beoordelen van de mogelijkheden tot re-integratie zijn: - stijfheid en pijn in gewrichten, in wisselende intensiteit (d.w.z. niet constant) - de noodzaak van rust in geval van acute ontstekingen van gewrichten - stress heef teen negatieve invloed op het functioneren - de noodzaak van voldoende bewegen - toename van klachten bij kou en vocht www.interventiesnaarwerk.nl
3
Prevalentie In Nederland hebben 3 miljoen mensen een vorm van reuma, van wie 1,4 mensen in chronische vorm (langer dan zes maanden aanhoudend). Een deel daarvan wordt door pijn en marginale belastbaarheid ernstig belemmerd bij het vinden of houden van werk. Vooral patiënten met matig ernstige problemen komen nog in aanmerking voor re-integratie, waarbij ook voor hen veelal specifieke werkplekaanpassingen en begeleiding nodig zijn. Indicatie- en contra-indicatiecriteria. Bij de klant moet de diagnose ´Reumatische aandoening´ zijn gesteld. Een lidmaatschap van een reumapatiëntenvereniging is niet verplicht. De ernst van de aandoening speelt een beperkte rol. Wel moet een arbeidspotentieel aanwezig zijn. Dit wordt vastgesteld door een arbodienst of UWV. Belangrijke voorwaarden zijn verder dat men moet openstaan voor verandering en in enige mate de ziekte geaccepteerd moet hebben. Toets beschikbare informatie tbv beschrijving en overdraagbaarheid Is er documentatie over de doelgroep van de interventie?
Ja X
Nee
Toets theoretische onderbouwing Is er een duidelijke definitie van de doelgroep en de aard van de problematiek?
Ja X
Nee
1.4
Omschrijving van de interventie
1.4.1 Methodiek Diagnose Een diagnose ten aanzien van de ernst van de reumatische aandoening moet uitwijzen of de kandidaat in beginsel kans maakt op re-integratie. Ingeval van zeer zware gewrichtsbeschadigingen en pijn is de belastbaarheid dermate marginaal dat de kans op werk minimaal is. Deelname hangt in hoge mate af van de belastbaarheid zoals die door de verzekeringsarts van UWV wordt bepaald. Voordat een reumatische aandoening gediagnosticeerd wordt en uitval bij werk een ernstige vorm aanneemt, kunnen vele maanden (soms jaren) heengaan. Begeleiding Een loopbaanbegeleider, afkomstig van een re-integratiebedrijf, is verantwoordelijk voor de continuïteit en de coördinatie van het individuele traject, zoals het opstellen van het trajectplan en de bewaking ervan. Tijdens de loop van een traject is de ervaringsdeskundige van de Reumapatiëntenbond beschikbaar als contactpersoon/vertrouwenspersoon en voor de zogeheten Reuma-Werk coaching (zie volgende pagina). Vaak is het verstandig dat deze ervaringsdeskundige wordt ingeschakeld als klankbord. Meestal gebeurt dit op verzoek van de kandidaat. Uitvoering De interventie Reuma en Werk wordt in het geval van UWV-clienten betaald uit IRO-financiering (meestal IRO-plus). Dit suggereert een individuele aanpak ‘op maat.’ Hoewel de precieze invulling van de interventie inderdaad tot stand komt in nauw overleg met de deelnemer, wordt gebruik gemaakt van een aantal vaste producten. Facultatief wordt het product ‘conditieverbetering’ ingezet, waarbij kandidaten onder leiding van een fysiotherapeut deelnemen aan oefengroepen, specifieke fitness of
www.interventiesnaarwerk.nl
4
andere conditieverbeterende activiteiten. Intake/huisbezoek Na een persoonlijk gesprek op het woonadres van de kandidaat met een ervaringsdeskundige van de reumapatiëntenbond en een gesprek met een re-integratiecoach van het re-integratiebedrijf, worden de arbeidsmogelijkheden van de kandidaat geïnventariseerd. De ervaringsdeskundige stelt hierbij t.b.v het re-integratiebedrijf een re-integratievisie op. Hierbij is belangrijk dat de kandidaat een reëel beeld heeft van de werkelijkheid aangaande zijn of haar beperkingen en mogelijkheden. De volgende elementen worden in de gesprekken betrokken: opleiding; (on)betaalde werkervaring; sociale redzaamheid; persoonlijkheid en zelfbeeld; motivatie en flexibiliteit; mobiliteit; belemmeringen en kansen in relatie tot arbeid; spiegeling van bovenstaande criteria ten opzichte van de regionale arbeidsmarkt en kansrijke functieprofielen. Gelet op de doelgroep wordt extra tijd besteed aan de specifieke problematiek van de chronische ziekte. Assessment middels een praktijkplaats/werkervaringsplaats Een assessment verschaft inzicht in de vraag of de cliënt over de noodzakelijke capaciteiten en motivatie beschikt om (een) bepaalde functie(s) te verrichten. Bij deze reumapatiënten is besloten, mede aan de hand van ervaringen met eerdere trajecten, om dit met een praktijksimulatie te gaan onderzoeken. Reuma-Werk coaching Een chronische ziekte beïnvloedt zowel het dagelijkse leven als de werksituatie in hoge mate. Voor veel van deze cliënten is ziekte identiteit geworden of dreigt dit te worden. Een belangrijk kenmerk hiervan is een afhankelijke rol. Men tendeert de verantwoordelijkheid buiten zichzelf te leggen. Op deze wijze ontstaat een gevoel van zekerheid en beheersing van de eigen leefsituatie. Om dit te doorbreken verschaffen gesprekken inzicht in de beleving van de ziekte van de cliënt in relatie tot arbeid. Bij dit proces kan een ervaringsdeskundige van de reumapatiëntenbond ingezet worden, omdat deze als gesprekspartner op basis van de eigen ervaring eerder geaccepteerd zal worden en sneller begrijpen wat de cliënt bedoelt. Een alternatief is een psycholoog. In meerdere individuele gesprekken wordt dieper ingegaan op persoonsgebonden factoren, de beleving van de chronische ziekte en de gevolgen in de vorm van bijvoorbeeld demotivatie, weerstand en innerlijke blokkades. Bestaande persoonsgebonden hindernissen worden inzichtelijk gemaakt en omgebogen of beheersbaar gemaakt. Training loopbaanscan In deze module wordt verder gewerkt aan het verbreden en verduidelijken van de in de intake gemaakte arbeidsmarktgerelateerde keuzes, alsmede aan het verhelderen van het motivatieprofiel (‘marktwaarde’). In een geprotocolleerd programma van vier sessies van ieder een dagdeel wordt de cliënt geleerd zicht te krijgen op wat zijn toegevoegde waarde voor een wekgever kan zijn en hoe hij dit kan verwoorden. Daartoe worden relevante persoonsgebonden factoren inzake arbeidsmarktre-integratie verder uitgediept. Er wordt gewerkt met oefeningen en thuiswerkopdrachten die zijn afgestemd op het niveau van de cliënt. Beoogd resultaat is dat de cliënt: -
extrinsiek gemotiveerd is en zich actief opstelt voor wat betreft re-integratie in staat is zijn persoonlijke kwaliteiten in relatie tot arbeid te verwoorden
De training bestaat zowel uit een groepsgebeuren als uit een individueel gebeuren. Training arbeidsmarktbenadering In deze module wordt gewerkt aan vergroting van inzicht in en kennis van de [regionale] arbeidsmarktmarkt en vacatureaanbod en aan het vergroten van de specifieke vaardigheden in het benaderen van de arbeidsmarkt en de persoonlijke performance. De werknemer is middels een www.interventiesnaarwerk.nl
5
geprotocolleerd programma van vijf sessies van ieder een dagdeel actief aan het werk met vraaganalyse [de actuele situatie op de regionale arbeidsmarkt] en vacatureanalyse [balans/onbalans tussen persoonlijk competentieprofiel en bemiddelingsberoepen] en arbeidsmarktbenadering [telefonisch contact leggen, cv opstellen, sollicitatiebrief opstellen, sollicitatiegesprekken oefenen en persoonlijk netwerk benutten]. Er wordt gewerkt met oefeningen en thuiswerkopdrachten die zijn afgestemd op het niveau van de cliënt. Het beoogde resultaat is dat de cliënt: -
een persoonlijk zoekplan heeft waarin het hoe, wat, wanneer, waar, op welke wijze, met behulp waarvan, is geformuleerd een grondige kennis heeft van de wijze waarop de arbeidsmarkt in zijn specifieke geval benaderd moet worden, hoe dat met het meeste rendement kan worden aangepakt en zich op overtuigende wijze kan aanbieden aan de arbeidsmarkt via een passende performance
Bemiddeling/werkwinkel De aanbodgerichte bemiddeling omvat alle (zoek)activiteiten die samen met de cliënt worden ondernomen om die cliënt te plaatsen. Alle kandidaten die in traject genomen zijn en geschikt zijn (gemaakt) voor de arbeidsmarkt - al dan niet na aanbodversterkende activiteiten - worden begeleid en ondersteund bij het zoeken naar werk. Bij de inzet van dit product worden - samen met de cliënt- activiteiten afgestemd en wordt systematisch gezocht naar de meest kansrijke mogelijkheden op de arbeidsmarkt. Ook kan een cliënt gebruik maken van een zogeheten werkwinkel en van een vacaturematching-systeem. Van de cliënt wordt verwacht dat deze een actieve rol speelt. Voorlichting reuma werkgever/Nazorg Het re-integratiebedrijf adviseert de UWV zo nodig over de gevolgen van de plaatsing voor de uitkering en de eventuele inzet van re-integratie-instrumenten. Tevens worden de werkgever en werknemer geïnformeerd over de relevante re-integratie-instrumenten en (mogelijke) gevolgen voor de uitkering. De ervaringsdeskundige wordt bij de plaatsing ingezet en speelt bij deze plaatsing met name de rol van voorlichter inzake reuma in z´n algemeenheid en de consequenties voor reguliere arbeid in het bijzonder. De nazorgperiode is gericht op het wegnemen van eventuele knelpunten, het tegengaan van voortijdige uitval en op verlenging van tijdelijk aangegane dienstverbanden. Ook de nazorg wordt uitgevoerd door de ervaringsdeskundige van de Reumapatiëntenbond. Van diverse thema’s en producten zijn handleidingen beschikbaar (o.m. bijscholing Omgaan met verlies, Zelfbeeld, Intervisieformat). Locatie van uitvoering Verspreid over heel Nederland werd de interventie uitgevoerd. Toets beschikbare informatie tbv beschrijving en overdraagbaarheid Is de methodiek van de interventie beschreven? Bevat de methodiek een handleiding ten aanzien van de benodigde handelingen?
Ja X X
Nee
Toets theoretische onderbouwing Ja Bevat de methodiek een handleiding die de benodigde handelingen (volgorde, duur, X frequentie, intensiteit) en materialen aangeeft?
Nee
1.4.2 Onderbouwing: Probleem- of risicoanalyse Kenmerken risico of probleem www.interventiesnaarwerk.nl
6
Bij reumapatiënten beïnvloeden behalve fysieke beperkingen ook psychische factoren een rol bij het vinden of behouden van werk. W.b. fysieke factoren hebben reumapatiënten, hoewel ziektebeelden afhankelijk van de soort reuma fors uiteen kunnen lopen, als gezamenlijk kenmerk t.a.v. arbeid dat zij: Als gevolg van het in de loop der tijd wisselen van de klachten een onvoorspelbaar optredend verzuim zullen hebben. Bij het begin van de dag een verlaagde prestatie leveren. Geen zware fysieke inspanning kunnen verrichten Niet langdurig achtereen in dezelfde houding of met een repeterende beweging kunnen functioneren Geen hoge mate van emotionele en psychische stress moeten ondergaan in hun arbeid Bij een grote mate van afwisseling van beweging het best presteren. Niet in koude, vocht of bij grote temperatuurswisselingen moeten werken Psychische gevolgen van chronisch lijden: Een lang ziekteproces, met veel effecten op zowel het dagelijks leven als op arbeid, heeft tot gevolg dat voor veel patiënten de ziekte identiteit is geworden of dreigt te worden. Een belangrijk kenmerk hiervan is een afhankelijke rol: patiënten tenderen de verantwoordelijkheid buiten zichzelf te leggen en wachten lijdzaam af. Op deze wijze ontstaat het gevoel van zekerheid en beheersing van de eigen leefsituatie en ontstaat zelfs een zekere eigenwaarde. Deze identiteit blijkt contra-productief: door de grote afhankelijkheid en de gekozen dan wel verkregen rol blijken langdurig zieken minder gelukkig, minder gezond en minder welvarend te worden. Toets Theoretisch Effectief Is het probleem is duidelijk omschreven? Is duidelijk wie het probleem heeft? Is er een analyse gemaakt van de met het probleem samenhangende oorzakelijke, risico-, in stand houdende of verzachtende factoren?
Ja X X X
Nee
1.4.3 Onderbouwing: verantwoording doelen en aanpak Koppeling risico/probleem - doelen - aanpak Hypothese: Reumapatiënten vergroten hun kansen op re-integratie naar werk wanneer zij leren inzien dat ze actieve personen zijn met een eigen verantwoordelijkheid en wilskracht. De grootste kans op een dergelijke omslag in het denken – van ‘uitgaan van beperkingen’ naar ‘uitgaan van mogelijkheden’ ontstaat wanneer deze mensen behalve door een loopbaanbegeleider/re-integratiecoach van een reintegratiebedrijf ook worden begeleid door ervaringsdeskundigen, d.w.z. mensen die zelf met een chronische reumatische aandoening kampen. Redenering/onderbouwing: juist van lotgenoten die een actieve levenswijze vóórleven, kunnen reumapatiënten leren dat ze ondanks hun ziekte keuzes hebben in het leven. M.a.w. dat ziekte, hoe lichamelijk ernstig ook, een grote gedragscomponent kent (‘ziekte is gedrag’). Ervaringsdeskundigen zullen, op basis van eigen ervaringen met ziekteverschijnselen, pijn, behandelingen etc., bovendien meer begrip hebben voor de patiënt. Daardoor worden zij door hen eerder geaccepteerd en zullen ze minder weerstand opwekken. Een voordeel van ervaringsdeskundigen is bovenden dat zij kunnen adviseren over noodzakelijke niet/materiële werkplekaanpassingen, zoals werk en rust tijden, afwisseling aan inspanning en omgang met collega’s. Advies over fysieke werkplekaanpassingen wordt gegeven door de arbeidsdeskundige van UWV.
www.interventiesnaarwerk.nl
7
Aanpak: kern van het re-integratieproces is het streven de patiënt te ondersteunen bij zijn streven weer een actief persoon met eigen verantwoordelijkheid en eigen wilskracht te worden. Hiertoe is een vorm van gesprekken noodzakelijk, waarin de mensen een gewijzigde levensdoelstelling herontdekken, zichzelf losmaken van hun rol als zieke en weer zelf de verantwoordelijkheid over het eigen leven durven te dragen. Samenvatting werkzame ingrediënten - Inzet van (getrainde en dus op hun taak voorbereide) ervaringsdeskundigheid. Dit in combinatie met ‘reguliere’ loopbaanbegeleiding - Inzet van specifieke gesprekstechnieken, o.m. gebaseerd op RET (zie ook onder 1.4.4) - Inzet van knowhow ten aanzien van werkaanpassingen - inzet van lotgenotencontact Toets Theoretisch Effectief Is de verantwoording gebaseerd op een samenhangend betoog (een theorie) over met het probleem samenhangende factoren en de veronderstelde werkzame ingrediënten in de interventie (er wordt méér beschreven dan een algemene verwijzing naar een theorie zoals “De interventie is gebaseerd op rationeel emotieve therapie”)? Sluit de keuze van de doelen van de interventie aan bij de probleemanalyse? Is aannemelijk gemaakt dat de veronderstelde werkzame factoren in de methodiek leiden tot het bereiken van de genoemde doelen (uit onderzoek, theorie en / of praktijk blijkt dat de methodiek de beoogde doelen bij de doelgroep kan bereiken)?
Ja X
Nee
X X
1.4.4 Eisen begeleiding, uitvoering en borging Eisen uitvoerders en begeleiders De begeleiders (thans werken er negen personen voor het project) zijn alle ervaringsdeskundigen ofwel reumapatiënten afkomstig uit de achterban van de Reumapatiëntenbond. Zij hebben een agogische- of personeelsopleiding op HBO-niveau gevolgd. Voorafgaand aan hun werk volgen zij een compacte opleiding over coaching, trajectbegeleiding en re-integratie. Twee keer per jaar vindt bijscholing plaats, waarin naast het uitwisselen van ervaringen de volgende thema’s aan de orde komen: verlies aan gezondheid, intervisie, schrijven van rapportages, empowering van je cliënt en RET-methodiek. Overige eisen De loopbaanbegeleiders maken gebruik van Teamsoft. Hierin worden alle rapportages en afspraken opgenomen (ook die van de ervaringsdeskundigen). Een maal per 1,5 jaar vinden functioneringsgesprekken plaats met alle ervaringsdeskundigen. Commitment bij de directie en bij het management van het re-integratiebedrijf.
1.5
Overige voorwaarden voor toepassing
Overige voorwaarden voor toepassing UWV moet toestemming geven voor een IRO of PRB. Kosten Deelname aan Reuma en Werk kan op de volgende manieren worden bekostigd: - met een Individuele Re-integratie Overeenkomst (IRO) voor uitkeringsgerechtigden bij het UWV. Standaard wordt een beroep gedaan op de IRO-plus regeling, aangezien reumapatiënten in de regel moeilijk plaatsbaar zijn en een grote afstand tot de arbeidsmarkt www.interventiesnaarwerk.nl
8
hebben. IRO-plus houdt in dat de interventie meer mag kosten, nl. tussen de 5.000 en 10.000 euro. - voor werknemers kan een Persoonsgebonden Re-integratie Budget (PRB) worden aangewend - financiering door de gemeente - via de werkgever In de projectaanvraag van 2005 worden onderstaande bedragen vermeld: Totale kosten basispakket IRO Reumapatiënten : € 7765,00 excl. btw (exclusief trainingen) Totale kosten basis(plus)pakket IRO Reumapatiënten : € 9.452,50 excl. btw (inclusief trainingen) Beide bedragen zijn exclusief twee facultatieve producten, t.w. het ‘Onderzoek en verbetering conditie arbeidsgehandicapten met een chronische ziekte’ en ‘Scholingsadvies en begeleiding’
1.6
Beschrijving onderzoek effectiviteit
Procesevaluatie In onder meer het document ‘Evaluatie Reuma en Werk – periode sept. 2005 – 2008’ staan bijstellingen beschreven die sinds de eerste pilots hebben plaatsgevonden. - Instroom: aanvankelijk alleen via Reumalijn, later uitgebreid naar o.m. vestigingen van het re-integratiebedrijf en het ‘netwerk’ van ervaringsdeskundigen, naar de website van WAOcafé etc. - Twee aanvankelijk losstaande producten, te weten ‘vertrouwenspersoon’ en ‘zelfbeeldgesprekken’ zijn in 2007 in elkaar geschoven tot één product: Reuma-werk coaching. Aanleiding was dat het product ‘zelfbeeldgesprek’ nauwelijks werd ingezet, terwijl de ervaringsdeskundigen merkten dat veel deelnemers die wel nodig hadden. De oorzaak bleek weerstand onder deelnemers, versterkt door de naamgeving (‘zelfbeeldgesprekken’). Het product reuma- Werk coaching vormt nu onderdeel van bijna alle trajecten en wordt positief gewaardeerd door deelnemers. - Pogingen om de interventie ook toe te passen bij mensen met een WWB-uitkering zijn mislukt; gemeentelijke budgetten zijn niet toereikend. Bovendien maakt de decentrale gemeentelijke) uitvoering van de WWB het lastig tot afspraken te komen. - Verbetering en verbreding van kennis en vaardigheden van ervaringsdeskundigen en loopbaanbegeleiders, bijv. door ter beschikking stellen van Handboek Reuma, trainingen gespreksvoering en RET, bijscholing over Empowerment - Van open aanbesteding naar IRO ( i.v.m. te lange aanmeldprocedures) - Meer kanalen aanboren voor publiciteit over het project en zoeken naar manieren om het project onder de aandacht te brengen. Dit omdat het aantal aanmeldingen achterblijft bij de verwachting door te weinig bekendheid. De PR moet meer gericht worden op intermediairs. Te denken valt aan arbeidsdeskundigen bij het UWV en re-integratiecoaches bij het CWI. Ook is het zaak werkgevers actiever te benaderen, mede gezien in het kader van de Wet Verbetering Poortwachter. Dit kan via organisaties gericht op bepaalde bedrijfstakken/sectoren. Tot slot is de bedoeling reumaconsulenten op poliklinieken Reumatologie actiever bij het project te betrekken. - Meer aandacht voor instroom vanaf werkgevers (d.w.z. van deelnemers die nog een werkgever hebben) - Personele verbeteringen, o.m. om verloop tegen te gaan en overbelasting bij hen die het werk moeten overblijven. Resultaatevaluatie In het ‘Evaluatie Reuma en Werk – periode sept. 2005 – 2008’ staan in- en uitstroomcijfers www.interventiesnaarwerk.nl
9
weergegeven. In totaal hebben sinds september 2005 280 mensen deelgenomen aan Reuma en Werk. 138 volgen nog een traject. 61 trajecten zijn ‘succesvol’ afgesloten (ca. 43 procent van het totaal aan afgesloten trajecten). Van hen hebben 53 personen een arbeidscontract, doen vier erkend vrijwilligerswerk, zijn twee personen bij de WSW geplaatst en volgen twee personen een langdurige opleiding. Overige cijfers d.d. september 2008: - 31 trajecten zijn afgesloten zonder een plaatsing - 27 trajecten zijn beëindigd als gevolg van een toename van de reumatische klachten - 6 trajecten zijn gestaakt op verzoek van de cliënt - 17 trajecten zijn niet gestart na de intake In de evaluatie wordt nog het volgende opgemerkt dat specifiek van toepassing mag heten voor reintegratie van mensen met een chronische progressieve aandoening: ‘Bij chronisch zieken is het volgen van een traject naar werk of ter behoud van werk een hele uitdaging. Het resultaat zal lang niet altijd arbeid zijn gedurende het oorspronkelijk aantal uren. Ook zullen mensen afhaken wegens verslechtering van hun gezondheid. In lang niet alle gevallen is het beëindigen van een traject het gevolg van het niet kunnen vinden van werk, zoals bij WW-trajecten het geval is. Hier spelen andere zaken dan de arbeidsmarkt en de motivatie een rol. Aan motivatie is bij onze deelnemers geen gebrek.’ Toets beschikbare informatie tbv beschrijving en overdraagbaarheid Is er documentatie over de uitgevoerde effectiviteitonderzoeken (proces en resultaat)?
Ja X
Nee
Toets Procesevaluatie Ja Is de interventie uitontwikkeld en stabiel? X Is de werking van de interventie zelf in kaart gebracht alsmede de uitwerking op de X doelgroep? Zijn de organisatorische context en de randvoorwaarden in kaart gebracht? X
Nee
Toets Resultaatevaluatie Ja Heeft het onderzoek betrekking op de ingediende interventie zelf (direct bewijs)? X Wordt voor de onderbouwing gesteund op onderzoeken die elders zijn uitgevoerd (indirect X bewijs)? Is het onderzoek gericht op de doelen en de doelgroep van de interventie? X Is een voormeting uitgevoerd? X Is een nameting uitgevoerd? X Is een follow-up meting uitgevoerd na minimaal 6 maanden? (duurzaamheid) Is er een experimentele of controlegroep gehanteerd?
Nee
1.7
X X
Beoordeling onderbouwing & onderzoek effectiviteit
Kwalificatie Theoretisch onderbouwd
Keuze
Operationalisering niveaus Een adequate theoretische onderbouwing ontbreekt
X
Er is een probleemanalyse en een duidelijke en expliciete redenering op welke factoren de interventie aangrijpt en waarom deze zou werken Deze redenering is bovendien gebaseerd op (getoetste) wetenschappelijke inzichten / theorieën, c.q. er worden technieken
www.interventiesnaarwerk.nl
10
gebruikt die in de literatuur bekend staan als bewezen effectief. Toelichting De interventie is gebaseerd op de solide redenering dat elke ziekte, hoe ernstig ook, een flinke gedragscomponent kent (die op zichzelf veelal weer stevig verankerd zit in de identiteit) en dat het juist het interveniëren door een ervaringsdeskundige ofwel lotgenoot het mogelijk maakt deze voor wat betreft de kans op re-integratie naar werk vicieuze cirkel te doorbreken. In de stukken wordt niet verwezen naar wetenschappelijk onderzoek. Procesevaluatie
Een adequate procesevaluatie ontbreekt De werking van de interventie zelf en de uitwerking op de doelgroep zijn duidelijk in kaart gebracht X
In het onderzoek zijn bovendien de organisatorische voorwaarden en de organisatorische context betrokken
Toelichting In diverse projectdocumenten is terug te vinden welke bijstellingen hebben plaatsgevonden sinds de start van het project als pilot. Veelal is vermeld wat de aanleiding vormde voor de verandering. Organisatorische voorwaarden en context zijn voldoende betrokken. Hoewel in organisatie en uitvoering steeds wordt gezocht naar verbeteringen, mag de interventie stabiel worden genoemd. Resultaatevaluatie
Een adequate effectevaluatie ontbreekt X
Er heeft een resultaatmeting plaatsgevonden met een voor- en een nameting zonder controlegroep (veranderingsonderzoek) Er heeft een resultaatmeting plaatsgevonden waarin gebruik is gemaakt van een experimentele groep en een controlegroep
Toelichting Resultaten in de zin van uitstroom is vastgelegd. In hoeverre dit resultaat samenhangt met de gekozen aanpak, resp,. de werkzame bestanddelen, wordt niet aangegeven. Een controlegroep is niet gehanteerd en is bij deze interventie ook moeilijk te formeren, gezien de specifieke doelgroep. De resultaatevaluatie zou aan gewicht toenemen door aan de hand van diepte-interviews met deelnemers een kwalitatieve evaluatie toe te voegen.
1.8
Overige informatie
Uitvoerende organisatie Tot en met eind november werd de interventie uitgevoerd door re-integratiebedrijf Serin, onderdeel van Salto. Eind 2008 is dit bedrijf failliet gegaan. Thans wordt samengewerkt met drie re-integratiebureaus:
www.interventiesnaarwerk.nl
11
Sallcon, Beekmans & van de Ven en USG-Restart. Overige informatie De interventie Reuma en Werk is ontwikkeld door de Reumapatiëntenbond, Postbus 1370 3800 BJ Amersfoort T 033 461 63 64 F 033 465 12 00
[email protected] Bezoekadres: Hogeweg 27A, 3814 CC Amersfoort www.reumabond.nl Reumalijn: 0900-2030300 Lijst met aangehaalde literatuur N.v.t.
www.interventiesnaarwerk.nl
12
