Erythematosquameuze laesies
De 11 belangrijkste differentiaal diagnosen
Dr. Michael Florack, dermatoloog
PROVOKE P = plaats R = rangschikking O = omvang V = vorm O = omtrek K = kleur E = efflorescentie
Differentiaal diagnosen Erythematosquameuze laesies Tinea corporis Eczeem Psoriasis Pityriasis rosea Pityriasis versicolor Cutane lupus erythematodus Parapsoriasis Mycosis fungoides Actinische keratose Morbus Bowen Superficieel basaalcelcarcinoom
Dermatomycose Ook wel ‘ringworm’ Patiënt: komt vooral voor bij kinderen en jong volwassenen, soms bij moeders Etiologie: dermatofyten Klinische beeld: annulaire (ringvormige) erythematosquameuze laesie met centrale genezing en een verheven schilferende en erythemateuze randzone Symptomen: soms jeuk, meestal niet
Dermatitis/eczeem Wij kennen tot nu toe 4 verschillende etiologieën: atopisch, toxisch, allergisch en onbekend. Anamnestisch is het opvallendste symptoom de jeuk; soms verschrikkelijk. Klinisch beeld: meestal een of meerdere onscherp begrensde erythematosquameuze laesies met kleine (pityriasiforme) schilfers
Atopische dermatitis (AD) AD is zeer frequent bij kinderen: maar wordt meer en meer frequent bij volwassenen. Naast het klinische beeld: een droge en gevoelige huid •hooikoorts •astma •eczeem in de familie anamnese •wit dermografisme .
F:\BF\A E2.jpg
Allergische contactdermatitis De allergische contactdermatitis is een type IV reactie naar Gell en Coombs. Dat betekent: een late reactie die met een vertraging van tenminste 1 dag na allergeen blootstelling verschijnt. De meest frequente (type IV allergieën) zijn voor nikkel (jeansknoop, sieraden) of geparfumeerde stoffen.
Nummulair eczeem Het nummulair eczeem is - de naam zegt het al – muntvormig en bevindt zich vaak op armen en benen.
Psoriasis Voorkomen: 2-4% van de Nederlandse bevolking Voorkeurslokalisatie: strekzijde elleboog en knie, vaak symmetrisch, stuit boven bilspleet, behaarde hoofd, rond de navel Klinisch beeld: scherp begrensde plaque bedekt met grove schilfers (psoriasiform) op erythemateuze bodem (kaarsvetfenomeen) Symptoom: soms jeuk, verbetert in de zon Luxerende factoren: medicatie, infecties m.n. streptokokken, trauma van de huid = Köbnerfenomeen en psychosociale stress.
F:\BF\pso2.jpg
Pityriasis rosea Voorkomen: vooral in voor- en najaar Patiënt: vooral tussen 10e en 35e jaar (piek 23e), vrouwen iets meer dan mannen (1.5:1) Luxerende factoren: (20%) een virale infectie een week tevoren Voorkeurslokalisatie: romp en proximale extremiteiten Etiologie: acuut verlopende, spontaan genezende dermatose (5-6 weken), mogelijk virale genese Klinisch beeld: 2 symptomen leiden meestal tot de diagnose: de romp is steeds aangedaan. De primaire plaque is zowel de eerste huidlaesie als de grootste laesie. In 80% voorafgegaan (enkele dagen - 1 week) door 'herald patch' of plaque mère: solitaire ovaal tot ronde 2-5 cm grote laesie, helderrood, soms bruinrood, soms ingezonken bruinkleurig centrum, bedekt met schilfers, op de romp, dij of bovenarm Milde jeuk – geen klachten
Pityriasis versicolor Etiologie: infectie met een gist (malassezia furfur). Voedsel van deze gist is talg. Lokalisatie: op het behaarde hoofd, op het coeur, de bovenrug en de bovenarmen (waar de meeste talgklieren zijn). Klinisch beeld: naast de lokalisatie is het schaafkrullenfenomeen karakteristiek. Het mycologische onderzoek bevestigt de diagnose (KOH)
Lupus erythematodus Acute cutane LE Subacute cutane LE - psoriasiform - annulair Chronische cutane LE (persisterend, maanden tot jaren, laat littekens na, minder fotosensitief, minder sterk geassocieerd met SLE. - discoïde LE (CDLE) Voorkomen: vrouwen >>> mannen Luxerende factoren: zonlicht, geneesmiddelen Voorkeurslokalisatie: •Acute LE: aan zonlicht blootgestelde huid, met name gelaat, ook hals, coeur, armen, handen, benen en romp (soms), behaarde hoofd (soms) •CDLE: gehele huid Etiologie: auto-immuunziekte, de huid is ter plaatse ontstoken ten gevolge van LE-antistoffen in de huid of in de bloedbaan die gericht zijn tegen het eigen weefsel
CDLE: de laesies zijn erythematosquameus, met soms centrale atrofie Kliniek: verergering in zonlicht
Parapsoriasis kleinvlekkig diameter <6mm of grootvlekkig (precancerose ontwikkeling naar een mycosis fungoïdes mogelijk) Klinisch beeld: licht rode pityriasiform schilferende laesies. Geen neiging tot genezing Jeukt niet!
Mycosis fungoides Definitie: laag maligne primair cutaan T-cel lymfoom (CTCL) Als een “parapsoriasis” begint te jeuken is het waarschijnlijk een CTCL. Klinische beeld: begint met jeukende erythematosquameuze laesies die met vooruitgang van de ziekte meer en meer geïnfiltreerd worden (plaque stadium)
Actinische keratose Facultatieve precancerose Waarschijnlijk de meest frequente huidziekte. De incidentie ligt bij blanke personen boven de 70 jaar bijna bij 100%. Lokalisatie: de aan de zon blootgestelde huid: gezicht, kale hoofd bij mannen, coeur bij vrouwen, handruggen en strekzijde van de onderarmen, en onderbenen bij vrouwen (jurken en rokken). Klinische beeld: erythematosquameuze- of keratotische laesies. Belangrijk is dat het erytheem kan ontbreken. De onderzoeker voelt dan alleen een ruwe plek.
Morbus Bowen In situ plaveiselcelcarcinoom Klinische beeld: langzaam groeiende erythematosquameuze psoriasiforme plaque, scherp begrensd, maar geen psoriasis fenomenen aantoonbaar. Meestal geen jeuk Let op! Vaak wordt psoriasis als verkeerde diagnose gesteld. De diagnose wordt door een biopt bevestigd
Superficieel basaalcelcarcinoom (bcc) Klinische beeld: rond begrensde licht verheven laesies met kleine (pityriasiforme) schilfers. Langzaam oppervlakkig groeiend. Let op! Het superficieel basaalcelcarcinoom mag niet met een eczeem worden verwisseld. Eczemen jeuken: het superficieel basaalcelcarcinoom jeukt niet.
